Tài liệu Tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ công tác đội cho giáo viên tổng phụ trách đội ở các trường tiểu học thành phố thái nguyên

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN . TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM NGUYỄN THỊ LINH SA TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NGHIỆP VỤ CÔNG TÁC ĐỘI CHO GIÁO VIÊN - TỔNG PHỤ TRÁCH ĐỘI Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC THÁI NGUYÊN - 2015 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƢỜNG ĐẠI HỌC SƢ PHẠM NGUYỄN THỊ LINH SA TỔ CHỨC BỒI DƯỠNG NGHIỆP VỤ CÔNG TÁC ĐỘI CHO GIÁO VIÊN - TỔNG PHỤ TRÁCH ĐỘI Ở CÁC TRƯỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN Chuyên ngành: Quản lý giáo dục Mã số: 60.14.01.14 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC GIÁO DỤC Ngƣời hƣớng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Thị Tính THÁI NGUYÊN - 2015 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN http://www.lrc.tnu.edu.vn LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của bản thân tôi, được xuất phát từ yêu cầu phát sinh trong công việc để hình thành hướng nghiên cứu. Các số liệu có nguồn gốc rõ ràng, tuân thủ đúng nguyên tắc và kết quả trình bày trong luận văn được thu thập trong quá trình nghiên cứu là trung thực chưa từng được ai công bố trước đây. Thái Nguyên, tháng 6 năm 2015 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Linh Sa Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN i http://www.lrc.tnu.edu.vn LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn này, tôi đã nhận được sự giúp đỡ của nhiều tập thể và cá nhân. Trước hết, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn chân thành đến các thầy giáo, cô giáo trong Ban Giám hiệu, Khoa Tâm lý giáo dục, Khoa Sau Đại học, thư viện Trường Đại học Sư phạm Thái Nguyên đã tận tình giúp đỡ tôi trong học tập, nghiên cứu, nhất là trong quá trình tiến hành đề tài luận văn. Đặc biệt, tôi xin trân trọng bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến người hướng dẫn khoa học: PGS.TS Nguyễn Thị Tính - cô đã tận tình hướng dẫn, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình nghiên cứu để tôi hoàn thành luận văn này. Tôi xin gửi lời cảm ơn Ban lãnh đạo và đồng nghiệp nơi tôi công tác; Phòng Giáo dục và Đào tạo, Thành Đoàn và Hội đồng Đội thành phố Thái Nguyên; các đồng chí GV-TPT Đội các trường tiểu học thuộc thành phố Thái Nguyên; cảm ơn những người thân trong gia đình và bạn bè thân thiết đã luôn động viên, khuyến kích, tạo điều kiện hỗ trợ, giúp đỡ tôi trong quá trình thực hiện luận văn. Dù đã cố gắng rất nhiều, song chắc chắn luận văn này không thể tránh khỏi những thiếu sót, kính mong nhận được sự góp ý của các thầy giáo, cô giáo, các bạn đồng nghiệp và những người quan tâm đến vấn đề được trình bày trong luận văn. Xin trân trọng cảm ơn! Thái Nguyên, tháng 6 năm 2015 Tác giả luận văn Nguyễn Thị Linh Sa Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN ii http://www.lrc.tnu.edu.vn MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN................................................................................................ i LỜI CẢM ƠN .................................................................................................... ii MỤC LỤC .........................................................................................................iii DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT ........................................................... iv DANH MỤC BẢNG .......................................................................................... v DANH MỤC BIỂU ĐỒ .................................................................................... vi MỞ ĐẦU ............................................................................................................. 1 1. Tính cấp thiết của vấn đề nghiên cứu .......................................................... 1 2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................... 3 3. Khách thể và đối tượng nghiên cứu ............................................................. 4 4. Phạm vi nghiên cứu ..................................................................................... 4 5. Giả thuyết khoa học ..................................................................................... 4 6. Nhiệm vụ nghiên cứu .................................................................................. 4 7. Phương pháp nghiên cứu ............................................................................. 5 8. Cấu trúc của luận văn .................................................................................. 7 Chƣơng 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC BỒI DƢỠNG NGHIỆP VỤ CÔNG TÁC ĐỘI CHO GIÁO VIÊN-TỔNG PHỤ TRÁCH ĐỘI Ở TRƢỜNG TIỂU HỌC .................................................................. 8 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề ........................................................................ 8 1.2. Một số khái niệm cơ bản của đề tài .......................................................... 9 1.2.1. Bồi dưỡng, tổ chức bồi dưỡng ........................................................... 9 1.2.2. Nghiệp vụ công tác Đội ................................................................... 11 1.2.3. Giáo viên - Tổng phụ trách Đội....................................................... 11 1.2.4. Tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ công tác Đội cho GV-TPT Đội TNTP Hồ Chí Minh .............................................................................................. 12 1.3. Những vấn đề cơ bản về bồi dưỡng nghiệp vụ công tác Đội cho cho giáo viên - Tổng phụ trách Đội ở trường tiểu học ................................................. 15 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iii http://www.lrc.tnu.edu.vn 1.3.1. Vị trí, vai trò của GV-TPT Đội đối với công tác Đội và phong trào thiếu nhi trong trường tiểu học .................................................................. 15 1.3.2. Nội dung bồi dưỡng nghiệp vụ công tác Đội cho GV-TPT Đội ở trường tiểu học ........................................................................................... 18 1.3.3. Nguyên tắc, phương pháp, hình thức bồi dưỡng nghiệp vụ công tác Đội cho GV-TPT Đội ở trường tiểu học ................................................... 20 1.4. Tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ công tác Đội cho giáo viên - Tổng phụ trách Đội ........................................................................................................ 24 1.4.1. Mục tiêu tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ công tác Đội cho GVTPT Đội..................................................................................................... 24 1.4.2. Nội dung tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ công tác Đội cho giáo viên Tổng phụ trách Đội .................................................................................... 25 1.4.3. Vai trò của Phòng Giáo dục và Đào tạo và Hội đồng Đội thành phố trong việc tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ công tác Đội cho GV-TPT Đội . 30 1.5. Các yếu tố ảnh hưởng tới tổ chức hoạt động bồi dưỡng giáo viên - Tổng phụ trách Đội ................................................................................................. 32 1.5.1. Các yếu tố chủ quan ........................................................................ 32 1.5.2. Các yếu tố khách quan ..................................................................... 32 Kết luận chương 1.............................................................................................. 33 Chƣơng 2. THỰC TRẠNG TỔ CHỨC BỒI DƢỠNG NGHIỆP VỤ CÔNG TÁC ĐỘI CHO GV - TPT ĐỘI Ở CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN ..................................................... 35 2.1. Khái quát chung về đối tượng khảo sát và tổ chức khảo sát .................. 35 2.1.1. Một vài nét về giáo dục tiểu học của thành phố Thái Nguyên ........ 35 2.1.2. Tổ chức khảo sát .............................................................................. 37 2.2. Thực trạng chung về đội ngũ GV-TPT Đội trong các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Thái Nguyên ............................................................. 38 2.2.1.Thực trạng phẩm chất chính trị và năng lực giáo dục ...................... 39 2.2.2. Về năng lực chuyên môn của đội ngũ GV-TPT Đội ....................... 40 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iv http://www.lrc.tnu.edu.vn 2.2.3. Thực trạng về năng lực đặc thù công tác của GV-TPT Đội............ 41 2.2.4. Đánh giá chung về thực trạng đội ngũ GV-TPT Đội các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Thái Nguyên .................................................. 43 2.3. Thực trạng tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ Đội cho đội ngũ GV-TPT Đội ở các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Thái Nguyên ................................ 44 2.3.1. Thực trạng nhận thức về bồi dưỡng nghiệp vụ công tác Đội cho GV-TPT Đội ở các trường tiểu học thành phố Thái Nguyên .................... 44 2.3.2. Thực trạng lập kế hoạch tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ Đội cho đội ngũ GV-TPT Đội ở các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Thái Nguyên..................................................................................... 46 2.3.3. Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch bồi dưỡng nghiệp vụ Đội cho đội ngũ GV-TPT Đội trong các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Thái Nguyên .............................................................................. 48 2.3.4. Thực trạng chỉ đạo thực hiện kế hoạch tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ Đội cho đội ngũ GV-TPT Đội ở các trường Tiểu học trên địa bàn thành phố Thái Nguyên ....................................................................................... 50 2.3.5. Thực trạng kiểm tra, đánh giá thực hiện kế hoạch tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ Đội cho đội ngũ GV-TPT Đội ở các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Thái Nguyên ...................................................................... 54 2.3.6. Những khó khăn trong công tác tổ chức bồi dưỡng ........................ 55 2.4. Đánh giá chung về công tác bồi dưỡng nghiệp vụ công tác Đội cho đội ngũ GV-TPT Đội các trường tiểu học của thành phố Thái Nguyên ............. 56 2.4.1. Những ưu điểm ................................................................................ 56 2.4.2. Những tồn tại, hạn chế..................................................................... 56 2.4.3. Nguyên nhân của những hạn chế .................................................... 57 Kết luận chương 2.............................................................................................. 59 Chƣơng 3. BIỆN PHÁP TỔ CHỨC BỒI DƢỠNG NGHIỆP VỤ CÔNG TÁC ĐỘI CHO GV-TPT ĐỘI Ở CÁC TRƢỜNG TIỂU HỌC THÀNH PHỐ THÁI NGUYÊN ..................................................... 60 3.1. Các nguyên tắc xây dựng biện pháp ....................................................... 60 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN v http://www.lrc.tnu.edu.vn 3.1.1. Đảm bảo tính hệ thống .................................................................... 60 3.1.2. Đảm bảo tính phù hợp ..................................................................... 60 3.1.3. Đảm bảo tính kế thừa và phát triển ................................................. 61 3.2. Các biện pháp tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ công tác Đội cho đội ngũ GV-TPT Đội các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Thái Nguyên ....... 62 3.2.1. Nâng cao nhận thức của cán bộ quản lý và đội ngũ GV-TPT Đội về bồi dưỡng nghiệp vụ công tác Đội TNTP Hồ Chí Minh ........................... 62 3.2.2. Tổ chức khảo sát, đánh giá năng lực nghiệp vụ công tác Đội của GV - TPT Đội để xác định nội dung, chương trình, tổ chức bồi dưỡng ... 64 3.2.3. Bồi dưỡng nghiệp vụ thông qua tổ chức tập huấn GV-TPT Đội định kỳ hàng năm............................................................................................... 67 3.2.4. Bồi dưỡng nghiệp vụ thông qua tổ chức giao ban GV-TPT Đội và sinh hoạt CLB GV-TPT Đội định kỳ hàng tháng...................................... 69 3.2.5. Bồi dưỡng nghiệp vụ thông qua tổ chức giao lưu, học tập kinh nghiệm71 3.2.6. Bồi dưỡng nghiệp vụ thông qua tổ chức Hội thi GV-TPT Đội giỏi, Liên hoan phụ trách Đội ............................................................................ 72 3.2.7. Bồi dưỡng nghiệp vụ thông qua hỗ trợ, cung cấp tài liệu hướng dẫn .... 75 3.3. Mối quan hệ giữa các biện pháp ............................................................. 76 3.4. Khảo nghiệm về mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp .... 77 3.4.1. Đối tượng khảo nghiệm ................................................................... 77 3.4.2. Mục đích khảo nghiệm .................................................................... 78 3.4.3. Nội dung khảo nghiệm .................................................................... 78 3.4.4. Phương pháp khảo nghiệm .............................................................. 78 3.4.5. Kết quả khảo nghiệm ....................................................................... 78 Kết luận chương 3.............................................................................................. 83 KẾT LUẬN VÀ KHUYẾN NGHỊ ................................................................. 84 1. Kết luận...................................................................................................... 84 2. Khuyến nghị .............................................................................................. 86 TÀI LIỆU THAM KHẢO............................................................................... 88 PHỤ LỤC Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN vi http://www.lrc.tnu.edu.vn DANH MỤC NHỮNG TỪ VIẾT TẮT CBQL : Cán bộ quản lý CLB : Câu lạc bộ GD&ĐT : Giáo dục và Đào tạo GV-TPT : Giáo viên - Tổng phụ trách HĐND : Hội đồng nhân dân TNCS : Thanh niên cộng sản TNTP : Thiếu niên tiền phong UBND : Ủy ban nhân dân Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN iv http://www.lrc.tnu.edu.vn DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1. Thực trạng phẩm chất chính trị và năng lực giáo dục của đội ngũ GV-TPT Đội ở các trường tiểu học thành phố Thái Nguyên ............ 39 Bảng 2.2. Thực trạng năng lực chuyên môn của đội ngũ GV-TPT Đội ở các trường tiểu học thành phố Thái Nguyên ........................................... 40 Bảng 2.3. Thực trạng năng lực của đội ngũ GV-TPT Đội ở các trường tiểu học thành phố Thái Nguyên trong đặc thù công tác.......................... 42 Bảng 2.4. Thực trạng chung về phẩm chất, năng lực của đội ngũ GV-TPT Đội ở các trường tiểu học thành phố Thái Nguyên .................................. 43 Bảng 2.5. Thực trạng nhận thức của CBQL và GV-TPT Đội về tầm quan trọng của bồi dưỡng nghiệp vụ công tác Đội cho GV-TPT Đội ở trường tiểu học................................................................................... 45 Bảng 2.6. Thực trạng về mức độ thực hiện lập kế hoạch tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ Đội cho đội ngũ GV-TPT Đội .......................................... 46 Bảng 2.7. Thực trạng về hiệu quả thực hiện lập kế hoạch tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ Đội cho đội ngũ GV-TPT Đội .......................................... 47 Bảng 2.8. Thực trạng tổ chức thực hiện kế hoạch bồi dưỡng nghiệp vụ Đội cho đội ngũ GV-TPT Đội ở các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Thái Nguyên ............................................................................... 49 Bảng 2.9. Thực trạng chỉ đạo thực hiện nội dung chương trình bồi dưỡng nghiệp vụ Đội cho đội ngũ GV-TPT Đội các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Thái Nguyên ........................................................ 50 Bảng 2.10. Thực trạng chỉ đạo lựa chọn giảng viên, chuẩn bị nguồn lực thực hiện bồi dưỡng ................................................................................... 51 Bảng 2.11. Thực trạng chỉ đạo lựa chọn phương pháp, hình thức tổ chức bồi dưỡng .......................................................................................... 52 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN v http://www.lrc.tnu.edu.vn Bảng 2.12. Thực trạng chỉ đạo đánh giá kết quả bồi dưỡng nghiệp vụ Đội cho đội ngũ GV-TPT Đội các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Thái Nguyên .............................................................................. 53 Bảng 2.13. Thực trạng kiểm tra, đánh giá thực hiện kế hoạch tổ chức bồi dưỡng .. 54 Bảng 2.14. Những khó khăn trong công tác tổ chức bồi dưỡng ....................... 55 Bảng 3.1. Kết quả mức độ đánh giá mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ công tác Đội cho GV-TPT Đội ở các trường tiểu học thành phố Thái Nguyên ........................... 79 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN vi http://www.lrc.tnu.edu.vn DANH MỤC BIỂU ĐỒ Biểu đồ 3.1. Tổng hợp kết quả khảo sát mức độ cần thiết của các biện pháp... 79 Biểu đồ 3.2. Tổng hợp kết quả khảo sát tính khả thi của các biện pháp ........... 80 Biểu đồ 3.3. Mối quan hệ giữa mức độ cần thiết và tính khả thi của các biện pháp 82 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN vi http://www.lrc.tnu.edu.vn MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của vấn đề nghiên cứu “Đội TNTP Hồ Chí Minh là tổ chức của thiếu nhi Việt Nam, do Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, Đoàn TNCS Hồ Chí Minh phụ trách; là trường học giáo dục thiếu nhi Việt Nam trong và ngoài nhà trường” [11]. Đội có nhiệm vụ tập hợp thiếu nhi để giáo dục các em bằng chính hoạt động của tổ chức mình. Đoàn TNCS Hồ Chí Minh được Đảng Cộng sản Việt Nam và Chủ tịch Hồ Chí Minh giao nhiệm vụ phụ trách Đội TNTP Hồ Chí Minh. Thực tiễn lịch sử cách mạng Việt Nam và lịch sử Đoàn TNCS Hồ Chí Minh hơn 84 năm qua đã cho thấy Đoàn luôn chăm lo thực hiện nhiệm vụ phụ trách Đội và chăm sóc, giáo dục thiếu niên, nhi đồng. Trong sự nghiệp công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước hiện nay đòi hỏi tổ chức Đoàn càng phải coi trọng công tác phụ trách Đội TNTP Hồ Chí Minh, trong đó công tác bồi dưỡng, xây dựng và phát triển đội ngũ cán bộ phụ trách Đội được coi là nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu. Trong mối quan hệ biện chứng giữa Đoàn và Đội, công tác Đội, phong trào thiếu nhi nói chung và công tác Đội, phong trào thiếu nhi trong nhà trường nói riêng không thể thiếu vắng bàn tay dìu dắt của các anh chị phụ trách Đội. Bởi xuất phát từ đặc trưng lứa tuổi, các em thiếu niên, nhi đồng bao gồm từ 6 đến 15 tuổi, các em chưa thể tự đứng ra lập tổ chức, chưa đủ năng lực, kinh nghiệm quản lý, điều hành tổ chức Đội một cách độc lập như người lớn. Nhờ sự giáo dục của chế độ Xã hội chủ nghĩa, của gia đình, nhà trường và tổ chức Đoàn, Đội trong nhà trường, bản thân các em thiếu nhi hiện nay rất thông minh, năng động, dám nghĩ, dám làm, có nhiều sáng kiến, song các em cũng không thể làm tốt vai trò tự quản nếu thiếu sự định hướng, hướng dẫn của anh chị phụ trách Đội. Đội ngũ cán bộ phụ trách Đội có vị trí, vai trò, nhiệm vụ vô cùng quan trọng, quyết định đến chất lượng và hiệu quả hoạt động của tổ chức Đội. Hoạt Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 1 http://www.lrc.tnu.edu.vn động Đội có phát triển hay không phụ thuộc vào phẩm chất, năng lực của cán bộ phụ trách. Trong toàn bộ các khâu của công tác Đội, công tác cán bộ phụ trách là một trong những mắt xích quan trọng nhất, quyết định chất lượng và hiệu quả của công tác Đội và phong trào thiếu nhi. Có cán bộ phụ trách tốt mới có công tác Đội và phong trào thiếu nhi tốt. Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh khi bàn về công tác cán bộ, Người đã chỉ rõ: “Cán bộ là cái gốc của mọi công việc”, “Công việc thành công hay thất bại đều do cán bộ tốt hay kém”[19]. Bởi vậy, có thể khẳng định rằng mấu chốt quyết định đối với công tác Đội là vấn đề cán bộ phụ trách, trong đó GV-TPT Đội là bộ phận nòng cốt của lực lượng phụ trách Đội, là linh hồn của tổ chức Đội, là người đại diện cho Đoàn, được Đoàn và ngành Giáo dục phân công làm công tác Đội trong trường học. Nhu cầu nguyện vọng của thiếu nhi ngày một đòi hỏi rất cao, nhất là các hình thức sinh hoạt, phương thức hoạt động mới, đa dạng, phong phú, hấp dẫn và phù hợp với tâm lý học sinh từ sự định hướng của GV-TPT Đội. Vì vậy, để hoàn thành tốt nhiệm vụ của mình trong tình hình mới người GV-TPT Đội không thể không rèn luyện để có phẩm chất chính trị vững vàng, đạo đức tư cách tốt, có trình độ kỹ năng nghiệp vụ tinh thông, phát huy tốt vai trò tự quản của Đội, luôn sáng tạo ra những nội dung, hình thức, phương pháp mới, tìm tòi học hỏi, đặc biệt là phải nhiệt tình, say mê không mệt mỏi với công tác thiếu nhi, có tình cảm gắn bó, hết mực yêu trẻ, thích hoạt động với trẻ; phải là nhân vật trung tâm làm chiếc cầu nối giữa nhà trường và xã hội, giữa thầy cô và các em, giúp các em trở thành con ngoan, trò giỏi, đội viên tốt, cháu ngoan Bác Hồ. Thực tế hiện nay ở các trường phổ thông trong tỉnh nói chung và ở thành phố Thái Nguyên nói riêng cho thấy, đội ngũ GV-TPT Đội đã được đào tạo về lý luận và kỹ năng, nghiệp vụ công tác Đội trong trường Cao đẳng Sư phạm theo chương trình đào tạo GV-TPT Đội do Bộ GD&ĐT ban hành. Tuy nhiên, còn không ít GV-TPT Đội chưa được đào tạo chính quy, cơ bản về kỹ năng, nghiệp cụ công tác Đội. Việc phân công, chọn cử giáo viên làm Tổng phụ trách Đội Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 2 http://www.lrc.tnu.edu.vn chưa được phối hợp chặt chẽ giữa tổ chức Đoàn và ngành Giáo dục nên dẫn đến tình trạng một bộ phận còn thiếu tâm huyết, thiếu nhiệt tình trong công tác do không có năng khiếu làm công tác phong trào, nhiều GV-TPT Đội nhận nhiệm vụ có tính đối phó trong một thời gian để hợp lý hoá gia đình rồi chuyển sang giảng dạy. Bên cạnh đó, chính sách của nhà nước đối với đội ngũ này chậm đổi mới (Thông tư liên Ngành số 23/TTLN Về việc hướng dẫn chế độ công tác và phụ cấp trách nhiệm đối với giáo viên làm tổng phụ trách Đội TNTP Hồ Chí Minh trong trường phổ thông được ban hành từ 1995). Đời sống của phần lớn GV-TPT Đội so với đội ngũ giáo viên nói chung gặp nhiều khó khăn hơn (thu nhập thấp hơn, chuyên môn giảng dạy bị mai một hơn), cùng với điều kiện cơ sở vật chất, kinh phí, phương tiện hoạt động cho công tác Đội còn thiếu thốn, eo hẹp, từ đó đã nẩy sinh tâm lý miễn cưỡng và thiếu say mê, yên tâm công tác. Chính vì vậy, công tác bồi dưỡng thường xuyên cho đội ngũ GV-TPT Đội là rất quan trọng và cần thiết. Trong thời gian qua, công tác này tuy đã được ngành Giáo dục và Hội đồng Đội các cấp, cũng như Phòng GD&ĐT và HĐĐ thành phố Thái Nguyên quan tâm, tổ chức thường xuyên, định kỳ nhưng chất lượng tập huấn nhiều khi chưa cao; phương pháp, nội dung, hình thức, tài liệu, phương tiện tập huấn… còn có những hạn chế nhất định, chưa đáp ứng được nhu cầu, nguyện vọng của GV-TPT Đội và yêu cầu của công tác Đội, phong trào thiếu nhi. Do đó, chúng tôi chọn đề tài: “Tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ công tác Đội cho giáo viên - Tổng phụ trách Đội ở các trường tiểu học thành phố Thái Nguyên” làm đề tài nghiên cứu. 2. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và thực trạng công tác bồi dưỡng nghiệp vụ công tác Đội cho đội ngũ GV-TPT Đội trong các trường tiểu học của thành phố Thái Nguyên, đề xuất một số biện pháp tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ công tác Đội cho GV-TPT Đội nhằm góp phần nâng cao chất lượng đội ngũ GVTPT Đội và công tác Đội, phong trào thiếu nhi trong các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Thái Nguyên. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 3 http://www.lrc.tnu.edu.vn 3. Khách thể và đối tƣợng nghiên cứu 3.1. Khách thể nghiên cứu Công tác bồi dưỡng nghiệp vụ công tác Đội cho GV-TPT Đội ở các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Thái Nguyên. 3.2. Đối tượng nghiên cứu Biện pháp tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ công tác Đội của Phòng Giáo dục - Đào tạo cho GV-TPT Đội ở các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Thái Nguyên. 4. Phạm vi nghiên cứu Trong điều kiện cho phép, đề tài chỉ nghiên cứu về nghiệp vụ công tác Đội của GV-TPT Đội và chỉ tập trung nghiên cứu biện pháp tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ công tác Đội của Phòng Giáo dục và Đào tạo cho GV-TPT Đội trong các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Thái Nguyên. 5. Giả thuyết khoa học Thực trạng kỹ năng, nghiệp vụ công tác Đội của đội ngũ GV-TPT Đội tỉnh Thái Nguyên nói chung và của đội ngũ GV-TPT Đội trong các trường tiểu học trên địa bàn TP Thái Nguyên nói riêng còn có những hạn chế nhất định. Công tác bồi dưỡng kỹ năng, nghiệp vụ cho GV-TPT Đội của TP Thái Nguyên đã được quan tâm nhưng hiệu quả chưa cao. Nếu nghiên cứu, đề xuất các biện pháp tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ công tác Đội cho đội ngũ GV-TPT Đội trong các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Thái Nguyên sẽ khắc phục được những hạn chế và nâng cao năng lực cho đội ngũ GV-TPT Đội và hiệu quả của công tác Đội, phong trào thiếu nhi trong các trường tiểu học trên địa bàn TP Thái Nguyên. 6. Nhiệm vụ nghiên cứu 6.1. Nghiên cứu cơ sở lý luận của tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ công tác Đội cho GV-TPT Đội ở trường tiểu học. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 4 http://www.lrc.tnu.edu.vn 6.2. Khảo sát, đánh giá thực trạng nghiệp vụ công tác Đội và công tác bồi dưỡng nghiệp vụ công tác Đội cho đội ngũ GV-TPT Đội trong các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Thái Nguyên hiện nay. 6.3. Đề xuất biện pháp tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ công tác Đội cho đội ngũ GV-TPT Đội trong các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Thái Nguyên. 7. Phƣơng pháp nghiên cứu 7.1. Nhóm phương pháp nghiên cứu lý luận Tác giả sử dụng các phương pháp phân tích, tổng hợp, so sánh, hệ thống hóa, khái quát hóa các tài liệu, các công trình nghiên cứu lý luận của các nhà sư phạm trong và ngoài nước, các văn kiện, nghị quyết của Đảng Cộng sản Việt Nam về đổi mới sự nghiệp giáo dục, các văn bản chỉ đạo của ngành GD&ĐT, các quan điểm chỉ đạo của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, các công trình nghiên cứu trực tiếp hoặc gián tiếp về bồi dưỡng kỹ năng, nghiệp vụ cho GV-TPT Đội. và các tài liệu khác có liên quan để xây dựng khung lý thuyết cho đề tài. 7.2. Nhóm phương pháp nghiên cứu thực tiễn 7.2.1. Phương pháp quan sát Là phương pháp được dùng vừa với tư cách là một phương pháp độc lập, vừa với tư cách là một bộ phận của các phương pháp khác. Đối tượng quan sát là GV-TPT Đội, các hoạt động của Đội diễn ra trong nhà trường. Các vấn đề cần quan sát là: - Biểu hiện hứng thú của tập thể đội viên, thiếu nhi khi tham gia các hoạt động của Đội. - Kỹ năng điều hành, tổ chức thực hiện hoạt động của GV-TPT Đội. Kết quả quan sát sẽ là một nguồn tư liệu thực tế bổ sung cho cơ sở lý luận của đề tài 7.2.2. Phương pháp điều tra Căn cứ vào nguyên tắc, nội dung và mục đích, nhiệm vụ nghiên cứu của đề tài tiến hành xây dựng phiếu điều tra (an két). Cụ thể là tiến hành điều tra Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 5 http://www.lrc.tnu.edu.vn trên đối tượng là GV-TPT Đội, cán bộ phụ trách công tác Đội của Phòng GD&ĐT, HĐĐ thành phố Thái Nguyên nhằm thu thập số liệu, tìm hiểu thực trạng kỹ năng, nghiệp vụ công tác Đội của đội ngũ GV-TPT Đội và thực trạng công tác bồi dưỡng kỹ năng, nghiệp vụ công tác Đội cho GV-TPT Đội các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Thái Nguyên hiện nay. 7.2.3. Phương pháp đàm thoại Phương pháp này được sử dụng trong quá trình nghiên cứu nhằm làm sáng tỏ thêm các nội dung nghiên cứu và hỗ trợ các phương pháp khác trong quá trình thu thập thông tin. Ngoài ra, phương pháp này còn được hỗ trợ cho việc xây dựng phương pháp điều tra viết với hệ thống câu hỏi được tiêu chuẩn hóa nhằm tìm hiểu sâu hơn những vấn đề nghiên cứu về kỹ năng, nghiệp vụ công tác Đội của đội ngũ GV-TPT Đội. 7.2.4. Phương pháp lấy ý kiến chuyên gia Lấy ý kiến chuyên gia về công tác quản lý, định hướng tổ chức hoạt động Đội trong trường học nói chung và biện pháp bồi dưỡng kỹ năng nghiệp vụ cho đội ngũ GV-TPT Đội trong các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Thái Nguyên nói riêng. 7.2.5. Phương pháp tổng kết kinh nghiệm Thông qua các hội nghị tập huấn, hội nghị tổng kết, đánh giá, các Hội thi GV-TPT Đội giỏi và dựa vào những kinh nghiệm của bản thân đã tích lũy được trong quá trình công tác để thu thập thêm thông tin cho quá trình nghiên cứu. 7.2.6. Phương pháp xử lý và phân tích thông tin Tiến hành xử lý và phân tích các số liệu, kết quả điều tra đồng thời xác định mức độ tin cậy của việc điều tra và phân tích kết quả nghiên cứu thông qua việc sử dụng một số phần mềm ứng dụng. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 6 http://www.lrc.tnu.edu.vn 8. Cấu trúc của luận văn Ngoài phần mở đầu và kết luận, nội dung luận văn bao gồm 3 phần chính: - Chƣơng 1: Cơ sở lý luận về tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ công tác Đội cho GV-TPT Đội TNTP Hồ Chí Minh ở trường tiểu học. - Chƣơng 2: Thực trạng công tác bồi dưỡng nghiệp vụ công tác Đội cho GV- TPT Đội TNTP Hồ Chí Minh trong các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Thái Nguyên hiện nay. - Chƣơng 3: Biện pháp tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ công tác Đội cho GV-TPT Đội TNTP Hồ Chí Minh trong các trường tiểu học trên địa bàn thành phố Thái Nguyên. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 7 http://www.lrc.tnu.edu.vn Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ TỔ CHỨC BỒI DƢỠNG NGHIỆP VỤ CÔNG TÁC ĐỘI CHO GIÁO VIÊN-TỔNG PHỤ TRÁCH ĐỘI Ở TRƢỜNG TIỂU HỌC 1.1. Lịch sử nghiên cứu vấn đề Tình hình nghiên cứu về tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ công tác Đội cho GV-TPT Đội ở trường tiểu học hiện vẫn còn là khoảng trống. Song có thể thấy những kết quả nghiên cứu dưới dạng các bài viết lý luận cũng như qua công tác bồi dưỡng cán bộ phụ trách Đội. A.X.Macarencô là người đã đề cập đến sự hình thành và phát triển năng lực tổ chức hoạt động thông qua tập thể và bằng tập thể [10]. Đội TNTP ra đời và phát triển mạnh ở một số nước xã hội chủ nghĩa trước đây như Liên Xô, Đức, Hungari, Bungari… Tuy nhiên, tiếp theo việc nghiên cứu năng lực tổ chức hoạt động Đội và phương pháp bồi dưỡng năng lực đó không có tài liệu nào cụ thể ngoài cuốn “Sổ tay cho người tổng phụ trách”. Công trình này có đề cập đến năng lực tổ chức hoạt động Đội, song còn rất sơ sài và chưa có phương pháp cụ thể [31]. Ở Việt Nam, bồi dưỡng nghiệp vụ công tác đội cũng là vấn đề chưa được nghiên cứu thỏa đáng. Một số giáo trình còn nặng về trình bày các quan điểm lý thuyết, chưa hướng dẫn tổ chức bồi dưỡng nghiệp vụ tổ chức hoạt động Đội cho cán bộ phụ trách Đội như: “Giáo trình công tác Đội TNTP Hồ Chí Minh” do Trịnh Hữu Lộc chủ biên. Một số cuốn sách có đi vào hướng dẫn cụ thể công việc cần làm đối với một cán bộ Đội như: “Cẩm nang cho người phụ trách Đội TNTP Hồ Chí Minh” của tác giả Bùi Sỹ Tụng chủ biên năm 2006; cuốn “Kỹ năng tổ chức các hoạt động công tác thanh thiếu niên” của Phạm Đình Nghiệp; và cuốn “Để làm tốt giáo viên tổng phụ trách” của tác giả Lục Thị Nga chủ biên. Số hóa bởi Trung tâm Học liệu – ĐHTN 8 http://www.lrc.tnu.edu.vn