PHIẾU MÔ TẢ HỒ SƠ DẠY HỌC DỰ THI CỦA GIÁO VIÊN
1.TÊN CHỦ ĐỀ:
Tích hợp kiến thức các môn: Toán, Vật lý, Sinh học, Giáo dục công dân trong
dạy học Địa lí lớp 7.
Tiết 23 - Bài 21: MÔI TRƯỜNG ĐỚI LẠNH
1.Mục tiêu dạy học
*Về kiến thức:
- Biết vị trí của đới lạnh trên bản đồ tự nhiên thế giới.
- Trình bày và giải thích một số đặc điểm cơ bản của đới lạnh.
- Biết được sự thích nghi của thực, động vật với môi trường đới lạnh.
* Về kĩ năng:
- Đọc bản đồ môi trường đới lạnh ở Bắc Cực và Nam Cực để nhận biết vị trí,
giới hạn của đới lạnh.
- Phân tích biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa, rút ra đặc điểm khí hậu của môi
trường đới lạnh.
- Khai thác kiến thức từ tranh ảnh địa lí.
- Giúp học sinh có kĩ năng vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết vấn đề
đặt ra trong bài học.
* Về thái độ:
- Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường, bảo vệ thực, động vật.
- Bồi dưỡng HS thêm yêu thích môn học.
- Hình thành ý thức tham gia hoạt động và phát triển tư duy tìm kiếm, phát
triển kĩ năng giao tiếp phản hồi lắng nghe, trình bày suy nghĩ khi làm việc nhóm.
3. Đối tượng dạy học của bài học
- Đối tượng dạy học là học sinh lớp 7 trường PTDTBT-THCS Sủng TráiĐồng Văn- Hà Giang.
+ Số lượng học sinh: 112 em
+ Số lớp thực hiện: 03 lớp
+ Khối lớp: 7
- Những đặc điểm cần thiết khác của học sinh đã học theo bài học:
Dự án mà chúng tôi thực hiện là một tiết trong chương trình Địa lí 7 nên có
những thuận lợi trong quá trình thực hiện: Học sinh lớp 7 trong nhà trường rất
ngoan, các em đã dần quen với cách học ở trường THCS, các em rất hứng thú với
cách tiếp cận kiến thức mới. Kiến thức để vận dụng liên môn lại rất gần gũi các em
các phép tính đơn giản của môn Toán các em đã được học ở lớp dưới, những kiến
thức của môn Vật lí và Sinh học rất thực tế hay môn Giáo dục công dân vừa học ở
lớp 7 nên các em rất nhớ và dễ dàng vận dụng nó để giải quyết vấn đề đặt ra trong
bài học.
4. Ý nghĩa của bài học:
Qua thực tế dạy học nhiều năm chúng tôi thấy rằng việc kết hợp kiến thức
giữa các môn học “tích hợp” vào để giải quyết một vấn đề nào đó trong một môn
1
học là việc làm hết sức cần thiết. Điều đó không chỉ đòi hỏi người giáo viên giảng
dạy bộ môn không chỉ nắm bắt nhuần nhuyễn kiến thức bộ môn mình giảng dạy mà
còn cần phải không ngừng trau rồi kiến thức của những môn học khác để giúp các
em giải quyết các tình huống, các vấn đề đặt ra trong môn học một cách nhanh
nhất, hiệu quả nhất. Nhóm giáo viên chúng tôi đã trình bày và thực hiện thử nghiệm
một dự án nhỏ đối với môn Địa lí 7 năm học 2017 – 2018.
- Đồng thời nhóm chúng tôi thấy rằng “Tích hợp” là một khái niệm được sử
dụng trong nhiều lĩnh vực. Đặc biệt trong giáo dục tích hợp kiến thức các môn học
vào để giải quyết các vấn đề trong một môn học sẽ giúp học sinh hiểu rộng hơn,
sâu hơn về vấn đề trong môn học đó.
- Tích hợp trong giảng dạy sẽ giúp học sinh phát huy sự suy nghĩ, tư duy, sự
sáng tạo trong học tập và ứng dụng vào thực tiễn.
Cụ thể: Đối với dự án này khi thực hiện việc vận dụng kiến thức môn Toán,
Vật lí, Sinh học, Giáo dục công dân vào giảng dạy sẽ giúp các em học sinh nắm
được, hiểu rõ được những nét cơ bản nhất về đặc điểm môi trường đới lạnh và sự
thích nghi của thực động vật với môi trường ở đới lạnh. Việc vận dụng kiến thức
Sinh học, Giáo dục công dân sẽ giúp cho việc giáo dục các em ý thức bảo vệ môi
trường, bảo vệ các loài thực động vật ở môi trường đới lạnh nói riêng và môi
trường khác nói chung một cách sâu sắc nhất.
* Trong thực tế chúng tôi thấy khi bài soạn có kết hợp với kiến thức của các
môn học khác sẽ giúp giáo viên tiếp cận tốt hơn, hiểu rõ hơn, sâu hơn những vấn đề
đặt ra trong sách giáo khoa. Từ đó bài dạy sẽ trở nên linh hoạt, sinh động hơn. Học
sinh có hứng thú học bài, được tìm tòi, khám phá nhiều kiến thức và được suy nghĩ
sáng tạo nhiều hơn. Từ đó vận dụng kiến thức vào thực tế tốt hơn.
5. Thiết bị dạy học, học liệu
+ Máy tính, máy chiếu.
+ Lược đồ môi trường đới lạnh ở vùng Bắc Cực.
+ Lược đồ môi trường đới lạnh ở vùng Nam Cực.
+ Biểu đồ nhiệt độ lượng mưa ở Hon-man.
+ Tranh ảnh về hiện tượng núi băng và băng trôi.
+ Hình ảnh về tàu phá băng, Đảo cờ ở Châu Nam Cực...
+ Tranh ảnh đài nguyên ở Bắc Âu và Bắc Mĩ.
+ Tranh ảnh về các loài động vật ở đới lạnh.
6. Hoạt động dạy học và tiến trình dạy học
TIẾT 23 – BÀI 21: MÔI TRƯỜNG ĐỚI LẠNH
A.MỤC TIÊU
a. Kiến thức:
- Biết vị trí, giới hạn của môi trường đới lạnh trên bản đồ tự nhiên thế giới.
- Trình bày và giải thích một số đặc điểm cơ bản của đới lạnh.
2
- Biết được sự thích nghi của thực động vật với môi trường đới lạnh.
b. Kĩ năng:
- Đọc bản đồ môi trường đới lạnh ở Bắc Cực và Nam Cực để nhận biết vị trí,
giới hạn của đới lạnh.
- Phân tích biểu đồ nhiệt độ và lượng mưa, rút ra đặc điểm khí hậu của môi
trường đới lạnh.
- Khai thác kiến thức từ tranh ảnh địa lí.
- Giúp học sinh có kĩ năng vận dụng kiến thức liên môn để giải quyết vấn đề
đặt ra trong bài học.
c. Thái độ:
- Giáo dục ý thức bảo vệ môi trường, bảo vệ thực, động vật.
- Bồi dưỡng HS thêm yêu thích môn học.
- Hình thành ý thức tham gia hoạt động và có khả năng phát triển tư duy tìm
kiếm, phát triển kĩ năng giao tiếp phản hồi lắng nghe, trình bày suy nghĩ khi làm
việc nhóm.
B Chuẩn bị :
+ Máy tính, máy chiếu.
+ Lược đồ môi trường đới lạnh ở vùng Bắc Cực.
+ Lược đồ môi trường đới lạnh ở vùng Nam Cực.
+ Biểu đồ nhiệt độ lượng mưa ở Hon-man.
+ Tranh ảnh về hiện tượng núi băng và băng trôi.
+ Hình ảnh về tàu phá băng, Đảo cờ ở Châu Nam Cực...
+ Tranh ảnh đài nguyên ở Bắc Âu và Bắc Mĩ.
+ Tranh ảnh về các loài động vật ở đói lạnh.
III. HOẠT ĐỘNG DẠY HỌC
a. Kiểm tra bài cũ: ? Nêu đặc điểm môi trường hoang mạc.
Trả lời:
-Vô cùng khô hạn do lượng mưa rất ít, lượng bốc hơi rất cao.
-Sự chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm rất lớn
-Phần lớn bề mặt hoang mạc là cát, sỏi đá
-Thực động vật rất ít, dân cư thưa thớt, tập trung ở các ốc đảo.
b. Bài giảng
Vào bài: Gv chiếu hình ảnh Chim cánh cụt, Hải cẩu, biển băng.
Gv đặt câu hỏi: em cho biết những hình ảnh trên thường thấy ở đâu, hình ảnh
đó gợi cho em điều gì?
Gv vào bài: vậy môi trường đới lạnh có những đặc điểm gì, tại sao lại gọi là
đới lạnh và các loài động thực vật trên thích nghi bằng cách nào? Để trả lời cho
những câu hỏi đó chúng ta cùng tìm hiểu nội dung bài học hôm nay
*Mục tiêu:
- Học sinh nắm được giới hạn của môi trường đới lạnh.
3
- Học sinh phân tích được biểu đồ nhiệt độ lượng mưa từ đó nắm được đặc
điểm cơ bản về khí hậu môi trường đới lạnh.
- Biết được hiện tượng núi băng và băng trôi, so sánh sự khác nhau.
- Liên hệ được tình trạng nóng lên của khí hậu ảnh hưởng như thế nào.
*Hoạt động: cá nhân/nhóm bàn
* Vận dụng kiến thức liên môn: môn Toán, Vật lí
+ Kiến thức môn Toán: Vận dụng kiến thức môn Toán học sinh quan sát
biểu đồ nhiệt độ lượng mưa đo tính được nhiệt độ tháng thấp nhất, tháng cao nhất,
biên độ dao động nhiệt, tháng có lượng mưa thấp nhất, cao nhất, độ dài của mùa...
Từ các phép tính cơ bản học sinh lấy kết quả dữ liệu từ đó các em sẽ kết luận được
về đặc điểm khí hậu ở đới lạnh.
+ Kiến thức môn Vật lí: Vận dụng kiến thức môn Vật lí về “sự nở vì nhiệt
của các chất rắn, lỏng, khí’’ học sinh giải thích được hiện tượng mưa tuyết, bề mặt
đóng băng, biển băng, băng trôi, núi băng, băng tan ở hai cực, hiện tượng trái đất
nóng lên. Từ đó học sinh thấy được điều kiện cơ bản để đới lạnh có các hiện tượng
trên là do nhiệt độ không khí rất thấp, học sinh ý thức được sự biến động khí hậu
toàn cầu ảnh hưởng, đe dọa đến cuộc sống của con người, học sinh liên hệ được
với Việt Nam. Hình thành nên ý thức cần phải bảo vệ môi trường.
Đới lạnh là xứ sở cua băng tuyết, khí hậu rất khắc nghiệt. Cho đến nay còn nhiều điều
chúng ta chưa biết về đới lạnh.
Hoạt động của GV
Hoạt động của HS
Nội dung
Hoạt động 1: Đặc điểm của môi trường ( 20’)
- Xác định đới lạnh trên
bản đồ, sau đó quan sát
hình 21.1, 21.2
? Tìm ranh giới của môi
trường đới lạnh ở 2 bán
cầu
Liên môn với môn Toán,
học sinh đo tính nhiệt độ,
lượng mưa, độ dài của
mùa điền vào nội dung
bảng nhóm.
1. Đặc điểm của môi
- HS quan sát.
trường:
- HS xác định.
- Vị trí:
+ Đới lạnh nằm trong
- BBC là Đại dương, khoảng từ hai vòng cực
NBC là lục địa.
đến hai cực.
+ Từ vĩ độ 60 đến hai vòng
cực.
+ Ở Bắc Cực là đại dương
- Đới lạnh ở cực Bắc là trong khi Nam Cực là lục
đại dương (Bắc Băng địa
Dương) còn ở cực
0
O c tháng 7 ở Bắc bán Nam là lục địa (châu
cầu
Nam Cực).
0
O c tháng ở Bắc bán cầu
+ Nhiệt độ tháng cao
Là tháng có mùa hạ cao nhất ( tháng 7 < 100C) - Khí hậu:
nhất ở hai bán cầu
+ Nhiệt độ tháng - Quanh năm lạnh lẽo
? Qua h21.1 và H21.2 thấp nhất (tháng 2 < (khắc nghiệt)
4
(sgk) cho biết sự khác -300C)
nhau của môi trường đới
+ Số tháng có nhiệt
lạnh ở BBC và NBC?
độ > 00C (3 tháng từ
? Nêu diễn biến nhiệt độ 69)
trong năm?
+ Số tháng có nhiệt
độ < 00C (9 tháng từ
95 năm sau)
+ Biên độ nhiệt trong
năm 400C .
- 133mm
- Nhiệt độ TB < - 00C , có
nơi -500C.
- Mùa hạ ngắn (2-3 tháng)
nhiệt độ không quá 100C
- Lượng mưa TB năm rất
thấp dưới 500mm chủ yếu
ở dạng tuyết rơi, mặt đất
đóng băng quanh năm
- T 7,8 lượng mưa
dưới 20mm/tháng
T1,2,3,4,5,6,9,10,11,12
Mưadưới dạng tuyết
+ LM TB năm là bao rơi
- Nguyên nhân: đới lạnh
nhiêu?
- HS trả lời
nằm ở vĩ độ cao
+ Tháng mưa nhiều là
tháng nào? Bao nhiêu?
- HS lắng nghe
+ Tháng mưa ít nhất là
tháng nào ?
-Lượng mưa có đặc điểm
gì ?
- Nguyên nhân nào làm
cho khí hậu đới lạnh có
đặc điểm như vậy?
- Gió ở đới lạnh thổi rất
mạnh, luôn có bão tuyết
vào mùa đông
- Mùa hạ cũng chỉ tan một
lớp mỏng trên mặt. Ở Bắc
cực, Nam Cực, đảo Grơnlen, băng đóng thành từng
lớp, thành những khiên
băng dày, có nơi băng vỡ
ra thành những núi băng
khổng lồ.
Gv liên hệ kiến thức môn
Vật lí giải thích hiện
tượng mưa tuyết.
- Kích thước khác
nhaubăng trôi xuất
hiện vào mùa hạ...
- Hậu quả của BĐKH
đối với MT đới lạnh :
Trái Đất nóng lên làm
băng ở hai cực tan
chảy, diện tích phủ
băng bị thu hẹp lại.
Điều đó dẫn đến nước
ở các đại dương sẽ
tăng lên, gây ngập các
vùng đất thấp ven bờ
biển.
5
Gv dựa vào kiến thức - HS tiếp thu
môn Vật lí giải thích sự
hình thành núi băng và
băng trôi
GV yêu cầu HS đọc thuật
ngữ Băng Trôi và núi
Băng
- Quan sát hình 21.4 và
21.5 . So sánh sự khác
nhau giữa núi băng và
băng trôi.
Liên hệ với môn GDCD
giáo dục ý thức bảo vệ
môi trường chống biến
đổi khí hậu.
? Nêu hậu quả của BĐKH
đối với MT đới lạnh.
- GV đánh giá
Hoạt động 2: Sự thích nghi của động thực vật với môi trường( 15’)
- Cho HS đọc thuật ngữ
đài nguyên .
- Cho HS quan sát các
hình 21.6 , 21.7 , 21.8 ,
21.9 , 21.10. và mô tả
Liên hệ kiến thức môn
Sinh học giải thích
? Dựa vào sự hiểu biết em
hãy kể tên một số loài
động vật sống ở đới lạnh
- HS đọc
- HS quan sát
- H21.6 thực vật có rêu
thấp, địa y ven hồ có
cây thấp mọc
- Mặt đất chưa tan hết
băng
- H 21.7 Thực vật thưa
thớt nghèo hơn Bắc Âu
Băng chưa tan không
? TV, ĐV của MT ĐL có có cây thấp, cây bụi
những loại nào ? có gì chỉ có địa y
khác so với đới XĐ ẩm.
KL: đài nguyên Bắc
mĩ lạnh hơn Bắc Âu
- Mùa hè nhiệt độ cao
hơn, băng tan, lộ đất.
- HS quan sát
- ĐV: Tuần Lộc, chim
cánh cụt, hải cẩu. Các
loài động vật có đặc
? Thực vật ở đài nguyên có điểm: có lớp lông dày
6
2. Sự thích nghi của thực
vật và động vật với môi
trường
- TV : chỉ phát triển được
vào mùa hạ ngắn ngủi, cây
cối còi cọc, thấp lùn, mọc
xen lẫn với rêu, địa y
- Động vật: có lớp mỡ dày,
lông dày hoặc không thấm
đặc điểm gì? cây đặc trưng
là gì?
? Vì sao thực vật chỉ phát
triển vào mùa hè?
- GV yêu cầu HS quan sát
H21.8, H21.9, H21.10
? Kể tên các con vật sống
ở đới lạnh?
Liên hệ môn sinh: động
vật biến đổi cơ thể cho
phù hợp với môi trường
sống
GV động vật ở đới lạnh có
giá trị kinh tế cao: lấy
lông, lấy da, thịt, mỡ.. vì
vậy hiện nay đang bị khai
thác quá mức dẫn đến
nguy cơ tuyệt chùng một
số loài
Liên hệ môn GDCD: giáo
dục ý thức bảo vệ các loài
động vật
- GV chuẩn xác kt:
không thấm nước, một nước, một số động vật ngủ
số loài di cư để tránh đông hay di cư để tránh
mùa đông lạnh, có loài mùa đông lạnh
ngủ suốt mùa đông.
- Động vật tránh rét
bằng hình thức di cư
về xứ nóng hoặc ngủ
đông.
- Cuộc sống ở đới lạnh
trở nên sinh động hơn
vào mùa hạ khi thực
vật sinh sôi, nảy nở
trên mặt đất và các
sinh vật phù du phát
triển mạnh trong đại
dương đã tan lớp băng
trên mặt. làm nguồn
thức ăn dồi dào cho
các loài chim, thú, cá...
- Lượng mưa rất thấp
( dưới 500mm) nên rất
khô hạn
- Khí hậu khắc nghiệt,
biên độ nhiệt ngày và
? Tại sao nói đới lạnh là năm rất lớn.
vùng hoang mạc lạnh của - Dân cư thưa thớt.
Trái Đất?
Giới động vật nghèo
nàn
- Yc hs đọc ghi nhớ.
- HS đọc
* Ghi nhớ (sgk)
c. Củng cố: (3’)
- Yc hs xác định vị trí giới hạn của đới lạnh?
- Trình bày đặc điểm khí hậu của đới lạnh?
d. Dặn dò:(1’)
- Học bài, chuẩn bị bài: Hoạt động kinh tế của con người ở đới lạnh
7.Kiểm tra đánh giá kết quả học tập
Kiểm tra đánh giá học sinh bằng một bài kiểm tra trong vòng 15 phút với nội
dung câu hỏi sau:
Câu hỏi 1: Nêu đặc điểm môi trường đới lạnh?
Câu hỏi 2: Động vật ở đới lạnh thích nghi với môi trường như thế nào?
8. Các sản phẩm của học sinh:
7
- Học sinh trong quá trình hoạt động nhóm sôi nổi, có ý thức tham gia hoạt
động và có khả năng phát triển tư duy tìm kiếm và sử lí thông tin vận dụng kiến
thức môn học khác vào giải quyết bài tập nhóm, phát triển kĩ năng giao tiếp phản
hồi lắng nghe, trình bày suy nghĩ khi làm việc nhóm
- Bài kiểm tra của học sinh sau khi học xong tiết 23- bài 21: Môi trường đới
lạnh. Sau khi chấm bài kiểm tra chúng tôi thấy học sinh đã nắm được đặc điểm môi
trường đới lạnh, sư thích nghi của thực, động vật với môi trường. Giải thích được
một số đặc điểm của môi trường, giải thích được vì sao thực vật và động vật vẫn
sống được trong môi trường lạnh giá như vậy.
* Kết quả tổng hợp bài viết của học sinh
Điểm dưới trung
Lớp
Điểm 9.10
Điểm 7.8
Điểm 5.6
bình
7A
10
15
8
2
7B
9
16
10
3
7C
8
12
13
6
Tổng
27
43
31
11
112 em
24%
38%
27,5%
10,5%
Từ kết quả học tập của các em chúng tôi nhận thấy việc kết hợp kiến thức
liên môn vào một môn học nào đó là một việc làm hết sức cần thiết, có hiệu quả rõ
rệt đối với học sinh. Cụ thể là dự án của chúng tôi thực hiện thử nghiệm đối với bộ
môn Địa lí 7 học kì I năm học 2017 – 2018 đã đạt được kết quả rất khả quan.
Chúng tôi sẽ thực hiện tiếp dự án này vào học kỳ II của năm học 2017 - 2018 đối
với học sinh lớp 8,9 và sẽ nghiên cứu tiếp các dự án đối với những môn học khác
để giúp các em học sinh không những giỏi một môn mà cần biết cách kết hợp kiến
thức các môn học lại với nhau để trở thành một con người phát triển toàn diện.
Đồng thời việc thực hiện những dự án này sẽ giúp người giáo viên dạy bộ môn
không ngừng trau rồi kiến thức của các môn học khác để dạy bộ môn của mình tốt
hơn, đạt kết quả cao hơn.
Trên đây là dự án thử nghiệm của nhóm giáo viên chúng tôi mong được sự
ủng hộ đóng góp của các quý thầy, cô để chúng tôi hoàn thiện hơn dự án này
Chúng tôi xin chân thành cảm ơn! .
8
9
- Xem thêm -