Tài liệu Văn hóa công sở tại các cơ quan hành chính nhà nước ở quận 8, thành phố hồ chí minh

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN THỊ TUYẾT VĂN HÓA CÔNG SỞ TẠI CÁC CƠ QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC Ở QUẬN 8, TP. HỒ CHÍ MINH LUẬN VĂN THẠC SĨ XÃ HỘI HỌC HÀ NỘI – 2018 VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN THỊ TUYẾT VĂN HÓA CÔNG SỞ TẠI CÁC CƠ QUAN HÀNH CHÍNH NHÀ NƯỚC Ở QUẬN 8, TP. HỒ CHÍ MINH Ngành: Xã hội học Mã số: 8 31 03 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ XÃ HỘI HỌC NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. TRƯƠNG XUÂN TRƯỜNG HÀ NỘI – 2018 LỜI CAM ĐOAN Tác giả xin cam đoan đây là đề tài nghiên cứu mà tác giả đã thực hiện tại Quận 8 – TP.HCM cùng với sự hướng dẫn của TS. Trương Xuân Trường. Đề tài nghiên cứu này chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nghiên cứu khoa học nào khác. Toàn bộ thông tin, số liệu trong đề tài là kết quả của quá trình điều tra khảo sát, nghiên cứu thực tế mà tác giả thực hiện tại UBND Quận 8 và UBND phường 10 – Quận 8 – TP.HCM. Thông tin hoàn toàn trung thực. Tác giả xin chịu trách nhiệm hoàn toàn trước kết quả nghiên cứu này. Tp. Hồ Chí Minh, tháng 03 năm 2018 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Tuyết LỜI CẢM ƠN Tác giả xin chân thành cảm ơn văn phòng Học viện khoa học xã hội Việt Nam phân viện TP.HCM; khoa Xã hội học cùng toàn thể Quý Thầy Cô đã tạo điều kiện cho tác giả trong suốt quá trình học tập, nghiên cứu tại học viện cũng như trong thời gian làm luận văn. Tác giả đặc biệt cảm ơn TS Trương Xuân Trường, người thầy hướng dẫn luôn nhiệt tình, chân thành và giúp đỡ tác giả trong suốt quá trình làm luận văn. Để có được kết quả nghiên cứu này, tác giả cũng tỏ lòng biết ơn ban lãnh đạo UBND Quận 8, UBND Phường 10 – Quận 8, các cán bộ công chức phường/quận và những người dân đã tham gia trả lời phỏng vấn, cung cấp thông tin giúp cho công tác thu thập dữ liệu hoàn thành. Xin chân thành cảm ơn những người bạn, các anh/chị đồng nghiệp đã giúp đỡ tác giả trong suốt thời gian học tập. Cuối cùng, xin gửi lời tri ân tới gia đình đã tạo điều kiện về vật chất và tinh thần tốt nhất cho tác giả yên tâm hoàn thành chương trình thạc sỹ này. Thành phố Hồ Chí Minh, tháng 03 năm 2018 Nguyễn Thị Tuyết MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 9 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỂN ......................................... 26 1.1. Cơ sở lý luận............................................................................................. 26 1.2. Cơ sở thực tiễn.......................................................................................... 42 Chương 2: THỰC TRẠNG VĂN HÓA CÔNG SỞ TẠI UBND QUẬN 8 VÀ UBND PHƯỜNG 10 – QUẬN 8 – TP.HCM ...................................... 56 2.1. Hiểu biết của cán bộ, công chức về văn hóa công sở................................ 56 2.2. Việc tổ chức thực hiện đường lối, chủ trương của Đảng, pháp luật của nhà nước về Văn hóa công sở tại địa bàn nghiên cứu...................................... 60 2.3. Việc chấp hành những quy định về văn hóa công sở của cán bộ, công chức ............................................................................................................. 66 2.4. Việc bài trí công sở................................................................................... 77 Chương 3: CÁC YẾU TỐ TÁC ĐỘNG, NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA VÀ KHUYẾN NGHỊ GIẢI PHÁP................................................................ 80 3.1. Các yếu tố tác động .................................................................................. 80 3.2. Những vấn đề đặt ra và khuyến nghị giải pháp......................................... 92 KẾT LUẬN .................................................................................................... 96 TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................................... 100 PHỤ LỤC ..................................................................................................... 103 BẢNG KÝ HIỆU CÁC CHỮ VIẾT TẮT % Tỷ lệ phần trăm CBCC Cán bộ công chức UBND Ủy ban nhân dân TP.HCM Thành phố Hồ Chí Minh Tr Trang VHCS Văn hóa công sở DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Hiểu biết của CBCC về cấp ban hành văn bản VHCS ..................... 58 Bảng 2.2: Danh mục các giao dịch của người dân tại cơ quan hành chính công......................................................................................................... 69 Bảng 2.3: Tương quan đánh giá của CBCC và người dân về bài trí công sở ............................................................................................................. 78 DANH MỤC BIỂU Biểu 2.1: Hiểu biết của CBCC về việc ban hành các quy định VHCS tại đơn vị ................................................................................................... 57 Biểu 2.2:Cán bộ công chức đánh giá về chất lượng giải quyết công việc tại cơ quan hành chính ......................................................................... 64 Biểu: 2.3 So sánh tỷ lệ đánh giá về chất lượng giải quyết công việc giữa người dân và CBCC............................................................................. 65 Biểu 2.4: Đánh giá của người dân về thái độ làm việc của CBCC .................. 70 Biểu 2.5: Đánh giá của người dân đối với thái độ làm việc của CBCC theo nhóm ngành nghề................................................................................. 71 Biểu 2.6: Đánh giá của CBCC về thái độ phục vụ của CBCC......................... 72 Biểu2.7: Tương quan đánh giá của CBCC cấp Quận và Phường về thái độ phục vụ ................................................................................................ 72 Biểu 2.8: Tỷ lệ người dân phản ánh về thái độ gây phiền hà, tiêu cực của CBCC................................................................................................... 74 Biểu 2.9: Tương quan đánh giá sự hài lòng về bài trí công sở của CBCC Quận và CBCC Phường ....................................................................... 79 Biểu đồ:3.1: Trình độ của cán bộ công chức ................................................... 81 Biểu 3.2: Đánh giá của người dân về năng lực chuyên môn của CBCC.......... 82 Biểu đồ 3.2: Tương quan đánh giá của người dân về hiệu quả giải quyết công việc giữa cán bộ Quận và cán bộ Phường ................................... 83 Biểu đồ 3.3: Tương quan đánh giá của người dân về năng lực chuyên môn giữa cán bộ Quận và cán bộ Phường.................................................... 84 DANH MỤC HỘP Hộp 2.1. Hiểu biết của lãnh đạo về các Quy định/quy chế VHCS đang được áp dụng........................................................................................ 59 Hộp 2.2. Hiểu biết của CBCC về các Quy định/quy chế VHCS đang được áp dụng ................................................................................................ 59 Hộp 2.3. Mức độ hiểu biết về VHCS của cán bộ, công chức........................... 59 Hộp 2.4: Ý kiến của người dân và CBCC về việc chấp hành đeo bảng tên của CBCC ............................................................................................ 67 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Tại Đại hội đại biểu toàn quốc lần thứ VI của Đảng (1986), Đảng ta chính thức khẳng định đường lối đổi mới với nội dung chủ đạo là bước chuyển từ mô hình kế hoạch hóa tập trung, bao cấp sang cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước. Bước chuyển này đặt ra yêu cầu và đòi hỏi những đổi mới căn bản của nền hành chính, từ nền hành chính quan liêu, bao cấp, cơ chế “xin cho” ngự trị sang một nền hành chính phục vụ, phục vụ sự phát triển kinh tế - xã hội, phục vụ người dân. Chương trình cải cách hành chính từ đó bắt đầu triển khai thực hiện. Tuy nhiên, đến năm 2001, Chương trình cải cách hành chính mới đồng bộ, toàn diện. Điều đó được thể hiện tại Chương trình cải cách hành chính giai đoạn 2001 - 2010. Gắn với việc cải cách hành chính, việc xây dựng văn hóa công sở được Đảng và nhà nước ta quan tâm triển khai thực hiện trên toàn quốc từ phường/xã đến trung ương. Nhằm xây dựng phong cách chuẩn mực của cán bộ, công chức, viên chức trong hoạt động công vụ, bảo đảm tính trang nghiêm và hiệu quả hoạt động của các cơ quan hành chính Nhà nước, ngày 02 tháng 8 năm 2007, Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định 129/2007 – QĐ -TTg, Quyết định ban hành Quy chế văn hóa công sở tại các cơ quan nhà nước. Từ đó, phong cách ứng xử của cán bộ, công chức, viên chức ở nhiều cơ quan đã có chuyển biến, tiến bộ, tạo nên nề nếp văn hoá mới trong các công sở. Tuy nhiên, đâu đó vẫn còn cán bộ, công chức, viên chức ở các cơ quan hành chính công lợi dụng chức vụ, quyền hạn để nhũng nhiễu, gây khó khăn cho người dân. Thái độ thiếu tôn trọng, thiếu nhiệt tình, không tận tâm trong xử lý công việc. Chưa tuân thủ quy chế, nội quy cơ quan. Với đồng nghiệp còn tình trạng bằng mặt, không bằng lòng, bài xích lẫn nhau, vô hiệu hóa người cộng sự, chèn ép, trù dập những người không đồng quan điểm. Lãnh đạo một số cơ quan thiếu quan tâm trong vấn đề bố trí, sắp xếp công sở một cách khoa học, văn minh để xẩy ra tình trạng công sở nhếch nhác, bừa bộn gây nên sự phản cảm cho người dân khi đến cơ quan giao dịch..... Những biểu hiện trên đây đã và đang làm vẩn đục môi trường văn hoá công sở, ảnh hưởng không nhỏ đến chất lượng và hiệu quả thực hiện nhiệm vụ chính trị của cơ quan đơn vị. Thành phố Hồ Chí Minh đang phấn đấu để trở thành một đô thị hạt nhân, trung tâm kinh tế, trung tâm tri thức, kinh tế tổng hợp đa chức năng hiện đại ngang tầm với các đô thị khu vực Đông Nam Á. Với mục tiêu đó, hơn bất cứ nơi đâu, Tp. HCM phải xây dựng được môi trường văn hóa công sở hiện đại, văn minh đáp ứng yêu cầu phát triển thời kỳ mới. Thời kỳ của Chính phủ kiến tạo, đúng nghĩa với nền hành chính liêm chính, phục vụ. Quận 8 là quận nội thành, nằm ở phía Tây Nam của TP.HCM. Trong những năm gần đây, Quận 8 phát triển mạnh mẽ toàn diện. Công tác cải cách hành chính luôn được Quận ủy, Ủy ban nhân dân Quận 8 quan tâm và xác định là nhiệm vụ trọng tâm, xuyên suốt trong công tác quản lý hành chính Nhà nước để góp phần hướng tới một nền hành chính Nhà nước trong sạch, vững mạnh, bảo đảm công tác quản lý Nhà nước được thống nhất, thông suốt, hiệu lực, hiệu quả. Theo đó, công tác cải cách hành chính luôn được quan tâm chỉ đạo sát sao, kịp thời, tạo động lực để hoạt động cải cách hành chính trên địa bàn Quận 8 đạt được kết quả cao, từ đó, góp phần tăng cường nhận thức, tạo chuyển biến rõ rệt trong hành động của cán bộ, công chức trong hệ thống cơ quan hành chính Nhà nước trên địa bàn Quận 8. Nhìn chung, những kết quả của công tác cải cách hành chính đạt được trong thời gian qua đã góp phần quan trọng đối với việc hoàn thiện thể chế hành chính nhà nước, giảm bớt phiền hà cho người dân và doanh nghiệp, nâng cao chất lượng, hiệu quả quản lý của bộ máy Nhà nước, chấn chỉnh kỷ cương, kỷ luật hành chính, tăng cường trách nhiệm thực thi công vụ của cán bộ, công chức, viên chức, từng bước tạo được sự chuyển biến mạnh trong mối quan hệ giữa cơ quan hành chính Nhà nước và người dân, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn Quận 8. Tuy nhiên, bên cạnh những kết quả đạt được vẫn còn một số hạn chế cần khắc phục như: một bộ phận cán bộ, công chức chưa đáp ứng kịp với yêu cầu đổi mới, phát triển kinh tế - xã hội; còn tình trạng một số cán bộ, công chức thiếu rèn luyện về phẩm chất, đạo đức, thái độ ứng xử đã gây trở ngại trong việc tiếp nhận và giải quyết thủ tục hành chính của người dân, tổ chức; việc thực hiện chấp hành kỷ luật, kỷ cương, giờ giấc làm việc của một số cán bộ công chức, viên chức chưa nghiêm; tính chủ động trong công tác tham mưu có lúc có nơi còn chậm, chưa đáp ứng được các yêu cầu trong thực hiện nhiệm vụ chung; vẫn còn tình trạng hồ sơ trễ hẹn; việc triển khai các chương trình, phần mềm ứng dụng công nghệ thông tin thuộc lĩnh vực đất đai, xây dựng triển khai chưa tương thích, đồng bộ… Từ thực tiễn nêu trên, tác giả chọn đề tài “Văn hóa công sở tại các cơ quan hành chính nhà nước ở Quận 8, Thành phố Hồ Chí Minh” (nghiên cứu trường hợp tại Ủy ban nhân dân Quận 8, Ủy ban nhân dân Phường 10 - Quận 8 - Thành phố Hồ Chí Minh) để làm luận văn thạc sĩ. Tác giả thực hiện nghiên cứu này, nhằm tìm hiểu sâu hơn các yếu tố tác động đến việc thực hiện xây dựng văn hóa công sở tại UBND Quận 8 – TP.HCM. Dựa trên kết quả phân tích định tính và định lượng, tác giả sẽ đưa ra những khuyến cáo và kiến nghị đối với công tác xây dựng văn hóa công sở tại các cơ quan hành chính công của Quận 8 ở hai cấp: cấp phường và cấp quận nhằm góp phần thực hiện tốt hơn nữa công cuộc xây dựng nền hành chính công mang tính phục vụ, đáp ứng yêu cầu trong tình hình phát triển mới của TP.HCM nói riêng và cả nước nói chung. 2. Tình hình nghiên cứu đề tài Văn hóa là một lĩnh vực khoa học thu hút nhiều nhà nghiên cứu trong và ngoài nước. Vì văn hóa có những vai trò nhất định trong sự phát triển nền văn mình của nhân loại. Ở Việt Nam, khoảng vài chục năm nay, văn hóa được đông đảo các nhà nghiên cứu thuộc nhiều lĩnh vực khoa học khác nhau đặc biệt quan tâm. Không ít những công trình khảo cứu công phu và nghiêm túc đã lần lượt được công bố dưới nhiều quy mô và dạng thức khác nhau. Có rất nhiều công trình nghiên cứu văn hóa nổi tiếng của các nhà khoa học tên tuổi như: Trần Văn Giàu, Phan Huy Chú, Phan Huy Lê, Ninh Viết Giao, Trần Quốc Vượng, Nguyễn Quang Ngọc, Hà Minh Đức, Trần Ngọc Thêm.... Tùy theo điều kiện và sở trường mà mỗi nhà nghiên cứu có một phương pháp tiếp cận cơ sở tư liệu cũng như khái quát khoa học riêng. Tuy nhiên, các nhà khoa học kể trên cùng các công trình của mình thường xoay quanh hai xu hướng nghiên cứu: Một là, các nhà nghiên cứu đã và đang tập trung công sức chủ yếu vào việc giải mã những sự kiện, hiện tượng và trào lưu văn hóa… Hai là, các nhà nghiên cứu tập trung công sức chủ yếu vào việc sưu tầm, chỉnh lý, hệ thống và giới thiệu về trình tự xuất hiện trước sau cũng như vị trí cao thấp khác nhau của các nền văn minh, các trung tâm và của các thành tố trong văn hóa Việt Nam. Cả hai xu hướng nghiên cứu nêu trên đều không có công trình nghiên cứu khoa học bài bản nào đến chủ đề văn hóa công sở tại các cơ quan hành chính công ở Việt Nam. Mặc dù văn hóa công sở đã được đề cập nhiều trong các văn bản của Đảng, của Nhà nước từ những thập niên trước. Một số nghiên cứu, bài báo khoa học liên quan đến lĩnh vực này được đăng tải trên các giáo trình, sánh chuyên khảo, luận văn, tạp chí. Có thể kể đến như sau: Đề tài “Nghiên cứu thực trạng và giải pháp xây dựng công sở văn hóa của cơ quan báo chí trên địa bàn Hà Nội” năm 2008 của tác giả Trần Ngọc Diệp. Đề tài này nêu lên thực trạng việc xây dựng công sở văn hóa đối với cơ quan báo chí ở Hà Nội, đồng thời đưa ra một số biện pháp đẩy mạnh việc xây dựng công sở văn hóa trong thời kỳ hiện nay. Tuy nhiên, phạm vi nghiên cứu của đề tài chỉ tập trung trong các cơ quan báo chí ở Hà Nội. Cơ quan báo chí có những đặc điểm khác với cơ quan hành chính công như các Ủy ban nhân dân các cấp. Chính vì vậy, kết quả nghiên cứu của đề tài chỉ có giá trị tham khảo đối với nghiên cứu của tác giả. Quyển sách “Cẩm nang văn hoá ứng xử và giao tiếp công sở” xuất bản năm 2012 của tác giả Võ Bá Đức được biên soạn trên cơ sở nghiên cứu, chọn lọc và đúc kết từ nhiều tài liệu do chính tác giả sưu tầm cùng với việc nghiên cứu, khảo sát thực tiễn trong nhiều năm qua. Sách gồm có 8 chương: Chương I, tìm hiểu về văn hóa (giới thiệu khái quát về văn hóa và vai trò của văn hóa trong sự nghiệp xây dựng và phát triển kinh tế - xã hội); Chương II, gồm những nội dung cơ bản về văn hóa công sở; Chương III, về văn hóa doanh nghiệp; Chương IV, về doanh nhân và văn hóa doanh nhân, Chương V, về văn hóa ứng xử học đường và văn hóa ứng xử bệnh viện; Chương VI, về quy trình tổ chức các sự kiện: Hướng dẫn chi tiết về quy trình tổ chức các loại sự kiện và những lễ tiết, nghi thức đón tiếp, phục vụ khách; Chương VII, về những kỹ năng giao tiếp và những phép ứng xử cơ bản: hướng dẫn rất rõ ràng và sinh động những kỹ năng giao tiếp và những nguyên tắc ứng xử hiện đại, giúp chúng ta có thể tự rèn luyện để tự hoàn thiện nhân cách của mình; Chương VIII, về kỹ năng và phương pháp soạn thảo văn bản. Đây là một tài liệu mang tính chất hướng dẫn có giá trị thiết thực giúp các cơ quan hành chính, đơn vị sự nghiệp, đơn vị xã, phường, thị trấn, doanh nghiệp, trường học, nhận thức đúng đắn vai trò của văn hóa và trách nhiệm của mỗi người chúng ta trong sự nghiệp xây dựng nền văn hóa Việt Nam tiên tiến trong hiện tại và tương lai. Tuy nhiên, tài liệu này mới chỉ đề cập đến văn hoá giao tiếp mà chưa đi sâu khai thác các khía cạch khác của văn hoá công sở. Quyển sách “Văn hóa ứng xử và nghệ thuật giao tiếp công sở”, của Nhà xuất bản Lao động (2013) [15]. Sách gồm 6 chương: Chương I, viết về kỹ năng giao tiếp; Chương II, tìm hiểu những nội dung cơ bản về văn hóa công sở (giao tiếp công sở, kỹ năng ứng xử với đồng nghiệp, kỹ năng ứng xử với cấp trên, kỹ năng ứng xử với cấp dưới, kỹ năng ứng xử với khách hàng, những điều nên tránh nơi công sở, những bài học về giao tiếp nơi công sở; Chương III, tác giả trình bày về văn hóa doanh nghiệp; Chương IV, đề cập đến văn hóa ứng xử học đường, bệnh viện, khi tham gia giao thông…; Chương V, viết về Quy tắc ứng xử trong các cơ quan ban ngành. Đây là cuốn sách có giá trị tham khảo cho người viết luận văn. Tuy nhiên, quyển sách mới chỉ đề cập đến những mối quan hệ, kỹ năng giao tiếp, ứng xử nơi công sở, mà chưa phân tích được những yếu tố khác của văn hóa công sở. Quyển sách “Nâng cao kỷ luật, kỷ cương hành chính, quy chế đánh giá và quy tắc ứng xử của cán bộ, công chức, viên chức nhà nước trong cơ quan, đơn vị hành chính sự nghiệp”, của Nhà xuất bản Lao động (2013) [16]. Nội dung cuốn sách giúp cho các cơ quan, tổ chức, đơn vị tìm hiểu và thực hiện tốt việc đánh giá cán bộ, công chức, viên chức, nâng cao kỷ luật, kỷ cương hành chính; chuẩn mực đạo đức, quy tắc ứng xử; những quy định về việc thực hành tiết kiệm, chống lãng phí. Cuốn sách gồm các phần: Phần thứ nhất, trình bày về quy chế đánh giá và quy tắc ứng xử của cán bộ, công chức, viên chức nhà nước; Phần thứ hai, tác giải đề cập đến về chuẩn mực đạo đức của cán bộ, công chức, viên chức đơn vị hành chính sự nghiệp; Phần thứ ba, viết về quy chế văn hóa công sở của cán bộ, công chức, viên chức tại các cơ quan, đơn vị; Phần thứ tư, tác giả nhấn mạnh đến các giải pháp tăng cường công tác thực hành tiết kiệm, chống lãnh phí tại các cơ quan, đơn vị trong giai đoạn hiện nay; Phần thứ năm, trình bày hướng dẫn mới nhất về việc thực hiện văn hóa công sở, quy tắc ứng xử, chuẩn mực đạo đức và trách nhiệm nêu gương của cán bộ, công chức, viên chức trong cơ quan, đơn vị hành chính sự nghiệp; Phần thứ sáu, là những quy định mới nhất về thi đua khen thưởng, xử lý kỷ luật, tuyển dụng, quản lý và sử dụng cán bộ, công chức, viên chức. Đúng như tên gọi của nó, cuốn sách này là cẩm nang cho những người làm công tác tổ chức, công tác nhân sự trong cơ quan hành chính nhà nước. Mỗi phần của cuốn sách là hứơng dẫn những nghiệp vụ khác nhau trong công tác tổ chức cán bộ của đơn vị. Trần Mai Ước, Luận bàn về văn hóa công sở, Trường Đại học Ngân hàng TP Hồ Chí Minh, 2013. Nghiên cứu đã chỉ ra rằng trong bối cảnh hiện nay, văn hóa công sở vừa là mục tiêu nhưng đồng thời cũng là “cú hích” cần thiết và quan trọng để phát triển công sở. Chúng ta cùng nhau tin tưởng và hy vọng rằng, trong thời gian tới, việc thực hiện có hiệu quả quy chế văn hóa công sở sẽ góp phần xây dựng một nền hành chính chuyên nghiệp, hiện đại, minh bạch và vững mạnh để thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội của đất nước. Năm 2014, Bộ Nội vụ xây dựng Đề án “Văn hoá công sở”. Đề án này tập trung vào những nội dung như: tính hợp lý trong kết cấu tổng thể của dự thảo Đề án; các nội dung, yếu tố cấu thành của văn hóa công sở; các đánh giá về thực trạng quy định pháp luật cũng như việc tổ chức thực hiện văn hóa công sở theo các nội dung: trang phục, lễ phục, đeo thẻ, giao tiếp ứng xử của cán bộ, công chức; về treo Quốc huy, Quốc kỳ, bài trí khuôn viên công sở; xây dựng một văn bản về văn hóa công sở áp dụng chung cho tất cả các cơ quan hành chính nhà nước, hay xây dựng một văn bản khung, trên cơ sở đó các bộ, ngành chủ động xây dựng văn bản về văn hóa công sở cho phù họp với tình hình của cơ quan, địa phương mình; sản phẩm của Đề án là xây dựng Nghị định của Chính phủ về văn hóa công sở cho các cơ quan hành chính nhà nước; đối tượng, phạm vi điều chỉnh của văn hóa công sở được xác định là các cán bộ, công chức trong các cơ quan hành chính nhà nước (Bộ, cơ quan ngang Bộ, Ủy ban nhân dân các cấp); các nội dung xây dựng văn hóa công sở được giới hạn ở 4 nội dung gồm: giáo dục, nâng cao nhận thức của cán bộ, công chức về các nội dung của văn hóa công sở; đổi mới lề lối và phương thức làm việc, tăng cường kỷ luật kỷ cương hành chính; xây dựng văn hóa ứng xử nơi công sở; tổ chức, bài trí công sở; về thẩm quyền quản lý nhà nước đối với văn hóa công sở; dự thảo Đề án xác định Bộ Nội vụ là cơ quan quản lý nhà nước về văn hóa công sở, Vụ Tổ chức cán bộ các bộ, cơ quan ngang Bộ, Sở Nội vụ các tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương là đơn vị tham mưu, theo dõi về vấn đề văn hóa công sở của các bộ, ngành, địa phương. Đề án này là tài liệu tham khảo hữu ích cho tác giả trong quá trình viết luận văn này. Trong bài nghiên cứu “Xây dựng văn hoá tổ chức trong các cơ quan nhà nước”,[12.] Nguyễn Thị Hồng Hải đã tập trung phân tích khái niệm văn hoá tổ chức và các biểu hiện của văn hoá tổ chức trong cơ quan nhà nước. Theo tác giả, văn hoá tổ chức “là một tập hợp các quy định chính thức và phi chính chính thức, căn cứ vào đó các thành viên trong tổ chức sẽ biết ứng xử thế nào”. Văn hoá tổ chức bao gồm những yếu tố bên ngoài và bên trong của tổ chức. Những yếu tố bên ngoài như cách bài trí đồ vật, vật dụng, biểu hiện của các hành vi. Còn những yếu tố bên trong là những yếu tố quan trọng nhưng không nhìn thấy được mà chỉ có thể cảm nhận, bao gồm chuẩn mực hành vi, giá trị, những giả định có tính chất nền tảng (niềm tin). Ngoài ra, tác giả còn phân tích chi tiết tác động của văn hoá công sở đến hoạt động của tổ chức. Trước hết, văn hoá tổ chức giúp thực hiện được mục tiêu của tổ chức. Thứ hai, văn hoá tổ chức giúp mang lại những thay đổi tích cực và giảm thiểu những xung đột trong tổ chức. Thứ ba, văn hoá tổ chức giúp thu hút và giữ chân được người tài làm việc cho tổ chức. Thứ tư, văn hoá tổ chức giúp gia tăng động lực làm việc cho mỗi cá nhân trong tổ chức. Chính vì vai trò quan trọng của văn hoá trong tổ chức các cơ quan nhà nước nên tác giả dưa ra những biện pháp xây dựng văn hoá công sở. Tác giả đưa ra một số biện pháp như: phải xác định rõ các giá trị cốt lõi trong hoạt động công vụ của các cơ quan hành chính nhà nước; các giá trị này phải được chia sẻ trong các thành viên; và cuối cùng là nâng cao trách nhiệm của cán bộ, công chức lãnh đạo, quản lý trong xây dựng và làm phong phú thêm các giá trị tích cực của văn hoá tổ chức. Nghiên cứu này tuy cung cấp một cái nhìn khái quát về biểu hiện, vai trò và giải pháp xây dựng văn hoá công sở nhưng lại chưa đưa ra những luận cứ bằng số liệu và chưa xem xét trong từng bối cảnh cụ thể của từng cơ quan nhà nước. Hà Thị Thủy, Hoàn thiện văn hóa công sở tại UBND huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang, Đại học Kinh tế Đại học quốc gia Hà Nội, 2016. Nghiên cứu đã làm sáng tỏ cơ sở lý luận thực tiễn của việc thực hiện văn hóa công sở và thực trạng văn hóa công sở tại UBND huyện Lục Nam, tỉnh Bắc Giang. Từ đó, tác giả đưa ra những giải pháp nhằm hoàn thiện văn hóa công sở tại đây, góp phần phát triển toàn diện chất ượng và hiệu quả làm việc của cán bộ, công chức, viên chức tại các cơ quan hành chính nhà nước. Chọn lọc, tổng hợp cơ sở lý luận và những văn bản hướng dẫn liên quan đến việc hoàn thiện văn hóa công sở trong phạm vi UBND cấp huyện. Qua khảo sát, nghiên cứu, tác giả đã đánh giá được thực trạng việc xây dựng văn hóa công sở tại UBND huyện Lục Nam - tỉnh Bắc Giang và có những đề xuất giải pháp, kiến nghị sát với thực tế, mang tính khả thi cao. Tóm lại, những nghiên cứu trên về văn hoá công sở chủ yếu tập trung vào khái niệm, vai trò và các biểu hiện của văn hoá công sở. Nhìn chung, chưa có nghiên cứu nào phân tích sâu các yếu tố tác động đến văn hóa công sở và những ảnh hưởng của văn hóa công sở đến sự phát triển của các cơ quan hành chính công, và việc giải quyết các thủ tục hành chính. Thêm vào đó, các nghiên cứu này chưa nghiên cứu, phân tích sâu thực trạng xây dựng văn hoá công sở tại các cơ quan hành chính nhà nước, nên việc đưa ra các giải pháp, phương hướng cụ thể để thực hiện có hiệu quả văn hoá công sở tại cơ quan hành chính nhà nước chưa mang tính khả thi cao. Nói cách khác, nghiên cứu về Văn hoá công sở tại các cơ quan hành chính nhà nước cho đến nay, từ góc nhìn xã hội học vẫn còn nhiều khoảng trống cần được nghiên cứu. Trong quá trình học tập, nghiên cứu và làm việc, những vấn đề trên đã thôi thúc tác giả cần phải đi sâu phân tích, tìm hiểu và làm rõ hơn những yếu tố ảnh hưởng đến văn hóa công sở, thực trạng văn hóa công sở hiện nay và để thấy được giá trị, tầm ảnh hưởng của văn hóa công sở đối với công cuộc cải cách hành chính nói riêng và sự phát triển các cơ quan hành chính nhà nước nói chung. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu - Nghiên cứu nhằm mô tả bức tranh tổng quát việc thực hiện các quy định về văn hoá công sở tại cơ quan hành chính công trên địa bàn Quận 8TP.HCM. Từ đó tác giả muốn chỉ ra những yếu tố tác động và giải pháp để nâng cao văn hoá công sở tại các cơ quan hành chính công. - Góp phần làm rõ khái niệm Văn hóa công sở và những khái niệm có liên quan. - Chứng minh sự phù hợp của Thuyết Chức năng – cấu trúc và Lý thuyết giá trị khi vận dụng vào nghiên cứu này. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để thực hiện mục tiêu trên, luận văn cần thực hiện các nhiệm vụ sau đây: - Làm sáng tỏ những vấn đề lý luận về văn hoá công sở. - Khảo sát, đánh giá thực trạng; phân tích các yếu tố tác động đến văn hoá công sở tại các cơ quan hành chính công trên địa bàn Quận 8 – TP.HCM. - Trên cơ sở phân tích, đánh giá đó, tác giả đề xuất những phương hướng và giải pháp xây dựng văn hoá công sở trong giai đoạn hiện nay. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Văn hóa công sở tại các cơ quan hành chính nhà nước ở Quận 8 – TP. HCM. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Văn hóa công sở ở Việt Nam là một đề tài khá rộng. Trong khuôn khổ luận văn thạc sĩ, chuyên ngành Xã hội học, tác giả không có tham vọng nghiên cứu đầy đủ các vấn đề của văn hóa công sở. Trong phạm vi đề tài này, tác giả giới hạn nghiên cứu như sau: - Phạm vi thời gian: Tác giả nghiên cứu thực trạng văn hóa công sở tại Quận 8 – TP.HCM trong thời gian từ năm 2015 – 2017. - Phạm vi không gian: Nghiên cứu việc thực hiện văn hóa công sở tại UBND Phường 10 – Quận 8 và UBND Quận 8 – TP.HCM. - Về nội dung: Trong phạm vi nghiên cứu này, tác giả tập trung nghiên cứu cách bài trí công sở; vấn đề giao tiếp ứng xử của công chức, viên chức đối với đồng nghiệp; giao tiếp ứng xử của công chức, viên chức đối với người dân khi đến giao dịch tại cơ quan hành chính nhà nước; việc thực hiện các quy định/quy tắc văn hóa công sở của cán bộ, công chức, viên chức cấp phường, cấp quận. - Khách thể nghiên cứu: Công chức, viên chức trực tiếp thực hiện các dịch vụ công tại các cơ quan hành chính nhà nước trên địa bàn Quận 8 – TP.HCM; người dân đang sinh sống tại Phường 10 – Quận 8 và trên địa bàn Quận 8 –TP.HCM. Ngoài ra, trong đề tài này khách thể nghiên cứu còn được xác định là những người công tác trong các lĩnh vực: văn hóa, công đoàn, công tác nhân sự trên địa bàn Quận 8 –TP.HCM. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Phương pháp luận Với nghiên cứu này tác giả sử dụng phương pháp duy vật biện chứng. Các phương pháp phân tích diễn dịch, quy nạp, tổng hợp và phân tích chuyên ngành xã hội học. Cụ thể, tác giả sử dụng phương pháp luận về Văn hóa học và con người ở Việt Nam và phương pháp nghiên cứu khoa học xã hội. Cụ thể, tác giả sử dụng: - Hệ thống lý luận về các phương pháp nhận thức và hoạt động thực tiễn của văn hóa công sở. - Hệ thống tư tưởng Hồ Chí Minh, các quan điểm của Đảng và pháp luật của Nhà nước về Văn hóa công sở. - Vận dụng lý thuyết nghiên cứu, với đề tài này, tác giả sử dụng Thuyết Chức năng – cấu trúc và Lý thuyết giá trị để làm cơ sở phân tích.