Tài liệu Tiểu luận những vấn đề cơ bản về hạch toán tiêu thụ thành phẩm

LỜI NÓI ĐẦU Trong bèi c¶nh c¬ chÕ thÞ trêng cã sù ®iÒu tiÕt c¶ Nhµ níc hiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp ®ang ph¶i ®èi diÖn víi m«i trêng kinh doanh diÔn biÕn phøc t¹p cã nhiÒu rñi ro vµ ¸p lùc c¹nh tranh ngµy cµng gay g¾t.Trong t×nh h×nh ®ã, sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn l©u dµi cña doanh nghiÖp trë nªn khã kh¨n nÕu mçi doanh nghiÖp kh«ng qu¶n lý hiÖu qu¶ vµ ®Æt ra chiÕn lîc cô thÓ cho tõng giai ®o¹n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. Giai ®o¹n tiªu thô cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh ®Õn sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mçi doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh. §©y lµ ho¹t ®éng tiÕp theo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt gióp doanh nghiÖp thu håi vèn vµ thùc hiÖn môc tiªu lîi nhuËn, tõ ®ã doanh nghiÖp míi cã thÓ tiÕn hµnh t¸i s¶n xuÊt, më réng s¶n xuÊt, t¨ng tèc ®é lu©n chuyÓn vèn vµ c¸c môc tiªu kh¸c. Qua c«ng t¸c tiªu thô, doanh nghiÖp n¾m ®îc thÞ hiÕu cña ngêi tiªu dïng, nhu cÇu cña thÞ trêng, lîi Ých cña s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô m×nh ®· cung cÊp cho x· héi. Vµ doanh nghiÖp tù ®¸nh gi¸ ®îc hiÖu qu¶, n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh ®Ó x©y dùng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh phï hîp còng nh x©y dùng chiÕn lîc tiªu thô cã tÝnh kh¶ thi. Do ®ã, tiªu thô thµnh phÈm lµ mét kh©u träng yÕu cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cÇn ®îc qu¶n lý chÆt chÏ vµ khoa häc mµ h¹ch to¸n kÕ to¸n lµ c«ng cô ®¾c lùc nhÊt ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô nµy. Trong bèi c¶nh ®ã, sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn l©u dµi cña doanh nghiÖp ®ßi hoØ mét ®éng lùc b»ng chÝnh s¸ch, chÕ ®é ®Ó doanh nghiÖp më réng s¶n xuÊt, ngêi lao ®éng h¨ng say, s¸ng t¹o trong c«ng viÖc. Nhng thùc tÕ hiÖn nay, trong chÕ ®é chÝnh s¸ch cßn mét vµi ®iÒu bÊt cËp phÇn nµo h¹n chÕ sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp. Do vËy, viÖc tõng bíc hoµn thiÖn c¸c chÕ ®é, chÝnh s¸ch kinh tÕ nãi chung hay vÒ kÕ to¸n tµi chÝnh nãi riªng lµ mét viÖc cÊp thiÕt mµ kÕt qu¶ lµ khuyÕn khÝch doanh nghiÖp më réng s¶n xuÊt, khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng h¨ng say lao ®éng, chÞu khã t×m tßi s¸ng t¹o. Lµ mét sinh viªn nªn trong néi dung ®Ò tµi còng nh nh÷ng ®Ò xuÊt, kiÕn nghÞ cña em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt vËy kÝnh mong thÇy, c« gi¸o th«ng c¶m. 1 PhÇn mét Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ h¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm 2.1. Mét sè kh¸i niÖm, nhiÖm vô h¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ nguyªn t¾c ghi nhËn doanh thu b¸n hµng ë doanh nghiÖp s¶n xuÊt. 2.1.1. Mét sè kh¸i niÖm : - Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh lµ nh÷ng tµi s¶n cã j×nh th¸i vËt chÊt, cã thÓ nh×n thÊy ®îc vµ sê thÊy ®îc. Tham gia trong qu¸ tr×nh SXKD, nh÷ng tµi s¶n nµy vÉn gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt nhng vÒ mÆt gi¸ trÞ th× bÞ hao mßn dÇn, phÇn gi¸ trÞ hao mßn ®ã ®îc tÝnh vµo gi¸ trÞ míi cña s¶n phÈm - Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh lµ nh÷ng tµi s¶n kh«ng cã h×nh th¸i vËt chÊt, kh«ng nh×n thÊy vµ còng kh«ng sê thÊy ®îc. Nã thÓ hiÖn mét lîng gi¸ trÞ ®· ®îc ®Çu t, tham gia vµo qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, c¸c lîi Ých hoÆc c¸c nguån cã tÝnh kinh tÕ mµ gi¸ trÞ cña chóng xuÊt ph¸t tõ c¸c ®Æc quyÒn hoÆc quyÒn cña doanh nghiÖp nh chi phÝ thµnh lËp doanh nghiÖp, chi phÝ chuÈn bÞ s¶n xuÊt kinh doanh, chi phÝ khai hoang, c¶i t¹o luång l¹ch, dßng s«ng, gi¸ trÞ c¸c ph¸t minh, s¸ng chÕ, chi phÝ vÒ lîi thÕ th¬ng m¹i, quyÒn ®Æt nhîng, quyÒn thuª nhµ v.v... - KhÊu hao TSC§ lµ lµ gi¸ trÞ hao mßn cña TSC§ ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. Trong qu¸ tr×nh sö dông, tµi s¶n cè ®Þnh (trõ ®Êt ®ai) thêng mÊt dÇn tÝnh h÷u Ých vµ nã thêng ®îc m« t¶ nh mét sù giamr gi¸. Trong kÕ to¸n, thuËt ng÷ nµy thêng ®îc dïng ®Ó m« t¶ qu¸ tr×nh ph©n bæ vµ tÝnh chi phÝ cña tÝnh h÷u Ých ®ã cho c¸c kú kÕ to¸n cã sö dông tµi s¶n cè ®Þnh - Thêi gian h÷u Ých cña tµi s¶n cè ®Þnh lµ lµ ®é dµi thêi gian mµ tµi s¶n cè ®Þnh ®ã sÏ tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. §iÒu nµy cã thÓ kh«ng gièng nh thêi gian cã thÓ sö dông ®îc tµi s¶n cè ®Þnh. VÝ dô, mét cç m¸y cã thÓ sö dông ®îc 10 n¨m, nhng do yªu cÇu ®æi míi trang thiÕt bÞ, c«ng ty cã thÓ thay thÕ nã ®Ó ®æi lÊy m¸y míi sau 7 n¨m. Trêng hîp nµy cç m¸y cã thêi gian h÷u dông lµ 7 n¨m. Tuy nhiªn thêi gian h÷u Ých cña tµi s¶n cè ®Þnh khã mµ cã thÓ ®o¸n tríc ®îc v× nhiÒu nh©n tè kh¸c nhau t¸c ®éng ®Õn nh sù hao mßn v« h×nh vµ h÷u 2 h×nh ®· quyÕt ®Þnh ®Õn rÊt nhiÒu tµi s¶n cè ®Þnh. Sù hao mßn v« h×nh cña tµi s¶n cè ®Þnh thêng rÊt khã dù ®o¸n v× th«ng thêng khã cã thÓ ®o¸n trãc ®îc nh÷ng ph¸t minh míi lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®ég ®Ó s¶n xuÊt ra tµi s¶n cè ®Þnh nªn lµm gi¸ trÞ cña tµi s¶n cè ®Þnh gi¶m v« h×nh. Song, nh÷ng ph¸t minh míi l¹i lµm cho tµi s¶n cè ®Þnh trë lªn lçi thêi, khiÕn nã cã thÓ bi lo¹i bá khái qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh sím h¬n tríc khi nã hoµn toµn h háng thùc sù. 2.1.2. NhiÖm vô cña h¹ch to¸n tiªu thô s¶n phÈm: Doanh nghiÖp khi h¹ch to¸n kÕ to¸n cÇn ph¶i ®îc cËp nhËt, n¾m v÷ng c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt liªn quan, c¸c th«ng t cña Bé Tµi chÝnh híng dÉn bæ sung, thùc hiÖn h¹ch to¸n kÕ to¸n ®Ó kÕ to¸n ph¶i ph¶n ¸nh vµo tµi kho¶n vµ ghi chÐp sæ s¸ch ®óng chÕ ®é kÕ to¸n tµi chÝnh quy ®Þnh. Cô thÓ, h¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm cã nh÷ng nhiÖm vô sau: - Ph¶n ¸nh kÞp thêi, chÝnh x¸c t×nh h×nh xuÊt b¸n thµnh phÈm, tÝnh chÝnh x¸c c¸c kho¶n bÞ gi¶m trõ vµ thanh to¸n víi ng©n s¸ch c¸c kho¶n thuÕ ph¶i nép theo chÕ ®é quy ®Þnh. - Ghi nhËn gi¸ vèn hµng ho¸ phï hîp víi ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n tæng hîp mµ doanh nghiÖp ®· lùa chän. - Ghi nhËn chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp vµ c¸c chi phÝ kh¸c cña qu¸ tr×nh tiªu thô ®Ó ph©n bæ hîp lý vµo kÕt qu¶ kinh doanh. - Ghi c¸c bót to¸n kÕt chuyÓn ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô thµnh phÈm trong kú h¹ch to¸n. 2.1.3. C¸c nguyªn t¾c trong kÕ to¸n gi¸ trÞ hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh: Gi¸ trÞ hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh lµ mét chØ tiªu quan träng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, nã gãp phÇn vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô mµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra. V× thÕ, gi¸ trÞ hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh cÇn thiÕt ph¶i ®îc tÝnh to¸n chÝnh x¸c, tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ. KÕ to¸n gi¸ trÞ hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh cÇn ph¶i tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c sau ®©y: * Nguyªn t¾c 1: C¨n cø vµo qui ®Þnh cña nhµ níc vÒ chÕ ®é qu¶n lý tµi chÝnh ®èi víi doanh nghiÖp vµ yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp ®Ó la chän ph¬ng ph¸p tÝnh trÝch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh hîp lý vµ khoa häc. * Nguyªn t¾c 2: ChÊp hµnh c¸c qui ®Þnh vÒ ®iÒu hoµ vµ sö dông quÜ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh. Trêng hîp ph¶i nép khÊu hao cho cÊp trªn, kÕ to¸n ph¶i ghi gi¶m nguån vèn kinh doanh ( nguån vèn cè ®Þnh ). 3 * Nguyªn t¾c 3: Tæ chøc tÝnh to¸n, ph©n bæ khÊu hao vµo c¸c ®èi tîng sö dông tµi s¶n cè ®Þnh mét c¸ch chÝnh x¸c vµ khoa häc. 2.2. Tµi kho¶n sö dông vµ néi dung h¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm: Qu¸ tr×nh tiªu thô thµnh phÈm trong doanh nghiÖp chØ ®îc coi lµ hoµn thµnh vµ kÕt thóc khi thùc hiÖn xong hai kh©u sau : - XuÊt giao thµnh phÈm cho kh¸ch hµng c¨n cø vµo c¸c hîp ®ång ®· ký kÕt. - Kh¸ch hµng tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n. §©y còng ®îc coi lµ thêi ®iÓm thµnh phÈm ®· ®îc tiªu thô, x¸c ®Þnh doanh thu. Trong thùc tÕ, hai kh©u nµy thêng kh«ng ®ång thêi x¶y ra. Tuú theo c¸c quy ®Þnh trong hîp ®ång kinh tÕ vÒ ph¬ng thøc thanh to¸n mµ s¶n phÈm cã thÓ giao tríc, nhËn tiÒn sau vµ ngîc l¹i. §Ó ph¶n ¸nh vµ gi¸m s¸t ho¹t ®éng tiªu thô chÝnh x¸c, kÕ to¸n tiªu thô ph¶i tæ chøc qu¶n lý chÆt chÏ, khoa häc tõ kh©u h¹ch to¸n ban ®Çu ®Õn ghi sæ kÕ to¸n. Víi mçi ph¬ng ph¸p tiªu thô kh¸c nhau th× tr×nh tù h¹ch to¸n còng kh¸c nhau. Sau ®©y xem xÐt tr×nh tù h¹ch to¸n trong mét sè ph¬ng thøc tiªu thô theo ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n vµ ph¬ng ph¸p tÝnh thuÕ kh¸c nhau. 2.2.1. H¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn ë c¸c doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT : 2.2.1.1. Tµi kho¶n sö dông: + Tµi kho¶n 214 "Hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh": Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh t×nh h×nh t¨ng, gi¶m vµ sè hiÖn cã cña gi¸ trÞ hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh. Tµi kho¶n nµy gå 3 tµi kho¶n cÊp II: - TK 2141 – Hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh - TK 2142 – Hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh ®i thuª - TK 2143 – Hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh KÕt cÊu TK: Nî TK 214 – Hao mßn TSC§– 4 Cã - Gi¸ trÞ hao mßn gi¶m khi - Gi¸ trÞ hao mßn t¨ng do TSC§ gi¶m tÝnh trÝch khÊu hao. - Gi¸ trÞ hao mßn t¨ng do t¨ng TSC§ cò DCK: Gi¸ trÞ hao mßn hiÖn cã 2.2.1.2. Mét sè h×nh thøc tiªu thô: Doanh nghiÖp cã thÓ tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸ cña m×nh b»ng rÊt nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau (vÝ dô: tiªu thô trùc tiÕp, chuyÓn hµng theo hîp ®ång, b¸n hµng qua ®¹i lý, ®em hµng ®æi hµng...) tuú thuéc vµo ®iÒu kiÖn, kh¶ n¨ng cña doanh nghiÖp nh»m tèi ®a ho¸ lîi Ých vµ híng tíi hiÖu qu¶ tèt nhÊt. C¸c h×nh thøc tiªu thô nãi trªn ®îc ph¶n ¸nh cô thÓ nh sau: a. H¹ch to¸n tiªu thô theo ph¬ng thøc trùc tiÕp : Tiªu thô trùc tiÕp lµ ph¬ng thøc giao hµng cho ngêi mua trùc tiÕp t¹i kho (hay trùc tiÕp t¹i c¸c ph©n xëng kh«ng qua kho) cña doanh nghiÖp. Sè hµng khi bµn giao cho kh¸ch hµng ®îc chÝnh thøc coi lµ tiªu thô vµ ngêi b¸n mÊt quyÒn së h÷u vÒ sè hµng nµy. Ngêi mua thanh to¸n hay chÊp nhËn thanh to¸n sè hµng mµ ngêi b¸n ®· giao. * Khi xuÊt s¶n phÈm, hµng ho¸ hay thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô víi kh¸ch hµng kÕ to¸n ghi c¸c bót to¸n sau: Bt 1) Ph¶n ¸nh gi¸ vèn hµng xuÊt b¸n: Nî TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n. Cã TK 155: XuÊt kho thµnh phÈm. Cã TK 154: XuÊt trùc tiÕp t¹i ph©n xëng kh«ng qua kho. Bt 2) Ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng: - NÕu trùc tiÕp thu b»ng tiÒn: Nî TK 111, 112, 1113: Tæng gi¸ thanh to¸n ®· thu b»ng tiÒn. Cã TK 333 (33311): ThuÕ GTGT ph¶i nép. Cã TK 511: Doanh thu b¸n hµng (kh«ng cã thuÕ GTGT). - NÕu b¸n chÞu cho kh¸ch hµng: 5 Nî TK 131: Tæng gi¸ thanh to¸n hµng b¸n chÞu cho kh¸ch Cã TK 333 (33311): ThuÕ GTGT ®Çu ra ph¶i nép Cã TK 511: Doanh thu b¸n hµng (kh«ng cã thuÕ GTGT) * Trêng hîp ph¸t sinh hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i do nguyªn nh©n kh¸c nhau nh hµng kh«ng ®óng phÈm chÊt, chñng lo¹i, sai quy c¸ch ®· cam kÕt trong hîp ®ång. Bt 1) Ph¶n ¸nh gi¸ vèn cña hµng bÞ tr¶ l¹i: Nî TK 155: NhËp kho thµnh phÈm Nî TK 157: Göi t¹i kho ngêi mua Nî TK 138 (1381): Gi¸ trÞ chê xö lý Cã TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i Bt 2) Ph¶n ¸nh doanh thu vÒ GTGT cña sè hµng ho¸ bÞ tr¶ l¹i : Nî TK 531: Doanh thu cña hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i. Cã TK 333 (33311): ThuÕ GTGT cña hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i. Cã TK 111: Tr¶ l¹i b»ng tiÒn mÆt cho kh¸ch hµng. Cã TK 131: Trõ vµo sè ph¶i thu cña kh¸ch hµng. * Trêng hîp doanh nghiÖp chÊp nhËn chiÕt khÊu cho kh¸ch hµng, kÕ to¸n ghi : Nî TK 811: Cã TK 111, 112: XuÊt tiÒn tr¶ cho ngêi mua Cã TK 131: Trõ vµo sè tiÒn thu ngêi mua Cã TK 338 (3388): sè chiÕt khÊu chÊp nhËn nhng cha thanh to¸n. * Trêng hîp gi¶m gi¸, bít gi¸, håi khÊu trªn tho¶ thuËn: Nî TK 532 Nî TK 333 (33311) Cã Tk 111, 112 Cã Tk 131 Cã TK 338 (2388) * Cuèi kú, kÕ to¸n kÕt chuyÓn toµn bé c¸c tµi kho¶n gi¶m gi¸, doanh thu cöa hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i: Nî TK 511 Cã TK 531: KÕt chuyÓn doanh thu hµng ho¸ bÞ tr¶ l¹i 6 Cã TK 532: KÕt chuyÓn sè gi¶m hµng b¸n §ång thêi kÕt chuyÓn doanh thu thuÇn vÒ tiªu thô Nî TK 511: Doanh thu thuÇn tiªu thô trong kú Cã TK 911 KÕt chuyÓn trÞ gi¸ vèn hµng b¸n ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô: Nî TK 911 Cã TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n b. Ph¬ng thøc chuyÓn hµng theo hîp ®ång: Tiªu thô theo ph¬ng thøc nµy bªn b¸n chuyÓn hµng cho bªn mua theo ®Þa ®iÓm ghi trong hîp ®ång. Sè hµng chuyÓn ®i nµy vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña bªn b¸n. Khi ®îc bªn mua thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n vÒ sè hµng chuyÓn giao (mét phÇn hay toµn bé) th× sè hµng ®îc bªn mua chÊp nhËn nµy míi ®îc coi lµ tiªu thô vµ bªn b¸n mÊt quyÒn së h÷u vÒ sè hµng ®ã. Tr×nh tù h¹ch to¸n nh sau: - Khi xuÊt hµng chuyÓn ®Õn cho ngêi mua, kÕ to¸n ghi theo trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña hµng xuÊt. Nî TK 157: Gi¸ vèn cña hµng b¸n Cã TK 154: XuÊt trùc tiÕp tõ c¸c ph©n xëng s¶n xuÊt Cã TK 155: XuÊt kho thµnh phÈm - Gi¸ trÞ lao vô, dÞch vô hoµn thµnh giao cho kh¸ch hµng nhng cha ®îc chÊp nhËn thanh to¸n: Nî TK 157 Cã TK 154: Gi¸ thµnh thùc tÕ. - Khi ®îc kh¸ch hµng chÊp nhËn hay toµn bé hµng göi b¸n: Bt 1) Nî TK 111, 112, 131: Tæng gi¸ thanh to¸n. Cã TK 511: Doanh thu b¸n hµng cha cã thuÕ Cã TK 333 (33311): ThuÕ GTGT ®Çu ra. Bt 2) Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn cña hµng ®îc chÊp nhËn: Nî TK 632 Cã TK 157: Gi¸ vèn cña hµng ®îc chÊp nhËn. - Sè hµng göi b¸n bÞ tõ chèi khi cha ®îc chÊp nhËn: Nî TK 138 (1388), 334: Gi¸ trÞ hµng h háng c¸ nh©n ph¶i båi thêng. 7 Nî TK 155, 152: NÕu nhËp kho thµnh phÈm hoÆc phÕ liÖu. Nî TK 138 (1381): Gi¸ trÞ thµnh phÈm háng chê xö lý. Cã Tk 157: TrÞ gi¸ vèn hµng göi b¸n bÞ tr¶ l¹i. - C¸c nghiÖp vô vÒ ghi nhËn kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n, doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, kÕt chuyÓn hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, c¸c bót to¸n kÕt chuyÓn doanh thu b¸n hµng, gi¸ vèn hµng b¸n t¬ng tù ph¬ng thøc tiªu thô trùc tiÕp. Cã thÓ kh¸i qu¸t qu¸ tr×nh tiªu thô theo ph¬ng thøc tiªu thô trùc tiÕp vµ ph¬ng thøc chuyÓn hµng theo hîp ®ång b»ng s¬ ®å h¹ch to¸n sau : TK 632 TK 154,155,156 TK 911 TrÞ gi¸ vèn hµng thùc tÕ ®· x¸c ®Þnh tiªu thô TK 511, 512 Cuèi kú kÕt chuyÓn DT thuÇn Gi¸ vèn hµng tiªu thô Ghi nhËn DT tiªu thô SP Ph¸t sinh trong kú K/C c¸c kho¶n gi¶m trõ DT 157 Gi¸ vèn hµng göi b¸n TK 111, 112, 131 KÕt chuyÓn gi¸ vèn cña hµng ®· tiªu thô TK 111 TK 531, 532 Ghi nhËn gi¶m gi¸ HB DTH bÞ tr¶ l¹i ThuÕ GTGT cña kho¶n GGHB HB bÞ tr¶ l¹i TK 3331 thuÕ GTGT ®Çu ra ph¶i nép c. H¹ch to¸n tiªu thô theo ph¬ng thøc b¸n hµng ®¹i lý, ký göi: Tuú ®iÒu kiÖn cô thÓ mµ doanh nghiÖp lùa chän ph¬ng thøc tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸ cña m×nh sao cho cã lîi nhÊt. NÕu doanh nghiÖp kh«ng cã ®iÒu kiÖn tù tæ chøc tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ cña m×nh s¶n xuÊt ra th× doanh nghiÖp cã thÓ tiªu thô theo ph¬ng thøc b¸n hµng ®¹i lý. B¸n hµng ®¹i lý, ký göi lµ ph¬ng thøc mµ bªn chñ hµng (gäi lµ bªn giao ®¹i lý) xuÊt hµng giao cho bªn nhËn ®¹i lý, ký göi (gäi lµ bªn b¸n ®¹i lý) ®Ó b¸n. Bªn b¸n ®¹i lý sÏ ®îc hëng thï lao ®¹i lý díi h×nh thøc hoa hång hoÆc chªnh lÖch gi¸. Theo luËt thuÕ GTGT, nÕu bªn ®¹i lý b¸n hµng ®óng gi¸ do bªn giao ®¹i lý quy ®Þnh th× toµn bé thuÕ GTGT sÏ do chñ hµng chÞu, bªn ®¹i lý kh«ng ph¶i nép thuÕ GTGT trªn phÇn hoa hång ®îc hëng. Ngîc l¹i, bªn ®¹i lý hëng kho¶n chªnh lÖch gi¸ th× bªn ®¹i lý sÏ ph¶i chÞu thuÕ GTGT trong ph¹m vi 8 doanh thu cña m×nh. ViÖc h¹ch to¸n tiªu thô theo ph¬ng thøc nµy ®îc thùc hiÖn nh sau: * Thø nhÊt: H¹ch to¸n t¹i ®¬n vÞ giao ®¹i lý (chñ hµng). Sè hµng ký göi vÉn thuéc së h÷u cña doanh nghiÖp cho ®Õn khi chÝnh thøc tiªu thô. Riªng sè tiÒn hoa hång ph¶i tr¶ cho ®¹i lý ph¶i ®îc tÝnh vµo chi phÝ b¸n hµng. Tr×nh tù h¹ch to¸n nh sau: - Khi giao hµng cho ®¹i lý c¨n cø vµo gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ, kÕ to¸n ghi: Nî TL 157: Gi¸ vèn hµng göi b¸n. Cã TK 155: XuÊt kho thµnh phÈm. Cã TK 154: XuÊt trùc tiÕp t¹i ph©n xëng kh«ng qua kho. - Khi nhËn ®îc b¸o c¸o b¸n hµng cña c¸c ®¹i lý, kÕ to¸n x¸c ®Þnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm mµ ®¹i lý b¸n ®îc ®Ó ghi nhËn gi¸ vèn : Nî TK 632 Cã tK 157: Gi¸ vèn hµng göi b¸n ®îc chÊp nhËn thanh to¸n. - Ghi nhËn doanh thu khi c¸c ®¹i lý nép b¸o c¸o b¸n hµng.  Trêng hîp doanh nghiÖp tÝnh tiÒn hoa hång cho c¸c c¬ së ®¹i lý theo tõng b¸o c¸o b¸n hµng: Nî TK 111, 112: Sè tiÒn ®¹i lý nép. Nî TK 131: Sè tiÒn ®¹i lý nî. Nî TK 641: TiÒn hoa hång. Cã TK 511: Tæng doanh thu hµng ®· b¸n. Cã TK 333 (33311): Sè thuÕ GTGT ph¶i nép.  Trêng hîp doanh nghiÖp tÝnh tiÒn hoa hång cho c¸c c¬ së ®¹i lý theo tõng b¸o c¸o b¸n hµng. Nî TK 111, 112, 131: Tæng gi¸ b¸n c¶ thuÕ. Cã TK 511: Tæng doanh thu ®· b¸n. Cã TK 333 (33311): ThuÕ GTGT ph¶i nép. Cuèi kú x¸c ®Þnh tiÒn hoa hång ph¶i tr¶ cho c¸c c¬ së ®¹i lý kÕ to¸n ghi: Nî TK 641: Hoa hång tr¶ cho ®¹i lý ký göi. Cã Tk 111, 112: Tr¶ b»ng tiÒn. 9 Cã TK 131 (chi tiÕt ®¹i lý): Sè tiÒn nî ®¹i lý. C¸c bót to¸n cßn l¹i ®îc h¹ch to¸n t¬ng tù nh c¸c ph¬ng thøc tiªu thô trªn. * Thø 2: H¹ch to¸n t¹i ®¬n vÞ nhËn b¸n hµng ®¹i lý: Khi bªn lµm ®¹i lý b¸n hµng ®óng gi¸ bªn chñ hµng quy ®Þnh th× kh«ng ph¶i nép thuÕ GTGT ®èi víi kho¶n hoa hång b¸n ®¹i lý trªn. - Khi nhËn hµng cña bªn giao ®¹i lý, c¨n cø vµo lîng hµng vµ gi¸ b¸n quy ®Þnh, kÕ to¸n ghi: Nî TK 003: Hµng nhËn b¸n hé. - NÕu tiÒn hoa hång tÝnh theo tõng b¸o c¸o b¸n hµng th× khi b¸n hµng ®îc nhËn ký göi, kÕ to¸n c¸c ®¹i lý ghi: Nî TK 003: Hµng nhËn b¸n hé. - NÕu tiÒn hoa hång tÝnh theo tõng b¸o c¸o b¸n hµng th× khi b¸n hµng th× b¸n hµng ®îc nhËn ký göi, kÕ to¸n c¸c ®¹i lý ghi: Nî TK 111, 112, 131: Thu tiÒn b¸n hµng theo gi¸ quy ®Þnh. Cã TK 331: ph¶i tr¶ cho bªn giao ®¹i lý. Cã TK 511: TiÒn hoa hång ®îc hëng. Khi nép tiÒn cho ®¹i lý ghi: Nî Tk 331: Sè tiÒn hµng ®· thanh to¸n. Cã TK 111, 112: Sè ®· thanh to¸n. - NÕu tiÒn hoa hång ®îc tÝnh theo kú h¹ch to¸n th× khi b¸n ®îc hµng kÕ to¸n ghi: Nî TK 111, 112, 131: Thu tiÒn b¸n hµng theo gi¸ quy ®Þnh. Cã TK 331: Ph¶i tr¶ cho bªn giao ®¹i lý. Khi nép tiÒn kÕ to¸n ghi t¬ng tù nh trªn: Nî Tk 111, 112, 331 Cã TK 511: TiÒn hoa hång ®îc hëng. C¸c trêng hîp ®¹i lý mua, b¸n hµng theo ph¬ng thøc mua ®øt b¸n ®o¹n kh«ng theo ®óng gi¸ quy ®Þnh vµ c¸c h×nh thøc kh¸c th× ph¶i tÝnh, nép thuÕ GTGT ®èi víi hµng ho¸ mua vÒ vµ b¸n ra. - Ngay khi b¸n ®îc hµng kÕ to¸n ghi: Cã TK 003: TrÞ gi¸ sè hµng b¸n ®îc. 10 - Ngoµi ra c¸c bót to¸n kÕt chuyÓn doanh thu, kÕt chuyÓn chi phÝ, x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh, ho¹t ®éng nhËn b¸n hµng ®¹i lý ®îc h¹ch to¸n t¬ng tù nh c¸c phÇn ®· tr×nh bµy ë trªn. S¬ ®å h¹ch to¸n b¸n hµng ®¹i lý, ký göi TK 511 TK 911 Hoa hång b¸n hµng ®îc hëng KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn TK 331 TK 003 - NhËn TK 111, 112, 131 - B¸n - Tr¶ l¹i Ph¶i tr¶ chñ hµng Thanh to¸n tiÒn hµng cho ngêi giao ®¹i lý d. H¹ch to¸n tiªu thô theo ph¬ng thøc b¸n hµng tr¶ gãp: Trong trêng hîp kh¸ch hµng kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n mét lÇn th× doanh nghiÖp cÇn xem xÐt cô thÓ tõng kh¸ch hµng ®Ó cã thÓ b¸n hµng theo ph¬ng thøc tr¶ gãp. B¸n hµng tr¶ gãp lµ ph¬ng thøc b¸n hµng thu tiÒn nhiÒu lÇn. Ngêi mua sÏ thanh to¸n lÇn ®Çu t¹i thêi ®iÓm mua. Sè tiÒn cßn l¹i ngêi mua chÊp nhËn tr¶ dÇn c¸c kú tiÕp theo vµ ph¶i chÞu mét tû lÖ l·i suÊt nhÊt ®Þnh. Th«ng thêng, sè tiÒn tr¶ ë c¸c kú tiÕp theo b»ng nhau, trong ®ã bao gåm mét phÇn doanh thu gèc vµ mét phÇn l·i tr¶ chËm. VÒ thùc chÊt, chØ khi nµo ngêi mua thanh to¸n hÕt tiÒn hµng th× doanh nghiÖp míi hÕt quyÒn së h÷u. Tuy nhiªn, vÒ mÆt h¹ch to¸n, khi hµng b¸n tr¶ gãp giao cho ngêi mua th× lîng hµng chuyÓn giao ®îc coi lµ tiªu thô. Khi xuÊt hµng giao cho ngêi mua, kÕ to¸n ph¶n ¸nh: Bt 1) TrÞ gi¸ vèn cña hµng tiªu thô: Nî TK 632 Cã TK 154: XuÊt trùc tiÕp tõ ph©n xëng kh«ng qua kho. 11 Cã TK 155: XuÊt kho thµnh phÈm. Cã TK 156: XuÊt kho hµng ho¸. Bt 2) Sè thu cña hµng b¸n tr¶ gãp: Nî TK 111, 112 ...: sè tiÒn ngêi mua thanh to¸n lÇn ®Çu. Nî TK 131: Tæng sè tiÒn cßn ph¶i thu ë ngêi mua. Cã TK 511: Doanh thu tÝnh theo gi¸ tr¶ mét lÇn khi thanh to¸n ngay. Cã TK 333 (33311): ThuÕ GTGT tÝnh trªn gi¸ b¸n mét lÇn. Cã TK 711: Tæng sè lîi tøc tr¶ chËm. Cuèi kú, kÕ to¸n tiÕn hµnh c¸c bót to¸n kÕt chuyÓn toµn bé chi phÝ vµ doanh thu thuÇn trong kú ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶. Trong c¸c kú sau, khi ngêi mua thanh to¸n th× kÕ to¸n ghi: Nî TK 111, 112 Cã Tk 131 (chi tiÕt ®èi tîng) S¬ ®å h¹ch to¸n b¸n hµng tr¶ gãp TK1 911 TK 511 KÕt chuyÓn DT thuÇn TK 111,112 DT theo gi¸ b¸n thu tiÒn ngay Sè tiÒn ngêi mua tr¶ (kh«ng kÓ thuÕ GTGT) lÇn ®Çu t¹i thêi ®iÓm TK 3331 mua hµng ThuÕ GTGT ph¶i nép tÝnh trªn gi¸ b¸n thu tiÒn ngay 12 TK 131 TK 711 T¨ng sè tiÒn Lîi tøc tr¶ chËm Thu tiÒn ë ngêi cßn ph¶i thu mua c¸c kú sau ë ngêi mua e. Mét sè h×nh thøc tiªu thô kh¸c: Ngoµi c¸c h×nh thøc tiªu thô ®· ®îc tr×nh bµy ë trªn, doanh nghiÖp cßn cã thÓ tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ cña m×nh theo mét sè h×nh thøc kh¸c nh sau: - H×nh thøc 1- hµng ®æi hµng: Khi doanh nghiÖp dïng s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô cña m×nh ®Ó trao ®æi hµng ho¸, dÞch vô kh¸c cña ngêi mua th× doanh thu tÝnh theo gi¸ b¸n trªn thÞ trêng cña s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô cïng lo¹i hoÆc t¬ng ®¬ng t¹i thêi ®iÓm trao ®æi. Khi b¸n hµng thµnh phÈm, thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ ®æi lÊy vËt t, hµng ho¸ ®Ó sö dông cho s¶n xuÊt, kinh doanh chÞu thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ, kÕ to¸n ph¶n ¸nh doanh thu theo gi¸ b¸n cha cã thuÕ GTGT. * Ph¶n ¸nh gi¸ trao ®æi cña hµng ho¸ ®em ®i: Nî Tk 131: Tæng gi¸ thanh to¸n theo gèc cña hµng mang ®i ®æi. Cã TK 511: Doanh thu b¸n hµng tÝnh theo cha cã thuÕ. Cã TK 333(33311): ThuÕ GTGT ®Çu ra ph¶i nép. * Khi nhËn vËt t, hµng ho¸ trao ®æi vµ cã ho¸ ®¬n thuÕ GTGT, kÕ to¸n ghi: Nî Tk 152, 153, 156, 211, ... Gi¸ mua cha cã thuÕ. Nî TK 133 91331): ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ. Cã TK 131. * Trêng hîp hµng nhËn vÒ kh«ng cã ho¸ ®¬n GTGT (hoÆc chÞu thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc kh«ng chÞu thuÕ GTGT) kÕ to¸n ph¶n ¸nh gi¸ trÞ cña hµng nhËn ®æi vÒ theo gi¸ thanh to¸n: Nî TK 152, 153, 156, 221 ... Tæng gi¸ thanh to¸n Cã TK 131 * C¸c bót to¸n kÕt chuyÓn t¬ng tù. - H×nh thøc 2 - h¹ch to¸n tiªu thô néi bé: * Trêng hîp tiªu thô néi bé gi÷a c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc h¹ch to¸n ®éc lËp víi nhau hay gi÷a ®¬n vÞ trùc thuéc h¹ch to¸n ®éc lËp víi ®¬n vÞ cÊp trªn. VÒ nguyªn t¾c, viÖc h¹ch to¸n t¬ng tù nh h¹ch to¸n tiªu thô bªn ngoµi. Cô thÓ, khi cung cÊp 13 s¶n phÈm, hµng ho¸, lao vô, dÞch vô gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn h¹ch to¸n ®éc lËp trong c«ng ty, tæng c«ng ty... kÕ to¸n ghi c¸c bót to¸n sau: Bt 1) Ph¶n ¸nh gi¸ vèn: Nî TK 632: Gi¸ vèn hµng b¸n. Cã TK 154: Cã TK 155: Bt 2) Ph¶n ¸nh doanh thu tiªu thô néi bé: Nî TK 111, 112: TiÒn hµng ®· thu. Nî TK 136 (1368): Sè tiÒn hµng ph¶i thu néi bé. Cã tk 512: Doanh thu b¸n hµng néi bé. Cã TK 333 (3331): ThuÕ GTGT ®Çu ra ph¶i nép. C¸c bót to¸n cßn l¹i (chiÕt khÊu b¸n hµng, gi¶m gi¸ hµng ho¸, doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, c¸c bót to¸n kÕt chuyÓn cuèi kú) gièng nh tiªu thô bªn ngoµi. * Trêng hîp hµng do ®¬n vÞ cÊp trªn xuÊt b¸n t¹i c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc h¹ch to¸n phô thuéc. + H¹ch to¸n t¹i c¸c ®¬n vÞ cÊp trªn: Khi xuÊt hµng chuyÓn giao cho c¸c ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc (c¸c chi nh¸nh cöa hµng), kÕ to¸n ph¶i lËp phiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé. C¨n cø vµo ®ã kÕ to¸n ghi nhËn gi¸ vèn hµng chuyÓn giao: Nî TK 157 Cã TK 154: XuÊt trùc tiÕp t¹i ph©n xëng s¶n xuÊt. Cã TK 155: XuÊt kho thµnh phÈm. Cã Tk 156: XuÊt kho hµng ho¸. C¨n cø vµo b¶ng kª ho¸ ®¬n b¸n hµng do ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc lËp vµ chuyÓn ®Õn cïng víi sè tiÒn hµng, kÕ to¸n ph¶i lËp ho¸ ®¬n GTGT ph¶n ¸nh hµng tiªu thô néi bé göi cho c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc. C¨n cø vµo ho¸ ®¬n GTGT kÕ to¸n ghi nhËn doanh thu: Nî TK 111, 112, 136 (3611): ThuÕ GTGT ®Çu ra ph¶i nép ®ång thêi kÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng tiªu thô néi bé Nî TK 632 Cã TK 157 14 Trêng hîp ®¬n vÞ cÊp trªn kh«ng muèn sö dông phiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé mµ sö dông ngay ho¸ ®¬n GTGT th× khi xuÊt hµng giao cho c¸c ®¬n vÞ phô thuéc, kÕ to¸n ghi nhËn gièng nh trêng hîp tiªu thô néi bé tríc ®· nªu trªn. + H¹ch to¸n t¹i ®¬n vÞ h¹ch to¸n phô thuéc : Khi nhËn hµng ho¸ do cÊp trªn chuyÓn ®Õn, c¨n cø vµo c¸c chøng tõ cã liªn quan kÕ to¸n ghi nhËn sè hµng theo gi¸ b¸n néi bé b»ng bót to¸n: Nî TK 156 Cã Tk 336: Ph¶i tr¶ cÊp trªn theo gi¸ b¸n né bé. Khi b¸n hµng kÕ to¸n ph¶i lËp ho¸ ®¬n GTGT cña hµng ®· b¸n theo gi¸ quy ®Þnh, ®ång thêi ghi nhËn doanh thu: Nî TK 111, 112, 131 ... Cã TK 511 Cã Tk 333 (33311) Theo ®Þnh kú quy ®Þnh, kÕ to¸n ®¬n vÞ phô thuéc ph¶i lËp b¶ng kª ho¸ ®¬n b¸n ra vµ chuyÓn cho cÊp trªn. Khi cÊp trªn chuyÓn ho¸ ®¬n GTGT vÒ hµng tiªu thô néi bé ®· b¸n kÕ to¸n ®¬n vÞ phô thuéc ghi: Nî TK 111, 112, 131 ... Cã TK 511 Cã TK 333 (33311) Theo ®Þnh kú quy ®Þnh, kÕ to¸n ®¬n vÞ phô thuéc ph¶i lËp b¶ng kª ho¸ ®¬n b¸n ra vµ chuyÓn cho cÊp trªn. Khi cÊp trªn chuyÓn ho¸ ®¬n GTGT vÒ hµng tiªu thô néi bé ®· b¸n kÕ to¸n ®¬n vÞ phô thuéc ghi: Nî TK 632: Gi¸ vèn hµng néi ®Þa ®· b¸n. Nî TK 133 (1331): ThuÕ GTGT ®Çu ra ®îc khÊu trõ. Cã TK 156: Gi¸ vèn (gi¸ b¸n néi bé) cña hµng ®· b¸n. Trong trêng hîp ®¬n vÞ phô thuéc ®· kÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng tiªu thô né bé (nî TK 632/Cã TK 156) th× sè thuÕ GTGT ®îc khÊu trõ sÏ ghi b»ng bót to¸n: Nî TK 133 (1331): ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ. Cã TK 632: Sè thuÕ t¬ng øng. NÕu ®¬n vÞ cÊp trªn kh«ng lËp phiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé mµ lËp ho¸ ®¬n GTGT ®¬n vÞ phô thuéc khi nhËn hµng vµ ho¸ ®¬n kÕ to¸n ghi: 15 Nî TK 156: Gi¸ mua néi bé (cha cã thuÕ GTGT). Nî TK 133 (1331): ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ. Cã TK 336: Gi¸ thanh to¸n né bé cßn ph¶i thu. Cã Tk 111, 112: Gi¸ thanh to¸n né bé ®· thu b»ng tiÒn. * C¸c trêng hîp ®îc coi lµ tiªu thô néi bé kh¸c: + NÕu s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô dïng biÕu tÆng, ho¹t ®éng dÞch vô s¶n xuÊt kinh doanh chÞu thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ nh biÕu tÆng ®¹i biÓu dù héi nghÞ kh¸ch hµng, héi nghÞ c«ng nh©n viªn chøc, kÕ to¸n ph¶n ¸nh doanh thu theo gi¸ cha cã thuÕ. Nî TK 641, 642, 627: TÝnh vµo chi phÝ kinh doanh. Cã TK 512: Doanh thu hµng t¬ng ®¬ng. §ång thêi ph¶n ¸nh sè thuÕ GTGT ph¶i nép ®îc khÊu trõ. Nî TK 133 (1331) Cã TK 333 (3331) + NÕu biÕu tÆng phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chÞu thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp th× thuÕ GTGT ®Çu ra ph¶i nép kh«ng ®îc khÊu trõ. Nî TK 62: Phôc vô cho s¶n xuÊt. Nî TK 641: Chi phÝ b¸n hµng. Nî TK 642: Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. Cã TK 512: Doanh thu néi bé. Cã Tk 333 (33311): ThuÕ GTGT ph¶i nép. + C¸c trêng hîp sö dông s¶n phÈm hµng ho¸ cña doanh nghiÖp ®Ó chi phÝ tr¶ l¬ng, thëng, ph©n phèi thu nhËp, cøu trî nh©n ®¹o: Nî TK 334: Tr¶ cho c«ng nh©n viªn. Nî TK 642: Cøu trî nh©n ®¹o. Nî TK 421: Ph©n phèi thu nhËp. Cã TK 511: Doanh thu cña hµng t¬ng ®¬ng. Cã TK 3331: ThuÕ GTGT ph¶i nép. + Trêng hîp biÕu tÆng thuéc quü khen thëng, phóc lîi: Nî TK 431: TÝnh theo tæng gi¸ thanh to¸n. Cã TK 512: Doanh thu cña hµng t¬ng ®¬ng. Cã Tk 333 (33311): ThuÕ GTGT ph¶i nép. 16 - H×nh thøc 3: doanh nghiÖp nhËn gia c«ng vËt t, hµng ho¸ cho kh¸ch hµng: Khi s¶n phÈm gia c«ng xong, chuyÓn giao hµng cho ngêi ®Æt hµng, nÕu chê kiÓm nhËn, kÕ to¸n ph¶n ¸nh chi phÝ gia c«ng chÕ biÕn: Nî TK 157 Cã TK 154, 155 Khi ngêi ®Æt hµng chÊp nhËn, ghi gi¸ trÞ gia c«ng chÕ biÕn cña sè hµng bµn giao: Nî TK 632 Cã Tk 157: NÕu kiÓm nhËn t¹i cÇu c¶ng, s©n ga... Cã TK 154, 155: NÕu kiÓm nhËn trùc tiÕp t¹i doanh nghiÖp. Ph¶n ¸nh sè thu vÒ gia c«ng, chÕ biÕn: Nî TK 111, 112, 131 ... Tæng sè thu vÒ gia c«ng. Cã Tk 333 (33311) thuÕ GTGT ph¶i nép vÒ hµng gia c«ng. TrÞ gi¸ vËt t n»m trong sè hµng gia c«ng cho ngêi ®Æt hµng ®· bµn giao theo ®Þnh møc ghi cã TK 002: C¸c bót to¸n kÕt chuyÓn ph¶n ¸nh t¬ng tù c¸c ph¬ng thøc tiªu thô kh¸c. 2.2.2. H¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô tiªu thô theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn trong doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT b»ng ph¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc ®èi víi mÆt hµng chÞu thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt hay thuÕ xuÊt khÈu: 2.2.2.1. Nguyªn t¾c chung: Trong nh÷ng doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp viÖc h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô tiªu thô theo c¸c nguyªn t¾c sau: - Gi¸ vèn hµng b¸n ®îc ph¶n ¸nh khi cã s¶n phÈm tiªu thô tøc lµ ph¶i ghi nhËn cïng víi doanh thu. Nã ®îc h¹ch to¸n t¬ng tù nh doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ chØ kh¸c gi¸ thùc tÕ vËt t xuÊt dïng cho s¶n xuÊt kinh doanh bao gåm c¶ thuÕ GTGT ®Çu vµo. - Ghi nhËn doanh thu b¸n hµng lµ gi¸ b¸n gåm c¶ thuÕ GTGT (hoÆc thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt hay thuÕ xuÊt khÈu) ph¶i nép. - C¸c kho¶n ghi nhËn vÒ gi¶m gi¸ hµng ho¸, doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i còng bao gåm c¶ thuÕ trong ®ã. 17 - Sè thuÕ GTGT cuèi kú ph¶i nép ®îc ghi nhËn vµo chi phÝ qu¶n lý; thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt khÈu ®îc trõ vµo doanh thu b¸n hµng ®Ó tÝnh doanh thu thuÇn. 2.2.2.2. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n: Bt 1) Ph¶n ¸nh gi¸ vèn hµng tiªu thô: Nî Tk 632: Tiªu thô trùc tiÕp. Nî TK 157: Tiªu thô theo ph¬ng thøc chuyÓn hµng ký göi ®¹i lý. Cã TK 154, 155 Bt 2) Ph¶n ¸nh doanh thu tiªu thô: Nî TK 111, 112. 131 ...: Tæng gi¸ thanh to¸n. Cã TK 512: Doanh thu tiªu thô néi bé theo gi¸ thanh to¸n. Bt 3) Ph¶n ¸nh thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt khÈu ph¶i nép: Nî TK 511, 512 Cã TK 333 (3333): ThuÕ xuÊt khÈu ph¶i nép. Cã Tk 333 (3332): ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ph¶i nép. Bt 4) C¸c kho¶n chiÕt khÊu, gi¶m gi¸, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i thùc tÕ ph¸t sinh: Nî TK 532: Gi¶m gi¸ hµng b¸n thùc tÕ ph¸t sinh. Nî TK 811: ChiÕt khÊu b¸n hµng chÊp nhËn cho ngêi mua. Nî TK 531: Doanh thu cña hµng ho¸ bÞ tr¶ l¹i. Cã TK: 111, 112, 131, 136 (1368). §ång thêi ph¶n ¸nh gi¸ vèn hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i nÕu cã: Nî TK 155, 157... Cã TK 632 Bt 5) Ph¶n ¸nh thuÕ GTGT ph¶i nép cuèi kú: Nî TK 642, (6425). Cã Tk 333 (33311): ThuÕ GTGT ph¶i nép Bt 6) Ph¶n ¸nh sè thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ®îc hoµn tr¶ l¹i b»ng tiÒn hay trõ vµo thuÕ ph¶i nép kú sau (nÕu cã): Nî TK 111, 112: Sè thuÕ ®· ®îc hoµn l¹i. Nî TK 333 (3332): Trõ vµo thuÕ xuÊt nhËp khÈu ph¶i nép trong kú. Cã TK 511: Sè thuÕ cña hµng tr¶ l¹i. C¸c bót to¸n cßn l¹i ®îc h¹ch to¸n t¬ng tù nh c¸c doanh nghiÖp kh¸c. 18 2.2.3. H¹ch to¸n nghiÖp vô tiªu thô ë c¸c doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú: 2.2.3.1. Tµi kho¶n sö dông: §èi víi c¸c doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú ®Ó h¹ch to¸n hµng tån kho kÕ to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n sau: + TK 155 "Thµnh phÈm": TK nµy ®îc sö dông ®Ó theo dâi gi¸ vèn thµnh phÈm tån kho (®Çu kú hay cuèi kú). Bªn nî: TrÞ gi¸ thµnh phÈm tån kho cuèi kú. Bªn cã: KÕt chuyÓn trÞ gi¸ vèn thµnh phÈm tån kho ®Çu kú. D nî: TrÞ gi¸ vèn thµnh phÈm tån kho t¹i thêi ®iÓm kiÓm kª. + Tµi kho¶n 157 "Hµng göi b¸n": Dïng ®Ó theo dâi trÞ gi¸ vèn cöa hµng göi b¸n, hµng ký göi, ®¹i lý cha b¸n ®îc t¹i thêi ®iÓm kiÓm kª. Bªn nî: Gi¸ vèn hµng göi b¸n cuèi kú. Bªn cã: KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng göi b¸n ®Çu kú. D nî: Gi¸ vèn hµng göi b¸n cha b¸n ®îc t¹i thêi ®iÓm kiÓm kª. + TK 632 "Gi¸ vèn hµng b¸n": Dïng ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ vèn hµng tiªu thô. Bªn nî:- Gi¸ vèn hµng cha tiªu thô ®Çu kú. - Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô s¶n xuÊt hoµn thµnh trong kú. Bªn cã:- KÕt chuyÓn gi¸ vèn cña hµng cha tiªu thô cuèi kú. - KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng tiªu thô trong kú. TK 632 cuèi kú kh«ng cã sè d: + C¸c TK kh¸c nh: TK 511, 512, 531 ... cã néi dung ph¶n ¸nh t¬ng tù nh ë ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. 2.2.3.2. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n: §èi víi doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú, h¹ch to¸n c¸c nghiÖp vô vÒ tiªu thô thµnh phÈm chØ kh¸c víi doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn trong viÖc ®Þnh gi¸ vèn thµnh phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh, nhËp kho vµ tiªu thô, cßn viÖc ph¶n ¸nh doanh thu (gi¶m gi¸ hµng b¸n, doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, thuÕ GTGT) hoµn toµn gièng. V× vËy, trong phÇn nµy xin tr×nh bµy sù kh¸c biÖt ®ã: Bt 1) §Çu kú kinh doanh, kÕt chuyÓn trÞ gi¸ vèn hµng cha tiªu thô Nî TK 632 19 Cã Tk 155: Gi¸ vèn hµng tån kho ®Çu kú. Cã TK 157: Gi¸ vèn hµng göi b¸n cha b¸n ®îc ®Çu kú. Bt 2) Trong kú kinh doanh, c¨n cø vµo c¸c chøng tõ ph¶n ¸nh nhËp, xuÊt tiªu thô s¶n phÈm, dÞch vô kÕ to¸n ghi c¸c bót to¸n sau: C¸c bót to¸n ph¶n ¸nh doanh thu tiªu thô, chiÕt khÊu thanh to¸n, gi¶m gi¸ hµng b¸n, doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i: ghi gièng nh ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. Riªng ®èi víi gi¸ vèn cña hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i nÕu xö lý båi thêng, b¸n thu b»ng tiÒn tÝnh vµo chi phÝ bÊt thêng hay trõ vµo quü dù phßng tµi chÝnh, th× kÕ to¸n ph¶n ¸nh nh sau: Nî TK 138 (1381): C¸ nh©n båi thêng. Nî Tk 334: Trõ vµo l¬ng. Nî TK 821: TÝnh vµo CFBT. Nî TK 415: Trõ vµo quü dù phßng tµi chÝnh. Nî TK 111, 112: B¸n phÕ liÖu thu b»ng tiÒn. Cã Tk 632: Gi¸ vèn hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i ®Ó xö lý. Bt 3) Cuèi kú, kÕ to¸n kÕt chuyÓn toµn bé c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu, c¸c bót to¸n kÕt chuyÓn kh¸c gièng nh ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. Riªng ®èi víi viÖc x©y dùng gi¸ vèn hµng b¸n, kÕ to¸n ph¶n ¸nh c¸c bót to¸n kÕt chuyÓn sau: - Gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô ®· hoµn thµnh trong kú nhËp kho, göi b¸n hay tiªu thô trùc tiÕp: Nî TK 632: Gi¸ vèn hµng ho¸. Cã TK 631: Gi¸ thµnh s¶n xuÊt. - Gi¸ trÞ s¶n phÈm, dÞch vô cha tiªu thô cuèi kú: Nî TK 155: Thµnh phÈm tån kho cuèi kú Nî Tk 157: Hµng ®ang göi b¸n, ký göi, ®¹i lý Cã TK 632: Gi¸ vèn hµng cha tiªu thô cuèi kú. - KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n ®· x¸c ®Þnh tiªu thô: TrÞ gi¸ vèn TrÞ gi¸ vèn hµng tiªu thô = hµng cha trong kú TT ®Çu kú Tæng gi¸ thµnh TrÞ gi¸ vèn + SP,DV s¶n xuÊt - hµng cha TT Trong kú Nî Tk 911 20 cuèi kú