Tài liệu Xây dựng chiến lược phát triển của công ty cổ phần thủy sản 584 nha trang

1 CHÖÔNG 1 : MÔÛ ÑAÀU 1.1 ÑAËT VAÁN ÑEÀ : Nöôùc maém laø moät trong nhöõng loaïi gia vò tuy khoâng ñöôïc söû duïng nhieàu vaø oà aït, nhöng khoâng theå thieáu ñöôïc trong phaàn lôùn caùc böõa aên gia ñình ngöôøi Vieät Nam , nöôùc maém coù moät soá taùc duïng sau : _ Giuùp böõa aên theâm ngon mieäng , moãi moùn aên coù moät loaïi nöôùc maém rieâng taïo ra ñaëc tröng rieâng maø cuõng laø trung hoøa caùc thaønh phaàn dinh döôõng trong caùc moùn aên ñoù. _ Duøng ñeå öôùp moät soá thöïc phaåm khaùc nhö thòt, caù, thöùc aên … laøm taêng höông vò vaø giaù trò dinh döôõng cuûa thöùc aên . _ Duøng nöôùc maém toát, ñaûm baûo chaát löôïng coù theå giuùp baûo veä söùc khoûe cuûa ngöôøi tieâu duøng vì treân thò tröôøng hieän nay nöôùc maém raát ña daïng , phong phuù veà chuûng loaïi vaø nhìn chung vieäc quaûn lyù chaát löôïng chöa ñöôïc caùc caáp coù thaåm quyeàn quan taâm ñuùng möùc , thaû noåi veà quaûn lyù chaát löôïng. _ Nöôùc maém coøn laø moät moùn aên giaøu ñaïm nhöng deã tieâu. Hieän nay nöôùc maém chæ chieám tyû troïng raát nhoû trong toång saûn löôïng cuûa ngaønh Thuûy saûn vaø chuû yeáu laø phuïc vuï tieâu duøng trong nöôùc, saûn löôïng vaø doanh thu xuaát khaåu khoâng ñaùng keå, tuy nhieân vieäc saûn xuaát nöôùc maém cuõng giuùp taïo coâng aên vieäc laøm cho ngaønh thuûy saûn trong caùc lónh vöïc ñaùnh baét, cheá bieán , löu thoâng phaân phoái vaø ñoùng goùp moät phaàn GDP nhaát ñònh cho ngaønh thuyû saûn. Vieät Nam laø moät trong soá raát ít nöôùc treân theá giôùi coù ngaønh saûn xuaát nöôùc maém vaø Nha Trang laø moät trong 3 khu vöïc saûn xuaát nöôùc maém noåi tieáng treân toaøn quoác ( Phuù Quoác, Phan Thieát vaø Nha Trang ), trong ñoù nöôùc maém Nha Trang ñöôïc ngöôøi tieâu duøng bieát ñeán vaø ñöôïc söû duïng khaù roäng raõi treân moïi mieàn ñaát nöôùc . Coâng ty Coå phaàn Thuûy saûn 584 Nha Trang môùi ñöôïc chuyeån töø DNNN sang (Tröôùc ñaây laø Xí nghieäp Thuûy saûn Nha Trang , tröïc thuoäc Coâng ty Xuaát Nhaäp Khaåu Thuûy saûn Mieàn Trung ) hoaït ñoäng trong lónh vöïc saûn xuaát vaø kinh doanh nöôùc maém töø naêm 1977, hieän nay saûn phaåm cuûa Coâng ty Coå phaàn Thuûy saûn 584 Nha Trang ñöôïc tieâu thuï khaép moïi mieàn cuûa ñaát nöôùc, ñöôïc ngöôøi tieâu duøng tín nhieäm . Treân ñòa baøn thaønh phoá Nha Trang hieän nay coâng ty laø ñôn vò daãn ñaàu veà thöông hieäu , ñoùng goùp ngaân saùch cho nhaø nöôùc vaø giaûi quyeát ñôøi soáng cho ngöôøi lao ñoäng toát nhaát cuûa ngaønh saûn xuaát nöôùc maém taïi ñòa phöông. Vieäc chuyeån sang hoaït ñoäng Coâng ty Coå phaàn töø ngaøy 01/3/2006 caøng giuùp cho Coâng ty Coå phaàn Thuûy saûn 584 Nha Trang hoaït ñoäng thuaän lôïi hôn trong vieäc hoaïch ñònh chieán löôïc phaùt trieån cuûa coâng ty , tuy nhieân cuøng vôùi quaù Xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån cuûa Coâng ty Coå phaàn Thuûy Saûn 584 Nha Trang 2 trình hoäi nhaäp kinh teá quoác teá , vieäc nhaø nöôùc chuû tröông phaùt trieån maïnh meõ caùc thaønh phaàn kinh teá trong nöôùc laøm cho aùp löïc caïnh tranh ngaøy caøng gay gaét , ngoaøi moät soá coâng ty, cô sôû saûn xuaát tröôùc ñaây khaù noåi tieáng vaø coù thò phaàn trong nöôùc ñaõ tham gia löu thoâng treân thò tröôøng nhö Coâng ty Coå Phaàn Cheá Bieán Thuyû Haûi Saûn Lieân Thaønh , Coâng ty TNHH SX-KD nöôùc maém Höng Thònh, HTX Saûn Xuaát Cheá Bieán Thöïc Phaåm Thuaän Phaùt, Coâng Ty TNHH Trung Thaønh, Coâng ty coå phaàn cheá bieán dòch vuï Thuûy saûn Caùt Haûi …thì hieän nay moät soá caùc coâng ty coù voán ñaàu tö nöôùc ngoaøi cuõng ñaõ quan taâm ñeán lónh vöïc löu thoâng phaân phoái nöôùc chaám noùi chung vaø nöôùc maém noùi rieâng nhö : nöôùc maém Chin-Su cuûa Coâng ty Lieân Doanh Coâng Nghieäp MASAN , hay nöôùc maém KNORR cuûa taäp ñoaøn UNILEVER theo höôùng bao tieâu toaøn boä saûn phaåm cuûa caùc cô sôû taïi Phuù Quoác . Maëc duø Coâng ty Coå phaàn Thuûy saûn 584 Nha Trang ñaõ coù moät soá thaønh coâng nhaát ñònh treân thò tröôøng saûn xuaát vaø tieâu thuï nöôùc maém nhöng vieäc cuûng coá vaø phaùt trieån toaøn dieän hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh , phaùt huy ñöôïc caùc theá maïnh , tieàm naêng cuûa coâng ty ñoàng thôøi khaéc phuïc, haïn cheá toái ña nhöõng yeáu ñieåm , khoù khaên cuûa coâng ty nhaèm ñöùng vöõng vaø phaùt trieå n hôn nöõa treân thò tröôøng laø vaán ñeà soáng coøn cuûa coâng ty trong thôøi gian ñeán . Chính vì nhöõng lyù do treân neân toâi ñaõ choïn ñeà taøi “Xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån cuûa Coâng ty coå phaàn Thuûy saûn 584 Nha Trang ñeán naêm 2010 “ 1.2 TÌNH HÌNH NGHIEÂN CÖÙU ÑEÀ TAØI . Caùc nghieân cöùu tröôùc ñaây : Coâng ty coå phaàn Thuûy saûn 584 Nha Trang chính thöùc ñi vaøo hoaït ñoäng theo hình thöùc Coâng ty Coå phaàn töø ngaøy 01/3/2006 , tröôùc ñaây laø moät xí nghieäp tröïc thuoäc Coâng Ty XNK Thuûy Saûn Mieàn Trung laø moät doanh nghieäp nhaø nöôùc , xí nghieäp chöa coù moät chieán löôïc kinh doanh hoaøn chænh, ñuùng baøi baûn maø chæ môùi ñeà caäp tôùi keá hoaïch saûn xuaát kinh doanh cho töøng naêm vaø caùc giaûi phaùp mang tính caáp thieát phuïc vuï ngaén haïn chöù chöa mang tính chieán löôïc trung vaø daøi haïn. Do vaäy, vôùi moät nghieân cöùu nghieâm tuùc döïa treân caùc cô sôû lyù thuyeát veà quaûn trò chieán löôïc seõ giuùp coâng ty coù moät ñònh höôùng vaø chieán löôïc phuø hôïp vôùi tieán trình phaùt trieån cuûa Coâng ty Coå phaàn Thuûy saûn 584 Nha Trang sau naøy . 1.3 MUÏC TIEÂU NGHIEÂN CÖÙU . _ Muïc tieâu chung : Xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån cuûa Coâng ty Coå phaàn Thuûy saûn 584 Nha Trang tröôùc maét cho ñeán naêm 2010 . _ Muïc tieâu cuï theå : Xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån cuûa Coâng ty Coå phaàn Thuûy Saûn 584 Nha Trang 3 a_ Phaân tích, ñaùnh giaù thöïc traïng hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa coâng ty döïa theo caùc lyù thuyeát veà quaûn trò chieán löôïc töø ñoù xaùc ñònh , nhaän bieát caùc ñieåm maïnh, ñieåm yeáu, xaùc ñònh naêng löïc coá t loõi vaø khaû naêng caïnh tranh cuûa coâng ty trong lónh vöïc saûn xuaát vaø kinh doanh nöôùc naém . b_ Phaân tích ñaùnh giaù moâi tröôøng beân ngoaøi ñeå xaùc ñònh cô hoäi vaø nguy cô ñoái vôùi coâng ty . c_ Xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån hoaït ñoäng saûn xuaát kinh doanh cuûa Coâng ty Coå Phaàn Thuûy saûn 584 Nha Trang ñeán naêm 2010 . d_ Ñeà xuaát caùc giaûi phaùp, chính saùch nhaèm trieån khai chieán löôïc kinh doanh nhaèm taïo ñöôïc lôïi theá caïnh tranh cuûa coâng ty trong ngaønh saûn xuaát nöôùc maém vaø phaùt trieån beàn vöõng cuûa Coâng ty . 1.4 CAÂU HOÛI NGHIEÂN CÖÙU ( Reasearch questions) a_Coâng ty ñang ôû vò trí naøo trong moái töông quan vôùi ñoái thuû caïnh tranh trong lónh vöïc saûn xuaát vaø kinh doanh nöôùc maém ? b_ Coâng ty coù lôïi theá caïnh tranh trong ngaønh saûn xuaát vaø kinh doanh nöôùc maém hay khoâng ? c_ Nhöõng yeáu toá raøo caûn naøo trong phaân tích lôïi theá caïnh tranh ? d_ Caàn laøm gì ñeå phaùt huy lôïi theá caïnh tranh cuûa Coâng ty Coå phaàn Thuûy saûn 584 Nha Trang ? 1.5. PHAÏM VI NGHIEÂN CÖÙU (Scope of study) Nöôùc maém laø moät saûn phaåm truyeàn thoáng cuûa ngöôøi Vieät Nam , coù raát nhieàu nhaø saûn xuaát lôùn nhoû treân khaép caû nöôùc tham gia hoaït ñoäng saûn xuaát vaø phaân phoái treân toaøn quoác , moãi khu vöïc coù moät ñaëc ñieåm saûn phaåm rieâng, coù phaân khuùc thò tröôøng khaù rieâng bieät , phuïc vuï cho moät moät soá ñoái töôïng khaùc nhau. Coâng ty Coå phaàn Thuûy saûn 584 Nha Trang laø moät trong nhöõng doanh nghieäp vöøa tham gia saûn xuaát vöøa tham gia löu thoâng phaân phoái nöôùc maém vaø maém chai coù thöông hieäu “ Nöôùc maém 584 Nha Trang “ treân thò tröôøng caû nöôùc, do haïn cheá veà thôøi gian nghieân cöùu taùc giaû chæ choïn nghieân cöùu lónh vöïc hoaït ñoäng saûn xuaát vaø kinh doanh maët haøng nöôùc maém cuûa Coâng ty Coå phaàn Thuûy saûn 584 Nha Trang vaø caùc doanh nghieäp saûn xuaát kinh doanh nöôùc maém coù thöông hieäu Nha Trang hoaëc saûn phaåm töông töï nhö nöôùc maém Nha Trang ñeå quan saùt, ñaùnh giaù vaø töø ñoù ñeà xuaát xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån cuûa Coâng ty Coå phaàn Thuûy saûn 584 Nha Trang ñeán naêm 2010. 1.6 PHÖÔNG PHAÙP THÖÏC HIEÄN : Xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån cuûa Coâng ty Coå phaàn Thuûy Saûn 584 Nha Trang 4 _ Ñoái töôïng nghieân cöùu : Coâng ty Coå phaàn Thuûy saûn 584 Nha Trang , moâi tröôøng ngaønh cheá bieán nöôù c maém vaø nhöõng taùc ñoäng cuûa moâi tröôøng vó moâ ñoái vôùi hoaït ñoäng cuûa ngaønh . a_ Cô sôû lyù thuyeát : Döïa treân lyù thuyeát veà quaûn trò chieán löôïc : Phaân tích moâi tröôøng PEST, moâ hình 5 taùc löïc caïnh tranh cuûa Michael Porter , chuoã i giaù trò ( Value Chain ), ma traän EFE, IFE , ma traän hình aûnh caïnh tranh, ma traän SWOT ñeå xaây döïng chieán löôïc saûn xuaát kinh doanh cuûa coâng ty . Taùc giaû nghieân cöùu cô sôû lyù thuyeát veà xaây döïng chieán löôïc cuï theå sau : _ Phaân tích moâi tröôøng vó moâ : söû duïng phaân tích PEST . _ Phaân tích moâi tröôøng taùc nghieäp : Söû duïng moâ hình 5 taùc löïc cuûa Michael Porter . _ Ñaùnh giaù ñieåm maïnh ñieåm yeáu cuûa coâng ty so vôùi caùc ñoái thuû caïnh tranh : Söû duïng ma traän hình aûnh caïnh tranh. _ Phaân tích moâi tröôøng noäi boä coâng ty : Phaân tích caùc yeáu toá cô sôû vaät chaát , caùc yeáu toá Marketing, caùc yeáu toá nghieân cöùu vaø phaùt trieån, caùc yeáu toá veà taøi chính vaø phaân tích caùc yeáu toá veà nguoàn nhaân löïc trong coâng ty . _ Ñaùnh giaù caùc yeáu toá beân ngoaøi : Söû duïng ma traän EFE. _ Ñaùnh giaù caùc yeáu toá noäi boä : Söû duïng ma traän IFE . _ Hình thaønh caùc phöông aùn chieán löôïc : Söû duïng ma traän SWOT . b_ Nguoàn döõ lieäu döï kieán : _ Nguoàn döõ lieäu thöù caáp : Söû duïng số liệu thống keâ của Bộ Thủy Sản (FICen), soá lieäu tình hình saûn xuaát kinh doanh töø naêm 1996-2006 cuûa Coâng ty Coå phaàn Thuûy saûn 584 Nha Trang , söû duïng nguoàn döõ lieäu cuûa Baùo Saøi Goøn Tieáp Thò trong ñieàu tra Haøng Vieät Nam Chaát Löôïng cao naêm 2006 , truy caäp töø Internet vaø moät soá cô sôû saûn xuaát kinh doanh khaùc. _ Nguoàn döõ lieäu sô caáp : Thu thaäp qua caùc baûng caâu hoûi thaêm doø yù kieán göûi caùc chuyeân gia laø giaùm ñoác, phoù giaùm ñoác phuï traùch coâng taùc saûn xuaát - kinh doanh, caùc tröôûng phoù phoøng trong coâng ty, moät soá caùc ñaïi lyù tieâu thuï saûn phaåm lôùn cuûa coâng ty, moät soá nhaø cung caáp cuøng ngaønh … 1.7 NHÖÕNG ÑOÙNG GOÙP CUÛA ÑEÀ TAØI _ Chöùng minh caùc lyù thuyeát veà quaûn trò chieán löôïc coù giaù trò trong thöïc tieãn aùp duïng taïi Coâng ty Coå Phaàn Thuûy saûn 584 Nha Trang . _ Tìm ra ñöôïc cô sôû vaø caên cöù khoa hoïc nhaèm cung caáp thoâng tin cô baûn veà thöïc traïng cuõng nhö nguyeân nhaân vaø caùc vaán ñeà toàn taïi veà lôïi theá caïnh tranh trong quaù trình saûn xuaát kinh doanh cuûa coâng ty. Xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån cuûa Coâng ty Coå phaàn Thuûy Saûn 584 Nha Trang 5 _ Keát quaû cuûa nghieân cöùu laø taøi lieäu cô baûn ñeå coâng ty coù theå coù moät chieán löôïc kinh doanh thích hôïp vaø laø cô sôû cho caùc nghieâu cöùu tieáp theo veà sau, ñaëc bieät laø qua ñoù cho pheùp coâng ty coù cô sôû ñeå aùp duïng phöông phaùp quaûn trò toaøn dieän doanh nghieäp sau naøy . Xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån cuûa Coâng ty Coå phaàn Thuûy Saûn 584 Nha Trang 6 1.8 KEÁT CAÁU CUÛA ÑEÀ TAØI . Muïc tieâu nghieân cöùu Xaây döïng chieán löôïc kinh doanh Cuûa Coâng ty Coå phaàn Thuûy saûn 584 Nha Trang Nghieân cöùu lyù thuyeát veà Chieán löôïc kinh doanh Phaân tích Moâi tröôøng beân ngoaøi Phaân tích Moâi tröôøng ngaønh Phaân tích Moâi tröôøng beân trong Xaây döïng chieán löôïc kinh doanh Cuûa Coâng ty Coå phaàn Thuûy saûn 584 Nha Trang Giaûi phaùp vaø chính saùch trieån khai chieán löôïc kinh doanh cuûa Coâng ty Keát luaän – Kieán nghò Hình 1.1 : Khung nghieân cöùu cuûa ñeà taøi . Xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån cuûa Coâng ty Coå phaàn Thuûy Saûn 584 Nha Trang 7 CHÖÔNG 2 : CÔ SÔÛ LYÙ LUAÄN VEÀ QUAÛN LYÙ CHIEÁN LÖÔÏC . 2 .1 CAÙC QUAN NIEÄM VEÀ CHIEÁN LÖÔÏC VAØ QUAÛN LYÙ CHIEÁN LÖÔÏC . 2.1.1 KHAÙI NIEÄM VEÀ CHIEÁN LÖÔÏC VAØ QUAÛN LYÙ CHIEÁN LÖÔÏC . 2.1.1.1 Ñònh nghóa veà chieán löôïc : Thuaät ngöõ “chieán löôïc” coù theå noùi xuaát phaùt töø lónh vöïc quaân söï , nhöõng yeáu toá chieán löôïc cô baûn ñaàu tieân goàm coù muïc tieâu, nhieäm vuï, nhöõng ñieåm maïnh, ñieåm yeáu . Trong kinh doanh “chieán löôïc “ ñöôïc söû duïng khi caùc toå chöùc phaûi caïnh tranh nhau . Chieán löôïc kinh doanh vaø chieán löôïc quaân söï coù ñieåm gioáng nhau laø cuøng höôùng tôùi söï thaønh coâng , nhìn chung chieán löôïc ñöôïc hieåu laø nhöõng keá hoaïch ñöôïc thieát laäp hoaëc nhöõng haønh ñoäng ñöôïc thöïc hieän nhaèm ñaït tôùi caùc muïc tieâu cuûa toå chöùc . Theo Alfred Chandler ( Tröôøng Havard) : “ Chieán löôïc laø tieán trình xaùc ñònh caùc muïc tieâu cô baûn daøi haïn cuûa coâng ty, löïa choïn caùch thöùc hoaëc phöông höôùng haønh ñoäng vaø phaân boá caùc taøi nguyeân thieát yeáu ñeå thöïc hieän caùc muïc tieâu ñoù “. Theo William J.Gluek :” Chieán löôïc laø moät keá hoaïch mang tính thoáng nhaát, tính toaøn dieän vaø tính phoái hôïp, ñöôïc thieát keá ñeå ñaûm baûo raèng caùc muïc tieâu cô baûn cuûa coâng ty seõ ñöôïc thöïc hieän “. Theo Michael E. Porter :” Thöù nhaát, chieán löôïc laø söï saùng taïo ra vò theá coù giaù trò vaø ñoäc ñaùo bao goàm caùc hoaït ñoäng khaùc bieät. Thöù hai, chieán löôïc laø söï choïn löïa, ñaùnh ñoåi trong caïnh tranh. Thöù ba, chieán löôïc laø vieäc taïo ra söï phuø hôïp giöõa taát caû caùc hoaït ñoäng cuûa coâng ty “. Nhö vaäy coù theå hieåu chieán löôïc laø moät chöông trình haønh ñoäng toång quaùt, xaùc ñònh caùc muïc tieâu daøi haïn, cô baûn cuûa doanh nghieäp, löïa choïn ñöôøng loái hoaït ñoäng vaø caùc chính saùch ñieàu haønh vieäc thu nhaäp, söû duïng vaø boá trí caùc nguoàn löïc ñeå taïo hôïp löïc ñaït caùc muïc tieâu cuï theå, laøm taêng söùc maïnh moät caùch hieäu quaû nhaát vaø giaønh ñöôïc lôïi theá beàn vöõng , taïo giaù trò gia taêng cao. Töø ñònh nghóa treân, ñeå xaây döïng moät chieán löôïc cuûa doanh nghieäp ñoøi hoûi: Moät laø, xaùc ñònh chính xaùc caùc muïc tieâu daøi haïn döïa vaøo döï baùo xu höôùng phaùt trieån kinh doanh vaø moâi tröôøng moät caùc khoa hoïc. Muïc tieâu ñeà ra trong chieán löôïc phaûi hieän thöïc, cuï theå , coù khaû naêng ñaït tôùi ñöôïc, ño löôøng ñöôïc vaø tính phuø hôïp giöõa caùc muïc tieâu. Hai laø, phaûi phaân tích coù choïn löïa toái öu caùc ñöôøng loái hoaï t ñoäng, xaây döïng chính xaùc heä thoáng caùc chính saùch vaø tìm kieám nhöõng phöông phaùp kích Xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån cuûa Coâng ty Coå phaàn Thuûy Saûn 584 Nha Trang 8 thích toát nhaát ñeå söû duïng vaø boá trí nguoàn löïc nhaèm taïo ra hôïp löïc töø heä thoáng caùc hoaït ñoäng taêng lôïi theá caïnh tranh. Ba laø, phaûi nhaïy beùn naém laáy moïi lôïi theá trong tình huoáng kinh doanh treân thöông tröôøng vaø theo doõi moïi hoaït ñoäng kinh doanh nhaèm ñaûm baûo öu theá vöõng beàn ñoái vôùi caùc ñoái thuû caïnh tranh hieän nay vaø ñoái thuû caïnh tranh tieàm naêng. Boán laø, chieán löôïc kinh doanh phaûi ñöôïc xaây döïng cho thôøi gian daøi 5 naêm , 10 naêm , 20 naêm . Vì vaäy, caùc chính saùch ñieàu haønh phaûi nhaát quaùn, song phöông phaùp kích thích phaûi linh hoaït vaø thích öùng tröôùc nhöõng tình theá ñaët ra. 2.1.1.2 Ñònh nghóa veà quaûn lyù chieán löôïc : Khi môùi hình thaønh , vôùi nhaän thöùc veà taàm quan troïng cuûa chieán löôïc ñoái vôùi söï phaùt trieån cuûa toå chöùc, chieán löôïc ñöôïc xem laø keá haïch daøi haïn vaø thuoäc veà chöùc naêng hoaïch ñònh. Quaûn lyù chieán löôïc xuaát hieän nhaèm höôùng nhöõng noå löïc cuûa toå chöùc khoâng chæ vaøo hoaïch ñònh chieán löôïc maø coøn chuù troïng tôùi caû thöïc hieän chieán löôïc ñaõ ñeà ra. Sau ñaây laø moät soá ñònh nghóa veà quaûn lyù chieán löôïc : _Quaûn lyù chieán löôïc ( Strategic management ) laø taäp hôïp caùc quyeát ñònh vaø haønh ñoäng quaûn lyù nhaèm xaùc ñònh haønh ñoäng daøi haïn cuûa doanh nghieäp. Noù bao goàm caû vieäc raø soaùt laïi moâi tröôøng beân trong vaø beân ngoaøi, hình thaønh chieán löôïc, thöïc thi chieán löôïc vaø ñaùnh giaù kieåm soaùt. _ Quaûn lyù chieán löôïc laø quaù trình nghieân cöùu, phaân tích moâi tröôøng beân trong vaø beân ngoaøi coâng ty, hieän taïi cuõng nhö töông lai; xaùc laäp caùc muïc tieâu cuûa coâng ty, hoaïch ñònh, thöï c hieän vaø kieåm tra chieán löôïc nhaèm söû duïng hieäu quaû caùc nguoàn löïc ñeå ñaït ñöôïc caùc muïc tieâu mong muoán. 2.1.2 MUÏC ÑÍCH, VAI TROØ CUÛA XAÂY DÖÏNG CHIEÁN LÖÔÏC . 2.1.2.1 Muïc ñích cuûa xaây döïng chieán löôïc . Muïc ñích cao nhaát cuûa hoaïch ñònh chieán löôïc kinh doanh laø giuùp cho doanh nghieäp giaønh ñöôïc öu theá beàn vöõng hoaëc ít nhaát caàm cöï ñöôïc vôùi ñoái thuû caïnh tranh. Neáu khoâng coù ñoái thuû caïnh tranh thì khoâng caàn coù chieán löôïc. Vaäy chieán löôïc kinh doanh nhaèm : _ Höôùng ñeán tö töôûng tieán coâng ñeå giaønh öu theá treân thöông tröôøng. Chieán löôïc phaûi hoaïch ñònh vaø thöïc thi döïa treân söï phaân tích moâi tröôøng kinh doanh, phaùt hieän cô hoäi kinh doanh vaø nhaän thöùc ñöôïc lôïi theá so saùnh cuûa doanh nghieäp trong töông quan caïnh tranh nhaèm ñaït hieäu quaû cao nhaát. _ Thoâng qua heä thoáng caùc muïc tieâu then choát, caùc bieän phaùp chuû yeáu, caùc chöông trình vaø caùc chính saùch thöïc thi ñeå phaùc hoaï böùc tranh toaøn caûnh veà Xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån cuûa Coâng ty Coå phaàn Thuûy Saûn 584 Nha Trang 9 doanh nghieäp trong töông lai : lónh vöïc kinh doanh, qui moâ, vò theá, hình aûnh, saûn phaåm, coâng ngheä, thò tröôøng … _ Khung ñònh höôùng cho caùc nhaø quaûn lyù tö duy vaø haønh ñoäng thoáng nhaát trong chæ ñaïo thöïc hieän. 2.1.2.2 Vai troø cuûa chieán löôïc. Chieán löôïc ñoùng vai troø heát söùc quan troïng ñoái vôùi söï toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa doanh nghieäp nhö : _ Cung caáp thoâng tin giuùp doanh nghieäp phaân tích ñaùnh giaù ñöôïc söï bieán ñoäng cuûa caùc nhaân toá chuû yeáu trong moâi tröôøng kinh doanh . _ Taïo cho doanh nghieäp chuû ñoäng phoøng ngöøa vaø ñoái phoù ruûi ro, taän duïng cô hoäi phaùt huy lôïi theá caïnh tranh. _ Laøm kim chæ nam cho söï taäp hôïp vaø thoáng nhaát taát caû caùc löïc löôïng vaø nguoàn löïc trong doanh nghieäp. _ Cuoái cuøng chieán löôïc ñaûm baûo söï phaùt trieån lieân tuïc vaø heä thoáng treân cô sôû keá thöøa vaø keát hôïp giöõa quaù khöù – hieän taïi – töông lai. 2.1.3 CAÙC LOAÏI CHIEÁN LÖÔÏC KINH DOANH CUÛA DOANH NGHIEÄP. Tuøy theo quy moâ cuûa toå chöùc maø chieán löôïc ñöôïc chia thaønh 3 caáp. Chieán löôïc caáp coâng ty ( Corporate strategy) : Quyeát ñònh muïc tieâu toång quaùt daøi haïn, caùc chieán löôïc cô baûn nhaèm taïo giaù trò cho coâng ty. Khi xaây döïng chieán löôïc ôû caáp coâng ty, chuùng ta seõ taäp trung traû lôøi cho nhöõng caâu hoûi : Taøi nguyeân ñöôïc phaân boå nhö theá naøo ? Lónh vöïc naøo neân phaùt trieån ? Lónh vöïc naøo neân duy trì ? Lónh vöïc naøo môùi neân tham gia ? Lónh vöïc naøo neân loaïi boû ? Chieán löôïc caáp ñôn vò kinh doanh (Strategic business units, SBU): Quyeát ñònh caùc muïc tieâu cuï theå hôn, phuø hôïp vôùi chieán löôïc caáp coâng ty vaø coù chöùc naêng hoaøn thaønh caùc muïc tieâu caáp coâng ty ñeå taïo lôïi theá caïnh tranh trong moät ngaønh. Chieán löôïc taäp trung traû lôøi nhöõng vaán ñeà : laøm theá naøo ñeå vöôït qua caùc löïc löôïng caïnh tranh ? Phoøng thuû hay taán coâng? Döïa vaøo chi phí thaáp hay khaùc bieät saûn phaåm hoaëc taäp trung troïng ñieåm ? Theo Michael E. Poretr : “ Muïc ñích cuûa chieán löôïc caïnh tranh cuûa moät ñôn vò kinh doanh trong moät ngaønh laø tìm ñöôïc moät vò trí trong ngaønh, nôi coâng ty coù theå choáng choïi caùc löïc löôïng caïnh tranh moät caùch toát nhaát hoaëc coù theå taùc ñoäng chuùng theo caùch coù lôïi cho mình “ . Chieán löôïc caáp boä phaän chöùc naêng (Funtionnal strategy) : quyeát ñònh caùc muïc tieâu ngaén haïn, chính saùch vaø phöông thöùc haønh ñoäng cuûa töøng boä phaän chöùc naêng phuø hôïp vôùi muïc tieâu vaø chieán löôïc caáp coâng ty vaø caáp ñôn vò kinh doanh ñeå taïo neân hieäu quaû hoaït ñoäng ôû caùc boä phaän naøy. Chieán löôïc caáp boä Xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån cuûa Coâng ty Coå phaàn Thuûy Saûn 584 Nha Trang 10 phaän chöùc naêng goàm : chieán löôïc saûn xuaát, marketing, R & D, taøi chính vaø nhaân söï. Chieán löôïc caáp toaøn boä doanh nghieäp ( Coâng ty) ( Chieán löôïc chung, chieán löôïc chuû ñaïo) Caáp chieán löôïc Chieán löôïc caáp ñôn vò kinh doanh ( Strategic business unit, SBU ) Chieán löôïc caáp boä phaän chöùc naêng ( Hoå trôï cho vieäc thöïc hieän chieán löôïc cuûa caùc SBU vaø chieán löôïc coâng ty ) goàm : _ Chieán löôïc marketing . _ Chieán löôïc quaûn trò nguyeân vaät lieäu vaø mua haøng. _ Chieán löôïc R&D (Chieán löôïc nghieân cöùu vaø phaùt trieån) _ Chieán löôïc saûn xuaát ( dòch vuï)/ hoaït ñoäng. _ Chieán löôïc taøi chính . _ Chieán löôïc nguoàn nhaân löïc. Tuyø theo muïc tieâu taêng tröôûng maø doanh nghieäp coù theå choïn moät trong soá caùc chieán löôïc toång quaùt chuû yeáu sau : 2.1.3.1 Chieán löôïc taêng tröôûng taäp trung. Chieán löôïc taêng tröôûng taäp trung ñaët troïng taâm vaøo vieäc caûi tieán caùc saûn phaåm vaø thò tröôøng hieän coù baèng caùch taêng cöôøng chuyeân moân hoaù, phaùt trieån thò phaàn vaø gia taêng doanh soá, lôïi nhuaän. Chieán löôïc naøy ñöôïc trieån khai theo 3 höôùng cuï theå sau : _ Chieán löôïc xaâm nhaäp thò tröôøng : Khoâng laøm thay ñoåi baát kyø yeáu toá caáu thaønh naøo, maø chæ nhaèm taêng thò phaàn cuûa saûn phaåm, dòch vuï hieän coù treân thò tröôøng hieän coù baèng nhöõng noå löïc tieáp thò maïnh meõ vaø hieäu quaû hôn. _ Chieán löôïc phaùt trieån thò tröôøng : Laø chieán löôïc tìm kieám söï taêng tröôûng baèng caùch môû roäng söï tham gia cuûa saûn phaåm hieän coù vaøo thò tröôøng môùi, khaùch haøng môùi. Xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån cuûa Coâng ty Coå phaàn Thuûy Saûn 584 Nha Trang 11 _ Chieán löôïc phaùt trieån saûn phaåm : Laø chieán löôïc taêng tröôûng treân cô sôû phaùt trieån caùc saûn phaåm môùi, caûi tieán saûn phaåm hieän coù ñeå khai thaùc maïnh vaø hieäu quaû hôn thò tröôøng hieän coù cuûa doanh nghieäp. 2.1.3.2 Chieán löôïc taêng tröôûng hoäi nhaäp : Laø chieán löôïc phaùt trieån doanh nghieäp treân cô sôû thieát laäp vaø môû roäng moái quan heä lieân keát vôùi caùc trung gian vaø ñoái thuû caïnh tranh trong moät soá lónh vöïc. Chieán löôïc naøy ñöôïc trieån khai theo 3 höôùng cuï theå sau : _ Chieán löôïc hoäi nhaäp phía treân: laø chieán löôïc tìm kieám söï taêng tröôûng baèng caùch thaâm nhaäp vaø thu huùt nhöõng ngöôøi cung caáp ( caùc yeáu toá ñaàu vaøo) ñeå caûi thieän doanh soá, lôïi nhuaän hoaëc kieåm soaùt thò tröôøng cung öùng nguyeân vaät lieäu. _ Chieán löôïc hoäi nhaäp beân döôùi : laø chieán löôïc tìm kieám söï taêng tröôûng baèng caùch thaâm nhaäp vaø thu huùt nhöõng trung gian phaân phoái vaø tieâu thuï saûn phaåm cuûa doanh nghieäp ( Caùc yeáu toá ñaàu ra) _ Chieán löôïc hoäi nhaäp ngang : laø chieán löôïc höôùng ñeán söï lieân keát vaø thu huùt caùc ñoái thuû caïnh tranh nhaèm phaân chia thò phaàn vaø kieåm soaùt thò tröôøng kinh doanh . 2.1.3.3 Chieán löôïc taêng tröôûng ña daïng hoùa . Laø chieán löôïc taêng tröôûng baèng caùch thay ñoåi cô baûn veà coâng ngheä, saûn phaåm, lónh vöïc kinh doanh nhaèm taïo ra nhöõng caëp saûn phaåm – thò tröôøng môùi cho doanh nghieäp. Coù theå ña daïng hoùa theo caùc höôùng sau: _ Chieán löôïc ña daïng hoùa ñoàng taâm: laø chieán löôïc tìm kieám söï taêng tröôûng treân cô sôû ñaàu tö vaø phaùt trieån nhöõng saûn phaåm, dòch vuï môùi höôùng tôùi khaùch haøng, thò tröôøng môùi, nhöõng saûn phaåm, dòch vuï môùi naøy coù lieân quan maät thieát vôùi coâng ngheä saûn xuaát caùc saûn phaåm, dòch vuï hieän coù vaø heä thoáng Marketing hieän coù cuûa doanh nghieäp. _ Chieán löôïc ña daïng hoùa haøng ngang: laø chieán löôïc taêng tröôûng döïa treân cô sôû ñaàu tö vaø phaùt trieån nhöõng saûn phaåm, dòch vuï hoaøn toaøn khaùc vôùi saûn phaåm , dich vuï hieän coù cuûa doanh nghieäp veà coâng ngheä saûn xuaát , muïc ñích söû duïng nhöng vaãn cuøng lónh vöïc kinh doanh vaø heä thoáng phaân phoái , marketing hieän coù. _ Chieán löôïc ña daïng hoùa hoån hôïp : laø chieán löôïc taêng tröôûng döïa treân söï ñoåi môùi vaø môû roäng haøng loaït nhöõng saûn phaåm, dòch vuï hoaøn toaøn khaùc bieät vôùi nhöõng saûn phaåm, dòch vuï hieän coù cuûa cuûa doanh nghieäp veà coâng ngheä, lónh vöïc kinh doanh, ñoái töôïng khaùch haøng vaø heä thoáng phaân phoái, marketing hoaøn toaøn Xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån cuûa Coâng ty Coå phaàn Thuûy Saûn 584 Nha Trang 12 ñoåi môùi. Chieán löôïc naøy thöôøng söû duïng nhaèm taêng qui moâ vaø thò phaàn, khaéc phuïc nhöõng khieám khuyeát ñeå vöôït khoûi beá taéc hieän taïi . Ngoaøi ra coù theå söû duïng chieán löôïc lieân doanh lieân keát, chieán löôïc thu heïp hoaït ñoäng kinh doanh . 2.1.4 YEÂU CAÀU VAØ NGUYEÂN TAÉC XAÂY DÖÏNG CHIEÁN LÖÔÏC 2.1.4.1 Yeâu caàu : Vieäc xaây döïng chieán löôïc kinh doanh phaûi ñaûm baûo caùc yeâu caàu cô baûn : _ Phaûi taïo ñöôïc lôïi theá caïnh tranh cuûa doanh nghieäp : Muïc ñích cao nhaát cuûa hoaïch ñònh chieán löôïc kinh doanh laø giuùp cho doanh nghieäp giaønh ñöôïc öu theá beàn vöõng hoaëc ít nhaát caàm cöï ñöôïc vôùi ñoái thuû caïnh tranh . _ Phaûi ñaûm baûo an toaøn trong kinh doanh : Xaây döïng chieán löôïc phaûi ñeà ra ñöôïc caùc bieän phaùp nhaèm haïn cheá hay giaûm bôùt ñeán möùc thaáp nhaát nhöõng baát lôïi, giuùp doanh nghieäp ñaûm baûo an toaøn trong kinh doanh . _ Phaân tích caùc muïc tieâu vaø khaû naêng thöïc hieän muïc tieâu. _ Döï kieán caùc bieän phaùp hoå trôï cho chieán löôïc ñaõ choïn : Nhöõng bieán ñoäng trong thöïc teá saûn xuaát kinh doanh laøm cho caùc bieän phaùp ñaõ choïn khoù phaùt huy taùc duïng neáu khoâng döï truø caùc giaûi phaùp thay theá hoaëc caùc bieän phaùp hoå trôï khaùc. _ Keát hôïp giöõa chieán löôïc coù chuû ñích vaø chieán löôïc phaùt khôûi trong quaù trình thöïc hieän ngoaøi döï kieán ban ñaàu cuûa nhaø hoaïch ñònh. 2.1.4.2 Nguyeân taéc xaây döïng chieán löôïc : Quaù trình kinh doanh cuûa doanh nghieäp luoân luoân coù söï tham gia cuûa 3 löïc löôïng ñoù laø : Baûn thaân doanh nghieäp, khaùch haøng vaø ñoái thuû caïnh tranh. Do ñoù xaây döïng chieán löôïc kinh doanh phaûi coù caû 3 löïc löôïng treân, coøn goïi laø nguyeân taéc 3 C (Company itself, Customers, Competiors ) . Xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån cuûa Coâng ty Coå phaàn Thuûy Saûn 584 Nha Trang 13 2.2 QUY TRÌNH QUAÛN LYÙ CHIEÁN LÖÔÏC . Thoâng tin phaûn hoài Thöïc hieän vieäc kieåm soaùt beân ngoaøi ñeå xaùc ñònh caùc cô hoäi vaø ñe doïa chuû yeáu Xaùc ñònh nhieäm vuï muïc tieâu & chieán löôïc hieän taïi Thieá t laäp muïc tieâu daøi haïn Thieá t laäp muïc tieâu haøng naêm Phaân phoái caùc nguoàn taøi nguyeân Xeùt laïi muïc tieâu kinh doanh Thöïc hieän kieåm soaùt noäi boä ñeå nhaän dieän nhöõng ñieåm maïnh, yeáu Löïa choïn caùc chieán löôïc ñeå theo ñuoåi Thöïc hieän Ño löôøng vaø ñaùnh giaù thaønh tích Ñeà ra caùc chính saùch Thoâng tin phaûn hoài Hình thaønh chieán löôïc Trieån khai chieán löôïc Ñaùnh giaù ch. löôïc Xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån cuûa Coâng ty Coå phaàn Thuûy Saûn 584 Nha Trang 14 2.3 CAÙC COÂN G CUÏ XAÂY DÖÏN G CHIEÁN LÖÔÏC . Tröôùc khi hình thaønh chieán löôïc, coâng ty phaûi raø soaùt, phaân tích moâi tröôøng kinh doanh cuûa doanh nghieäp , coù theå noùi moâi tröôøng kinh doanh cuûa doanh nghieäp chöùa ñöïng nhöõng thôøi cô vaø nhöõng nguy cô nhaát ñònh ñoái vôùi hoaït ñoäng cuûa noù. Trong thöïc teá, moãi doanh nghieäp ñeàu coù nhöõng ñieåm maïnh vaø nhöõng ñieåm yeáu nhaát ñònh. Hai coâng cuï ñeå phaân tích moâi tröôøng beân ngoaøi laø : Coâng cuï PEST ñeå phaân tích moâi tröôøng vó moâ, coâng cuï FIVE FORCES ( moâ hình naêm taùc löïc) ñeå phaân tích moâi tröôøng vi moâ . Ñeå phaân tích hoaøn caûnh noäi boä doanh nghieäp söû duïng chuoãi giaù trò (VALUE CHAIN ). MOÂI TRÖÔØNG VÓ MOÂ 1. 2. 3. 4. Caùc yeáu toá chính trò vaø phaùp lyù . Caùc yeáu toá kinh teá . Caùc yeáu toá xaõ hoäi Caùc yeáu toá coâng ngheä . MOÂI TRÖÔØNG TAÙC NGHIEÄP 1. 2. 3. 4. 5. Caùc ñoái thuû caïnh tranh . Khaùch haøng . Caùc nhaø cung caáp Caùc ñoái thuû tieàm naêng . Caùc saûn phaåm thay theá . 1. 2. 3. 4. 5. MOÂI TRÖÔØN G NOÄI BOÄ Saûn xuaát . Marketing . Nghieân cöùu vaø phaùt trieån Taøi chính . Nguoàn nhaân löïc Hình 2.1 Caùc caáp ñoä moâi tröôøng kinh doanh cuûa doanh nghieäp . Xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån cuûa Coâng ty Coå phaàn Thuûy Saûn 584 Nha Trang 15 2.3.1 PHAÂN TÍCH VAØ DÖÏ BAÙO MOÂI TRÖÔØN G VÓ MOÂ . Ñeå phaân tích vaø döï baùo moâi tröôøng vó moâ, taùc giaû söû duïng coâng cuï PEST bao goàm 5 yeáu toá chính trò-phaùp lyù, kinh teá, xaõ hoäi vaø coâng ngheä coù aûnh höôûng ñeán caùc quyeát ñònh daøi haïn cuûa coâng ty. 2.3.1.1 Caùc yeáu toá chính trò-phaùp lyù ( Politic factors) : Caùc yeáu toá chính trò-phaùp lyù bao goàm heä thoáng caùc quan ñieåm, ñöôøng loái chính saùch cuûa chính phuû , heä thoáng luaät phaùp hieän haønh, caùc xu höôùng chính trò, ngoaïi giao cuûa chính phuû coù taùc ñoäng lôùn ñeán hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp , caùc doanh nghieäp caàn naém baét cho ñöôïc nhöõng quan ñieåm, nhöõng quy ñònh , nhöõng öu tieân cuûa chính phuû vaø cuõng thieát laäp moät quan heä toát ñeïp nhaèm taïo ra moâi tröôøng thuaän lôïi cho hoaït ñoäng cuûa doanh nghieäp. Nhöõng yeáu toá chính trò, phaùp lyù coù taùc ñoäng ñeán doanh nghieäp : Söï oån ñònh veà chính trò, luaät phaùp cuûa chính phuû veà lao ñoäng, moâi tröôøng, chính saùch thueá , caùc chính saùch öu ñaõi ñaëc bieät, caùc chính saùch khuyeán khích ñaàu tö … 2.3.1.2 Caùc yeáu toá kinh teá ( Economic factors) : Caùc yeáu toá kinh teá raát quan troïng , coù aûnh höôûng lôùn ñeán caùc doanh nghieäp , thu huùt söï quan taâm cuûa taát caû caùc nhaø quaûn trò . Söï taùc ñoäng cuûa caùc yeáu toá cuûa moâi tröôøng kinh teá coù tính chaát tröïc tieáp, naêng ñoäng hôn so vôùi moät soá yeáu toá khaùc cuûa moâi tröôøng toång quaùt vaø coù aûnh höôûng tieàm taøng ñeán caùc chieán löôïc cuûa doanh nghieäp . Moät soá yeáu toá kinh teá cô baûn thöôøng ñöôïc quan taâm nhaát: Xu höôùng taêng giaûm GDP , laõi suaát ngaân haøng, tyû leä laïm phaùt, chính saùch tieàn teä, thu nhaäp cuûa ngöôøi daân, xu höôùng cuûa tyû giaù hoái ñoaùi. 2.3.1.3 Caùc yeáu toá xaõ hoäi ( Social factors): Caùc yeáu toá xaõ hoäi bao goàm nhöõng chuaån möïc vaø giaù trò maø nhöõng chuaån möïc giaù trò naøy ñöôïc chaáp nhaän vaø toân troïng bôûi moät xaõ hoäi hoaëc moät neàn vaên hoaù cuï theå. Nhöõng thay ñoåi veà xaõ hoäi coù aûnh höôûng quan troïng ñeán haàu nhö taát caû caùc saûn phaåm, dòch vuï, thò tröôøng vaø ngöôøi tieâu thuï. Caùc yeáu toá cuûa moâi tröôøng xaõ hoäi thöôøng ít bieán ñoåi hoaëc bieán ñoåi chaäm neân khoù nhaän bieát . Söï taùc ñoäng cuûa caùc yeáu toá xaõ hoäi thöôøng coù tính daøi haïn, tinh teá hôn so vôùi caùc yeáu toá khaùc , caùc yeáu toá xaõ hoäi thöôøng ñöôïc quan taâm : Nhöõng quan ñieåm veà ñaïo ñöùc, thaåm myõ , loái soáng, ngheà nghieäp ; nhöõng phong tuïc taäp quaùn truyeàn thoáng; nhöõng quan taâm öu tieân cuûa xaõ hoäi; trình ñoä nhaän thöùc, hoïc vaán chung cuûa xaõ hoäi; xu höôùng tieâu duøng; tyû leä taêng daân soá, dòch chuyeån daân soá . Xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån cuûa Coâng ty Coå phaàn Thuûy Saûn 584 Nha Trang 16 2.3.1.4 Caùc yeáu toá veà coâng ngheä ( Technology Factors): Caùc yeáu toá veà coâng ngheä laø nhöõng yeáu toá raát naêng ñoäng, coù nhöõng taùc ñoäng saâu saéc ñeán doanh nghieäp. Nhöõng tieán boä kyõ thuaát, söï ra ñôøi cuûa coâng ngheä môùi coù theå taïo ra thò tröôøng môùi, nhöõng öu theá caïnh tranh cuûa saûn phaåm thay theá, maïnh meõ hôn caùc öu theá hieän coù, ñe doïa caùc saûn phaåm truyeàn thoáng cuûa ngaønh hieän höõu. Ngoaøi ra söï ra ñôøi cuûa coâng ngheä môùi coù theå laøm cho saûn phaåm reû hôn, chaát löôïng cao hôn, giaûm thôøi gian saûn xuaát, coù nhieàu tính naêng hôn laøm cho saûn phaåm coù khaû naêng caïnh tranh toát hôn. Caùc yeáu toá coâng ngheä caàn löu yù laø : Caùc thaønh töïu cuûa khoa hoïc -coâng ngheä; xu höôùng coâng ngheä; toác ñoä phaùt trieån coâng ngheä; chuyeån giao coâng ngheä; chính saùch khuyeán khích cuûa chính phuû taïo cho vieäc nghieän cöùu vaø phaùt trieån ñoái vôùi ngaønh . 2.3.2 PHAÂN TÍCH VAØ DÖÏ BAÙO MOÂI TRÖÔØN G VI MOÂ . Ñeå phaân tích vaø döï baùo moâi tröôøng vi moâ, taùc giaû söû duïng moâ hình naêm taùc löïc cuûa Michael Porter . Theo Michael Porter ñoái vôùi moät ngaønh laø moät nhoùm caùc coâng ty saûn xuaát nhöõng saûn phaåm vaø dòch vuï gioáng nhau, vieäc nghieân cöùu moâi tröôøng taùc nghieäp laø moät noäi dung raát quan troïng trong quaù trình raø soaùt moâi tröôøng beân ngoaøi . Moâi tröôøng taùc nghieäp ( moâi tröôøng ngaønh ) gaén tröïc tieáp vôùi doanh nghieäp, coù taùc ñoäng tröïc tieáp ñeán doanh nghieäp vaø cuõng bò aûnh höôûng ngöôïc laïi bôûi doanh nghieäp. Caùc ñoái thuû tieàm aån Ngöôøi cung caáp Khaû naêng eùp giaù Cuûa nhaø cung caáp Nguy cô coù caùc ñoái thuû caïnh tranh môùi Khaû naêng eùp giaù Ñoái thuû hieän taïi cuûa ngöôøi mua Khaùch haøng Nguy cô do caùc saûn phaåm dòch vuï thay theá Saûn phaåm thay theá Xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån cuûa Coâng ty Coå phaàn Thuûy Saûn 584 Nha Trang 17 Hình 2.2 : Moâ hình naêm taùc löïc ( Michael E . Poter ,1980 ) 2.3.2.1 Ñe doïa cuûa nhöõng ngöôøi xaâm nhaäp môùi : Ñoái thuû caïnh tranh tieàm aån laø taùc löïc chi phoái möùc ñoä caïnh tranh trong töông lai cuûa moät ngaønh, doanh nghieäp caàn phaûi baûo veä vò theá cuûa mình thoâng qua ñaùnh giaù caùc raøo caûn xaâm nhaäp ngaønh. Neáu raøo caûn xaâm nhaäp cao hoaëc caùc ñoái thuû caïnh tranh tieàm aån coù theå döï ñoaùn söï quyeát lieät cuûa caùc nhaø caïnh tranh hieän höõu thì khaû naêng xaâm nhaäp cuûa caùc ñoái thuû caïnh tranh tieàm aån laø raát thaáp . Nguy cô xaâm nhaäp vaøo moät ngaønh cuûa nhöõng nhaø caïnh tranh tieàm aån phuï thuoäc vaøo caùc raøo caûn xaâm nhaäp ngaønh nhö : Lôïi theá caïnh tranh cuûa vuøng nguyeân lieäu, lôïi theá caïnh tranh quy moâ, söï khaùc bieät cuûa saûn phaåm, chi phí chuyeån ñoåi, khaû naêng tieáp caän keânh phaân phoái, caùc yeâu caàu veà trình ñoä coâng ngheä … 2.3.2.2 Nhaø cung caáp : Nhaø cung caáp laø caùc taùc löïc cô baûn quyeát ñònh khaû naêng caïnh tranh cuûa doanh nghieäp . Nhaø cung caáp coù vai troø raát quan troïng trong vieäc baûo ñaûm cung caáp moät caùch ñaày ñuû caùc nguoàn löïc hay ñaàu vaøo nhö : nguoàn nguyeân lieäu, thieát bò, taøi chính vaø caû nguoàn nhaân löïc. Nhöõng ñieàu kieän coù theå laøm taêng aùp löïc cuûa nhaø cung caáp: khaû naêng löïa choïn saûn phaåm thay theá cuûa doanh nghieäp, löôïng haøng mua, möùc ñoä quan troïng cuûa saûn phaåm ñoái vôùi doanh nghieäp, chi phí chuyeån ñoåi nhaø cung caáp. 2.3.2.3 Khaùch haøng : Khaùch haøng laø moät boä phaän khoâng theå taùch rôøi trong moâi tröôøng caïnh tranh, laø taùc löïc cô baûn quyeát ñònh khaû naêng toàn taïi vaø phaùt trieån cuûa doanh nghieäp. Söï tín nhieäm cuûa khaùch haøng coù theå laø taøi saûn coù giaù trò nhaát cuûa doanh nghieäp, söï tín nhieäm ñaït ñöôïc do giöõ ñuùng caùc cam keát, bieát thoûa maõn toát hôn caùc nhu caàu vaø thò hieáu cuûa khaùch haøng so vôùi ñoái thuû caïnh tranh . Taùc löïc töø phía khaùch haøng xuaát phaùt töø caùc ñieàu kieän : löôïng haøng mua, soá löôïng nhaø cung caáp, khaû naêng choïn löïa ñoái vôùi saûn phaåm thay theá, khaû naêng töï cung caáp, möùc ñoä quan troïng cuûa saûn phaåm ñoái vôùi khaùch haøng, chi phí mua haøng, löôïng thoâng tin cuûa khaùch haøng. Caùc vaán ñeà nhö caùch thöùc choïn vaø mua haøng , loøng chung thuûy cuûa khaùch haøng ñoái vôùi saûn phaåm cuõng laø nhöõng ñieåm quan troïng caàn nghieân cöùu. 2.3.2.4 Saûn phaåm thay theá : Xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån cuûa Coâng ty Coå phaàn Thuûy Saûn 584 Nha Trang 18 Caùc saûn phaåm thay theá laø caùc saûn phaåm khaùc loaïi nhöng coù theå ñaùp öùng cuøng nhu caàu vôùi moät saûn phaåm khaùc. Saûn phaåm thay theá laø taùc löïc haïn cheá möùc lôïi nhuaän tieàm naêng cuûa moät ngaønh baèng caùch ñaët giaù traàn leân giaù maø caùc coâng ty trong ngaønh coù theå ñaët ra vaø coù lôï i nhuaän . Vieäc xaùc ñònh saûn phaåm thay theá vaø coá gaéng ngaên chaën saûn phaåm thay theá laø moät löïc löôïng raát quan troïng trong vieäc phaân tích moâi tröôøng taùc nghieäp. 2.3.2.5 Caùc nhaø caïnh tranh hieän höõu : Caïnh tranh cuûa caùc doanh nghieäp trong cuøng ngaønh saûn xuaát laø moät taùc löïc thöôøng xuyeân, aùp löïc nhaát, ñe doïa tröïc tieáp veà vò trí vaø söï toàn taïi cuûa doanh nghieäp . Phaàn quan troïng nhaát cuûa vieäc kieåm tra caùc yeáu toá beân ngoaøi laø nhaän dieän ñöôïc taát caû caùc ñoái thuû caïnh tranh chuû yeáu vaø xaùc ñònh ñöôïc caùc ñieåm maïnh, ñieåm yeáu, khaû naêng, vaän hoäi , moái ñe doïa , muïc tieâu chieán löôïc cuûa hoï. Tính chaát vaø cöôøng ñoä cuûa cuoäc caïnh tranh giöõa caùc doanh nghieäp cuøng ngaønh phuï thuoäc vaøo caùc yeáu toá : nhieàu ñoái thuû hoaëc coù quy moâ töông ñöông nhau, toác ñoä taêng tröôûng cuûa ngaønh, chi phí coá ñònh vaø chi phí löu kho cao, khaû naêng khaùc bieät hoùa saûn phaåm, lôïi theá theo quy moâ, caùc ñoái thuû caïnh tranh ña daïng, thaùi ñoä caïnh tranh cuûa ñoái thuû vaø raøo caûn ruùt lui cao… 2.3.3 XAÂY DÖÏN G MA TRAÄN ÑAÙNH GIAÙ CAÙC YEÁU TOÁ BEÂN NGOAØI (EFE) Ñeå xaây döïng ma traän ñaùnh giaù caùc yeáu toá moâi tröôøng beân ngoaøi , taùc giaû ñaõ göûi phieáu xin yù kieán cuûa caùc chuyeân gia laø giaùm ñoác, phoù giaùm ñoác , tröôûng phoøng kinh doanh , tröôûng chi nhaùnh cuûa Coâng ty Coå phaàn Thuûy saûn 584 Nha Trang , nguyeân tröôûng phoøng kinh doanh cuûa Cty CPCB THS Lieân Thaønh hieän laø giaùm ñoác cô sôû saûn xuaát nöôùc maém Thuaän Höng (TP Hoà Chí Minh ) vaø ñöôïc thöïc hieän qua 2 giai ñoaïn sau : _ Giai ñoaïn 1 : Taùc giaû xin yù kieán chuyeân gia löïa choïn moät soá yeáu toá quan troïng trong soá 25 yeáu toá ñöôïc taùc giaû phaân tích ôû moâi tröôøng beân ngoaøi noùi treân , soá yù kieán ñöôïc chuyeân gia löïa choïn ñeå ñöa vaøo ma traän EFE phaûi quaù baùn trôû leân . _ Giai ñoaïn 2 : Taùc giaû göûi phieáu xin yù kieán chuyeân gia ñaùnh giaù möùc ñoä quan troïng cuûa caùc yeáu toá cô hoäi hoaëc ñe doïa ñeán hoaït ñoäng cuûa caùc doanh nghieäp saûn xuaát trong ngaønh vaø ñaùnh giaù phaûn öùng cuûa Coâng ty Coå phaàn Thuûy saûn 584 Nha Trang ñoái vôùi caùc yeáu toá ñaõ ñöôïc caùc chuyeân gia löïa choïn ôû giai ñoaïn 1 . Baûng 2.1 : Ma traän ñaùnh giaù moâi tröôøng beân ngoaøi EFE . STT Yeáu toá beân ngoaøi chuû Möùc quan Phaân Loaïi Soá ñieåm Xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån cuûa Coâng ty Coå phaàn Thuûy Saûn 584 Nha Trang 19 1 …. yeáu 2 troïng 3 4 quan troïng 5 ( Nguoàn: Fred R.David, Khaùi luaän veà quaûn trò chieán löôïc, NXB Thoáng Keâ- Baûng dòch in 1996- Haø Noäi ) ÔÛ (2) laø lieät keâ caùc yeáu toá beân ngoaøi chuû yeáu bao goàm caùc yeáu toá vó moâ vaø caùc noäi dung beân trong ngaønh ( taùc nghieäp) . ÔÛ (3) xaùc ñònh heä soá cho caùc yeáu toá, theå hieän vai troø cuûa moãi yeáu toá ñoái vôùi noäi boä ñoái töôïng. Toång soá caùc heä soá naøy laø 1. Xaùc ñònh heä soá coù theå xaùc ñònh baèng caùch theo ñaùnh giaù cuûa chuyeân gia theo phöông phaùp chuyeân gia hoaëc coù theå theo caùc heä soá ñaõ vaän duïng trong ngaønh. ÔÛ (4) xaùc ñònh phaân loaïi ñaùnh giaù thöïc teá hay khaû naêng phaûn xaï laïi cuûa baûn thaân ñoái töôïng ñoái vôùi caùc yeáu toá moâi tröôøng ñaõ lieät keâ. Caùch ñaùnh giaù cho ñieåm laø : _ Phaûn öùng raát toát : 4 _ Phaûn öùng treân trung bình : 3 _ Phaûn öùng trung bình : 2 _ Ít phaûn öùng : 1 ÔÛ (5) thöïc hieän pheùp nhaân giöõa (3) vaø (4). Toång soá cuûa coät (5) theå hieän khaû naêng phaûn xaï vaø thích öùng cuûa ñoái töôïng vôùi caùc yeáu toá moâi tröôøng. Giaù trò trung bình coù theå chaáp nhaän ñöôïc laø 2,5 . 2.3.4 MA TRAÄN HÌNH AÛN H CAÏN H TRANH : Ma traän hình aûnh caïnh tranh nhaän dieän caùc ñoái thuû caïnh tranh chuû yeáu cuûa doanh nghieäp vôùi nhöõng öu theá, khuyeát ñieåm ñaëc bieät cuûa hoï. Ma traän bao goàm nhieàu yeáu toá quan troïng quyeát ñònh lôïi theá caïnh tranh cho doanh nghieä p vaø toång soá ñieåm ñöôïc ñaùnh giaù caùc ñoái thuû caïnh tranh ñöôïc so vôùi coâng ty maãu. Ñeå xaây döïng ma traän hình aûnh caïnh tranh, taùc giaû tham khaûo yù kieán caùc chuyeân gia ñaùnh giaù möùc ñoä quan troïng cuûa caùc yeáu toá beân trong vaø beân ngoaøi coâng ty , döïa treân soá ñieåm ñöôïc caùc chuyeân gia cho ñeå tính giaù trò trung bình cuûa möùc ñoä quan troïng caùc yeáu toá beân trong coâng ty. Tính toång caùc giaù trò trung bình cuûa möùc ñoä quan troïng vaø tính troïng soá cho möùc ñoä quan troïng cuûa moãi yeáu toá beân trong cuûa coâng ty . Soá ñieåm veà möùc ñoä maïnh yeáu cuûa töøng yeáu toá quan troïng cuõng ñöôïc cho bôûi caùc chuyeân gia . Döïa treân soá ñieåm ñöôïc cho bôûi caùc chuyeân gia ñeå tính giaù trò trung bình veà möùc ñoä maïnh yeáu cho moãi yeáu toá beân trong coâng ty . Coät ñieåm soá coù troïng soá veà möùc ñoä maïnh yeáu cuûa moãi yeáu toá beân trong cuûa caùc coâng ty laø tích soá cuûa 2 coät : troïng soá vaø ñieåm trung bình veà möùc ñoä maïnh yeáu cho moãi yeáu toá beân trong töøng coâng ty . Quy trình laäp ma traän hình aûnh caïnh tranh : Xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån cuûa Coâng ty Coå phaàn Thuûy Saûn 584 Nha Trang 20 Böôùc 1 : Lieät keâ nhöõng yeáu toá quan troïng quyeát ñònh lôïi theá caïnh tranh cho coâng ty . Böôùc 2 : So saùnh vaø cho ñieåm theo töøng yeáu toá cho coâng ty vaø ñoái thuû caïnh tranh (Thang ñieåm töø 1 ñeán 10 , 1 laø yeáu nhaát vaø 10 laø ñieåm maïnh nhaát ) Böôùc 3 : Coäng ñieåm taát caû caùc yeáu toá ñeå bieát ñöôïc ñieåm maïnh, lôïi theá caïnh tranh töøng coâng ty . Böôùc 4 : Keát luaän möùc ñoä quan troïng, aûnh höôûng cuûa ñieåm maïnh, ñieåm yeáu cuûa coâng ty vaø coù nhöõng haønh ñoäng chieán löôïc caàn thieát khai thaùc ñieåm maïnh khaéc phuïc ñieåm yeáu. Caùc yeáu toá quan troïng döï kieán ñöôïc tham khaûo caùc chuyeân gia : Chaát löôïng saûn phaåm; uy tín thöông hieäu ; naêng löïc saûn xuaát; kyõ naêng coâng ngheä; heä thoáng phaân phoái; naêng löïc phaùt trieån saûn phaåm; nguoàn löïc taøi chính; khaû naêng caïnh tranh veà giaù; khaû naêng phuïc vuï khaùch haøng ; khaû naêng veà nguoàn nhaân löïc. Baûng 2.2 : Ma traän ñaùnh giaù hình aûnh caïnh tranh . Nhöõng yeáu toá quan troïng Troïng soá Coâng ty ABC Ñoái thuû 1 Ñoái thuû 2 Ñoái thuû 3 Ñoái thuû 4 Chaát löôïng saûn phaåm Uy tín thöông hieäu Naêng löïc saûn xuaát Kyõ naêng coâng ngheä Heä thoáng phaân phoái Khaû naêng phaùt trieån saûn phaåm môùi Nguoàn löïc taøi chính Khaû naêng caïnh tranh veà giaù Khaû naêng phuïc vuï khaùch haøng Khaû naêng veà nguoân nhaân löïc Toång soá coù troïng soá 2.3.5 PHAÂN TÍCH MOÂI TRÖÔØNG NOÄI BOÄ : Moâi tröôøng noäi boä bao goàm taát caû caùc yeáu toá vaø heä thoáng beân trong cuûa doanh nghieäp, caùc doanh nghieäp phaûi coá gaéng phaân tích moät caùch caë n keõ caùc yeáu toá noäi boä nhaèm xaùc ñònh roõ caùc öu ñieåm vaø nhöôïc ñieåm cuûa mình, treân cô sôû ñoù ñöa ra caùc bieän phaùp nhaèm giaûm bôùt nhöôïc ñieåm vaø phaùt huy öu ñieåm ñeå ñaït lôïi theá toái ña. Caùc yeáu toá noäi boä chuû yeáu goàm caùc lónh vöïc chöùc naêng nhö : Xaây döïng chieán löôïc phaùt trieån cuûa Coâng ty Coå phaàn Thuûy Saûn 584 Nha Trang