Tài liệu Xây dựng chiến lược xuất khẩu thủy sản của thành phố cần thơ đến năm 2015

TRƯỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH _______________________________ LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP XÂY DỰNG CHIẾN LƯỢC XUẤT KHẨU THỦY SẢN CỦA THÀNH PHỐ CẦN THƠ ĐẾN NĂM 2015 Giáo viên hướng dẫn: Sinh viên thực hiện: NGUYỄN TẤN TÀI NGUYỄN QUỐC LỢI Mã số SV: 4074740 Lớp: Ngoại thương 2 - K33 Cần Thơ - 2010 Xây dựng chiến lược xuất khẩu thủy sản của Thành phố Cần Thơ đến năm 2015 LỜI CẢM TẠ  Sau gần bốn năm học tập tại trường Đại học Cần Thơ được sự chỉ dạy ân tình của quý Thầy cô. Trong quá trình thực tập tại Sở Công thương Thành phố Cần Thơ, em đã định hướng và thực hiện được đề tài nghiên cứu của mình. Đề tài được hoàn thành với sự giúp đỡ nhiệt tình của các cô chú và anh chị tại cơ quan thực tập và những ý kiến hướng dẫn quý báu của các thầy cô khoa Kinh tế Quản trị kinh doanh trường Đại học Cần Thơ, đặc biệt là Thầy Nguyễn Tấn Tài. Em xin chân thành cảm ơn: Quý Thầy cô trường Đại học Cần Thơ nói chung cũng như quý Thầy cô Khoa Kinh Tế - Quản Trị Kinh Doanh nói riêng đã tận tình giảng dạy và truyền đạt những kiến thức quý báu cho em trong suốt 4 năm qua. Đặc biệt, em xin chân thành cảm ơn Thầy Nguyễn Tấn Tài đã tận tình hướng dẫn em hoàn thành luận văn tốt nghiệp này. Kính chúc quý thầy cô dồi dào sức khỏe để tiếp tục thực hiện trọng trách vinh quang của một nhà khoa học, một nhà giáo góp phần phát triển sự nghiệp giáo dục nước nhà . Ban lãnh đạo Sở Công thương Thành phố Cần Thơ, cô Tư và các anh, chị phòng Kế hoạch – tài chính đã nhiệt tình hướng dẫn, giúp đỡ và tạo điều kiện thuận lợi cho em hoàn thành tốt đề tài của mình. Chúc ban lãnh đạo, các anh chị trong Sở Công thương Thành phố Cần Thơ dồi dào sức khỏe và công tác tốt. Sau cùng em xin gởi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất đến quý Thầy cô trường Đại học Cần Thơ cũng như các cô chú và anh chị trong Sở Công Thương Thành phố Cần Thơ. Cần Thơ, ngày 20 tháng 11 năm 2010 Sinh viên thực hiện NGUYỄN QUỐC LỢI GVHD: Nguyễn Tấn Tài i SVTH: Nguyễn Quốc Lợi Xây dựng chiến lược xuất khẩu thủy sản của Thành phố Cần Thơ đến năm 2015 LỜI CAM ĐOAN   Tôi cam đoan rằng đề tài này là do chính tôi thực hiện, các số liệu thu thập và kết quả phân tích trong đề tài là trung thực, đề tài không trùng với bất kỳ đề tài khoa học nào. Cần Thơ, ngày 20 tháng 11 năm 2010 Sinh viên thực hiện NGUYỄN QUỐC LỢI GVHD: Nguyễn Tấn Tài ii SVTH: Nguyễn Quốc Lợi Xây dựng chiến lược xuất khẩu thủy sản của Thành phố Cần Thơ đến năm 2015 NHẬN XÉT CỦA CƠ QUAN THỰC TẬP ---o0o--- ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... ....................................................................................................................................... Cần Thơ, ngày ………tháng ………năm 2010 GIÁM ĐỐC GVHD: Nguyễn Tấn Tài iii SVTH: Nguyễn Quốc Lợi Xây dựng chiến lược xuất khẩu thủy sản của Thành phố Cần Thơ đến năm 2015 BẢN NHẬN XÉT LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC  Họ và tên người hướng dẫn: ..........................................................................  Học vị: ............................................................................................................  Chuyên ngành: ...............................................................................................  Cơ quan công tác: ..........................................................................................  Tên học viên: ..................................................................................................  Mã số sinh viên: .............................................................................................  Chuyên ngành: ...............................................................................................  Tên đề tài: ....................................................................................................... ............................................................................................................................. NỘI DUNG NHẬN XÉT 1. Tính phù hợp của đề tài với chuyên ngành đào tạo: ............................................................................................................................. 2. Về hình thức: ............................................................................................................................. 3. Ý nghĩa khoa học, thực tiễn và tính cấp thiết của đề tài ............................................................................................................................. 4. Độ tin cậy của số liệu và tính hiện đại của luận văn ............................................................................................................................. 5. Nội dung và các kết quả đạt được (theo mục tiêu nghiên cứu,…) ............................................................................................................................. 6. Các nhận xét khác ............................................................................................................................. 7. Kết luận (Cần ghi rõ mức độ đồng ý hay không đồng ý nội dung đề tài ) ............................................................................................................................. Cần Thơ, ngày……. tháng ……năm 2010 NGƯỜI NHẬN XÉT GVHD: Nguyễn Tấn Tài iv SVTH: Nguyễn Quốc Lợi Xây dựng chiến lược xuất khẩu thủy sản của Thành phố Cần Thơ đến năm 2015 MỤC LỤC  Trang Lời cảm tạ ................................................................................................................ i Lời cam đoan .......................................................................................................... ii Nhận xét cơ quan thực tập......................................................................................iii Bảng nhận xét luận văn tốt nghiệp đại học ............................................................. iv Mục lục................................................................................................................... v Danh mục bảng ...................................................................................................... ix Danh mục hình........................................................................................................ x Danh mục từ viết tắt............................................................................................... xi Tóm tắt đề tài ....................................................................................................... xiii Chương 1: GIỚI THIỆU TỔNG QUAN .......................................................... 1 1.1. Đặt vấn đề nghiên cứu ...................................................................................... 1 1.2. Mục tiêu nghiên cứu......................................................................................... 2 1.2.1. Mục tiêu chung ........................................................................................ 2 1.2.2. Mục tiêu cụ thể ........................................................................................ 2 1.3. Câu hỏi nghiên cứu........................................................................................... 2 1.4. Giới hạn và phạm vi nghiên cứu ....................................................................... 3 1.4.1. Không gian .............................................................................................. 3 1.4.2. Thời gian ................................................................................................. 3 1.4.3. Đối tượng nghiên cứu............................................................................... 3 1.5 Lược khảo tài liệu có liên quan ......................................................................... 3 Chương 2: PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.................................................................................... 5 2.1. Phương pháp luận............................................................................................. 5 2.1.1. Khái niệm về chiến lược phát triển kinh tế – xã hội.................................. 5 2.1.2. Quản trị chiến lược................................................................................... 6 2.1.2.1. Khái niệm ........................................................................................ 6 2.1.2.2. Các giai đoạn quản trị chiến lược .................................................... 6 GVHD: Nguyễn Tấn Tài v SVTH: Nguyễn Quốc Lợi Xây dựng chiến lược xuất khẩu thủy sản của Thành phố Cần Thơ đến năm 2015 2.1.3 Tiến trình xây dựng và lựa chọn chiến lược............................................... 7 2.1.3.1. Phân tích môi trường bên ngoài ....................................................... 8 2.1.3.2. Phân tích môi trường nội bộ........................................................... 10 2.1.4 Xây dựng chiến lược ............................................................................... 12 2.1.5 Lựa chọn chiến lược................................................................................ 12 2.1.6. Kinh doanh quốc tế ................................................................................ 14 2.2. Phương pháp nghiên cứu ................................................................................ 14 2.2.1. Phương pháp chọn vùng nghiên cứu....................................................... 14 2.2.2. Phương pháp thu thập số liệu ................................................................. 14 2.2.2.1. Số liệu thứ cấp ............................................................................... 14 2.2.2.2. Số liệu sơ cấp .......................................................................................... 15 2.2.3. Phương pháp phân tích số liệu................................................................ 15 CHƯƠNG 3: GIỚI THIỆU VỀ THÀNH PHỐ CẦN THƠ VÀ SỞ CÔNG THƯƠNG........................................................... 16 3.1. Thành phố Cần Thơ........................................................................................ 16 3.1.1. Vị trí địa lý............................................................................................. 16 3.1.2. Khí hậu .................................................................................................. 16 3.1.3. Lịch sử ................................................................................................... 16 3.1.4. Đơn vị hành chính.................................................................................. 17 3.1.5. Cơ sở hạ tầng ......................................................................................... 17 3.2. Sở Công Thương Thành phố Cần Thơ ............................................................ 21 3.2.1. Lịch sử hình thành và phát triển ............................................................. 21 3.2.2. Cơ cấu tổ chức ....................................................................................... 22 3.2.3. Chức năng và nhiệm vụ.......................................................................... 23 CHƯƠNG 4: ĐÁNH GIÁ THỰC TRẠNG HOẠT ĐỘNG XUẤT KHẨU THỦY SẢN CỦA THÀNH PHỐ CẦN THƠ GIAI ĐOẠN 2007 – 2009.......... 27 4.1. Thực trạng xuất khẩu thủy sản của TPCT giai đoạn 2007 – 2009.................... 27 4.1.1. Giá trị kim ngạch xuất khẩu trên địa bàn Thành phố Cần Thơ ................ 27 4.1.2. Giá trị kim ngạch xuất khẩu thủy sản trên địa bàn TPCT........................ 28 4.1.2.1. Kim ngạch xuất khẩu ..................................................................... 28 4.1.2.2. Thị trường xuất khẩu thủy sản của Thành phố Cần Thơ ................. 29 GVHD: Nguyễn Tấn Tài vi SVTH: Nguyễn Quốc Lợi Xây dựng chiến lược xuất khẩu thủy sản của Thành phố Cần Thơ đến năm 2015 4.1.2.3. Một số doanh nghiêp có kim ngạch xuất khẩu thủy sản lớn ở Thành phố Cần Thơ ....................................................................... 30 4.2. Phân tích các yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động xuất khẩu thủy sản của Thành phố................................................................................. 32 4.2.1. Môi trường vĩ mô ................................................................................... 32 4.2.1.1. Môi trường kinh tế ......................................................................... 32 4.2.1.2. Môi trường chính trị - pháp luật ..................................................... 39 4.2.1.3. Môi trường văn hóa – xã hội.......................................................... 40 4.2.1.4. Môi trường công nghệ.................................................................... 41 4.2.1.5. Môi trường tự nhiên....................................................................... 42 4.2.2. Môi trường vi mô ................................................................................... 43 4.2.2.1. Quy trình sản xuất và cung ứng...................................................... 43 4.2.2.2. Đối thủ cạnh tranh ......................................................................... 44 4.2.2.3. Đối thủ cạnh tranh tiềm ẩn ............................................................. 45 4.2.2.4. Sản phẩm thay thế.......................................................................... 46 4.2.3. Ma trận đánh giá các yếu tố bên ngoài (EFE) ......................................... 46 4.2.4. Môi trường nội bộ .................................................................................. 48 4.2.4.1. Các nguồn lực................................................................................ 48 4.2.4.2. Marketing ...................................................................................... 50 4.2.4.3. Thị trường...................................................................................... 51 4.2.4.4. Nghiên cứu và phát triển ................................................................ 52 4.2.4.5. Quản lý chất lượng......................................................................... 52 4.2.5. Ma trận các yếu tố bên trong (IFE)......................................................... 53 CHƯƠNG 5: CHIẾN LƯỢC VÀ CÁC GIẢI PHÁP PHÁT TRIỂN XUẤT KHẨU THỦY SẢN CỦA THÀNH PHỐ CẦN THƠ ĐẾN NĂM 2015 ............ 55 5.1. Quan điểm, mục tiêu phát triển xuất khẩu thủy sản của TPCT giai đoạn 2010 – 2015 ........................................................................................... 55 5.1.1. Quan điểm phát triển xuất khẩu thủy sản................................................ 55 5.1.2. Mục tiêu phát triển xuất khẩu thủy sản của TPCT .................................. 55 5.2. Xây dựng chiến lược............................................................................... 59 5.2.1. Phân tích ma trận SWOT .............................................................. 59 GVHD: Nguyễn Tấn Tài vii SVTH: Nguyễn Quốc Lợi Xây dựng chiến lược xuất khẩu thủy sản của Thành phố Cần Thơ đến năm 2015 5.2.2. Các phương án chiến lược............................................................. 61 5.2.2.1. Nhóm chiến lược SO ..................................................................... 61 5.2.2.2. Nhóm chiến lược ST...................................................................... 61 5.2.2.3. Nhóm chiến lược WO .................................................................... 62 5.2.2.4. Nhóm chiến lược WT .................................................................... 62 5.2.3. Ma trận chiến lược chiến lược chính ...................................................... 63 5.3. Lựa chọn chiến lược thông qua ma trận QSPM............................................... 64 5.4. Các giải pháp phát triển xuất khẩu thủy sản của TPCT ................................... 65 5.4.1. Giải pháp về phát triển nguồn nhân lực .................................................. 65 5.4.2. Giải pháp thâm nhập và phát triển thị trường xuất khẩu.......................... 66 5.4.3. Giải pháp tạo môi trường thuận lợi cho phát triển xuất khẩu .................. 67 5.4.4. Nâng cao chất lượng sản phẩm và thương hiệu....................................... 67 5.4.5. Giải pháp về nguồn nguyên liệu đầu vào phục vụ cho chế biến và xuất khẩu....................................................................................... 68 CHƯƠNG 6: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...................................................... 69 6.1. Kết luận.......................................................................................................... 69 6.2. Kiến nghị........................................................................................................ 70 TÀI LIỆU THAM KHẢO................................................................................... 71 PHỤ LỤC ............................................................................................................ 72 1. Bảng câu hỏi phỏng vấn doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản TPCT ................ 72 2. Bảng phỏng vấn chuyên gia lĩnh vực xuất khẩu thủy sản TPCT ................... 78 3. Ma trận đánh giá các yếu tố bên ngoài ......................................................... 81 4. Ma trận đánh giá các yếu tố bên trong.......................................................... 82 5. Ma trận QSPM – nhóm chiến lược SO ......................................................... 83 6. Ma trận QSPM – nhóm chiến lược ST ......................................................... 85 7. Ma trận QSPM – nhóm chiến lược WO ....................................................... 87 8. Ma trận QSPM – nhóm chiến lược WT........................................................ 89 GVHD: Nguyễn Tấn Tài viii SVTH: Nguyễn Quốc Lợi Xây dựng chiến lược xuất khẩu thủy sản của Thành phố Cần Thơ đến năm 2015 DANH MỤC BẢNG  Bảng 1: Xuất khẩu của Thành phố Cần Thơ thời kỳ 2007 - 2009 .......................... 27 Bảng 2: Kim ngạch xuất khẩu thủy sản Thành phố Cần Thơ 2007- 6 tháng 2010 .. 28 Bảng 3: Một số thị trường xuất khẩu thủy sản trực tiếp của các doanh nghiệp TP. Cần Thơ 2007 – 2009 ........................................................................ 30 Bảng 4: Kim ngạch xuất khẩu thủy sản một số doanh nghiệp ở TP. Cần Thơ 2007 – 6 tháng 2010 ............................................................................... 31 Bảng 5: Triển vọng kinh tế, thương mại thế giới 2009 – 2020 ............................... 33 Bảng 6: Dự báo giá cả hàng hoá thế giới 2010 – 2020........................................... 35 Bảng 7: Triển vọng kinh tế, thương mại Việt Nam 2010 - 2020 ............................ 36 Bảng 8: Dự báo xuất khẩu nông – lâm – thuỷ sản của Việtt Nam giai đoạn 2010 – 2020.................................................................................. 41 Bảng 9: Yếu tố hấp dẫn doanh nghiệp gia nhập ngành thủy sản............................. 45 Bảng 10: Ma trận đánh giá các yếu tố bên ngoài (EFE) ......................................... 47 Bảng 11: Trình độ lao động của một số doanh nghiệp ........................................... 49 Bảng 12: Hình thức huy động vốn chủ yếu của các doanh nghiệp ......................... 50 Bảng 13: Hình thức xúc tiến thương mại của các doanh nghiệp............................. 50 Bảng 14: Ma trận đánh giá các yếu tố bên trong (IFE)........................................... 54 Bảng 15: Dự báo xuất khẩu thủy sản của Thành phố Cần Thơ đến năm 2015 ........ 57 Bảng 16 : Ma trận SWOT...................................................................................... 60 Bảng 17: Ma trận QSPM – nhóm chiến lược SO .................................................. 64 Bảng 18: Ma trận QSPM – nhóm chiến lược ST................................................... 64 Bảng 19: Ma trận QSPM – nhóm chiến lược WO................................................. 64 Bảng 20: Ma trận QSPM – nhóm chiến lược WT ................................................. 64 Bảng 21: Các chiến lược được lựa chọn ................................................................ 65 GVHD: Nguyễn Tấn Tài ix SVTH: Nguyễn Quốc Lợi Xây dựng chiến lược xuất khẩu thủy sản của Thành phố Cần Thơ đến năm 2015 DANH MỤC HÌNH  Hình 1: Các giai đoạn và các hoạt động trong quá trình quản trị chiến lược............. 6 Hình 2: Mô hình quản trị chiến lược tổng quát ........................................................ 7 Hình 3: Sơ đồ tổng quát môi trường vi mô .............................................................. 9 Hình 4: Ma trận đánh giá các yếu tố bên ngoài........................................................ 9 Hình 5: Ma trận đánh giá các yếu tố bên trong ...................................................... 11 Hình 6: Ma trận SWOT......................................................................................... 12 Hình 7: Ma trận QSPM ......................................................................................... 13 Hinh 8: Quy trình sản xuất cá Tra đông lạnh tại Công ty CP XNK thủy sản Cần Thơ..................................................................................... 44 Hình 9: Trình độ lao động tại các doanh nghiệp .................................................... 48 Hình 10: Sơ đồ phân phối sản phẩm của các DN xuất khẩu Việt Nam................... 51 Hình 11: Ma trận chiến lược chính ........................................................................ 63 GVHD: Nguyễn Tấn Tài x SVTH: Nguyễn Quốc Lợi Xây dựng chiến lược xuất khẩu thủy sản của Thành phố Cần Thơ đến năm 2015 DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT  Tiếng Việt ĐBSCL Đồng Bằng Sông Cửu Long TPCT Thành Phố Cần Thơ Cty CP Công ty Cổ phần TNHH Trách nhiệm hữu hạn KNXK Kim ngạch xuất khẩu DN Doanh nghiệp XNK Xuất nhập khẩu TT Thị trường TS Thủy sản Tiếng Anh WTO (World Trade Organization) Tổ chức thương mại thế giới USDA (United Stades Department of Agriculture) Bộ nông nghiệp Mỹ FAO (Food and Agriculture Organization of The United Nations) Tổ chức lương thực và nông nghiệp Liên Hợp Quốc OECD (Organization for Economic Cooperation and Development) Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế IMF (International Monetary Fund) Quỹ tiền tệ quốc tế FAPRI (Food and Agriculture Policy Research Instue)Viện Nghiên cứu chính sách lương thực và nông nghiệp Mỹ ADB (Asian Development Bank) Ngân hàng phát triển Châu Á WB (World Bank) Ngân hàng Thế giơi EU (European Union) Liên minh Châu Âu FDI (Foreign Direct Investment) Đầu tư trực tiếp nước ngoài IFE (Internal Factor Evaluation ) Ma trận đánh giá các yếu tố bên trong EFE (Export Furniture Exhibition) Ma trận đánh giá các yếu tố bên ngoài SWOT (Strengths, Weaknesses, Opportunities, Threats) Ma trận điểm mạnh – điểm yếu – cơ hôị - nguy cơ. GVHD: Nguyễn Tấn Tài xi SVTH: Nguyễn Quốc Lợi Xây dựng chiến lược xuất khẩu thủy sản của Thành phố Cần Thơ đến năm 2015 QSPM (Quantitative Strategic Planning Matrix) Ma trận hoạch định chiến lược có thể định lượng AS ( Attractiveness Score) Điểm hấp dẫn TAS ( Total Attractiveness Score) Tổng số điểm hấp dẫn GDP (Gross Domestic Product) Tổng sản phẩm quốc nội GVHD: Nguyễn Tấn Tài xii SVTH: Nguyễn Quốc Lợi Xây dựng chiến lược xuất khẩu thủy sản của Thành phố Cần Thơ đến năm 2015 TÓM TẮT ĐỀ TÀI  Luận văn tập trung làm nghiên cứu và làm rõ 3 vấn đề chính: - Dựa trên đánh giá về tình hình kinh tế - xã hội và tình hình xuất khẩu chung của toàn Thành phố từ đó đưa ra đánh giá thực trạng xuất khẩu thủy sản của Thành phố Cần Thơ trong giai đoạn vừa qua đồng thời phân tích những yếu tố về môi trường tác động đến các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản của Thành phố Cần Thơ. Môi trường bên ngoài gồm có môi trường vĩ mô và môi trường vi môi tác động một cách khách quan đến các doanh nghiệp trong ngành, môi trường bên trong các doanh nghiệp có những điểm mạnh nên phát huy cũng không ít những điểm yếu cần khác phục. - Từ nhũng phân tích yếu tố môi trường, sử dụng ma trận SWOT để xây dựng nên các chiến lược có thể thay thế trong thời gian tới, đồng thời sử dụng ma trận QSPM để lựa chọn chiến lược đã đề xuất. - Cuối cùng là đưa ra các giải pháp để thực hiện chiến lược đồng thời cũng là giải pháp để phát triển xuất khẩu thủy sản của Thành phố Cần Thơ trong thời kỳ chiến lược. GVHD: Nguyễn Tấn Tài xiii SVTH: Nguyễn Quốc Lợi Xây dựng chiến lược xuất khẩu thủy sản của Thành phố Cần Thơ đến năm 2015 CHƯƠNG 1 GIỚI THIỆU TỔNG QUAN 1.1. ĐẶT VẤN ĐỀ NGHIÊN CỨU Trong bối cảnh hội nhập kinh tế thế giới hiện nay, đẩy mạnh xuất khẩu là một trong những định hướng chiến lược quan trọng của Đảng và Nhà Nước ta điều này càng trở nên bức thiết hơn khi Việt Nam đã là thành viên chính thức thứ 150 của Tổ chức Thương mại thế giới (WTO) thì cạnh tranh là sự sống còn đối với các doanh nghiệp xuất khẩu của Việt Nam nói chung và của Cần Thơ nói riêng. Thực hiện định hướng trên, trong những năm qua Nhà Nước đã ban hành nhiều cơ chế, chính sách khuyến khích và đẩy mạnh xuất khẩu, mở rộng thị trường. Bộ Thương Mại (nay là Bộ Công Thương) đã xây dựng Chiến lược xuất khẩu của Việt Nam giai đoạn 2001 - 2010 và Đề án phát triển xuất khẩu giai đoạn 2006 – 2010. Thành phố Cần Thơ nằm ở trung tâm vùng Đồng bằng sông Cửu Long, có vị trí địa lý rất thuận lợi để giao lưu kinh tế, thương mại với các tỉnh trong vùng và vùng Kinh tế trọng điểm phía Nam. Với nhiều tiềm năng và là trung tâm kinh tế của cả vùng thì trong những năm qua, hoạt động xuất khẩu trên địa bàn có nhiều chuyển biến tích cực, kim ngạch xuất khẩu tăng trưởng với tốc độ cao, đạt bình quân 20,22%/năm giai đoạn 2000 – 2009, cao hơn chỉ tiêu này của cả nước trong cùng thời kỳ (16,47%/năm). Thị trường xuất khẩu ngày càng mở rộng; mặt hàng xuất khẩu ngày càng phong phú, nhiều mặt hàng đã có mặt trên các thị trường khu vực và thế giới, đặc biệt là các mặt hàng gạo, nông sản và thuỷ sản. Tuy nhiên, phát triển xuất khẩu của thành phố chưa có tính lâu dài mang tầm chiến lược. Kết quả hoạt động xuất khẩu của Cần Thơ vẫn chưa tương xứng với tiềm năng, thế mạnh và yêu cầu phát triển kinh tế xã hội của Thành phố, chưa tương xứng với vai trò là trung tâm kinh tế của vùng Đồng bằng sông Cửu Long. Ngành Thủy sản Thành phố Cần Thơ cũng hình thành và phát triển khá lâu và ngày càng có nhiều đóng góp đáng kể vào GDP và kim ngạch xuất khẩu của Thành phố, hiện nay phát triển xuất khẩu thủy sản đang là một trong những mục tiêu mang tầm chiến lược của Thành phố. Quá trình hội nhập kinh tế khu vực và thế giới của Việt Nam đã và đang diễn ra ngày càng sâu sắc và toàn diện, đặt ra cho Cần Thơ GVHD: Nguyễn Tấn Tài 1 SVTH: Nguyễn Quốc Lợi Xây dựng chiến lược xuất khẩu thủy sản của Thành phố Cần Thơ đến năm 2015 những cơ hội và thách thức mới, đặc biệt là trong lĩnh vực xuất nhập khẩu và thủy sản đang là mặt hàng chủ lực. Vì vậy để thúc đẩy hoạt động xuất khẩu, đặt biệt là thủy sản tương xứng với tiềm năng, thế mạnh hiện có và phù hợp với định hướng phát triển kinh tế xã hội của Thành phố, nhằm góp phần thực hiện thành công định hướng phát triển kinh tế - xã hội của Thành phố Cần Thơ theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá, hội nhập kinh tế quốc tế nên việc “Xây dựng Chiến lược xuất khẩu thủy sản của Thành phố Cần Thơ đến năm 2015” là cần thiết. 1.2. MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 1.2.1. Mục tiêu chung Xác định mục tiêu, định hướng và xây dựng chiến lược phát triển xuất khẩu thủy sản thành phố Cần Thơ đến năm 2015 nhằm khai thác tối đa lợi thế xuất khẩu và thúc đẩy sự phát triển kinh tế - xã hội của thành phố theo hướng công nghiệp hoá, hiện đại hoá, hội nhập với kinh tế cả nước và khu vực. 1.2.2. Mục tiêu cụ thể (1). Đánh giá thực trạng phát triển xuất khẩu thủy sản của Thành phố Cần Thơ giai đoạn 2007 – 2009 và 6 tháng 2010, xác định tiềm năng và nguồn lực để phát triển. (2). Phân tích các yếu tố bên trong và bên ngoài ảnh hưởng đến ngành thủy sản xuất khẩu Thành phố Cần Thơ. (3). Xây dựng chiến lược và đề xuất các giải pháp chủ yếu nhằm thực hiện thành công chiến lược phát triển xuất khẩu thủy sản Thành phố Cần Thơ đến năm 2015 1.3. CÂU HỎI NGHIÊN CỨU - Thực trạng xuất khẩu thủy sản của Thành phố Cần Thơ (TPCT) trong thời gian qua như thế nào? Các yếu tố nào tác động đến nó ? - Các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản TPCT có những điểm mạnh, điểm yếu nào ? - Những cơ hội và thách thức gì mà ngành thủy sản TPCT phải đối mặt ? - Chiến lược để phát triển xuất khẩu thủy sản của các doanh nghiệp TPCT trong thời gian tới là gì ? GVHD: Nguyễn Tấn Tài 2 SVTH: Nguyễn Quốc Lợi Xây dựng chiến lược xuất khẩu thủy sản của Thành phố Cần Thơ đến năm 2015 1.4. GIỚI HẠN VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU 1.4.1. Không gian Chiến lược xuất khẩu thủy sản của thành phố Cần Thơ tập trung nghiên cứu những vấn đề liên quan đến xuất khẩu thủy sản trên địa bàn thành phố có gắn với vùng Đồng bằng sông Cửu Long, cả nước, khu vực và thế giới. 1.4.2. Thời gian thực hiện đề tài Đề tài được thực hiện từ ngày 09/09/2010 đến ngày 15/11/2010. 1.4.3. Đối tượng nghiên cứu Tình hình hoạt động của các doanh nghiệp xuất khẩu thủy sản Thành Phố Cần Thơ. Đánh giá và xây dựng chiến lược phát triển trong tương lai. 1.5. LƯỢC KHẢO TÀI LIỆU CÓ LIÊN QUAN * Nguyễn Thành Quốc (2007). Phân tích các nhân tố tác đông đến hoạt động chế biến xuất khẩu thủy sản của các doanh nghiệp trên đia bàn tỉnh Kiên Giang, luận văn thạc sĩ kinh tế, khoa Kinh tế và Quản trị kinh doanh, trường Đại học Cần Thơ. Đề tài với nội dung chính là: Phân tích các nhân tố bên ngoài bao gồm: (1) môi trường vĩ mô như: các rào cản thương mại, kỹ thuật của các thị trường xuất khẩu, các nhân tố kinh tế, chính trị, xã hội, pháp luật và công nghệ. (2) Môi trường vi mô của các doanh nghiệp chịu sự tác động của các đối thủ cạnh tranh hiện tại và tiềm ẩn, khách hàng, nhà cung cấp và sản phẩm thay thế. Các nhân tố bên trong các doanh nghiệp bao gồm các hoạt động nội tại của doanh nghiệp như: quản ký chất lượng, hoạt động marketing, nguồn lực tài chính, nhân sự, nghiên cứu và phát triển. Trên cơ sở phân tích các nhân tố đó đề xuất một số giải pháp cần thực hiện như: - Giải pháp về vốn nhằm góp phần mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh. - Về khoa học công nghệ thì đầu tư nâng cấp máy móc, thiết bị hiện đại đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm và chất lương quốc tế. - Về nguồn nguyên liệu, đảm bảo ổn định phục vụ chế biến. - Giải pháp về marketing thực hiện đồng bộ về sản phẩm, giá, kênh phân phối và chiêu thị. - Tập trung đầu tư cho nghiên cứu và phát triển. GVHD: Nguyễn Tấn Tài 3 SVTH: Nguyễn Quốc Lợi Xây dựng chiến lược xuất khẩu thủy sản của Thành phố Cần Thơ đến năm 2015 - Quan tâm đến đào tạo nguồn nhân lực. - Giải pháp về thông tin để đảm bảo chính xác và kịp thời phục vụ cho việc ra các quyết định của người quản lý. Đồng thời đề tài cũng trình bài các kiến nghị với các cơ quan chức có chức năng để tăng cường hỗ trợ cho các doanh nghiệp thủy sản trong tỉnh. * Trương Đăng Khoa (2009). Giải pháp phát triển ngành chế biến thủy sản của tỉnh Cà Mau, luận văn Thạc sĩ kinh tế, khoa Kinh tế và Quản trị kinh doanh, trường Đại học Cần Thơ. Đề tài đã đánh giá thực trạng ngành chế biến thủy sản của tỉnh Cà Mau và thực hiện nghiên cứu môi trường bên trong và bên ngoài các doanh nghiệp để xác định được điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và đe dọa chủ yếu từ đó đưa ra giải pháp để phát triển ngành chế biến thủy sản của tỉnh Cà Mau như: - Giải pháp về nguồn nguyên liệu gồm có nguồn nguyên liệu từ nuôi trồng, khai thác biển, nhập nguyên liệu. - Giải pháp về huy động vốn đầu tư. - Giải pháp về khoa học công nghệ nhằm nâng cao chất lượng sản phẩm - Giải pháp về thị trường để nâng cao kim ngạch xuất khẩu. - Các giải pháp khác như: xây dựng cơ sở hạ tầng, công tác quản lý nhà nước đối với ngành chế biến thủy sản, kiểm soáy hệ thống quản lý chất lượng. GVHD: Nguyễn Tấn Tài 4 SVTH: Nguyễn Quốc Lợi Xây dựng chiến lược xuất khẩu thủy sản của Thành phố Cần Thơ đến năm 2015 CHƯƠNG 2 PHƯƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1. PHƯƠNG PHÁP LUẬN 2.1.1. Khái niệm về chiến lược phát triển kinh tế – xã hội Khái niệm “chiến lược” được sử dụng đầu tiên trong lĩnh vực quân sự, sau đó trong lĩnh vực chính trị. Từ những năm 50 – 60 của thế kỷ XX, khái niện này được sử dụng sang lĩnh vự kinh tế, xã hội. “Chiến lược”, thường được hiểu là hướng và cách giải quyết nhiệm vụ đặt ra mang tính toàn cục, tổng thể và trong thời gian dài. Theo cách hiểu của Trung tâm Kinh tế quốc tế của Ôxtrâylia (CIE) thì có chiến lược trung hạn và chiến lược dài hạn, nội dung chiến lược phải xác định được điểm xuất phát và mục tiêu cuối cùng của một giai đoạn phát triển, trong đó nhấn mạnh chiến lược phải tính đến các khía cạnh vĩ mô và vi mô cũng như các khía cạnh chính trị xã hội các mục tiêu phát triển và chỉ ra cần phải làm gì để đạt được các mục tiêu đề ra. Không phải ngẫu nhiên mà khái niệm “chiến lược” lại được chuyển nhanh từ quân sự, chính trị sang kinh tế, xã hội. Trong thức tiễn phát triển kinh tế – xã hội ở tầm quốc gia hay đơn vị kinh doanh đã nảy sinh những yêu cầu cấp bách, phải có những nghiên cứu giải quyết toàn diện, bao quát. Chiến lược cung cấp một tầm nhìn và khuôn khổ tổng quát cho việc thiết lập các quan hệ hợp tác và hội nhập quốc tế một cách chủ động và hiệu quả. * Nội dung cơ bản của chiến lược.  Xác định điểm xuất phát về kinh tế – xã hội, tức là đánh giá thực trạng thời điểm mở đầu chiến lược, trả lời các câu hỏi : nền kinh tế đang ở giai đoạn nào và trình độ nào trong tiến trình phát triển và trong sự so sánh quốc tế.  Đánh giá, dự báo các nguồn lực, các lợi thế so sánh và môi trường phát triển trong thời kỳ chiến lược.  Đánh giá và dự báo bối cảnh quốc tế, các điều kiện bên ngoài như tác động của quá trình toàn cầu hóa, nguồn vốn bên ngoài và khả năng mở rộng hợp tác quốc tê... GVHD: Nguyễn Tấn Tài 5 SVTH: Nguyễn Quốc Lợi Xây dựng chiến lược xuất khẩu thủy sản của Thành phố Cần Thơ đến năm 2015 Từ các điều kiện trên, làm rõ các điểm mạnh, điểm yếu, cơ hội và thách thức đối với sự phát triển trong thời gian tới. 2.1.2. Quản trị chiến lược 2.1.2.1. Khái niệm: Quản trị chiến lược có thể được định nghĩa như là một nghệ thuật và khoa học thiết lập, thực hiện, đánh giá các quyết định đan chéo nhiều chức năng cho phép tổ chức đạt được những mục tiêu đề ra. 2.1.2.2. Các giai đoạn quản trị chiến lược Quá trình chiến lược được phân thành 3 giai đoạn: hình thành, triển khai và đánh giá chiến lược. HOẠT ĐỘNG GIAI ĐOẠN Hình thành Thực hiện Hợp nhất Đưa ra chiến lược nghiên cứu trực giác và quyết định phân tích Thực thi Thiết lập Đề ra các Phân phối chiến lược mục tiêu chính sách các nguồn ngắn hạn tài nguyên Đánh giá Xem xét lại các Đo lường Thực hiện chiến lược nhân tố bên trong kết quả điều chỉnh và bên ngoài Hình 1: Các giai đoạn và các hoạt động trong quá trình quản trị chiến lược * Giai đoạn hình thành chiến lược: là quá trình thiết lập nhiệm vụ kinh doanh, thực hiện điều tra nghiên cứu để xác định các yếu tố, nhược điểm bên trong và bên ngoài, đề ra các mục tiêu dài hạn và lựa chọn các chiến lược thay thế. * Giai đoạn triển khai chiến lược: thông thường được gọi là giai đoạn hành động của quản trị chiến lược. Triển khai chiến lược bao gồm phải thực hiện GVHD: Nguyễn Tấn Tài 6 SVTH: Nguyễn Quốc Lợi