VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN ĐỂ GIẢI QUYẾT CÁC
TÌNH HUỐNG THỰC TIỄN DÀNH CHO HỌC SINH TRUNG HỌC
Sở Giáo dục và Đào tạo thành phố Hà Nội
Phòng Giáo dục và Đào tạo quận Đống Đa
Trường Trung học Phổ thông Đống Đa
Địa chỉ SỐ 10, NGÕ QUAN THỔ 1, PHƯỜNG HÀNG BỘT, QUẬN
ĐỐNG ĐA, THÀNH PHỐ HÀ NỘI
Điện thoại 04-38513691
CUỘC THI:
VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN ĐỂ GIẢI QUYẾT CÁC
TÌNH HUỐNG THỰC TIỄN DÀNH CHO HỌC SINH TRUNG
HỌC
- Tên tình huống: Văn hóa xả rác _ Tương lai quyết định trong tay ta
- Môn học chính được học sinh vận dụng trong giải quyết tình huống: Ngữ
Nguyễễn Thùy Dương
Page 0
VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN ĐỂ GIẢI QUYẾT CÁC
TÌNH HUỐNG THỰC TIỄN DÀNH CHO HỌC SINH TRUNG HỌC
Văn
- Các môn học tích hợp: Địa lí, Toán học, Ngữ Văn, Hóa học, Giáo dục công
dân, Tin học, Công nghệ, Sinh học, Vật lí, Anh văn, Lịch sử
Thông tin về học sinh
Họ và tên: Nguyễn Thùy Dương
Ngày sinh: 15/9/1999
Lớp 10A14 Trường THPT Đống Đa
Email
[email protected]
Nguyễễn Thùy Dương
Page 1
VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN ĐỂ GIẢI QUYẾT CÁC
TÌNH HUỐNG THỰC TIỄN DÀNH CHO HỌC SINH TRUNG HỌC
Mục lục
1.
Tên tình huống............................................................................................2
2.
Mục tiêu giải quyết:....................................................................................2
2.1. Về kiến thức..........................................................................................2
2.2. Về kĩ năng.............................................................................................3
2.3. Về thái độ..............................................................................................3
Tổng quan về các nghiên cứu liên quan đến việc giải quyết tình huống.........3
3.
Giải pháp giải quyết:...................................................................................4
4.
Thuyết minh tiến trình giải quyết tình huống:.............................................4
5.
Ý nghĩa của việc giải quyết tình huống.......................................................9
Nguyễễn Thùy Dương
Page 2
VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN ĐỂ GIẢI QUYẾT CÁC
TÌNH HUỐNG THỰC TIỄN DÀNH CHO HỌC SINH TRUNG HỌC
1.
Tên tình huống
Văn hóa xả rác _ Tương lai quyết định trong tay ta
Theo thống kê của cơ quan chức năng Việt Nam, mỗi ngày mọi người ở các thành phố
lớn thải ra hàng nghìn tấn rác. Đồng thời, tốc độ số lượng rác thải sinh hoạt ở cả thành
thị và nông thôn, rác thải công nghiệp, y tế ở nước ta còn tăng nhanh hơn so với các
nước khác, từ năm 2003 đến 2008, tăng gấp 2 lần. Trước thực trạng này, em_ với tư
cách một trong những thế hệ trẻ của nước nhà, cảm thấy bản thân phải trở thành một
chiếc cầu nối đưa kiến thức về văn hóa xả rác tới với mọi người vì đó là nhân tố quyết
định tới cuộc sống của thế hệ hệ sau, tới sự phát triển và hội nhập của quốc gia, hay nói
cách khác, đó là tương lai quyết định trong tay ta.
2.
Mục tiêu giải quyết:
Trong cuộc sống hiện nay, khi Việt Nam đang trên đà phát triển và hội nhập với thế giới,
ý thức về môi trường được xem là những nhân tố then chốt quyết định, là một tiêu chuẩn
quan trọng. Và văn hóa xả rác cũng là một phần của vấn đề này. Với việc áp dụng những
kiến thức của các môn học như Hóa học, Địa lí,... được học trong nhà trường, em đã tìm
ra một số biện pháp nâng cao ý thức văn hóa xả rác của mọi người, giúp môi trường
giảm thiểu vấn nạn ô nhiễm.
2.1.
Nguyễễn Thùy Dương
Về kiến thức
Page 3
VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN ĐỂ GIẢI QUYẾT CÁC
TÌNH HUỐNG THỰC TIỄN DÀNH CHO HỌC SINH TRUNG HỌC
Củng cố cho mọi người những kiến thức cơ bản về thực trạng môi trường nói chung và
rác thải nói riêng ở Việt Nam.
2.2.
Về kĩ năng
Giúp mọi người tăng khả năng tự lập, tính sáng tạo, khả năng tư duy và vận dụng thực
tế, kết hợp kiến thức liên môn.
2.3.
Về thái độ
Nâng cao sự quan tâm của mọi người dành cho môi trường, cho xã hội, đất nước.
3.
Tổng quan về các nghiên cứu liên quan đến việc giải
quyết tình huống
- Tình hình xả rác bừa bãi ở nước ta
- Thành phần của rác thải
- Tác hại của rác thải
- Tái chế rác thải
- Các biện pháp cải thiện vứt rác bừa bãi
- Sức mạnh của sự đoàn kết nơi thế hệ trẻ
Nguyễễn Thùy Dương
Page 4
VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN ĐỂ GIẢI QUYẾT CÁC
TÌNH HUỐNG THỰC TIỄN DÀNH CHO HỌC SINH TRUNG HỌC
4.
Giải pháp giải quyết:
Giáo dục mọi người bỏ rác đúng nơi quy định, đưa điều này trở thành một phần của hệ
thống giáo dục Việt Nam.
Vận dụng các kiến thức liên môn
- Địa lí: kiến thức về địa hình, vị trí địa lí lãnh thổ
- Toán học: số liệu về thời gian, số lượng rác thải thực trạng
- Hóa học: Thành phần các chất sinh ra trong quá trình phân hủy rác thải
- Giáo dục công dân: Tuyên truyền ý thức trách nhiệm bỏ rác đúng nơi quy định, bảo vệ
môi trường
- Tin học: Tìm kiếm thông tin trên Internet về thực trạng môi trường, rác thải
- Công nghệ, Sinh học: Những hậu quả để lại của vứt rác bừa bãi
- Vật lý, Anh văn, Lịch sử: Ví dụ, so sánh cùng thực trạng rác thải
-Ngữ văn: sử dụng từ ngữ, hình ảnh, phương thức biểu đạt phù hợp cho bài viết
5.
Thuyết minh tiến trình giải quyết tình huống:
Nguyễễn Thùy Dương
Page 5
VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN ĐỂ GIẢI QUYẾT CÁC
TÌNH HUỐNG THỰC TIỄN DÀNH CHO HỌC SINH TRUNG HỌC
Cuộc sống đang ngày càng phát triển. Nó đòi hỏi con người về một tầm cao của học thức
và ý thức. Trong đó, bảo vệ môi trường là một trong những khía cạnh quan trọng đánh
giá nhận thức và trách nhiệm của mỗi người. Ấy vậy, hàng ngày, hàng giờ, ta vẫn thấy
rác thải được đổ xuống đường phố với một tần suất dày đặc. Những con người ấy, những
người vẫn thản nhiên vứt rác bừa bãi, họ không biết đây chính là biểu hiện của một nếp
sống thiếu văn hóa, văn minh!
Thật vậy, nhìn vào thực tế, không khó để ta chứng kiến những hành vi đáng buồn này.
Đối tượng trẻ có già có, nam có nữ có, địa điểm ở khắp mọi nơi từ đường phố đến
trường học, công viên,... Đặc biệt, nhìn lại bản thân, đã có khi nào ta “tiện tay” bỏ rác
xuống đường? Chắc chắn ai cũng từng ít nhất một lần làm vậy, chỉ có điều, khác biệt
duy nhất ở nơi trách nhiệm trong tim mỗi người, họ có ý thức nhặt rác lên hay sẽ vẫn để
lại nó trên làn đường, quyết định là ở chính chúng ta.
Nhưng nói đi nói lại, mỗi người chúng ta đã thật hiểu rác là gì? Đơn giản từ nhận thức ai
ai cũng sẽ hiểu rác thải là những thứ ta không cần nữa, bỏ đi. Chính vì vậy, họ không
hiểu được tầm nguy hại của việc vứt rác bừa bãi. Họ không hiểu rác cũng được chia ra
thành nhiều loại: Rác thải sinh hoạt là các chất rắn hữu cơ bị loại ra trong quá trình sống,
sinh hoạt, hoạt động, sản xuất của con người và động vật, chúng không còn được sử
dụng và vứt trả lại môi trường sống; Rác văn phòng là các văn phòng phẩm không còn
sử dụng được nữa; rác thải công nghiệp là các chất thải phát sinh từ các hoạt động sản
xuất các nhà máy, xí nghiệp, gồm chất thải rắn nguy hại: dễ cháy nổ, gây ngộ độc cho
Nguyễễn Thùy Dương
Page 6
VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN ĐỂ GIẢI QUYẾT CÁC
TÌNH HUỐNG THỰC TIỄN DÀNH CHO HỌC SINH TRUNG HỌC
sức khỏe con người và dễ ăn mòn nhiều vật chất khác và chất thải rắn không nguy hại;
rác thải xây dựng được thải ra từ quá trình hoạt động của công trường xây dựng và sửa
chữa các công trình xây dựng, chủ yếu là các loại xà bần (gạch, đá, đất vụn...); Chất thải
y tế là vật chất ở thể rắn, lỏng và khí được thải ra từ các cơ sở y tế, gồm chất thải y tế
nguy hại: là chất thải y tế chứa yếu tố nguy hại cho sức khỏe con người và môi trường
như dễ lây nhiễm, gây ngộ độc, phóng xạ, dễ cháy, dễ nổ, dễ ăn mòn hoặc có đặc tính
nguy hại khác nếu những chất thải này không được tiêu hủy an toàn cùng chất thải thông
thường. Tương ứng với mỗi loại rác nói trên ta sẽ có một cách giải quyết riêng. Nhưng
xét cho cùng, nếu mỗi người có ý thức bỏ rác vào đúng nơi quy định, việc xử lí sẽ dễ
dàng hơn.
Song, nguyên nhân nào dẫn đến những hành vi thiếu văn minh này? Trước hết phải kể
đến con người có lối sống ích kỉ, không nghĩ đến người khác, đến tập thể, đất nước. Rõ
ràng, người ta chỉ muốn nhà mình sạch sẽ nên để rác ra đường hay ném rác xuống hồ.
Bên cạnh đó, con người hành động như vậy vì đó đã trở thành thói quen xấu có từ lâu
đời không sửa, cộng thêm lối sống chạy theo số đông. Thật vậy, chính bởi nhận thức về
rác thải chưa đầy đủ nên mọi người thường bỏ qua những hành động tùy tiện của chính
bản thân mình và mọi người xung quanh.Nhưng cũng không thể không kể đến những
nguyên nhân khách quan khi nhà nước vẫn chưa thực hiện một cách nghiêm ngặt các
chính sách xử phạt, tuyên truyền, giáo dục thường xuyên về ý thức bảo vệ môi
trường.Ấy vậy, “Thiên trách kỉ hậu trách nhân”, con người ta vẫn là nhân tố chính quyết
định tới hành động của mình và tương lai mai sau.
Nguyễễn Thùy Dương
Page 7
VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN ĐỂ GIẢI QUYẾT CÁC
TÌNH HUỐNG THỰC TIỄN DÀNH CHO HỌC SINH TRUNG HỌC
Victor Hugo đã từng viết “Our acts make or mar us, we are the children of our own
deeds” (Hành động làm nên ta, hoặc làm hỏng ta, chúng ta là kết quả hành vi của bản
thân.) Nếu chúng ta cứ tiếp tục vứt rác bừa bãi, có ngày nào đó ta cũng sẽ chìm trong
biển rác thải này. Có những người biện minh rằng, họ đã trả tiền để nhân viên vệ sinh
môi trường thu gom và phân loại rác, vậy sao phải lo nghĩ thêm? Xin thưa, đúng là bạn
trả tiền để họ làm những việc đó, nhưng cứ thử nghĩ xem, Việt Nam có một số dân
khổng lồ, nếu ai cũng xả rác bừa bãi thì liệu những nhân viên vệ sinh có thể xử lí được
hết. Chắc chắn ai cũng đã từng nhìn thấy những xe rác chất thành núi, hay đặc biệt hơn
là những bãi rác thành phố. Nếu chưa, thì ta nên thử. Đừng ngại ngần vì đó là nơi bẩn
thỉu, hôi hám. Mà hãy tới đó để biết ta đã thải ra số rác nhiều tới mức nào! Thêm nữa,
nếu nghĩ rộng ra, ta sẽ thấy số tiền trả cho vấn đề môi trường không phải là nhỏ. Nếu
mỗi người ý thức một chút, nhắc nhở nhau một chút, khoản tiền đó có thể đã giúp đỡ
được rất nhiều mảnh đời bất hạnh hay giúp đất nước xây dựng được các công trình cơ sở
vật chất. Đặc biệt nền kinh tế nước nhà cũng gặp không ít ảnh hưởng. Còn nhớ cách đây
không lâu, trong số 10 phi trường bị đánh giá tệ nhất châu lục, Việt Nam góp mặt hai đại
diện gồm Nội Bài và Tân Sơn Nhất. Nguyên nhân là không khí lúc nào cũng oi bức, du
khách đi lại lộn xộn và môi trường thiếu vệ sinh là những lý do khiến sân bay quốc tế
Nội Bài xếp ở vị trí thứ 5...Dù được đánh giá là khá hơn Nội Bài, cơ sở vật chất tại Tân
Sơn Nhất cũng bị đánh giá chỉ ở mức trung bình, trong khi mức độ vệ sinh không ổn
định (vnexpress.net, ngày 20/10/2014). Nếu con đường hàng không đưa du lhách đến
với Việt nam bị đánh giá thấp như vậy, liệu du khách còn muốn đến với chúng ta? Từ
Nguyễễn Thùy Dương
Page 8
VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN ĐỂ GIẢI QUYẾT CÁC
TÌNH HUỐNG THỰC TIỄN DÀNH CHO HỌC SINH TRUNG HỌC
đó, con đường hội nhập với thế giới sẽ càng bị thu hẹp. Nguy hiểm hơn, theo dự báo,
nếu tiếp tục ô nhiễm môi trường, gây biến đổi khí hậu thì miền Trung nước ta, vốn ở địa
hình thấp, có thể sẽ chìm trong nước biển.
Và những tác hại của việc xả rác bừa bãi chưa dừng ở đó. Như định luật III Niu-tơn ở
chương trình THPT, khi ta đã tác động vào môi trường bằng thái độ không coi trọng thì
nó cũng sẽ tác động vào ta một việc khác, đó chính là ảnh hưởng sức khỏe của chính con
người. Theo Nghiên cứu của các nhà khoa học quốc tế cho thấy hiện có tới 35.000 tấn
nhựa đang trôi nổi trên bề mặt các đại dương thế giới, gây ô nhiễm nghiêm trọng
(http://khoahoc.tv/ ,ngày 2/7/2014). Các tấn nhựa ấy chắc chắn là hậu quả từ việc xả rác
bừa bãi. Như ta đã biết, ô nhiễm môi trường đã làm thủng tầng ô-dôn, nguyên nhân làm
tia cực tím tiếp xúc với da khiến con người mắc bệnh ung thư. Thử hỏi đã có loại thuốc
chính thức nào có thể chữa ung thư? Nếu cứ tiếp tục xả rác vừa bãi, vết thủng kia sẽ
ngày càng lớn dần và kết cục chúng ta nhận lại chỉ còn diệt vong. Điển hình như túi nilông, phải đến hàng trăm năm mới có thể tiêu hủy và trong quãng thời gian đó, chúng sẽ
sinh ra khí rất độc hại như cacbonat, nếu ta chôn xuống đất sẽ cản trở sự phát triển của
cây,khiến đất bị xói mòn hay theo một báo cáo mới được đăng trên tờ Marine Turtle
Newsletter: Loài rùa biển đang đứng trước nguy cơ tuyệt chủng do chúng ăn phải những
túi ni lông mà chúng nhầm tưởng là những con sứa (http://khoahoc.tv/, ngày28/3/2011).
Quan trọng hơn, người ta vẫn thường quan niệm con người, đặc biệt là người Châu Á,
sống thiên về tình cảm. Chẳng nhẽ đứng nhìn một Việt Nam đẹp đẽ xưa kia nay bị che
Nguyễễn Thùy Dương
Page 9
VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN ĐỂ GIẢI QUYẾT CÁC
TÌNH HUỐNG THỰC TIỄN DÀNH CHO HỌC SINH TRUNG HỌC
phủ bởi rác thải bạn không thấy đau lòng? Tôi thì có, tôi luôn tự hỏi và nuối tiếc về một
Hà Nội cổ kính, sạch sẽ, yên bình.
Vì vậy, tôi luôn trăn trở về điều này, kết hợp với những kiến thức liên môn được áp
dụng tại nhà trường, đã tìm ra được một số giải pháp cho hiện tượng này. Đó chính là tác
động vào ý thức con người. Hiện nay, ngành giáo dục nước nhà đang trong công cuộc
đổi mới, xóa bỏ những kiến thức không còn gần với thực tiễn, vậy tại sao ta khôg đưa
việc bỏ rác đúng nơi quy định trở thành một môn học? Đó có thể là môn học Môi
trường, thời gian học sinh được giáo dục ý thức, được thực hành trong nhà trường, được
dạy cách sẻ chia bằng việc cùng bạn bè nhặt rác hay tìm hiểu bảo vệ môi trường... mà
không cần ghi chép,để các em có thể cảm nhận được tình yêu với người mẹ thiên nhiên
dần dần hòa vào lòng mình.Đặc biệt, ta hãy để phụ huynh cùng làm việc này với con cái
tại trường vào một ngày trong tuần, để họ cũng được hoàn thiện thêm về kiến thức môi
trường. Mặt khác, các địa phương cũng nên áp dụng cách này để cải thiện tình cảm làng
xóm và bảo vệ cảnh quan thiên nhiên.Đồng thời, Nhà nước cũng nên đưa ra các phương
án xử phạt nghiêm khắc hơn về việc vứt rác bừa bãi và đưa ra các cuộc thi, tuyên truyền
về môi trường nhiều hơn. Những việc này chỉ một mình tiếng nói và sức lực của tôi thì
chưa đủ. Vì vậy, tồi chỉ có thể đóng góp những việc làm nhỏ bé như tự mình bỏ rác đúng
nơi qui định, tuyên truyền, nhắc nhở mọi người hay chính là viết ra bài dự thi này.
Nhưng khi mọi người cùng hành động thì đó lại là một điều hoàn toàn khác Nếu thực
hiên được những việc đó, cũng giống như ta đưa vào máy tính input là sự chân thành và
cố gắng thì output chắc chắn sẽ là sự báo đáp của mẹ thiên nhiên.
Nguyễễn Thùy Dương
Page 10
VẬN DỤNG KIẾN THỨC LIÊN MÔN ĐỂ GIẢI QUYẾT CÁC
TÌNH HUỐNG THỰC TIỄN DÀNH CHO HỌC SINH TRUNG HỌC
Chúng ta phải hiểu rằng” Thực tiễn là cơ sở, động lực của nhận thức”, trước thực tiễn là
sự nguy hại của việc vứt rác bừa bãi thì đó đã trở thành cơ sở, thành động lực để ta quan
tâm hơn, ý thức hơn với tự nhiên. Nếu các thế hệ trước chống giặc ngoại xâm, giặc đói,
giặc dốt, thì chúng ta bây giờ phải đấu tranh với chính bản thân mình. Hãy học tập theo
Nguyễn Bỉnh Khiêm, sống một cách “Nhàn”, sống thuận theo tự nhiên, hòa hợp với
thiên nhiên. Đặc biệt, hãy cố gắng thắp lên ngọn lửa tình yêu với môi trường, với quê
hương trong trái tim ấm nóng của mỗi chúng ta và mọi người xung quanh!
6.
Ý nghĩa của việc giải quyết tình huống
-Giúp cho mọi người nhận thức được trách nhiệm và thấy được phương hướng hành
động của bản thân.
-Giúp ta khắc phục được phần nào sự ô nhiễm môi trường.
-Thúc đẩy việc học tập, rèn luyện, sáng tạo, áp dụng kiến thức liên môn trong học tập để
tìm ra những giải pháp mới, bao quát hơn, hoàn thiện hơn.
Nguyễễn Thùy Dương
Page 11