Tài liệu Tóm tắt lý thuyết chương đại cương về kim loại

TÓM T T LÝ THUY T HÓA VÔ CƠ 12 CHƯƠNG 5: ð I CƯƠNG V KIM LO I Bài 18: TÍNH CH T C A KIM LO I – DÃY ðI N HÓA C A KIM LO I I./ Tính ch t v t lí: Kim lo i có nh ng tính ch t v t lí chung :Tính d o - Tính d n ñi n - Tính d n nhi t - Ánh kim Tính ch t v t lí chung c a kim lo i gây nên b i s có m t c a các electron t do trong m ng tinh th kim lo i. II./ Tính ch t hóa h c: Tính ch t hóa h c chung c a kim lo i là tính kh (d b oxi hóa) M ---> Mn+ + ne (n=1,2 ho c 3e) 1./ Tác d ng v i phi kim: o o 2Fe + 3Cl2 t → 2FeCl3 Cu + Cl2 t → CuCl2 o t to 4Al + 3O2  Fe + S  → 2Al2O3 → FeS 2./ Tác d ng v i dung d ch axit: a./ V i dung d ch axit HCl , H2SO4 loãng: (tr Cu , Ag , Hg , Pt, Au) → mu i + H2. Thí d : Fe + 2HCl  → FeCl2 + H2 b./ V i dung d ch HNO3 , H2SO4 ñ c: (tr Pt , Au ) → mu i + s n ph m kh + nư c. Thí d : o Thí d : 3Cu + 8HNO3 (loãng) t → 3Cu(NO3)2 + 2NO ↑ + 4H2O to Fe + 4HNO3 (loãng)  → Fe(NO3)3 + NO ↑ + 2H2O to Cu + 2H2SO4 (ñ c)  → CuSO4 + SO2 ↑ + 2H2O Chú ý: HNO3 , H2SO4 ñ c ngu i không ph n ng v i các kim lo i Al , Fe, Cr … 3./ Tác d ng v i nư c: Li , K , Ba , Ca , Na + nư c nhi t ñ thư ng → bazơ + H2 Thí d : 2Na + 2H2O  → 2NaOH + H2 4./ Tác d ng v i dung d ch mu i: kim lo i m nh hơn kh ion c a kim lo i y u hơn trong dung d ch mu i thành kim lo i t do. Thí d : Fe + CuSO4  → FeSO4 + Cu ði u ki n ñ kim lo i A ñ y kim lo i B ra kh i mu i : A + Bn+ + Kim lo i A ñ ng trư c kim lo i B trong dãy ho t ñ ng hóa h c +Kim lo i A không tan trong nư c +Mu i t o thành ph i tan III./ Dãy ñi n hóa c a kim lo i: 1./ Dãy ñi n hóa c a kim lo i: K+ Na+ Ca2+ Mg2+ Al3+ Zn2+ Fe2+ Ni2+ Sn2+ Pb2+ H Cu2+ Fe3+ Hg2+ Ag+ Pt2+ Au3+ K Na Ca Tính oxi hóa c a ion kim lo i tăng d n Mg Al Zn Fe Ni Sn Pb H2 Cu Fe2+ Hg Ag Pt Au Tính kh c a kim lo i gi m d n 2./ Ý nghĩa c a dãy ñi n hóa: D ñoán chi u c a ph n ng gi a 2 c p oxi hóa kh x y ra theo chi u: ch t oxi hóa m nh hơn s oxi hóa chát kh m nh hơn sinh ra ch t oxi hóa y u hơn và ch t kh y u hơn.( qui t c α ) Thí d : ph n ng gi a 2 c p Fe2+/Fe và Cu2+/Cu là: Fe  → Fe2+ + Cu Cu2+ + Oxh m nh kh m nh oxh y u kh y u Fe2+ Fe http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, Tài li u h c t p Cu2+ Cu 1 Fe + Cu2+ → Fe2+ + Cu Toång quaùt: Giaû söû coù 2 caëp oxi hoaù – khöû X /X vaø Yy+/Y (caëp Xx+/X ñöùng tröôùc caëp Yy+/Y). x+ Xx+ Yy+ X Y Phương trình ph n ng : Yy+ + X → Xx+ + Y Bài 20: S ĂN MÒN KIM LO I I./ Khái ni m: S ăn mòn kim lo i là s phá h y KL ho c h p kim do tác d ng c a các ch t trong môi trư ng xung quanh. M ----> Mn+ + ne II./ Các d ng ăn mòn kim lo i: 1./ Ăn mòn hóa h c: là quá trình oxi hóa - kh , trong ñó các electron c a kim lo i ñư c chuy n tr c ti p ñ n các ch t trong môi trư ng. 2./ Ăn mòn ñi n hóa h c: a./ Khái ni m: ăn mòn ñi n hóa là quá trình oxi hóa – kh , trong ñó kim lo i b ăn mòn do tác d ng c a dung d ch ch t ñi n li và t o nên dòng electron chuy n d i t c c âm ñ n c c dương. b./ Cơ ch : + C c âm: kim lo i có tính kh m nh hơn b oxi hóa. + C c dương: kim lo i có tính kh y u hơn. III./ Ch ng ăn mòn kim lo i: a./ Phương pháp b o v b m t: b./ Phương pháp ñi n hóa: N i kim lo i c n b o v v i m t kim lo i có tính kh m nh hơn. Thí d : ñ b o v v tàu bi n làm b ng thép ngư i ta g n vào nh ng m t ngoài c a v tàu (ph n chìm dư i nư c) nh ng lá k m (Zn). Bài 21: ðI U CH KIM LO I I./Nguyên t c: Kh ion kim lo i thành nguyên t . Mn+ + ne ----> M II./ Phương pháp: 1./ Phương pháp nhi t luy n: dùng ñi u ch nh ng kim lo i (sau Al) như: Zn , Fe , Sn , Pb , Cu , Hg … Dùng các ch t kh m nh như: C , CO , H2 ho c Al ñ kh các ion kim lo i trong oxit nhi t ñ cao. o o Thí d : PbO + H2 t → Pb + H2O Fe2O3 + 3CO t → 2Fe + 3CO2 2./ phương pháp th y luy n: dùng ñi u ch nh ng kim lo i Cu , Ag , Hg … Dùng kim lo i có tính kh m nh hơn ñ kh ion kim lo i trong dung d ch mu i Thí d : Fe + CuSO4 ---> Cu + FeSO4 3./ Phương pháp ñi n phân: a./ ñi n phân nóng ch y: ñi u ch nh ng kim lo i K , Na , Ca , Mg , Al. ði n phân nóng ch y các h p ch t (mu i, oxit, bazơ) c a chúng. Thí d : 2NaCl ñpnc → 2Na + Cl2   MgCl2 ñpnc → Mg + Cl2   2Al2O3 ñpnc → 4Al + 3O2   b./ ði n phân dung d ch: ñi u ch kim lo i ñ ng sau Al. Thí d : CuCl2 ñpdd → Cu + Cl2   4AgNO3 + 2H2O ñpdd → 4Ag + O2 + 4HNO3   ñpdd CuSO4 + 2H2O  → 2Cu + 2H2SO4 + O2  AIt c./Tính lư ng ch t thu ñư c các ñi n c c m= 96500n m: Kh i lư ng ch t thu ñư c các ñi n c c A: Kh i lư ng mol nguyên t (hay M) I: Cư ng ñ dòng ñi n (ampe0 t : Th i gian (giây) http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, Tài li u h c t p 2 n : s electron mà nguyên t hay ion cho ho c nh n Chương 6: KIM LO I KI M , KIM LO I KI M TH , NHÔM Bài 25: KIM LO I KI M VÀ H P CH T QUAN TR NG C A KIM LO I KI M A./ Kim lo i ki m: I./ V trí trong b ng tu n hoàn, c u hình electron: Kim lo i ki m g m: Liti (Li) , Natri (Na) , Kali (K) , Rubiñi (Rb) , Xesi (Cs) , Franxi (Fr). Thu c nhóm IA C u hình electron: ns1 ð u có 1e l p ngoài cùng Li (Z=3) 1s22s1 hay [He]2s1 Na (Z=11) 1s22s22p63s1 hay [Ne]3s1 K (Z=19) 1s22s22p63s23p64s1 hay [Ar]4s1 II./ Tính ch t hóa h c: Có tính kh m nh: M ---> M+ + e 1./ Tác d ng v i phi kim: Thí d : 4Na + O2 ---> 2Na2O 2Na + Cl2 ---> 2NaCl 2./ Tác d ng v i axit (HCl , H2SO4 loãng): t o mu i và H2 Thí d : 2Na + 2HCl ---> 2NaCl + H2↑ 3./ Tác d ng v i nư c: t o dung d ch ki m và H2 Thí d : 2Na + 2H2O ---> 2NaOH + H2↑ III./ ði u ch : 1./ Nguyên t c: kh ion kim lo i ki m thành nguyên t . 2./ Phương pháp: ñi n phân nóng ch y mu i halogen ho c hidroxit c a chúng. Thí d : ñi u ch Na b ng cách ñi n phân nóng ch y NaCl và NaOH 4NaOH ñpnc → 4Na + 2H2O + O2 PTðP: 2NaCl ñpnc → 2Na + Cl2     B./ M t s h p ch t quan tr ng c a kim lo i ki m: I./ Natri hidroxit – NaOH + Tác d ng v i axit: t o và nư c NaOH + HCl ---> NaCl + H2O + Tác d ng v i oxit axit: CO2 +2 NaOH ---> Na2CO3 + H2O (1) CO2 + NaOH ---> NaHCO3 (2) L pt l : f = n NaOH nCO2 * f ≤ 1 : NaHCO3 * 1〈 f 〈 2 : NaHCO3 & Na2CO3 * 2 ≤ f : Na2CO3 Na2CO3 + H2O * NaOH (dư) + CO2 NaHCO3 * NaOH + CO2 (dư) Thí d : 2NaOH + CO2 ---> Na2CO3 + H2O + Tác d ng v i dung d ch mu i: Thí d : 2NaOH + CuSO4 ---> Na2SO4 + Cu(OH)2↓ II./ Natri hidrocacbonat – NaHCO3 o 1./ ph n ng phân h y: 2NaHCO3 t → Na2CO3 + CO2 + H2O 2./ Tính lư ng tính: + Tác d ng v i axit: NaHCO3 + HCl ---> NaCl + CO2 + H2O + Tác d ng v i dung d ch bazơ: NaHCO3 + NaOH ---> Na2CO3 + H2O III./ Natri cacbonat – Na2CO3 + Tác d ng v i dung d ch axit m nh: Na2CO3 + 2HCl ---> 2NaCl + CO2 + H2O Mu i cacbonat c a kim lo i ki m trong nư c cho môi trư ng ki m IV./ Kali nitrat: KNO3 Tính ch t: có ph n ng nhi t phân 2KNO3 ---> 2KNO2 + O2 Bài 26: KLK TH VÀ H P CH T QUAN TR NG C A KIM LO I KI M TH http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, Tài li u h c t p 3 A./ Kim lo i ki m th I./ V trí – c u hình electron: Thu c nhóm IIA g m các nguyên t sau: beri (Be) , magie (Mg) , canxi (Ca) , stronti (Sr) , bari (Ba). C u hình electron: ð u có 2e l p ngoài cùng Be (Z=4) 1s22s2 hay [He]2s2 Mg (Z=12) 1s22s22p63s2 hay [Ne]3s2 Ca (Z= 20) 1s22s22p63s23p64s2 hay [Ar]4s2 II./ Tính ch t hóa h c: Có tính kh m nh (nhưng y u hơn kim lo i ki m) M ---> M2+ + 2e 1./ Tác d ng v i phi kim: Ca + Cl2 ---> CaCl2 2Mg + O2 ---> 2MgO 2./ Tác d ng v i dung d ch axit: a./ V i axit HCl , H2SO4 loãng→ mu i và gi i phóng H2 Mg + 2HCl ---> MgCl2 + H2 b./ V i axit HNO3 , H2SO4 ñ c→ mu i + s n ph m kh + H2O Thí d : 4Mg + 10HNO3 ( loãng) ---> 4Mg(NO3)2 + NH4NO3 + 3H2O 4Mg + 5H2SO4 (ñ c) ---> 4MgSO4 + H2S + 4H2O 3./ Tác d ng v i nư c: Ca , Sr , Ba + H2O → bazơ và H2. Thí d : Ca + 2H2O ---> Ca(OH)2 + H2 B./ M t s h p ch t quan tr ng c a canxi: I./ Canxi hidroxit – Ca(OH)2: + Tác d ng v i axit: Ca(OH)2 + 2HCl ---> CaCl2 + 2H2O + Tác d ng v i oxit axit: Ca(OH)2 + CO2 ---> CaCO3↓ + H2O (nh n bi t khí CO2) + Tác d ng v i dung d ch mu i: Ca(OH)2 + Na2CO3 ---> CaCO3 ↓ + 2NaOH II./ Canxi cacbonat – CaCO3: o + Ph n ng phân h y: CaCO3 t → CaO + CO2 + Ph n ng v i axit m nh: CaCO3 + 2HCl ---> CaCl2 + CO2 + H2O CaCO3 + H2O + CO2 ---> Ca(HCO3)2 + Ph n ng v i nư c có CO2: III./ Canxi sunfat: o Th ch cao s ng: CaSO4.2H2O CaSO4.2H2O t → CaSO4.H2O Th ch cao nung: CaSO4.H2O Th ch cao khan: CaSO4 C./ Nư c c ng: 1./ Khái ni m: nư c có ch a nhi u ion Ca2+ và Mg2+ ñư c g i là nư c c ng. Phân lo i: a./ Tính c ng t m th i: gây nên b i các mu i Ca(HCO3)2 và Mg(HCO3)2 b./ Tính c ng vĩnh c u: gây nên b i các mu i CaSO4 , MgSO4 , CaCl2 , MgCl2 c./ Tính c ng toàn ph n: g m c tính c ng t m th i và vĩnh c u. 2./ Cách làm m m nư c c ng: Nguyên t c: là làm gi m n ng ñ các ion Ca2+ , Mg2+ trong nư c c ng. a./ phương pháp k t t a: * ð i v i nư c có tính c ng t m th i: o Ca(HCO3)2 t + ðun sôi , l c b k t t a. → CaCO3 ↓ + CO2 ↑ + H2O + Dùng Ca(OH)2 , l c b k t t a: Ca(HCO3)2 + Ca(OH)2 ---> 2CaCO3↓ + 2H2O + Dùng Na2CO3 ( ho c Na3PO4): Ca(HCO3)2 + Na2CO3 ---> CaCO3 ↓ + 2NaHCO3 * ð i v i nư c có tính c ng vĩnh c u và toàn ph n: dùng Na2CO3 (ho c Na3PO4) Thí d : CaSO4 + Na2CO3 ---> CaCO3↓ + Na2SO4 b./ Phương pháp trao ñ i ion: 3./ Nh n bi t ion Ca2+ , Mg2+ trong dung d ch: Thu c th : dung d ch ch a CO32- (như Na2CO3 …) Bài 27: NHÔM VÀ H P CH T C A NHÔM A./ Nhôm: I./ V trí – c u hình electron: http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, Tài li u h c t p 4 Nhóm IIIA , chu kì 3 , ô th 13. C u hình electron: Al (Z=13): 1s22s22p63s23p1 hay [Ne]3s23p1 Al3+: 1s22s22p6 II./ Tính ch t hóa h c: Có tính kh m nh (y u hơn kim lo i ki m, ki m th ) Al --> Al3+ + 3e 1./ Tác d ng v i phi kim : 2Al + 3Cl2 ---> 2AlCl3 4Al + 3O2 ---> 2Al2O3 2./ Tác d ng v i axit: a./ V i axit HCl , H2SO4 loãng: 2Al + 6HCl ---> 2AlCl3 + 3H2 b./ V i axit HNO3 , H2SO4 ñ c, nóng: Thí d : Al + 4HNO3 (loãng) ---> Al(NO3)3 + NO + 2H2O o → Al2(SO4)3 + 3SO2 + 6H2O 2Al + 6H2SO4 (ñ c) t Chú ý: Al không tác d ng v i HNO3 ñ c ngu i và H2SO4 ñ c ngu i 3./ Tác d ng v i oxit kim lo i ( PƯ nhi t nhôm) o Thí d : 2Al + Fe2O3 t → Al2O3 + 2Fe 4./ Tác d ng v i nư c: không tác d ng v i nư c dù nhi t ñ cao vì trên b m t c a Al ph kin m t l p Al2O3 r t m ng, b n và m n không cho nư c và khí th m qua. 5./ Tác d ng v i dung d ch ki m: 2Al + 2NaOH + 2H2O ---> 2NaAlO2 + 3H2 ↑ IV./ S n xu t nhôm: 1./ nguyên li u: qu ng boxit (Al2O3.2H2O) 2./ Phương pháp: ñi n phân nhôm oxit nóng ch y Thí d : 2Al2O3 ñpnc → 4Al + 3O2   B./ M t s h p ch t c a nhôm I./ Nhôm oxit – A2O3: là oxit lư ng tính Tác d ng v i axit: Al2O3 + 6HCl ---> 2AlCl3 + 3H2O Tác d ng v i dung d ch ki m: Al2O3 + 2NaOH ---> 2NaAlO2 + H2O II./ Nhôm hidroxit – Al(OH)3: Al(OH)3 là hidroxit lư ng tính. Tác d ng v i axit: Al(OH)3 + 3HCl ---> AlCl3 + 3H2O Tác d ng v i dung d ch ki m: Al(OH)3 + NaOH ---> NaAlO2 + 2H2O ði u ch Al(OH)3: AlCl3 + 3NH3 + 3H2O ---> Al(OH)3 ↓ + 3NH4Cl Hay: AlCl3 + 3NaOH ---> Al(OH)3 + 3NaCl III./ Nhôm sunfat: phèn chua : K2SO4.Al2(SO4)3.24H2O hay KAl(SO4)2.12H2O IV./ Cách nh n bi t ion Al3+ trong dung d ch: + Thu c th : dung d ch NaOH dư + Hi n tư ng: k t t a keo tr ng xu t hi n sau ñó tan trong NaOH dư. Bài 31: S T (Fe=56) I./ V trí – c u hình electron: S t ô th 26, nhóm VIIIB, chu kì 4 C u hình electron: Fe (Z=26): 1s22s22p63s23p63d64s2 hay [Ar]3d64s2 Fe2+: [Ar]3d6 Fe3+: [Ar]3d5 II./Tính ch t v t lí : S t có tính nhi m t khí b nam châm hút.D n ñi n kém và gi m d n :Ag>Cu>Au>Al>Fe II./ Tính ch t hóa h c: Có tính kh trung bình Fe ---> Fe+2 + 2e Fe ---> Fe+3 + 3e 1./ Tác d ng v i phi kim: o o o → FeS 3Fe + 2O2 t → Fe3O4 2Fe + 3Cl2 t → 2FeCl3 Thí d : Fe + S t 2./ Tác d ng v i axit: a./ V i dung d ch HCl, H2SO4 loãng→ mu i Fe (II) + H2 Fe + 2HCl → FeCl2 + H2 Thí d : Fe + H2SO4 → FeSO4 + H2↑ b./ V i dung d ch HNO3 và H2SO4 ñ c nóng: t o mu i Fe (III) Thí d : Fe + 4 HNO3 (loãng) → Fe(NO3)3 + NO↑ + 2H2O o → Fe2(SO4)3 + 3SO2↑ + 6H2O 2Fe + 6H2SO4 (ñ c) t http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, Tài li u h c t p 5 Chú ý: Fe không tác d ng v i axit HNO3 ñ c ngu i và H2SO4 ñ c ngu i 3. Tác d ng v i dung d ch mu i: Fe kh ñư c ion c a các kim lo i ñ ng sau nó. Thí d : Fe + CuSO4 → FeSO4 + Cu↓ 4./ Tác d ng v i nư c: nhi t ñ thư ng s t không kh nư c nhi t ñ cao: o o < Thí d : 3Fe + 4H2O t570 → Fe3O4 + 4H2↑  t o >570 o Fe + H2O  → FeO + H2↑ Bài 32: H P CH T C A S T I./H p ch t s t (II) Tính ch t hóa h c ñ c trưng c a h p ch t s t (II) là tính kh (d b oxi hóa) 1./ S t (II) oxit: FeO o Thí d : 3FeO + 10HNO3 (loãng) t → 3Fe(NO3)3 + NO↑ + 5H2O o Fe2O3 + CO t → 2FeO + CO2↑ 2./ S t (II) hidroxit: Fe(OH)2 4Fe(OH)2 + O2 + 2H2O ---> 4Fe(OH)3↓ 3./ Mu i s t (II): 2FeCl2 + Cl2 ---> 2FeCl3 Chú ý: FeO , Fe(OH)2 khi tác d ng v i HCl hay H2SO4 loãng t o mu i s t (II) Thí d : FeO + 2HCl ---> FeCl2 + H2 Fe(OH)2 + 2HCl ---> FeCl2 + 2H2O II./ H p ch t s t (III): H p ch t s t (III) có tính oxi hóa. 1./ S t (III) oxit: Fe2O3 - Là oxit bazơ: tác d ng v i axit t o mu i s t (III) và nư c. Thí d : Fe2O3 + 6HCl ---> 2FeCl3 + 3H2O Fe2O3 + 6HNO3 ---> 2Fe(NO3)3 + 2H2O - B CO, H2 , Al kh thành Fe nhi t ñ cao: o Thí d : Fe2O3 + 3CO t → 2Fe + 3CO2 ði u ch : phân h y Fe(OH)3 nhi t ñ cao. o → Fe2O3 + 3H2O Thí d : 2Fe(OH)3 t 2./ S t (III) hidroxit: Fe(OH)3 Tác d ng v i axit: t o mu i và nư c Thí d : Fe(OH)3 + 3H2SO4 ---> Fe2(SO4)3 + 6H2O ði u ch : cho dung d ch ki m tác d ng v i mu i s t (III). FeCl3 + 3NaOH ---> Fe(OH)3 ↓ + 3NaCl 3./ Mu i s t (III): Có tính oxi hóa (d b kh ) Thí d : Fe + 2FeCl3 ---> 3FeCl2 Cu + 2FeCl3 ---> 2FeCl2 + CuCl2 Bài 34: CROM VÀ H P CH T C A CROM I./ V trí – c u hình electron: Ô th 24, thu c nhóm VIB, chu kì 4 hay [Ar]3d54s1 C u hình electron: Cr (Z=24): 1s22s22p63s23p63d54s1 II./ Tính ch t hóa h c: tính kh m nh hơn s t, các s oxi hóa thư ng g p c a crom là: +2 , +3 , +6 1./ Tác d ng v i phi kim: t o h p ch t crom (III) o o o 2Cr + 3Cl2 t 2Cr + 3S t Thí d : 4Cr + 3O2 t → 2Cr2O3 → 2CrCl3 → Cr2S3 2./ Tác d ng v i nư c: Crom (Cr) không tác d ng v i nư c b t kì nhi t ñ nào 3./ Tác d ng v i axit:HCl và H2SO4 t o mu i Cr+2 Thí d : Cr + 2HCl ---> CrCl2 + H2 Cr + H2SO4 ---> CrSO4 + H2 Chú ý: Cr không tác d ng v i HNO3 ñ c ngu i và H2SO4 ñ c ngu i. III./ H p ch t c a crom: 1./ H p ch t crom (III): a./ Crom (III) oxit: (Cr2O3) là oxit lư ng tính Cr2O3 + 6HCl ---> 2CrCl3 + 3H2O Thí d : Cr2O3 + 2NaOH ---> 2NaCrO2 + H2O b./ Crom (III) hidroxit: (Cr(OH)3) là m t hidroxit lư ng tính. Thí d : Cr(OH)3 + NaOH ---> NaCrO2 + 2H2O Cr(OH)3 + 3HCl ---> CrCl3 + 3H2O Chú ý: mu i crom (III) v a có tính oxi hóa v a có tính kh . Tính OXH: 2CrCl3 + Zn ---> 2CrCl2 + ZnCl2 Tính kh : 2NaCrO2 + 3Br2 + 8NaOH ---> 2Na2CrO4 + 6NaBr + 4H2O http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, Tài li u h c t p 6 2./ H p ch t crom (VI): a./ Crom (VI) oxit: CrO3 Là oxit axit. Có tính oxi hóa m nh: S , P , C , C2H5OH b c cháy khi ti p xúc v i CrO3 b./ Mu i crom (VI):Có tính oxi hóa m nh Thí d : K2Cr2O7 + 6FeSO4 + 7H2SO4 ---> 3Fe2(SO4)3 + Cr2(SO4)3 + K2SO4 + 7H2O Bài 35: ð NG VÀ H P CH T C A ð NG I./ V trí – c u hình electron: Ô th 29, thu c nhóm IB, chu kì 4. hay [Ar]3d104s1 C u hình electron: Cu (Z=29) 1s22s22p63s23p63d104s1 II./ Tính ch t hóa h c:Là kim lo i kém ho t ñ ng, có tính kh y u. 1./ Tác d ng v i phi kim: o o Thí d : 2Cu + O2 t Cu + Cl2 t → 2CuO → CuCl2 2./ Tác d ng v i axit: a./ V i axit HCl và H2SO4 loãng: Cu không ph n ng b./ V i axit HNO3 , H2SO4 ñ c, nóng: o → CuSO4 + SO2 + H2O Thí d : Cu + 2H2SO4 (ñ c) t o Cu + 4HNO3 (ñ c) t → Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O o 3Cu + 8HNO3 (loãng) t → 3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O III./ H p ch t c a ñ ng: 1./ ð ng (II) oxit: - Là oxit bazơ: tác dung v i axit và oxit axit. CuO + H2SO4 ---> CuSO4 + H2O o - Có tính oxi hóa: d b H2 , CO , C kh thành Cu kim lo i. : CuO + H2 t → Cu + H2O 2./ ð ng (II) hidroxit: - Là m t bazơ: tác d ng v i axit t o mu i và nư c. Cu(OH)2 + 2HCl ---> CuCl2 + 2H2O o - D b nhi t phân: Cu(OH)2 t → CuO + H2O Chương 8: PHÂN BI T M T S CH T VÔ CƠ Bài 40: NH N BI T M T S ION TRONG DUNG D CH I./ Nh n bi t m t s cation trong dung d ch: 1./ Nh n bi t cation Na+: Phương pháp: th màu ng n l a 2./ Nh n bi t cation NH4+: Dùng dung d ch NaOH ho c KOH : t o khí NH3 có mùi khai. 3./ Nh n bi t cation Ba2+: Dùng dung d ch H2SO4 loãng: t o k t t a BaSO4 tr ng 4./ Nh n bi t cation Al3+: Dùng dung d ch NaOH ho c KOH: t o k t t a keo tr ng tan trong ki m dư 5./ Nh n bi t các cation Fe2+ , Fe3+ , Cu2+: a./ Nh n bi t cation Fe3+: Dùng dung d ch NaOH , KOH ho c NH3: t o k t t a Fe(OH)3 màu nâu ñ b./ Nh n bi t cation Fe2+:Dùng dd NaOH , KOH ho c NH3: t o k t t a Fe(OH)2 có màu tr ng hơi xanh. c./ Nh n bi t cation Cu2+:Dùng dung d ch NaOH , KOH ho c NH3: t o k t t a xanh tan trong NH3 dư. II./ Nh n bi t m t s anion trong dung d ch: 1./ Nh n bi t anion NO3-:Dùng kim lo i Cu trong dung d ch H2SO4 loãng: t o dung d ch màu xanh, khí NO không màu hóa nâu trong không khí. 2./ Nh n biêt anion SO42-: Dùng dung d ch BaCl2: t o k t t a BaSO4 không tan. 3./ Nh n bi t anion Cl-: Dùng dung d ch AgNO3: tao k t t a AgCl tr ng 4./ Nh n bi t anion CO32-: Dùng dd HCl hay H2SO4 loãng: s i b t khí không màu làm ñ c nư c vôi trong. Bài 41: NH N BI T M T S CH T KHÍ 1./ Nh n bi t khí CO2: Dùng dung d ch Ca(OH)2 hay Ba(OH)2: t o k t t a tr ng 2./ Nh n bi t khí SO2: Dùng dung d ch nư c brom: làm nh t màu dung d ch brom Chú ý: SO2 cũng t o k t t a tr ng v i Ca(OH)2 và Ba(OH)2. 3./ Nh n bi t khí H2S: Dùng dung d ch Pb(NO3)2 hay Cu(NO3)2: t o k t t a ñen. 4./ Nh n bi t khí NH3: Dùng gi y quì tím th m ư t: quì tím chuy n thành màu xanh. A. NH N BI T CH T KHÍ http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, Tài li u h c t p 7 Khí SO2 Thu c th - Quì tím m - dd Br2, dd KMnO4 - nư c vôi trong NH3 CO2 H2S - Hi n tư ng Hóa h ng M t màu SO2 + Br2 + 2H2O → 2HBr + H2SO4 Làm ñ c SO2 + Ca(OH)2 → CaSO3↓ + H2O Quì tím m Hóa xanh khí HCl T o khói tr ng nư c vôi trong Làm ñ c quì tím m Hóa h ng không duy trì s cháy Quì tím m Hóa h ng O2 Cl2 SO2 K t t a vàng FeCl3 KMnO4 - PbCl2 Ph n ng SO2 + 2KMnO4 + 2H2O → 2H2SO4 + 2MnSO4 + K2SO4 NH3 + HCl → NH4Cl CO2 + Ca(OH)2 → CaCO3↓ + H2O 2H2S + O2 → 2S↓ + 2H2O H2S + Cl2 → S↓ + 2HCl 2H2S + SO2 → 3S↓ + 2H2O H2S + 2FeCl3 → 2FeCl2 + S↓ + 2HCl 3H2S+2KMnO4→2MnO2+3S↓+2KOH+2H2O 5H2S+2KMnO4+3H2SO4→2MnSO4+5S↓+K2SO4+8H2O K t t a ñen ↓ H2S + Pb(NO3)2 → PbS↓+ 2HNO3 B. NH N BI T ION DƯƠNG (CATION) Ion Thu c th Hi n tư ng Ph n ng Na+ ð t trên ng n l a vô s c Ng n l a màu vàng tươi Ba2+ Cu2+ dd SO2 − , dd CO2 − 4 3 ↓ tr ng 2 Ba2+ + SO2 − → BaSO4 ;Ba2+ + CO3 − → BaCO3 4 dd NH3 ↓ xanh, tan trong dd NH3 dư Cu(OH)2 + 4NH3 → [Cu(NH3)4](OH)2 ↓ tr ng Mg2+ ↓ tr ng hơi xanh , hóa nâu ngoài không khí + 2OH− → Fe(OH)2 ↓ Fe2+ 2Fe(OH)2 + O2 + 2H2O → 2Fe(OH)3 ↓ ↓ nâu ñ Fe3+ + 3OH− → Fe(OH)3 ↓ ↓ keo tr ng tan trong ki m dư Al3+ + 3OH− → Al(OH)3 ↓ − Al(OH)3 + OH− → AlO2 + 2H2O ↓ xanh Cu2+ NH3 ↑ NH + + OH− → NH3↑ + H2O 4 Mg 2+ Fe2+ Fe3+ Al dd Ki m 3+ Cu2+ NH + 4 2OH− → Mn(OH)2 ↓ + 2OH− → Cu(OH)2 ↓ + − C. NH N BI T ION ÂM (ANION) Ion Thu c th Hi n tư ng Ph n ng Cl − AgNO3 ↓ tr ng Cl− + Ag+ → AgCl↓ (hóa ñen ngoài ánh sáng) CO 2 − 3 BaCl2 ↓ tr ng 2 CO3 − + Ba2+ → BaCO3↓ (tan trong HCl) ↓ tr ng 2 SO3 − + Ba2+ → BaSO3↓ (tan trong HCl) SO 2 − 3 http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, Tài li u h c t p 8 ↓ tr ng SO2 − + Ba2+ → BaSO4↓ (không tan trong HCl) 4 ↓ ñen S2− + Pb2+ S i b t khí 2 CO3 − + 2H+ → CO2↑ + H2O (không mùi) S i b t khí 2 SO3 − + 2H+ → SO2↑ + H2O (mùi h c) S 2− S i b t khí S2 − + 2H+ → H2S↑ (mùi tr ng th i) HCO 2 − 3 S i b t khí t 2 − 2 HCO3  CO2↑ + CO3 − + H2O → S i b t khí mùi h c − t 2 → 2 HSO3  SO2↑ + SO3 − + H2O Dung d ch màu xanh và khí không màu hóa nâu trong kk − NO3 + H+ → HNO3 3Cu + 8HNO3 → 2Cu(NO3)2 + 2NO+4H2O 2NO + O2 → 2NO2 ↑ SO 2 − 4 S 2− Pb(NO3)2 CO 2 − 3 SO 2 − 3 HCl → PbS↓ 0 ðun nóng 2− HSO 3 NO − 3 V n Cu, H2SO4 0 http://ebook.here.vn - T i mi n phí eBook, Tài li u h c t p 9