Tài liệu Tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên trường cao đẳng an ninh nhân dân i

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC LÊ HẢI TRƢỜNG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG THỰC TẾ TRONG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP CHO HỌC VIÊN TRƢỜNG CAO ĐẲNG AN NINH NHÂN DÂN I LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC HÀ NỘI - 2019 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC GIÁO DỤC LÊ HẢI TRƢỜNG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG THỰC TẾ TRONG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP CHO HỌC VIÊN TRƢỜNG CAO ĐẲNG AN NINH NHÂN DÂN I LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ GIÁO DỤC Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 8.140114 Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS NGUYỄN VĂN LÊ HÀ NỘI - 2019 LỜI CẢM ƠN Tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành tới thầy giáo hướng dẫn khoa học – PGS.TS. Nguyễn Văn Lê, người đã luôn tận tình chỉ bảo, giúp đỡ, động viên và chia sẻ với tôi những kinh nghiệm quý báu trong suốt quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Tác giả xin chân thành cảm ơn tới các thầy tôi khoa Quản lý giáo dục, phòng sau đại học Trường ĐHSP Hà Nội đã quan tâm và tạo điều kiện cho tôi trong thời gian học tập và nghiên cứu. Tôi xin trân trọng cảm ơn Trường Đại học Quốc gia Hà Nội, Trường Đại học Giáo dục, các đồng chí đã nhiệt tình hợp tác và đóng góp những ý kiến quý báu cho bản thân tôi trong quá trình thực hiện nghiên cứu thực trạng tại trường. Tôi cũng xin cảm ơn các đồng chí, đồng nghiệp, bạn bè, những người đã chia sẻ và động viên để tôi có thêm nghị lực, học hỏi thêm kiến thức, kinh nghiệm trong quá trình nghiên cứu và hoàn thành luận văn. Tôi xin được bày tỏ lòng biết ơn vô hạn tới gia đình và những người thân yêu. Sự động viên, khích lệ và ủng hộ thầm lặng của mọi người thực sự có ý nghĩa và giá trị to lớn để tôi hoàn thành đề tài nghiên cứu này. Khi nghiên cứu, luận văn không tránh khỏi sự hạn chế và thiếu sót, kính mong các thầy cô trong hội đồng khoa học, quý thầy cô giáo và đồng nghiệp chỉ dẫn, đóng góp ý kiến để luận văn được hoàn thiện hơn. Trân trọng cảm ơn! Tác giả Lê Hải Trƣờng i DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Chữ viết tắt Chữ viết đầy đủ ANQG: An ninh Quốc Gia BCA: Bộ Công an CAND: Công an Nhân dân CBGV: Cán bộ giáo viên CNCS: Chủ nghĩa cộng sản ĐĐNN: Đạo đức nghề nghiệp TTATXH: Trật tự An toàn xã hội XHCN: Xã hội chủ nghĩa ii MỤC LỤC Trang Lời cảm ơn ......................................................................................................... i Danh mục các chữ viết tắt ................................................................................. ii Danh mục các bảng ......................................................................................... vii MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 CHƢƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG THỰC TẾ TRONG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP CHO HỌC VIÊN TRƢỜNG CAO ĐẲNG AN NINH .............................................................. 6 1.1. Vài nét về nghiên cứu vấn đề .................................................................. 6 1.1.1. Các nghiên cứu về giáo dục đạo đức nghề nghiệp ......................... 6 1.1.2. Các nghiên cứu về tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp tại các trường CAND .............................................. 9 1.1.3. Nhận xét và những vấn đề cần nghiên cứu tiếp ............................ 13 1.2. Đạo đức và giáo dục đạo đức nghề nghiệp........................................... 14 1.2.1. Khái niệm đạo đức và giáo dục đạo đức ....................................... 14 1.2.2. Giáo dục đạo đức nghề nghiệp.................................................... 156 1.3. Giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên cho các trường CAND .... 16 1.3.1. Đặc điểm học viên các trường CAND .......................................... 16 1.3.2. Yêu cầu và nội dung giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên các trường CAND ........................................................................... 17 1.4. Tổ chức các hoạt động thực tế trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho các trƣờng cao đẳng CAND ...................................................... 20 1.4.1. Khái niệm tổ chức ......................................................................... 22 1.4.2. Hoạt động thực tế của học viên................................................... 224 1.4.3. Nội dung tổ chức các hoạt động thực tế trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên............................................................... 235 iii 1.5. Các yếu tố ảnh hƣởng tới tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên trƣờng CĐANND ...................... 256 1.5.1. Các yếu tố khách quan .................................................................. 27 1.5.2. Các yếu tố chủ quan ...................................................................... 28 Kết luận chƣơng 1 ......................................................................................... 30 CHƢƠNG 2: THỰC TRẠNG TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG THỰC TẾ TRONG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP CHO HỌC VIÊN TRƢỜNG CAO ĐẲNG AN NINH NHÂN DÂN I ..................................... 32 2.1. Khái quát về trƣờng Cao đẳng an ninh nhân dân 1 ........................... 32 2.2. Tổ chức khảo sát thực trạng ................................................................. 39 2.2.1. Mục đích khảo sát ......................................................................... 39 2.2.2. Nội dung khảo sát ......................................................................... 39 2.2.3. Phương pháp khảo sát ................................................................... 39 2.3. Thực trạng giáo dục đạo đức nghề nghiệp của học viên trƣờng Cao đẳng an ninh nhân dân I ....................................................................... 39 2.3.1. Các phẩm chất đạo đức nghề nghiệp cho học viên trường Cao đẳng an ninh nhân dân I .......................................................................... 39 2.3.2. Các hình thức giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên nhà trường... 41 2.3.3. Kết quả giáo dục đạo đức của nhà trường 5 năm qua ................... 43 2.4. Thực trạng tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên trƣờng Cao đẳng an ninh nhân dân I.............. 44 2.4.1. Nhận thức về ý nghĩa hoạt động thực tế trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên................................................................. 44 2.4.2. Đánh giá về các nội dung hoạt động thực tế được tổ chức trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên ................................. 46 2.4.3. Đánh giá việc triển khai các khâu tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên ................................. 47 iv 2.4.4. Đánh giá kết quả tổ chức các hoạt động thực tế trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên .......................................................... 49 2.5. Thực trạng các yếu tố ảnh hƣởng đến tổ chức các hoạt động thực tế trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên ................................. 53 2.6. Đánh giá chung về thực trạng ............................................................... 54 2.6.1. Ưu điểm......................................................................................... 54 2.6.2. Hạn chế.......................................................................................... 54 2.6.3. Nguyên nhân của thực trạng ......................................................... 55 Kết luận chƣơng 2 ......................................................................................... 56 CHƢƠNG 3: BIỆN PHÁP TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG THỰC TẾ TRONG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP CHO HỌC VIÊN TRƢỜNG CAO ĐẲNG AN NINH NHÂN DÂN I ...............................................................................................57 3.1. Các nguyên tắc xây dựng biện pháp..................................................... 57 3.1.1. Đảm bảo tính hệ thống .................................................................. 57 3.1.2. Đảm bảo tính đồng bộ ................................................................... 57 3.1.3. Đảm bảo tính thực tiễn .................................................................. 58 3.1.4. Đảm bảo tính khả thi ..................................................................... 58 3.2. Các biện pháp quản lý cụ thể ................................................................ 59 3.2.1. Tổ chức tuyên truyền o d c nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên, huấn luyện viên và học viên về ý n hĩa của hoạt động thực tế trong giáo d c đạo đức nghề nghiệp cho học viên ..................... 59 3.2.2. Xây dựng m c tiêu giáo d c đạo đức nghề nghiệp và lựa chọn các hoạt động thực tế phù hợp vớ đặc đ ểm của nhà trường ................ 62 3.2.3. Lập kế hoạch tổ chức các hoạt động thực tế phù hợp với m c tiêu và yêu cầu giáo d c đạo đức nghề nghiệp cho học viên ................. 66 3.2.4. Rèn luyện kỹ năn tổ chức hoạt động thực tế cho giáo viên, huấn luyện viên của nhà trường ............................................................. 70 3.2.5. Đổi mới kiểm tra đ nh kết quả hoạt động thực tế theo các yêu cầu của giáo d c đạo đức nghề nghiệp cho học viên ...................... 74 v 3.2.6. ảo đảm cơ sở vật chất và c c đ ều kiện ph c v hoạt động thực tế ...................................................................................................... 80 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ........................................................... 84 3.4. Khảo sát mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp ........... 85 3.4.1. Mục đích, nội dung và phạm vi khảo sát ...................................... 85 3.4.2. Kết quả khảo sát ............................................................................ 86 Kết luân chƣơng 3 ......................................................................................... 91 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ............................................................... 92 DANH MỤC T I LIỆU THAM HẢO ..................................................... 96 PHỤ LỤC vi DANH MỤC CÁC BẢNG Bản 2.1. Quy mô đào tạo hệ chính quy tập trun tron 05 năm (Từ năm học 2018 - 2019 đến năm 2022-2023)................................................................ 32 Bảng 2.2. Chất lượn đào tạo từ năm học 2014-2015 đến 2018-2019 ............ 32 Bảng 2.3. Thống kê số liệu về cơ sở vật chất ............................................................ 33 Bảng 2.4. Thốn kê c c phươn t ện, trang thiết bị dạy học ............................... 34 Bản 2.5. Độ tuổi, giới tính của độ n ũ Bảng 2.6. Thâm niên công tác của độ n ũ o v ên ................................................. 34 o v ên, huấn luyện viên ........... 34 Bản 2.7. Trình độ đào tạo của độ n ũ CBQL, o v ên, huấn luyện viên .. 35 Bản 2.8. Cơ cấu chức danh giảng dạy theo tiêu chuẩn nghề nghiệp.............. 35 Bảng 2.9. Các phẩm chất đạo đức đã được quan tâm giáo d c cho học viên = 180 (150 GV, 30 CBQL) ................................................................................. 37 Bảng 2.10. Các hình thức giáo d c đạo đức nghề nghiệp cho học viên (n = 180 CBQL, GV và 200 HV) ........................................................................... 39 Bảng 2.11. Số lượng học viên tốt nghiệp 5 năm qua .............................................. 40 Bảng 2.12. Kết quả giáo d c đạo đức của học v ên 5 năm qua .......................... 41 Bảng 2.13. Nhận thức về tác d ng của hoạt động thực tế .................................... 42 Bảng 2.14. Mức độ tổ chức các hoạt động thực tế của nhà trường................... 47 Bảng 2.15. Ý kiến của học viên khi tham gia hoạt động thực tế ......................... 48 Bảng 2.16. Hình thức hoạt động thực tế học viên mong muốn được tham gia..... 49 Bản 3.1. Đố tượng khảo sát ý kiến ............................................................................ 83 Bảng 3.2. Kết quả khảo sát về tính cấp thiết của các biện pháp ........................ 84 Bảng 3.3. Kết quả khảo sát về tính khả thi của các biện pháp............................ 85 Bản 3.4. Tươn quan ữa tính cần thiết và tính khả thi của các biện pháp tổ chức hoạt động thực tế trong giáo d c đạo đức nghề nghiệp cho học viên ở trườn Cao đẳng An ninh nhân dân I ........................................... 86 vii MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Chủ tịch Hồ Chí Minh đã từng nói: “Có tài mà không có đức là người vô dụng, có đức mà không có tài thì làm việc gì cũng khó”. Điều này lại càng quan trọng hơn đối với những người chiến sĩ công an nhân dân cũng như an ninh nhân dân – những người bảo vệ và đem lại hạnh phúc, hòa bình cho nhân dân. Với các trường CAND – nơi đào tạo ra các sĩ quan công an tương lai, giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên đóng vai trò đặc biệt quan trọng đối với sự phát triển nhân cách người học viên. Không thể phủ nhận rằng việc quản lý giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên là trách nhiệm của toàn xã hội; tuy nhiên, nhà trường cũng như các giảng viên đóng vai trò chủ đạo trong công cuộc này. Trong bối cảnh xã hội hiện nay, dường như vấn đề phẩm chất đạo đức nghề nghiệp của lực lượng CAND đang trở nên được quan tâm hơn bao giờ hết khi thực trạng một bộ phận học sinh – sinh viên có tình trạng suy thoái về đạo đức; mờ nhạt về lý tưởng; sống buông thả, thực dụng; thiếu hoài bão, ước mơ vì tương lai của bản thân và đất nước. Điều này dẫn đến sự cấp thiết trong việc tăng cường giáo dục cho sinh viên – học viên ý thức công dân; tư tưởng chính trị đạo đức; chủ nghĩa Mác - Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh và lòng yêu nước. Sắp xếp cho học sinh - sinh viên tham gia các hoạt động văn hóa, thể thao phù hợp lứa tuổi và với yêu cầu giáo dục toàn diện. Thực tế cho thấy, không thể phủ nhận được rằng công tác giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên được quan tâm sát sao bởi các cấp lãnh đạo. Bởi vậy, các trường CAND đã cho ra những thế hệ sĩ quan công an có đức có tài, vì nước vì dân. Họ có đầy đủ kiến thức, kỹ năng và cả những phẩm chất đạo đức tốt đẹp của một chiến sĩ công an. Tuy nhiên, chúng ta vẫn phải nhìn thẳng vào những thiếu xót vẫn còn tồn đọng trong ngành giáo dục - đào tạo nói chung và các trường CAND nói riêng khi mà việc đào tạo và giáo dục đạo 1 đức nghề nghiệp cho học viên vẫn còn chưa đạt được hiệu quả như mong muốn. Những nghiên cứu khoa học giáo dục nghiêm túc về vấn đề này còn hết sức hạn chế trong khi đây lại là một vấn đề vô cùng quan trọng. Những biện pháp cụ thể phù hợp với những đặc trưng của các trường trong Công an nhân dân để quản lý giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho sinh viên trong các trường CAND là vấn đề có tính cấp thiết hiện nay. Từ thời xa xưa, giáo dục đã đề cao việc “học phải đi đôi với hành”. Quan điểm chỉ đạo của Đảng ta cũng nhấn mạnh “lý luận phải gắn với thực tiễn”. Và không phải ngẫu nhiên mà định hướng hành động của Ngành giáo dục cho học sinh – sinh viên là: “Tự tin, Tự lực, Biết phản biện, Gắn kết thực tiễn, Định hướng tương lai”. Có thể thấy được rằng, trong những năm gần đây, việc giáo dục thực tiễn cho học sinh – sinh viên đã và đang được các nhà trường đề cao và chú trọng. Học và hành luôn phải song hành và thực tế cho thấy, hoạt động thực tế đã đem lại được những tín hiệu tích cực. Nội dung hoạt động thực tế là một nội dung chiếm thời lượng khá lớn trong chương trình đào tạo của các trường CAND. Các trường cũng chú ý thực hiện đầy đủ các nội dung của hoạt động thực tế bằng các hình thức, con đường giáo dục đa dạng và phong phú. Nội dung hoạt động giáo dục không chỉ diễn ra trên lớp, trong các giờ chính khóa mà còn thực hiện ở các hoạt động thực tế. Đối với học viên, sinh viên các trường CAND, hoạt động thực tế là dịp để các em có cơ hội tham gia các hoạt động trải nghiệm các hiểu biết, các kỹ năng đã được trang bị. Trường Cao đẳng an ninh nhân dân I thuộc hệ thống các trường CAND. Trong việc tăng cường tổ chức các hoạt động thực tế trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên trường Cao đẳng an ninh nhân dân I cần được quan tâm đặc biệt, cần được tổ chức có hiệu quả bằng các con đường và cách thức hợp lý nhất. Xuất phát từ những lý do nêu trên, tác giả chọn nghiên cứu đề tài: “Tổ 2 chức hoạt động thực tế trong giáo d c đạo đức nghề nghiệp cho học viên trường Cao đẳng an ninh nhân dân I - BCA”. 2. Mục đích nghiên cứu Từ việc nghiên cứu lý luận và thực tế đề tài, đề xuất các biện pháp tổ chức hoạt động thực tiễn trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên trường Cao đẳng an ninh nhân dân I - BCA, nhằm góp phần nâng cao chất lượng đào tạo sĩ quan cảnh sát cho ngành Công an. 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Hoạt động thực tế trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên ngành An Ninh. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên trường Cao đẳng an ninh nhân dân I - BCA. 4. Câu hỏi nghiên cứu 4.1. Thực trạng tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên như thế nào ? Cần tháo gỡ những vấn đề gì ? 4.2. Cần đề xuất các biện pháp nào để nâng cao chất lượng hoạt động thực tế trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên trường Cao đẳng an ninh nhân dân I ? 5. Giả thuyết khoa học Trong nhưng năm qua trường Cao đẳng an ninh nhân dân I đã tổ chức, đã triển khai nhiều hoạt động thực tế, nhằm giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên. Tuy nhiên, việc tổ chức các hoạt động này chưa được thường xuyên và thiếu đồng bộ, nên chưa phát huy được vai trò của lực lượng giáo dục cũng như từ giáo dục của học viên. Bởi vậy, nếu các phương pháp tổ chức hoạt động thực tế cho học viên trường CĐANND I được triển khai theo hướng thực hiện đồng bộ các nội dung thì chất lượng các hoạt động thực tế sẽ được cải thiện và chất lượng giáo dục đạo đức nghề nghiệp của học viên sẽ được nâng cao. 3 6. Nhiệm vụ nghiên cứu - Tổng hợp, hệ thống hóa cơ sở lý luận về tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên các trường CAND. - Đánh giá thực trạng tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên trường Cao đẳng an ninh nhân dân I. - Đề xuất biện pháp tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên trường Cao đẳng an ninh nhân dân I nhằm nâng cao kết quả giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên. 7. Giới hạn phạm vi nghiên cứu - Giới hạn về nội dung: Luận văn tập trung nghiên cứu hoạt động thực tế thuộc chương trình chính khóa của nhà trường. Các hoạt động giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên tại trường Cao đẳng an ninh nhân dân I. Học viên các hệ đào tạo khác không thuộc phạm vi đề tài này. - Giới hạn về khách thể và địa bàn khảo sát khách thể khảo sát bao gồm cán bộ quản lý và giáo viên trường Cao đẳng an ninh nhân dân I. - Cán bộ quản lý trường: 6 - Giáo viên: 250 - Học viên: 900 - Giới hạn về thời gian khảo sát: 2018 – 2019 8. Phƣơng pháp nghiên cứu 8.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận - Thu thập, nghiên cứu tài liệu; phân tích tổng hợp, hệ thống hóa các tài liệu về GD&ĐT, đặc biệt là những tài liệu có liên quan đến quản lý hoạt động giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên trường CĐANND I. 8.2. Nhóm phương pháp thực tiễn - Phương pháp quan sát: tiến hành dự giờ, quan sát một số các buổi hoạt động thực tế giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên - Phương pháp điều tra bảng phiếu hỏi: tiến hành điều tra cán bộ quản 4 lý giáo dục, tổ trưởng, tổ phó chuyên môn, giáo viên, nhân viên (NV) của trường Cao đẳng an ninh nhân dân I - Phương pháp tọa đàm (trò chuyện, phỏng vấn): thông qua trao đổi với cán bộ quản lý (CBQL), giáo viên nhằm thu thập thông tin phục vụ cho việc nghiên cứu đề tài. 9. Những đóng góp của đề tài - Nêu được thực trạng về tổ chức các hoạt động thực tế trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp của học viên trường Cao đẳng an ninh nhân dân I - Đánh giá toàn diện về thực trạng tổ chức hoạt động thực tế cho học viên trường Cao đẳng an ninh nhân dân I - Đề xuất được các biện pháp khả thi phù hợp với thực tế của nhà trường góp phần nâng cao giáo dục đạo đức cho học viên 10. Cấu trúc luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, cấu trúc của đề tài luận văn gồm 3 chương: Chƣơng 1. Cơ sở lý luận về tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên trường Cao đẳng an ninh nhân dân. Chƣơng 2. Thực trạng tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên trường Cao đẳng an ninh nhân dân I. Chƣơng 3. Biện pháp tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên trường Cao đẳng an ninh nhân dân I. 5 CHƢƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC HOẠT ĐỘNG THỰC TẾ TRONG GIÁO DỤC ĐẠO ĐỨC NGHỀ NGHIỆP CHO HỌC VIÊN TRƢỜNG CAO ĐẲNG AN NINH 1.1. Vài nét về nghiên cứu vấn đề 1.1.1. Các nghiên cứu về giáo dục đạo đức nghề nghiệp UNESCO năm 1986 – 1987 đã đề xuất một cuộc điều tra quốc tế với nội dung “Giá trị đạo đức của con người trước thế kỉ XXI” với mục tiêu nghiên cứu về giá trị đạo đức và giáo dục giá trị đạo đức. Kết quả của cuộc điều tra đã được Trung tâm Canh tân và Công nghệ giáo dục tiết lộ trong cuốn tài liệu “Giá trị trong hành động”, xuất bản năm 1992. Nội dung của cuốn tài liệu đã đề cập đến việc đưa giáo dục đạo đức cũng như giáo dục đạo đức nghề nghiệp vào nhà trường và cộng đồng các nước Thái Lan, Philippines, Indonesia và Malaysia. Các tác giả thuộc Viện Đại học Doulas Mauson bang Adelaid, Nam Úc trong cuốn “Đào tạo và đánh giá năng lực” quan niệm rằng: “Đạo đức nghề nghiệp là một yêu cầu không thể thiếu của bất kỳ một nghề nghiệp nào. Mỗi loại nghề nghiệp đòi hỏi những người trong từng nghề nghiệp cần phải hội đủ các thành tố đó là: Tri thức, thái độ, kỹ năng. Mỗi một nghề nghiệp thường có một chuẩn mực đạo đức riêng biệt [1]. Các ngành nghề, lĩnh vực trên thế giới đều có những tiêu chuẩn đạo đức nghề nghiệp riêng, bao gồm một số ngành nghề như sau: Tại đại hội Báo chí thế giới lần 2 (4/1954) tổ chức tại Pháp, Liên đoàn báo chí quốc tế IFJ (Internatinal Federation of Journalists) đề ra những nguyên tắc đạo đức của họ và sau đó, vào 5/1986, đại hội lần thứ 18 được tổ chức Helsinki- Hà Lan một lần nữa lại đưa vấn đề này ra để điều chỉnh. Những nguyên tắc đạo đức này tập trung chủ yếu vào việc tôn trọng sự thật và quyền của công chúng được biết sự thật [17]. 6 Tổ chức quốc tế các Hiệp hội thư viện (IFLA) ban hành bản quy tắc về đạo đức nghề nghiệp và được xem như các khuyến nghị về mặt đạo đức mang tính định hướng cho cán bộ thông tin- thư viện với tư cách là cơ sở xây dựng các quy định về nhân viên thư viên các quốc gia [12]. Quy định về đạo đức nghề nghiệp của Hiệp hội Tâm lý học Tham vấn Hoa Kỳ ACA (ACA Code of Ethics, 2005) đã chỉ rõ các yêu cầu đạo đức nghề nghiệp của những người làm tham vấn tâm lý. Các điều luật bao gồm 8 phần, 51 điều với mục tiêu: - Làm rõ bản chất của trách nhiệm đạo đức của những tham vấn tâm lý để bảo đảm quyền lợi của người thụ hưởng dịch vụ. - Duy trì sứ mệnh của hội - Tiêu chuẩn hóa những nguyên tắc chung về đạo đức hành nghề để xây dựng một hiệp hội chuyên nghiệp - Tiêu chuẩn hóa cho việc khiếu nại và kiện tụng Theo John Kotter và Jame Heskett từ trường đào tạo Quản trị kinh doanh thuộc Đại học Harvard đã có 11 năm để xây dựng công trình nghiên cứu của mình và chỉ rõ: Những công ty với chuẩn mực đạo đức cao đã năng được thu nhập của mình lên 682% (so với công ty đối thủ với chuẩn mực đạo đức trung bình chỉ tăng thu nhập 36%). Điều đó cho thấy, đạo đức nghề nghiệp mang lại lợi ích cho người lao động và công ty rất lớn [13]. Khái niệm “đạo đức nghề nghiệp” của nghề sư phạm ở các nước như Mỹ, Anh... thường được thể hiện ở thái độ (Attitudes). Các nhà giáo dục đã diễn đạt nội hàm định nghĩa đạo đức nghề nghiệp như lòng yêu nghề, tình thương yêu đối với trẻ em và tinh thần trách nhiệm cao trong dạy học. Các nước này cho rằng: đạo đức nghề nghiệp là một bộ phận quan trọng của nghề dạy học, là một thành tố tạo nên năng lực của giáo viên và cơ sở để đánh giá hiệu quả công việc. [9] [8]. - Các nghiên cứu ở tron nước Tác giả Phạm Lăng khi tìm hiểu hoạt động giáo dục ngoài giờ lên lớp ở trường trung học Chu Văn An Hà Nội đã xác định nhiều hình thức hoạt động 7 thực tiễn và nhấn mạnh: “Nếu tổ chức hoạt độn này một c ch khoa học sẽ khôn làm ảm đ chất lượn c c môn học” [15]. Trong công trình nghiên cứu về nội dung giáo dục đạo đức cho học sinh, tác giả Nguyễn Ngọc Quang đề nghị phải: Đổi mới hoạt động giáo d c đạo đức theo nguyên tắc phù hợp với sự phát triển mới và yêu cầu của xã hội, giáo d c có hệ thống và xuất phát từ học sinh [20]. Ngày 14/12/2007, Bộ Nội vụ có công văn số 3613/BNV-TCCP hướng dẫn ban hành Quy tắc đạo đức nghề nghiệp cho các tổ chức xã hội nghề nghiệp trong cả nước [10]. Tác giả Nguyễn Thanh Phú đã bảo vệ thành công luận án tiến sĩ với đề tài: “Quản lý giáo d c đạo đức nghề nghiệp cho s nh v ên trường Cao đẳng Sư phạm miền đôn Nam bộ”. Luận án đã đề cập đến các nội dung đạo đức nghề nghiệp của người thầy giáo cần giáo dục cho sinh viên, các biện pháp quản lý hoạt động giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho sinh viên trong các trường Cao đẳng Sư phạm [17], [18], [19]. Có thể nói, đây là một trong số ít công trình nghiên cứu về quản lý giáo dục đạo đức của một nghề nghiệp cụ thể - nghề Sư phạm. Tuy nhiên, nghiên cứu quản lý giáo dục đạo đức nghề nghiệp thông qua một hoạt động cụ thể thì chưa có. Hầu như vấn đề tổ chức hoạt động thực tế để giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học sinh, sinh viên. Do đó, nghiên cứu hai vấn đề tổ chức hoạt động thực tế và giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học sinh, sinh viên chưa được quan tâm. Nghiên cứu tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp ở các trường công an nhân dân càng chưa có. Tóm lại: các tác giả trên thế giới và trong nước đều hết sức quan tâm đến giáo dục đạo đức, đều đề cao vai trò và tác dụng của hoạt động thực tế trong quá trình giáo dục sinh viên, xem hoạt động thực tế là một trong những hình thức tổ chức dạy học quan trọng, không thể thiếu trong quá trình dạy học và giáo dục sinh viên. 8 1.1.2. Các nghiên cứu về tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp tại các trường CAND Do đặc thù của ngành công an, những bài nghiên cứu cụ thể cũng như những thông tin nghiên cứu bị hạn chế công bố. Bởi vậy, trong mục này, tác giả xin phép được đưa ra một vài bài nghiên cứu cũng như những bài báo tiêu biểu về vấn đề tổ chức hoạt động thực tế trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên các trường CAND. * Bài nghiên cứu của tác giả Lê Kim Chịnh (2015): “Tổ chức hoạt động thực tế trong giáo d c đạo đức nghề nghiệp cho học v ên trường Trung cấp Cảnh s t Vũ tran Bộ Côn an” [11]. Tác giả đã chỉ ra rằng vấn đề về giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên được các trường Trung cấp Cảnh sát Vũ trang chú trọng. Trong đó, hoạt động thực tế là phương thức giáo dục hiệu quả nhất. Các hoạt động thực tế của các nhóm trường này bị ảnh hưởng bởi các yếu tố chủ quan và khách quan. Tuy nhiên, cần nhấn mạnh rằng, các yếu tố chủ quan như số lượng và chất lượng ĐNGV (cụ thể là khả năng tổ chức, quản lý và huấn luyện) cũng như cơ sở vật chất của nhà trường là vấn đề cần chú trọng. Hoạt động thực tế phải luôn được tổ chức dưới nhiều hình thức phong phú, đa dạng mới có thể thu hút được số đông sinh viên, mới có thể tạo ra được sức hấp dẫn với các em - lứa tuổi thích khám phá những gì mới mẻ. Trường Trung cấp Cảnh sát Vũ trang đã có nhiều ưu điểm trong việc tổ chức các hoạt động thực tế trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên. Hầu hết học viên đều hài lòng với nội dung và hình thức tổ chức và có mong muốn được tham gia nhiều hơn những hoạt động thực tế như vậy. Điều đó chứng tỏ sự cấp thiết của đề tài và sự hấp dẫn trong cách tổ chức giảng dạy. Các vấn đề còn tồn đọng tại trường Trung cấp Cảnh sát Vũ trang cần được nhấn mạnh như sau: - Các buổi học còn chưa nhắm được đến hết các nhóm đối tượng học viên do hạn chế về phương pháp (chất lượng) giảng dạy cũng như điều kiện về cơ sở vật chất. 9 - Một bộ phận CBNV giảng dạy còn ngại khó, ngại khổ, chưa hết mình,… Các biện pháp được đề xuất có được cho rằng rất cần thiết và có tính khả thi cao. Trong đó, “Tổ chức tuyên truyền nâng cao nhận thức cho cán bộ quản lý, giáo viên, huấn luyện viên và học viên về ý nghĩa của hoạt động thực tế trong giáo dục đạo đức nghề nghiệp cho học viên” là biện pháp được cho rằng quan trọng nhất, đồng thời cũng có tính khả thi cao nhất. Để biện pháp được thực thi, cần có sự giúp đỡ và quan tâm của các cấp, từ Bộ Công an và Tổng cục chính trị cho tới chính quyền địa phương và cuối cùng là nhà trường. * PSG.TS Nguyễn Văn Thành bà b o “T ếp t c đổi mớ căn bản, toàn diện công tác giáo d c, đào tạo tron Côn an nhân dân, đ p ứng yêu cầu bảo đảm an ninh, trật tự trong tình hình mớ ” được đăn trên Tạp chí Cảnh s t Nhân dân năm 2018 [21]. Tác giả chỉ ra những ưu điểm và hạn chế cũng như cơ hội và thách thức trong giáo dục trong ngành CAND. a. Ưu đ ểm - Công tác giáo dục, đào tạo trong CAND luôn bám sát các quan điểm, chủ trương chỉ đạo, chính sách pháp luật của Đảng, Nhà nước, yêu cầu, nhiệm vụ xây dựng lực lượng CAND trong từng thời kỳ; có sự phát triển liên tục, ngày càng mở rộng về quy mô, nâng cao về chất lượng, từng bước hòa nhập với tiến trình đổi mới chung của nền giáo dục quốc dân, đáp ứng yêu cầu xây dựng lực lượng Công an và đáp ứng nhu cầu của xã hội. - Hệ thống các học viện, trường CAND có sự thay đổi mạnh mẽ, đáp ứng nhu cầu đào tạo, bồi dưỡng cán bộ của Công an các đơn vị, địa phương, trong từng giai đoạn cách mạng. Kế hoạch chỉ tiêu đào tạo, bồi dưỡng được xây dựng theo hướng tăng dần và bảo đảm tỷ lệ hợp lý giữa chỉ tiêu đào tạo chính quy và không chính quy, từng bước tăng chỉ tiêu đào tạo, bồi dưỡng chức danh, bồi dưỡng thường xuyên, cập nhật kiến thức mới về nghiệp vụ, quản lý cho cán bộ, chiến sĩ. 10 - Nội dung chương trình đào tạo, phương pháp giảng dạy được đổi mới theo hướng nâng cao tính chủ động và năng lực tự học, tự nghiên cứu của học viên, bảo đảm khoa học và phù hợp với thực tiễn. Cơ cấu hệ thống ngành, nghề, các loại hình đào tạo, bồi dưỡng được hoàn thiện và mở rộng theo hướng đa dạng hóa, đáp ứng kịp thời yêu cầu công tác, chiến đấu. - Hoạt động nghiên cứu khoa học, biên soạn giáo trình đã có bước phát triển, góp phần hoàn thiện lý luận nghiệp vụ của Ngành. Đội ngũ giảng viên, giáo viên, cán bộ quản lý giáo dục được tăng cường về số lượng, mặt bằng trình độ, năng lực và phương pháp sư phạm, đáp ứng yêu cầu tiêu chuẩn hóa chức danh. Chế độ đãi ngộ, mọi chính sách đối với giảng viên, giáo viên từng bước được quan tâm hoàn thiện. - Chất lượng giáo dục, đào tạo được quản lý thông qua công tác kiểm định và theo chuẩn đầu ra đối với từng ngành, từng cấp trình độ đào tạo. Kết quả về mặt bằng trình độ của toàn lực lượng đã có bước phát triển vượt bậc: Tỷ lệ cán bộ có trình độ đại học, cao đẳng trở lên đạt 49%; trình độ trung cấp đạt 42,01%, trình độ sơ học còn 1,93%. Tỷ lệ cán bộ chưa qua đào tạo, bồi dưỡng nghiệp vụ giảm dần, đến nay còn 14,19%. Đặc biệt, đã quan tâm đào tạo đội ngũ cán bộ lãnh đạo công an các cấp (từ cấp phường trở lên) đạt 100% trình độ đại học (năm 1986 mới có 12,4% đạt trình độ trung học và đại học). b. Hạn chế - Quy hoạch mạng lưới trường thiếu ổn định, chưa mang tính chiến lược, chưa có định hướng chung cho sự phát triển của cả hệ thống, gây lãng phí trong đầu tư. Việc đề xuất mở một số ngành, chuyên ngành chưa xuất phát từ cơ sở khoa học, chưa đảm bảo các điều kiện cần thiết theo quy định như: hệ thống chương trình, giáo trình và tài liệu dạy học, đội ngũ giáo viên và cán bộ quản lý giáo dục. - Việc xác định nhiệm vụ đào tạo giữa các trường, các cấp học chưa rõ ràng, còn trùng dẫm; thời gian đào tạo chưa hợp lý, hiệu quả kinh tế trong đào tạo chưa cao; công tác tổ chức đào tạo còn khép kín, thiếu tính liên kết, liên thông giữa các cấp học, các hệ đào tạo và các trường trong toàn lực lượng. 11