A- Lêi më ®Çu
KÕ to¸n lµ m«n khoa häc thu nhËn, xö lý vµ cung cÊp th«ng tin kÕ to¸n vÒ
toµn bé ho¹t ®éng kinh tÕ, tµi chÝnh ë ®¬n vÞ vµ th«ng qua ®ã kiÓm tra, kiÓm
so¸t ®îc toµn bé ho¹t ®éng kinh tÕ, tµi chÝnh ë c¸c ®¬n vÞ ®ã. Trong ®iÒu kiÖn
hiÖn nay, nÒn kinh tÕ thÞ trêng ngµy cµng ph¸t triÓn, quy m« ho¹t ®éng cña c¸c
®¬n vÞ ngµy cµng lín, c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ ngµy cµng réng, tÝnh chÊt ho¹t
®éng cµng phøc t¹p. Mçi doanh nghiÖp ®Òu cã nh÷ng ph¬ng thøc vµ biÖn ph¸p
kh¸c nhau ®Ó t¨ng hiÖu suÊt vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Nhng
tÊt c¶ ®Òu xoay quanh vÊn ®Ò thanh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm. Do ®ã, khi
nghiªn cøu vÒ h¹ch to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh phÈm còng lµ mét phÇn
kh«ng thÓ thiÕu trong mçi doanh nghiÖp. §ång thêi còng xem xÐt thùc tr¹ng vÒ
h×nh thøc kÕ to¸n thµnh phÈm ¸p dông ë ViÖt Nam trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ
trêng hiÖn nay.
Víi néi dung: Nh÷ng vÊn ®Ò vÒ kÕ to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh
phÈm trong c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam.
§Ò tµi ®îc tr×nh bµy ë 3 phÇn:
PhÇn 1:Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô thµnh
phÈm trong chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt Nam.
PhÇn 2: Nh÷ng kh¸c biÖt so víi th«ng lÖ kÕ to¸n quèc tÕ vµ nh÷ng víng
m¾c trong thùc hiÖn.
PhÇn 3: Nh÷ng kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô
thµnh phÈm.
1
PhÇn I: Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n thµnh phÈm vµ tiªu thô
thµnh phÈm trong chÕ ®é kÕ to¸n ViÖt Nam.
I- Kh¸i qu¸t vÒ kÕ to¸n thµnh phÈm.
1. Kh¸i niÖm vÒ thµnh phÈm.
Thµnh phÈm lµ s¶n phÈm ®· tr¶ qua giai ®o¹n chÕ biÕn cuèi cïng cña quy
tr×nh kiÓm nghiÖm ®ñ tiªu chuÈn kü thuËt quy ®Þnh vµ ®· cho nhËp kho, giao
trùc tiÕp cho kh¸ch hµng.
2. TÝnh gi¸ cña thµnh phÈm.
H¹ch to¸n nhËp, xuÊt kho thµnh phÈm ph¶i ®îc ph¶n ¸nh theo gi¸ thùc
tÕ.
* Gi¸ cña thµnh phÈm nhËp kho lµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ theo tõng
lÇn nhËp.
- Gi¸ thùc tÕ cña thµnh phÈm nhËp kho do c¸c bé phËn s¶n xuÊt chÝnh vµ
phô cña ®¬n vÞ s¶n xuÊt ra ph¶i ®îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ thµnh c«ng xëng thùc tÕ,
bao gåm: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi
phÝ s¶n xuÊt chung.
- Trêng hîp thµnh phÈm thuª ngoµi gia c«ng, gi¸ thµnh thùc tÕ bao gåm
toµn bé c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc gia c«ng (chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc
tiÕp, chi phÝ thuª gia c«ng vµ c¸c chi phÝ kh¸c: vËn chuyÓn, bèc dì, hao hôt...)
* Gi¸ cña thµnh phÈm xuÊt kho lµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cã thÓ ¸p
dông mét sè ph¬ng ph¸p sau ®Ó tÝnh gi¸:
- Gi¸ thùc tÕ ®Ých danh (tÝnh trùc tiÕp): ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi
nh÷ng doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn b¶o qu¶n riªng tõng l« thµnh phÈm nhËp kho,
v× vËy khi xuÊt kho l« hµng nµo th× tÝnh theo gi¸ thùc tÕ ®Ých danh cña l« ®ã.
Ph¬ng ph¸p nµy cã u ®iÓm lµ c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh phÈm xuÊt kho kÕ
to¸n cã thÓ theo dâi ®îc thêi h¹n b¶o qu¶n cña tõng l« thµnh phÈm. Tuy nhiª,
®Ó ¸p dông ®îc ph¬ng ph¸p nµy, th× ®iÒu kiÖn cèt yÕu lµ hÖ thèng kho tµng cña
doanh nghiÖp cho phÐp b¶o qu¶n riªng tõng l« thµnh phÈm nhËp kho. (VD)
- Ph¬ng ph¸p nhËp tríc xuÊt tríc: Theo ph¬ng ph¸p nµy, thµnh phÈ ®îc
tÝnh gi¸ trÞ thùc tÕ xuÊt kho trªn c¬ së gi¸ ®Þnh lµ l« thµnh phÈm nµo nhËp vµo
kho tríc sÏ ®îc xuÊt dïng tríc, v× vËy lîng thµnh phÈm xuÊt kho thuéc lÇn nhËp
nµo th× tÝnh theo gi¸ thùc tÕ cña lÇn nhËp ®ã. Ph¬ng ph¸p nµy cã u ®iÓm lµ cho
phÐp kÕ to¸n cã thÓ tÝnh gi¸ thµnh phÈm xuÊt kho kÞp thêi.
2
Nhîc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p nhËp tríc - xuÊt tríc lµ ph¶i tÝnh gi¸ theo
tõng danh ®iÓm thµnh phÈm vµ ph¶i h¹ch to¸n chi tiÕt thµnh phÈm tån kho theo
tõng lo¹i gi¸ nªn tèn nhiÒu c«ng søc. Ngoµi ra, ph¬ng ph¸p nµy lµm cho chi phÝ
kinh doanh cña doanh nghiÖp kh«ng ph¶n øng kÞp thêi víi gi¸ c¶ thÞ trêng cña
thµnh phÈm. Ph¬ng ph¸p nhËp tríc - xuÊt tríc chØ thÝch hîp víi nh÷ng doanh
nghiÖp cã Ýt danh ®iÓm thµnh phÈm, sè lÇn nhËp kho cña mçi doanh ®iÓm
kh«ng nhiÒu.
- Ph¬ng ph¸p nhËp sau - xuÊt tríc.
Theo ph¬ng ph¸p nµy, thµnh phÈm ®îc tÝnh gi¸ thùc tÕ xuÊt kho trªn c¬ së
gi¶ ®Þnh lµ l« thµnh phÈm nµo nhËp vµo kho sau sÏ ®îc xuÊt dïng tríc, v× vËy
viÖc tÝnh gi¸ xuÊt cña thµnh phÈm ®îc lµm ngîc l¹i víi ph¬ng ph¸p nhËp tríc xuÊt tríc.
VÒ c¬ b¶n u, nhîc ®iÓm vµ ®iÒu kiÖn vËn dông cña ph¬ng ph¸p, nhËp sau
- xuÊt tríc còng gièng nh ph¬ng ph¸p nhËp tríc - xuÊt tríc, nhng sö dông ph¬ng ph¸p nhËp sau - xuÊt tríc gióp cho chi phÝ kinh doanh cña doanh nghiÖp
ph¶n øng kÞp thêi víi gi¸ c¶ thÞ trêng cña thµnh phÈm.
Ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n c¶ k× dù tr÷:
Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp cã Ýt danh ®iÓm thµnh
phÈm nhng sè lÇn nhËp, xuÊt cña mçi doanh ®iÓm nhiÒu. Theo ph¬ng ph¸p nµy,
c¨n cø vµo gi¸ thùc tÕ cña thµnh phÈm tån ®Çu k× vµ nhËp trong kú, kÕ to¸n x¸c
®Þnh ®îc gi¸ b×nh qu©n cña mét ®¬n vÞ thµnh phÈm. C¨n cø vµo lîng thµnh
phÈm xuÊt trong k× vµ gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ thùc tÕ xuÊt trong
k×.
Gi¸ thùc tÕ cña thµnh
phÈm xuÊt kho
=
Gi¸ b×nh qu©n cña 1
®¬n vÞ thµnh phÈm
x
Lîng thµnh phÈm xuÊt
kho
VD: Thµnh phÈm x tån kho ®Çu k× lµ 300 TP, ®¬n gi¸ 1000®/TP
sè lîng TP x nhËp kho trong k× lµ 7000 TP, gi¸ thùc tÕ lµ 7.700.000®
Sè lîng TP x xuÊt kho trong k×: 800 TP
KÕ to¸n n/® gi¸ b×nh qu©n cña 1 TP thùc tÕ x:
Gi¸ b×nh qu©n cña
1 thµnh phÈm x
=
3000x1000+7.700.000
3000 + 7000
3
=
1.070®/TP
Gi¸ thùc tÕ thµnh phÈm x xuÊt kho x· héi chñ nghÜa 1070 x 8000 x· héi
chñ nghÜa 8.56.000®
Ph¬ng ph¸p gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n c¶ k× dù tr÷ cã u ®iÓm lµ gi¶m nhÑ ®îc
viÖc h¹ch to¸n chi tiÕt thµnh phÈm so víi ph¬ng ph¸p nhËp tríc - xuÊt tríc vµ
nhËp sau - xuÊt tríc, kh«ng phô thuéc vµo sè lÇn nhËp, xuÊt cña tõng danh
®iÓm thµnh phÈm. Nhîc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy lµ dån c«ng viÖc tÝnh gi¸
thµnh phÈm xuÊt kho vµo cuèi k× h¹ch to¸n nªn ¶nh hëng ®Õn tiÕn ®é cña c¸c
kh©u kÕ to¸n kh¸c, ®ång thêi sö dông ph¬ng ph¸p nµy còng ph¶i tiÕn hµnh tÝnh
gi¸ theo tõng danh ®iÓm thµnh phÈm.
- Ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp:
Theo ph¬ng ph¸p nµy, sau mçi lÇn nhËp, kÕ to¸n ph¶i x¸c ®Þnh gi¸ b×nh
qu©n cña tõng danh ®iÓm thµnh phÈm. C¨n cø vµo gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n vµ lîng
thµnh phÈm xuÊt kho gi÷a 2 lÇn nhËp kÕ tiÕp ®Ó kÕ to¸n x¸c ®Þnh gi¸ thùc tÕ
thµnh phÈm xuÊt kho.
VD: Ngµy 1/1 tån kho thµnh phÈm x cña doanh nghiÖp lµ 3000 TP, ®¬n
gi¸ 1000®/TP
Ngµy 3/1 nhËp kho thµnh phÈm x lµ 2000TP , gi¸ thù ctÕ nhËp kho:
1100®/TP kÕ to¸n n/® ®¬n vÞ b×nh qu©n cûa 1TP x lµ:
(3000 x 1000 + 2000 x 1100)
= 1040®/TP
(3000 + 2000)
Ngµy 4/1 xuÊt kho thµnh phÈm x: 4000TP
KÕ to¸n x/® gi¸ thùc tÕ 4000TP x lµ: 4000 x 1040 = 4.160.000®
Gi¸ trÞ TP x tån kho:
3000 x 1000 + 2000 x 1100 - 4160.000 = 1.040.000®
Ngµy 5/1, doanh nghiÖp nhËp kho TP x: 3000TP, ®¬n gi¸ 1080®/TP
KÕ to¸n x/® ®¬n gi¸ b×nh qu©n.
(1.040.000 + 3000 x 1080)
(1000 + 3000)
= 1070®/TP
Ngµy 6/1, doanh nghiÖp xuÊt kho 2000TP x, gi¸ thùc tÕ xuÊt kho lµ
1.080 x 2000 = 2.160.000®
Ph¬ng ph¸p nµy cho phÐp kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh phÈm xuÊt kho kÞp thêi
nhng khèi lîng c«ng viÖc tÝnh to¸n nhiÒu vµ ph¶i tiÕn hµnh tÝnh gi¸ theo tõng
4
danh ®iÓm thµnh phÈm. Ph¬ng ph¸p nµy chØ sö dông ®îc ë nh÷ng doanh nghiÖp
cã Ýt doanh ®iÓm thµnh phÈm vµ sè lÇn nhËp cña mçi lo¹i kh«ng nhiÒu.
- Ph¬ng ph¸p gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n cuèi k× tríc:
Theo ph¬ng ph¸p nµy, kÕ to¸n x¸c ®Þnh gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n dùa trªn gi¸
thùc tÕ vµ lîng thµnh phÈm tån kho cuèi k× tríc. Dùa vµo gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n
nãi trªn vµ lîng thµnh phÈm xuÊt kho trong k× ®Ó kÕ to¸n x¸c ®Þnh gi¸ thùc tÕ
thµnh phÈm xuÊt kho theo tõng danh ®iÓm.
Ph¬ng ph¸p nµy cho phÐp gi¶m nhÑ khèi lîng tÝnh to¸n cña kÕ to¸n, nhng
®é chÝnh x¸c cña c«ng viÖc tÝnh gi¸ phô thuéc vµo t×nh h×nh biÕn ®éng gi¸ c¶
thµnh phÈm. Trêng hîp gi¸ c¶ thÞ trêng thµnh phÈm cã sù biÕn ®éng lín th× viÖc
tÝnh gi¸ thµnh phÈm xuÊt kho theo ph¬ng ph¸p nµy trë nªn thiÕu chÝnh x¸c vµ
cã trêng hîp g©y ra bÊt hîp lý (tån kho ©m).
- Ph¬ng ph¸p trÞ gi¸ hµng tån cuèi k×.
Víi c¸c ph¬ng ph¸p trªn, ®Ó tÝnh ®îc gi¸ thùc tÕ thµnh phÈm xuÊt kho ®ßi
hái kÕ to¸n ph¶i x¸c ®Þnh ®îc lîng thµnh phÈm xuÊt kho c¨n cø vµo c¸c chøng
tõ xuÊt. Tuy nhiªn, trong thùc tÕ cã nh÷ng doanh nghiÖp cã nhiÒu chñng lo¹i
thµnh phÈm víi mÉu m· kh¸c nhau, gi¸ trÞ thÊp, l¹i ®îc xuÊt dïng thêng xuyªn
th× sÏ kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®Ó kiÓm kª tõng nghiÖp vô xuÊt kho.
Trong ®iÒu kiÖn ®ã, doanh nghiÖp ph¶i tÝnh gi¸ cho sè lîng thµnh phÈm
tån kho cuèi k× tríc, sau ®ã míi x¸c ®Þnh ®îc gi¸ thùc tÕ cña thµnh phÈm xuÊt
kho trong k×.
Gi¸ thùc tÕ thµnh phÈm tån
Sè lîng tån kho
§¬n gi¸ thµnh phÈm
=
x
kho cuèi k×
cuèi k×
nhËp kho lÇn míi
Gi¸ thùc tÕ thµnh
Gi¸ thùc tÕ thµnh
=
+
phÈm xuÊt kho
phÈm nhËp kho
Gi¸ thùc tÕ
Gi¸ thùc tÕ
thµnh phÈm - thµnh phÈm tån
tån kho ®Çu k×
kho cuèi k×
- Ph¬ng ph¸p gi¸ h¹ch to¸n.
§èi víi c¸c doanh nghiÖp cã nhiÒu lo¹i thµnh phÈm, gi¸ c¶ thêng xuyªn
biÕn ®éng nghiÖp vô nhËp - xuÊt vËt liÖu diÔn ra thêng xuyªn th× viÖc h¹ch to¸n
theo gi¸ thùc tÕ trë nªn phøc t¹p, tèn nhiÒu c«ng søc vµ nhiÒu khi kh«ng thùc
hiÖn ®îc. Do ®ã viÖc h¹ch to¸n hµng ngµy nªn sö dông gi¸ h¹ch to¸n.
Gi¸ h¹ch to¸n lµ lo¹i gi¸ æn ®Þnh, doanh nghiÖp cã thÓ sö dông trong thêi
gian dµi ®Ó h¹ch to¸n nhËp, xuÊt, tån kho thµnh phÈm trong khi cha tÝnh ®îc
gi¸ thùc tÕ cña nã. Doanh nghiÖp cã thÓ sö dông gi¸ kÕ ho¹ch hoÆc gi¸ mua
thµnh phÈm ë mét thêi ®iÓm nµo ®ã hay gi¸ thµnh phÈm b×nh qu©n th¸ng tríc
5
®Ó lµm gi¸ h¹ch to¸n. Sö dông gi¸ h¹ch to¸n ®Ó gi¶m bít khèi lîng cho c«ng
t¸c kÕ to¸n nhËp, xuÊt. Thµnh phÈm hµng ngµy nhng cuèi th¸ng ph¶i tÝnh
chuyÓn gi¸ h¹ch to¸n cña thµnh phÈm xuÊt, tån kho theo gi¸ thùc tÕ. ViÖc tÝnh
chuyÓn dùa trªn c¬ së hÖ sè gi÷a gi¸ thùc tÕ vµ gi¸ h¹ch to¸n.
Gi¸ thùc tÕ thµnh phÈm tån kho ®Çu k× + Gi¸ thùc tÕ
thµnh phÈm nhËp kho trong k×
HÖ sè gi¸
=
thµnh phÈm
Gi¸ h¹ch to¸n thµnh phÈm tån kho ®Çu k× + gi¸ h¹ch to¸n
thµnh phÈm nhËp kho trong k×
Gi¸ thùc tÕ thµnh phÈm
xuÊt kho
=
HÖ sè gi¸
thµnh phÈm
x
Gi¸ h¹ch to¸n thµnh
phÈm xuÊt kho
Ph¬ng ph¸p hÖ sè gi¸ cho phÐp kÕt hîp chÆt chÏ h¹ch to¸n chi tiÕt vµ
h¹ch to¸n tæng hîp vÒ thµnh phÈm trong c«ng t¸c tÝnh gi¸, nªn c«ng viÖc tÝnh
gi¸ ®îc tiÕn hµnh nhanh chãng vµ kh«ng bÞ phô thuéc vµo sè lîng danh ®iÓm
thµnh phÈm, sè lÇn nhËp, xuÊt cña mçi lo¹i nhiÒu hay Ýt.
Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp cã nhiÒu chñng lo¹i
thµnh phÈm vµ ®éi ngò kÕ to¸n cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao.
(VD: ph¬ng ph¸p nhËp tríc - xuÊt tríc)
Ngµy 1/1 tån kho thµnh phÈm x cña doanh nghiÖp lµ 3000TP, ®¬n gi¸
1000®/TP
Ngµy 3/1 nhËp kho thµnh phÈm x lµ 2000TP, gi¸ thùc tÕ nhËp kho
1.100®/TP
Ngµy 4/1 xuÊt kho thµnh phÈm x: 4000TP
Gi¸ thùc tÕ 4000TP x xuÊt kho ngµy 4/1 theo ph¬ng ph¸p nhËp tríc - xuÊt
tríc lµ: 3000 x 1000 + 1000 x 1100 = 4.100.000®
(VD: ph¬ng ph¸p nhËp sau - xuÊt tríc)
Ngµy 1/1 tån kho thµnh phÈm x cña doanh nghiÖp lµ 300TP, ®¬n gi¸
1000®/TP
Ngµy 3/1 nhËp kho thµnh phÈm x lµ 2000TP, gi¸ thùc tÕ nhËp kho
1.100®/TP
Ngµy 4/1 xuÊt kho thµnh phÈm x: 4000TP
Gi¸ thùc tÕ 4000TP x xuÊt kho ngµy 4/1 theo ph¬ng ph¸p nhËp sau - xuÊt
tríc lµ: 2000 x 1100 + 2000 x 1000 = 4.200.000®.
3. H¹ch to¸n thµnh phÈm:
6
TK sö dông h¹ch to¸n: * TK 155 "Thµnh phÈm"
Bªn nî:
+ Gi¸ thùc tÕ cña thµnh phÈm nhËp kho
+ Gi¸ thùc tÕ cña thµnh phÈm thõa trong kiÓm kª
+ Gi¸ thùc tÕ cña thµnh phÈm tån kho cuèi k×
(Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh k×)
Bªn cã:
+ Gi¸ thùc tÕ cña thµnh phÈm xuÊt kho
+ Gi¸ thùc tÕ cña thµnh phÈm thiÕu hôt trong kiÓm kª
+ KÕt chuyÓn gi¸ thùc tÕ cña thµnh phÈm tån kho ®Çu k×
(Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh k×)
D nî: Ph¶n ¸nh gi¸ thjc tÕ cña thµnh phÈm tån kho ®Çu k× hoÆc cuèi k×.
* TK 632 "Gi¸ vèn hµng hãa" (ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh k×)
Bªn nî: + KÕt chuyÓn gi¸ thùc tÕ cña thµnh phÈm tån ®Çu k×
(Gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ)
+ KÕt chuyÓn gi¸ thùc tÕ cña thµnh phÈm nhËp trong k×
Bªn cã: + KÕt chuyÓn gi¸ thùc tÕ cña thµnh phÈm tån cuèi k×
+ KÕt chuyÓn gi¸ vèn cña thµnh phÈm tiªu thô trong k× sang tµi kho¶n x¸c
®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh vµo cuèi k×
Cuèi k× kh«ng cã sè d.
7
a) S¬ ®å: H¹ch to¸n tæng hîp thµnh phÈm (theo ph¬ng ph¸p kª khai
thêng xuyªn).
TK154
TK155
Thµnh phÈm s¶n xuÊt xong hoÆc thuª ngoµi gia
c«ng xong nhËp kho (gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ)
(1)
TK157, 632
TK157
TK154
XuÊt thµnh phÈm göi b¸n giao ®¹i lý
TK632
XuÊt thµnh phÈm tiªu thô trùc tiÕp
Tk 128,222
Gi¸ vèn cña thµnh phÈm göi b¸n, giao ®¹i lý ®·
®îc coi lµ tiªu thô bÞ tr¶ l¹i mang vÒ nhËp kho
(2)
XuÊt thµnh phÈm gãp vèn tham gia liªn doanh
(gi¸ ghi sæ)
Gi¸ thùc tÕ ®îc ®¸nh gi¸
TK412
Sè chªnh
lÖch
TK3381
Thµnh phÈm thõa trong kiÓm kª chê gi¶i quyÕt
(3)
TK1381
Sè chªnh
lÖch
Thµnh phÈm thiÕu hôt trong kiÓm kª chê
xö lý
(7)
TK412
TK412
§¸nh gi¸ t¨ng (sè chªnh lÖch t¨ng)
(4) b) S¬ ®å: H¹ch
§¸nh gi¸ gi¶m (sè chªnh lÖch) (8)
to¸n tæng hîp thµnh phÈm (theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª
®Þnh k×)
TK155, 157
TK632
KÕt chuyÓn gi¸ thùc tÕ cña thµnh phÈm tån ®Çu k×
(Gi¸ thµnh s¶n xuÊt thù ctÕ) (1)
TK155, 157
KÕt chuyÓn thùc tÕ cña thµnh phÈm tån
(Cuèi k×)
(3)
TK631
TK911
Gi¸ thùc tÕ cña thµnh phÈm hoµn thµnh trong k×
(NhËp kho, göi b¸n, giao ®¹i lý tiªu thô ngay) (2)
KÕt chuyÓn gi¸ vèn cña thµnh phÈm tiªu thô trong k×
(ghi mét lÇn vµo sæ cuèi k×)
(4)
c) H¹ch to¸n chi tiÕt thµnh phÈm: Cã thÓ ¸p dông mét trong c¸c ph¬ng
ph¸p sau: ph¬ng ph¸p thÎ song song, ph¬ng ph¸p ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ph¬ng
ph¸p sè d.
- Ph¬ng ph¸p thÎ song song: Theo ph¬ng ph¸p nµy thÎ kho c¨n cø vµo c¸c
chøng tõ nhËp, xuÊt thµnh phÈm ®Ó ghi "ThÎ kho" (më theo tõng danh ®iÓm
trong tõng kho). KÕ to¸n thµnh phÈm còng dùa trªn chøng tõ nhËp, xuÊt thµnh
phÈm ®Ó ghi sè lîng vµ tÝnh thµnh tiÒn thµnh phÈm nhËp, xuÊt vµo "ThÎ kÕ to¸n
chi tiÕt vËt liÖu" (më t¬ng øng víi thÎ kho). Cuèi k× kÕ to¸n tiÕn hµnh ®èi chiÕu
8
sè liÖu trªn "ThÎ kÕ to¸n chi tiÕt thµnh phÈm" víi "ThÎ kho" t¬ng øng do thñ
kho chuyÓn ®Õn, ®ång thêi tõ "sæ kÕ to¸n chi tiÕt thµnh phÈm" theo tõng danh
®iÓm, tõng lo¹i thµnh phÈm ®Ó ®èi chiÕu víi sè liÖu kÕ to¸n tæng hîp nhËp, xuÊt
thµnh phÈm.
Ph¬ng ph¸p nµy rÊt ®¬n gi¶n trong kh©u ghi chÐp, ®èi chiÕu sè liÖu vµ
ph¸t hiÖn sai sãt, ®ång thêi cung cÊp th«ng tin nhËp, xuÊt, tån kho cña tõng
danh ®iÓm thµnh phÈm kÞp thêi, chÝnh x¸c. Tuy nhiªn, ph¬ng ph¸p nµy chØ sö
dông ®îc khi doanh nghiÖp cã Ýt danh ®iÓm thµnh phÈm.
MÉu sæ vµ s¬ ®å kÕ to¸n chi tiÕt thµnh phÈm theo ph¬ng ph¸p thÎ song
song nh sau:
B¶ng tæng hîp nhËp - xuÊt - tån kho thµnh phÈm
Th¸ng....n¨m....
Tån ®Çu
NhËp trong
XuÊt trong
Sè
Tªn
th¸ng
th¸ng
th¸ng
danh
vËt
Sè lSè
Sè lSè
Sè lSè
®iÓm
liÖu
îng
tiÒn
îng
tiÒn
îng
tiÒn
9
Tån cuèi
th¸ng
Sè lSè
îng
tiÒn
ThÎ kÕ to¸n chi tiÕt thµnh phÈm
Sè thÎ.... sè tê.....
Tªn vËt t:
Sè danh ®iÓm:
§¬n vÞ tÝnh:
Kho:
Chøng tõ
Sè
hiÖu
Ngµy
th¸ng
TrÝch
yÕu
§¬n
gi¸
NhËp
Sè lîng
XuÊt
Sè
tiÒn
Sè lîng
Tån
Sè
tiÒn
Sè lîng
Sè
tiÒn
Ghi
chó
S¬ ®å h¹ch to¸n chi tiÕt theo ph¬ng ph¸p thÎ song song
ThÎ kho
PhiÕu nhËp kho
PhiÕu xuÊt kho
Sæ kÕ to¸n tæng hîp vÒ thµnh
phÈm (b¶ng kª tÝnh gi¸)
ThÎ kÕ to¸n chi tiÕt thµnh phÈm
Ghi chó:
: Ghi h»ng ngµy
B¶ng tæng hîp nhËp - xuÊt tån kho thµnh phÈm
: Ghi cuèi th¸ng
: §èi chiÕu
- Ph¬ng ph¸p ®èi chiÕu lu©n chuyÓn:
§èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã nhiÒu danh ®iÓm thµnh phÈm vµ sè lîng
chøng tõ nhËp, xuÊt thµnh phÈm kh«ng nhiÒu th× ph¬ng ph¸p thÝch hîp ®Ó h¹ch
to¸n chi tiÕt thµnh phÈm lµ ph¬ng ph¸p ®èi chiÕu lu©n chuyÓn.
Theo ph¬ng ph¸p nµy, kÕ to¸n chØ më "Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn thµnh
phÈm" theo tõng kho, cuèi k× trªn c¬ së ph©n lo¹i chøng tõ nhËp, xuÊt theo tõng
danh ®iÓm thµnh phÈm vµ theo tõng kho, kÕ to¸n lËp "B¶ng kª nhËp vËt liÖu"
"B¶ng kª xuÊt vËt liÖu" vµ dùa vµo c¸c b¶ng kª nµy ®Ó ghi vµo "Sæ lu©n chuyÓn
thµnh phÈm". Khi nhËn ®îc thÎ kho, kÕ to¸n tiÕn hµnh ®èi chiÕu tæng lîng
nhËp, xuÊt cña tõng thÎ kho víi "Sæ lu©n chuyÓn thµnh phÈm". §ång thêi tõ "Sæ
lu©n chuyÓn thµnh phÈm", ®Ó ®èi chiÕu víi sè liÖu kÕ to¸n tæng hîp thµnh
phÈm. Nh vËy, ph¬ng ph¸p nµy gi¶m nhÑ khèi lîng c«ng viÖc ghi chÐp cña kÕ
to¸n, nhng v× tån c«ng viÖc ghi sæ, kiÓm tra ®èi chiÕu vµo cuèi k×, nªn trong trêng hîp sè lîng chøng tõ nhËp xuÊt cña tõng danh ®iÓm thµnh phÈm kh¸ nhiÒu
10
thi c«ng viÖc kiÓm tra, ®èi chiÕu sÏ gÆp nhiÒu khã kh¨n vµ h¬n n÷a lµ ¶nh hëng
®Õn tiÕn ®é thùc hiÖn c¸c kh©u kÕ to¸n kh¸c.
MÉu sæ vµ s¬ ®å h¹ch to¸n chi tiÕt thµnh phÈm theo ph¬ng ph¸p ®èi chiÕu
lu©n chuyÓn nh sau:
B¶ng kª nhËp (xuÊt) thµnh phÈm
Danh
®iÓm
vËt
liÖu
Tªn
vËt
liÖu
Gi¸
h¹ch
to¸n
§¬n vÞ
tÝnh
Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn
N¨m:.....
Kho:.......
Sè
Tªn
§¬n
Sè d ®Çu
danh thµnh vÞ
th¸ng
®iÓm phÈm tÝnh
Sè lSè
îng tiÒn
Sè lîng
chøng
tõ
Sè lîng
Kho
...
Céng
Lu©n chuyÓn th¸ng 1
NhËp
Sè lîng
Sè
tiÒn
XuÊt
Sè lîng
Sè
tiÒn
Sè tiÒn
Sè d cuèi
th¸ng 2
Sè lîng
Sè
tiÒn
S¬ ®å h¹ch to¸n chi tiÕt thµnh phÈm theo ph¬ng ph¸p ®èi chiÕu lu©n
chuyÓn
PhiÕu nhËp
kho
B¶ng kª nhËp
thµnh phÈm
ThÎ kho
Sæ ®èi chiÕu
lu©n chuyÓn
PhiÕu xuÊt
kho
B¶ng kª xuÊt
thµnh phÈm
Ghi chó:
: Ghi h»ng ngµy
: Ghi cuèi th¸ng
: §èi chiÕu
- Ph¬ng ph¸p sæ sè d:
11
B¶ng
tæng
hîp
nhËp
xuÊt,
tån
kho
thµnh
phÈm
Sæ kÕ
to¸n
tæng
hîp vÒ
thµnh
phÈm
Víi nh÷ng doanh nghiÖp cã nhiÒu danh ®iÓm thµnh phÈm vµ ®ång thêi sè
lîng chøng tõ nhËp xuÊt cña mçi lo¹i kh¸ nhiÒu th× ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi
tiÕt thµnh phÈm thÝch hîp nhÊt lµ ph¬ng ph¸p sæ sè d.
Thu ph¬ng ph¸p nµy, thñ kho ngoµi viÖc ghi "ThÎ kho" nh c¸c ph¬ng
ph¸p trªn th× cuèi k× cßn ph¶i ghi lîng thµnh phÈm tæn kho tõ :ThÎ kho " vµo
"Sæ sè d". KÕ to¸n dùa vµo sè lîng nhËp, xuÊt mµ kÕ to¸n nhËp ®îc khi kiÓm
tra c¸c kho theo ®Þnh k× 3,5 hoÆc 10 ngµy mét lÇn (kÌm theo "phiÕu giao nhËp
chøng tõ") vµ gi¸ h¹ch to¸n ®Ó tÝnh trÞ gi¸ thµnh tiÒn thµnh phÈm nhËp xuÊt
theo tõng danh ®iÓm, tõ ®ã ghi vµo "B¶ng lòy kÕ nhËp, xuÊt, tån" (b¶ng nµy ®îc
lËp theo tõng kho). Cuèi k× tiÕn hµnh tÝnh tiÒn trªn "Sæ sè d" do thñ kho chuyÓn
®Õn vµ ®èi chiÕu tån kho tõng danh ®iÓm thµnh phÈm trªn "Sæ sè d" víi tån kho
trªn "B¶ng lòy kÕ nhËp xuÊt, tån". Tõ "B¶ng kòy kÕ nhËp, xuÊt, tån" kÕ to¸n lËp
b¶ng tæng hîp nhËp, xuÊt, tån thµnh phÈm ®Ó ®èi chiÕu víi æ kÕ to¸n tæng hîp
vÒ thµnh phÈm.
Ph¬ng ph¸p nµy tr¸nh ®îc viÖc ghi chÐp trïng lÆp vµ dµn ®Òu c«ng viÖc
ghi sæ trong k×, nªn kh«ng bÞ dån viÖc vµo cuèi k×, nhng viÖc kiÓm tra, ®èi
chiÕu vµ ph¸t hiÖn sai sãt gÆp nhiÒu khã kh¨n, v× vËy, ph¬ng ph¸p nµy ®ßi hái
nh©n viªn kÕ to¸n vµ thñ kho ph¶i cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao.
MÉu sæ vµ s¬ ®å h¹ch to¸n chi tiÕt theo ph¬ng ph¸p sæ sè d nh sau:
PhiÕu giao nhËn chøng tõ
Tõ ngµy....®Õn ngµy....th¸ng....n¨m....
Nhãm vËt liÖu
Sè lîng chøng tõ
Sè hiÖu
Ngµy....th¸ng.....n¨m
Ngêi giao
Ngêi nhËn
Sè danh Tªn §¬n
®iÓm
thµnh vÞ
phÈm tÝnh
Sè tiÒn
§¬n
gi¸
Sæ sè d
N¨m:
Kho:
§Þnh Sè d ®Çu
møc n¨m
Sè l- Sè
dù
îng
tiÒn
tr÷
12
Tån
kho
th¸ng 1
Sè l- Sè
îng
tiÒn
Tån
kho
cuèi th¸ng 2
Sè l- Sè
îng
tiÒn
B¶ng lòy kÕ nhËp - xuÊt - tån kho thµnh phÈm
Th¸ng.....n¨m......
Kho:......
Sè
danh
®iÓm
Tªn
thµnh
phÈm
Tån
kho
®Çu
th¸ng
Tõ
ngµy...®Õn
ngµy...
NhËp
Tõ
ngµy...®Õn
ngµy...
Céng
nhËp
Tõ
ngµy...®Õn
ngµy...
XuÊt
Tõ
ngµy...®Õn
ngµy...
Céng
nhËp
Tån
kho
cuèi
th¸ng
S¬ ®å h¹ch to¸n chi tiÕt thµnh phÈm theo ph¬ng ph¸p sæ sè d
PhiÕu
nhËp kho
ThÎ kho
PhiÕu
xuÊt kho
Ghi chó:
PhiÕu giao nhËn
chøng tõ nhËp
Sæ sè
d
B¶ng lòy kÕ nhËp, xuÊt, tån
kho thµnh phÈm
Sæ kÕ
to¸n
tæng
hîp
vÒ
thµnh
phÈm
PhiÕu giao nhËn
chøng tõ xuÊt
: Ghi h»ng ngµy
: Ghi cuèi th¸ng
: §èi chiÕu
II- HT tiªu thô thµnh phÈm :
1)Mét sè kh¸i niÖm vµ nhiÖm vô h¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm
- Mét sè kh¸i niÖm :
Tiªu thô thµnh phÈm lµ giai ®o¹n tiÕp theo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §Ó thùc
hiÖn gi¸ trÞ s¶n phÈm, hµng ho¸ lao vô, dÞch vô, doanh nghiÖp ph¶i chuyÓn giao
hµng ho¸ s¶n phÈm, hoÆc cung cÊp, lao vô cho kh¸ch hµng ®îc kh¸ch hµng tr¶
tiÒn hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n, qu¸ tr×nh nµy ®îc gäi lµ qu¸ tr×nh tiªu thô.
C¸c nghiÖp vô cÇn h¹ch to¸n ë giai ®o¹n nµy lµ suÊt thµnh phÈm ®Ó b¸n vµ
thanh to¸n v¬i ngêi mua, tÝnh chÝnh x¸c c¸c kho¶n doanh thu b¸n hµng trõ c¸c
kho¶n chiÕt khÊu b¸n hµng, gi¶m gi¸ hµng b¸n, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, c¸c kho¶n
13
thuÕ doanh thu vµ thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ®Ó x¸c ®Þnh doanh thu thuÇn vµ cuèi
cïng x¸c ®Þnh l·i- lç vÒ tiªu thô s¶n phÈm.
*Doanh thu b¸n hµng lµ tæng gi¸ trÞ ®îc thùc hiÖn do viÖc b¸n hµng ho¸
s¶n phÈm, cung cÊp lao vô, dÞch vô cho kh¸ch hµng.
*Doanh thu thuÇn lµ sè chªnh lªch gi÷a doanh thu b¸n hµng víi c¸c kho¶n
gi¶m gi¸, doanh thu cña sè hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i , thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt thuÕ xuÊt
khÈu.
*Gi¶m gi¸ hµng b¸n lµ sè tiÒn gi¶m trõ cho kh¸ch hµng ngoµi ho¸ ®¬n hay
hîp ®ång cung cÊp dÞch vô do c¸c nguyªn nh©n ®Æc biÖt nh hµng kÐm phÈm
chÊt, kh«ng ®óng quy c¸ch, giao hµng kh«ng ®óng thêi gian ®Þa ®iÓm trong
hîp ®ång…
*Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i lµ sè hµng ®· ®îc coi lµ tiªu thô nhng bÞ ngêi mua tõ
chèi, tr¶ l¹i do kh«ng t«n träng hîp ®ång kinh tÕ nh ®· kÝ kÕt.
*Lîi nhuËn gép lµ sè chªnh lÖch gi÷a doanh thu thuÇn víi gi¸ vèn hµng
ho¸.
*KÕt qu¶ tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô lµ sè chªnh lÖch gi÷a doanh
thu thuÇn víi trÞ gi¸ vèn cña hµng b¸n, chi phÝ b¸n hµng vµ qu¶n lÝ doanh
nghiÖp.
Cã thÓ kh¸i qu¸t mèi quan hÖ chÆt chÏ gi÷a doanh thu- chi phÝ vµ kÕt qu¶
ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh b»ng s¬ ®å sau ®©y:
Lîi
ThuÕ
nhuËn thu nhËp
Lîi nhuËn tríc
Chi phÝ qu¶n
thuÕ
lý vµ chi phÝ
b¸n hµng
Lîi nhuËn gép
Doanh thu b¸n hµng thuÇn
trÞ gi¸ vèn
hµng hãa
Doanh thu b¸n hµng
Gi¶m gi¸, hµng hãa bÞ tr¶ l¹i t
ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ XK
- NHiÖm vô h¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm.
* Ph¶n ¸nh kÞp thêi chÝnh x¸c t×nh h×nh xuÊt b¸n thµnh phÈm, tÝnh chÝnh
x¸c c¸c kho¶n bÞ gi¶m trõ vµ thanh to¸n víi ng©n s¸ch c¸c kho¶n thuÕ ph¶i nép.
14
* TÝnh to¸n chÝnh x¸c c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh tiªu thô thµnh
phÈm.
* x¸c ®Þnh kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng tiªu thô thµnh phÈm.
2) TK sö dông: §Ó HTQT tiªu thô s¶n phÈm theo c¸c ph¬ng ph¸p liªn
hiÖp¸c nhau kÕ to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n sau
+ TK157: "Hµng göi b¸n": TK nµy ®îc sö dông ®Ó theo dâi gi¸ trÞ s¶n
phÈm hµng hãa tiªu thô theo phw¬ng thøc chuyÓn hµng hoÆc gi¸ trÞ s¶n phÈm,
hµng hãa nhê ®¹i lý, kÝ göi hay ghi lao vô, dÞch vô ®· hoµn thµnh bµn giao cho
ngêi ®Æt hµng, mua hµng cha chÊp nhËn thanh to¸n. Sè hµng hãa s¶n phÈm, lao
vô nµy vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña ®¬n vÞ.
Bªn nî: Gi¸ trÞ s¶n phÈm, hµng hãa, lao vô, dÞch vô göi b¸n
Bªn cã: Gi¸ trÞ s¶n phÈm, hµng hãa, lao vô, dÞch vô ®· ®îc kh¸ch hµng
chÊp nhËn thanh to¸n.
* Gi¸ trÞ hµng göi b¸n bÞ tõ chèi, tr¶ l¹i.
T157 cã thÓ më chi tiÕt cho tõng lo¹i hµng göi b¸n.
+ TK511: "Doanh thu b¸n hµng": Tµi kho¶n nµy ®îc dïng ®Ó ph¶n ¸nh
tæng sè doanh thu b¸n hµng thùc tÕ cña doanh nghiÖp trong k× vµ c¸c kho¶n gi¶
doanh thu.
Tµi kho¶n sö dông h¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm:
- TK 511: Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô.
Bªn nî: + ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng cña
ph¬ng ph¸p trùc tiÕp ph¶i nép.
+ KÕt chuyÓn chiÕt khÊu th¬ng m¹i, gi¶m gi¸ hµng b¸n, doanh thu hµng
b¸n bÞ tr¶ l¹i.
+ KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn sang tµi kho¶n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh
Bªn cã: Doanh thu b¸n s¶n phÈm, hµng hãa, dÞch vô trong k×.
Cuèi k× kh«ng cã sè d.
TK511 ®îc chi tiÕt thµnh 4 tµi kho¶n cÊp 2.
*TK5111 - Doanh thu b¸n hµng hãa: ph¶n ¸nh doanh thu thuÇn cña khèi lîng hµng hãa ®· x¸c ®Þnh lµ tiªu thô....TK5111 ®îc sö dông chñ yÕu ë c¸c
doanh nghiÖp kinh doanh vËt t hµng hãa.
* TK5112 - Doanh thu b¸n c¸c thµnh phÈm ph¶n ¸nh doanh thu vµ doanh
thu thuÇn cña khèi lîng thµnh phÈm vµ b¸n thµnh phÈm ®· ®îc x¸c ®Þnh lµ tiªu
thô
TK5112 chñ yÕu ®îc dïng cho c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp,
n«ng nghiÖp, x©y l¾p ng nghiÖp, l©m nghiÖp.
15
* TK5113 - Doanh thu cung cÊp dÞch vô ph¶n ¸nh doanh thu vµ doanh thu
thuÇn khèi lîng lao vô, dÞch vô ®· hoµn thµnh, ®· cung cÊp cho kh¸ch hµng vµ
®· ®îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô.
TK5113 chñ yÕu dïng cho c¸c ngµnh, c¸c doanh nghiÖp kinh doanh dÞch
vô nh giao th«ng vËn t¶i, bu ®iÖn, dÞch vô c«ng céng, du lÞch.
* TK5114 - Doanh thu trî cÊp trî gi¸: Dïng ®Ó ph¶n ¸nh tµi kho¶n thu tõ
trî cÊp gi¸ cña nhµ níc khi doanh nghiÖp thùc hiÖn nhiÖm vô cung cÊp s¶n
phÈm hµng hãa vµ dÞch vô theo yªu cÇu cña nhµ níc.
c) Tµi kho¶n 512 - Doanh thu b¸n hµng néi bé
Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu cña s¶n phÈm, hµng hãa, dÞch
vô, lao vô tiªu thô trong néi bé.
Bªn nî:
- TrÞ gi¸ hµng b¸n tr¶ l¹i (theo gi¸ tiªu thô néi bé) kho¶n gi¶m gi¸ hµng
b¸n ®· chÊp nhËn trªn khèi lîng s¶n phÈm hµng hãa, dÞch vô tiªu thô néi bé
trong kú, sè thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ph¶i nép cña hµng hãa tiªu thô néi bé.
- KÕt chuyÓn doanh thu tiªu thô néi bé thuÇn vµo tµi kho¶n x¸c ®Þnh kÕt
qu¶.
Bªn cã:
- Tæng sè doanh thu b¸n hµng néi bé cña ®¬n vÞ thùc hiÖn trong kú tµi
kho¶n 512 kh«ng cã sã d cuèi kú, TK512 cã 3 tµi kho¶n cÊp 2.
+ TK5121 - Doanh thu b¸n hµng hãa ph¶n ¸nh doanh thu cña khèi lîng
hµng hãa ®· ®îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô néi bé. Tµi kho¶n nµy chñ yÕu dïng cho
c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i nh vËt t, l¬ng thùc.
+TK5122 - Doanh thu b¸n s¶n phÈm: Ph¶n ¸nh doanh thu cña khèi lîng
s¶n phÈm, dÞch vô, lao vô cung cÊp gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn trong cïng c«ng
ty hay tæng c«ng ty. Tµi kho¶n nµy chñ yÕu dïng cho c¸c doanh nghiÖp s¶n
xuÊt nh c«ng nghiªp, n«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, x©y dùng c¬ b¶n.
+ Tµi kho¶n nµy chñ yÕu dïng cho c¸c doanh nghiÖp kinh doanh dÞch vô
nh: giao th«ng vËn t¶i, dÞch vô, bu ®iÖn...
Khi sö dông TK512 cÇn chó ý mét sè ®iÓm sau ®©y:
_ Tµi kho¶n nµy chØ sö dông cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn h¹ch to¸n phô
thuéc trong mét c«ng ty hay tæng c«ng ty, nh»m ph¶n ¸nh sè doanh thu tiªu thô
néi bé trong kú.
- ChØ ph¶n ¸nh vµo tµi kho¶n sè doanh thu cña khèi lîng s¶n phÈm hµng
hãa, dÞch vô, lao vô cña c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn cung cÊp lÉn nhau.
16
+ Kh«ng h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n nµy c¸c kho¶n doanh thu b¸n hµng cho
c¸c doanh nghiÖp kh«ng trùc thuéc c«ng ty, tæng c«ng ty.
d) Tµi kho¶n 531 - Hµng hãa bÞ tr¶ l¹i:
Dïng ®Ó theo dâi doanh thu cña sè hµng hãa, thµnh phÈm lao dô dÞch vô
®· tiªu thô nhng bÞ kh¸ch hµng tr¶ l¹i do c¸c nguyªn nh©n: Do vi ph¹m cam
kÕt, vi ph¹m hîp ®ång kinh tÕ, hµng hãa bÞ mÊt, kÐm phÈm chÊt, kh«ng ®óng
chñng lo¹i, quy c¸ch. TrÞ gi¸ cña sè hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i b»ng sè lîng hµng bÞ tr¶
l¹i nh©n (x) víi ®¬n gi¸ trªn hãa ®¬n khi b¸n.
Bªn nî:
Doanh thu cña sè hµng ®· tiªu thô bÞ tr¶ l¹i, ®· tr¶ l¹i tiÒn cho ngêi mua
hoÆc tÝnh trõ vµo nî ph¶i thu cña kh¸ch hµng vÒ sè s¶n phÈm hµng hãa ®· b¸n
ra.
Bªn cã:
KÕt chuyÓn doanh thu cña sè hµng ®· tiªu thô bÞ tr¶ l¹i trµ vµo doanh thu
trong kú.
TK531 - cuèi kú kh«ng cã sè d.
e) TK532 - Gi¶m gi¸ hµng b¸n:
§îc sö dông ®Ó theo dâi toµn bé c¸c kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n cho kh¸ch
hµng trªn gi¸ b¸n ®· tháa thuËn v× c¸c lý do chñ quan cña doanh nghiÖp (hµng
b¸n kÐm phÈm chÊt hay kh«ng ®óng quy c¸ch theo quy ®Þnh trong hîp ®ång
kinh tÕ).
Bªn nî: C¸c kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n ®îc chÊp thuËn.
Bªn cã: KÕt chuyÓn toµn bé sè gi¶m gi¸ hµng b¸n trõ vµo doanh thu
TK532 cuèi kú kh«ng cã sè d.
Chó ý: ChØ ph¶n ¸nh vµo tµi kho¶n 532 c¸c kho¶n trõ do viÖc chÊp thuËn
gi¶m gi¸ ngoµi hãa ®¬n.
g) Tµi kho¶n 632 - Gi¸ vèn hµng b¸n
- Tµi kho¶n 632 dïng ®Ó theo dâi trÞ gi¸ vèn cña hµng b¸n, thµnh phÈm lao
vô, dÞch vô xuÊt b¸n trong kú. Gi¸ vèn hµng b¸n cã thÓ lµ gi¸ thµnh c«ng xëng
thùc tÕ cña s¶n phÈm xuÊt b¸n hµng hay thµnh thùc tÕ cña lao vô, dÞch vô cung
cÊp hoÆc trÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng hãa tiªu thô. TK632 ®îc ¸p dông cho c¸c
doanh nghiÖp sö dông ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn vµ c¸c doanh nghiÖp sö
dông ph¬ng ph¸p kª khai ®Þnh kú ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ hµng hãa tån kho.
+ Víi doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn.
17
Bªn nî: TrÞ gi¸ vèn cña thµnh phÈm, hµng hãa, lao vô dÞch vô ®· cung cÊp
theo hãa ®¬n.
Bªn cã: kÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng tiªu thô trong kú vµo tµi kho¶n x¸c ®Þnh
kÕt qu¶.
TK632 cuèi kú kh«ng cã sè d.
+ Víi doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kÕ khai ®Þnh kú.
Bªn nî: TrÞ gi¸ vèn cña hµng xuÊt b¸n trong kú (víi ®¬n vÞ kinh doanh vËt
t, hµng hãa).
- TrÞ gi¸ vèn cña thµnh phÈm tån kho ®Çu kú vµ s¶n xuÊt trong kú, gi¸ trÞ
lao vô, dÞch vô ®· hoµn thµnh trong kú (víi ®¬n vÞ s¶n xuÊt vµ dÞch vô.
Bªn cã: - Gi¸ hµng hãa ®· xuÊt b¸n nhng cha ®îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô.
- Gi¸ trÞ thµnh phÈm tßn kho cuèi kú (víi ®¬n vÞ s¶n xuÊt vµ dÞch vô).
- KÕt chuyÓn gi¸ trÞ vèn cña hµng ®· tiªu thô trong kú vµo tµi kho¶n x¸c
®Þnh kÕt qu¶.
- TK632 cuèi kú kh«ng cã d
TK 632 "gi¸ vèn hµng b¸n" (ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn).
Bªn nî:
+ Gi¸ vèn cña s¶n phÈm, hµng hãa, dÞch vô tiªu thô trong k×.
+ Chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh vît qu¸ møc b×nh thêng kh«ng ®îc tÝnh
vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm.
+ Chi phÝ tù x©y dùng hoÆc tù chÕ vît qu¸ møc b×nh thêng kh«ng ®îc tÝnh
vµo nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh.
+ Sè thiÕu hôt cña hµng tån kho sau kho sau khi trõ tiÒn båi thêng cña ngêi ph¹m lçi tÝnh vµo gi¸ vèn hµng b¸n.
+ LËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho.
Bªn cã:
+ Gi¸ vèn cña s¶n phÈm, hµng hãa ®· ®îc coi lµ tiªu thô bÞ tr¶ l¹i trong k×
+ Hoµn nhËp dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho.
+ KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n sang tµi kho¶n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh
doanh vµo cuèi k×.
Cuèi k× kh«ng cã sè d.
C¸c ph¬ng thøc tiªu thô vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n
a. Tiªu thô s¶n phÈm theo ph¬ng thøc trùc tiÕp:
18
Ph¬ng thøc trùc tiÕp lµ ph¬ng thøc khi s¶n phÈm, hµng hãa xuÊt kho ®îc
coi lµ tiªu thô ngay tøc lµ ngêi mua chÊp nhËn thanht o¸n, chuyÓn giao quyÒn
së h÷u cho ngêi mua.
* Sö dông ph¬ng ph¸p tÝnh thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ
s¬ ®å h¹ch to¸n tiªu thô s¶n phÈm theo ph¬ng thøc trùc tiÕp
TK 154
TK632
XuÊt s¶n phÈm ph©n xëng trùc tiÕp (gi¸ b¸n
thùc tÕ)
TK911
KÕt chuyÓn gi¸
1a (Gi¸ thµnh s¶n
3a
TK 155 xuÊt thùc tÕ) vèn hµng b¸n
XuÊt s¶n phÈm t¹i kho (cuèi k×)
tiªu thô trùc tiÕp (gi¸
1b tÕ)
b¸n thùc
(Gi¸ thµnh
s¶n xuÊt thùc tÕ)
TK511
KÕt chuyÓn doanh
thu thuÇn
(cuèi k×)
3b
TK111,112,131...
Gi¸ b¸n
cha cã
thuÕ
TK 3331
ThuÕ
Tæng gi¸
thanh
to¸n
2
ph¶i nép
b. Tiªu thô s¶n phÈm theo ph¬ng thøc göi b¸n hoÆc chuyÓn hµng theo hîp
®ång: ph¬ng thøc hµng göi b¸n lµ ph¬ng thøc khi s¶n phÈm hµng hãa suÊt kho
cha tiªu thô ngay, hµng vÉn cßn thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp, hµng
göi b¸n cßn gäi lµ hµng chê chÊp nhËn.
19
S¬ ®å: h¹ch to¸n tiªu thô s¶n phÈm theo ph¬ng thøc göi b¸n
TK154
TK157
XuÊt s¶n phÈm t¹i
ph©n xëng göi b¸n
(Gi¸ thµnh s¶n xuÊt
thùc tÕ) (1a)
TK155
TK632
TK911
TK511
KÕt chuyÓn DT gi¸ b¸n
thuÇn (cuèi k×) cha thuÕ
TK111,112,131...
(4b)
Hµng göi b¸n ®· KÕt chuyÓn gi¸ vèn
hµng hãa (cuèi k×)
b¸n ®îc (2a)
(4a)
TK3331
VAT
XuÊt s¶n phÈm t¹i
kho göi b¸n (1b)
Gi¸ b¸n cã
VAT
(3)
Hµng göi b¸n bÞ tr¶ l¹i
mang vÒ nhËp kho (2b)
c) Tiªu thô theo ph¬ng thøc tr¶ chËm, tr¶ gãp.
Ph¬ng thøc tr¶ chËm, tr¶ gãp lµ ph¬ng thøc mµ khi b¸n hµng ngêi mua tr¶
lÇn ®Çu mét phÇn cña tiÒn hµng, phÇn cßn l¹i sÏ tr¶ dÇn .
Do ®ã ph¶i chÞu mét kho¶n l·i tÝnh trªn sè tiÒn tr¶ chËm, tr¶ gãp
20
- Xem thêm -
.DOC 
25 
28 
134 
