Tài liệu Xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở quân khu v trên địa bàn tây nguyên hiện nay

2 BẢNG CÁC CHỮ VIẾT TẮT VIẾT ĐẦY ĐỦ VIẾT TẮT Bảo vệ Tổ quốc Chủ nghĩa xã hội Công nghiệp hoá, hiện đại hoá Diễn biến hoà bình Đảng Cộng sản Việt Nam Lực lượng vũ trang Quân khu V Quân đội nhân dân Việt Nam Xã hội chủ nghĩa BVTQ CNXH CNH, HĐH DBHB ĐCSVN LLVTQKV QĐNDVN XHCN MỤC LỤC Trang MỞ ĐẦU 4 3 Chương 1 Thực chất xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ 8 1.1. sở Quân khu V trên địa bàn Tây Nguyên Khái niệm và vai trò xây dựng môi trường chính trị ở 8 1.2. đơn vị cơ sở Quân khu V trên địa bàn Tây Nguyên Một số vấn đề có tính quy luật xây dựng môi trường 23 chính trị ở đơn vị cơ sở Quân khu V trên địa bàn Tây Chương 2 Nguyên Thực trạng và một số giải pháp cơ bản xây dựng môi 40 trường chính trị ở đơn vị cơ sở Quân khu V trên địa 2.1. bàn Tây Nguyên hiện nay Những nhân tố tác động và thực trạng xây dựng môi 40 trường chính trị ở đơn vị cơ sở Quân khu V trên địa bàn 2.2. Tây Nguyên hiện nay Một số giải pháp cơ bản xây dựng môi trường chính trị ở 58 đơn vị cơ sở Quân khu V trên địa bàn Tây Nguyên hiện nay KẾT LUẬN 75 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO 76 PHỤ LỤC 79 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở Quân khu V trên địa bàn Tây Nguyên là một bộ phận trong toàn bộ hoạt động và xây dựng LLVTQKV về chính trị , là vấn đề có ý nghĩa to lớn, quyết định trực tiếp đến xây dựng, phát 4 triển phẩm chất chính trị của đội ngũ cán bộ, chiến sĩ và sức mạnh chiến đấu tổng hợp của LLVTQKV. Thực tiễn xây dựng, chiến đấu, trưởng thành của LLVTQKV đã chứng minh rằng : nhờ thường xuyên xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở phù hợp với điều kiện kinh tế xã hội, nhiệm vụ cách mạng và nhiệm vụ Quân khu, LLVTQK luôn có bản lĩnh chính trị vững vàng, kiên định con đường đi lên CNXH, trung thành vô hạn với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân, có đủ sức mạnh hoàn thành mọi nhiệm vụ được giao. Thực tế trong những năm qua và hiện nay cho thấy trên địa bàn chiến lược Tây Nguyên luôn là “điểm nóng” của đất nước, nơi mà kẻ địch tập trung nhiều nhất các hoạt động chống phá sự nghiệp cách mạng. Việc các thế lực phản động trong nước lợi dụng vấn đề dân tộc, tôn giáo ở Tây Nguyên để gây bạo loạn chính trị, có sự tham gia của đế quốc Mỹ và các thế lực phản động ở nước ngoài, đã gây ra hậu quả nghiêm trọng, không chỉ phá hoại về kinh tế, văn hoá mà còn phá hoại tình đoàn kết các dân tộc anh em, các tôn giáo trong cộng đồng các dân tộc Việt Nam. Trong nhiệm vụ xây dựng và BVTQ hiện nay, LLVTQKV là nòng cốt cho xây dựng nền quốc phòng toàn dân, an ninh nhân dân trên địa bàn miền Trung, miền Nam trung bộ và Tây Nguyên, một địa bàn chiến lược đặc biệt quan trọng, không chỉ về kinh tế, chính trị, văn hoá ... mà còn là địa bàn chiến lược quân sự trọng yếu của cả nước. Đồng thời, là nơi trực tiếp xây dựng tiềm lực thế trận quốc phòng toàn dân, nơi trực tiếp ngăn ngừa và đánh bại chiến lược " DBHB", bạo loạn lật đổ của kẻ thù. Ngày nay, xây dựng đơn vị cơ sở về chính trị càng quan trọng hơn bao giờ hết. Để đáp ứng yêu cầu mới của nhiệm vụ bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN ở một địa bàn chiến lược quan trọng như Tây Nguyên, đòi hỏi các đơn vị cơ sở Quân khu V trên địa bàn chiến lược Tây Nguyên phải được xây dựng vững 5 mạnh toàn diện, trước hết là về chính trị- tư tưởng đủ sức hoàn thành mọi nhiệm vụ trong mọi tình huống. Trong tình hình đó, vấn đề xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở Quân khu V trên địa bàn Tây Nguyên có một ý nghĩa cực kỳ quan trọng. Đồng thời đây cũng là một yêu cầu khách quan, cấp bách, được tác giả chọn làm đề tài luận văn. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Vấn đề môi trường chính trị từ trước đến nay đã có nhiều công trình nghiên cứu của các tác giả đề cập đến như : Vũ Văn Đức ( 2001), Đặc thù phát triển môi trường chính trị đơn vị cơ sở QĐNDVN hiện nay, Luận án Tiến sĩ Khoa học quân sự, Học viện Chính trị, Hà Nội; Dương Văn Lượng (1996 ), Nâng cao phẩm chất chính trị của QĐNDVN trong giai đoạn cách mạng hiện nay, Luận án Phó tiến sĩ Khoa học triết học, Học viện Chính trị Quốc gia Hồ Chí Minh, Hà Nội; Nguyễn Trí Dũng (1996), Đổi mới nhận thức về xây dựng chính trị của quân đội ta hiện nay, Luận án Phó tiến sĩ Khoa học quân sự, Học viện Chính trị quân sự, Hà Nội; Trần Xuân Trường (1995), Xây dựng quân đội về chính trị theo tư tưởng Hồ Chí Minh, Tạp chí Cộng sản, 95 ( 15); Phùng Văn Thiết (2000 ), Những biến động cơ cấu xã hội giai cấp ở nước ta hiện nay và ảnh hưởng của nó đến xây dựng quân đội về chính trị, Luận án Tiến sĩ Khoa học quân sự, Học viện Chính trị, Hà Nội, Lê Quang (1994), Tính phức tạp của môi trường chính trị đối với công tác giáo dục chính trị tư tưởng hiện nay, Thông tin Giáo dục lý luận chính trị quân sự, số ( 36) . Các công trình trên dưới những góc độ khác nhau, đã đi sâu nghiên cứu những vấn đề về tính đa dạng phức tạp của môi trường chính trị đối với công tác giáo dục chính trị, xây dựng, phát triển phẩm chất chính trị và nâng cao sức mạnh chiến đấu quân đội. Bước đầu đã nêu lên khái niệm môi trường chính trị, chỉ ra cấu trúc, đặc trưng cơ bản của nó, vai trò của môi trường chính trị. Và đưa 6 ra một số giải pháp về phát triển môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở QĐNDVN. Tuy nhiên dưới góc độ triết học, vấn đề xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở Quân khu V trên địa bàn Tây Nguyên hiện nay chưa có một công trình khoa học nào nghiên cứu với tư cách là một công trình độc lập và có hệ thống. Vì vậy tác giả chọn vấn đề "Xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở Quân khu V trên địa bàn Tây Nguyên hiện nay" làm đề tài luận văn. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn - Mục đích Luận giải một số vấn đề lý luận và thực tiễn về xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở. Trên cơ sở đó đề xuất một số giải pháp cơ bản xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở Quân khu V trên địa bàn Tây Nguyên hiện nay. - Nhiệm vụ Làm rõ khái niệm và vai trò xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở Quân khu V trên địa bàn Tây Nguyên. Làm rõ một số vấn đề có tính quy luật xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở Quân khu V trên địa bàn Tây Nguyên. Đánh giá thực trạng và đề xuất một số giải pháp cơ bản về xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở Quân khu V trên địa bàn Tây Nguyên. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu là xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở Quân khu V trên địa bàn Tây Nguyên. - Phạm vi nghiên cứu là các đơn vị cơ sở Quân khu V trên địa bàn Tây Nguyên hiện nay, nhưng chủ yếu đi sâu vào các đơn vị bộ đội chủ lực của Quân khu V. 5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu - Cơ sở lý luận của đề tài luận văn được nghiên cứu trên cơ sở chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm, đường lối của Đảng ta. Đặc biệt 7 dựa vào quan điểm, đường lối đổi mới của Đảng ta, nhất là trong tư duy mới về BVTQ, về xây dựng quân đội về chính trị đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ BVTQ Việt Nam XHCN hiện nay. - Cơ sở thực tiễn của đề tài luận văn có tham khảo một số công trình khoa học nghiên cứu về môi trường chính trị, cùng với các báo cáo tổng kết hàng năm của Quân khu, của các đơn vị có liên quan và kết quả điều tra, khảo sát của tác giả ở một số đơn vị cơ sở Quân khu V trên địa bàn Tây Nguyên. - Phương pháp nghiên cứu của luận văn là dựa chắc trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng và chủ nghĩa duy vật lịch sử, đồng thời sử dụng các phương pháp nghiên cứu khoa học như : phương pháp lịch sử và lôgíc, phân tích và tổng hợp, phương pháp chuyên gia, điều tra xã hội học, so sánh, thống kê, tổng kết thực tiễn . 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn Kết quả nghiên cứu của luận văn góp phần luận chứng khoa học và thực tiễn về xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở Quân khu V trên địa bàn Tây Nguyên. Trên cơ sở đó góp phần khẳng định tính đúng đắn, sáng tạo trong xây dựng LLVTQKV về chính trị đáp ứng với yêu cầu mới của nhiệm vụ BVTQ hiện nay. Luận văn có thể dùng làm tài liệu tham khảo trong nghiên cứu, giảng dạy ở các nhà trường, đơn vị cơ sở Quân khu. 7. Kết cấu của luận văn Luận văn gồm mở đầu, 2 chương ( 4 tiết ), kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục. CHƯƠNG 1 THỰC CHẤT XÂY DỰNG MÔI TRƯỜNG CHÍNH TRỊ Ở ĐƠN VỊ CƠ SỞ QUÂN KHU V TRÊN ĐỊA BÀN TÂY NGUYÊN 8 1.1. Khái niệm và vai trò xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở Quân khu V trên địa bàn Tây Nguyên 1.1.1. Khái niệm xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở Quân khu V trên địa bàn Tây Nguyên Con người xuất hiện trên trái đất là kết quả của sự vận động, phát triển lâu dài của thế giới vật chất, vừa là sản phẩm và là sản phẩm cao nhất của tự nhiên, vừa là chủ thể sáng tạo ra hoàn cảnh, là thành phần năng động nhất của vũ trụ . Con người sống và phát triển bao giờ cũng gắn liền với một môi trường nhất định. Môi trường sống của con người là tổng hoà các điều kiện tự nhiên và xã hội bao quanh thường xuyên, tác động, chi phối đến quá trình hình thành, phát triển của họ. Vì thế, tự nhiên và xã hội là hai nhân tố cơ bản hợp thành môi trường sống của con người. Môi trường tự nhiên bao gồm các yếu tố như : đất đai, tài nguyên, khí hậu, sông ngòi ... Tổng hợp các yếu tố đó tác động biện chứng với nhau, quy định sự tồn tại và phát triển về phương diện sinh vật của con người. Còn môi trường xã hội là tổng thể bao gồm: môi trường kinh tế, môi trường văn hoá, môi trường đạo đức, môi trường quân sự , môi trường chính trị …, các quan hệ xã hội, các tổ chức và hoạt động xã hội, tác động, chi phối trực tiếp đến sự tồn tại và phát triển của con người về phương diện xã hội. Cùng với sự xuất hiện giai cấp và đấu tranh giai cấp, " Môi trường chính là một bộ phận của xã hội có giai cấp, gồm tổng hoà các giá trị chính trị, quan hệ chính trị, tổ chức thiết chế chính trị và hoạt động chính trị thực tiễn, phản ánh tập trung các quan hệ kinh tế, mang bản chất của giai cấp thống trị trong từng giai đoạn lịch sử nhất định " [ 7,11] . Xét từ góc độ chuyển hoá vĩ mô thành vi mô của môi trường chính trị nói chung, tiếp cận môi trường chính trị đơn vị cơ sở QĐNDVN, chính là tiếp cận lịch sử- cụ thể khái niệm môi trường chính trị xã hội, từ đó vận dụng sáng tạo, 9 khoa học vào nghiên cứu một phạm vi xác định là đơn vị cơ sở, chỉ ra những nét đặc trưng riêng của nó. Như vậy, lô gích từ khái niệm môi trường chính trị chung đến khái niệm môi trường chính trị đơn vị cơ sở là một quá trình hạn định khái niệm với phạm vi hẹp hơn, gắn với nhiệm vụ và thực tiễn hoạt động, xây dựng, chiến đấu của đơn vị cơ sở. Trên cơ sở tiếp cận môi trường chính trị nói chung, có thể khái quát " Môi trường chính trị đơn vị cơ sở là một tiểu môi trường chính trị, bao gồm tổng hoà các yếu tố chính trị phản ánh tổ chức, hoạt động chính trị quân sự ở đơn vị cơ sở, hợp thành một chỉnh thể, trong một không gian và thời gian xác định, có quan hệ về mặt chính trị với cán bộ, chiến sĩ đơn vị cơ sở, thường xuyên tác động qua lại đối với sự tồn tại và hoạt động chính trị - quân sự, làm cơ sở hình thành, nuôi dưỡng, hoàn thiện phẩm chất chính trị và nâng cao sức mạnh chiến đấu của bộ đội theo định hướng chính trị của ĐCSVN [ 7,18] . Chúng tôi cho rằng, cùng với những đặc trưng của môi trường chính trị đơn vị cơ sở nói chung, môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở Quân khu V trên địa bàn Tây Nguyên luôn mang những nét đặc thù về tổ chức, hoạt động sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu, cũng như các hoạt động khác của các đơn vị cơ sở. Vì thế, việc làm rõ những nét đặc thù này là hết sức cần thiết. Địa bàn Tây Nguyên rộng gần 50.000 Km 2, gồm các tỉnh Kon Tum, Gia Lai, Đắc Lắc, Lâm Đồng. Đây là một địa bàn chiến lược quan trọng, không chỉ về kinh tế, chính trị, văn hoá ... mà còn là một địa bàn chiến lược quân sự trọng yếu của cả nước, với địa hình chủ yếu là cao nguyên và rừng núi. Nằm dọc theo dãy Trường Sơn hùng vĩ, Tây Nguyên có thế đứng vững chắc và độ cao có lợi, khống chế toàn bộ khu vực Miền nam Trung bộ, là cửa ngõ kề liền với hai nước Lào và Campuchia. Ở Tây Nguyên từ chỗ chỉ có một số dân tộc chủ yếu như : Ê đê, Gia rai, Bana, M’nông, Sêđăng... đến nay Tây Nguyên có gần 50 thành phần dân tộc thiểu số chủ yếu do di cư tự do từ phía Bắc vào. Đồng bào các dân tộc Tây 10 Nguyên có truyền thống đoàn kết lâu đời trong sự nghiệp đấu tranh dựng nước và giữ nước, đặc biệt trong hai cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược. Ngày nay, trong sự nghiệp đổi mới, cuộc sống của đồng bào các dân tộc ở Tây Nguyên đang từng bước khởi sắc, đóng góp quan trọng vào sự nghiệp xây dựng và BVTQ. Tuy vậy, tình hình mọi mặt hiện nay ở Tây Nguyên vẫn còn nhiều vấn đề nổi cộm. Các dân tộc cư trú trên một địa bàn rộng lớn, đời sống kinh tế còn nhiều khó khăn, trình độ dân trí rất thấp. Một bộ phận không nhỏ trong đồng bào dân tộc bản địa ở đây còn mang nặng tư tưởng, lối sống “ du canh, du cư”, “ đói không lo, no không mừng” . Kẻ địch thì luôn tìm mọi cách chống phá, nhất là bọn phản động đội lốt Tin lành, chúng đang tuyên truyền kích động nhân dân đấu tranh đòi thành lập nhà nước “ Đề Ga” độc lập. Điển hình là vụ bạo loạn chính trị tháng 2 năm 2001 ở Đắc Lắc, Gia Lai, Kon Tum. Do vậy, để xây dựng Tây Nguyên ngang tầm vị trí chiến lược của nó, nhân dân và LLVT các tỉnh trên địa bàn cần nhận thức sâu sắc những đặc điểm trên, ra sức xây dựng, phát triển Tây Nguyên thành vùng có môi trường chính trị ổn định, vùng kinh tế động lực như Nghị quyết X của Bộ Chính trị đã khẳng định. Các đơn vị cơ sở Quân khu V trên địa bàn Tây Nguyên là lực lượng nòng cốt trong xây dựng nền quốc phòng toàn dân, chiến tranh nhân dân ở địa phương, có nhiệm vụ : huấn luyện sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu thắng lợi ; cùng với lực lượng công an thực hiện có hiệu quả nhiệm vụ A2; đẩy mạnh công tác dân vận, giúp dân phòng chống, khắc phục hậu quả lũ lụt, thiên tai và làm tốt công tác xoá đói giảm nghèo. Về tổ chức, đơn vị cơ sở Quân khu V, ngoài những đơn vị được tổ chức biên chế như các đơn vị khác trong quân đội, còn có các tổ, nhóm nằm trong các đội công tác. Do đặc thù về địa bàn dân cư và việc phân bố vùng kinh tế- xã hội ở Tây Nguyên, nên các đơn vị cơ sở trên địa bàn Tây Nguyên đóng quân phân 11 tán, không tập trung, hoạt động có tính độc lập cao. Đặc biệt các tổ, nhóm công tác thường hoạt động trên địa bàn rộng, dân cư thưa thớt, đường đi lại khó khăn. Về cơ cấu thành phần quân nhân trong các đơn vị chủ yếu là người kinh, con em dân tộc thiểu số so với nhu cầu còn ít. Đó là những đặc điểm có tác động lớn, làm hạn chế kết quả hoạt động, công tác hiện nay ở các đơn vị cơ sở trên địa bàn Tây Nguyên. Hiện nay chủ nghĩa đế quốc và các thế lực phản động đang coi Tây Nguyên là một trọng điểm chống phá bằng nhiều thủ đoạn tinh vi, thâm độc và xảo quyệt. Bên cạnh đó, vấn đề đặc biệt nghiêm trọng nổi lên là tình trạng mê tín dị đoan, truyền đạo trái phép ngày càng tăng, gây hoang mang dao động, mất niềm tin vào con đường đi lên CNXH ở một số bộ phận nhân dân, cán bộ, chiến sĩ đơn vị cơ sở, nhất là ở các khu vực vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số, vùng đồng bào có đạo. Tình trạng kích động lôi kéo nhân dân vượt biên trái phép, gây chia rẽ đồng bào Kinh với đồng bào dân tộc thiểu số ở Tây Nguyên cũng đang ảnh hưởng rất lớn đến môi trường chính trị, biến Tây Nguyên trở thành “ điểm nóng" của nước ta. Từ cách tiếp cận trên đây, có thể quan niệm : môi trường chính trị đơn vị cơ sở Quân khu V trên địa bàn Tây Nguyên là tổng hoà các giá trị, các tổ chức ở đó diễn ra các hoạt động, các quan hệ chính trị- quân sự phù hợp với yêu cầu, nhiệm vụ chính trị của Quân khu và đặc điểm kinh tế xã hội của Tây Nguyên. Môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở Quân khu V trên địa bàn Tây Nguyên là một trong những bộ phận cấu thành môi trường chính trị xã hội, bao gồm những giá trị chính trị phản ánh các quan hệ chính trị trong từng giai đoạn lịch sử nhất định và gắn liền với địa bàn Tây Nguyên. Môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở là thước đo trình độ phát triển về chất lượng chính trị, quân sự ở từng giai đoạn lịch sử và gắn chặt với từng phạm vi đơn vị . Có thể đánh giá trình độ phát triển của môi trường chính trị ở đơn vị cơ 12 sở thông qua sức mạnh chiến đấu và sự phát triển phẩm chất chính trị của cán bộ, chiến sĩ sống và hoạt động trong môi trường đó, bởi lẽ phẩm chất chính trị và sức mạnh chiến đấu của đơn vị là thước đo trình độ phát triển của môi trường chính trị. Hiện nay, hơn lúc nào hết, xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở có vai trò đặc biệt quan trọng không chỉ trong việc xây dựng hệ thống phẩm chất chính trị- tinh thần cần thiết cho mọi quân nhân, nâng cao sức chiến đấu của các tổ chức quân sự đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ, mà còn góp phần không nhỏ vào việc làm trong sạch môi trường chính trị xã hội trên địa bàn nói chung tạo ra thế và lực mới cho Quân khu trong cuộc đấu tranh trên lĩnh vực văn hoá, tư tưởng ... Xét về thực chất, xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở Quân khu V trên địa bàn Tây Nguyên là một quá trình hoạt động tích cực, tự giác của các chủ thể ( con người và tổ chức quân sự ) nhằm hoàn thiện các giá trị, tổ chức, hoạt động, quan hệ chính trị- quân sự phù hợp với điều kiện địa bàn đóng quân, góp phần thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị của Quân khu và của quân đội trong sự nghiệp xây dựng và BVTQ hiện nay. Theo đó, trước hết xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở là một quá trình hoạt động có mục đích, tích cực, sáng tạo mang tính tự giác cao của chủ thể. Chủ thể ở đây là con người ( những quân nhân ) và các tổ chức ở đơn vị cơ sở. Các chủ thể đó, hoạt động dưới sự lãnh đạo của tổ chức đảng, sự điều hành quản lý của hệ thống chỉ huy, sự chỉ đạo, hướng dẫn của cơ quan chính trị các cấp. Hoạt động của chủ thể bao giờ cũng giữ vai trò quyết định về phương hướng, mục tiêu và chất lượng, hiệu quả của việc xây dựng môi trường chính trị. Xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở nói chung và ở địa bàn Tây Nguyên nói riêng là điều kiện để chuẩn bị cho các chủ thể về chính trị tương ứng với yêu cầu, nhiệm vụ ở chính địa bàn của họ. Vì thế, một mặt phải cụ thể hoá 13 quá trình xây dựng môi trường chính trị thành những mục tiêu, chỉ tiêu, tiêu chí cụ thể, có tính khả thi ; mặt khác, cũng vì thế mà phải tính đến những vấn đề chính trị- xã hội đang nổi cộm tại địa bàn đóng quân. Hiện nay, do vị trí chiến lược của địa bàn đối với cả nước, Tây Nguyên vẫn là nơi đế quốc Mỹ và các thế lực thù địch tập trung chống phá. Những năm tới tình hình thế giới, khu vực và trong nước sẽ có những diễn biến phức tạp, khó lường. Trên địa bàn Tây Nguyên còn tiềm ẩn những nhân tố có thể gây ra những khó khăn lớn mà chúng ta chưa thể lường hết được. Các lực lượng phản động ở Lào, Campuchia, những phần tử phản động Việt Nam lưu vong tăng cường hoạt động. Trong nội địa, số nguỵ quân, nguỵ quyền cũ không chịu cải tạo vẫn ngấm ngầm chống đối cách mạng, các đảng phái phản động, bọn cơ hội tìm mọi cách gây mất ổn định về chính trị trên địa bàn. Trong khi đó, hệ thống chính trị ở cơ sở nhiều nơi còn yếu, tổ chức bộ máy cồng kềnh kém hiệu lực, năng lực quản lý điều hành của chính quyền còn nhiều hạn chế, tổ chức phương thức hoạt động của các đoàn thể còn lúng túng, không có sức lôi cuốn, thiếu sâu sát cơ sở. Chất lượng tổng hợp, sức mạnh chiến đấu của các LLVTQKV nói chung, đơn vị cơ sở nói riêng có mặt chưa bảo đảm, thế trận phòng thủ có mặt chưa đáp ứng yêu cầu của cả trước mắt và lâu dài, nhất là tuyến biên giới. Trong bối cảnh ấy, để xây dựng môi trường chính trị đơn vị cơ sở ở đây thực sự trong sạch thì việc phát huy tính tích cực, tự giác, sáng tạo của các chủ thể càng có ý nghĩa đặc biệt quan trọng. Thứ hai, không ngừng hoàn thiện các yếu tố của môi trường chính trị phù hợp với đặc điểm địa bàn Tây Nguyên là một đặc trưng cơ bản trong xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở Quân khu V trên địa bàn Tây Nguyên. Xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở là do yêu cầu khách quan của hoạt động chính trị- quân sự của các tổ chức ở đơn vị cơ sở trên địa bàn đó 14 quy định. Do đó việc hoàn thiện các yếu tố của nhân tố chính trị phải gắn với điều kiện kinh tế- xã hội, tính chất, đặc điểm, nhiệm vụ của đơn vị. Theo đó, để xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở trong sạch, lành mạnh, đòi hỏi, phải từng bước xây dựng, hoàn thiện các yếu tố chính trị như : hệ thống giá trị chính trị, quan hệ chính trị, tổ chức chính trị, cũng như xây dựng toàn bộ đời sống chính trị- tinh thần của đơn vị. Hệ thống giá trị chính trị ở đơn vị cơ sở là tổng hợp những giá trị chính trị của ĐCSVN, của giai cấp công nhân, của dân tộc Việt Nam, của quân đội, của Quân khu và của các cấp uỷ đảng, chính quyền địa phương trên địa bàn Tây Nguyên. Song ở các đơn vị cơ sở, hệ thống giá trị đó được cụ thể hơn. Ở đó niềm tin vào chủ nghĩa Mác - Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, đường lối nhiệm vụ chính trị của Đảng, của quân đội, của Quân khu, sự giác ngộ nhiệm vụ chính trị của đơn vị và của từng cán bộ, chiến sĩ được cụ thể hoá thành những phẩm chất suốt đời trung thành với Đảng, với nhân dân, tự hào với truyền thống của đơn vị, kỷ luật tự giác nghiêm minh, đoàn kết quân với dân một ý chí. Ngày nay, chúng ta cần xây dựng những giá trị chính trị mới cho cán bộ, chiến sĩ ở đơn vị cơ sở để đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ cách mạng mới như : tư duy mới về BVTQ Việt Nam XHCN trong thế kỷ mới; "chống DBHB"; thái độ cương quyết bảo vệ các cơ quan Đảng, chính quyền địa phương; xây dựng nền dân chủ XHCN mà trực tiếp là thực hiện quy chế dân chủ ở cơ sở; xây dựng và phát triển nền văn hoá tiên tiến, đậm đà bản sắc dân tộc, thực hiện cuộc vận động toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá mới, xây dựng môi trường văn hoá quân sự lành mạnh. Quan hệ chính trị ở đơn vị cơ sở được biểu hiện ở quan hệ giữa tổ chức cơ sở đảng với tổ chức chỉ huy và tổ chức quần chúng ; quan hệ cấp trên và cấp dưới ; quan hệ giữa lãnh đạo, chỉ huy và phục tùng ; quan hệ đồng chí, đồng đội ; quan hệ giữa tổ chức với con người. Toàn bộ các quan hệ ấy đều trực tiếp gắn với yêu cầu, nhiệm vụ và hoạt động thực tiễn quân sự của các đơn vị. 15 Tổ chức chính trị ở đơn vị cơ sở được biểu hiện ở hệ thống tổ chức đảng các cấp ( đảng uỷ, chi bộ ), hệ thống chỉ huy các cấp, hệ thống các cơ quan : chính trị, tham mưu, hậu cần, kỹ thuật ... hệ thống các tổ chức quần chúng : Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh, công đoàn, phụ nữ và Hội đồng quân nhân. Hoạt động chính trị thực tiễn ở đơn vị cơ sở luôn gắn với chức năng của quân đội đó là : đội quân chiến đấu ; đội quân sản xuất ; đội quân công tác biểu hiện tập trung ở hoạt động huấn luyện sẵn sàng chiến đấu và chiến đấu, hoạt động lao động sản xuất , hoạt động xây dựng các tổ chức chính trị ở cơ sở của bộ đội, đặc biệt nổi lên trong hoạt động chính trị thực tiễn là thực hiện tốt công tác vận động quần chúng, xoá mù chữ, xoá đói giảm nghèo, giúp nhân dân khắc phục thiên tai... và làm tốt công tác chính sách tôn giáo, dân tộc nhằm thực hiện thắng lợi nhiệm vụ chính trị- quân sự mà quân đội và Quân khu giao . Thứ ba, xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở Quân khu V trên địa bàn Tây Nguyên là điều kiện cơ bản để xây dựng đơn vị vững mạnh toàn diện, lấy xây dựng về chính trị làm cơ sở, góp phần thực hiện thắng lợi mọi nhiệm vụ được giao. Chủ tịch Hồ Chí Minh đã vận dụng sáng tạo lý luận của chủ nghĩa Mác Lênin về quân đội kiểu mới, quân đội công nông, kế thừa và phát huy truyền thống chống ngoại xâm của dân tộc, sáng lập ra LLVT kiểu mới, trong quá trình chăm lo, xây dựng bản chất cách mạng cho quân đội. Người đặt lên hàng đầu vấn đề xây dựng quân đội về chính trị. Đó là tư tưởng chỉ đạo cơ bản xuyên suốt của Người trong quá trình tổ chức, rèn luyện quân đội ta và đó cũng là vấn đề có ý nghĩa quyết định bảo đảm cho quân đội ta trở thành lực lượng chiến đấu và lực lượng chính trị tin cậy của Đảng và Nhà nước, một quân đội thực sự của dân, do dân, vì dân, mang bản chất giai cấp công nhân và tính dân tộc sâu sắc. Người viết: " Tên đội Việt Nam tuyên truyền giải phóng quân, nghĩa là chính trị trọng 16 hơn quân sự ". Người ví chính trị như cái " gốc", " quân sự mà không có chính trị, như cây không có gốc, vô dụng lại có hại " [26,141]. Xuất phát từ bản chất cách mạng của quân đội, Đảng ta khẳng định lấy xây dựng quân đội về chính trị làm cơ sở để nâng cao sức mạnh chiến đấu tổng hợp. Điều đó càng khẳng định, xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở vừa bảo đảm định hướng chính trị đúng đắn , vừa trực tiếp xây dựng đơn vị cơ sở vững mạnh về chính trị, sẵn sàng nhận và hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ chính trị được giao. Bởi lẽ, chính môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở là cầu nối đưa đường lối, chủ trương, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước, nhiệm vụ của quân đội, nhiệm vụ của Quân khu đến từng cán bộ, chiến sĩ ở đơn vị cơ sở. Đồng thời, đơn vị cơ sở cũng là nơi tổ chức thực hiện thắng lợi đường lối và nhiệm vụ được giao đó. Xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở còn bổ sung, giáo dục những giá trị chính trị của Đảng, của quân đội và của Quân khu, góp phần đấu tranh, ngăn chặn và loại bỏ các quan điểm chính trị phản động xâm nhập vào các đơn vị , giữ vững sự ổn định môi trường chính trị trên địa bàn đóng quân. Do đó, xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở không những tạo điều kiện thuận lợi hình thành và phát triển phẩm chất chính trị cho cán bộ, chiến sĩ mà còn góp phần nâng cao sức mạnh chiến đấu tổng hợp của đơn vị. Từ đó sẽ tạo thành một trận địa chính trị vững vàng chống lại âm mưu, thủ đoạn của chiến lược "DBHB", nhất là trên mặt trận chính trị- tư tưởng hiện nay. 1.1.2. Vai trò xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở Quân khu V trên địa bàn Tây Nguyên Nghiên cứu thực chất xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở Quân khu V trên địa bàn Tây Nguyên chính là nghiên cứu vai trò xây dựng môi trường chính trị đối với quá trình hình thành, phát triển phẩm chất chính trị của cán bộ, chiến sĩ và góp phần nâng cao sức mạnh chiến đấu cũng như chất lượng tổng hợp 17 của các đơn vị cơ sở, trước hết là chất lượng chính trị. Vai trò ấy được biểu hiện ở những nội dung cụ thể sau * Xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở Quân khu V trên địa bàn Tây Nguyên là điều kiện thuận lợi cho cán bộ, chiến sĩ tham gia hoạt động và giải quyết tốt các quan hệ chính trị, từ đó hình thành và ngày càng phát triển, hoàn thiện những phẩm chất chính trị của mình. C. Mác đã chỉ rõ " Trong tính hiện thực của nó, bản chất con người là tổng hoà các mối quan hệ xã hội " [ 18,11 ]. Theo đó, phẩm chất nói chung, phẩm chất chính trị của cán bộ, chiến sĩ ở đơn vị cơ sở nói riêng chỉ được hình thành và phát triển trong những quan hệ chính trị cụ thể. Sống và hoạt động trong môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở cán bộ, chiến sĩ luôn luôn chịu sự tác động đan xen, nhiều chiều của các quan hệ chính trị. Chính nhờ sự tác động đó mà cán bộ, chiến sĩ ở đơn vị cơ sở tiếp nhận được những giá trị chính trị, nâng cao phẩm chất chính trị của mình. Môi trường chính trị là nơi thử thách rèn luyện, phát triển phẩm chất chính trị của từng cán bộ, chiến sĩ.Tuy nhiên, sự phát triển phẩm chất chính trị của cán bộ, chiến sĩ ở đơn vị cơ sở là một quá trình biện chứng, có kế thừa, có lọc bỏ để phát triển. Xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở trong sạch, lành mạnh chính là tạo ra điều kiện thuận lợi để cán bộ, chiến sĩ tiếp thu, học hỏi, lựa chọn, sàng lọc những giá trị chính trị đó, nhằm hoàn thiện hệ thống giá trị chính trị của mình theo định hướng giá trị chung của xã hội, của quân đội, Quân khu, đơn vị, từ đó tham gia một cách chủ động, sáng tạo vào hoạt động chính trị thực tiễn theo yêu cầu, nhiệm vụ cụ thể của đơn vị, làm cho phẩm chất chính trị ngày càng hoàn thiện hơn. Song, sự hình thành, phát triển phẩm chất chính trị của cán bộ, chiến sĩ ở đơn vị cơ sở phải thông qua hoạt động chính trị thực tiễn của mỗi quân nhân. Trong tác phẩm Hệ tư tưởng Đức, C. Mác và Ph.Ăng ghen viết " Hoạt động sống 18 của họ như thế nào thì họ là như thế ấy " [20,30 ]. Trong quá trình tham gia hoạt động thực tiễn, nhất là thực tiễn ở đơn vị cơ sở, cán bộ, chiến sĩ tiếp thu được những tri thức chính trị, nâng cao sự hiểu biết sâu sắc hơn về chính trị. Qua đó phẩm chất chính trị của cán bộ, chiến sĩ ngày càng giữ vững và phát triển. Như thế, phẩm chất chính trị của cán bộ, chiến sĩ ở đơn vị cơ sở là sự phản ánh đời sống vật chất, tinh thần của địa bàn Tây Nguyên, các giá trị chính trị, các mối quan hệ chính trị của cán bộ, chiến sĩ trong những điều kiện, hoàn cảnh nhất định, và " khi những điều kiện kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội và những quan hệ xã hội thay đổi thì sớm muộn những phẩm chất nhân cách cùng giá trị của nó cũng thay đổi theo " [31, 39 ]. Cho nên, phẩm chất chính trị cán bộ, chiến sĩ chỉ có thể giữ vững và ngày càng phát triển, hoàn thiện bằng hoạt động chính trị thực tiễn và thông qua hoạt động chính trị thực tiễn của mình. * Xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở Quân khu V trên địa bàn Tây Nguyên là cơ sở để cán bộ, chiến sĩ kiên định mục tiêu lý tưởng chiến đấu, nâng cao bản lĩnh chính trị, hoàn thành tốt mọi nhiệm vụ mà Đảng, quân đội, Quân khu giao cho với chất lượng và hiệu quả cao . Lý tưởng chiến đấu, bản lĩnh chính trị vững vàng, lòng trung thành với Đảng, với Tổ quốc và nhân dân, là những yêu cầu quan trọng hàng đầu và là phẩm chất chính trị chủ yếu, cơ bản nhất của mọi cán bộ, chiến sĩ ở đơn vị cơ sở. Đây là những yếu tố vừa phản ánh bản chất, nguồn gốc sức mạnh, vừa nói lên mục tiêu, phương hướng, nhiệm vụ, yêu cầu xây dựng và chiến đấu của các đơn vị cơ sở theo hướng cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại. Văn kiện Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ IX của Đảng xác định : "Xây dựng Quân đội nhân dân và Công an nhân dân cách mạng, chính quy, tinh nhuệ, từng bước hiện đại, có bản lĩnh chính trị vững vàng ; trung thành tuyệt đối với Tổ quốc, với Đảng và nhân dân ... " [ 4,118]. Các phẩm chất chính trị đó có ý nghĩa quan trọng hàng đầu trong toàn bộ hoạt động của cán bộ, chiến sĩ ở đơn vị 19 cơ sở, trong nhiệm vụ xây dựng và bảo vệ vững chắc Tổ quốc Việt Nam XHCN. Tuy nhiên, sự hình thành, phát triển những phẩm chất chính trị là kết quả của sự tác động của nhiều yếu tố, trong đó, việc xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở trong sạch, lành mạnh giữ vai trò đặc biệt quan trọng, góp phần làm cho cán bộ, chiến sĩ giác ngộ sâu sắc mục tiêu lý tưởng chiến đấu, nhận thức rõ nhiệm vụ của quân đội, của đơn vị, trên cơ sở đó luôn luôn kiên định, vững vàng trước mọi biến động và thử thách, vượt qua mọi khó khăn, gian khổ, hoàn thành xuất sắc mọi nhiệm vụ mà Đảng, quân đội Quân khu giao. Xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở là điều kiện để xây dựng, phát triển phẩm chất chính trị cho cán bộ, chiến sĩ và góp phần nâng cao sức mạnh chiến đấu của các đơn vị. Đồng thời, với bản lĩnh chính trị vững vàng, bộ đội vừa có sức mạnh làm thất bại chiến lược "DBHB", bạo loạn lật đổ của các thế lực thù địch, vừa có khả năng tự bảo vệ trước sự tác động của những tiêu cực xã hội, giữ vững ổn định môi trường chính trị trên địa bàn Tây Nguyên nói riêng và cả nước nói chung. * Xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở Quân khu V trên địa bàn Tây Nguyên là điều kiện để tăng cường và phát huy đoàn kết quân - dân, thống nhất cao về nhận thức và hành động, nâng cao ý thức chấp hành kỷ luật, nghị lực chịu đựng gian khổ, khó khăn và ý chí quyết chiến, quyết thắng . Tinh thần đoàn kết, ý thức chấp hành nghiêm kỷ luật, tinh thần và nghị lực vượt qua mọi khó khăn, gian khổ để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao trong bất cứ tình huống nào... là những phẩm chất đặc biệt quan trọng của quân nhân cách mạng, cũng là yêu cầu đối với cán bộ, chiến sĩ ở đơn vị cơ sở hiện nay. Những phẩm chất quan trọng đó được hình thành, phát triển trong quá trình hoạt động, rèn luyện trong môi trường chính trị- quân sự ... trong đó, việc xây dựng môi trường chính trị đóng vai trò hết sức quan trọng. Thực tiễn đã chứng minh : ở đâu môi trường chính trị được xây dựng trong sạch, lành mạnh thì ở đó tạo nên 20 sự thống nhất cả về ý chí và hành động, kỷ luật nghiêm, tinh thần khắc phục gian khổ, sẵn sàng chiến đấu hy sinh, chống được những tác động tiêu cực từ bên ngoài vào nội bộ đơn vị, bộ đội hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao. Ngược lại, ở đâu môi trường chính trị không được xây dựng, phát triển, thì ở đó không thể tạo nên sự thống nhất cao cả về ý chí và hành động, làm nảy sinh nhiều tiêu cực, ý thức tổ chức kỷ luật kém, mất đoàn kết nội bộ, đoàn kết quân- dân, dẫn đến bộ đội không thể hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao . Bên cạnh đó, tăng cường đoàn kết với nhân dân địa phương, một lòng vì nhân dân phục vụ, vì nhân dân chiến đấu, thực hiện " Quân với dân một ý chí" vừa là bản chất, truyền thống tốt đẹp, cội nguồn sức mạnh chiến thắng của LLVTQKV nói chung và cán bộ, chiến sĩ ở đơn vị cơ sở nói riêng, vừa là yêu cầu có tính nguyên tắc trong xây dựng đơn vị cơ sở hiện nay. Bởi lẽ, mục tiêu, lý tưởng chiến đấu của quân đội ta là vì độc lập dân tộc và chủ nghĩa xã hội, vì tự do và hạnh phúc của nhân dân. Cho nên, mỗi quân nhân cầm súng chiến đấu, hy sinh vì Tổ quốc cũng chính là bảo vệ công cuộc lao động hoà bình và cuộc sống yên lành của nhân dân. Từ đó, việc xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở là điều kiện vững chắc để tăng cường đoàn kết với nhân dân địa phương của các đơn vị, nhằm nâng cao hơn nữa tinh thần và quyết tâm chiến đấu vì hạnh phúc của nhân dân ở mỗi cán bộ, chiến sĩ . * Xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở Quân khu V trên địa bàn Tây Nguyên có vai trò to lớn trong góp phần nâng cao sức mạnh chiến đấu của đơn vị. Chiến đấu là một trong những chức năng cơ bản nhất của quân đội ta. Đơn vị cơ sở là một bộ phận của quân đội, do đó, vai trò xây dựng môi trường chính trị ở đơn vị cơ sở phải được xem xét trong mối quan hệ với các yếu tố cấu thành sức mạnh chiến đấu của quân đội. Các nhà kinh điển của chủ nghĩa Mác - Lênin quan niệm :"Sức mạnh chiến đấu của quân đội là tổng thể các nhân tố vật chất và 21 tinh thần quy định trạng thái và năng lực thực hiện nhiệm vụ chiến đấu của quân đội " [30,190]. Như thế, chủ nghĩa Mác - Lênin không tuyệt đối hoá yếu tố vật chất hay tinh thần mà khẳng định sức mạnh chiến đấu của quân đội là kết quả tổng hợp của nhiều yếu tố trong sự thống nhất biện chứng và tác động lẫn nhau. Song, yếu tố con người và vũ khí luôn là cơ sở nền tảng, và con người bao giờ cũng là yếu tố quyết định suy đến cùng đối với sức mạnh chiến đấu của quân đội nói chung và các đơn vị cơ sở nói riêng. Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã chỉ rõ : " Sức mạnh đó là sản phẩm của sự kết hợp biện chứng giữa con người và vũ khí, chính trị và kỹ thuật, khoa học quân sự và phương tiện chiến tranh, tư tưởng và tổ chức " [ 8,15 ] LLVTQKV nói chung, đơn vị cơ sở nói riêng, con người và tổ chức là chủ thể của mọi hoạt động quân sự- chính trị..., đồng thời là nhân tố quyết định sức mạnh chiến đấu. Con người kết hợp với vũ khí, trang bị kỹ thuật trở thành công cụ đặc biệt để đáp ứng nhu cầu hoạt động quân sự của mình, là sức mạnh thực lực của mọi cuộc chiến tranh, là công cụ bạo lực vũ trang chủ yếu để tiến hành chống chiến tranh, bảo vệ vững chắc địa bàn đóng quân. Lịch sử quân sự đã chứng minh, chính con người chế tạo, cải tiến, phát triển các loại vũ khí, trang bị kỹ thuật, phương tiện chiến tranh từ thô sơ cho đến hiện đại, đồng thời sử dụng có hiệu quả, phát huy được tác dụng của các loại vũ khí kỹ thuật, giúp con người có sức công phá lớn, chính xác, nhanh chóng và đã nhân sức mạnh của con người lên gấp bội. Thực tiễn chiến tranh ở Cô- Xô- Vô, IRắc đã minh chứng rất rõ điều này. Ngày nay, trong điều kiện cách mạng khoa học công nghệ phát triển như vũ bão, nhiều loại vũ khí, kỹ thuật quân sự hiện đại đã và đang ra đời như : Các máy tính thực hiện hàng chục tỷ phép tính trong một giây, các phương tiện chỉ huy liên lạc hiện đại là điều kiện để giảm lao động chân tay, giảm quân số trực tiếp chiến đấu, các loại vũ khí có độ chính xác cao, công phá huỷ diệt lớn, v.v... Các thành tựu đó nói lên sự tác động trở lại của vũ khí, kỹ thuật đối với con