Tài liệu Trách nhiệm tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm theo pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam từ thực tiễn tỉnh Tây Ninh (tt)

VIỆN HÀN LÂM KHOA HOC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN ĐOÀN DŨNG TRÁCH NHIỆM TIẾP NHẬN VÀ GIẢI QUYẾT TỐ GIÁC, TIN BÁO VỀ TỘI PHẠM THEO PHÁP LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM TỪ THỰC TIỄN TỈNH TÂY NINH Chuyên ngành : Luật hình sự và Tố tụng hình sự Mã số: 60.38.01.04 TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ LUẬT HỌC Hà Nội - 2017 Công trình được hoàn thành tại: Học viện Khoa học xã hội Người hướng dẫn khoa học: TS. Lê Tiến Châu Phản biện 1: ………………………………………… ………………………………………… Phản biện 2: ………………………………………… ………………………………………… Luận văn sẽ được bảo vệ trước Hội đồng chấm luận văn thạc sĩ họp tại: Học viện Khoa học xã hội ..... giờ ...... ngày ...... tháng ...... năm ...... Có thể tìm hiểu luận văn tại: Thư viện Học viện Khoa học xã hội MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Một trong những công tác trọng tâm và có ý nghĩa rất quan trọng trong đấu tranh phòng, chống tội phạm đó là phải chủ động nắm tình hình về an ninh trật tự, tiếp nhận và giải quyết kịp thời những phản ánh của nhân dân về tình hình an ninh trật tự. Trong đó, trọng tâm là tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm. Bàn về trách nhiệm tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm thì một đòi hỏi đặt ra đó là làm sao có được thông tin nhanh nhất, phản ứng xử lý giải quyết nhanh nhất, đạt hiệu quả cao nhất; khi thực hiện được mục tiêu đó sẽ mang lại hiệu quả thiết thực trong việc đảm bảo an ninh trật tự nói chung, phòng chống tội phạm nói riêng. Trong những năm qua trên địa bàn tỉnh Tây Ninh, công tác tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm từng bước đi vào nề nếp, có nhiều chuyển biến rõ rệt, kết quả giải quyết tin báo, tố giác tội phạm ngày càng tăng. Theo thống kê của Công an tỉnh Tây Ninh, từ năm 2012-2016 tỉ lệ đều đạt trên 90%/năm, vượt chỉ tiêu nghị quyết 37/2012/QH13 ngày 23/11/2012 của Quốc hội vể công tác đấu tranh phòng chống vi phạm pháp luật và tội phạm, công tác của Viện kiểm sát nhân dân, của Tòa án nhân dân và công tác thi hành án năm 2013 đề ra. Số tin báo vi phạm thời hạn xác minh cũng được hạn chế theo từng năm, giảm từ 16% (năm 2012) xuống còn 3,8% (năm 2016) [Nguồn: số liệu thống kê của Công an tỉnh Tây Ninh]. Tuy nhiên, mặc dù theo số liệu báo cáo cho thấy công tác tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm đã có nhiều chuyển biến tích cực, nhưng vẫn còn tồn tại một số hạn chế, thiếu sót như: công tác tổ chức còn sơ hở, quy trình tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm chưa có sự thống nhất, chưa có kế hoạch phối hợp chặt 1 chẽ giữa các cơ quan có trách nhiệm tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm trên địa bàn tỉnh Tây Ninh…Đây là những vấn đề ảnh hưởng rất lớn đến chất lượng, tiến độ của hoạt động điều tra, giải quyết vụ án, đồng thời đã ảnh hưởng không nhỏ đến công tác đấu tranh, phòng chống tội phạm. Nhằm khắc phục những hạn chế nêu trên, tác giả đã lựa chọn đề tài: Trách nhiệm tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm theo pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam từ thực tiễn tỉnh Tây Ninh làm đề tài nghiên cứu luận văn cao học luật, nhằm để tìm hiểu thực trạng công tác tiếp nhận và giải quyết tố giác và tin báo về tội phạm trên địa bàn tỉnh Tây Ninh. Từ đó đề xuất ra giải pháp nhằm góp phần nâng cao hiệu quả công tác tiếp nhận và giải quyết tố giác và tin báo về tội phạm. 2. Tình hình nghiên cứu Trong thời gian qua, công tác tiếp nhận, xử lý tố giác và tin báo về tội phạm rất được sự quan tâm của Đảng, Nhà nước; Cơ quan Công an, Viện kiểm sát, các nhà khoa học, cán bộ nghiên cứu, cán bộ hoạt động thực tiễn…Nhiều đề tài khoa học đã nghiên cứu sâu sắc và đưa ra các giải pháp nâng cao hiệu quả công tác tiếp nhận, giải quyết tố giác và tin báo về tội phạm và thực tiễn áp dụng đã đạt được một số kết quả tốt. Tuy nhiên, việc đi sâu vào nghiên cứu chi tiết về trách nhiệm tiếp nhận, giải quyết tố giác và tin báo về tội phạm trên địa bàn tỉnh Tây Ninh thì chưa có một công trình nào nghiên cứu. Chính vì vậy, việc nghiên cứu đề tài này nhằm nhìn nhận đánh giá một cách khách quan toàn diện về tầm quan trọng của công tác tiếp nhận, xử lý tố giác và tin báo về tội phạm. Trên cơ sở đó, rút ra những ưu điểm, tồn 2 tại và những nguyên nhân để có giải pháp khắc phục, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động này. 3. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của Luận văn 3.1. Mục đích nghiên cứu Nghiên cứu làm rõ những vấn đề lý luận pháp lý về trách nhiệm tiếp nhận, giải quyết tố giác và tin báo về tội phạm ở Việt Nam và thực tiễn hoạt động này của các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền tỉnh Tây Ninh, qua đó đề xuất những giải pháp nhằm góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của công tác này trên địa bàn tỉnh Tây Ninh. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Để đạt được mục đích nêu trên tác giả cần tập trung giải quyết những nhiệm vụ cụ thể sau đây: - Nghiên cứu các vấn để cơ bản liên quan đến cơ sở lý luận về trách nhiệm tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm. - Nghiên cứu thực trạng hoạt động, trách nhiệm tiếp nhận, giải quyết tố giác và tin báo về tội phạm trên địa bàn của các cơ quan có thẩm quyền tại tỉnh Tây Ninh. - Đề xuất một số giải pháp cụ thể nhằm góp phần nâng cao hiệu quả của hoạt động tiếp nhận, giải quyết tố giác và tin báo về tội phạm ở tỉnh Tây Ninh. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của Luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu - Nghiên cứu các vấn đề lý luận và pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam về trách nhiệm tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm. 3 - Nghiên cứu thực tiễn hoạt động tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm của Công an tỉnh Tây Ninh và đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động này. 4.2. Phạm vi nghiên cứu Do tính chất phức tạp của vấn đề nghiên cứu và khả năng của mình, tác giả chỉ tập trung vào nghiên cứu những vấn đề trong phạm vi: trách nhiệm tiếp nhận và giải quyết tố giác và tin báo về tội phạm của Công an tỉnh Tây Ninh. Thời gian khảo sát từ 2012 đến 2016. 5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu của Luận văn Đề tài được tiến hành nghiên cứu dựa trên phương pháp luận của chủ nghĩa Mác-Lê nin về Nhà nước và Pháp luật, dựa trên các quan điểm của Đảng ta về đấu tranh phòng, chống tội phạm và cải cách Tư pháp. Trong khi thực hiện nghiên cứu đề tài này, tác giả sử dụng tổng hợp các phương pháp nghiên cứu cụ thể như: khảo sát, so sánh, phân tích, quy nạp, diễn giải nhằm làm rõ những vấn đề thuộc phạm vi nghiên cứu của đề tài cả trên hai bình diện lý luận và thực tiễn. 6. Ý nghĩa khoa học và ý nghĩa thực tiễn của Luận văn: 6.1. Ý nghĩa khoa học Kết quả nghiên cứu Luận văn sẽ góp phần bổ sung hoàn thiện lý luận khoa học về trách nhiệm tiếp nhận và giải quyết tố giác và tin báo về tội phạm theo pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Kết quả nghiên cứu của Luận văn giúp cho các cơ quan có thẩm quyền ở tỉnh Tây Ninh nhận thức một cách đầy đủ, sâu sắc tầm quan trọng, ý nghĩa của trách nhiệm tiếp nhận, giải quyết tố giác và tin báo về tội phạm. Bên cạnh đó, Luận văn còn cung cấp thêm 4 những luận cứ để củng cố, hoàn thiện hệ thống cơ quan chức năng có trách nhiệm tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo tội phạm trên địa bàn tỉnh Tây Ninh nhằm đáp ứng yêu cầu đấu tranh phòng, chống tội phạm. 7. Cấu trúc của Luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, nội dung Luận văn được thiết kế thành ba chương: - Chương 1: Một số vấn đề lý luận và pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam về tố giác, tin báo về tội phạm. - Chương 2: Thực trạng về hoạt động tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm trên địa bàn tỉnh Tây Ninh. - Chương 3: Các giải pháp nhằm góp phần nâng cao trách nhiệm tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm trên địa bàn tỉnh Tây Ninh. 5 Chương 1 MỘT SỐ VẤN ĐỀ LÝ LUẬN VÀ PHÁP LUẬT TỐ TỤNG HÌNH SỰ VIỆT NAM VỀ TỐ GIÁC, TIN BÁO VỀ TỘI PHẠM 1.1. Một số vấn đề lý luận về tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm 1.1.1. Khái niệm tố giác, tin báo về tội phạm Trước hết, phải hiểu rõ thế nào là “Tố giác”. Dưới góc độ ngôn ngữ học, Tố giác là báo cho cơ quan chính quyền biết người hoặc hành động phạm pháp nào đó [16, tr.1008]. Từ điển Luật học giải thích tố giác về tội phạm là báo cáo cho cơ quan, tổ chức có thẩm quyền biết về hành vi phạm tội của người nào đó. Theo Từ điển Bách khoa Công an nhân dân Việt Nam thì Tố giác là công dân tố cáo trước cơ quan Nhà nước, tổ chức xã hội về người hoặc hành động phạm pháp đã, đang và sẽ xảy ra. Theo quy định tại Điều 101 Bộ luật tố tụng hình sự (BLTTHS) năm 2003 như sau: “Công dân có thể tố giác tội phạm với Cơ quan điều tra, Viện kiệm sát, Tòa án hoặc với cơ quan khác, tổ chức …” Còn “tin báo” là gì? Dưới góc độ ngôn ngữ học, thì thuật ngữ Tin được hiểu là truyền đi, báo đi cho biết về sự việc, tình hình xảy ra hoặc là sự truyền đạt, sự phản ánh dưới các hình thức khác nhau, cho biết về thế giới xung quanh và những quá trình xảy ra trong nó [16, tr.993]. Theo quan điểm của chủ nghĩa duy vật biện chứng thì Tin là nội dung của sự phản ánh, là thuộc tính bản chất của vật chất. Trong Đại từ điển tiếng Việt phổ thông, tin được xác định là: “Điều báo cho biết về sự việc, tình hình xảy ra”. Theo từ điển Luật học thì tin báo về tội phạm là thông tin về tội phạm do cơ quan, tổ chức cung cấp dùng làm cơ sở để khởi tố vụ án hình sự. 6 Tại Thông tư liên ngành số 03/TT-LN ngày 15/5/1992 của Viện kiểm sát nhân dân tối cao - Bộ Nội vụ (nay là Bộ Công an) - Bộ Quốc phòng - Bộ Lâm nghiệp - Tổng cục Hải quan (Thông tư 03): Hướng dẫn thi hành các quy định của Luật TTHS về tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm đã nêu định nghĩa: "Tin báo và tố giác về tội phạm là những thông tin về tội phạm được quy định trong BLHS do công dân, cơ quan nhà nước, tổ chức kinh tế, tổ chức xã hội (gọi tắt là người, cơ quan, tổ chức) cung cấp cho cơ quan có trách nhiệm tiếp nhận và giải quyết; do các phương tiện thông tin đại chúng nêu lên hoặc do người phạm tội tự thú”. Định nghĩa này đến nay có nhiều điểm chưa phù hợp. Nhưng đến khi BLTTHS năm 2003 được ban hành cũng không quy định thế nào là tố giác, tin báo về tội phạm. Do vậy, để tạo sự thống nhất trong việc áp dụng BLTTHS năm 2003, khoản 1,2 Điều 3 Thông tư liên tịch 06/2013/TTLT-BCA-BQP-BTCBNN&PTNT-VKSNDTC ngày 02/8/2013 của Bộ Công an-Bộ Quốc phòng-Bộ Tài chính-Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn-Viện kiểm sát nhân dân tối cao hướng dẫn thi hành quy định của BLTTHS năm 2003 về tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố quy định về tố giác, tin báo về tội phạm (Thông tư liên tịch 06/2013) như sau: “1. Tố giác về tội phạm là những thông tin về hành vi có dấu hiệu tội phạm do cá nhân có danh tín, địa chỉ rõ ràng cung cấp cho cơ quan, cá nhân có trách nhiệm tiếp nhận, giải quyết. 2. Tin báo về tội phạm là những thông tin về hành vi có dấu hiệu tội phạm trên các phương tiện thông tin đại chúng hoặc do cơ quan, tổ chức cung cấp cho cơ quan, cá nhân có trách nhiệm tiếp nhận, giải quyết”. [5, tr.1] 7 Tại Điều 144 BLTTHS năm 2015 đã đưa ra khái niệm hoàn toàn mới về tố giác, tin báo về tội phạm. Theo quy định tại Điều 144 BLTTHS năm 2015 quy định như sau: “1. Tố giác về tội phạm là việc cá nhân phát hiện và tố cáo hành vi có dấu hiệu tội phạm với cơ quan có thẩm quyền. 2. Tin báo về tội phạm là thông tin về vụ việc có dấu hiệu tội phạm do cơ quan, tổ chức, cá nhân thông báo với cơ quan có thẩm quyền hoặc thông tin về tội phạm trên phương tiện thông tin đại chúng”. 1.1.2. Khái niệm tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo tội phạm Công tác tiếp nhận tố giác và tin báo về tội phạm là nhiệm vụ rất quan trọng trong giai đoạn điều tra ban đầu, là cơ sở cho việc giải quyết có hay không các hoạt động tố tụng như khởi tố hay không khởi tố, do vậy, cần phải hiểu rõ công tác tiếp nhận tố giác và tin báo về tội phạm. Tiếp nhận tố giác và tin báo về tội phạm là việc Cơ quan điều tra, Viện kiểm sát, Tòa án và các cơ quan, tổ chức khác như: tổ chức chính trị, chính trị xã hội, xã hội nghề nghiệp, tổ chức kinh tế,… ghi nhận việc cơ quan, tổ chức và công dân đến báo tin về tội phạm đã, đang hoặc sẽ xảy ra để giải quyết hoặc để chuyển cho CQĐT có thẩm quyền giải quyết theo qui định của BLTTHS. 1.1.3. Một số nguyên tắc cơ bản về hoạt động tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm * Nguyên tắc thứ nhất: Bảo đảm pháp chế trong hoạt động tiếp nhận, giải quyết tố giác và tin báo về tội phạm. * Nguyên tắc thứ hai: Bảo đảm tính đầy đủ trong hoạt động tiếp nhận, giải quyết tố giác và tin báo về tội phạm. 8 * Nguyên tắc thứ ba: Bảo đảm tính khẩn cấp, bí mật trong hoạt động tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội pham. 1.2 Quy định của pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam về trách nhiệm tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm 1.2.1 Trách nhiệm tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm 1.2.1.1 Thẩm quyền tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm Theo quy định tại khoản 1 Điều 101 BLTTHS năm 2003 thì thẩm quyền tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm thuộc CQĐT, VKS, Tòa án, các cơ quan, tổ chức. Thẩm quyền này được quy định khá cụ thể tại Điều 5 Thông tư liên tịch 06/2013 và Điều 145 BLTTHS năm 2015. 1.2.1.2 Trình tự, thủ tục tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm Thủ tục tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm là cách thức tổ chức, thực hiện việc tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm của các cơ quan, tổ chức. Thủ tục tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm được quy định trong nhiều văn bản pháp luật khác nhau như Điều 101, 103 Bộ luật tố tụng hình sự, Thông tư liên tịch 06/2013, Thông tư số 28/2014/TT-BCA ngày 07/7/2014 của Bộ trưởng Bộ Công an quy định về Công tác điều tra hình sự trong Công an nhân dân, Quyết định số 1319/QĐ-BCA-C41 ngày 20/3/2015 của Bộ trưởng Bộ Công an Ban hành Quy trình tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố trong Công an nhân dân. 1.2.2 Trách nhiệm giải quyết giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm 1.2.2.1 Thẩm quyền giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm Thẩm quyền giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm được hiểu là thẩm quyền áp dụng các biện pháp xác minh, điều tra theo quy 9 định của pháp luât tố tụng hình sự để làm rõ thông tin về tội phạm đã được tiếp nhận, làm cơ sở cho việc ban hành quyết định khởi tố hay không khởi tố vụ án hình sự theo quy định của BLTTHS. Theo quy định tại Điều 130 BLTTHS năm 2003 và Điều 6 Thông tư liên tịch 06/2013 thì chủ thể có thẩm quyền giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm ít hơn so với chủ thể tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm. 1.2.2.2 Trình tự, thủ tục giải quyết tin báo, tố giác về tội phạm Việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm tuy là một hoạt động tố tụng độc lập nhưng hoạt động này có quan hệ chặt chẽ và có ý nghĩa quan trọng đối với các hoạt động tố tụng tiếp theo. Theo đó, chủ thể có thẩm quyền giải quyết phải tuân thủ các quy định của pháp luật, không được vì bất cứ lý do gì mà từ chối việc giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm; chỉ những cơ quan có thẩm quyền giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm mới được tiến hành giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm. 1.2.2.3 Thời hạn giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm Theo quy định tại khoản 2 Điều 103 BLTTHS năm 2003 thì thời hạn giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm trong điều kiện bình thường là 20 ngày kể từ ngày nhận được tố giác, tin báo về tội phạm; đối với những tố giác, tin báo về tội phạm có nhiều tình tiết phức tạp hoặc phải kiểm tra xác minh tại nhiều địa điểm thì thời hạn giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm có thể dài hơn nhưng không quá hai tháng. Tại điều 147 BLTTHS năm 2015: Trường hợp chưa thể kết thúc việc kiểm tra, xác minh trong thời hạn quy định (02 tháng) thì Viện trưởng VKS cùng cấp hoặc VKS có thẩm quyền có thể gia hạn một lần nhưng không quá 02 tháng 10 Kết luận Chương 1 Trên đây là một số vấn đề lý luận về trách nhiệm tiếp nhận, giải quyết tố giác và tin báo về tội phạm được rút ra từ kết quả của quá trình nghiên cứu các tài liệu lý luận. Nội dung được nghiên cứu chủ yếu trong chương này là những khái niệm cơ bản về tiếp nhận, giải quyết tố giác và tin báo về tội phạm, các nguyên tắc cơ bản về hoạt động tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm. Bên cạnh đó là những nghiên cứu về quy định của pháp luật tố tụng hình sự Việt Nam về trách nhiệm tiếp nhận và giải quyết tố giác và tin báo về tội phạm. Kết quả nhận thức là một trong những cơ sở để chúng tôi nghiên cứu, khảo sát, làm rõ thực trạng tiếp nhận, giải quyết tố giác và tin báo về tội phạm của lực lượng chức năng trên địa bàn tỉnh Tây Ninh và đưa ra một số giải pháp nhằm góp phần nâng cao hiệu quả của hoạt động này. 11 Chương 2 THỰC TRẠNG VỀ HOẠT ĐỘNG TIẾP NHẬN VÀ GIẢI QUYẾT TỐ GIÁC, TIN BÁO TỘI PHẠM TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH TÂY NINH 2.1. Những yếu tố liên quan đến hoạt động tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm trên địa bàn tỉnh Tây Ninh 2.1.1. Đặc điểm vị trí địa lý, kinh tế, văn hoá, xã hội Tây Ninh là tỉnh biên giới thuộc miền Đông Nam bộ, có diện tích 40.036 Km2. Phía Tây và Tây bắc giáp Vương quốc Campuchia, phía Đông giáp tỉnh Bình Dương, Bình Phước, Phía Nam giáp Thành phố Hồ Chí Minh và tỉnh Long An. Về mặt tổ chức hành chính, Tây Ninh có 01 Thành phố Tây Ninh và 08 huyện bao gồm: Trảng Bàng, Gò Dầu, Bến Cầu, Dương Minh Châu, Châu Thành, Hòa Thành, Tân Biên và Tân Châu, toàn tỉnh có 95 phường, xã và thị trấn. Thành phố Tây Ninh là trung tâm kinh tế - chính trị - văn hóa của tỉnh, cách Thành phố Hồ Chí Minh 99 Km về phía Tây Bắc theo Quốc lộ 22, cách biên giới Campuchia 40 km về phía Tây Bắc. Tây Ninh có đường Xuyên Á đi qua với chiều dài gần 28 km, nối thành phố Hồ Chí Minh với Campuchia thông qua cửa khẩu Mộc Bài. 2.1.2 Tình hình phạm pháp hình sự trên địa bàn tỉnh Tây Ninh Theo thống kê của Văn phòng Cảnh sát điều tra Công an tỉnh Tây Ninh, từ năm 2012 đến 2016 trên địa bàn Tây Ninh xảy ra 6.644 vụ phạm pháp hình sự, làm rõ 5.366 vụ, đạt 80,76%, trung bình hàng năm xảy ra 1.328 vụ. 12 2.1.3 Tình hình đội ngũ cán bộ có trách nhiệm tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm trên địa bàn tỉnh Tây Ninh Tổng quân số của Công an tỉnh Tây Ninh là 1638 đồng chí, trong đó có 1373 đồng chí biên chế chính thức, 265 đồng chí là nhân viên hợp đồng có thời hạn, chiếm tỷ lệ 16,17%; lực lượng An ninh có 336 đồng chí, chiếm tỷ lệ 20,51%; lực lượng Cảnh sát có 1032 đồng chí, chiếm tỷ lệ 79,49%. Ngoài ra, lực lượng công an xã, phường, thị trấn và đồn công an các khu công nghiệp của tỉnh Tây Ninh có 1.125 đồng chí được phân bố theo cơ cấu như sau: 97 đồng chí Trưởng công an phường, xã, thị trấn, đồn công an các khu công nghiệp, 146 đồng chí phó Trưởng công an phường, xã, thị trấn, đồn công an các khu công nghiệp, 882 công an viên. 2.2. Thực tiễn hoạt động tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm trên địa bàn tỉnh Tây Ninh 2.2.1 Tình hình hoạt động tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm * Về công tác tiếp nhận - Việc bố trí cán bộ làm công tác tiếp nhận, phân loại, tham mưu đề xuất xử lý và quản lý theo dõi, thống kê báo cáo kết quả tiếp nhận tố giác, tin báo về tội phạm + Đối với Phòng CSĐT Công an tỉnh và phòng An ninh điều tra Công an tỉnh: Phân công cán bộ làm nhiệm vụ trực ban đơn vị, trực ban hình sự trong ngày và chỉ huy Đội điều tra làm công tác tiếp nhận, phân loại, tham mưu đề xuất xử lý. + Đối với Cơ quan CSĐT Công an các huyện, thành phố: Phân công cán bộ luân phiên làm nhiệm vụ trực ban đơn vị, trực ban hình sự trong ngày tiếp nhận, phân loại, tham mưu đề xuất xử lý. 13 + Đối với các cơ quan khác được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra: Phòng Cảnh sát quản lý hành chính về trật tự xã hội: giao Cảnh sát 113 làm công tác tiếp nhận tin báo qua điện thoại. Các trường hợp còn lại do đội tham mưu tiếp nhận. Phòng Cảnh sát giao thông: giao Đội tuyên truyền, điều tra giải quyết tai nạn giao thông tiếp nhận, phân loại, tham mưu đề xuất xử lý và quản lý theo dõi, thống kê báo cáo. Các đơn vị còn lại: giao Đội tham mưu tiếp nhận, phân loại, tham mưu đề xuất xử lý và quản lý theo dõi, thống kê báo cáo. - Việc bố trí địa điểm trực ban hình sự của Cơ quan điều tra, địa điểm tiếp nhận tố giác, tin báo tại các cơ quan khác được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra. + Cơ quan điều tra: Đối với các Phòng An ninh điều tra, CSĐT Công an tỉnh: bố trí địa điểm trực ban hình sự là phòng trực ban của đơn vị. Cơ quan CSĐT Công an huyện, thành phố bố trí địa điểm trực ban hình sự là phòng làm việc của Đội điều tra tổng hợp, có 03 huyện (Gò Dầu, Tân Châu và Hòa Thành) bố trí chung phòng trực ban-tiếp công dân của đơn vị, do trụ sở chưa thể bố trí trực ban hình sự riêng biệt. + Cơ quan khác được giao nhiệm vụ tiến hành một số hoạt động điều tra: bố trí địa điểm tiếp nhận tố giác, tin báo tại phòng trực ban-tiếp công dân của đơn vị mình. * Về công tác giải quyết Từ năm 2012 đến 2016, theo thống kê của Công an tỉnh Tây Ninh tiếp nhận thụ lý, giải quyết 9.631 tố giác, tin báo tội phạm (cấp tỉnh 585 tin, cấp huyện 9.029 (trong đó nhận từ Công an cấp xã 14 4.054 tin/9.029 số tin Công an cấp huyện tiếp nhận), cơ quan khác của Công an cấp tỉnh được giao tiến hành một số hoạt động điều tra 17 tin). Kết quả xử lý: khởi tố vụ án hình sự 7.031, không khởi tố vụ án 2.334, xử lý khác 53, chưa giải quyết 743 [xem phụ lục bảng 2.2] 2.2.2. Nhận xét, đánh giá - Về thuận lợi Thứ nhất, việc bố trí địa điểm trực ban hình sự được thực hiện đúng theo quy định, mọi thông tin tội phạm đều được tiếp nhận, phân loại xử lý đảm bảo trình tự thủ tục quy định. Công an cấp xã thường xuyên phân công cán bộ trực hàng ngày tiếp nhận, giải quyết tin báo, tố giác tội phạm. Thứ hai, việc các văn bản quy định về công tác tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo tội phạm rõ ràng, cụ thể, dễ áp dụng. Thứ ba, việc thực hiện chế độ thông tin báo cáo về công tác giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm và kiến nghị khởi tố luôn được thực hiện đúng quy định theo Thông tư 06, đảm bảo nội dung và thời gian. Công an tỉnh Tây Ninh có phần mềm “Quản lý tin báo tội phạm và Điều tra án” đang được triển khai sử dụng tích cực trong toàn tỉnh, rất thuận lợi cho việc thống kê báo cáo. Thứ tư, việc thực hiện chế độ thông tin báo cáo về công tác tiếp nhận, giải quyết tố giác tin báo về tội phạm do ban đầu khi chưa có hướng dẫn cụ thể còn xảy ra việc báo cáo chậm về Bộ Công an. - Về tồn tại, thiếu sót và khó khăn vướng mắc Thứ nhất, về trình tự, thủ tục tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm. Thứ hai, về đội ngũ cán bộ công an cấp xã. Trình độ năng lực của lực lượng Công an viên cấp xã phần lớn chưa qua đào tạo nghiệp 15 vụ nên còn gặp nhiều khó khăn trong quá trình phân loại, xử lý tố giác, tin báo tội phạm. Thứ ba, về các quy định của pháp luật TTHS và các văn bản pháp luật khác liên quan quy định chưa thống nhất. - Nguyên nhân của những tồn tại, thiếu sót + Nguyên nhân khách quan Một là, các văn bản luật và các văn bản hướng dẫn còn một số bất cập, thiếu sót, quy định chưa rõ ràng trong công tác tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm. Đội ngũ cán bộ trực tiếp thực hiện công tác tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm còn thiếu so với yêu cầu thực tiễn. Hai là, trang thiết bị hỗ trợ cho công tác tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm còn thiếu. + Nguyên nhân chủ quan: Vai trò lãnh đạo của các cơ quan có thầm quyền trong việc tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm chưa được chú trọng, thiếu quan tâm, sát sao, thiếu kiểm tra, đôn đốc thường xuyên công tác này nên chất lượng nhiều vụ việc còn hạn chế. Đội ngũ cán bộ trực tiếp thực hiện công tác tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm chưa nêu cao tinh thần trách nhiệm trong việc thực hiện tiếp nhận và giải quyết. Một phần chưa được tập huấn, bồi dưỡng, đào tạo chuyên sâu dẫn đến còn hạn chế. Công tác kiểm tra, thanh tra hoạt động tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm chưa kịp thời nên những sai sót chậm bị phát hiện và chấn chỉnh ngay. 16 Kết luận Chương 2 Trong chương 2, tác giả luận văn đã trình bày cơ bản về tình hình chính trị, kinh tế, văn hoá và vị trí địa lý của tỉnh Tây Ninh, qua đó cho thấy tỉnh Tây Ninh là địa phương đang trên đà phát triển về kinh tế đồng thời cũng nêu được tình hình diễn biến của tội phạm hình sự trên địa bàn. Tác giả đã trình bày về thực trạng công tác tiếp nhận tố giác và tin báo về tội phạm cũng như kết quả giải quyết của các cơ quan chức năng có thẩm quyền trên địa bàn tỉnh Tây Ninh. 17 Chương 3 CÁC GIẢI PHÁP GÓP PHẦN NÂNG CAO TRÁCH NHIỆM TIẾP NHẬN VÀ GIẢI QUYẾT TỐ GIÁC, TIN BÁO VỀ TỘI PHẠM TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH TÂY NINH 3.1. Dự báo những yếu tố tác động đến tình hình tiếp nhận và giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm trong thời gian tới 3.1.1. Tình hình kinh tế, chính trị, xã hội tỉnh Tây Ninh trong những năm tới và dự báo về những yếu tố tác động Tỉnh Tây Ninh được xem là một trong những cửa ngõ giao lưu về quốc tế quan trọng giữa Việt Nam với Campuchia, Thái Lan… Đồng thời tỉnh có vị trí quan trọng trong mối giao lưu trao đổi hàng hoá giữa các tỉnh vùng kinh tế trọng điểm phía Nam và các tỉnh thuộc vùng đồng bằng sông Cửu Long. Tây Ninh với nhiều lợi thế sẵn có như vị trí tiếp giáp Thành phố Hồ Chí Minh, đây cũng là địa phương có hai cửa khẩu quốc tế, có đường xuyên Á đi qua, khí hậu ôn hoà, đất đai phì nhiêu và đặc biệt có nhiều di tích.Hiện nay tỉnh Tây Ninh đang trên đà đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá, đẩy mạnh hợp tác đầu tư trong nước và nước ngoài. Tuy nhiên, bên cạnh những mặt thuận lợi trên, trong thời gian tới nhiều vấn đề xã hội là nguyên nhân, điều kiện phát sinh tội phạm và diễn biến phức tạp. 3.1.2. Dự báo về những thuận lợi, khó khăn ảnh hưởng tới tiếp nhận, giải quyết tố giác, tin báo về tội phạm trong thời gian tới 3.1.2.1 Thuận lợi Thứ nhất, phong trào toàn dân bảo vệ an ninh Tổ quốc trên địa bàn tỉnh Tây Ninh được quan tâm xây dựng phát triển rộng khắp tại các địa bàn dân cư, các cơ quan, doanh nghiệp …đồng thời được sự ủng hộ, tham gia đông đảo của quần chúng nhân dân trong công tác giữ gìn an ninh trật tự và đấu tranh phòng chống tội phạm. 18