Tài liệu Xuất khẩu gaoij

Chuyªn ®Ò thùc tËp Khoa Kinh TÕ vµ Kinh Doanh Quèc TÕ Môc lôc Trang Lêi më ®Çu....................................................................................................................3 Ch¬ng I - Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu.............................................................................................................................................5 I - Kh¸i niÖm vµ vai trß cña thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu trong ho¹t ®éng c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i..................................................................................................5 1. Kh¸i niÖm vÒ thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu.............................................................5 2. §iÒu kiÖn thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu....................................................................6 2.1 §iÒu kiÖn tiÒn tÖ:.................................................................................................6 2.2 §iÒu kiÖn thêi gian thanh to¸n:...........................................................................6 2.3 §iÒu kiÖn vÒ ®Þa ®iÓm thanh to¸n:.......................................................................8 2.4 §iÒu kiÖn vÒ ph¬ng thøc thanh to¸n:...................................................................8 2.5 §iÒu kiÖn ®¶m b¶o hèi ®o¸i:...............................................................................9 3 . Vai trß cña thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu.................................................................9 3.1 Thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu lµ ®ßi hái tÊt yÕu kh¸ch quan trong ph¸t triÓn kinh tÕ:.......................................................................................................................9 3.2, Thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu lµ kh©u quan träng trong ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu:..........................................................................................................................9 3.3, Thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu lµ thíc ®o, lµ nh©n tè ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh:.........................................................................................................9 3.4, Thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu lµ mét nghiÖp vô quan träng trong ho¹t ®éng ®èi ngo¹i cña ng©n hµng:................................................................................................9 II - C¸c ph¬ng thøc thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu...................................................10 1. Ph¬ng thøc chuyÓn tiÒn (Remittance)...................................................................11 2. Ph¬ng thøc ghi sæ (Open account)........................................................................12 3. Ph¬ng thøc thanh to¸n nhê thu (Collection of Payment)....................................12 4. Ph¬ng thøc thanh to¸n th tÝn dông (Letter of credit)...........................................14 5. Ph¬ng thøc uû th¸c mua........................................................................................17 6. Ph¬ng thøc b¶o ®¶m tr¶ tiÒn.................................................................................18 III - C¸c nh©n tè ¶nh hëng tíi qu¸ tr×nh thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu nãi chung vµ ®èi víi c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i nãi riªng.................................................. 18 1 . Tõ phÝa Ng©n hµng...............................................................................................18 2 . Tõ phÝa kh¸ch hµng..............................................................................................19 3 . Ho¹t ®éng qu¶n lý cña Nhµ níc..........................................................................19 Ch¬ng II - Thùc tr¹ng ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu t¹i Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi.........................................22 I - Kh¸i qu¸t chung vÒ Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi.......................................................................................................................... 22 1 . LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn..........................................................................22 2 . C¬ cÊu tæ chøc cña Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi. ....................................................................................................................................23 2.1. Phßng Kinh doanh:...........................................................................................24 2.2. Phßng KÕ to¸n:.................................................................................................24 2.3. Phßng ng©n quü:...............................................................................................25 2.4. Phßng hµnh chÝnh nh©n sù:..............................................................................25 2.5. Phßng kÕ ho¹ch:...............................................................................................26 2.6. Phßng thanh to¸n quèc tÕ:................................................................................26 2.7. Phßng kiÓm so¸t:..............................................................................................26 3 . T×nh h×nh ho¹t ®éng cña Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi, giai ®o¹n 1996 -1999...................................................................................27 II - Thùc tr¹ng ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu t¹i Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi............................................................. 30 1 . Quy ®Þnh vÒ quy tr×nh nghiÖp vô thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu t¹i Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi.........................................................30 1.1, Quy tr×nh thanh to¸n L/C nhËp khÈu:..............................................................30 1.2, Quy tr×nh thanh to¸n L/C xuÊt khÈu:...............................................................32 1.3, Quy tr×nh thanh to¸n chuyÓn tiÒn:....................................................................34 1.4, Quy tr×nh thanh to¸n nhê thu:..........................................................................34 2 . T×nh h×nh ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu t¹i Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi...............................................................................35 Hå Thu Thñy 1 Chuyªn ®Ò thùc tËp Khoa Kinh TÕ vµ Kinh Doanh Quèc TÕ 2.1 Thanh to¸n hµng xuÊt nhËp khÈu:.....................................................................35 III - §¸nh gi¸ chung vÒ ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu t¹i Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Hµ Néi.....................................................42 1 . KÕt qu¶ ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu t¹i Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi....................................................................................42 2 . Nh÷ng tån t¹i trong ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu t¹i Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi.........................................................44 3 . Mét sè nguyªn nh©n cña nh÷ng tån t¹i trong thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu t¹i Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi.....................................46 Ch¬ng III- Mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu t¹i ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Hµ Néi................................................................................................................49 I - Ph¬ng híng ph¸t triÓn ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Hµ Néi........................................................................... 49 1 . §Þnh híng ph¸t triÓn cña ngµnh Ng©n hµng ViÖt Nam......................................49 2 . Ph¬ng híng ph¸t triÓn cña Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi........................................................................................................................50 II - Mét sè gi¶i ph¸p c¬ b¶n gãp phÇn hoµn thiÖn ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu t¹i Ng©n hµng n«ng nghiÖp vµ ph¸t triÓn n«ng th«n Hµ Néi........ 54 1 . C¸c gi¶i ph¸p ®èi víi Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi..............................................................................................................................54 1.1. §a d¹ng ho¸ c¸c ph¬ng thøc thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu:...............................54 1.2. X©y dùng chiÕn lîc ph¸t triÓn thÞ trêng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu phï hîp: .................................................................................................................................54 1.3. øng dông Marketing trong ho¹t ®éng cña Ng©n hµng:....................................55 1.4. Hoµn thiÖn nghiÖp vô thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu:..........................................57 1.5. N©ng cao tr×nh ®é nghiÖp vô cña thanh to¸n viªn:..........................................58 1.6. Thùc hiÖn chiÕn lîc hç trî n©ng cao nghiÖp vô cña kh¸ch hµng:....................59 2 . KiÕn nghÞ ®èi víi Nhµ níc....................................................................................61 3 . KiÕn nghÞ ®èi víi c¸c ®¬n vÞ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu..................................64 KÕt luËn .................................................................................................................66 Hå Thu Thñy 2 Chuyªn ®Ò thùc tËp Khoa Kinh TÕ vµ Kinh Doanh Quèc TÕ Lêi më ®Çu Trong nh÷ng n¨m võa qua, c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ ®èi ngo¹i cña ViÖt Nam ®· thu ®îc nh÷ng thµnh c«ng ®¸ng kÓ; víi chñ tr¬ng ®óng ®¾n cña §¶ng vµ Nhµ níc, chóng ta ®· dÇn dÇn héi nhËp víi kinh tÕ thÕ giíi, tham gia ngµy cµng s©u réng vµo qu¸ tr×nh hîp t¸c th¬ng m¹i quèc tÕ. Trong mèi quan hÖ ®a ph¬ng, nhiÒu chiÒu ®ã, thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu ®· ra ®êi nh mét ®ßi hái mang tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan. Thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu lµ mét kh©u quan träng trong kinh doanh quèc tÕ còng nh kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña qu¸ tr×nh giao lu th¬ng m¹i, ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu cña níc ta ®· cã nh÷ng bíc tiÕn ®¸ng kÓ. HiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn lîi Ých cña c¸c bªn tham gia xuÊt nhËp khÈu. V× vËy, c«ng t¸c thanh to¸n quèc tÕ nãi chung vµ thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu nãi riªng cña Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi ®ang gãp phÇn t¹o nªn mét trong nh÷ng thÕ m¹nh trong hÖ thèng c¸c nghiÖp vô ng©n hµng truyÒn thèng lu«n ®îc kh¸ch hµng tÝn nhiÖm tõ l©u. Thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu lµ viÖc thanh to¸n c¸c nghÜa vô tiÒn tÖ ph¸t sinh cã liªn quan tíi c¸c nghÜa vô kinh tÕ, th¬ng m¹i vµ c¸c mèi quan hÖ kh¸c gi÷a c¸c tæ chøc, c«ng ty vµ c¸c chñ thÓ kh¸c nhau cña c¸c níc. Thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu lu«n chøa ®ùng rñi ro vµ tranh chÊp, nh÷ng rñi ro vµ tranh chÊp ®ã tû lÖ thuËn víi sù hoµ nhËp ngµy cµng s©u réng vµo nÒn mËu dÞch khu vùc vµ quèc tÕ. Nh÷ng rñi ro nµy g©y thiÖt h¹i kh«ng nhá ®Õn lîi Ých cña nÒn kinh tÕ nãi chung vµ ®Õn c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i nãi riªng; ®©y lµ vÊn ®Ò thu hót sù quan t©m cña c¸c nhµ nghiªn cøu, c¸c nhµ ®iÒu hµnh Ng©n hµng. Do vËy,®Ó thùc sù kinh doanh cã hiÖu qu¶, c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i nãi chung vµ Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi nãi riªng cÇn hiÓu râ c¸c lo¹i rñi ro vµ c¸c biÖn ph¸p nh»m h¹n chÕ rñi ro ®Ó ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n c«ng t¸c thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu qua Ng©n hµng. Trong bµi viÕt nµy, em chØ xin ®Ò cËp ®Õn mét sè gi¶i ph¸p hoµn thiÖn ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu t¹i Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi. Chuyªn ®Ò gåm 3 ch¬ng: Ch¬ng I: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu. Ch¬ng II: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu t¹i Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi, giai ®o¹n 1995- 2000. Hå Thu Thñy 3 Chuyªn ®Ò thùc tËp Khoa Kinh TÕ vµ Kinh Doanh Quèc TÕ Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu t¹i Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi. Do thêi gian t×m hiÓu vµ tr×nh ®é nhËn thøc cßn h¹n chÕ, nªn bµi viÕt nµy sÏ kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. VËy em rÊt mong ®îc sù híng dÉn, chØ b¶o cña c¸c thÇy, c¸c c«, vµ sù gióp ®ì cña c¸c b¹n. Ch¬ng I Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu Hå Thu Thñy 4 Chuyªn ®Ò thùc tËp Khoa Kinh TÕ vµ Kinh Doanh Quèc TÕ I - Kh¸i niÖm vµ vai trß cña thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu trong ho¹t ®éng c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i. 1. Kh¸i niÖm vÒ thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu. Thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu lµ sù vËn dông tæng hîp c¸c ®iÒu kiÖn thanh to¸n quèc tÕ trong quan hÖ thanh to¸n gi÷a c¸c níc. C¸c vÊn ®Ò liªn quan ®Õn quyÒn lîi vµ nghÜa vô mµ c¸c bªn ®Ò ra ®Ó gi¶i quyÕt vµ thùc hiÖn, ®îc quy ®Þnh l¹i thµnh nh÷ng ®iÒu kiÖn gäi lµ c¸c ®iÒu kiÖn thanh to¸n quèc tÕ. Nã ®îc thÓ hiÖn trong c¸c ®iÒu kho¶n thanh to¸n cña c¸c hiÖp ®Þnh tr¶ tiÒn ký kÕt gi÷a c¸c níc, c¸c hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i, c¸c hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng, ký kÕt gi÷a ngêi xuÊt khÈu vµ ngêi nhËp khÈu. Thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu lµ c«ng cô quan träng tronh kinh doanh quèc tÕ, ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu c¬ b¶n sau: §èi víi ngêi xuÊt khÈu, ho¹t ®éng thanh to¸n ph¶i ®¹t c¸c môc ®Ých: §¶m b¶o ch¾c ch¾n thu ®îc ®óng, ®ñ, kÞp thêi tiÒn hµng vµ trong ®iÒu kiÖn cô thÓ cµng nhanh cµng tèt. §¶m b¶o gi÷ v÷ng gi¸ trÞ thùc tÕ cña sè ngo¹i tÖ thu ®îc khi cã nh÷ng biÕn ®éng x¶y ra. Gãp phÇn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, cñng cè vµ më réng thÞ trêng ®· vµ ®ang cã, t×m kiÕm ph¸t triÓn thÞ trêng míi. §èi víi ngêi nhËp khÈu, ho¹t ®éng thanh to¸n ph¶i ®¹t c¸c môc ®Ých: §¶m b¶o ch¾c ch¾n nhËn ®îc hµng ®óng sè lîng, chÊt lîng vµ ®óng thêi h¹n. Trong ®iÒu kiÖn c¸c chi tiÕt kh¸c kh«ng thay ®æi th× thanh to¸n tiÒn hµng cµng chËm cµng tèt, gãp phÇn lµm qu¸ tr×nh nhËp khÈu theo ®óng yªu cÇu ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. 2. §iÒu kiÖn thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu. 2.1 §iÒu kiÖn tiÒn tÖ: Trong qu¸ tr×nh thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu c¸c bªn sö dông ®¬n vÞ tiÒn tÖ nhÊt ®Þnh cña mét quèc gia nµo ®ã. ViÖc sö dông lo¹i tiÒn tÖ nµo còng ®Òu ¶nh hëng tíi lîi Ých cña c¸c bªn, v× vËy ®iÒu kiÖn tiÒn tÖ lµ ®iÒu kiÖn kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong c¸c hiÖp ®Þnh vµ hîp ®ång ngo¹i th¬ng ký kÕt gi÷a c¸c quèc gia. §iÒu kiÖn tiÒn tÖ lµ viÖc sö dông lo¹i tiÒn ®Ó tÝnh to¸n vµ thanh to¸n ®ång thêi quy ®Þnh c¸ch xö lý khi gi¸ trÞ ®ång tiÒn ®ã biÕn ®éng. ViÖc sö dông ®ång tiÒn nµo trong thanh to¸n c¸c hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng vµ c¸c hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i phô thuéc vµo c¸c yÕu tè c¬ b¶n sau: - Sù so s¸nh lùc lîng gi÷a bªn thanh to¸n vµ bªn ®îc thanh to¸n - VÞ trÝ cña ®ång tiÒn ®ã trªn trêng quèc tÕ - TËp qu¸n sö dông ®ång tiÒn trong thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu Khi sö dông vµ lùa chän lo¹i tiÒn tÖ trong thanh to¸n, bªn nµo còng muèn sö dông ®ång tiÒn quèc gia m×nh v× cã nh÷ng ®iÓm lîi sau: Hå Thu Thñy 5 Chuyªn ®Ò thùc tËp Khoa Kinh TÕ vµ Kinh Doanh Quèc TÕ - Cã thÓ qua ®ã n©ng cao ®Þa vÞ ®ång tiÒn níc m×nh trªn thÕ giíi - Kh«ng ph¶i mua ngo¹i tÖ ®Ó tr¶ tiÒn thanh to¸n hay tr¶ nî cho ®èi t¸c níc ngoµi - Cã thÓ tr¸nh rñi ro do tû gi¸ tiÒn tÖ níc ngoµi biÕn ®éng g©y ra - Cã thÓ t¹o ®iÒu kiÖn t¨ng thªm hµng xuÊt khÈu níc m×nh Tuy vËy, trong ho¹t ®éng thanh to¸n ngo¹i th¬ng cã nh÷ng mÆt hµng ph¶i thanh to¸n b»ng mét lo¹i tiÒn tÖ nhÊt ®Þnh, thêng lµ mét sè nguyªn liÖu quan träng ®· bÞ mét sè níc khèng chÕ tõ l©u, ch¼ng h¹n mua b¸n cao su, thiÕc vµ mét sè kim lo¹i thanh to¸n b»ng b¶ng Anh, dÇu ho¶ b»ng USD. 2.2 §iÒu kiÖn thêi gian thanh to¸n: §iÒu kiÖn thêi gian thanh to¸n cã quan hÖ chÆt chÏ víi viÖc lu©n chuyÓn vèn lîi tøc, kh¶ n¨ng cã thÓ tr¸nh ®îc nh÷ng biÕn ®éng vÒ tiÒn tÖ thanh to¸n. ChÝnh v× vËy, ®Êy lµ ®iÒu kiÖn quan träng vµ thêng xuyªn x¶y ra trong tranh chÊp gi÷a c¸c bªn, trong ®µm ph¸n vµ ký kÕt hîp ®ång, th«ng thêng cã 3 c¸ch quy ®Þnh vÒ thêi gian thanh to¸n nh sau: a, Tr¶ tiÒn ngay: Lµ viÖc thanh to¸n vµo tríc lóc hoÆc trong lóc ngêi xuÊt khÈu ®Æt chøng tõ hµng hãa díi quyÒn ®Þnh ®o¹t cña ngêi mua. ViÖc tr¶ tiÒn ngay cã thÓ ®îc tiÕn hµnh b»ng c¸ch tr¶ toµn bé tiÒn hµng ngay mét lóc hoÆc b»ng c¸ch tr¶ tõng phÇn. ViÖc tr¶ toµn bé tiÒn hµng ngay mét lóc ®ßi hái ngêi mua ph¶i tr¶ toµn bé gi¸ trÞ hµng ho¸ theo mét trong c¸c ®iÒu kiÖn sau: khi nhËn ®îc ®iÖn b¸o cña ngêi xuÊt khÈu vÒ viÖc ®· s½n sµng ®Ó göi hµng; khi nhËn ®îc ®iÖn b¸o cña ngêi chuyªn chë vÒ viÖc ®· hoµn thµnh viÖc bèc hµng ë ®Þa ®iÓm göi hµng; khi toµn bé chøng tõ quy ®Þnh trong hîp ®ång ®îc trao cho ngêi mua; sau mét sè ngµy hoÆc mét sè giê u huÖ nhÊt ®Þnh kÓ tõ khi toµn bé chøng tõ quy ®Þnh ®îc trao cho ngêi mua. ViÖc tr¶ ngay tõng phÇn ®ßi hái ngêi mua ph¶i tr¶ ngay tiÒn hµng trong mét sè ®ît ®îc tho¶ thuËn trong hîp ®ång, c¨n cø vµo c¸c ®iÒu kiÖn giao hµng hoÆc vµo møc ®é s½n sµng cña hµng ho¸. ViÖc tr¶ ngay tõng phÇn c¨n cø vµo ®iÒu kiÖn giao hµng cã thÓ ®îc quy ®Þnh nh sau: ngêi mua ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n mét phÇn chñ yÕu (80- 95%) cña tiÒn hµng khi ngêi b¸n ®· göi hµng hoÆc ®· göi chøng tõ hµng ho¸, phÇn cßn l¹i(5- 20%)sÏ ®îc tr¶ khi ngêi mua ®· nhËn hµng hoÆc khi chÊm døt thêi gian b¶o hµnh. Khi tr¶ ngay tõng phÇn theo møc ®é s½n sµng cña hµng ho¸, ngêi mua ph¶i thanh to¸n tiÒn hµng trong nhiÒu ®ît c¨n cø vµo møc ®é hoµn thµnh c¸c bé phËn riªng biÖt cña ®¬n hµng hoÆc cña hîp ®ång. VÝ dô: 10% tiÒn hµng tr¶ khi giao xong thiÕt kÕ,70% khi giao xong thiÕt bÞ, 15% khi nghiÖm thu c«ng tr×nh vµ 5% khi chÊm døt thêi h¹n b¶o hµnh. b, Tr¶ tiÒn tríc: Hå Thu Thñy 6 Chuyªn ®Ò thùc tËp Khoa Kinh TÕ vµ Kinh Doanh Quèc TÕ Lµ viÖc ngêi mua giao cho ngêi b¸n toµn bé hoÆc mét phÇn tiÒn hµng tríc khi ngêi b¸n ®Æt hµng ho¸ díi quyÒn ®Þnh ®o¹t cña ngêi mua hoÆc tríc khi ngêi b¸n thùc hiÖn ®¬n hµng cña ngêi mua. Møc tiÒn øng tríc nhiÒu hay Ýt phô thuéc vµo tÇm quan träng cña hµng ho¸ giao dÞch, thêi h¹n chÕ t¹o cña hµng ho¸ ®ã, mèi quan hÖ gi÷a c¸c bªn giao dÞch vµ tËp qu¸n h×nh thµnh trong ngµnh bu«n b¸n cã liªn quan. Ngµy nay, th«ng thêng tiÒn øng tríc chØ n»m trong ph¹m vi 5- 10% cña gi¸ trÞ ®¬n hµng. ViÖc thanh to¸n tiÒn øng tríc thêng ®îc tiÕn hµnh b»ng c¸ch khÊu trõ dÇn vµo tiÒn hµng hoÆc b»ng c¸ch tÝnh to¸n døt kho¸t vµo lóc kÕt to¸n tiÒn hµng. Sè tiÒn hµng øng tríc chÝnh lµ kho¶n tÝn dông mµ ngêi mua cung cÊp cho ngêi b¸n. c, Tr¶ tiÒn sau: Trong viÖc tr¶ tiÒn sau, ngêi b¸n cung cÊp cho ngêi mua mét kho¶n tÝn dông theo sù tho¶ thuËn gi÷a hai bªn. Kho¶n tÝn dông nµy ®îc hoµn tr¶ hoÆc b»ng tiÒn hoÆc b»ng hµng ho¸. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, trªn thÞ trêng thÕ giíi vÒ thiÕt bÞ toµn bé, mét lo¹i hîp ®ång kh¸ phæ biÕn lµ hîp ®ång chia s¶n phÈm (produet sharing), theo ®ã ngêi nhËp khÈu hoµn tr¶ tÝn dông cho ngêi xuÊt khÈu b»ng c¸ch giao mét phÇn (kho¶ng 20- 40%) s¶n phÈm do chÝnh c¸c thiÕt bÞ toµn bé nãi trªn s¶n xuÊt ra. Trong viÖc thanh to¸n cã tÝn dông (tr¶ tríc hoÆc tr¶ sau), c¸c bªn thêng quan t©m ®Õn sè tiÒn tÝn dông, thêi h¹n tÝn dông, l·i suÊt tÝn dông vµ thêi gian hoµn tr¶. 2.3 §iÒu kiÖn vÒ ®Þa ®iÓm thanh to¸n: Trong thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu, bªn nµo còng muèn ®Þa ®iÓm thanh to¸n t¹i níc m×nh v× sÏ cã nh÷ng lîi thÕ sau: - Cã thÓ ®Õn ngµy tr¶ tiÒn míi ph¶i chi tiÒn ra, ®ì ®äng vèn hoÆc cã thÓ thu tiÒn vÒ nhanh chãng nªn t¨ng kh¶ n¨ng quay vßng vèn. - Ng©n hµng níc m×nh thu ®îc phÝ thñ tôc nghiÖp vô. - Cã thÓ t¹o ®iÒu kiÖn n©ng cao ®Þa vÞ tiÒn tÖ cña níc m×nh trong th¬ng m¹i quèc tÕ. Trong thanh to¸n ngo¹i th¬ng, ®Þa ®iÓm thanh to¸n cã thÓ x¶y ra t¹i níc ngêi nhËp khÈu, ngêi xuÊt khÈu hay t¹i mét níc thø ba. Trong thùc tÕ viÖc x¸c ®Þnh ®Þa ®iÓm thanh to¸n lµ do sù so s¸nh lùc lîng gi÷a c¸c bªn quyÕt ®Þnh ®ång thêi còng cßn thÊy r»ng dïng ®ång tiÒn thanh to¸n cña níc nµo th× ®Þa ®iÓm thanh to¸n còng ë níc ®Êy. 2.4 §iÒu kiÖn vÒ ph¬ng thøc thanh to¸n: §iÒu kiÖn nµy quy ®Þnh c¸ch thøc nhËn, tr¶ tiÒn hµng ho¸ dÞch vô trong tõng mãn giao dÞch, mua b¸n gi÷a c¸c bªn. trong quan hÖ mua b¸n quèc tÕ cã nhiÒu ph¬ng thøc thanh to¸n kh¸c nhau ®Ó thu tiÒn hoÆc tr¶ tiÒn nh chuyÓn tiÒn, nhê thu, tÝn dông chøng tõ... §©y lµ ®iÒu kiÖn quan träng bËc nhÊt trong c¸c ®iÒu kiÖn thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu. Ph¬ng thøc thanh to¸n lµ c¸ch ngêi b¸n hµng dïng ®Ó thu tiÒn vÒ vµ ngêi mua dïng ®Ó tr¶ tiÒn. Trong quan hÖ mua b¸n ngêi ta cã thÓ chän nhiÒu ph¬ng thøc kh¸c nhau ®Ó thu tiÒn hoÆc tr¶ tiÒn nhng xÐt cho cïng th× viÖc lùa chän ph¬ng thøc thanh to¸n nµo còng xuÊt ph¸t Hå Thu Thñy 7 Chuyªn ®Ò thùc tËp Khoa Kinh TÕ vµ Kinh Doanh Quèc TÕ tõ yªu cÇu cña ngêi b¸n lµ thu tiÒn ®Çy ®ñ vµ ®óng h¹n, cßn cña ngêi mua lµ nhËn hµng ®óng sè lîng, chÊt lîng vµ ®óng h¹n. 2.5 §iÒu kiÖn ®¶m b¶o hèi ®o¸i: Trong giai ®o¹n hiÖn nay, c¸c ®ång tiÒn trªn thÕ giíi thêng sôt gi¸ hoÆc t¨ng gi¸. §Ó tr¸nh nh÷ng tæn thÊt cã thÓ x¶y ra, c¸c bªn giao dÞch cã thÓ tho¶ thuËn nh÷ng ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o hèi ®o¸i. §ã cã thÓ lµ ®iÒu kiÖn b¶o ®¶m vµng hoÆc ®iÒu kiÖn b¶o ®¶m ngo¹i hèi. 3. Vai trß cña thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu. 3.1 Thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu lµ ®ßi hái tÊt yÕu kh¸ch quan trong ph¸t triÓn kinh tÕ: Víi sù gia t¨ng m¹nh mÏ cña c¸c ho¹t ®éng giao lu quèc tÕ, c¸c níc kh«ng thÓ chØ bã hÑp c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ cña m×nh trong ph¹m vi quèc gia mµ ph¶i tham gia vµo c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ trong khu vùc vµ toµn cÇu. §iÒu ®ã tÊt yÕu lµm ph¸t sinh c¸c mèi quan hÖ gi÷a ngêi mua vµ ngêi b¸n, ngêi cho vay vµ ngêi nî, ngêi ®Çu t vµ ngêi nhËn ®Çu t trªn ph¹m vi quèc tÕ. Nhu cÇu trao ®æi hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu tÊt yÕu sÏ xÈy ra ®ßi hái ®Õn thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu ®Ó gi¶i quyÕt hµi hoµ c¸c mèi quan hÖ. 3.2 Thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu lµ kh©u quan träng trong ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu: Thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu lµ mét kh©u quan träng gãp phÇn thùc hiÖn gi¸ trÞ hµng ho¸ xuÊt nhËp khÈu. Khi qu¸ t×nh thanh to¸n ®îc ®¶m b¶o thùc hiÖn th× míi cã sù chuyÓn dÞch hµng ho¸. ChÝnh v× vËy, thanh to¸n lµ ®iÒu kiÖn cÇn ®Ó qu¸ tr×nh ph©n phèi hµng ho¸ x¶y ra, lµ cÇu nèi gi÷a ngêi xuÊt vµ ngêi nhËp khÈu g¾n liÒn víi quyÒn, tr¸ch nhiÖm vµ nghÜa vô gi÷a c¸c bªn. ViÖc thùc hiÖn c¸c ®iÒu kiÖn thanh to¸n cã nghiªm tóc hay kh«ng ¶nh hëng tíi uy tÝn vµ ®é bÒn v÷ng trong quan hÖ mua b¸n gi÷a c¸c bªn trªn th¬ng trêng. 3.3 Thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu lµ th íc ®o, lµ nh©n tè ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn hiÖu qu¶ kinh doanh: Thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn vßng quay cña vèn s¶n xuÊt vµ kinh doanh, do vËy sÏ ¶nh hëng tíi doanh thu vµ lîi nhuËn cña c¸c bªn tham gia. Th«ng qua ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu mµ ngêi ta cã thÓ ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng tµi chÝnh, uy tÝn còng nh tiÒm lùc cña mçi ®¬n vÞ kinh doanh. 3.4 Thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu lµ mét nghiÖp vô quan träng trong ho¹t ®éng ®èi ngo¹i cña ng©n hµng: Trong mét giao dÞch kinh tÕ bÊt kú, ®Òu tån t¹i hai bªn c¬ b¶n lµ ngêi mua vµ ngêi b¸n cïng víi nh÷ng quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm riªng cña mçi bªn. Trªn thùc tÕ, qu¸ tr×nh nµy diÔn ra rÊt phøc t¹p v× nã g¾n liÒn víi lîi Ých kinh tÕ cña c¸c bªn tham gia, nhÊt lµ ®èi víi c¸c quan hÖ ngo¹i th¬ng v× viÖc mua b¸n diÔn ra gi÷a c¸c ®èi t¸c thuéc c¸c quèc gia kh¸c nhau, víi c¸c thùc thÓ chÝnh trÞ vÒ chñ quyÒn kh¸c nhau, chÞu sù chi phèi cña c¸c quy chÕ mËu dÞch, c¸c ®iÒu kiÖn th¬ng m¹i kh¸c nhau. Hå Thu Thñy 8 Chuyªn ®Ò thùc tËp Khoa Kinh TÕ vµ Kinh Doanh Quèc TÕ Trong thùc hiÖn giao dÞch ngo¹i th¬ng, ngêi xuÊt khÈu cã thÓ gÆp rñi ro xuÊt hµng mµ kh«ng ®îc thanh to¸n, hoÆc thanh to¸n chËm do c¸c nguyªn nh©n kh¸ch quan nh chÕ ®é chÝnh trÞ cña níc nhËp khÈu thay ®æi, gÆp thiªn tai bÊt kh¶ kh¸ng trªn ®êng vËn t¶i,... hoÆc c¸c nguyªn nh©n chñ quan nh bÞ lõa läc do kh«ng t×m hiÓu kü ®èi t¸c, do hîp ®ång ngo¹i th¬ng quy ®Þch kh«ng chÆt chÏ, râ rµng.... Ngîc l¹i, ngêi nhËp khÈu còng cã thÓ bÞ mÊt tiÒn mµ kh«ng nhËn ®îc hµng ho¸, hoÆc kh«ng nhËn ®îc hµng ®óng quy c¸ch, phÈm chÊt, sè lîng nh trong hîp ®ång ®· ký kÕt, hoÆc nhËn hµng chËm bá lì c¬ héi kinh doanh, gi¸ c¶ hµng ho¸ ®ã trªn thÞ trêng biÕn ®éng bÊt lîi cho hä. Khi c¸c bªn r¬i vµo hoµn c¶nh nh vËy, hä ®Òu mong muèn ®îc tham gia vµo mét c¬ chÕ chuyÓn ®æi võa thuËn tiÖn, võa an toµn vµ ®¸ng tin cËy cho c¶ hai bªn. §Ó cã thÓ ®¹t ®îc nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn lîi Ých chung nhng ®èi kh¸ng gi÷a c¸c bªn c¶ ngêi mua vµ ngêi b¸n thêng sÏ thèng nhÊt chän ra mét bªn thø ba ®éc lËp lµm trung gian thanh to¸n cã thÓ ®¶m b¶o quyÒn lîi cho hä, ®ång thêi t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh trao ®æi, thanh to¸n ®¸p øng ®îc nguyÖn väng cña c¸c bªn, ®ã lµ c¸c dÞch vô cña Ng©n hµng. Ng©n hµng lµ mét tæ chøc tµi chÝnh chuyªn nghiÖp cã bÒ dµy kinh nghiÖm, cã kh¶ n¨ng tµi chÝnh ®Ó tµi trî cho c¶ ngêi b¸n vµ ngêi mua b»ng nguån vèn tù cã vµ huy ®éng ®îc cña m×nh, cã m¹ng líi vµ quan hÖ réng kh¾p, cã c«ng nghÖ kü thuËt tiªn tiÕn sö dông trong thanh to¸n, ng©n hµng cã thÓ tiÕn hµnh thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu nhanh chãng, thuËn tiÖn vµ chÝnh x¸c nhÊt. Thanh to¸n xuÊt khÈu lµ mét mÆt ho¹t ®éng cña thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu còng nh dÞch vô ng©n hµng ®èi ngo¹i cña c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i. §Êy còng lµ h×nh thøc ®Ó tµi trî ngo¹i th¬ng ®èi víi c¸c ®¬n vÞ xuÊt khÈu. Ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt khÈu v÷ng m¹nh gãp phÇn n©ng cao uy tÝn cña ng©n hµng trªn thÞ trêng, thu hót kh¸ch hµng, gãp phÇn c¶i tiÕn vµ hç trî cho c¸c s¶n phÈm cña ng©n hµng, më réng quan hÖ ®èi ngo¹i vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó hiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ng©n hµng. Vµ ngîc l¹i, khi c¸c nghiÖp vô huy ®éng vèn, cho vay vèn kinh doanh tiÒn tÖ,... ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶ sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu ph¸t triÓn. II- C¸c ph¬ng thøc thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu. Ph¬ng thøc thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu lµ viÖc tæ chøc qu¸ tr×nh tr¶ tiÒn hµng trong giao dÞch mua b¸n ngo¹i th¬ng gi÷a ngêi xuÊt khÈu vµ ngêi nhËp khÈu hay ®¬n gi¶n lµ c¸ch thøc mµ ngêi b¸n thu tiÒn cßn ngêi mua tr¶ tiÒn. Trong th¬ng m¹i quèc tÕ cã thÓ lùa chän nhiÒu ph¬ng thøc thanh to¸n kh¸c nhau, xuÊt ph¸t tõ nhu cÇu cña ngêi b¸n lµ thu tiÒn nhanh, ®Çy ®ñ vµ tõ nhu cÇu cña ngêi mua lµ nhËp hµng ®óng sè lîng, chÊt lîng vµ ®óng thêi h¹n ®· quy ®Þnh trong hîp ®éng. Trong ngo¹i th¬ng c¸c ph¬ng thøc thanh to¸n ®îc sö dông phæ biÕn nhÊt bao gåm: 1. Ph¬ng thøc chuyÓn tiÒn (Remittance). §©y lµ ph¬ng thøc trong ®ã kh¸ch hµng ( ngêi tr¶ tiÒn) yªu cÇu Ng©n hµng cña m×nh chuyÓn mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh cho mét ngêi kh¸c (ngêi hëng lîi) ë mét ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh b»ng ph¬ng tiÖn chuyÓn tiÒn do kh¸ch hµng yªu cÇu. Thanh to¸n chuyÓn tiÒn bao gåm hai lo¹i: Hå Thu Thñy 9 Chuyªn ®Ò thùc tËp Khoa Kinh TÕ vµ Kinh Doanh Quèc TÕ - ChuyÓn tiÒn b»ng ®iÖn (Telegraphic Transfer- T/T): ChuyÓn tiÒn b»ng ®iÖn tèc ®é nhanh nhng chi phÝ cao. Ngµy nay, khi tham gia m¹ng SWIFT th× hÇu hÕt nghiÖp vô chuyÓn tiÒn ®îc thùc hiÖn trªn m¹ng SWIFT. - ChuyÓn tiÒn b»ng th (Mail Transfer - M/T): Chi phÝ thÊp h¬n chuyÓn tiÒn b»ng ®iÖn nhng tèc ®é chËm h¬n. H×nh thøc chuyÓn tiÒn lµ mét h×nh thøc thanh to¸n ®¬n gi¶n nhÊt cã thÓ m« t¶ theo s¬ ®å: Ngêi chuyÓn tiÒn (1) (2) Ng©n hµng chuyÓn tiÒn Ngêi hëng lîi (4) (3) Ng©n hµng ®¹i lý (1): Giao dÞch th¬ng m¹i. (2): Ngêi chuyÓn tiÒn yªu cÇu Ng©n hµng níc m×nh chuyÓn mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh cho ngêi hëng lîi ë níc ngoµi. (3): Ng©n hµng chuyÓn tiÒn nhËn thùc hiÖn yªu cÇu cña ngêi chuyÓn tiÒn, lµm thñ tôc cña ngêi chuyÓn tiÒn ra níc ngoµi. (4): Ng©n hµng ®¹i lý sau khi ®· nhËn ®îc tiÒn chuyÓn ®Õn, thùc hiÖn tr¶ tiÒn cho ngêi nhËn. Ph¬ng thøc nµy thêng kh«ng ®îc ¸p dông trong thanh to¸n hµng xuÊt khÈu víi níc ngoµi v× dÔ bÞ ngêi mua chiÕm dông vèn. Ngêi ta thêng dïng nã khi thanh to¸n trong lÜnh vùc phi mËu dÞch vµ thanh to¸n c¸c chi phÝ cã liªn quan ®Õn xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸, trong trêng hîp chuyÓn vèn ra bªn ngoµi ®Ó ®Çu t hoÆc chi tiªu phi mËu dÞch, chuyÓn kiÒu hèi. Ph¬ng thøc nµy cã u ®iÓm: ViÖc sö dông ®¬n gi¶n kh«ng ®ßi hái cao vÒ mÆt nghiÖp vô, chi phÝ chuyÓn tiÒn thÊp h¬n c¸c ph¬ng thøc kh¸c. Nhîc ®iÓm: ViÖc tr¶ tiÒn cho ngêi b¸n phô thuéc vµo thiÖn chÝ cña ngêi mua, bëi v× nã kh«ng ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ngêi b¸n. Ngîc l¹i nÕu chuyÓn tiÒn tríc kh«ng cã g× ®¶m b¶o ch¾c ch¾n r»ng ngêi b¸n sÏ giao hµng vµ giao hµng ®óng h¹n. 2. Ph¬ng thøc ghi sæ (Open account). Ph¬ng thøc ghi sæ lµ ph¬ng thøc ngêi b¸n më tµi kho¶n ®Ó ghi nî ngêi mua sau khi ngêi b¸n ®· hoµn thµnh viÖc giao hµng hay dÞch vô, ®Õn tõng ®Þnh kú (thµng, n¨m, quý) ngêi mua tr¶ tiÒn cho ngêi b¸n. §Æc ®iÓm cña ph¬ng thøc ghi sæ: kh«ng cã sù tham gia cña Ng©n hµng víi chøc n¨ng cña ngêi më tµi kho¶n vµ thùc hiÖn thanh to¸n, chØ cã hai bªn tham gia lµ ngêi mua vµ ngêi b¸n. Hå Thu Thñy 10 Chuyªn ®Ò thùc tËp Khoa Kinh TÕ vµ Kinh Doanh Quèc TÕ Ph¬ng thøc nµy thêng ®îc ¸p dông trong nghiÖp vô gia c«ng hay nghiÖp vô bu«n b¸n ®èi lu hµng ®æi hµng. Ph¬ng thøc thanh to¸n nµy ®ßi hái sù tin cËy rÊt cao cña ngêi xuÊt khÈu ®èi víi ngêi nhËp khÈu. 3. Ph¬ng thøc thanh to¸n nhê thu (Collection of Payment). §©y lµ ph¬ng thøc thanh to¸n quèc tÕ trong ®ã ngêi b¸n hoµn thµnh nghÜa vô giao hµng hoÆc cung øng mét dÞch vô do kh¸ch hµng uû th¸c cho Ng©n hµng cña m×nh thu hé sè tiÒn ë ngêi mua trªn c¬ së hèi phiÕu cña ngêi b¸n lËp ra. V¨n b¶n ph¸p lý quèc tÕ th«ng dông cña nhê thu lµ " Quy t¾c thèng nhÊt vÒ nhê thu" cña Phßng Th¬ng m¹i quèc tÕ, b¶n söa ®æi n¨m 1995 (Uniform Rules for the collection, 1995 revision No 522, ICC). - Cã hai lo¹i nhê thu: + Nhê thu phiÕu tr¬n (Clean Collection): lµ ph¬ng thøc trong ®ã ngêi b¸n uû th¸c cho Ng©n hµng thu hé sè tiÒn ë ngêi mua c¨n cø vµo hèi phiÕu do ngêi mua lËp ra, cßn chøng tõ hµng ho¸ göi th¼ng cho ngêi mua kh«ng qua Ng©n hµng. Ph¬ng thøc nµy chØ ®îc ¸p dông trong trêng hîp ngêi b¸n vµ ngêi mua tin cËy lÉn nhau, hoÆc gi÷a c«ng ty vµ c¸c chi nh¸nh cña nã, thanh to¸n vÒ c¸c dÞch vô cã liªn quan ®Õn xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ v× viÖc thanh to¸n nµy kh«ng cÇn ph¶i kÌm theo chøng tõ nh: TiÒn cíc phÝ vËn t¶i, b¶o hiÓm, ph¹t båi thêng. + Ph¬ng thøc nhê thu kÌm chøng tõ (Documentary Collection): lµ ph¬ng thøc trong ®ã ngêi b¸n uû th¸c cho Ng©n hµng thu dé tiÒn ë ngêi mua kh«ng chØ c¨n cø vµo hèi phiÕu mµ cßn c¨n cø vµo bé chøng tõ hµng ho¸ göi kÌm theo víi ®iÒu kiÖn lµ nÕu ngêi mua tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn tr¶ tiÒn hèi phiÕu th× Ng©n hµng míi trao toµn bé chøng tõ cho ngêi mua ®Ó nhËn hµng. Trong ph¬ng thøc nµy Ng©n hµng chØ ®ãng vai trß lµ ngêi trung gian thu tiÒn hé, kh«ng chÞu tr¸ch nhiÖm ®Õn viÖc tr¶ tiÒn cña ngêi mua. Tuú theo c¸ch tr¶ tiÒn cña ngêi nhËp khÈu mµ uû th¸c thu kÌm chøng tõ cã thÓ lµ nhê thu tr¶ tiÒn ®æi chøng tõ (Document against payment - D/P) hoÆc nhê thu chÊp nhËn ®æi chøng tõ (Document against acceptance - D/A). NÕu lµ D/P th× nhµ nhËp khÈu ph¶i tr¶ ngay sè tiÒn ghi trªn tê hèi phiÕu tr¶ tiÒn ngay do ngêi xuÊt khÈu lËp th× míi ®îc lÊy bé chøng tõ hµng ho¸. NÕu lµ D/A th× ngêi nhËp khÈu ph¶i ký tªn chÊp nhËn tr¶ tiÒn ghi trªn hèi phiÕu do ngêi xuÊt khÈu ký ph¸t th× míi ®îc Ng©n hµng trao bé chøng tõ ®Ó ®i nhËn hµng ho¸. Tr×nh tù thanh to¸n nhê thu ®îc thÓ hiÖn ë s¬ ®å: (2) Ng©n hµng bªn b¸n (1) Hå Thu Thñy (4) Ngêi b¸n (4) Ng©n hµng ®¹i lý (4) (3) Ngêi mua 11 Chuyªn ®Ò thùc tËp Khoa Kinh TÕ vµ Kinh Doanh Quèc TÕ göi hµng vµ chøng tõ (1) Ngêi b¸n sau khi göi hµng vµ chøng tõ cho ngêi mua lËp mét hèi phiÕu ®ßi tiÒn ngêi mua vµ uû th¸c cho Ng©n hµng cña m×nh ®ßi tiÒn thu hé b»ng chØ thÞ nhê thu. (2) Ng©n hµng phôc vô bªn b¸n göi chØ thÞ nhê thu kÌm hèi phiÕu cho Ng©n hµng ®¹i lý cña m×nh ë níc ngêi mua thu hé tiÒn. (3) Ng©n hµng ®¹i lý yªu cÇu ngêi mua tr¶ tiÒn hèi phiÕu hoÆc chÊp nhËn tr¶ tiÒn. (4) Ng©n hµng chuyÓn tiÓn tiÒn cho ngêi b¸n. - ¦u nhîc ®iÓm cña ph¬ng thøc nhê thu kÌm chøng tõ: + ¦u ®iÓm: §èi víi ngêi b¸n sö dông ph¬ng thøc nµy kh«ng tèn kÐm, ®ång thêi ngêi b¸n ®îc Ng©n hµng gióp khèng chÕ vµ kiÓm so¸t ®îc chøng tõ vËn t¶i cho ®Õn khi ®¶m b¶o thanh to¸n. Lîi Ých ®èi víi ngêi mua lµ kh«ng cã tr¸ch nhiÖm ph¶i tr¶ tiÒn nÕu cha ®îc kiÓm tra c¸c chøng tõ trong mét sè trêng hîp kÓ c¶ hµng ho¸. + Nhîc ®iÓm: §èi víi ngêi xuÊt khÈu cã rñi ro nh ngêi nhËp khÈu kh«ng chÊp nhËn hµng ®îc göi b»ng c¸ch kh«ng nhËn chøng tõ. Rñi ro tÝn dông cña ngêi nhËp khÈu, rñi ro chÝnh trÞ ë níc ngêi nhËp khÈu vµ rñi ro hµng ho¸ cã thÓ bÞ h¶i quan gi÷. ViÖc tr¶ tiÒn qu¸ chËm, tõ lóc giao hµng ®Õn lóc nhËn tiÒn cã khi kÐo dµi vµi th¸ng ®Õn mét n¨m. Ngêi nhËp khÈu chØ chÞu mét rñi ro trong thanh to¸n nhê thu ®æi chøng tõ lµ hµng ®îc göi cã thÓ kh«ng gièng nh ®· ghi trªn ho¸ ®¬n vµ vËn ®¬n. Trong ®µm ph¸n, nhê thu chøng tõ cã thÓ coi lµ sù lùa chän chung gian cã lîi. NÕu xÐt vÒ c¸c u ®iÓm t¬ng ®èi víi ngêi b¸n vµ ngêi mua, nã n»m gi÷a b¸n hµng tr¶ chËm (lîi cho ngêi mua) vµ th tÝn dông (lîi cho ngêi b¸n). Do ®ã, ngêi b¸n thêng thÝch nhê thu chøng tõ h¬n b¸n hµng tr¶ chËm mµ ngêi mua ®Ò nghÞ. 4. Ph¬ng thøc thanh to¸n th tÝn dông (Letter of credit). §©y lµ mét sù tho¶ thuËn, trong ®ã Ng©n hµng (Ng©n hµng më th tÝn dông) theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng (ngêi më th tÝn dông) sÏ tr¶ mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh cho mét ngêi kh¸c (ngêi hëng lîi th tÝn dông) hoÆc chÊp nhËn hèi phiÕu do ngêi nµy ký ph¸t trong ph¹m vi sè tiÒn ®ã khi ngêi nµy xuÊt tr×nh cho Ng©n hµng mét bé chøng tõ thanh to¸n phï hîp víi nh÷ng quy ®Þnh ®Ò ra trong th tÝn dông. Hå Thu Thñy 12 Chuyªn ®Ò thùc tËp Khoa Kinh TÕ vµ Kinh Doanh Quèc TÕ Quy tr×nh thanh to¸n L/C: Ng©n hµng më L/C (8) (7) (2) (1) Ngêi nhËp khÈu Ng©n hµng th«ng b¸o (3) (4) (5) (6) Ngêi xuÊt khÈu (1) Ngêi nhËp khÈu lµm ®¬n yªu cÇu Ng©n hµng më L/C (2) Theo ®¬n xin më L/C, Ng©n hµng phôc vô ngêi nhËp khÈu më L/C t¹i Ng©n hµng th«ng b¸o. (3) Ng©n hµng nhËp khÈu nhËn ®îc L/C, x¸c thùc L/C vµ th«ng b¸o L/C cho ngêi xuÊt khÈu. (4) Ngêi xuÊt khÈu chÊp nhËn L/C vµ giao hµng cho ngêi nhËp khÈu. (5) Ngêi nhËp khÈu lËp bé chøng tõ yªu cÇu Ng©n hµng th«ng b¸o tr¶ tiÒn cho ngêi xuÊt khÈu. (6) Ng©n hµng th«ng b¸o nhËn bé chøng tõ, kiÓm tra, nÕu phï hîp th× thanh to¸n cho ngêi xuÊt khÈu. (7) Ngêi nhËp khÈu nhËn ®îc bé chøng tõ, kiÓm tra chøng tõ. (8) Ng©n hµng më L/C th«ng b¸o cho ngêi nhËp khÈu ®· thanh to¸n cho ngêi xuÊt khÈu, ®ång thêi yªu cÇu ngêi nhËp khÈu hoµn l¹i sè tiÒn ®· thanh to¸n ®Ó nhËn chøng tõ. Ph¬ng thøc thanh to¸n th tÝn dông ®îc sö dông réng r·i nhÊt hiÖn nay trong thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu v× nã ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ngêi mua vµ ngêi b¸n ë møc ®é cao nhÊt, ®Æc biÖt lµ ®èi víi ngêi b¸n. Ph¬ng thøc nµy vÉn cã nh÷ng nhîc ®iÓm nh: phÝ më th tÝn dông, tû lÖ ký quü cao; trong thanh to¸n ngêi mua thêng gÆp rñi ro lµ hµng ho¸ kh«ng ®óng theo hîp ®ång ký kÕt hoÆc ngêi b¸n giao hµng chËm; ngêi b¸n cã thÓ gÆp rñi ro khi Ng©n hµng më th tÝn dông kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n. Nhng thùc tÕ nh÷ng rñi ro nµy Ýt x¶y ra vµ ®· ®îc c¸c bªn xem xÐt kü tíc khi ký kÕt hîp ®ång. Nãi chung, ®©y vÉn lµ ph¬ng thøc thanh to¸n hoµn h¶o nhÊt hiÖn nay. C¸c lo¹i th tÝn dông: + Th tÝn dông cã thÓ huû ngang (Revocable Letter of credit): lµ mét th tÝn dông mµ Ng©n hµng vµ ngêi mua lóc nµo còng cã thÓ söa ®æi hoÆc huû bá mµ kh«ng cÇn b¸o cho ngêi b¸n biÕt. Do ®ã, lo¹i th tÝn dông nµy Ýt ®îc sö dông do kh«ng b¶o ®¶m ®îc quyÒn lîi cho ngêi xuÊt khÈu. Nã chØ cã tÝnh chÊt nh mét tê høa hÑn chø kh«ng ph¶i lµ mét sù cam kÕt tr¶ tiÒn mang tÝnh ph¸p lý. + Th tÝn dông kh«ng thÓ huû ngang (Irrevocable L/C): lµ lo¹i th tÝn dông mµ Ng©n hµng, khi ®· më th tÝn dông th× ph¶i chÞu tr¸ch Hå Thu Thñy 13 Chuyªn ®Ò thùc tËp Khoa Kinh TÕ vµ Kinh Doanh Quèc TÕ nhiÖm tr¶ tiÒn cho ngêi b¸n trong thêi h¹n th tÝn dông cã hiÖu lùc, kh«ng ®îc söa ®æi hoÆc huû bá nÕu kh«ng cã sù ®ång ý cña c¸c bªn liªn quan. Th tÝn dông nµy ®¶m b¶o quyÒn lîi cho ngêi b¸n nªn nã ®îc sö dông réng r·i trong thanh to¸n. + Th tÝn dông kh«ng thÓ huû ngang cã x¸c nhËn (Confirm Irrevocable L/C): lµ lo¹i th tÝn dông kh«ng thÓ huû ngang, ®îc mét ng©n hµng kh¸c ®øng ra ®¶m b¶o tr¶ tiÒn theo yªu cÇu cña Ng©n hµng më th tÝn dông. Ng©n hµng x¸c nhËn chÞu tr¸ch nhiÖm tr¶ tiÒn cho ngêi xuÊt khÈu trong trêng hîp Ng©n hµng ph¸t hµnh bÞ ph¸ s¶n hay gÆp c¸c rñi ro kh¸c nªn kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n. + Th tÝn dông kh«ng huû ngang miÔn truy ®ßi (Irrvocable L/C without recourse): lµ lo¹i th tÝn dông kh«ng huû ngang mµ sau khi ngêi xuÊt khÈu ®· ®îc Ng©n hµng thanh to¸n th× kh«ng ph¶i truy hoµn l¹i sè tiÒn hä ®· nhËn trong bÊt kú trêng hîp nµo (kÓ c¶ khi cã tranh chÊp vÒ chøng tõ). + Th tÝn dông chuyÓn nhîng (Transferable L/C): lµ lo¹i th tÝn dông kh«ng thÓ huû ngang mµ Ng©n hµng tr¶ tiÒn ®îc phÐp tr¶ toµn bé hay mét phÇn sè tiÒn cho mét hay nhiÒu ngêi theo lÖnh cña ngêi hëng lîi ®Çu tiªn. NghÜa lµ khi ngêi hëng lîi thø nhÊt kh«ng tù cung cÊp hµng ho¸ mµ chØ lµ ngêi m«i giíi, th× ngêi nµy cã thÓ chuyÓn nhîng mét phÇn hay toµn bé quyÒn lîi vµ nghÜa vô cña m×nh cho ngêi cung cÊp hµng ho¸ (ngêi hëng lîi thø hai). L/C chuyÓn nhîng mét lÇn, sù chuyÓn nhîng ph¶i ®îc thùc hiÖn theo c¸c ®iÒu kho¶n cña th tÝn dông gèc. Chi phÝ chuyÓn nhîng thêng do ngêi hëng lîi ®Çu tiªn chÞu. + Th tÝn dông tuÇn hoµn (Revolving L/C): Lµ lo¹i th tÝn dông kh«ng huû ngang, sau khi sö dông xong hoÆc hÕt thêi h¹n hiÖu lùc nã tù ®éng cã gi¸ trÞ nh cò vµ cø nh vËy nã tuÇn hoµn cho ®Õn khi nµo tæng gi¸ trÞ hîp ®ång ®îc thùc hiÖn. Th tÝn dông tuÇn hoµn ®îc ¸p dông trong trêng hîp hai bªn mua b¸n mÆt hµng víi sè lîng lín; cã quan hÖ cung cÊp, hµng ho¸, dÞch vô thêng xuyªn; giao hµng nhiÒu lÇn trong n¨m víi sè lîng ®Òu ®Æn. + Th tÝn dông gi¸p lng (Back to back L/C): Sau khi nhËn ®îc L/C do ngêi nhËp khÈu lËp cho m×nh, ngêi xuÊt khÈu dïng L/C nµy ®Ó lµm c¨n cø më mét L/C kh¸c cho ngêi hëng lîi kh¸c hëng víi néi dung gÇn gièng nh L/C ban ®Çu. L/C sau gäi lµ L/C gi¸p lng. + Th tÝn dông ®èi øng (Reciprocal L/C): Lµ lo¹i th tÝn dông chØ b¾t ®Çu cã hiÖu lùc khi L/C ®èi øng víi nã ®· ®îc më. L/C ®èi øng ®îc sö dông trong ph¬ng thøc mua b¸n hµng ®æi hµng hay th¬ng m¹i gia c«ng. Trong quan hÖ giao dÞch nµy ngêi b¸n còng nh ngêi mua vµ ngîc l¹i. + Th tÝn dông dù phßng (Stand by L/C): Lµ lo¹i th tÝn dông mµ ngêi hëng lîi nã ph¶i båi thêng nh÷ng thiÖt h¹i do m×nh g©y ra cho ng¬× më L/C, nÕu ngêi hëng lîi kh«ng hoµn thµnh nghÜa vô nh quy ®Þnh trong th tÝn dông. + Th tÝn dông cã ®iÒu kho¶n ®á (Red clause credit): Lµ mét th tÝn dông kÌm theo mét ®iÒu kho¶n ®Æc biÖt uû nhiÖm cho Ng©n hµng th«ng b¸o hoÆc Ng©n hµng x¸c nhËn øng tiÒn tríc cho ngêi hëng lîi tríc khi xuÊt lµm c¸c thñ tôc. §iÒu kho¶n nµy ®îc ®a ra theo yªu cÇu cña ngêi më th tÝn dông, sè tiÒn øng tríc trong mét vµi trêng hîp cã Hå Thu Thñy 14 Chuyªn ®Ò thùc tËp Khoa Kinh TÕ vµ Kinh Doanh Quèc TÕ thÓ b»ng toµn bé L/C. Lo¹i th tÝn dông øng tríc thêng ®îc sö dông nh mét ph¬ng tiÖn cÊp vèn cho bªn b¸n tríc khi giao hµng. Do ®ã nã cã gi¸ trÞ ®èi víi ngêi m«i giíi vµ ngêi bu«n b¸n trong lÜnh vùc th¬ng m¹i. + Th tÝn dông thanh to¸n dÇn ( Deffered payment L/C): Lµ lo¹i th tÝn dông kh«ng thÓ huû ngang, trong ®ã Ng©n hµng më L/C hay Ng©n hµng x¸c nhËn L/C cam kÕt víi ngêi hëng lîi thanh to¸n dÇn toµn bé sè tiÒn cña L/C trong thêi h¹n ®îc quy ®Þnh râ trong L/C, theo qu¸ tr×nh hoµn thµnh nghÜa vô giao hµng cña hä. Lo¹i L/C nµy ¸p dông cho c¸c hîp ®ång giao hµng nhiÒu lÇn. L/C nµy kh«ng ®ßi hái hèi phiÕu do ngêi b¸n ký ph¸t, kh¸c víi L/C chÊp nhËn hèi phiÕu tr¶ tiÒn sau. 5. Ph¬ng thøc uû th¸c mua. Ph¬ng thøc uû th¸c mua lµ ph¬ng thøc thanh to¸n theo ®ã Ng©n hµng níc ngêi nhËp khÈu theo yªu cÇu cña ngêi nhËp khÈu viÕt th cho Ng©n hµng ®¹i lý ë níc ngoµi yªu cÇu ng©n hµng nµy thay mÆt ®Ó mua hèi phiÕu cña ngêi b¸n ký ph¸t cho ngêi mua. Ng©n hµng ®¹i lý c¨n cø ®iÒu kho¶n cña th uû th¸c mµ tr¶ tiÒn hèi phiÕu, ng©n hµng bªn mua thu tiÒn cña ngêi mua vµ giao chøng tõ cho hä. §Æc ®iÓm cña ph¬ng thøc uû th¸c mua lµ ®¶m b¶o trªn c¬ së tiÒn mÆt, kh«ng dùa vµo uy tÝn cña Ng©n hµng bªn mua, c¶ hai bªn xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu ®Òu chÞu rñi ro Ýt. Ph¬ng thøc nµy ®îc ¸p dông khi l« hµng cã gi¸ trÞ cao, khan hiÕm, Ýt sö dông. 6. Ph¬ng thøc b¶o ®¶m tr¶ tiÒn. §©y lµ ph¬ng thøc mµ theo ®ã Ng©n hµng cña ngêi mua theo yªu cÇu ngêi mua viÕt th cho ngêi b¸n gäi lµ Th b¶o ®¶m tr¶ tiÒn, ®¶m b¶o sau khi hµng bªn b¸n ®· göi ®Õn ®Þa ®iÓm bªn mua quy ®Þnh, sÏ thanh to¸n tiÒn hµng. §Æc ®iÓm cña ph¬ng thøc b¶o ®¶m tr¶ tiÒn lµ thanh to¸n trªn c¬ së hµng ho¸. Do vËy, nhµ xuÊt khÈu thêng chÞu rñi ro ë nh÷ng chi phÝ lín cßn nhµ nhËp khÈu thêng ph¶i chÞu gi¸ hµng cao nhng kh«ng rñi ro vÒ chÊt lîng hµng. Ph¬ng thøc nµy ®îc ¸p dông khi thanh to¸n l« hµng ho¸ cã ®ßi hái kh¾t khe vÒ tiªu chuÈn kü thuËt. III- C¸c nh©n tè ¶nh hëng tíi qu¸ tr×nh thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu nãi chung vµ ®èi víi c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i nãi riªng. Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi, trong nh÷ng n¨m qua ®· ®¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng khÝch lÖ trong ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu. MÆc dï vËy, trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn nh÷ng h¹n chÕ lµ kh«ng tr¸nh khái. Qua ho¹t ®éng thùc tiÔn cña Ng©n hµng, ta cã thÓ thÊy nh÷ng yÕu tè ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña Ng©n hµng. ChÊt lîng ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu ®îc h×nh thµnh vµ ®¶m b¶o tõ hai phÝa lµ Ng©n hµng vµ kh¸ch hµng, bªn c¹nh ®ã nã cßn chÞu ¶nh hëng cña nh÷ng nh©n tè kh¸c nh: nh÷ng quy ®Þnh vÒ ph¸p luËt vµ chÝnh s¸ch cña Nhµ níc. Hå Thu Thñy 15 Chuyªn ®Ò thùc tËp Khoa Kinh TÕ vµ Kinh Doanh Quèc TÕ 1. Tõ phÝa Ng©n hµng. Ng©n hµng ph¶i ®¸p øng ®îc nhu cÇu vay ngo¹i tÖ ®Ó më L/C nhËp hµng tõ níc ngoµi, ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n víi níc ngoµi. Nhng viÖc thanh to¸n ngo¹i tÖ víi c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i trong níc rÊt chËm, nhiÒu ®¬n vÞ cã ngo¹i tÖ chuyÓn tõ Ng©n hµng ngo¹i th¬ng vµ c¸c ng©n hµng kh¸c ngoµi hÖ thèng vÒ chi nh¸nh ®Ó thùc hiÖn quy tr×nh ký quü hoÆc thanh to¸n L/C gÆp ph¶i rÊt nhiÒu phiÒn phøc. §ång thêi, ho¹t ®éng mua b¸n ngo¹i tÖ cña ng©n hµng gÆp ph¶i rÊt nhiÒu khã kh¨n, nhÊt lµ trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y do c¸n c©n v·ng lai vµ c¸n c©n th¬ng m¹i th©m hôt lín dÉn ®Õn mÊt c©n ®èi gi÷a cung vµ cÇu ngo¹i tÖ, ¶nh hëng ®Õn kh¶ n¨ng mua b¸n ngo¹i tÖ cña Ng©n hµng th¬ng m¹i nh»m ®¸p øng nhu cÇu ngo¹i tÖ thanh to¸n L/C cho kh¸ch hµng, nhÊt lµ trong thêng hîp mua sè lîng lín. §iÒu nµy g©y ¶nh hëng tíi viÖc thu hót kh¸ch hµng tham gia vµo lÜnh vùc thanh to¸n t¹i Ng©n hµng th¬ng m¹i. Khoa häc c«ng nghÖ còng lµ yÕu tè cã ¶nh hëng lín ®Õn chÊt lîng ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu, viÖc c¶i tiÕn phÇn mÒm ch¬ng tr×nh thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu vµ viÖc tham gia vµo m¹ng SWIFT cña Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n ViÖt Nam ®· t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc më L/C vµ thanh to¸n nhanh chãng, chÝnh x¸c h¬n. C¸c øng dông tin häc trong thanh to¸n liªn Ng©n hµng, thanh to¸n quèc tÕ, thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu... ®· phôc vô hiÖu qu¶ h¬n cho ho¹t ®éng kinh doanh ®a d¹ng ho¸ c¸c dÞch vô Ng©n hµng ®Ó phôc vô tèt h¬n cho nhu cÇu thanh to¸n cña kh¸ch hµng. Nhê c¸c phÇn mÒm øng dông nµy nªn ®· gi¶m ®îc nhiÒu lao ®éng thñ c«ng. Tuy nhiªn, viÖc ¸p dông khoa hoc c«ng nghÖ vµo ho¹t ®éng thanh to¸n t¹i Ng©n hµng vÉn cha hoµn thiÖn, cßn nhiÒu bÊt cËp do sù chËm trÔ, kh«ng cËp nhËt ngay ®îc th«ng tin, nhiÒu khi g©y ¸ch t¾c trong sù thanh to¸n. Tr×nh ®é cña c¸n bé thanh to¸n lµ yÕu tè ¶nh hëng kh«ng nhá ®Õn chÊt lîng ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu, sù am hiÓu vÒ lÜnh vùc thanh to¸n, vÒ thÞ trêng trong vµ ngoµi níc... sÏ gióp thanh to¸n viªn h¹n chÕ ®îc rñi do, t vÊn cho kh¸ch hµng trong nh÷ng trêng hîp kh¸ch hµng ë thÕ bÊt lîi hoÆc cã sù lõa dèi cña ®èi t¸c. Ho¹t ®éng qu¶n lý trong néi bé ngµnh ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng kinh doanh ®îc thùc hiÖn theo ®óng ph¸p luËt, ®óng ®Þnh híng vµ môc tiªu cña ngµnh ®Ó ra, ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu cã hiÖu qu¶, n©ng cao uy tÝn cña Ng©n hµng, thu hót kh¸ch hµng míi, duy tr× nh÷ng kÕt qu¶ ®¹t ®îc. 2. Tõ phÝa kh¸ch hµng. YÕu tè ¶nh hëng lín nhÊt ®Õn chÊt lîng ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu tõ phÝa kh¸ch hµng ®ã lµ tr×nh ®é, kiÕn thøc, kinh nghiÖm... cña nh÷ng ngêi kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. NÕu ngêi xuÊt nhËp khÈu am hiÓu thÞ trêng mµ m×nh ®Þnh mua vµ b¸n hµng hãa, cã kiÕn thøc s©u réng vÒ nghiÖp vô xuÊt nhËp khÈu th× sÏ ®¶m b¶o cho ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh tèt, kh«ng gÆp rñi ro. Tuy nhiªn, kh¸ch hµng phÝa ViÖt nam thêng thiÕu th«ng tin th¬ng m¹i, cha n¾m ch¾c ®èi t¸c kinh doanh cña m×nh trªn thÞ trêng quèc tÕ, do thiÕu kinh nghiÖm, h¹n chÕ vÒ tr×nh ®é, do vËy thêng dÉn ®Õn nh÷ng rñi do nh: kh«ng nép bé chøng tõ kÞp thêi, lËp chøc tõ kh«ng khíp víi L/C, m« t¶ sai hµng ho¸ so víi L/C hoÆc kh«ng ®Çy ®ñ (®èi víi ngêi xuÊt khÈu). Hå Thu Thñy 16 Chuyªn ®Ò thùc tËp Khoa Kinh TÕ vµ Kinh Doanh Quèc TÕ HoÆc viÖc ký kÕt hîp ®éng th¬ng m¹i thiÕu chÆt chÏ, ngêi nhËp khÈu cha coi träng vai trß tham mu cña Ng©n hµng trong viÖc lý kÕt hîp ®ång, ®iÒu nµy cã thÓ khiÕn Ng©n hµng gÆp khã kh¨n trong viÖc giao dÞch víi ®èi t¸c níc ngoµi cña ngêi nhËp khÈu hoÆc Ng©n hµng th«ng b¸o theo quy ®Þnh trong hîp ®ång do kh«ng cã quan hÖ ®¹i lý. ViÖc söa ®æi kh¾c phôc hËu qu¶ sÏ g©y nhiÒu phiÒn phøc, tèn kÐm vÒ thêi gian vµ tiÒn b¹c. 3. Ho¹t ®éng qu¶n lý cña Nhµ níc. Nhµ níc qu¶n lý c¸c ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ th«ng qua luËt ph¸p, c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« cña Nhµ níc. LuËt ph¸p quèc gia t¹o hµnh lang ph¸p lý cho c¸c ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ. NÕu luËt ph¸p quy ®Þnh phï hîp nã sÏ t¹o ®iÒu kiÖn khuyÕn khÝch sù ph¸p triÓn, ng¨n ngõa vµ h¹n chÕ nh÷ng vi ph¹m lµm tæn h¹i ®Õn lîi Ých cña nh÷ng ngêi tham gia. LuËt ph¸p quèc gia cho ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu cña ViÖt Nam cßn thiÕu, bÊt cËp, nhiÒu v¨n b¶n ®· ®îc ban hµnh tõ l©u kh«ng cßn phï hîp víi ®iÒu kiÖn hiÖn t¹i, chóng ta cha cã riªng mét quy chÕ, v¨n b¶n ph¸p lý híng dÉn giao dÞch thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu cho ngµnh Ng©n hµng vµ tõng ngµnh chøc n¨ng cã liªn quan. C¸c v¨n b¶n hiÖn hµnh quy ®Þnh chång chÐo, qua nhiÒu lÇn söa ®æi bæ sung nªn khã thùc hiÖn, hiÖu lùc ph¸p luËt cha cao, t¹o nhiÒu kÏ hë cho nhiÒu kh¸ch hµng lîi dông ®Ó thùc hiÖn nh÷ng môc ®Ých thiÕu trung thùc trong kinh doanh. ë tÇm qu¶n lý vÜ m« còng cã thÓ thÊy nh÷ng ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ ®Òu cã liªn quan chÆt chÏ víi chÊt lîng quy ho¹ch tæng thÓ cña bé m¸y ho¹ch ®Þnh chÝnh s¸ch cô thÓ vµ ®iÒu hµnh chÝnh s¸ch vÜ m«. Trong nÒn kinh tÕ, chÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« cña ChÝnh phñ ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi ho¹t ®éng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n nãi chung, lÜnh vùc kinh doanh tiÒn tÖ, tÝn dông, lÜnh vùc thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu cña Ng©n hµng th¬ng m¹i nãi riªng. ChÝnh s¸ch kinh tÕ vÜ m« bao gåm chÝnh s¸ch vÒ kinh tÕ, tµi chÝnh, chÝnh s¸ch kinh tÕ ®èi ngo¹i ... NÕu ChÝnh phñ thay ®æi mét trong c¸c chÝnh s¸ch nµy th× sÏ ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp vµ c¸c Ng©n hµng th¬ng m¹i còng chÞu t¸c ®éng trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp. Tuú tõng thêi ®iÓm cô thÓ, tuú môc tiªu ph¸t triÓn mµ c¸c chÝnh s¸ch nµy cã thÓ t¸c ®éng ®Õn ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu mét c¸ch kh¸c nhau, cã thÓ lµ t¸c ®éng tÝch cùc, khuyÕn khÝch sù ph¸p triÓn, hoÆc lµ k×m h·m nã. ChÝnh s¸ch cña Nhµ níc vÒ xuÊt nhËp khÈu ph¶i ®îc xem xÐt kü trªn quan hÖ cung cÇu, gi¸ c¶ thÞ trêng... ®Ó quy ®Þng vÒ khèi lîng, thêi gian, mÆt hµng xuÊt nhËp khÈu, doanh nghiÖp ®îc phÐp tham gia xuÊt nhËp khÈu, ®Ó t¹o sù æn ®Þnh cho nÒn kinh tÕ, ®¸p øng ®îc nhu cÇu tiªu dïng trong níc, ph¸t triÓn s¶n xuÊt trong níc, khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ®Çu t s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu. Tû gi¸ hèi ®o¸i ph¶i quy ®Þnh phï hîp víi thÞ trêng dùa trªn quan hÖ cung cÇu, nÕu tû gi¸ hèi ®o¸i quy ®Þnh kh«ng phï hîp, ch¼ng h¹n tû gi¸ qu¸ thÊp sÏ ¶nh hëng, k×m h·m xuÊt khÈu, gi¶m sù c¹nh tranh cña hµng ho¸ s¶n xuÊt trong níc trªn thÞ trêng quèc tÕ. Nhng nÕu tû gi¸ hèi ®o¸i kh«ng æn ®Þnh, biÕn ®éng t¨ng liªn tôc trong mét thêi gian sÏ g©y khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp nhËp khÈu, lµm mÊt æn ®Þnh thÞ trêng, t¹o nªn sù bÊt an trong ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp, ¶nh hëng ®Õn ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu. Hå Thu Thñy 17 Chuyªn ®Ò thùc tËp Khoa Kinh TÕ vµ Kinh Doanh Quèc TÕ Ngoµi nh÷ng ¶nh hëng trªn, ngµy nay víi xu híng toµn cÇu ho¸, khu vùc ho¸ víi nh÷ng ®Æc trng næi bËt lµ tù do ho¸ th¬ng m¹i, tù do ho¸ tµi chÝnh ngµy cµng réng kh¾p vµ m¹nh mÏ ®· vµ ®ang chi phèi khuynh híng vµ cÊu tróc vËn ®éng cña hÖ thèng tµi chÝnh-Ng©n hµng tõng quèc gia. Do ®ã nh÷ng biÕn ®éng lín vÒ kinh tÕ, chÝnh trÞ trªn thÕ giíi cã thÓ dÉn ®Õn biÕn ®éng vÒ c¸n c©n th¬ng m¹i quèc tÕ, tû gi¸ hèi ®o¸i gi÷a c¸c ®ång tiÒn, lµm biÕn ®éng thÞ trêng trong níc. Hå Thu Thñy 18 Chuyªn ®Ò thùc tËp Khoa Kinh TÕ vµ Kinh Doanh Quèc TÕ Ch¬ng II Thùc tr¹ng ho¹t ®éng thanh to¸n xuÊt nhËp khÈu t¹i Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi. I- Kh¸i qu¸t chung vÒ Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi. 1. LÞch sö h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi lµ mét chi nh¸nh thuéc Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n ViÖt Nam, ®Æt trô së chÝnh t¹i sè 2- L¹c Trung, ph¹m vi ho¹t ®éng chñ yÕu trªn ®Þa bµn Hµ Néi. QuyÕt ®Þnh sè 56/Q§ th¸ng 8 n¨m 1988 cña Ng©n hµng Nhµ níc ViÖt Nam, Ng©n hµng N«ng nghiÖp ViÖt Nam ®· ra ®êi gãp phÇn tÝch cùc vµo sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ, kiÒm chÕ l¹m phat, æn ®Þnh tiÒn tÖ, thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ ®Êt níc. Víi quy m« ho¹t ®éng trªn 2.564 chi nh¸nh Ng©n hµng tõ tØnh ®Õn huyÖn, Ng©n hµng N«ng nghiÖp ViÖt Nam cã vÞ trÝ lµ ng©n hµng qu¶n lý. Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi lµ mét trong 2.564 chi nh¸nh cña Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«nViÖt Nam, ®ãng vai trß t¹o nguån vèn, cung cÊp c¸c h×nh thøc dÞch vô Ng©n hµng, ®¸p øng c¸c nhu cÇu tÝn dông cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trªn ®Þa bµn, gãp phÇn thùc hiÖn c¸c môc tiªu, ch¬ng tr×nh, gi¶i ph¸p cña Thèng ®èc Ng©n hµng nhµ níc ®Ò ra; ®Þnh híng ph¸t triÓn kinh doanh cña Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n ViÖt Nam vµ c«ng cuéc c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc. Ng©n hµng N«ng nhiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi cã tªn giao dÞch quèc tÕ: ViÖt Nam Bank for Agriculture and rural development-Hµ Néi Branch. Trô së: Sè 2 - L¹c Trung. Ngµy 26/3/1988 víi NghÞ ®Þnh 55/H§BT, Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi ®îc thµnh lËp, ®ãng vai trß qu¶n lý víi c¸c Ng©n hµng cÊp quËn, huyÖn, dùa trªn c¸c v¨n b¶n cña Thµnh uû vµ c¬ quan cÊp trªn, ®ång thêi ®ãng vai trß lµ mét tæ chøc kinh doanh trong lÜnh vùc Ng©n hµng. 2. C¬ cÊu tæ chøc cña Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi. Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi ®îc ®Æt díi sù l·nh ®¹o vµ ®iÒu hµnh cña Gi¸m ®èc ®iÒu hµnh theo chÕ ®é Thñ trëng vµ ®¶m b¶o nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ. Qu¶n lý vµ quyÕt ®Þnh nh÷ng vÊn ®Ò vÒ c¸n bé thuéc bé m¸y theo sù ph©n c«ng vµ uû quyÒn Hå Thu Thñy 19 Chuyªn ®Ò thùc tËp Khoa Kinh TÕ vµ Kinh Doanh Quèc TÕ cña Tæng Gi¸m ®èc Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n ViÖt Nam. Ngoµi tr¸ch nhiÖm phô tr¸ch chung, Gi¸m ®èc trùc tiÕp chØ ®¹o ho¹t ®éng cña mét sè chuyªn ®Ò theo sù ph©n c«ng b»ng v¨n b¶n trong Ban Gi¸m ®èc. Phã Gi¸m ®èc Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi cã nhiÖm vô: gióp Gi¸m ®èc chØ ®¹o, ®iÒu hµnh mét sè mÆt ho¹t ®éng theo sù ph©n c«ng cña Gi¸m ®èc, chÞu tr¸ch nhiÖm tríc Gi¸m ®èc vÒ c¸c nhiÖm vô ®îc giao theo chÕ ®é quy ®Þnh. Bµn b¹c vµ tham gia ý kiÕn víi Gi¸m ®èc trong viÖc thùc hiÖn c¸c mÆt c«ng t¸c cña chi nh¸nh theo nguyªn t¾c tËp trung d©n chñ. Mçi phßng nghiÖp vô ë Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n Hµ Néi do mét Trëng phßng ®iÒu hµnh vµ cã mét sè phã phßng gióp viÖc. Trëng phßng chÞu tr¸ch nhiÖm tríc Gi¸m ®èc toµn bé c¸c mÆt c«ng t¸c cña phßng trªn c¬ së chøc n¨ng, nhiÖm vô ®îc giao. S¬ ®å1: C¬ cÊu tæ chøc cña Ng©n hµng N«ng nghiÖp vµ Ph¸t triÓn N«ng th«n hµ Néi: Gi¸m ®èc- c¸c Phã Gi¸m ®èc Phßng Kinh doanh Phßng KÕ to¸n Phßng ng©n quü Phßng hµnh chÝnh nh©n sù Phßng KÕ ho¹ch Phßng thanh to¸n quèc tÕ Phßng kiÓm tra kiÓm so¸t néi bé 2.1 Phßng Kinh doanh: Sè lîng c¸n bé c«ng nh©n viªn trong phßng gåm 23 ngêi, thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô sau: - Lµ n¬i tiÕn hµnh giao dÞch, ®µm ph¸n víi kh¸ch hµng khi hä cã nhu cÇu vay vèn cña ng©n hµng. - Nghiªn cøu x©y dùng chiÕn lîc kh¸ch hµng tÝn dông, ph©n lo¹i kh¸ch hµng vµ ®Ò xuÊt c¸c chÝnh s¸ch u ®·i ®èi víi tõng lo¹i kh¸ch hµng nh»m më réng theo híng ®Çu t tÝn dông khÐp kÝn: s¶n xuÊt, chÕ biÕn, tiªu thô, xuÊt khÈu vµ g¾n tÝn dông s¶n xuÊt, lu th«ng vµ tiªu dïng. - Ph©n tÝch kinh tÕ theo ngµnh, nghÒ kinh tÕ kü thuËt, danh môc kh¸ch hµng lùa chän biÖn ph¸p cho vay an toµn vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao. - ThÈm ®Þnh vµ ®Ò xuÊt cho vay c¸c dù ¸n tÝn dông theo ph©n cÊp uû quyÒn. Hå Thu Thñy 20