Tài liệu Tiểu luận một số vấn đề về hạch toán kế toán tài sản cố định trong doanh nghiệp

A. Lêi më ®Çu Trong ®iÒu kiÖn cña chñ nghÜa x· héi, víi sù xuÊt hiÖn cña chÕ ®é c«ng h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt víi tr×nh ®é x· héi ho¸ cao cña nÒn s¶n xuÊt, h¹ch to¸n kÕ to¸n trë thµnh mét m«n khoa häc ch©n chÝnh vµ ph¸t huy ®Çy ®ñ vÞ trÝ cña m×nh. H¹ch to¸n lµ mét hÖ thèng ®iÒu tra quan s¸t, tÝnh to¸n ®o lêng vµ ghi chÐp ®Çy ®ñ,kÞp thêi c¸c qu¸ tr×nh kinh tÕ nh»m qu¶n lý qu¸ tr×nh ®ã ngµy mét chÆt chÏ h¬n. Mét nÒn s¶n xuÊt víi quy m« ngµy cµng lín, víi tr×nh ®é x· héi ho¸ vµ søc ph¸t triÓn ngµy cµng cao, víi yªu cÇu quy luËt kinh tÕ míi ph¸t sinh... kh«ng thÓ kh«ng t¨ng cêng h¹ch to¸n kÕ to¸n vÒ mäi mÆt. §ång thêi chÕ ®é x· héi chñ nghÜa còng t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò cho s ph¸t triÓn nhanh chãng vµ toµn diÖn cña tµi chÝnh kÕ to¸n. ChÕ ®é c«ng h÷u t liÖu s¶n xuÊt víi ®éng lùc tõ con ngêi vµ môc tiªu vÒ con ngêi sÏ t¹o ®éng lùc ph¸t triÓn vµ øng dông khoa häc kü thuËt trong mäi lÜnh vùc trong ®ã cã h¹ch to¸n kÕ to¸n. Vµ nh vËy chØ trong chÕ ®é x· héi chñ nghÜa h¹ch to¸n míi trë thµnh mét c«ng cô ®Ó l·nh ®¹o nÒn kinh tÕ vµ phôc vô cho mäi nhu cÇu cña c¸c thµnh viªn trong x· héi. §Ó qu¶n lý ®îc c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ cÇn cã sè liÖu, ®Ó cã ®îc sè liÖu phôc vô cho ho¹t ®éng qu¶n lý, gi¸m s¸t ®ßi hái ph¶i thùc hiÖn viÖc quan s¸t, ®o lêng tÝnh to¸n vµ ghi chÐp c¸c ho¹t ®éng ®ã. ë níc ta, sù tån t¹i kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸ trong thêi kú hiÖn nay ®· qui ®Þnh mçi tæ chøc kinh tÕ ph¶i s¶n xuÊt trªn thÞ trêng víi t c¸ch lµ ngêi s¶n xuÊt hµng ho¸ ®éc lËp, tù chÞu tr¸ch nhiÖm lç, l·i, chÞu tr¸ch nhiÖm vËt chÊt tríc x· héi vµ ngêi tiªu dïng vÒ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. Trong quan s¸t, ®o lêng, tÝnh to¸n vµ ghi chÐp kinh tÕ nãi trªn nh»m thùc hiÖn ph¶n ¸nh vµ gi¸m s¸t c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ gäi lµ h¹ch to¸n. V× vËy mµ h¹ch to¸n lµ nhu cÇu kh¸ch quan cña x· héi, vµ lµ c«ng cô quan träng phôc vô cho qu¶n lý kinh tÕ. H¹ch to¸n ra ®êi cïng víi qu¸ tr×nh kinh tÕ víi t c¸ch lµ do yªu cÇu cña s¶n xuÊt ®ßi hái ph¶i cã kiÓm tra vÒ lîng nh÷ng hao phÝ vµ kÕt qu¶ mµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra. 1 Theo ®ã doanh nghiÖp ph¶i phÊn ®Êu sao cho chi phÝ c¸ biÖt cña ®¬n vÞ m×nh hoÆc thÊp h¬n chi phÝ x· héi cÇn thiÕt. Nhê ®ã míi cã ®iÒu kiÖn ®Ó t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n vµ t¸i s¶n xuÊt më réng, tho¶ m·n c¸c yªu cÇu kh¸c cña xÝ nghiÖp vµ ngêi lao ®éng. Do vËy, khi thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô s¶n xuÊt kinh doanh theo kÕ ho¹ch hoÆc theo ®¬n ®Æt hµng cña Nhµ níc vµ c¸c tæ chøc kinh tÕ kh¸c xÝ nghiÖp ph¶i tÝnh to¸n chÆt chÏ ®Ó hoµn thµnh víi chi phÝ thÊp nhÊt vµ hiÖu qu¶ ®em l¹i lµ cao nhÊt. §Ó ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh b»ng c¸ch t¹o ra chi phÝ thÊp nhÊt ph¶i cã sù kÕt hîp cña rÊt nhiÒu yÕu tè nh: vèn ®Çu t, c¬ së h¹ tÇng, thiÕt bÞ c«ng nghÖ, m«i trêng kinh tÕ, sù kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a c¸c kh©u, c¸c giai ®o¹n cña s¶n xuÊt, cã ®éi ngò qu¶n lý, c«ng nh©n lµnh nghÒ, n¾m b¾t tèt nhu cÇu cña thÞ trêng, nguån nguyªn vËt liÖu dåi dµo, gi¸ thµnh thÝch hîp... HiÖu qu¶ cña mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh lµ hiÖu qu¶ sö dông m¸y mãc thiÕt bÞ (t liÖu lao ®éng), sö dông c¸c yÕu tè vËt t lao ®éng, th«ng qua n¨ng suÊt lµm viÖc. Nh vËy muèn biÕt hiÖu qu¶ cña mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh ta ph¶i biÕt m¸y mãc thiÕt bÞ ®ã ®· ®îc sö dông nh thÕ nµo ®· hÕt khÊu hao hay cha, ®· ®Õn thêi ph¶i thay thÕ hay cha... do v¹y doanh nghiÖp cÇn ph¶i h¹ch to¸n tµi s¶n cè ®Þnh. H¹ch to¸n tµi s¶n cè ®Þnh lµ mét c«ng viÖc hÕt søc cÇn thiÕt vµ quan träng. Cïng víi h¹ch to¸n gi¸ thµnh, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung... H¹ch to¸n tµi s¶n cè ®Þnh ®· gãp phÇn lín cho viÖc qu¶n lý vµ ph¸t triÓn s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp. Víi tÇm quan träng cña viÖc h¹ch to¸n TSC§ ë doanh nghiÖp - t«i m¹nh d¹n chän ®i s©u nghiªn cøu vµ t×m hiÓu ®Ò tµi "Mét sè vÊn ®Ò vÒ h¹ch to¸n kÕ to¸n TSC§ trong doanh nghiÖp". Trong chõng mùc cã h¹n cña b¶n chuyªn ®Ò nµy - chØ xin tr×nh bµy mét sè néi dung chñ yÕu trong b¶n chÊt cña h¹ch to¸n TSC§ doanh nghiÖp còng nh ®Ò xuÊt mét sè ph¬ng ph¸p gióp cho c«ng t¸c h¹ch to¸n nµy ®îc chÆt chÏ ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp cã thÓ vËn dông phÇn nµo trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp m×nh. 2 B. quy tr×nh h¹ch to¸n kÕ to¸n tµI s¶n cè ®Þnh trong doanh nghiÖp PhÇn I C¬ së lý luËn vÒ h¹ch to¸n tµi s¶n cè ®Þnh cña c¸c doanh nghiÖp Tµi s¶n cè ®Þnh lµ nh÷ng t liÖu lao ®éng cã gi¸ trÞ lín thêi gian sö dông dµi. Theo quy ®Þnh cña Nhµ níc nh÷ng tµi s¶n cã gi¸ trÞ tõ 5.000.000 trë lªn vµ thêi gian sö dông trªn 1 n¨m: lµ tµi s¶n cè ®Þnh. Khi tham gia vµo s¶n xuÊt kinh doanh tµi s¶n cè ®Þnh bÞ hao mßn dÇn vµ gi¸ trÞ cña nã ®îc chuyÓn dÞch tõng phÇn vµo chi phÝ kinh doanh. Kh¸c víi ®èi tîng lao ®éng tµi s¶n cè ®Þnh tham gia nhiÒu chu kú kinh doanh vµ gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu cho ®Õn lóc h háng. V× vËy khi h¹ch to¸n tµi s¶n cè ®Þnh c¸c doanh nghiÖp cÇn qu¸n triÖt c¸c nguyªn t¾c sau: 1. X¸c ®Þnh ®èi tîng ghi tµi s¶n cè ®Þnh hîp lý: Thùc tÕ cßn rÊt nhiÒu doanh nghiÖp lµm cha ®óng theo nguyªn t¾c nµy do ®èi tîng h¹ch to¸n ghi tµi s¶n cè ®Þnh lµ tõng tµi s¶n riªng biÖt, cã kÕt cÊu vµ chøc n¨ng kh¸c nhau, hoÆc cã thÓ lµ mét tæ hîp liªn kÕt nhiÒu bé phËn cïng thùc hiÖn mét chøc n¨ng. Do vËy, cÇn x©y dùng sè liÖu cña tõng ®èi tîng tµi s¶n cè ®Þnh nh»m thuËn tiÖn vµ gi¶m bít nhÇm lÉn trong h¹ch to¸n vµ qu¶n lý tµi s¶n cè ®Þnh mµ nhiÒu doanh nghiÖp m¾c ph¶i. 2. Ph©n lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh mét c¸ch khoa häc: Ngµy nay trong doanh nghiÖp cã rÊt nhiÒu lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh. Tuú vµo h×nh th¸i biÓu hiÖn, tÝnh chÊt ®Çu t c«ng dông vµ t×nh h×nh sö dông... Mµ c¸c doanh nghiÖp ®· ph©n lo¹i nh sau: - Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh: Bao gåm toµn bé nh÷ng t liÖu lao ®éng cã h×nh th¸i vËt chÊt cô thÓ, cã ®ñ tiªu chuÈn gi¸ trÞ vÒ thêi gian sö dông theo chÕ ®é quy ®Þnh (gi¸ trÞ  5 triÖu vµ thêi gian lín h¬n 1 n¨m). - Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh lµ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng cã h×nh th¸i vËt chÊt ph¶n ¸nh mét lîng gi¸ trÞ mµ doanh nghiÖp ®· ®Çu t. §©y lµ nh÷ng chi 3 phÝ  5 triÖu vµ thêi gian lín h¬n 1 n¨m mµ kh«ng h×nh thµnh tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh. - Tµi s¶n cè ®inh thuª tµi chÝnh lµ tµi s¶n cè ®Þnh mµ doanh nghiÖp ®i thuª dµi h¹n, ®îc bªn thuª trao quyÒn qu¶n lý vµ sö dông trong hÇu hÕt thêi gian tuæi thä cña tµi s¶n cè ®Þnh. - Tµi s¶n cè ®Þnh tµi chÝnh bao gåm c¸c kho¶n ®Çu t tµi chÝnh dµi h¹n cã môc ®Ých chiÕm lêi cã thêi h¹n trªn mét n¨m. Trong tõng lo¹i tµi s¶n cè ®Þnh kÓ trªn, l¹i ®îc chi tiÕt thµnh tõng nhãm theo kÕt cÊu, ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt. 3. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ ghi sæ cña tµi s¶n cè ®Þnh chÝnh x¸c: C¨n cø vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, vµo tµi s¶n cè ®Þnh, tµi s¶n quý hiÕm c¸c doanh nghiÖp më ra c¸c thÓ tµi s¶n cè ®Þnh, sæ chi tiÕt tµi s¶n cè ®Þnh ®Ó ph¶n ¸nh sè hiÖn cã vµ sù vËn ®éng cña tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh. §¸nh gi¸ ®îc tµi s¶n cè ®Þnh theo nguyªn gi¸ vµ gi¸ trÞ cßn l¹i. Tõ ®ã, viÖc ghi sæ ph¶i b¶o ®¶m ®îc chØ tiªu gi¸ trÞ cña tµi s¶n cè ®Þnh lµ nguyªn gi¸, gi¸ trÞ hao mßn, gi¸ trÞ cßn l¹i. Gi¸ trÞ cßn l¹i = Nguyªn gi¸ - Gi¸ trÞ hao mßn a) X¸c ®Þnh nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh ®îc bao gåm c¸c lo¹i: - Tµi s¶n cè ®Þnh mua s¾m (bao gåm c¶ mua míi vµ cò): Nguyªn gi¸ gåm gi¸ mua thùc tÕ ph¶i tr¶ theo ho¸ ®¬n cña ngêi b¸n vµ c¸c kho¶n phÝ (phÝ vËn chuyÓn, bèc dì, l¾p ®Æt, ch¹y thö, phÝ söa ch÷a, t©n trang...) trõ ®i c¸c kho¶n gi¶m gi¸, chiÕt khÊu mua hµng. - Tµi s¶n cè ®Þnh do x©y dùng c¬ b¶n bµn giao: Nguyªn gi¸ lµ gi¸ trÞ thùc tÕ cña c«ng tr×nh x©y dùng cïng víi c¸c kho¶n chi phÝ kh¸c liªn quan vµ lÖ phÝ chíc b¹ (nÕu cã). - Tµi s¶n cè ®Þnh ®îc cÊp, ®îc ®iÒu chuyÓn ®Õn: NÕu lµ ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp: Nguyªn gi¸ bao gåm gi¸ trÞ cßn l¹i ghi sæ ë ®¬n vÞ cÊp céng víi c¸c phÝ tæn míi tríc khi dïng mµ bªn nhËn ph¶i chi ra (nh vËn chuyÓn, bèc dì, l¾p ®Æt...) 4 NÕu ®iÒu chuyÓn gi÷a c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn h¹ch to¸n phô thuéc: nguyªn gi¸, gi¸ trÞ cßn l¹i vµ sè khÊu hao luü kÕ ®îc ghi theo sæ cña ®¬n vÞ cÊp trõ ®i c¸c phÝ tæn míi tríc khi dïng ®îc ph¶n ¸nh trùc tiÕp vµo chi phÝ kinh doanh mµ kh«ng tÝnh vµo nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh. - Tµi s¶n cè ®Þnh gãp vèn liªn doanh nhËn t¨ng thëng, viÖn trî, nhËn l¹i vèn gãp... Nguyªn gi¸ tÝnh theo gi¸ trÞ thùc tÕ cña hîp ®ång giao nhËn cïng c¸c phÝ tæn míi tríc khi dïng (nÕu cña hîp ®ång giao nhËn c¸c phÝ tæn tríc khi dïng (nÕu cã). C¸c doanh nghiÖp chØ thay ®æi nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh khi doanh nghiÖp ®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n cè ®Þnh, n©ng cÊp tµi s¶n cè ®Þnh, th¸o gì hoÆc bæ xung mét bé phËn tµi s¶n cè ®Þnh. Khi ®ã, x¸c ®Þnh l¹i nguyªn gi¸, gi¸ trÞ cßn l¹i, sè khÊu hao luü kÕ cña tµi s¶n cè ®Þnh. b) X¸c ®Þnh nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh: Nguyªn gi¸ cña tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh gåm toµn bé c¸c chi phÝ thùc tÕ ph¶i tr¶, ph¶i chi khi thùc hiÖn phÝ tæn thµnh lËp, mua s¾m... c) X¸c ®Þnh nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh thuª dµi h¹n: Nguyªn gi¸ lµ gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña c¸c kho¶n chi trong t¬ng lai ®îc x¸c ®Þnh: NÕu hîp ®ång thuª cã quy ®Þnh tû lÖ l·i xuÊt ph¶i tr¶ theo n¨m: Tæng sè tiÒn thuª TSC§ ph¶i tr¶ Nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh = ----------------------------------------(1+ L·i suÊt)thêi gian thuª NÕu hîp ®ång cho thuª cho biÕt c¶ sè l·i ph¶i tr¶: Nguyªn gi¸ TSC§ = Tæng sè nî ph¶i tr¶ theo hîp ®ång thuª _ 5 Sè n¨m thuª x Sè l·i ph¶i tr¶ PhÇn II T×nh h×nh thùc hiÖn h¹ch to¸n tµi s¶n cè ®Þnh trong doanh nghiÖp vµ c¸c gi¶i ph¸p hoµn thiÖn I/ H¹ch to¸n biÕn ®éng tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh: Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh tµi s¶n cè ®Þnh cña doanh nghiÖp thêng xuyªn biÕn ®éng. §Ó qu¶n lý tèt tµi s¶n cè ®Þnh kÕ to¸n cÇn ph¶i theo dâi chÆt chÏ, ph¶n ¸nh mäi trêng hîp biÕn ®éng t¨ng gi¶m tµi s¶n cè ®Þnh. Khi cã tµi s¶n cè ®Þnh t¨ng lªn, doanh nghiÖp ph¶i lËp Bé phËn nghiÖm thu kiÓm nhËn tµi s¶n cè ®Þnh. Bé phËn nµy cã tr¸ch nhiÖm thu vµ cïng víi ®¹i diÖn ®¬n vÞ giao tµi s¶n cè ®Þnh, lËp biªn b¶n giao nhËn tµi s¶n cè ®Þnh. Biªn b¶n nµy lËp cho tõng tµi s¶n cè ®Þnh. Sau ®ã phßng kÕ to¸n ph¶i sao cho mçi ®èi tîng mét b¶n ®Ó lu vµo hå s¬ riªng. Phßng kÕ to¸n sÏ gi÷ l¹i cïng c¸c biªn b¶n tµi liÖu kh¸c ®Ó lµm c¨n cø tæ chøc h¹ch to¸n tæng hîp vµ h¹ch to¸n chi tiÕt tµi s¶n cè ®Þnh. C¨n cø vµo hå s¬ phßng kÕ to¸n më thÎ ®Ó h¹ch to¸n chi tiÕt tµi s¶n cè ®Þnh theo mÉu thèng nhÊt. ThÎ tµi s¶n cè ®Þnh ®îc lËp mét b¶n vµ ®Ó l¹i phßng kÕ to¸n ®Ó theo dâi, ph¶n ¸nh diÔn biÕn ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh sö dông. Toµn bé thÎ tµi s¶n cè ®Þnh ®îc b¶o qu¶n tËp trung t¹i hßm thÎ. Hßm thÓ ®îc chia lµm nhiÒu ng¨n, mçi ng¨n ®îc xÕp thÎ cña mét nhãm tµi s¶n cè ®Þnh. Mçi nhãm nµy ®îc lËp chung mét phiÕu h¹ch to¸n t¨ng, gi¶m hµng th¸ng trong n¨m. ThÎ tµi s¶n cè ®Þnh sau khi lËp song ph¶i ®îc ®¨ng ký vµo sæ tµi s¶n cè ®Þnh. Sæ nµy lËp chung cho toµn bé doanh nghiÖp vµ cho tõng ®¬n vÞ sö dông tµi s¶n cè ®Þnh (tõng ph©n xëng, tõng phßng, tõng ban...) HiÖn nay theo chÕ ®é hiÖn hµnh h¹ch to¸n tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh ®îc theo dâi trªn c¸c tµi kho¶n sau: a) TK211 tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh: tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hiÖn cã vµ biÕn ®éng t¨ng gi¶m cña toµn bé tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh cña doanh nghiÖp theo nguyªn gi¸. 6 Bªn nî: Ph¶n ¸nh nh÷ng nghiÖp vô lµm t¨ng tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh theo nguyªn gi¸. Bªn cã: Ph¶n ¸nh nh÷ng nghiÖp vô lµm gi¶m tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh theo nguyªn gi¸. D nî: Nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh hiÖn cã. TK 211 cã mét sè tµi kho¶n cÊp 2. 2111- §Êt 2112 - nhµ cöa, vËt kiÕn tróc 2113- m¸y mãc, thiÕt bÞ 2214 - ph¬ng tiÖn vËn t¶i, truyÒn dÉn 2115 - thiÕt bÞ, dông cô qu¶n lý 2116 - c©y l©u n¨m, xóc vËt lµm viÖc vµ cho s¶n phÈm. 2118 - tµi s¶n cè ®Þnh kh¸c. b) TK 214 - Hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh: Dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hao mßn cña tµi s¶n cè ®Þnh cña doanh nghiÖp nh tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh, ®i thuª dµi h¹n vµ tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh. Bªn nî: Ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh lµm gi¶m gi¸ trÞ hao mßn cña tµi s¶n cè ®Þnh (nhîng b¸n, thanh lý...) Bªn cã: Ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh lµm t¨ng gi¸ trÞ hao mßn cña tµi s¶n cè ®Þnh. D cã: gi¸ trÞ hao mßn cña tµi s¶n cè ®Þnh hiÖn cã. TK214 cã c¸c tµi kho¶n cÊp 2. 2141 - hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh 2142 - hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh ®i thuª 2143 - hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh Ngoµi ra trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n cßn sö dông mét sè tµi kho¶n kh¸c cã liªn quan nh TK331,341,111,112... Sau ®©y ta sÏ xem xÐt tõng nghiÖp vô h¹ch to¸n tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh. 7 Thø nhÊt: H¹ch to¸n t×nh h×nh biÕn ®éng tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh. - Vèn ®îc ng©n s¸ch Nhµ níc, tæng c«ng ty cÊp: Nî :TK 211 Cã :TK 411 - Sö dông tiÒn quü ®Çu t ph¸t triÓn, phóc lîi, nguån vèn ®Çu t c¬ b¶n: a) Nî :TK 211 Cã :TK 111,112 Cã :TK 331 b) KÕt chuyÓn nguån vèn Nî :TK 414 Nî :TK 431 Nî :TK 441 Cã :TK 411 - Do x©y dùng c¬ b¶n (b¶n qu¶n lý c«ng tr×nh cña doanh nghiÖp bµn giao) Nî :TK 211 Cã :TK 241 Ph¶n ¸nh theo s¬ ®å sau: 111, 112, 152 241 211 chi vÒ SCCB (1) (3) 334,338 Gi¸ thùc tÕ cña c«ng tr×nh bµn giao ®a vµo sö dông (2) Chi phÝ NC vµ BHYT, BHXH - KÕt chuyÓn nghiÖp vô ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n: Nî :TK 441 Cã :TK 411 8 - Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh do liªn doanh gãp vèn Nî :TK 211 Cã :TK 411 - NhËp tµi s¶n cè ®Þnh thõa (khi kiÓm kª) Nî :TK 211 Cã :TK 338 (3381) X¸c ®Þnh nguyªn nh©n xö lý. - Tµi s¶n cè ®Þnh thõa cña kh¸ch hµng. Nî :TK 338 (3381) Cã :TK 411 a) Nî :TK 338 (3381) Cã :TK 211 b) Nî :TK 002(vËt t hµng hãa gi÷ hé) Nh vËy tµi s¶n cè ®Þnh mua b»ng nguån vèn ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n, quü ®Çu t ph¸t triÓn, quü phóc lîi. Ngoµi t¨ng tµi s¶n cè ®Þnh ph¶i chó ý ghi t¨ng nguån vèn kinh tÕ. Khi mua s¾m b»ng nguån vèn kinh doanh, vèn khÊu hao c¬ b¶n, vèn vay th× chØ ghi tµi s¶n cè ®Þnh nhng kh«ng ghi t¨ng nguån vèn kinh doanh. Thø hai: H¹ch to¸n t×nh h×nh biÕn ®éng gi¶m tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh. Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh cña doanh nghiÖp gi¶m do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau, trong ®ã chñ yÕu do nhîng b¸n, thanh lý... Sau ®©y ta xÐt. A> Trêng hîp nhîng b¸n vµ thanh lý tµi s¶n cè ®Þnh. Ghi gi¶m gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh. Nî :TK 214 Nî :TK 812 Cã :TK 211 - Ph¶n ¸nh sè thu vÒ nhîng b¸n (thanh lý cha thu håi). Nî :TK 111,112 Nî :TK 138 Cã :TK 721 9 - Chi phÝ ph¸t sinh trong nhîng b¸n vµ thanh lý. Nî :TK 821 Cã :TK 211,112 - ThuÕ ®èi víi viÖc nhîng b¸n tµi s¶n cè ®Þnh (thuÕ chíc b¹). Nî :TK 721 Cã :TK 333 KÕt chuyÓn thu nhËp vµ chi phÝ trong nhîng b¸n, thanh lý ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ cuèi cïng. a) KÕt chuyÓn chi phÝ: Nî :TK 911 Cã :TK 821 b) KÕt chuyÓn thu nhËp. Nî ;TK 721 Cã :TK 911 §èi víi tµi s¶n cè ®Þnh nhîng b¸n, thanh lý h×nh thµnh tõ vèn vay th× x¸c ®Þnh sè cßn nî ®Ó tiÕn hµnh tr¶ tiÒn vay. Nî :TK 431 Cã :TK 111,112 Trêng hîp nî dµi h¹n thuéc nî qu¸ h¹n tr¶ th× kÕt chuyÓn tõ TK 341 sang TK 315. 111,112 315 Thanh to¸n 341 KÕt chuyÓn 10 B> Trêng hîp gãp vèn liªn doanh tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh. Gi¶ ®Þnh tµi s¶n cè ®Þnh nguyªn gi¸ 600 triÖu. §· khÊu hao 100 triÖu §¸nh gi¸ gi¸ trÞ cßn l¹i 450 triÖu Khi gi¶m: Nî :TK 222: 450 Nî :TK 214:100 Nî :TK 421: 50 Cã :TK211: 600 NÕu t¨ng: Nî :TK 222: 550 Nî :TK 214: 100 Cã :TK 412: 50 Cã :TK 211: 600 C> ChuyÓn tµi s¶n cè ®Þnh sang c«ng cô dông cô v× kh«ng ®ñ tiªu chuÈn lµ tµi s¶n cè ®Þnh. - NÕu tµi s¶n cè ®Þnh cã gi¸ trÞ nhá, tÊt c¶ gi¸ trÞ ®ã chuyÓn vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ tÝnh vµo ®èi tîng sö dông ph¶i chÞu. Nî :TK 627, 641,642 Nî :TK 214 Cã :TK 211 - NÕu tµi s¶n cè ®Þnh cã gi¸ trÞ lín th× cÇn ph©n bæ dÇn vµo nhiÒu kú h¹ch to¸n. Nî :TK 142 (1421) Nî :TK 214 Cã :TK 211 - NÕu tµi s¶n cè ®Þnh mµ doanh nghiÖp mang ®i thÕ chÊp, cÇm cè. Nî :TK 144 Nî :TK 214 Cã :TK 211 11 - NÕu mang tµi s¶n cè ®Þnh ra khái doanh nghiÖp ®Ó thÕ chÊp kh«ng ph¶i trÝch khÊu hao n÷a. Nhng nÕu tµi s¶n cè ®Þnh ®îc ®Ó l¹i doanh nghiÖp th× kh«ng ghi gi¶m tµi s¶n cè ®Þnh vµ ph¶i khÊu hao. II/ H¹ch to¸n tµi s¶n v« h×nh VÒ nguyªn t¾c còng ph¶n ¸nh theo nguyªn gi¸, còng trÝch khÊu hao vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, còng theo dâi chi tiÕt theo tõng ®èi tîng ghi tµi s¶n cè ®Þnh ë sæ tµi s¶n cè ®Þnh cña ®¬n vÞ gièng nh c¸c tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh kh¸c. T×nh h×nh biÕn ®éng hiÖn cã cña tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh ®îc kÕ to¸n ph¶n ¸nh trªn TK 213- Tµi kho¶n tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh. TK 213 cã c¸c TK cÊp 2 nh sau: 2131 - quyÒn sö dông ®Êt 2132 - chi phÝ thµnh lËp, chuÈn bÞ s¶n xuÊt 2133 - b»ng ph¸t minh s¸ng chÕ 2134 - chi phÝ nghiªn cøu ph¸t triÓn 2135 - chi phÝ vÒ lîi thÕ th¬ng m¹i 2138 - tµi s¶n cè ®Þnh kh¸c TK 213 cã: Bªn nî: Nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh t¨ng thªm Bªn nî: Nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh gi¶m trong kú d nî: Nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh hiÖn cã. Tr×nh tù kÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh. Bá tiÒn ra mua ph¸t minh s¸ng chÕ thuª quyÒn sö dông ®Êt ghi twng tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh. Nî :TK 1213 (2131, 2133, 2138) Cã :TK 111, 112, 331 Liªn quan ®Õn nguån vèn ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n 12 Nî :TK 414, 441 Cã :TK 411 - NÕu t¨ng tµi s¶n cè ®Þnh cè ®Þnh v« h×nh th«ng qua qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ tËp hîp chi phÝ nh lµ qu¸ tr×nh nghiªn cøu th¨m dß, lËp luËn chøng kinh tÕ kü thuËt, chi phÝ thñ tôc ph¸p lý... th× ph¶i h¹ch to¸n qua TK 214 Nî :TK 213 Cã :TK 241 NÕu t¨ng tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh mµ liªn quan ®Õn c¸c nguån vèn nh vèn ®Çu t c¬ b¶n, quü ®Çu t ph¸t triÓn, quü phóc lîi th× còng ph¶i kÕt chuyÓn nguån vèn ®ã sang t¨ng nhiÖm vô kinh doanh. T¨ng tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh nhng do lîi thÕ th¬ng m¹i. Chi phÝ vÒ lîi thÕ th¬ng m¹i, th× nã vÉn thêng g¾n liÒn víi tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh, nh nhµ xëng, cöa hµng, nã cã gi¸ trÞ quan träng trong ph¸t triÓn kinh doanh, nã thuËn lîi cho viÖc s¶n xuÊt kinh doanh, kh«ng nhng s¶n xuÊt ra s¶n phÈm tèt h¬n mµ nã cßn g©y ®îc uy tÝn cho doanh nghiÖp. Do ®ã cÇn ph¶i x¸c ®Þnh chÝnh x¸c kho¶n chi phÝ ®· bá ra vÒ lîi thÕ th¬ng m¹i. Nî :TK 211 Nî :TK 213 Cã :TK 111,112,331 Trong trêng hîp nµy th× còng ph¶i cã kÕt chuyÓn nguån vèn cã liªn quan nÕu thuéc nguån vèn ®Çu t x©y dùng c¬ b¶n thuéc quü ®Çu t ph¸t triÓn quü phóc lîi. - T¨ng tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh do viÖc ®Çu t nghiªn cøu ph¸t triÓn nh»m phôc vô cho lîi Ých l©u dµi cña doanh nghiÖp vµ nhng chi phÝ nµy cã qu¸ tr×nh h×nh thµnh. 13 111, 112 241 211 (2a) (2b) 2134 334,338 (2c) Tæng hîp chi phÝ NC ph¸t triÓn 627,642 (2a) NÕu ®îc c«ng nhËn lµ ph¸t minh s¸ng chÕ (2b) NÕu kh«ng ®îc c«ng nhËn lµ ph¸t minh s¸ng chÕ (2c) Nghiªn cøu thÊt b¹i th× ®îc chuyÓn vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. Khi ®· hoµn thµnh viÖc nghiªn cøu ®· kÕt chuyÓn chi phÝ th× ®ång thêi còng kÕt chuyÓn nguån vèn cã liªn quan. - NÕu cã trêng hîp gi¶m tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh nh nhîng b¸n, gãp vèn liªn doanh th× h¹ch to¸n nh lµ tµi s¶n cè ®Þnh. Ngoµi ra khi trÝch ®ñ khÊu hao, ph¶i xo¸ bá tµi s¶n cè ®Þnh. Nî :TK 214 (2143) Cã :TK 213 III/ H¹ch to¸n tµi s¶n cè ®Þnh thuª ngoµi vµ cho thuª Khi mét doanh nghiÖp thÊy viÖc mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh kh«ng ®îc ®em l¹i hiÖu qu¶ b»ng viÖc ®i thuª, viÖc sö dông kh«ng thuËn lîi b»ng viÖc cho thuª hoÆc lµ kh«ng ®ñ vèn ®Ó ®Çu t th× doanh nghiÖp cã thÓ tiÕn hµnh viÖc ®i thuª hoÆc cho thuª hoÆc cho thuª tµi s¶n cè ®Þnh. KÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo thêi gian vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ cña viÖc ®i thuª hoÆc cho thuª ®Ó ph©n thµnh tµi s¶n cè ®Þnh thuª tµi chÝnh vµ tµi s¶n cè ®Þnh thuª ho¹t ®éng. 14 A> KÕ to¸n tµi s¶n cè ®Þnh thuª tµi chÝnh (thuª dµi h¹n). Theo quy ®Þnh hiÖn nay cña níc ta (nghÞ ®Þnh 64-CP ngµy 9-10-1995) th× mét giao dÞch vÒ cho thuª tµi s¶n cè ®Þnh ph¶i tho¶ m·n mét trong 4 ®iÒu kiÖn sau: - Khi kÕt thóc hîp ®ång cho thuª, bªn thuª ®îc nhËn quyÒn së h÷u tµi s¶n cho thuª hoÆc lµ ®îc tiÕp tôc thuª theo tho¶ thuËn. - KÕt thóc hîp ®ång th× bªn thuª ®îc lùa chän mua tµi s¶n cè ®Þnh thuª theo gi¸ danh nghÜa lµ gi¸ thÊp h¬n gi¸ thùc tÕ cña tµi s¶n thuª t¹i thêi ®iÓm mua l¹i. - Thêi h¹n thuª Ýt nhÊt lµ ph¶i b»ng 60% thêi gian cÇn thiÕt ®Ó khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh. - Tæng sè tiÒn thuª tµi s¶n ph¶i tr¶ Ýt nhÊt lµ t¬ng ®¬ng víi gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh ®ã trªn thÞ trêng vµo thêi ®iÓm ký hîp ®ång. a) T¹i ®¬n vÞ ®i thuª: Ph¶i tiÕn hµnh mét sè c«ng viÖc cÇn thiÕt sau: - Ph¶i ghi sæ tµi s¶n cè ®Þnh theo nguyªn gi¸ trÞ t¹i thêi ®iÓm thuª. - Ph¶i ph¶n ¸nh sè tiÒn ph¶i tr¶ theo hîp ®ång thuª nh lµ mét kho¶n nî dµi h¹n. - §Þnh kú ph¶i thanh to¸n tiÒn cho bªn cho thuª. - Bªn thuª ph¶i tiÕn hµnh trÝch khÊu hao vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. Khi h¹ch to¸n th× kÕ to¸n sö dông TK 212 (tµi s¶n cè ®Þnh thuª tµi chÝnh) ®Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh hiÖn cã vµ sè t¨ng gi¶m vÒ tµi s¶n cè ®Þnh thuª tµi chÝnh. Khi bªn thuª th× doanh nghiÖp sÏ ph¸t sinh kho¶n nî dµi h¹n víi bªn cho thuª vµ kÕ to¸n sö dông TK 342 (nî dµi h¹n) ®Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh thuª tµi s¶n cè ®Þnh thuª tµi chÝnh, vµ theo nguyªn t¾c lµ tµi s¶n cè ®Þnh thuª vµ sö dông cho bé phËn nµo th× tÝnh trùc tiÕp cho bé phËn ®ã: F P = ---------(1+r)t 15 Trong hîp ®ång thuª th× cÇn ph¶i ®îc ghi râ sè tiÒn bªn thuª ®i thuª ph¶i tr¶ trong suèt giai ®o¹n thuª vµ sè tiÒn l·i ph¶i tr¶ cho mét n¨m. Tõ ®ã kÕ to¸n ph¶i x¸c ®Þnh nguyªn gi¸ t¹i thêi ®iÓm mua. Nguyªn gi¸ Tæng sè nî ph¶i = tr¶ theo hîp ®ång thuª Ghi sæ: Nî :TK 212 - Sè n¨m thuª Sè l·i ph¶i x tr¶ mçi n¨m Nî :TK 142 Cã :TK 342 Trong qu¸ tr×nh sö dông bªn thuª ph¶i tiÕn hµnh trÝch khÊu hao vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña bé phËn sö dông. Nî :TK 627, 641, 642 Cã :TK 214 (2142) Nî :TK 009 (nguån vèn khÊu hao c¬ b¶n) §èi víi tiÒn l·i ph¶i tr¶ th× còng tiÕn hµnh ph©n bæ dÇn vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c bé phËn sö dông. Nî :TK 627, 641, 642 Cã :TK 142 (1421) Khi mµ ®¬n vÞ ®i thuª tr¶ tiÒn cho bªn thuª th× ghi. Nî :TK 315 Nî :TK 342 Cã :TK 111,112 315 211 ChuyÓn sang nî qu¸ h¹n tr¶ 111,112 Chi phÝ NC vµ BHYT, BHXH Thanh to¸n nî ®Õn h¹n tr¶ 16 Khi mµ kÕt thóc thêi h¹n thuª th× nÕu ®îc chuyÓn giao quyÒn së h÷u. Nî :TK 211 Cã :TK 212 ChuyÓn sè khÊu hao Nî :TK 211 Cã :TK 2141 - NÕu bªn ®i thuª ®îc mua l¹i tµi s¶n cè ®Þnh thuª tµi chÝnh. Nî :TK 211,213 Cã :TK 111,112 - NÕu tr¶ l¹i tµi s¶n cho bªn thuª th×: Nî TK :214 (2142) Cã :TK 212 b> T¹i ®¬n vÞ cho thuª: Thùc chÊt tµi s¶n cè ®Þnh cho thuª vÉn ®îc quyÒn së h÷u cña bªn cho thuª. V× vËy doanh nghiÖp ph¶i më së chi tiÕt theo dâi c¶ vÒ hiÖn vËt vµ gi¸ trÞ cña tµi s¶n cè ®Þnh cho thuª. §ång thêi ph¶i ph¶n ¸nh sè tiÒn ph¶i thu tõng kú vÒ cho thuª. - Ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tµi s¶n cè ®Þnh cho thuª (gi¶i quyÕt ®Çu t dµi h¹n) Nî :TK 228 Nî :TK 214 Cã :TK 211 - TiÒn thu hoÆc chi vÒ cho thuª th× ®îc coi nh kho¶n ho¹t ®éng tµi chÝnh khi cã chi phÝ bá ra vÒ cho thuª. Nî :TK 811 Cã :TK 111,112 - Sè thu vÒ ®îc ph¶n ¸nh qua tµi kho¶n thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh. Nî :TK 111,112 Cã :TK 711 17 Khi thu vÒ (nhËn l¹i) tµi s¶n cè ®Þnh cho thuª th× ®¬n vÞ cho thuª ghi. Nî :TK 211 Cã :TK 228 B> Tµi s¶n cè ®Þnh ho¹t ®éng: Tµi s¶n cè ®Þnh thuª ho¹t ®éng lµ tµi s¶n cè ®Þnh thuª kh«ng tho¶ m·n mét trong 4 tiªu chuÈn vÒ thuª tµi chÝnh, khi thuª xong tµi s¶n cè ®Þnh ®îc giao tr¶ cho bªn thuª. a) T¹i ®¬n vÞ ®i thuª: khi nhËn tµi s¶n cè ®Þnh cè ®Þnh thuéc lo¹i ho¹t ®éng vÒ doanh nghiÖp kÕ to¸n ghi Nî TK 001. Khi doanh nghiÖp thanh to¸n chi phÝ vÒ thuª tµi s¶n cè ®Þnh ho¹t ®éng th× kÕ to¸n ghi. Nî :TK 627,641,642 Cã :TK 111,112 Cã :TK 331 Khi hÕt h¹n thuª tµi s¶n cè ®Þnh ho¹t ®éng vµ doanh nghiÖp tr¶ l¹i cho bªn thuª th× ghi Cã TK 001 b) T¹i ®¬n vÞ cho thuª: vÉn xem tµi s¶n cè ®Þnh nµy lµ thuéc quyÒn së h÷u cña m×nh. Chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc cho thuª hoÆc chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh th× ®îc h¹ch to¸n vµo TK 811. Nî :TK 811 Cã :TK 111,112 Cã :TK 214 Kho¶n thu vÒ cho thuª ®îc coi lµ mét kho¶n thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh. Nî :TK 111,112 Cã :TK 711 Trêng hîp ph¶i nép thuÕ vÒ cho thuª tµi s¶n cè ®Þnh th× kÕ to¸n ghi. 18 Nî :TK 711 Cã :TK 333 (3338) IV/ H¹ch to¸n khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, khi sö dông tµi s¶n cè ®Þnh th× ®¹i bé phËn tµi s¶n cè ®Þnh (trõ ®Êt) bi hao mßn dÇn, lµm maat dÇn tÝnh h÷u Ých cña nã. PhÇn gi¸ trÞ hao mßn ®îc chuyÓn vµo phÇn gi¸ trÞ cña s¶n phÈm míi lµm ra tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c ®èi tîng sö dông tµi s¶n cè ®Þnh díi h×nh thøc khÊu hao. Hao mßn lµ hiÖn tîng kh¸ch quan cßn khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh lµ biÖn ph¸p chñ quan trong qu¶n lý nh»m thu l¹i gi¸ trÞ ®· hao mßn cña tµi s¶n cè ®Þnh. Trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n vÒ tµi s¶n cè ®Þnh kÕ to¸n ®îc thùc hiÖn mét sè quy ®Þnh sau: - Mäi tµi s¶n cè ®Þnh cña doanh nghiÖp ®Òu ph¶i huy ®éng vµo viÖc sö dông vµ ph¶i tÝnh khÊu hao c¬ b¶n (trõ ®Êt) nh»m thu håi vèn. §Ó lµm ®îc ®iÒu ®ã th× ph¶i tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh. - C¨n cø vµo quy ®Þnh cña chÕ ®é qu¶n lý tµi chÝnh hiÖn hµnh vµ yªu cÇu qu¶n lý doanh nghiÖp ®Ó lùa chän mét ph¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao thÝch hîp. Ph¶i chÊp hµnh nghiªm chØnh c¸c quy ®Þnh vÒ ®iÒu hoµ vµ sö dông vèn khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh nh lµ ph¶i nép vèn khÊu hao cho cÊp trªn hoÆc lµ ®iÒu hoµ cho c¸c ®¬n vÞ kh¸c. Ph¶i thùc hiÖn viÖc cho c¸c ®¬n vÞ thµnh viªn, ®¬n vÞ néi bé vay vèn khÊu hao, vµ khi cho vay ph¶i thùc hiÖn viÖc tÝnh l·i nh lµ mét h×nh thøc ®Çu t tµi chÝnh. - Ph¶i tÝnh to¸n, ph©n bæ chÝnh x¸c sè khÊu hao vµo c¸c ®èi tîng sö dông mét c¸ch hîp lý, khoa häc. Nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh ®· trÝch ®ñ khÊu hao c¬ b¶n, ®· thu håi ®ñ vèn, th× kh«ng khÊu hao n÷a. Tµi s¶n cè ®Þnh v« h×nh, tµi s¶n cè ®Þnh thuª tµi chÝnh, trong qu¸ tr×nh sö dông lµ ph¶i trÝch khÊu hao råi tµi s¶n cè ®Þnh mua s¾m b»ng nguån kinh phÝ sù nghiÖp, kinh phÝ dù ¸n, b»ng quü phóc lîi th× kh«ng trÝch khÊu hao vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh mµ chØ tÝnh hao mßn tµi s¶n cè ®Þnh. KhÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh lµ mét trong nh÷ng yÕu tè cÊu thµnh chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh thuéc chi phÝ s¶n xuÊt chung. ViÖc sö dông ph¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao hîp lý hay kh«ng ®Òu cã ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn sù chÝnh x¸c cña chi 19 pÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Do ®ã ph¶i ®Ò ra ph¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao thÝch hîp. Cã nhiÒu ph¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao kh¸c nhau nh ph¬ng ph¸p tÝnh khÊu hao theo ®êng th¼ng, ph¬ng ph¸p khÊu hao theo s¶n lîng ph¬ng ph¸p khÊu hao nhanh... Nhng hiÖn nay phæ biÕn nhÊt lµ sö dông ph¬ng ph¸p khÊu hao ®êng th¼ng. Møc khÊu hao n¨m = Nguyªn gi¸ / thêi gian sö dông Tû lÖ khÊu hao c¬ b¶n = Møc khÊu hao n¨m/nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh. Møc khÊu hao th¸ng = Møc khÊu hao n¨m/12 th¸ng. Theo qui ®Þnh cña Nhµ níc hiÖn nay doanh nghiÖp ®îc phÐp t¨ng møc khÊu hao c¬ b¶n kh«ng qu¸ 20% møc trÝch theo quy ®Þnh vµ ph¶i b¸o c¸o cho c¬ qua tµi chÝnh biÕt ®Ó theo dâi. Nhng ph¶i theo ®iÒu kiÖn lµ doanh nghiÖp cã tµi s¶n cè ®Þnh cã tiÕn ®é nhanh nhng tµi s¶n cè ®Þnh nµy lµm viÖc theo mét chÕ ®é cao h¬n møc b×nh thêng. Nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh nµy ®Çu t b»ng vèn vay hoÆc lµ liªn doanh mµ thêi gian tr¶ nî hay thanh to¸n nhanh h¬n thêi gian khÊu hao quy ®Þnh. Víi ®iÒu kiÖn n÷a lµ doanh nghiÖp kh«ng bÞ lç trong s¶n xuÊt kinh doanh. NÕu doanh nghiÖp nµo trÝch t¨ng h¬n 20% so víi quy ®Þnh trªn th× ph¶i c¬ quan tµi chÝnh xem xÐt quy ®Þnh. * §Ó ®¬n gi¶n ho¸ viÖc tÝnh khÊu hao hµng th¸ng, hµng quý kÕ to¸n ph¶i: - Tµi s¶n cè ®Þnh t¨ng hoÆc gi¶m trong th¸ng th× th¸ng sau míi tÝnh hoÆc th«i tÝnh khÊu hao. - Møc khÊu hao t¨ng hoÆc gi¶m trong th¸ng th× th¸ng sau míi tÝnh hoÆc th«i tÝnh khÊu hao. - Møc khÊu hao ph¶i trÝch trong th¸ng nµy b»ng sè khÊu hao ®· trÝch kú tríc céng sè khÊu hao t¨ng kú nµy trõ khÊu hao gi¶m kú nµy. Sö dông TK 214. Ngoµi ra cßn sö dông TK 009, ®©y lµ tµi kho¶n ngoµi b¶ng vµ ®îc ghi ®¬n. * §Þnh kú kÕ to¸n tÝnh vµ trÝch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh. Nî :TK 627, 641,642 Cã :TK 214 (2141, 2141, 2143) Nî :TK 009 20