Tài liệu Tìm hiểu đặc điểm từ vựng ngữ nghĩa của tổ hợp từ có động từ đi chạy trong tiếng anh và tiếng việt

®¹i häc quèc gia hµ néi Tr­êng ®¹i häc khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n Lª thÞ diÔm thuú T×m hiÓu ®Æc ®iÓm tõ vùng - ng÷ nghÜa cña tæ hîp tõ cã ®éng tõ ®i/ch¹y trong tiÕng anh vµ tiÕng viÖt LuËn v¨n th¹c sü ng«n ng÷ Chuyªn ngµnh: Ng«n ng÷ häc Hµ néi, 2006 ®¹i häc quèc gia hµ néi Tr­êng ®¹i häc khoa häc x· héi vµ nh©n v¨n Lª thÞ diÔm thuú T×m hiÓu ®Æc ®iÓm tõ vùng - ng÷ nghÜa cña tæ hîp tõ cã ®éng tõ ®i/ch¹y trong tiÕng anh vµ tiÕng viÖt LuËn v¨n th¹c sü ng«n ng÷ Chuyªn ngµnh: Ng«n ng÷ häc M· sè: 60 22 01 Ng­êi h­íng dÉn khoa häc: PGS.TS NguyÔn Xu©n Hoµ Hµ néi, 2006 Lêi cam ®oan T«i xin cam ®oan ®©y lµ c«ng tr×nh nghiªn cøu cña riªng t«i. C¸c sè liÖu vµ kÕt qu¶ nªu trong luËn v¨n lµ trung thùc vµ ch­a ®­îc c«ng bè trong bÊt kú c«ng tr×nh nghiªn cøu nµo kh¸c. T¸c gi¶ luËn v¨n Lª ThÞ DiÔm Thuú Môc lôc Më ®Çu 01. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi nghiªn cøu 5 02. Môc ®Ých vµ nhiÖm vô cña luËn v¨n 6 03. §èi t­îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu cña luËn v¨n 7 04. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu 7 05. ý nghÜa lý luËn vµ thùc tiÔn 8 06. T­ liÖu nghiªn cøu 9 07. Bè côc cña luËn v¨n 9 Ch­¬ng i: TiÒn ®Ò lý luËn liªn quan ®Õn tæ hîp tõ vµ ®éng tõ trong tiÕng anh vµ tiÕng viÖt 1.1. Kh¸i qu¸t vÒ ®èi chiÕu ng«n ng÷ 10 1.1.1. Vµi nÐt kh¸i qu¸t vÒ ph­¬ng ph¸p so s¸nh ®èi chiÕu 10 1.1.2. Kh¸i niÖm vÒ thuËt ng÷ so s¸nh ®èi chiÕu 11 1.1.3. Ph­¬ng ph¸p so s¸nh ®èi chiÕu 13 1.2. Kh¸i niÖm vÒ côm tõ 18 1.2.1. Kh¸i qu¸t vÒ côm tõ 18 1.2.2. §Æc ®iÓm cña côm tõ 19 1.2.3. Quan niÖm côm tõ trong tiÕng Anh vµ tiÕng ViÖt 20 1.2.4. Ph©n lo¹i côm tõ tiÕng Anh vµ tiÕng ViÖt 22 1.3. Kh¸i niÖm chung vÒ ®éng tõ 28 1.3.1. Kh¸i niÖm vÒ ®éng tõ 28 1.3.2. Kh¸i niÖm chung vÒ ®éng tõ chuyÓn ®éng trong tiÕng Anh vµ tiÕng ViÖt 33 Ch­¬ng ii §Æc ®iÓm tõ vùng-ng÷ nghÜa c¸c tæ hîp ®éng tõ come/go/run cã ®èi chiÕu víi c¸c tæ hîp ®éng tõ ®i/ch¹y trong tiÕng ViÖt 2.1. CÆp ®éng tõ come/go nh×n tõ gãc ®é tõ vùng-ng÷ nghÜa qua tÊm g­¬ng tiÕng ViÖt. 35 2.1.1. B¶ng tæng hîp so s¸nh c¸c nÐt nghÜa chuyÓn ®éng trong kh«ng gian vµ sù chuyÓn nghÜa cña c¸c ®éng tõ come/go - ®i ®­îc sö dông trong lêi nãi. 39 2.1.2. Víi nÐt nghÜa di chuyÓn ®Õn ®Ých kh«ng gian cã môc ®Ých vµ di chuyÓn kh«ng gian kh«ng cã môc ®Ých 43 2.1.3. Mét sè tr­êng hîp ®Æc biÖt sö dông cÆp ®éng tõ come/go 49 2.2. §Æc ®iÓm cña côm ®éng tõ trong tiÕng Anh 53 2.2.1. §Æc ®iÓm cña côm ®éng tõ 53 2.2.2. §éng tõ kÐp trong tiÕng Anh 54 2.3. C¸c ®éng tõ come/go/run 62 2.4. TiÓu kÕt ch­¬ng 2 68 Ch­¬ng iii Ph­¬ng thøc chuyÓn dÞch thµnh ng÷ cã ®éng tõ to come/to go vµ to run sang tiÕng viÖt 3.1. øng dông trong khi chuyÓn dÞch thµnh ng÷ tõ tiÕng Anh sang 70 tiÕng ViÖt 3.2. øng dông trong gi¶ng d¹y 79 3.3. TiÓu kÕt ch­¬ng 3 84 KÕt luËn 85 Tµi liÖu tham kh¶o 87 Phô lôc B¶ng tra cøu thµnh ng÷ ®éng tõ come/go/run trong tiÕng anh vµ ®i/ch¹y trong tiÕng viÖt Më ®Çu 0.1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi nghiªn cøu HiÖn nay, nhu cÇu vÒ kiÕn thøc ng«n ng÷ nãi chung vµ ngo¹i ng÷ nãi riªng trong x· héi ngµy cµng lín do më réng giao l­u v¨n ho¸, kinh tÕ, x· héi cña ViÖt Nam víi n­íc ngoµi, ®Æc biÖt lµ tõ khi chóng ta trë thµnh thµnh viªn cña c¸c tæ chøc quèc tÕ. Häc sinh ngo¹i quèc häc tiÕng Anh nh­ mét ng«n ng÷ thø hai nãi chung còng nh­ häc sinh ViÖt Nam nãi riªng th­êng gÆp khã kh¨n víi c¸c côm ®éng tõ (phrasal verbs) vèn rÊt phong phó vµ th«ng dông. H¬n n÷a vÒ mÆt ý nghÜa, côm ®éng tõ tiÕng Anh còng rÊt ®a d¹ng. ChÝnh ý nghÜa cña côm ®éng tõ lµ ®iÒu g©y rÊt nhiÒu khã kh¨n v× mét côm ®éng tõ kh«ng ph¶i lµ c¸i mµ ng­êi häc cã thÓ gi¶i thÝch nghÜa ®­îc chØ b»ng c¸ch xem vµ hiÓu nh÷ng tõ riªng rÏ mµ nã ®­îc t¹o thµnh. Th­êng khi, mét giíi tõ hoÆc mét tr¹ng tõ nµo ®ã ®i cïng víi mét ®éng tõ sÏ lµm thay ®æi ý nghÜa cña ®éng tõ ®ã mét c¸ch ®¸ng ng¹c nhiªn. §«i khi, sù thay ®æi ý nghÜa bÊt ngê ®Õn møc ng­êi häc thÊy bèi rèi vµ thËt sù kh«ng thÓ hiÓu ®­îc ý nghÜa cña nã. Mét ng­êi häc tiÕng ë giai ®o¹n ®Çu cã thÓ hiÓu biÕt vÒ ý nghÜa cña tõng tõ look , after , bèi rèi kh«ng hiÓu ®­îc nh÷ng c©u nh­ not easy job , hoÆc for , hoÆc up nh­ng sÏ thÊy Looking after children under three is She is looking for a job in the big city , Look up the word in the dictionary or ask your teacher for the meaning , hay ng­êi häc cã thÓ hiÓu ®­îc sù kh¸c biÖt rÊt lín gi÷a I can see through him vµ I can see him through ? Mçi ng«n ng÷ ®Òu cã nh÷ng nÐt ®Æc tr­ng riªng. Mét trong nh÷ng nÐt ®Æc tr­ng cña tiÕng Anh lµ côm ®éng tõ. §éng tõ lµ mét tõ lo¹i phøc t¹p nhÊt, sö dông réng r·i nhÊt, chiÕm vÞ trÝ hµng ®Çu trong hÖ thèng c¸c tõ lo¹i cña c¸c ng«n ng÷. Trong tiÕng Anh vµ tiÕng ViÖt còng nh­ trong nhiÒu ng«n ng÷ kh¸c ®éng tõ ®i vµ ch¹y ®­îc sö dông réng r·i. §éng tõ ®i, nh­ ®­îc thõa nhËn, lµ ®éng tõ c¬ b¶n trong nhãm ®éng tõ chuyÓn ®éng. §éng tõ chuyÓn ®éng lµ ®Ò tµi hÊp dÉn ®· thu hót ®­îc sù quan t©m cña nhiÒu nhµ ng«n ng÷ häc ViÖt Nam trong nhiÒu n¨m nay. Tuy nhiªn, mét vÊn ®Ò ®­îc giíi Anh ng÷ rÊt quan t©m trong d¹y/häc tiÕng Anh hiÖn nay - ®ã lµ kh¶ n¨ng kÕt hîp tõ cña ®éng tõ to go/ to come vµ to run víi c¸c tõ lo¹i kh¸c cã so s¸nh ®èi chiÕu víi ®éng tõ ®i/ch¹y trong tiÕng ViÖt. Cho ®Õn nay ch­a cã c«ng tr×nh nµo t×m hiÓu mét c¸ch ®Çy ®ñ ý nghÜa, ®Æc ®iÓm tõ vùng- ng÷ nghÜa cña nh÷ng côm tõ nµy còng nh­ c¸ch sö dông chóng trong hµnh chøc, nhÊt lµ ë b×nh diÖn ®èi chiÕu Anh - ViÖt. §©y chÝnh lµ lý do chän ®Ò tµi cña luËn v¨n. Néi dung luËn v¨n sÏ cã ý nghÜa thêi sù, v×:  DÊu Ên ng«n ng÷ trong c¸c côm tõ cã ®éng tõ ®i/ch¹y trong hai ng«n ng÷ lµ cø liÖu ph¶n ¸nh b¶n s¾c v¨n ho¸ cña mçi d©n téc;  Kh¶ n¨ng kÕt hîp tõ víi c¸c lo¹i tõ kh¸c cña ®éng tõ ®i/ch¹y trong hai ng«n ng÷ kh¸c nhau vÒ lo¹i h×nh sÏ cho thÊy c¸ch t­ duy cña ng­êi b¶n ng÷ tiÕng Anh vµ tiÕng ViÖt gièng nhau vµ kh¸c nhau nh­ thÕ nµo trong khi nh×n nhËn hiÖn thùc kh¸ch quan. Nh÷ng vÊn ®Ò nµy ®Õn nay chóng t«i cho r»ng vÉn ®ang cã ý nghÜa thêi sù. Lµ mét gi¶ng viªn gi¶ng d¹y tiÕng Anh cho ng­êi ViÖt Nam ë c¸c cÊp ®é vµ løa tuæi kh¸c nhau, qua nghiªn cøu lý luËn, t«i nhËn thÊy r»ng côm ®éng tõ tiÕng Anh lµ mét vÊn ®Ò khã, ®«i lóc cßn g©y khã kh¨n, c¶n trë cho ng­êi n­íc ngoµi sö dông tiÕng Anh trong giao tiÕp, nh­ng ®©y lµ vÊn ®Ò rÊt thó vÞ vµ thiÕt thùc. 0.2. Môc ®Ých vµ nhiÖm vô cña luËn v¨n Môc ®Ých cña luËn v¨n lµ t×m hiÓu ®Æc ®iÓm tõ vùng- ng÷ nghÜa cña côm tõ cã ®éng tõ ®i/ch¹y trong tiÕng Anh cã ®èi chiÕu víi tiÕng ViÖt ®Ó t×m ra nh÷ng ®Æc ®iÓm chung vµ ®Æc ®iÓm mang tÝnh ®Æc thï cña côm ®éng tõ ®i/ch¹y trong tiÕng Anh vµ tiÕng ViÖt. Tõ ®ã luËn v¨n ph¶i thùc hiÖn mét sè nhiÖm vô c¬ b¶n nh­ sau: - Lµm s¸ng tá ý nghÜa sö dông côm tõ cã ®éng tõ ®i/ch¹y trong tiÕng Anh vµ tiÕng ViÖt. - Kh¶o s¸t ®Æc ®iÓm tõ vùng - ng÷ nghÜa cña ®éng tõ ®i/ch¹y ë kh¶ n¨ng kÕt hîp tõ khi dïng víi nghÜa chuyÓn ®éng trong kh«ng gian vµ víi nghÜa bãng (chuyÓn nghÜa). - Trong chõng mùc nhÊt ®Þnh lµm s¸ng tá dÊu Ên ng«n ng÷ cña ®éng tõ ®i/ch¹y ph¶n ¸nh b¶n s¾c v¨n ho¸ d©n téc cña ng­êi b¶n ng÷ tiÕng Anh vµ tiÕng ViÖt. 0.3. §èi t­îng nghiªn cøu vµ ph¹m vi nghiªn cøu cña luËn v¨n §èi t­îng nghiªn cøu cña luËn v¨n lµ c¸c côm tõ cã ®éng tõ come/go/run trong tiÕng Anh vµ c¸c côm tõ cã ®éng tõ ®i/ch¹y cã ý nghÜa t­¬ng ®­¬ng trong tiÕng ViÖt. §©y lµ nh÷ng côm tõ th«ng dông trong cuéc sèng hµng ngµy cña ng­êi Anh ®­îc dïng phæ biÕn trong c¸c s¸ch häc tiÕng Anh viÕt cho ng­êi n­íc ngoµi. Ph¹m vi nghiªn cøu cña luËn v¨n giíi h¹n ë c¸c côm tõ cã ®éng tõ come/go/run vµ ®éng tõ ®i/ch¹y ë nghÜa chuyÓn ®éng trong kh«ng gian vµ nghÜa bãng khi chóng ®­îc chuyÓn nghÜa. 0.4. Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu Ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu ®­îc ¸p dông trong luËn v¨n lµ ph­¬ng ph¸p miªu t¶, ph­¬ng ph¸p ®èi chiÕu, ph­¬ng ph¸p ph©n tÝch, ph­¬ng ph¸p diÔn dÞch. Côm tõ cã ®éng tõ come/go/run cña tiÕng Anh lµ nh÷ng ®¬n vÞ cña ng«n ng÷ nguån. Côm tõ cã ®éng tõ ®i/ch¹y cña tiÕng ViÖt lµ nh÷ng ®¬n vÞ cña ng«n ng÷ ®Ých. Ph­¬ng ph¸p ®èi chiÕu: §èi chiÕu lµ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu dùa trªn sù so s¸nh hai hay nhiÒu ng«n ng÷ ®Ó “ph¸t hiÖn ra nh÷ng nÐt t­¬ng ®ång vÒ cÊu tróc, chøc n¨ng vµ ho¹t ®éng cña c¸c ph­¬ng tiÖn ng«n ng÷ ®­îc nghiªn cøu” [22; tr .48], ®ång thêi còng chó ý c¶ c¸i dÞ biÖt, nhËn diÖn chung. Ph­¬ng ph¸p miªu t¶: Miªu t¶ trong ng«n ng÷ häc lµ ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu mét hay nhiÒu ng«n ng÷ ë mét giai ®o¹n ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh, chñ yÕu tËp trung vµo ph©n tÝch ng÷ ph¸p. NhiÖm vô nghiªn cøu cña chóng t«i trong luËn v¨n nµy lµ ®èi chiÕu ph­¬ng thøc thÓ hiÖn ý nghÜa cña hai ng«n ng÷. VÒ mÆt ng«n ng÷, luËn v¨n tu©n thñ c¸ch tiÕp cËn ®èi t­îng kh¶o s¸t ë cÊp ®é tõ vµ côm tõ ë nghÜa chuyÓn ®éng trong kh«ng gian vµ nghÜa bãng ph¸i sinh cña chóng. Môc ®Ých cuèi cïng cña luËn v¨n lµ ®­a ra nh÷ng chØ dÉn ng«n ng÷ häc, vµ ë møc ®é nhÊt ®Þnh nh÷ng chØ dÉn ®Êt n­íc häc vµ v¨n ho¸ häc ®èi víi nh÷ng ng­êi sö dông c¸c thø tiÕng trªn. 0.5. ý nghÜa lý luËn vµ thùc tiÔn Trong chõng mùc nhÊt ®Þnh, luËn v¨n gãp phÇn lµm s¸ng tá sù kh¸c biÖt vÒ mÆt tõ vùng ng÷ nghÜa cña ®éng tõ chuyÓn ®éng trong tiÕng Anh vµ tiÕng ViÖt (ë ®©y lµ ®éng tõ come/go/run vµ ®éng tõ ®i/ch¹y) chÝnh lµ ë c¸c nghÜa vÞ tiÒm n¨ng qua ®ã thÊy ®­îc ®Æc tr­ng v¨n ho¸ d©n téc g¾n víi viÖc sö dông c¸c côm tõ nµy. LuËn v¨n sÏ ®ãng gãp mét phÇn cho viÖc gi¶ng d¹y vµ häc tËp ngo¹i ng÷ ë c¸c tr­êng cao ®¼ng, ®¹i häc, n©ng cao kh¶ n¨ng giao tiÕp b»ng tiÕng Anh vµ sö dông tiÕng Anh thµnh th¹o. LuËn v¨n cã thÓ lµ tµi liÖu tham kh¶o h÷u Ých cho viÖc d¹y vµ häc tiÕng Anh còng nh­ cho viÖc d¹y tiÕng ViÖt nh­ ngo¹i ng÷ ®èi víi nh÷ng ng­êi nãi tiÕng Anh. Nh­ vËy, luËn v¨n cã ý nghÜa thùc tÕ thùc sù. KÕt qu¶ nghiªn cøu ng÷ liÖu cña luËn v¨n cã thÓ ®­îc ¸p dông cho qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y trong c¸c tr­êng ®¹i häc hoÆc sö dông nh­ tµi liÖu tham kh¶o cho c«ng t¸c gi¶ng d¹y vµ dÞch thuËt. 0.6. T­ liÖu nghiªn cøu §Ó thu thËp c¸c côm tõ vµ thµnh ng÷ cã ®éng tõ ®i/ch¹y trong tiÕng Anh vµ tiÕng ViÖt luËn v¨n sö dông c¸c lo¹i tõ ®iÓn tiÕng Anh vµ tiÕng ViÖt vµ c¸c nguån t­ liÖu trong c¸c t¸c phÈm v¨n häc Anh vµ ViÖt Nam víi sè phiÕu lµm vÝ dô minh ho¹ kho¶ng 200 phiÕu tõ c¸c Ên phÈm tiÕng Anh vµ 300 phiÕu tõ c¸c Ên phÈm tiÕng ViÖt. 0.7. Bè côc cña luËn v¨n Ngoµi phÇn Më ®Çu, KÕt luËn, Tµi liÖu tham kh¶o vµ Phô lôc, LuËn v¨n bao gåm 3 ch­¬ng:  Ch­¬ng I: TiÒn ®Ò lý luËn liªn quan ®Õn tæ hîp tõ vµ ®éng tõ trong tiÕng Anh vµ tiÕng ViÖt.  Ch­¬ng II: §Æc ®iÓm tõ vùng - ng÷ nghÜa c¸c tæ hîp ®éng tõ come/go/run cã ®èi chiÕu víi c¸c tæ hîp ®éng tõ ®i/ch¹y trong tiÕng ViÖt.  Ch­¬ng III: Ph­¬ng thøc chuyÓn dÞch thµnh ng÷ cã ®éng tõ to come/to go vµ to run sang tiÕng ViÖt. Ch­¬ng i TiÒn ®Ò lý luËn liªn quan ®Õn tæ hîp tõ vµ ®éng tõ trong tiÕng Anh vµ tiÕng ViÖt. 1.1. Kh¸i qu¸t vÒ ®èi chiÕu ng«n ng÷ 1.1.1. Vµi nÐt kh¸i qu¸t vÒ ph­¬ng ph¸p so s¸nh ®èi chiÕu Sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña ng«n ng÷ ®èi chiÕu, víi t­ c¸ch lµ mét ph©n ngµnh cña ng«n ng÷ häc, cã nh÷ng tiÒn ®Ò lý luËn cña nã. §· tõ l©u, con ng­êi h­íng sù chó ý cña m×nh kh«ng chØ giíi h¹n ë nh÷ng ng«n ng÷ riªng lÎ, mµ ®ång thêi mét lóc vµi ng«n ng÷. ChÝnh ®iÒu ®ã ®· dÉn ®Õn viÖc xuÊt hiÖn nhiÒu trµo l­u, nhiÒu khuynh h­íng nghiªn cøu so s¸nh. Kh¸ quen thuéc víi lÞch sö ng«n ng÷ häc lµ: ng«n ng÷ so s¸nh - lÞch sö, ng«n ng÷ häc khu vùc vµ lo¹i h×nh häc. Song viÖc ph©n chia ng«n ng÷ häc ®èi chiÕu (contrastive linguistics) thµnh mét ph©n ngµnh ®éc lËp th× m·i tíi gÇn ®©y míi xuÊt hiÖn vµ cßn kh«ng Ýt nh÷ng vÊn ®Ò tranh luËn. Ng«n ng÷ häc ®èi chiÕu h×nh thµnh trong trµo l­u nghiªn cøu so s¸nh nãi chung. Nã bao qu¸t mét lóc nhiÒu ng«n ng÷ bÊt luËn ng«n ng÷ ®ã cïng hay kh¸c lo¹i h×nh vµ ng÷ hÖ. Song ph¶i nãi r»ng, nghiªn cøu ®èi chiÕu h×nh thµnh mét c¸ch trùc tiÕp trong tiÕn tr×nh t×m tßi cña con ng­êi ®Ó n¾m ngo¹i ng÷ mét c¸ch nhanh chãng h¬n, h÷u hiÖu h¬n. ChÝnh c¸c yªu cÇu cña viÖc häc vµ d¹y ngo¹i ng÷ lµ mét nh©n tè quan träng dÉn ®Õn sù h×nh thµnh ph©n ngµnh khoa häc nµy. Nhµ ng«n ng÷ häc Ph¸p Di Piet¬r« ®· viÕt trong cuèn ®èi chiÕu CÊu tróc ng«n ng÷ qua r»ng: “Ng«n ng÷ häc ®èi chiÕu ra ®êi tõ kinh nghiÖm d¹y tiÕng. Mçi ng­êi häc vµ d¹y ng«n ng÷ dÔ dµng nhËn ra mét ®iÒu lµ trong nhiÒu tr­êng hîp tiÕng mÑ ®Î ®· c¶n trë kh«ng nhá viÖc hiÓu vµ n¾m thuÇn thôc ngo¹i ng÷. V× vËy, viÖc tÝch luü nh÷ng tri thøc vµ kinh nghiÖm sÏ gióp ta kh¾c phôc mét c¸ch cã hiÖu qu¶ khã kh¨n nµy”. [dÉn theo 36; tr. 12] L.V. Serba ®· viÕt trong cuèn s¸ch VÊn ®Ò chung vÒ ph­¬ng ph¸p luËn D¹y ngo¹i ng÷ ë tr­êng trung häc. còng cho r»ng nghiªn cøu ®èi chiÕu kh«ng chØ gióp cho viÖc häc vµ d¹y ngo¹i ng÷ tèt h¬n mµ cßn gióp chóng ta hiÓu s©u s¾c h¬n tiÕng mÑ ®Î, v× viÖc nghiªn cøu ®ã gióp chóng ta th©m nhËp vµo thùc chÊt cña c¸c qu¸ tr×nh ng«n ng÷ còng nh­ hiÓu s©u h¬n c¸c quy luËt ®iÒu khiÓn c¸c qui tr×nh nµy [19; tr. 26]. Kh«ng cßn nghi ngê g× n÷a chóng ta cã thÓ ®ång ý víi nhËn ®Þnh r»ng: “MÆc dÇu nghiªn cøu ®èi chiÕu viÖn dÉn c¸i lý do chñ yÕu ë sù cÇn thiÕt cho gi¸o häc ph¸p ngo¹i ng÷ víi sù ph¸t hiÖn nh÷ng kh¸c nhau c¬ b¶n gi÷a ngo¹i ng÷ vµ tiÕng mÑ ®Î cña ng­êi häc ®ã, chóng ta kh«ng thÓ kh«ng tÝnh ®Õn tÇm quan träng cña viÖc ph©n tÝch ®èi chiÕu nh­ mét ph­¬ng thøc ®¸nh gi¸ c¸c ®Þnh ®Ò còng nh­ nh÷ng ®ßi hái cña chÝnh lý luËn cña ng«n ng÷ häc” [36, tr.76]. 1.1.2. Kh¸i niÖm vÒ thuËt ng÷ so s¸nh ®èi chiÕu LÞch sö ph¸t triÓn cña nh÷ng tri thøc khoa häc bao giê còng lµ mét qu¸ tr×nh liªn tôc vµ cã tÝnh kÕ thõa. Néi dung cña c¸c thuËt ng÷ nghiªn cøu ®èi chiÕu còng ®­îc x¸c ®Þnh trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn biÖn chøng lÞch sö ®ã. ë ®©y, tr­íc hÕt cÇn nãi ®Õn mèi quan hÖ t­¬ng øng trong c¸ch dïng c¸c thuËt ng÷: ng«n ng÷ häc so s¸nh, ng«n ng÷ häc ®èi chiÕu. Trong nghÜa th­êng dïng, hai tõ so s¸nh vµ ®èi chiÕu kh«ng kh¸c nhau nhiÒu vÒ ý nghÜa. “So s¸nh” lµ xem xÐt ®Ó t×m ra nh÷ng ®iÓm gièng, t­¬ng tù, hoÆc kh¸c biÖt nhau vÒ sè l­îng, kÝch th­íc, phÈm chÊt, cßn “®èi chiÕu” lµ so s¸nh hai sù vËt cã liªn quan chÆt chÏ víi nhau. §èi chiÕu nguyªn b¶n víi b¶n dÞch (Tõ ®iÓn tiÕng ViÖt, V¨n T©n chñ biªn) [T§ 24]. Nh­ ®· thÊy, kh«ng h¼n ®Þnh nghÜa trªn ®©y lµ hoµn toµn chÝnh x¸c, nh­ng chóng ®· cho ta ý niÖm vÒ néi dung c¸c kÕt hîp thuËt ng÷ “ng«n ng÷ häc so s¸nh”, “ng«n ng÷ häc ®èi chiÕu” lµ ch­a hoµn toµn chÝnh x¸c. C¸ch hiÓu néi dung thuËt ng÷ cÇn chÝnh x¸c h¬n vµ cã tÝnh quy ®Þnh h¬n c¸ch hiÓu th«ng th­êng. Trong ng«n ng÷ häc, c¸c thuËt ng÷ tiÕng ViÖt: ng«n ng÷ häc so s¸nh t­¬ng øng víi tiÕng Anh comparative linguistics. §ã lµ thuËt ng÷ ®Ó chØ mét ph©n ngµnh cña ng«n ng÷ häc vµ c¸i néi dung tõ “so s¸nh” ®­îc hiÓu mét c¸ch rÊt x¸c ®Þnh. ViÖc xem xÐt kü nh÷ng tµi liÖu ng«n ng÷ häc cho thÊy mét sè nhµ ng«n ng÷ cã ý thøc ph©n biÖt ng«n ng÷ häc so s¸nh trong nghÜa réng víi ng«n ng÷ häc so s¸nh - lÞch sö. Trong tr­êng hîp thø nhÊt thuËt ng÷ “so s¸nh” d­êng nh­ chñ yÕu chØ nhÊn m¹nh c¸ch t­ duy, vÒ viÖc sö dông so s¸nh nh­ mét ph­¬ng ph¸p chung cña t­ duy: v× vËy, ng­êi ta còng cã thÓ nãi: so s¸nh - lÞch sö, so s¸nh lo¹i h×nh, so s¸nh ®èi chiÕu v.v... Song tr­êng hîp thø hai, thuËt ng÷ so s¸nh ®­îc dïng víi néi dung kh¸i niÖm ng«n ng÷ häc so s¸nh - lÞch sö. §©y còng lµ c¸ch dïng cã tÝnh chÊt rót gän. ThuËt ng÷ ®èi chiÕu, ®èi s¸nh th­êng ®­îc dïng ®Ó chØ ph­¬ng ph¸p hoÆc ph©n ngµnh nghiªn cøu lÊy ®èi t­îng chñ yÕu lµ hai hay nhiÒu ng«n ng÷. Môc ®Ých cña nghiªn cøu lµ lµm s¸ng tá nh÷ng nÐt gièng nhau vµ kh¸c nhau hoÆc chØ lµm s¸ng tá nh÷ng nÐt kh¸c nhau mµ th«i. Nguyªn t¾c nghiªn cøu chñ yÕu lµ nguyªn t¾c ®ång ®¹i. Trong c¸c tµi liÖu b»ng tiÕng Anh, lóc ®Çu ng­êi ta dïng phæ biÕn thuËt ng÷ comparative ®Ó chØ ng«n ng÷ häc so s¸nh trong nghÜa réng vµ nghÜa hÑp cña tõ nµy. DÇn dÇn vÒ sau thuËt ng÷ so s¸nh còng dïng ®Ó chØ c¶ néi dung ®èi chiÕu. Trong ng«n ng÷ häc Anh, nh÷ng thuËt ng÷ truyÒn thèng ®­îc dïng t­¬ng ®èi l©u dµi. Ch¼ng h¹n, trong c¸c c«ng tr×nh cña Haliday, Mackinton vµ mét sè t¸c gi¶ kh¸c, cho m·i ®Õn n¨m 1964, vÉn dïng thuËt ng÷ so s¸nh comparative. Vµ ngay c¶ Elic m·i ®Õn n¨m 1966 vÉn dïng thuËt ng÷ comparative víi nghÜa ®èi chiÕu. Cho ®Õn gÇn ®©y thuËt ng÷ “ng«n ng÷ häc ®èi chiÕu” - contrastive linguistics míi ®­îc dïng víi nghÜa cña nã mét c¸ch phæ biÕn tøc lµ chØ mét ph©n ngµnh nghiªn cøu riªng - nghiªn cøu ®èi chiÕu. Trong phÇn lín tµi liÖu viÕt b»ng c¸c tiÕng ch©u ¢u cho thÊy cã sù chuyÓn dÇn ph©n biÖt so s¸nh ®èi chiÕu vµ ng«n ng÷ häc so s¸nh lÞch sö víi ng«n ng÷ häc ®èi chiÕu. ViÖc dïng ph©n biÖt ®èi chiÕu vµ t­¬ng ph¶n th× kh«ng thËt sù thÓ hiÖn râ rµng. Trong thøc tiÔn nghiªn cøu, nhiÒu nhµ nghiªn c­ó ®· chØ râ, viÖc ph©n t¸ch ra c¸i gièng nhau vµ kh¸c nhau trong ®èi chiÕu lµ rÊt khã. Nã ®­îc thùc hiÖn mét c¸ch ®ång thêi. X¸c ®Þnh c¸i kh¸c nhau ph¶i biÕt c¸i gièng nhau cïng tån t¹i gi÷a c¸c sù vËt. Song bao giê c¸i kh¸c nhau còng dÔ nhËn thÊy h¬n. Nãi chung, nghiªn cøu ®èi chiÕu gióp ta x¸c ®Þnh c¸i gièng nhau vµ kh¸c nhau cña c¸c ng«n ng÷ vÒ mÆt cÊu tróc, ho¹t ®éng vµ sù ph¸t triÓn cña chóng. 1.1.3. Ph­¬ng ph¸p so s¸nh ®èi chiÕu Ph­¬ng ph¸p ®èi chiÕu hay ph­¬ng ph¸p ng«n ng÷ häc ®èi chiÕu cã mét hÖ thèng nguyªn t¾c, thñ ph¸p nghiªn cøu riªng. Nã kh¸c víi ph­¬ng ph¸p miªu t¶ vµ ph­¬ng ph¸p so s¸nh - lÞch sö. Nh­ng ®ång thêi, ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu nµy cã kÕ thõa vµ sö dông nhiÒu yÕu tè, thñ ph¸p cña nghiªn cøu miªu t¶ vµ so s¸nh - lÞch sö. ChÝnh ®iÒu nµy ®· t¹o ra ®Æc ®iÓm riªng, lîi thÕ vµ triÓn väng cña ph­¬ng ph¸p nghiªn cøu ®èi chiÕu. Tr­íc hÕt chóng ta h·y xem xÐt mét sè ®Æc ®iÓm chñ yÕu cña ph­¬ng ph¸p ®èi chiÕu. 1.1.3.1. X¸c lËp c¬ së ®èi chiÕu X¸c lËp c¬ së ®èi chiÕu lµ x¸c ®Þnh ®èi t­îng nghiªn cøu cô thÓ, ®Þnh râ ®Æc ®iÓm ®èi t­îng vµ ®Þnh h­íng c¸c ho¹t ®éng, c¸c b­íc nghiªn cøu nhÊt ®Þnh. C¬ së ®èi chiÕu lµ nh÷ng ®iÓm gièng vµ kh¸c nhau hay nh÷ng t­¬ng ®ång vµ dÞ biÖt cña ph¹m vi ®èi t­îng ®­îc kh¶o s¸t. Th«ng th­êng c¸c ng«n ng÷, c¸c hiÖn t­îng cµng gièng nhau th× cµng cã nhiÒu ®iÓm chung, dÊu hiÖu chung. NÕu nh­ hai hay mét sè ng«n ng÷, hiÖn t­îng cµng kh¸c nhau th× nh÷ng ®iÓm kh¸c, dÊu hiÖu kh¸c cµng nhiÒu. C¬ së ®èi chiÕu cña ph­¬ng ph¸p ®èi chiÕu kh«ng chØ kh¸c víi ph­¬ng ph¸p so s¸nh - lÞch sö (®Òu lµ so s¸nh ngoµi - gi÷a c¸c ng«n ng÷ víi nhau) mµ cßn ph©n biÖt ®èi chiÕu vµ ®èi lËp. Ph­¬ng ph¸p ®èi chiÕu nh»m môc ®Ých ®èi chiÕu c¸c hiÖn t­îng, ph¹m trï cña c¸c ng«n ng÷ kh¸c nhau ®Ó t×m ra nh÷ng nÐt t­¬ng ®ång vµ dÞ biÖt; trong tr­êng hîp chØ cã sù dÞ biÖt th× cã thÓ hiÓu lµ t­¬ng ph¶n. Cßn ®èi lËp lµ dïng ®Ó ®èi chiÕu c¸c hiÖn t­îng trong cïng mét ng«n ng÷, ®èi lËp lµ sù kh¸c biÖt ë hai cùc trong mét ph¹m trï nh­: danh tõ vµ ®éng tõ, chñ ng÷ vµ vÞ ng÷, nguyªn ©m vµ phô ©m, thÓ hoµn thµnh vµ kh«ng hoµn thµnh. 1.1.3.2. Ph¹m vi ®èi chiÕu ViÖc x¸c ®Þnh ph¹m vi ®èi chiÕu th­êng ®ù¬c ph©n giíi theo c¸c nguyªn t¾c sau: Ph©n biÖt ®èi chiÕu ng«n ng÷ vµ ®èi chiÕu dÊu hiÖu. §èi chiÕu ng«n ng÷ lµ qui ®Þnh ph¹m vi nghiªn cøu c¸c ng«n ng÷ kh¸c nhau. §ã lµ c¸ch ®èi chiÕu tæng thÓ hoÆc bao qu¸t chung. ViÖc lùa chän ng«n ng÷ ®èi chiÕu còng cã hai kh¶ n¨ng chÝnh. 1) LÊy mét ng«n ng÷ lµ c¬ së, tøc lµ ng«n ng÷ nµy lµm ng«n ng÷ ®èi t­îng ®Ó ph©n tÝch, lµm s¸ng tá. Ng«n ng÷ (hay c¸c ng«n ng÷) cßn l¹i sÏ lµ ph­¬ng tiÖn, lµ ®iÒu kiÖn qui chiÕu cho phÐp lµm s¸ng tá ®Æc ®iÓm cña ng«n ng÷ ®èi t­îng. Ng«n ng÷ ®èi t­îng cÇn ®­îc tËp trung ph©n tÝch cã thÓ hoÆc lµ chØ cã ý nghÜa cho nã, hoÆc lµ cã thÓ ®¹i diÖn cho mét sè ng«n ng÷ kh¸c. Nã lµ c¸ thÓ riªng biÖt vµ còng cã thÓ lµ c¸i mÉu, lµ tiªu ®iÓm chó ý cña viÖc nghiªn cøu nhiÒu mÆt. Ch¼ng h¹n, trong qu¸ khø ë ph­¬ng T©y tiÕng Latinh ®· lµ tiªu ®iÓm, lµ c¬ së ®Ó ®èi chiÕu víi tiÕng Ph¸p, tiÕng Anh, vµ c¸c tiÕng Slav¬. 2) Kh¶ n¨ng thø hai lµ c¶ hai hay c¸c ng«n ng÷ ®èi chiÕu ®Òu ®­îc chó ý nh­ nhau. Trong tr­ßng hîp nh­ thÕ gäi lµ ph©n tÝch ®èi chiÕu song ng÷. Trong ph©n tÝch ®èi chiÕu song song, ph¹m vi c¸c vÊn ®Ò ®èi chiÕu sÏ ®­îc chó ý ®ång ®Òu vÒ tÊt c¶ c¸c mÆt ë ng«n ng÷ ®­a vµo nghiªn cøu. Kh¶ n¨ng nµy ®­îc vËn dông ®Ó t×m c¸i chung vµ c¸i riªng ë c¸c ng«n ng÷ so s¸nh, tõ ®ã øng dông thùc tiÔn trong d¹y häc ngo¹i ng÷ hay phiªn dÞch. Th­ßng nh÷ng ph©n tÝch nh­ thÕ ®­îc tiÕn hµnh ®èi víi c¸c ng«n ng÷ cïng lo¹i h×nh hoÆc c¸c ng«n ng÷ cã cïng hoÆc gÇn gòi vÒ hÖ. VÝ dô: nh÷ng nghiªn cøu ®èi chiÕu song song tiÕng Bun-ga-ri vµ tiÕng Ba Lan, tiÕng Nga vµ tiÕng Bun-ga-ri v.v...Ph¹m vi nghiªn cøu ®èi chiÕu dÊu hiÖu lµ ph¹m vi tÊt yÕu ph¶i cã trong nghiªn cøu. Ph¹m vi nghiªn cøu ®èi chiÕu dÊu hiÖu th­êng ®­îc tiÕn hµnh trªn c¸c b×nh diÖn chñ yÕu sau ®©y:  §èi chiÕu ph¹m trï nh»m vµo viÖc lµm s¸ng tá ®Æc ®iÓm thÓ hiÖn c¸c ph¹m trï ë ng«n ng÷ ®­îc nghiªn cøu nh­ ph¹m trï: thêi, thÓ, x¸c ®Þnh, kh«ng x¸c ®Þnh: ph¹m trï sè, gièng, c¸ch, ®a nghÜa, ®ång ©m, tr¸i nghÜa, ®ång nghÜa v.v...  §èi chiÕu cÊu tróc hÖ thèng nh»m lµm s¸ng tá c¸c ®Æc ®iÓm, cÊu t¹o, nh÷ng ®Æc ®iÓm gièng, kh¸c, ®Æc tr­ng cña c¸c hÖ thèng lín, hÖ thèng con ®­îc nghiªn cøu nh­ hÖ thèng ©m vÞ, h×nh vÞ, hÖ thèng tõ lo¹i, hÖ thèng c©u ®¬n, c©u phøc v.v...  §èi chiÕu chøc n¨ng vµ ho¹t ®éng nh»m lµm s¸ng tá c¸c ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng, hµnh chøc cña c¸c hiÖn t­îng, ph¹m trï ng«n ng÷.  §èi chiÕu phong c¸ch nh»m lµm s¸ng tá ho¹t ®éng c¸c phong c¸ch chøc n¨ng, nh÷ng nÐt chung vµ riªng cña c¸c thÓ hiÖn phong c¸ch chøc n¨ng ë ng«n ng÷ ®ù¬c ®èi chiÕu.  §èi chiÕu lÞch sö ph¸t triÓn cã quan hÖ víi nghiªn cøu lÞch ®¹i. Ph¹m vi ®èi chiÕu nµy nh»m lµm s¸ng tá c¸c quy luËt ph¸t triÓn vµ c¸c qu¸ tr×nh biÕn ®æi x¶y ra trong néi bé c¸c ng«n ng÷ ®­îc nghiªn cøu. Ph¹m vi nghiªn cøu võa liªn quan chÆt chÏ víi nghiªn cøu so s¸nh - lÞch sö, võa quan hÖ víi lo¹i h×nh häc lÞch ®¹i.  Mét sè ph­¬ng thøc ®èi chiÕu chñ yÕu. §Ó thÓ hiÖn nghiªn cøu ®èi chiÕu c¸c ng«n ng÷ ng­êi ta th­êng sö dông mét sè ph­¬ng thøc chñ yÕu sau ®©y: Ph­¬ng thøc ®ång nhÊt/khu biÖt cÊu tróc, ®ång nhÊt/ khu biÖt chøc n¨ng, ®ång nhÊt/khu biÖt ho¹t ®éng, ®ång nhÊt/khu biÖt phong c¸ch, ®ång nhÊt/khu biÖt ph¸t triÓn vµ ®ång nhÊt/ khu biÖt x· héi - lÞch sö ng«n ng÷. Ph­¬ng thøc ®ång nhÊt/khu biÖt cÊu tróc: ng«n ng÷ lµ mét cÊu t¹o cã tÝnh cÊu tróc - hÖ thèng. Khi ®èi chiÕu hai hay nhiÒu ng«n ng÷ nhÊt thiÕt ph¶i ®èi chiÕu c¸c yÕu tè, c¸c ®¬n vÞ, c¸c cÊp ®é, c¸c mÆt cÊu t¹o cña cÊu tróc - hÖ thèng ®ã. Ch¼ng h¹n ®èi chiÕu ng÷ ©m - ©m vÞ, h×nh th¸i häc v.v... Khi thùc hiÖn ph©n tÝch ®èi chiÕu th­êng b¾t ®Çu ®ång thêi hai kh©u kÕ tiÕp nhau. Ph©n tÝch ®èi lËp c¸c ®¬n vÞ, c¸c hiÖn t­îng ë mçi ng«n ng÷ theo mét quan ®iÓm lý luËn thèng nhÊt; sau ®ã thùc hiÖn ®èi chiÕu trªn c¬ së c¸c kÕt qu¶ ®¹t ®­îc gi÷a c¸c ng«n ng÷. ë ®©y cã thÓ tæng hîp c¸c b­íc ph©n tÝch ®èi chiÕu cÊu tróc theo c«ng thøc:®èi lËp - ®èi chiÕu. Ph­¬ng thøc ®èi chiÕu chøc n¨ng thùc hiÖn x¸c ®Þnh nh÷ng mÆt t­¬ng ®ång vµ dÞ biÖt vÒ chøc n¨ng cña c¸c hiÖn t­îng; sù kiÖn ë c¸c ng«n ng÷. Ch¼ng h¹n, tiÕng ViÖt cã thanh ®iÖu nªn kh«ng thÓ cã träng ©m tõ. TiÕng Anh, tiÕng §øc, tiÕng Nga, tiÕng Bun-ga-ri cã träng ©m tõ nh­ng chøc n¨ng cña träng ©m trong tiÕng Nga vµ tiÕng Bun-ga-ri gièng nhau nhiÒu h¬n. VÝ dô, träng ©m cã chøc n¨ng biÓu hiÖn ý nghÜa ng÷ ph¸p, ý nghÜa tõ vùng, ý nghÜa s¾c th¸i tu tõ - biÓu c¶m v.v... Cïng mét hiÖn t­îng nh­ng kh¶ n¨ng ®¶m nhiÖm chøc n¨ng, ph¹m vi ho¹t ®éng kh«ng gièng nhau. §iÒu ®ã còng cã thÓ ¸p dông cho dÊu hiªô khu biÖt ©m vÞ dµi, ng¾n trong tiÕng Anh vµ tiÕng ViÖt. Sù ®èi lËp i (dµi/ng¾n) trong tiÕng Anh cã nghÜa ©m vÞ häc, cßn trong tiÕng ViÖt l¹i kh«ng cã gi¸ trÞ Êy. VÝ dô [bit] (bit) cã nghÜa lµ mét Ýt [bi:t] (beat) cã nghÜa lµ ®¸nh Ph­¬ng thøc ®ång nhÊt/khu biÖt ho¹t ®éng gãp phÇn x¸c ®Þnh sù th«ng dông, tÝnh phæ biÕn hay h¹n chÕ cña c¸c hiÖn t­îng, sù kiÖn ng«n ng÷ ®Òu cã trong ng«n ng÷ ®èi chiÕu. Ph­¬ng ph¸p nµy nh»m chØ ra c¸c hiÖn t­îng ng«n ng÷ xÐt vÒ ph­¬ng diÖn nµo ®ã lµ gièng nhau trong c¸c ng«n ng÷, nh­ng ë ng«n ng÷ nµy ®­îc sö dông phæ biÕn, ho¹t ®éng m¹nh h¬n cßn ë ng«n ng÷ kh¸c th× ng­îc l¹i. Ch¼ng h¹n trong ®Þa h¹t tõ vùng - ng÷ nghÜa, tiÕng Bun-gari, tiÕng ViÖt ®Òu cã sù vay m­în tõ tiÕng Ên - ¢u (Ph¸p, Latinh....) song sè l­îng tõ m­în tiÕng Ph¸p, Latinh trong tiÕng Bun-ga-ri kh¸ nhiÒu, cßn trong tiÕng ViÖt th× Ýt h¬n. Trong tiÕng Bun-ga-ri cßn cã tiÕng Nga cæ nh­ng kh«ng thÓ gäi lµ vay m­în v× chóng cã vèn tõ gèc Slav¬ cæ chung. Ph­¬ng thøc ®ång nhÊt khu biÖt phong c¸ch nh»m lµm s¸ng tá nh÷ng ®Æc ®iÓm thÓ hiÖn, vËn dông phong c¸ch chøc n¨ng ë mçi ng«n ng÷. Ph­¬ng thøc nµy cã thÓ tiÕn hµnh qua nhiÒu lÜnh vùc: ch¼ng h¹n phong c¸ch thÓ lo¹i nh­ thi ca, b¸o chÝ, chÝnh luËn, tiÓu thuyÕt, khoa häc kü thuËt v.v...hoÆc ph­¬ng tiÖn tu tõ nh­ so s¸nh, Èn dô, ho¸n dô v.v... Phøc t¹p h¬n c¶ lµ ®èi chiÕu hai hÖ thèng ph­¬ng tiÖn th«ng tin v¨n b¶n vµ c¸c thÓ lo¹i v¨n phong thuéc vÒ c¸c thêi kú x· héi lÞch sö v¨n ho¸ kh¸c nhau. Trong tr­êng hîp nµy, ®èi chiÕu phong c¸ch kh«ng giíi h¹n ë tiªu chuÈn ng«n ng÷ tÝn hiÖu mµ c¶ ng«n ng÷ - t©m lý, ng«n ng÷ - x· héi, t©m lý häc - x· héi. Ph¹m vi ®èi chiÕu cña ph­¬ng thøc nµy g¾n liÒn víi viÖc xem xÐt c¸c nh©n tè x· héi - lÞch sö. Ph­¬ng thøc ®ång nhÊt/khu biÖt ph¸t triÓn dïng ®Ó x¸c ®Þnh ®Æc ®iÓm vµ chiÒu h­íng ph¸t triÓn cña c¸c ng«n ng÷. Ph­¬ng thøc nµy gi¶ ®Þnh r»ng: mçi ng«n ng÷, xÐt vÒ b×nh diÖn ®éng, lu«n lu«n cã thay ®æi, ph¸t triÓn. Sù ph¸t triÓn ng«n ng÷ thÓ hiÖn ë c¸c thay ®æi cÊu tróc néi bé, ph¹m vi ho¹t ®éng, chøc n¨ng cña nã d­íi sù t¸c ®éng cña nh÷ng ®iÒu kiÖn, hoµn c¶nh x· héi trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn. Ph­¬ng thøc ®ång nhÊt/khu biÖt x· héi - lÞch sö quy ®Þnh xem xÐt c¸c hiÖn t­îng ng«n ng÷, kh«ng chØ trong quan hÖ víi x· héi - lÞch sö mµ chñ yÕu lµ sù ho¹t ®éng cña ng«n ng÷ trong ®iÒu kiÖn x· héi - lÞch sö cô thÓ cña mçi d©n téc. Ch¼ng h¹n cïng chØ nh÷ng tõ chØ mµu s¾c: ®á, vµng, ®en, tr¾ng nh­ng nh÷ng ®Æc tr­ng, nh÷ng biÓu t­îng ë mçi ng«n ng÷ sÏ kh¸c nhau do ®Æc tr­ng kh¸c nhau vÒ x· héi, v¨n ho¸, d©n téc cña mçi ng«n ng÷ ®ã. Ph­¬ng thøc ®ång nhÊt x· héi lÞch sö trong nghiªn cøu vËn dông ng«n ng÷ sÏ cho chóng ta biÕt c¸i chung, c¸i riªng, c¸i phæ biÕn, c¸i ®Æc thï cña c¸c ng«n ng÷ ®èi chiÕu. ChÝnh nhê x¸c ®Þnh ®­îc nh÷ng ®Æc tr­ng ®ã cho phÐp chóng ta kh«ng chØ x¸c ®Þnh ®­îc lo¹i h×nh phong c¸ch chøc n¨ng mµ c¶ lo¹i h×nh giao tiÕp - v¨n ho¸ ng«n ng÷, gióp chóng ta hiÓu ng«n ng÷ qua l¨ng kÝnh v¨n ho¸ vµ ng­îc l¹i hiÓu v¨n ho¸ qua hiÖn thùc ng«n ng÷. 1.2. Kh¸i niÖm vÒ côm tõ 1.2.1 Kh¸i qu¸t vÒ côm tõ Theo DiÖp Quang Ban (2004): tõ kÕt hîp víi tõ mét c¸ch cã tæ chøc vµ cã ý nghÜa lµm thµnh nh÷ng tæ hîp tõ, tøc lµ nh÷ng kiÕn tróc lín h¬n tõ. Mçi tõ trong tæ hîp tõ lµ mét thµnh tè. Tæ hîp tõ cã thÓ lµ mét c©u, cã thÓ lµ mét kiÕn tróc t­¬ng ®­¬ng víi c©u nh­ng ch­a thµnh c©u, còng cã thÓ lµ mét ®o¹n cã nghÜa cña c©u. C¸c tæ hîp tõ ch­a thµnh c©u (bao gåm tæ hîp tõ t­¬ng ®­¬ng c©u vµ ®o¹n cã nghÜa cña c©u) ®­îc gäi chung lµ tæ hîp tù do. VÒ nguyªn t¾c, tæ hîp tõ tù do cã thÓ chøa kÕt tõ ë ®Çu ®Ó chØ chøc vô ng÷ ph¸p cña toµn bé phÇn cßn l¹i trong tæ hîp tõ nµy. Nh÷ng tæ hîp tõ cã kÕt tõ ë ®Çu nh­ vËy mang tªn lµ giíi ng÷. Tr¸i l¹i, tæ hîp tõ tù do kh«ng chøa kÕt tõ chØ chøc vô ng÷ ph¸p nh­ vËy, ®­îc gäi lµ côm tõ, vÝ dô: 1. §· häc xong. 2. NghÌo nh­ng tèt bông.