Tài liệu Xây dựng hệ thống báo cáo kế toán quản trị tại công ty tnhh khởi phát.

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG LÊ THỊ ÁNH NGUYỆT XÂY DỰNG HỆ THỐNG BÁO CÁO KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TẠI CÔNG TY TNHH KHỞI PHÁT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH Đà Nẵng - Năm 2013 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG LÊ THỊ ÁNH NGUYỆT XÂY DỰNG HỆ THỐNG BÁO CÁO KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TẠI CÔNG TY TNHH KHỞI PHÁT Chuyên ngành: Kế toán Mã số: 60.34.30 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. HOÀNG TÙNG Đà Nẵng - Năm 2013 LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả luận văn Lê Thị Ánh Nguyệt MỤC LỤC MỞ ĐẦU........................................................................................................... 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ........................................................................ 1 2. Mục tiêu nghiên cứu.............................................................................. 2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu......................................................... 2 4. Phương pháp nghiên cứu....................................................................... 2 5. Bố cục của luận văn .............................................................................. 2 6. Tổng quan tài liệu.................................................................................. 3 CHƯƠNG 1. LÝ LUẬN CHUNG VỀ BÁO CÁO KẾ TOÁN QUẢN TRỊ7 1.1. TỔNG QUAN VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ VÀ BÁO CÁO KẾ TOÁN QUẢN TRỊ ........................................................................................................ 7 1.1.1. Khái niệm về kế toán quản trị và báo cáo kế toán quản trị............. 7 1.1.2. Đặc điểm thông tin của kế toán quản trị ......................................... 7 1.1.3. Vai trò của báo cáo kế toán quản trị................................................ 9 1.2. HỆ THỐNG BÁO CÁO KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TRONG DOANH NGHIỆP ..........................................................................................................10 1.2.1. Báo cáo dự toán.............................................................................10 1.2.2. Các báo cáo thực hiện. ..................................................................13 1.2.3. Các báo cáo kiểm soát và đánh giá. ..............................................15 1.2.4. Hệ thống báo cáo liên quan đến ra quyết định..............................20 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1................................................................................24 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC LẬP BÁO CÁO KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TẠI CÔNG TY TNHH KHỞI PHÁT ....................................25 2.1. TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY TNHH KHỞI PHÁT ..............................25 2.1.1. Sơ lược về quá trình hình thành và phát triển của công ty TNHH Khởi Phát.................................................................................................25 2.1.2. Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý của công ty TNHH Khởi Phát......25 2.1.3. Tổ chức kế toán của công ty TNHH Khởi Phát............................29 2.2. THỰC TRẠNG VẬN DỤNG BÁO CÁO KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TẠI CÔNG TY TNHH KHỞI PHÁT.....................................................................30 2.2.1. Thực trạng lập báo cáo kế toán quản trị tại Công ty TNHH Khởi Phát..........................................................................................................30 2.2.2. Đánh giá báo cáo kế toán quản trị nội bộ tại Công ty TNHH Khởi Phát..........................................................................................................58 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2................................................................................59 CHƯƠNG 3. HOÀN THIỆN BÁO CÁO KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TẠI CÔNG TY TNHH KHỞI PHÁT..................................................................60 3.1. SỰ CẦN THIẾT PHẢI HOÀN THIỆN BÁO CÁO KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TẠI CÔNG TY TNHH KHỞI PHÁT .....................................................60 3.2. HOÀN THIỆN BÁO CÁO KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TẠI CÔNG TY TNHH KHỞI PHÁT .......................................................................................60 3.2.1. Báo cáo dự toán chi phí hoạt động kinh doanh.............................60 3.2.2. Báo cáo thực hiện..........................................................................64 3.2.3. Các báo cáo phục vụ cho việc kiểm soát và đánh giá...................77 3.2.4. Bổ sung một số báo cáo phân tích.................................................79 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3................................................................................85 KẾT LUẬN ....................................................................................................86 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO.....................................................87 QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI LUẬN VĂN (bản sao) DANH MỤC CÁC KÝ HIỆU, CÁC CHỮ VIẾT TẮT 1 BQL Ban quản lý 2 BTC Bộ tài chính 3 DV Dịch vụ 4 F&B Dịch vụ ăn uống 5 FD Tiền gửi định kỳ 6 HCNS Hành chính nhân sự 7 HĐKD Hoạt động kinh doanh 8 KDC Khu dân cư 9 KH Khấu hao 10 KH Kế hoạch 11 KTQT Kế toán quản trị 12 KTTC Kế toán tài chính 13 KTXD Kỹ thuật xây dựng 14 NCTT Nhân công trực tiếp 15 NVL Nguyên vật liệu 16 NVLTT Nguyên vật liệu trực tiếp 17 PGĐ Phó giám đốc 18 PK1 Phân kỳ 1 19 PK2 Phân kỳ 2 20 PK3 Phân kỳ 3 21 SXC Sản xuất chung 22 TGNH Tiền gửi Ngân hàng 23 TH Thực hiện 24 TM Tiền mặt 25 TNHH Trách nhiệm hữu hạn 26 TP Thành phố 27 TSBQ Tài sản bình quân 28 TSCĐ Tài sản cố định 29 TT Thông tư 30 VDT Vốn đầu tư DANH MỤC CÁC BẢNG Số hiệu Tên bảng Trang 2.1. Dự toán doanh thu năm 2012 32 2.2. Dự toán đầu tư mua sắm thiết bị năm 2012 34 2.3. Báo cáo sổ quỹ tiền mặt 36 2.4. Báo cáo nhập xuất tồn năm 2012 37 2.5. Báo cáo chi tiết doanh thu bóng đá lẻ 39 2.6. Báo cáo doanh thu tennis theo ca 42 2.7. Báo cáo doanh thu giải tháng 4/2012 43 2.8. Báo cáo doanh thu giữ xe 44 2.9. Báo cáo doanh thu hoạt động xây lắp 45 2.10. Báo cáo doanh thu tổng hợp toàn công ty 46 2.11. Báo cáo phải thu dài hạn khách hàng bóng đá 48 2.12. Báo cáo phải thu khách dài hạn tennis 50 2.13. Báo cáo tổng hợp chi phí năm 2012 52 2.14. Báo cáo chi phí theo khoản mục năm 2012 53 2.15. Báo cáo chi phí hoạt động xây lắp 54 2.16. Báo cáo kết quả hoat động kinh doanh năm 2012 55 2.17. Báo cáo thu chi 57 3.1. Bảng phân loại chi phí theo cách ứng xử của chi phí 62 3.2. Dự toán chi phí hoạt động kinh doanh 63 3.3. Báo cáo thu chi tiền mặt 64 3.4. Báo cáo chi tiết tiền gửi có kỳ hạn 66 3.5. Báo cáo doanh thu theo loại sân 68 3.6. Báo cáo chi phí thực hiện tháng 4/2012 70 Số hiệu Tên bảng Trang 3.7. Báo cáo chi phí thực hiện tháng 4/2012 71 3.8. Báo cáo chi phí hoạt động xây lắp năm 2012 73 3.9. Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh dịch vụ F&B năm 2012 75 3.10. Báo cao kết quả hoạt động kinh doanh toàn công ty 76 3.11. Báo cáo tình hình thực hiện kế hoạch doanh thu năm 2012 77 3.12. Báo cáo kiểm soát chi phí theo biến phí và định phí 78 3.13. Phân tích lợi nhuận trước khấu hao, thuế, lãi suất theo tháng 81 3.14. Phân tích lợi nhuận trước khấu hao, thuế, lãi suất theo quý 83 DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ Số hiệu Tên sơ đồ Trang 2.1 Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý của công ty TNHH Khởi 26 Phát 2.2 Cơ cấu tổ chức bộ máy kế toán 29 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Ngày nay không ai có thể phủ nhận vai trò của kế toán quản trị trong quản lý hoạt động của các tổ chức nhất là trong một môi trường phức tạp và luôn luôn thay đổi như hiện nay. Nó đã có những bước tiến rất xa trong những năm cuối thế kỷ 20 và trở thành một bộ phận không thể tách rời của quản trị công ty. Để có thể hoàn thành được mục tiêu gia tăng lợi nhuận trong cơ chế thị trường với sự cạnh tranh ngày càng khốc liệt như trên, các nhà quản trị phải luôn đặt ra mục tiêu, vạch ra và lựa chọn các phương cách; tổ chức thực hiện, chỉ huy và kiểm tra, tổ chức đánh giá tình hình thực hiện các chỉ tiêu kế hoạch của các bộ phận, cá nhân trong công ty của mình để đạt được những mục tiêu đã định đó. Trong quá trình đó, nhà quản trị công ty cần rất nhiều loại thông tin mà những thông tin này không thể tìm thấy trong các báo cáo kế toán tài chính mà cần phải có sự trợ giúp của kế toán quản trị để thu thập được những thông tin cho việc hoạch định, kiểm soát và ra quyết định. Báo cáo kế toán quản trị chính là phương tiện để cung cấp những thông tin đó cho các nhà quản trị, giúp cho việc ra quyết định. Hệ thống báo cáo quản trị là sản phẩm cuối cùng của quá trình kế toán số liệu, cung cấp các thông tin cần thiết cho doanh nghiệp. Là một doanh nghiệp đa ngành kinh doanh trong điều kiện kinh tế gặp nhiều khó khăn và môi trường cạnh tranh khốc liệt, Công ty TNHH Khởi Phát cũng phải đối mặt với những thách thức từ nền kinh tế, để có thể tồn tại và đứng vững, bắt buộc công ty phải vận dụng kế toán quản trị vào công tác quản lý hoạt động của mình. Xuất phát từ ý nghĩa trên, bài luận văn xin phép được trình bày về “ 2 XÂY DỰNG HỆ THỐNG BÁO CÁO KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TẠI CÔNG TY TNHH KHỞI PHÁT”. 2. Mục tiêu nghiên cứu - Nghiên cứu, đánh giá được thực trạng của báo cáo kế toán quản trị tại Công ty TNHH Khởi Phát. - Trên cơ sở đó đưa ra một số giải pháp để xây dựng hệ thống báo cáo kế toán quản trị của Công ty TNHH Khởi Phát. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Công tác lập báo cáo kế toán quản trị tại Công ty TNHH Khởi Phát. - Phạm vi nghiên cứu: Nghiên cứu về hệ thống báo cáo quản trị đang sử dụng trong năm 2011 và 2012 tại Công ty TNHH Khởi Phát. 4. Phương pháp nghiên cứu Nhằm có thể đạt được những yêu cầu mà đề tài đã đặt ra, trong quá trình thực hiện luận văn các phương pháp thu thập, phỏng vấn, tiếp cận hệ thống, thống kê, chọn lọc, tổng hợp thông tin … từ hoạt động thực tiễn của Công ty TNHH Khởi Phát và các nguồn dữ liệu khác được sử dụng. Đồng thời sử dụng phương pháp so sánh đánh giá giữa cơ sở lý luận với thực trạng hệ thống báo cáo kế toán quản trị tại công ty để đưa ra các giải pháp thích hợp hoàn thiện hệ thống báo cáo kế toán quản trị của công ty. 5. Bố cục của luận văn Đề cương gồm 3 chương chính như sau: Ø Chương 1: Một số vấn đề lý luận về báo cáo kế toán quản trị Ø Chương 2: Thực trạng vận dụng báo cáo kế toán quản trị tại Công ty TNHH Khởi Phát Ø Chương 3: Xây dựng hệ thống báo cáo kế toán quản trị tại Công ty TNHH Khởi Phát 3 6. Tổng quan tài liệu Xây dựng báo cáo kế toán quản trị là nội dung cơ bản của kế toán quản trị và ngày càng có vai trò, vị trí đặc biệt quan trọng trong công tác quản lý ở các doanh nghiệp. Hiện nay đã có nhiều công trình nghiên cứu về vấn đề này, mỗi đề tài có mỗi khía cạnh và góc độ thể hiện khác nhau. Trong quá trình nghiên cứu đề tài, tác giả đã tham khảo một số đề tài, tài liệu liên quan như sau: Giáo trình kế toán quản trị của GS.TS Trương Bá Thanh(chủ biên), nhà xuất bản giáo dục, năm 2008 nói về những lý luận cơ bản về kế toán quản trị. Thông tư 53/2006/TT-BTC ngày 12/6/2006 hướng dẫn áp dụng kế toán quản trị trong doanh nghiệp. Đề tài “Hoàn thiện hệ thống báo cáo kế toán quản trị tại Công ty Cổ Phần May 10”-Luận văn Thạc sĩ kinh tế, trường Đại Học Kinh Tế Quốc Dân (Tác giả: Nguyễn Thị Kim Dung-năm 2009). Tác giả đã khái quát những vấn đề lý luận liên quan đến hệ thống kế toán quản trị của doanh nghiệp sản xuất, phản ánh được thực trạng hệ thống báo cáo kế toán quản trị đang sử dụng tại Công ty cổ phần May 10. Từ đó đánh giá những mặt đạt được và những mặt còn hạn chế trong các báo cáo đang sử dụng tại doanh nghiệp. Cuối cùng đưa ra các giải pháp hoàn thiện hệ thống báo cáo kế toán quản trị tại Công ty. Đề tài “Xây Dựng hệ thống báo cáo kế toán quản trị cho hệ thống siêu thị Medicare”- Luận văn thạc sỹ kinh tế, trường Đại học Kinh tế Thành Phố Hồ Chí Minh(Tác giả: Hoàng Kim Sơn-năm 2007). Trong đề tài này, tác giả đã hệ thống hóa được những vấn đề lý luận cơ bản về kế toán quản trị và báo cáo kế toán quản trị, đi sâu vào tìm hiểu hệ thống báo cáo kế toán quản trị đang sử dụng tại siêu thị Medicare trên nền 4 tảng kiến thức về kế toán quản trị nhằm đánh giá được thực trạng của hệ thống báo cáo kế toán quản trị tại siêu thị Medicare, trên cơ sở đó đưa ra một số giải pháp để xây dựng báo cáo kế toán quản trị của hệ thống siêu thị Medicare. Đề tài “Xây dựng hệ thống báo cáo kế toán quản trị ở Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 5” - Luận văn Thạc sĩ kinh tế, Trường Đại học Kinh tế Đà Nẵng (Tác giả: Nguyễn Tấn Thành – năm 2004). Tác giả đã khái quát hóa nội dung cơ bản của kế toán quản trị và báo cáo kế toán quản trị trong ngành xây dựng. Phản ánh thực trạng báo cáo kế toán quản trị tại Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 5, đánh giá những thuận lợi và khó khăn trong công tác xây dựng báo cáo kế toán quản trị. Trên cơ sở đó tác giả đã xây dựng hệ thống báo cáo kế tóan quản trị tại Tổng công ty xây dựng công trình giao thông 5 nhằm nâng cao hiệu quả của kế toán quản trị tại công ty. Đề tài “Hoàn thiện hệ thống báo cáo kế toán quản trị tại cảng hàng không quốc tế Đà Nẵng”- luận văn thạc sĩ kinh tế, Trường Đại học kinh tế Đà Nẵng (tác giả: Hà Thị Hồng Nga-năm 2012). Tác giả đã hệ thống hóa cơ sở lý luận về kế toán quản trị và hệ thống báo cáo kế toán quản trị trong một doanh nghiệp. Phản ánh thực trạng hệ thống báo cáo quản trị đang sử dụng tại doanh nghiệp, đánh giá một cách rõ nét và chân thực những mặt làm được và chưa làm được của công tác kế toán quản trị khi sử dụng các báo cáo này. Từ những nhận định đó cùng với việc vận dụng lý luận về đặc trưng về bản chất kế toán quản trị để hoàn thiện hệ thống báo cáo kế toán quản trị tại cảng hàng không quốc tế Đà Nẵng để công tác báo cáo kế toán quản trị phát huy tác dụng, thực sự trở thành công cụ quản lý, kiểm soát hiệu quả trong đơn vị. Đề tài “Tổ chức báo cáo kế toán quản trị tại Công ty cổ phần đầu tư và 5 kinh doanh thép Nhân Luật”- Luận văn thạc sĩ kinh tế, Trường Đại học kinh tế Đà Nẵng (tác giả: Phạm Trương Phú Nguyên - năm 2012). Tác giả đã trình bày tổng quan cơ sở lý thuyết về tổ chức báo cáo kế toán quản trị trong doanh nghiệp thương mại. Làm rõ các nội dung trong việc tổ chức báo cáo kế toán quản trị trong doanh nghiệp thương mại từ mục đích lập, cơ sở lập, phương pháp lập báo cáo và các biểu mẫu báo cáo được sử dụng trong loại hình doanh nghiệp thương mại. Dựa trên nghiên cứu thực tế tại Công ty cổ phần và kinh doanh thép Nhân Luật, tác giả đã đi sâu tìm hiểu các nội dung liên quan đến việc tổ chức báo cáo kế toán phục vụ cho công tác quản trị nội bộ tại Công ty. Trên nhu cầu thực tế của công tác quản lý cùng với việc kết hợp lý luận về tổ chức báo cáo kế toán quản trị trong doanh nghiệp thương mại, tác giả đã tổ chức bộ máy kế toán quản trị tại công ty, tổ chức lập báo cáo kế toán quản trị về thời gian, biểu mẫu và nội dung cần báo cáo. Đề tài “Tổ chức báo cáo kế toán quản trị tại công ty cổ phần lương thực Đà Nẵng”- luận văn thạc sĩ kinh tế, Trường đại học kinh tế, Đại học Đà Nẵng (tác giả: Đỗ Thị Minh Nguyệt - năm 2012). Tác giả đã trình bày lý luận về tổ chức báo cáo kế toán quản trị trong doanh nghiệp sản xuất kinh doanh, đi sâu làm rõ các nội dung trong việc tổ chức báo cáo kế toán quản trị trong doanh nghiệp. Phản ánh thực trạng tại công ty cổ phần lương thực Đà Nẵng như công tác lập kế hoạch và giao chỉ tiêu cho các đơn vị phụ thuộc, các loại báo cáo đã có và chưa có tại doanh nghiệp. Những nội dung đạt được và chưa đạt được khi sử dụng các loại báo cáo này. Trên cơ sở đó tác giả đã đề xuất và giải quyết các nội dung về tổ chức bộ máy kế toán quản trị tại công ty, chỉnh sửa các biểu mẫu mà công ty đã làm nhưng chưa hợp lý đồng thời bổ sung các mẫu còn thiếu của kế toán quản trị tại Công ty Cổ Phần lương thực Đà Nẵng. Ngoài ra tác giả còn tham khảo một số bài viết được đăng trên web như 6 “các đặc điểm của một hệ thống kế toán quản trị tốt” trên web kế toán ngày 18/10/2009 nói về tác dụng của một hệ thống kế toán quản trị tốt đối với việc ra quyết định, giúp hiểu biết quá trình sản xuất kinh doanh, bài viết “chức năng của kế toán quản trị” đăng trên web dân kế toán, “yêu cầu và nội dung của kế toán quản trị” đăng trên web greensoft... và cuối cùng là giúp đạt được mục tiêu chiến lược. Từ những nội dung đã nghiên cứu tại các đề tài trước đây trên cơ sở kế thừa những lý luận cơ bản về kế toán quản trị, tác giả đã đi vào nghiên cứu thực trạng và đề xuất các giải pháp để hoàn thiện hệ thống báo cáo kế toán quản trị tại Công ty TNHH Khởi Phát. 7 CHƯƠNG 1 LÝ LUẬN CHUNG VỀ BÁO CÁO KẾ TOÁN QUẢN TRỊ 1.1. TỔNG QUAN VỀ KẾ TOÁN QUẢN TRỊ VÀ BÁO CÁO KẾ TOÁN QUẢN TRỊ 1.1.1. Khái niệm về kế toán quản trị và báo cáo kế toán quản trị Có rất nhiều loại hình tổ chức khác nhau như các tổ chức kinh tế, các tổ chức chính trị, xã hội. Đối với mỗi loại tổ chức đó lại có những mục tiêu hoạt động khác nhau. Tuy nhiên chung qui lại các tổ chức đều phải có mục tiêu hoạt động và các nhà quản lý của các tổ chức đều cần thông tin để điều hành và kiểm soát hoạt động của tổ chức. Theo luật kế toán Việt Nam, kế toán quản trị được định nghĩa là việc thu thập, xử lý và cung cấp thông tin kinh tế, tài chính theo yêu cầu quản trị và quyết định kinh tế, tài chính trong nội bộ đơn vị kế toán (Theo khoản 3, điều 4 Luật kế toán) Báo cáo kế toán quản trị là loại báo cáo kế toán phản ánh một cách chi tiết, cụ thể tình hình tài sản, nguồn vốn, doanh thu, chi phí, công nợ và kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp theo yêu cầu quản lý cụ thể của các cấp quản trị khác nhau trong doanh nghiệp. Như vậy, báo cáo kế toán quản trị chỉ nhằm cung cấp các thông tin cho các nhà quản trị trong doanh nghiệp, giúp các nhà quản trị doanh nghiệp trong việc phân tích, đánh giá, dự đoán tình hình tài chính, kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh. Để từ đó các nhà quản trị có thể ra các quyết định cho hoạt động sản xuất kinh doanh cho các kỳ tiếp theo của doanh nghiệp. 1.1.2. Đặc điểm thông tin của kế toán quản trị Mục tiêu cuối cùng của các doanh nghiệp là lợi nhuận, và mục tiêu cuối cùng của kế toán quản trị là gia tăng lợi nhuận cho doanh nghiệp. Để có thể 8 hoàn thành nhiệm vụ của mình trong môi trường cạnh tranh ngày càng gay gắt, các nhà quản trị doanh nghiệp luôn phải đặt ra các mục tiêu, đề ra các phương cách thực hiện mục tiêu, tổ chức thực hiện, chỉ huy và kiểm tra, đánh giá tình hình thực hiện các chỉ tiêu kế hoạch của các bộ phận cũng như các cá nhân trong doanh nghiệp nhằm đạt được các mục tiêu đã được đề ra. Trong toàn bộ quá trình trên các nhà quản trị cần rất nhiều thông tin mà những thông tin này không được thể hiện trong các báo cáo tài chính của doanh nghiệp. Có rất nhiều loại thông tin kế toán quản trị và chúng có thể được phân loại theo ba cách khác nhau: - Căn cứ vào đặc điểm thì thông tin kế toán quản trị được phân loại thành: + Thông tin tài chính. + Thông tin phi tài chính. - Căn cứ vào thời gian phát sinh thì thông tin kế toán quản trị được chia thành: + Thông tin quá khứ. + Thông tin hiện tại. + Thông tin hướng về tương lai. - Căn cứ vào phạm vi thông tin thì thông tin kế toán quản trị bao gồm: + Thông tin bên trong doanh nghiệp. + Thông tin bên ngoài doanh nghiệp Chúng ta có thể thấy rằng để hoạch định cho ngắn hạn (dự toán) và cả dài hạn (chiến lược) thì các nhà quản trị không chỉ cần những thông tin tài chính, quá khứ, hiện tại, bên trong doanh nghiệp mà còn cần đến nhiều loại thông tin khác như thông tin phi tài chính, thông tin hướng về tương lai cũng như thông tin bên ngoài doanh nghiệp chẳng hạn như những thông tin về thị phần của doanh nghiệp, thông tin về sự hài lòng của khách hàng, thông tin về 9 đối thủ cạnh tranh, thông tin dự báo xu thế phát triển của ngành… Như vậy, có thể nói thông tin của kế toán quản trị rất đa dạng và phong phú, phạm vi thông tin rộng vượt ra ngoài phạm vi hệ thống kế toán hiện hữu ở các doanh nghiệp. Phương tiện để cung cấp thông tin kế toán cho quản trị nội bộ chính là các báo cáo kế toán quản trị. Do đó các thông tin của kế toán quản trị trên các báo cáo kế toán quản trị cũng phải mang những đặc điểm và nội dung sẽ khác với kế toán tài chính. 1.1.3. Vai trò của báo cáo kế toán quản trị Báo cáo kế toán quản trị cung cấp những thông tin kế toán cho các nhà quản lý nhằm đạt được những mục tiêu của tổ chức đã đề ra. Nhà quản lý nhận được thông tin này dưới hình thức như: báo cáo doanh thu, báo cáo chi phí, báo cáo giá thành, các dự toán, các báo cáo hoạt động hàng tháng. Vai trò của báo cáo kế toán quản trị cung cấp thông tin phục vụ cho các chức năng chủ yếu: lập kế hoạch, tổ chức điều hành, kiểm soát và ra quyết định. Nó cho phép các nhà quản trị có sự hiểu biết chính xác và cụ thể hơn về những vấn đề cần giải quyết. Các nhà quản trị sử dụng thông tin kế toán quản trị vào mục đích kiểm soát thông qua việc tác động vào việc hình thành quyết định của các thành viên, buộc các quyết định đó phải phù hợp với mục tiêu chung của tổ chức. - Vai trò của báo cáo kế toán quản trị đối với chức năng lập kế hoạch: Việc lập kế hoạch giúp cho một tổ chức đạt tới mục đích của mình. Vai trò của báo cáo kế toán quản trị đối với chức năng hoạch định (lập kế hoạch) đó là hệ thống các bảng dự toán của doanh nghiệp đã được phê chuẩn, thể hiện mục tiêu kinh doanh trong ngắn hạn hoặc dài hạn của công ty. - Vai trò của báo cáo kế toán quản trị đối với chức năng tổ chức thực hiện: Đó là hệ thống các báo cáo về tình hình thực hiện các mục tiêu đã đề ra. 10 - Vai trò của báo cáo kế toán quản trị đối với chức năng kiểm tra đánh giá: Đó là hệ thống các báo cáo đánh giá thành quả, thể hiện mức độ thực hiện so với dự toán, ngân sách đã xây dựng của toàn doanh nghiệp và từng bộ phận. Qua đó, có cơ sở để có hình thức thưởng phạt kịp thời đối với các các nhân, bộ phận trong đơn vị. - Vai trò của báo cáo kế toán quản trị đối với chức năng ra quyết định: Đó là hệ thống các báo cáo theo các kịch bản, các tình huống tốt, xấu để người quản lý có thể hình dung và lựa chọn quyết định tốt nhất. 1.2. HỆ THỐNG BÁO CÁO KẾ TOÁN QUẢN TRỊ TRONG DOANH NGHIỆP Hệ thống báo cáo kế toán quản trị được xây dựng và lập theo yêu cầu quản lý cụ thể của từng doanh nghiệp. Nội dung hệ thống báo cáo kế toán quản trị cần đảm bảo cung cấp đầy đủ và đảm bảo tính so sánh được của các thông tin phục vụ yêu cầu quản lý, điều hành và ra các quyết định kinh tế của doanh nghiệp. Các chỉ tiêu trong báo cáo kế toán quản trị cần phải được thiết kế phù hợp với các chỉ tiêu của kế hoạch, dự toán và báo cáo tài chính nhưng có thể thay đổi theo yêu cầu quản lý của các cấp. Có nhiều cách thức phân loại báo cáo kế toán quản trị nhưng chung qui lại, hệ thống báo cáo kế toán quản trị thường bao gồm các báo cáo sau: Ø Các báo cáo dự toán Ø Các báo cáo thực hiện Ø Các báo cáo kiểm soát và đánh giá Ø Các báo cáo ra quyết định 1.2.1. Báo cáo dự toán a. Khái niệm của dự toán Dự toán là một kế hoạch hành động được tính toán một cách chi tiết, nó định lượng các mục tiêu hoạt động của doanh nghiệp trong từng thời kỳ và là 11 tiêu chuẩn để đánh giá kết quả hoạt động sử dụng và khai thác các nguồn lực của doanh nghiệp. Báo cáo dự toán thường được xây dựng cho khoảng thời gian là một năm và có thể chia thành từng quý và tháng. b. Tác dụng của dự toán - Cung cấp phương tiện thông tin một cách có hệ thống toàn bộ kế hoạch của doanh nghiệp. Khi dự toán ngân sách đã được công bố thì mọi người có thể thấy rõ ràng mục tiêu và cách thức đạt được những mục tiêu đó của doanh nghiệp. - Làm căn cứ để đánh giá việc thực hiện các mục tiêu sau này. - Dự toán trước được những khó khăn, rủi ro chưa xảy ra để có cách đối phó thích hợp và kịp thời. c. Các báo cáo dự toán - Dự toán doanh thu (hay còn gọi là dự toán tiêu thụ): là dự toán quyết định được lập đầu tiên và sẽ là căn cứ để lập các dự toán tiếp theo. Dự toán này được lập trên cơ sở mục tiêu doanh thu ước tính của doanh nghiệp trong kỳ kế hoạch và kết quả thực hiện của các kỳ trước đồng thời có lưu ý đến các yếu tố thị trường của quá trình kinh doanh. - Dự toán thu tiền bán hàng: là dự toán xác định các phương thức và khả năng thu tiền hàng. Nó là căn cứ để xác định lưồng tiền thu dự kiến và tình hình công nợ sẽ phát sinh trong quá trình bán hàng. Dự toán này được lập trên cơ sở dự toán doanh thu, thông tin thực tế và dự báo về các đối tượng mua hàng cũng như những quy định về thanh toán của doanh nghiệp. Đối với các doanh nghiệp thuộc loại hình kinh doanh bán lẻ do đặc điểm kinh doanh là bán hàng thu tiền ngay nên dự toán này được bỏ qua không lập. - Dự toán mua hàng và tồn kho: Dự toán này được lập dựa trên dự toán doanh thu để xac định giá trị cũng như lượng hàng hóa cần mua vào và tồn kho cần thiết để đảm bảo thực hiện được mục tiêu doanh thu đã đề ra một