Tài liệu Xây dựng đội ngũ bí thư huyện ở cộng hòa dân chủ nhân dân lào giai đoạn hiện nay

HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH KHONESANGA PHIMMASONE XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ BÍ THƯ - HUYỆN TRƯỞNG Ở CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO GIAI ĐOẠN HIỆN NAY LUẬN ÁN TIẾN SĨ CHUYÊN NGÀNH: XÂY DỰNG ĐẢNG VÀ CHÍNH QUYỀN NHÀ NƯỚC HÀ NỘI - 2019 HỌC VIỆN CHÍNH TRỊ QUỐC GIA HỒ CHÍ MINH KHONESANGA PHIMMASONE XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ BÍ THƯ - HUYỆN TRƯỞNG Ở CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO GIAI ĐOẠN HIỆN NAY LUẬN ÁN TIẾN SĨ CHUYÊN NGÀNH: XÂY DỰNG ĐẢNG VÀ CHÍNH QUYỀN NHÀ NƯỚC Mã số: 60 31 02 03 Người hướng dẫn khoa học: 1. PGS,TS. LÂM QUỐC TUẤN 2. PGS, TS. PHẠM TẤT THẮNG HÀ NỘI - 2019 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận án là trung thực, có nguồn gốc rõ ràng và được trích dẫn đầy đủ theo quy định. Tác giả Luận án KHONESANGA PHIMMASONE MỤC LỤC MỞ ĐẦU Chương 1: TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 1.1. Các công trình nghiên cứu ở nước ngoài 1.2. Các công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án của Lào 1.3. Khái quát kết quả của các công trình nghiên cứu có liên quan đến đề tài và những vấn đề luận án tập trung giải quyết Chương 2: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ BÍ THƯ - HUYỆN TRƯỞNG Ở CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO GIAI ĐOẠN HIỆN NAY 2.1. Huyện và đội ngũ bí thư - huyện trưởng ở Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào 2.2. Xây dựng đội ngũ bí thư - huyện trưởng ở Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào - Khái niệm, nội dung, phương thức Chương 3: XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ BÍ THƯ - HUYỆN TRƯỞNG Ở CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO TỪ NĂM 2010 ĐẾN NĂM 2017 - THỰC TRẠNG, NGUYÊN NHÂN, KINH NGHIỆM VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA 3.1. Thực trạng xây dựng đội ngũ bí thư - huyện trưởng ở Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào từ năm 2010 đến năm 2017 3.2. Nguyên nhân, kinh nghiệm và những vấn đề đặt ra Chương 4: PHƯƠNG HƯỚNG VÀ GIẢI PHÁP CHỦ YẾU XÂY DỰNG ĐỘI NGŨ BÍ THƯ - HUYỆN TRƯỞNG Ở CỘNG HÒA DÂN CHỦ NHÂN DÂN LÀO ĐẾN NĂM 2030 4.1. Dự báo những thuận lợi, khó khăn tác đọng, mục tiêu, phương hướng xây dựng đội ngũ bí thư - huyện trưởng ở Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào đến năm 2030 4.2. Giải pháp chủ yếu về xây dựng đội ngũ bí thư - huyện trưởng ở Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào đến năm 2030 KẾT LUẬN DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC Trang 1 7 7 20 24 27 27 47 74 74 87 103 103 110 133 135 136 147 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT BTHU : Bí thư huyện ủy BTV : Ban Thường vụ CHDCND : Cộng hòa Dân chủ Nhân dân NDCM : Nhân dân Cách mạng HTCT : Hệ thống chính trị 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Công tác cán bộ là vấn đề lớn, có tính chất đặc biệt quan trọng trong việc tổ chức và hoạt động của các cơ quan Đảng và bộ máy nhà nước. Sự thành công hay thất bại của sự nghiệp cách mạng phụ thuộc rất lớn vào công tác cán bộ. Vì vậy, trong suốt tiến trình cách mạng của mình Đảng Nhân dân Cách mạng Lào cùng với Nhà nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào luôn coi trọng và quan tâm đến công tác cán bộ, xem đây là vấn để then chốt có tính chất chiến lược, lâu dài. Bởi vì, cán bộ là khâu quan trọng nhất liên quan trực tiếp đến việc thành công cũng như thất bại của sự nghiệp cách mạng, sự ổn định và phát triển của đất nước [105]. Khi có được đội ngũ cán bộ trung thành với sự nghiệp cách mạng của Đảng, luôn gương mẫu trong mọi hoạt động và có lí tưởng trong sáng, một bản lĩnh chính trị vững vàng thì nhất định sự nghiệp cách mạng của nhân dân các bộ tộc Lào sẽ đi đến thắng lợi. "Dù đường lối đúng đắn, nhưng thiếu cán bộ, đảng viên có trình độ và thể chế lãnh đạo, tổ chức thực hiện có hiệu quả thì đường lối đó cũng sẽ chỉ nằm trên giấy tờ mà thôi" [105]. Chủ tịch Cay-sỏn Phôm-vi-hản từng nói: "Cán bộ là người lãnh đạo nhân dân, là người phục vụ nhân dân, là cầu nối giữa Đảng và quần chúng"; "Đảng có đường lối đúng đắn thì thắng lợi hay thất bại tất cả là do cán bộ quyết định" [99]. Vì vậy, trong đường lối của mình, Đảng và Nhà nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân (CHDCND) Lào luôn đặt công tác cán bộ lên vị trí hàng đầu của sự nghiệp cách mạng Công cuộc đổi mới đất nước đang chuyển dần từ phát triển chiều rộng sang phát triển chiều rộng kết hợp với phát triển theo chiều sâu; thực hiện hội nhập quốc tế sâu rộng, toàn diện trong bối cảnh tình hình thế giới có những biến đổi nhanh chóng, phức tạp, khó lường. Tình hình này đặt ra những yêu cầu ngày càng cao đối với cán bộ lãnh đạo các cấp, các ngành ở CHDCND Lào, trong đó có cấp huyện. 2 Cấp huyện là cấp trung gian giữa cấp tỉnh và cấp bản (cấp cơ sở), là cấp có vị trí, vai trò quan trọng trong quá trình đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, là cấp trực tiếp lãnh đạo quản lý cấp bản về mọi hoạt động. Người bí thư - huyện trưởng có vị trí, vai trò đặc biệt quan trọng trong hệ thống chính trị (HTCT) huyện. Bí thư - huyện trưởng vừa là người đứng đầu Ban Chấp hành Đảng bộ huyện có chức năng lãnh đạo, phát huy trí tuệ tập thể của Huyện ủy, của Ban Thường vụ Huyện ủy, Trường trực Huyện ủy…; phát huy vai trò của các phó bí thư; xử lý đúng đắn các mối quan hệ phối hợp công tác với tập thể lãnh đạo và cá nhân người đứng đầu các tổ chức khác trong hệ thống chính trị ở huyện; phải chịu trách nhiệm cao nhất về quá trình ra quyết định và tổ chức thực hiện quyết định của huyện ủy, của Ban Thường vụ Huyện ủy, Thường trực Huyện ủy… Đồng thời, bí thư - huyện trưởng là người đứng đầu chính quyền huyện - một cấp chính quyền địa phương ở nước CHDCND Lào, chịu trách nhiệm cao nhất về quản lý, điều hành phát triển kinh tế - xã hội; an ninh - quốc phòng và đối ngoại theo thẩm quyền quy định. Do đó, đội ngũ bí thư - huyện trưởng phải giữ vai trò hạt nhân, chủ chốt, là "linh hồn", là tinh hoa của Ban Chấp hành Đảng bộ và chính quyền cấp huyện. Muốn vậy, phải xác định rõ chức năng, nhiệm vụ và phương pháp công tác, kỹ năng làm việc của đội ngũ bí thư - huyện trưởng phù hợp với yêu cầu, đòi hỏi trong điều kiện, hoàn cảnh đất nước Lào giai đoạn hiện nay. Thực tế cho thấy, từ khi hợp nhất hai chức danh bí thư huyện ủy và chủ tịch ủy ban nhân dân huyện, đội ngũ bí thư - huyện trưởng đã làm chuyển biến các mặt công tác cán bộ ở địa phương: thẩm quyền, trách nhiệm của bí thư - huyện trưởng được nâng lên; thời gian giải quyết các nhiệm vụ chính trị của huyện và cơ sở được nhanh chóng; chủ trương của Đảng và chính sách, kế hoạch của chính quyền được thống nhất,… Tuy nhiên, do chưa có quy định cụ thể về chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của bí thư - huyện trưởng, cho nên không ít địa phương và bản thân một số bí thư - huyện trưởng bối rối trong việc cùng 3 một lúc đảm nhiệm hai trọng trách cao nhất trong HTCT huyện; nguy cơ về lạm quyền, lộng quyền, cục bộ, bè phái có biểu hiện ngày càng phức tạp hơn,.. Vấn đề quan trọng là phải xây dựng được người bí thư - huyện trưởng thực sự là người lãnh đạo, quản lý có đủ tài, đủ sức để cố kết các thành viên trong tổ chức để thực hiện nhiệm vụ của mình. Bên cạnh đó phải xây dựng cơ chế giám sát việc thực hiện chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn, nhất là vấn đề kiểm soát quyền lực của bí thư - huyện trưởng. Cần ngăn ngừa tối đa những tiêu cực do tập trung quyền lực bằng cách phân định thẩm quyền giữa các cấp theo hướng tăng cường phân cấp, yêu cầu xây dựng quy chế mới, trong đó quy định rõ quyền hạn, trách nhiệm của người đứng đầu từng chức danh. Đây là vấn đề quan trọng, cần phải được nghiên cứu cả về mặt lý luận và thực tiễn, đặc biệt là phải tìm ra phương hướng và những giải pháp xây dựng đội ngũ bí thư - huyện trưởng ở CHDCND Lào. Vì vậy, tác giả chọn vấn đề: "Xây dựng đội ngũ bí thư - huyện trưởng ở Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào giai đoạn hiện nay" làm đề tài luận án tiến sĩ khoa học chính trị chuyên ngành Xây dựng Đảng và chính quyền nhà nước. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 2.1. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn về xây dựng đội ngũ bí thư - huyện trưởng ở CHDCND Lào, luận án đề xuất phương hướng và những giải pháp chủ yếu nhằm thực hiện tốt việc xây dựng đội ngũ bí thư huyện trưởng ở CHDCND Lào giai đoạn hiện nay. 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Nhằm thực hiện những mục đích đề ra, luận án xác định một số nhiệm vụ sau cơ bản sau: - Thứ nhất, khảo sát những công trình khoa học tiêu biểu của các tác giả, tổ chức trong và ngoài nước có liên quan trực tiếp đến đề tài luận án. - Thứ hai, luận án tập trung làm rõ những vấn đề về lý luận và thực tiễn 4 trong việc xây dựng đội ngũ bí thư - huyện trưởng ở CHDCND Lào giai đoạn 2010 - 2017. - Thứ ba, khảo sát, đánh giá đúng thực trạng đội ngũ bí thư - huyện trưởng ở CHDCND Lào và thực trạng xây dựng đội ngũ bí thư - huyện trưởng ở CHDCND Lào; làm rõ nguyên nhân và kinh nghiệm. - Thứ tư, xác định phương hướng và đề xuất những giải pháp xây dựng đội ngũ bí thư - huyện trưởng ở CHDCND Lào đến năm 2030. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận án là xây dựng đội ngũ bí thư - huyện trưởng ở CHDCND Lào giai đoạn hiện nay. 3.2. Phạm vi nghiên cứu Luận án tập trung nghiên cứu việc xây dựng đội ngũ bí thư - huyện trưởng và việc xây dựng đội ngũ bí thư - huyện trưởng ở CHDCND Lào từ năm 2010 đến năm 2017 (bao gồm 1 thủ đô, 18 tỉnh và 148 huyện). Phương hướng và những giải pháp được đề xuất trong luận án có giá trị đến năm 2030. 4. Cơ sở lý luận, thực tiễn và phương pháp của đề tài nghiên cứu 4.1. Cơ sở lý luận Luận án thực hiện trên cơ sở lý luận của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh, Chủ tịch Cay-sỏn Phôm-vi-hản, quan điểm, đường lối của Đảng Cộng sản Việt Nam và Đảng Nhân dân Cách mạng (ĐNDCM) Lào về công tác cán bộ và xây dựng đội ngũ cán bộ. 4.2. Cơ sở thực tiễn Cơ sở thực tiễn của luận án là thực trạng xây dựng đội ngũ bí thư huyện trưởng ở CHDCND Lào và thực trạng xây dựng đội ngũ bí thư - huyện trưởng ở CHDCND Lào. 4.3. Phương pháp nghiên cứu Luận án sử dụng phương pháp biện chứng duy vật của chủ nghĩa Mác - 5 Lênin, đồng thời sử dụng các phương pháp nghiên cứu của các khoa học liên ngành và các chuyên ngành. Trong đó, sử dụng các phương pháp cụ thể như: lôgíc - lịch sử, phân tích - tổng hợp, điều tra, khảo sát, thống kê, đặc biệt chú trọng phương pháp tổng kết thực tiễn. 5. Đóng góp khoa học của luận án - Chỉ ra 4 đặc điểm về huyện ở nước CHDCND Lào; 4 đặc điểm về đội ngũ bí thư - huyện trưởng ở CHDCND Lào. - Quan niệm, nội dung và phương thức xây dựng đội ngũ bí thư - huyện trưởng ở CHDCND Lào. - Những kinh nghiệm về xây dựng đội ngũ bí thư - huyện trưởng ở CHDCND Lào từ 2010 đến 2017. - Hai giải pháp có tính khả thi cao để xây dựng đội ngũ bí thư huyện trưởng ở CHDCND Lào đến năm 2030: Một là, đổi mới, kiện toàn các khâu của công tác cán bộ trong xây dựng đội ngũ bí thư - huyện trưởng gồm: Đổi mới công tác đào tạo, bồi dưỡng đội ngũ bí thư - huyện trưởng; đổi mới công tác luân chuyển cán bộ quy hoạch đội ngũ bí thư - huyện trưởng; đổi mới công tác quản lý đội ngũ bí thư - huyện trưởng; nâng cao chất lượng quy hoạch tạo nguồn cho đội ngũ bí thư - huyện trưởng; đổi mới công tác đánh giá đội ngũ bí thư - huyện trưởng; về lựa chọn bí thư - huyện trưởng; Hai là, tạo môi trường thuận lợi và đề cao ý thức trách nhiệm, ý thức tự giác tu dưỡng, rèn luyện của đội ngũ bí thư - huyện trưởng gồm: đẩy mạnh phong trào tự học tập nâng cao trình độ, năng lực và rèn luyện đạo đức cách mạng; phát huy vai trò tiền phong, gương mẫu của đội ngũ bí thư - huyện trưởng về tự tu dưỡng, rèn luyện gắn với việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Chủ tịch Cay-sỏn Phôm-vi-hản và thực hiện nghiêm túc các quan điểm, đường lối của ĐNDCM Lào về công tác cán bộ và xây dựng đội ngũ cán bộ. 6 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án 6.1. Ý nghĩa lý luận Xây dựng và chỉ ra quan niệm, các nội dung và phương thức chủ yếu xây dựng đội ngũ bí thư - huyện trưởng ở CHDCND Lào hiện nay. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn - Kết quả nghiên cứu của luận án có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo cho cấp ủy và chính quyền các tỉnh, các huyện ở CHDCND Lào trong xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý nói chung và đội ngũ bí thư huyện trưởng nói riêng. - Những kết quả nghiên cứu của luận án còn có thể được sử dụng làm tài liệu tham khảo trong nghiên cứu giảng dạy và học tập môn xây dựng Đảng ở các học viện chính trị - hành chính ở CHDCND Lào. 7. Kết cấu của luận án Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, luận án gồm 4 chương, 9 tiết. 7 Chương 1 TỔNG QUAN CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN 1.1. CÁC CÔNG TRÌNH NGHIÊN CỨU Ở NƯỚC NGOÀI 1.1.1. Đề tài khoa học, sách tham khảo, các bài viết đăng trên báo, tạp chí chuyên ngành Các công trình nghiên cứu của nước ngoài chủ yếu đề cập đến những yêu cầu đòi hỏi đối với các nhà lãnh đạo trong tương lai, chỉ rõ những phẩm chất cần có của các nhà lãnh tạo trong tương lai nói chung, ít đề cập đến chức năng, nhiệm vụ của nhà lãnh đạo trong bộ máy nhà nước ở địa phương. 1.1.1.1. Đề tài khoa học - Nghiên cứu, khảo sát thực tiễn xác định chức năng, nhiệm vụ và phương pháp công tác của bí thư huyện ủy hiện nay của Đỗ Ngọc Ninh. Nội dung của đề tài đã làm rõ vai trò của huyện, chức năng, nhiệm vụ của huyện ủy; vị trí, vai trò trong sự nghiệp đổi mới ở nước ta hiện nay; khảo sát thực tiễn, đánh giá thực trạng thực hiện chức năng, nhiệm vụ, phương pháp công tác và kỹ năng làm việc của đội ngũ Bí thư huyện ủy (BTHU), chỉ rõ những yêu cầu mới đối với chức danh BTHU trong sự nghiệp đổi mới và hội nhập quốc tế. Đồng thời, đề xuất về chức năng, nhiệm vụ, phương pháp công tác và kỹ năng làm việc của BTHU ở Việt Nam đến năm 2025. 1.1.1.2. Sách tham khảo - Đỗ Ngọc Ninh, Bí thư huyện ủy trong giai đoạn hiện nay [62]. Tác giả đi sâu nghiên cứu và làm rõ ba vấn đề cơ bản: Một là, nghiên cứu vị trí, vai trò, chức năng, nhiệm vụ của huyện ủy, bí thư huyện ủy. Hai là, đánh giá thực trạng hoạt động của cơ quan huyện ủy và bí thư huyện ủy trong giai đoạn hiện nay; những thành tựu đạt được, những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân của hạn chế. Ba là, đề xuất những chủ trương và giải pháp pháp để nâng cao chất 8 lượng cũng như hiệu quả hoạt động của huyện ủy bí thư huyện ủy. Điểm nổi bật trong công trình này là tác giả đã phân tích chi tiết về vị trí, vai trò của Ban thường vụ (BTV), thường trực, bí thư huyện ủy. - Vũ Văn Phúc, Thẩm quyền, trách nhiệm của người đứng đầu cấp ủy, chính quyền trong hệ thống chính trị hiện nay [65]. Tập thể tác giả đã đi sâu nghiên cứu làm rõ hai vấn đề. Thứ nhất, những vấn đề cơ bản về người đứng đầu cấp ủy, cơ quan tổ chức bao gồm quyền hạn, trách nhiệm của người đứng đầu. thứ hai, mối quan hệ giữa người đứng đầu cấp ủy với tập thể lãnh đạo của cấp ủy, tập thể cơ quan công tác, sự phối hợp trong quá trình thực hiện chức trách nhiệm vụ Trên cơ sở đó, các nhà nghiên cứu rút ra những bài học kinh nghiệm, gợi mở nhiều vấn đề nhằm nâng cao khả năng thực thi hiệu quả thẩm quyền, trách nhiệm người đứng đầu cấp ủy, chính quyền. Tuy nhiên, chưa đi sâu, làm rõ nội dung cũng như đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả thực hiện thẩm quyền, trách nhiệm của BTHU. - Ngô Kim Ngân và Lâm Quốc Tuấn, Phong cách làm việc của người bí thư huyện ủy hiện nay - Qua khảo sát vùng đồng bằng sông Hồng [58]. Công trình nghiên cứu này đã đề cập đến quan niệm và tiêu chí đánh giá "phong cách làm việc của người bí thư huyện ủy". Đặc biệt, các tác giả nêu mục tiêu, phương hướng và đề xuất giải pháp xây dựng phong cách làm việc khoa học của đội ngũ BTHU. - Lê Hữu Nghĩa, Bùi Đình Bôn, Thẩm quyền và trách nhiệm của Đảng cầm quyền và Nhà nước trong việc thực hiện quyền lực của nhân dân [60]. Trọng tâm của cuốn sách là bàn đến những vấn đề về thẩm quyền, trách nhiệm của Đảng và Nhà nước trong việc phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Cuốn sách gồm bốn chương: chương một, các nhà khoa học đi phân tích làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn để xác định thẩm quyền, trách nhiệm của đảng cầm quyền và nhà nước trong việc thực hiện quyền lực của nhân dân; 9 chương hai, các tác giả phân tích thực trạng, tìm hiểu nguyên nhân và những vấn đề đặt ra về thẩm quyền, trách nhiệm của đảng cầm quyền và Nhà nước ta trong hơn 25 năm đổi mới; chương ba, các tác giả đã xác định rõ tính chất, phạm vi thẩm quyền, trách nhiệm của Đảng, Nhà nước trong một số lĩnh vực trọng yếu như: trong việc quyết định những vấn đề trọng đại của đất nước, trong lĩnh vực lập pháp, trong lĩnh vực hành pháp, tư pháp…; chương bốn: các nhà khoa học nêu lên hệ quan điểm và giải pháp để nâng cao hiệu quả thẩm quyền, tăng cường trách nhiệm của Đảng và Nhà nước trong việc thực hiện quyền lực của nhân dân. Cuốn sách đi sâu phân tích khá rõ về thẩm quyền, trách nhiệm của Đảng Cộng sản cầm quyền và Nhà nước pháp quyền trong việc phát huy quyền làm chủ của nhân dân. Tuy nhiên, còn mô số vấn đề chưa được bàn đến như là thẩm quyền, trách nhiệm cá nhân cán bộ lãnh đạo trong các cơ quan, đơn vị của Đảng và Nhà nước. - E.X. Cu-dơ-min, J.P. Vôn-cốp, I-u.N.Ê-mê-li-a-nốp, Người lãnh đạo và tập thể [11]. Tác giả bàn về hai vấn đề, một là, những tiền đề tâm lý - xã hội của việc quản lý một cách sáng tạo các tập thể lao động, đến những đặc điểm chức năng cơ cấu lãnh đạo và sự hình thành uy tín, trách nhiệm cá nhân của người lãnh đạo trong điều kiện của cách mạng khoa học - kỹ thuật. Hai là, làm rõ vai trò của tập thể, trong đó nhấn mạnh vai trò của các nhóm nhỏ đối với hành vi của mỗi người và mối quan hệ giữa các cá nhân trong tập thể. Tập thể giúp các cá nhân phát huy được tinh thần chủ động sáng tạo của mỗi cá nhân đồng thời giúp người lãnh đạo phát huy được vai trò, trách nhiệm của mình. Nhiệm vụ quan trọng của người lãnh đạo là phải trờ thành trung tâm gắn kết các thành viên trong nhóm, biết khích lệ để các thành viên ra sức phấn đấu xây dựng tập thể. - The Bass Handbook of Leadership: Theory, Research, and Managerial Applications (Sổ tay của Bass về lãnh đạo: Lý thuyết, nghiên cứu và ứng 10 dụng quản lý) của Bernard Bass [2]. Tác giả trình bày các định nghĩa, khái niệm và đánh giá về một số lý thuyết. Đặc biệt, tác giả tập trung phân tích các đặc điểm cá nhân, xu hướng, các thuộc tính và giá trị của các nhà lãnh đạo và những kiến thức, năng lực trí tuệ và kỹ năng kỹ thuật cần thiết cho lãnh đạo. - Leadership for the future: diversity, creativity and co-creation (Lãnh đạo cho tương lai: sự đa dạng, sự sáng tạo và đồng sáng tạo) của Giles Hutchins [12]. Tác giả phân tích những yêu cầu đòi hỏi đối với nhà lãnh đạo trong tương lai. Tác giả đặc biệt nhấn mạnh yêu cầu tạo điều kiện cho sự sáng tạo và hợp tác sáng tạo, lãnh đạo thông qua huấn luyện chứ không phải thông qua sự sợ hãi. - The leadership development: Pass, Present, and Future (Sự phát triển lãnh đạo: quá khứ, hiện tại và tương lai) của Gina Hernez Broomer, Richard L. Hughes [13]. Tác giả đã khái quát các xu hướng lãnh đạo trong lịch sử. Đồng thời, đánh giá các nhân tố ảnh hưởng đến xu hướng lãnh đạo trong điều kiện mới: tiến trình toàn cầu hóa, sự phát triển của khoa học công nghệ, những tư duy mới về lãnh đạo... Từ đó, tác giả dự báo xu hướng lãnh đạo trong tương lai. Đặc biệt, tác giả tập trung làm rõ vai trò chiến lược của của nhà lãnh đạo (người đứng đầu) trong khâu tổ chức. - Leadership: Current theories, Research and future direction (Lãnh đạo: các lý thuyết đương đại, nghiên cứu và định hướng tương lai) của Bruce J. Avolio, Fred O. Walumbwa, Todd J. Weber [4]. - The leadership of the future- Nhà lãnh đạo tương lai [3]. Cuốn sách đề cập đến những thách thức, những yêu cầu, những xu hướng của tổ chức trong tương lai và những phẩm chất cần có của người lãnh đạo trong tương lai. - Bí quyết: Điều nhà lãnh đạo tầm cỡ biết và làm của Ken Blanchard, Mark Miller [22]. Cuốn sách này giới thiệu những cơ hội và những bí quyết giúp định hình phương pháp lãnh đạo, nghệ thuật lãnh đạo thành công. 11 - 108 kỹ năng của nhà lãnh đạo bẩm sinh của Warren Blank [88]. Cuốn sách giới thiệu các kỹ năng của nhà lãnh đạo, đặc biệt là khả năng nhận thức về bản thân, khả năng thiết lập đường lối hành động, phát triển người khác thành lãnh đạo, khả năng ảnh hưởng đến người khác. Đây là tài liệu tham khảo hữu ích cho việc xây dựng hệ thống kỹ năng làm việc của Chủ tịch huyện và BTHU. - Cách cư xử giữa thủ trưởng và nhân viên của Chu Tôn, Hoàng Quý [71]. Cuốn sách phân tích về các mối quan hệ cơ bản giữa cấp trên và cấp dưới, đề xuất phương pháp nâng cao năng lực lãnh đạo, quản lý, khơi dậy tinh thần nhiệt tình công tác của cấp dưới. - Nguyễn Hoàng Nguyên, Đề xuất giải pháp góp phần xác định hiệu quả công tác, sự đóng góp thực tế của cán bộ công chức, trách nhiệm công vụ của cấp ủy và người đứng đầu [59]. Công trình nghiên cứu này đã chỉ ra những yếu kém trong quản lý và trách nhiệm của cán bộ lãnh đạo, trong đó có người đứng đầu huyện ủy. Đặc biệt, công trình này đã đề xuất một số giải pháp xác định trách nhiệm của người đứng đầu. - Trần Xuân Sầm, Xác định cơ cấu và tiêu chuẩn cán bộ lãnh đạo chủ chốt trong hệ thống chính trị đổi mới [68]. Công trình này khái quát cơ sở lý luận và thực tiễn của việc xác định cơ cấu, tiêu chuẩn cán bộ lãnh đạo chủ chốt trong HTCT; trình bày thực trạng cơ cấu và việc thực hiện các tiêu chuẩn đối với đội ngũ cán bộ lãnh đạo chủ chốt trong HTCT. Trên cơ sở đó, các tác giả đã xác định cơ cấu và tiêu chuẩn cán bộ lãnh đạo chủ chốt trong những năm tới của HTCT đồng thời nêu phương hướng và giải pháp lớn xây dựng đội ngũ cán bộ chủ chốt theo cơ cấu, tiêu chuẩn đổi mới trong những năm tới của HTCT. - Nguyễn Phú Trọng, Trần Xuân Sầm, Luận cứ khoa học cho việc nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa hiện đại hóa đất nước [72]. Để thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp 12 hóa, hiện đại hóa đất nước ngoài việc có được đội ngũ những người lao động lành nghề, nhất thiết phải có được một đội ngũ các nhà khoa học, các chuyên gia giỏi, một đội ngũ cán bộ giỏi, am hiểu chuyên môn nghiệp vụ. Trên cơ sở này, tác giả đã nghiên cứu những quan điểm của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh về cán bộ và công tác cán bộ. Từ những cơ sở khoa học, các tác giả đã khẳng định sự cần thiết phải quan tâm đầu tư cho việc đào tạo cán bộ đáp ứng yêu cầu sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Tác giả cho rằng, công tác đào tạo nâng cao trình độ cán bộ cần tập trung vào bốn vấn đề gồm: Một là, việc xây dựng đội ngũ cán bộ phải thấm nhuần tư tưởng của chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và của Đảng Cộng sản Việt Nam. Hai là, có chính sách thu hút nhân tài thông qua cơ chế đãi ngộ thỏa đáng. Ba là, tin tưởng, mạnh dạn giao việc cho cán bộ trẻ đồng thời có cơ chế giám sát để họ phát huy mặt tích cực, hạn chế những sai lầm có thể xảy ra. Bốn là, công tác cán bộ được thống nhất dưới sụ lãnh đạo của đảng, trực tiếp là cấp ủy của cơ quan, tổ chức. Về giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ, nhóm tác giả đưa ra 6 giải pháp bao gồm: Một là, nâng cao chất lượng công tác đào tạo, bồi dưỡng và rèn luyện cán bộ; Hai là, tổng kết đánh giá chính sách đã thực hiện đối với cán bộ; Ba là, bổ sung, hoàn thiện các văn bản pháp luật về đào tạo, bồi dưỡng cán bộ; Bốn là, đổi mới phương pháp, đa dạng hóa các loài hình đào tạo, bồi dưỡng; Năm là, thực hiện đào tạo, bồi dưỡng cán bộ trước khi đề bạt, bổ nhiệm Sáu là, xây dựng chiến lược đào tạo, bồi dưỡng cán bộ, công chức. Những nội dung được đề cập trong cuốn sách mới chỉ là lý luận chung, cần có những phân tích sâu hơn về các giải pháp đào tạo nâng cao chất lượng cho đội ngũ cán bộ của các lĩnh vực cụ thể. Đó cũng là một khoảng trống để luận án nghiên cứu. Vì vậy, cuốn sách là tư liệu rất tốt cho việc thực hiện những mục tiêu nhiệm vụ của luận án này. 13 - Kinh nghiệm xây dựng đội ngũ cán bộ ở Trung Quốc của Trịnh Cư, Nguyễn Duy Hùng và Lê Văn Yên [5]. Nhóm tác giả đã tập trung nghiên cứu công tác xây dựng đội ngũ cán bộ công chức và việc cải cách công tác cán bộ tại Trung Quốc trong giai đoạn 2001-2010. Trong đó, nhấn mạnh đến vai trò lãnh đạo của Đảng Cộng sản trong việc thực hiện chính sách cán bộ công chức. Những nội dung có thể tham khảo, trong quá trình làm luận án cũng như trong việc vận dụng vào xây dựng, đào tạo, quản lý đội ngũ cán bộ ở Lào trong thời điểm hiện nay là: quan điểm, quy định về vấn đề đào tạo cán bộ, tiến cử, lựa chọn, đề bạt, sử dụng và nhận xét, đánh giá và quản lý cán bộ. - Xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý nhằm đáp ứng yêu cầu của sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước của Vũ Văn Hiền [17]. Tác giả đề cập đến ba vấ đề bao gồm: một là, khái quát những quan điểm, chủ trương, chính sách của Đảng và Nhà nước ta về xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý thời kỳ đổi mới nhất là giai đoạn thực hiện công nghiệp hóa, hiện đại hóa. Hai là, phân tích thực trạng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý thời kỳ đổi mới từ đó chỉ ra những tành tựu đã đạt được và những tồn tại, hạn chế cần khắc phúc trong thời gian tới để có thể thcự hiện thắng lợi nhiệm vụ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Ba là, nêu lên những yêu và đề xuất những giải pháp để xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý đáp ứng yêu cầu sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa. - Trần Đình Hoan, Đánh giá quy hoạch, luân chuyển cán bộ lãnh đạo, quản lý thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước [18]. Tác giả nghiên cứu công tác cán bộ cho sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước từ góc độ quy hoạch, luân chuyển cán bộ chủ chốt. Để làm rõ nội dung này, tác giả đi sâu phân tích thực trạng luân chuyển cán bộ ở nước ta thời gian qua; những kết quả đã làm được, những vấn đề đang đặt ra cần giải quyết; đề xuất một số giải pháp để hoàn thiện hơn công tác luân chuyển cán bộ, góp phần thực hiện thắng lợi sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. 14 - Tiếp tục đổi mới đồng bộ công tác cán bộ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa của Nguyễn Minh Tuấn [78]. Tác giả đánh giá cao vai trò của công tác cán bộ đối với sự nghiệp cách mạng. Đảng muốn đảm bảo sự lãnh đạo của mình thì đảng phải là trí tuệ, đạo đức, văn minh. Vì vậy, cần phải làm tốt công tác đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cho Đảng, coi đây vừa là nhiệm vụ vừa là mục tiêu cả trước mắt và lâu dài. Tuy nhiên, công tác cán bộ phải thống nhất với công tác xây dựng Đảng và đổi mới phương thức lãnh đạo của Đảng đối với hoạt động của HTCT từ trung ương tới cơ sở. từ đó, tạo sự thống nhất quan điểm trong nhận thức và sự chuyển biến mạnh mẽ trong hành động, mang lại hiệu quả thiết thực, vì mục tiêu "dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh", nâng cao vị thế quốc gia trên trường quốc tế. 1.1.1.3. Bài viết đăng trên các báo, tạp chí chuyên ngành - Nguyễn Văn Giang, "Từ thực tiễn bí thư kiêm chủ tịch huyện ở Mê Linh" [14, tr.7-11]. Thông qua việc khảo sát và đánh giá mô hình nhất thể hóa chức danh bí thư và chủ tịch ủy ban nhân dân cùng cấp tại huyện mê Linh tỉnh Vĩnh Phúc. Tác giả tập trung phân tích những kết quả đạt được trong quá trình triển khai, đồng thời chỉ ra những những tồn tại hạn chế của mô hình này. Từ đó, rút ra những bài học kinh nghiệm quý báu để các địa phương khác tham khảo. Những bài học kinh nghiệm được nêu ra cụ thể như sau: một là, phải chọn đúng cán bộ có phẩm chất năng lực, đủ tâm, đủ tầm thực hiện nhiệm vụ. Hai là, làm việc theo quy chế có chương trình công tác, có sự phân công gắn với trách nhiệm rõ ràng. Ba là, xây dựng tập thể lãnh đạo đoàn kết, môi trường làm việc thân thiện. Bốn là lựa chọn cán bộ bộ làm công tác tham mưu cho huyện ủy và ủy ban nhân dân có trình độ chuyên môn cao, phù hợp với chức trách nhiệm vụ được giao. - Bùi Đức Lại, "Về trách nhiệm người đứng đầu trong công tác cán bộ" [26, tr.9-12]. Tác giả đi sâu nghiên cứu mô hình người đứng đầu được các nước xã hội chủ nghĩa triển khai trong khoảng thời gian từ sau chiến tranh 15 thế giới thứ hai đến những năm 80 của thế kỷ XX. Tác giả phân tích những ưu, khuyết điểm của mô hình, những nguyên nhân ảnh hưởng đến quyết định áp dụng mô hình. Từ đó cho rằng, ở Việt Nam, do đặc thù Đảng cộng sản Việt Nam là lực lượng duy nhất lãnh đạo Nhà nước và xã hội HTCT và toàn xã hội (điều này được luật hóa trong điều 4 của Hiến pháp), vì vậy, người đứng đầu được giao quyền nhưng thực quyền lại rất hạn chế. Tác giả phân tích quá trình thực hiện chức trách nhiệm vụ của hai chức danh gồm bí thư cấp ủy và chủ tịch, từ đó chỉ ra những nguyên nhân làm giảm hiệu quả hoạt động của họ bao gồm: sự bất cập giữa quyền hạn và trách nhiệm; giữa quyền hạn pháp định và quyền hạn thực tế. Trong một số trường hợp, do tính đặc thù của địa phương dẫn đến việc lạm dụng quyền lực để phục vụ lợi ích cá nhân, lợi ích nhóm, làm giàu bất chính. Tác giả đề xuất một số biện pháp để khắc phục những bất cập của thực trạng bao gồm: một là, điều chỉnh, bổ sung quy định để người đứng đầu có thực quyền tương xứng chức trách được giao. Hai là, tăng cường giám sát để tránh tình trạng lạm quyền. Ba là, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng với công tác cán bộ từ khâu quy hoạch tới đào tạo và bổ nhiệm. Tác giả tập trung phân tích mối quan hệ giữa bí thư và tập thể cấp ủy. Bởi vì, đây là mối quan hệ chủ yếu, quan trọng nên cần được quy chế hóa. Tác giả phân tích mới quan hệ này dưới ba khía cạnh: Một là, làm rõ vị trí, vai trò bí thư. Bí thư là chức danh được bầu lên từ thành viên trong cấp ủy, giữ vai trò là người thay mặt cấp ủy. Vì vậy, đây không phải là một cấp lãnh đạo trong hệ thống tổ chức của Đảng. Bí thư làm việc theo quy định của điều lệ đảng, quy chế làm việc của cấp ủy; Hai là, phân tích những vướng mắc trong thực tế thực hiện nguyên tắc "tập thể lãnh đạo, cá nhân phụ trách", trong đó nhấn mạnh nguyên nhân của vướng mắc là do chưa xác định rõ thẩm quyền, trách nhiệm của bí thư với cấp ủy; Ba là, xác định rõ quyền và trách nhiệm của cấp ủy và bí thư. Coi đây là vần đề trọng tâm cần giải quyết.