Lêi nãi ®Çu
HiÖn nay, ë níc ta ®ang tån t¹i c¸c tæ chøc x©y l¾p nh tæng c«ng ty, xÝ
nghiÖp, tæ, ®éi x©y dùng... Cïng víi sù ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý cña Nhµ níc trong
nh÷ng n¨m võa qua, c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p còng t×m tßi, s¸ng t¹o vµ ¸p dông
nh÷ng ph¬ng thøc qu¶n lý kh¸c nhau phï hîp víi c¬ chÕ thÞ trêng, ph¸p luËt cña
nhµ níc, ®iÒu kiÖn vµ ®Æc ®iÓm cña ®¬n vÞ m×nh. Mét trong nh÷ng c¸ch qu¶n lý ®îc nhiÒu doanh nghiÖp x©y l¾p ¸p dông lµ “kho¸n”.
Trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh theo m« h×nh
kho¸n, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ vÊn ®Ò
trung t©m cña c«ng t¸c h¹ch to¸n.
H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt gióp cho ®¬n vÞ n¾m b¾t ®îc t×nh h×nh thùc hiÖn
c¸c ®Þnh møc vÒ chi phÝ vËt t, nh©n c«ng, m¸y thi c«ng... lµ bao nhiªu so víi dù
to¸n. §èi víi ®¬n vÞ nhËn kho¸n, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®óng ®¾n sÏ gióp cho
®¬n vÞ x¸c ®Þnh ®îc chi phÝ s¶n xuÊt lµ tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ, tõ ®ã ®a ra biÖn
ph¸p thÝch hîp. §èi víi ®¬n vÞ giao kho¸n, viÖc nµy gióp cho ®¬n vÞ tÝnh gi¸ giao
kho¸n s¸t víi chi phÝ ph¸t sinh thùc tÕ.
TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch chÝnh x¸c sÏ gióp cho doanh nghiÖp x¸c
®Þnh vµ ®¸nh gi¸ ®óng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ gióp cho c¸c nhµ l·nh
®¹o, qu¶n lý doanh nghiÖp cã nh÷ng gi¶i ph¸p, quyÕt ®Þnh kÞp thêi.
§ã lµ lý do t¹i sao em l¹i chän ®Ò tµi “KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm x©y l¾p theo m« h×nh kho¸n”.
Bè côc cña ®Ò ¸n ngoµi phÇn më ®Çu, kÕt luËn, gåm cã hai phÇn chÝnh
PhÇn I: Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm x©y l¾p theo m« h×nh kho¸n.
PhÇn II: Thùc tr¹ng vµ mét sè biÖn ph¸p hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong ®iÒu kiÖn kho¸n x©y l¾p.
Qua bµi viÕt nµy, em xin ch©n thµnh c¶m ¬n PTS NguyÔn ThÞ §«ng - ngêi ®·
híng dÉn em hoµn thµnh ®Ò ¸n.
PhÇn I
Mét sè vÊn ®Ò vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm x©y l¾p theo m« h×nh kho¸n
I-
§Æc ®iÓm kinh doanh x©y l¾p vµ tæ chøc kinh doanh
x©y l¾p theo m« h×nh kho¸n
1. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh x©y l¾p theo m« h×nh kho¸n cã ¶nh hëng tíi h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p
Kinh doanh x©y l¾p lµ nghµnh s¶n xuÊt vËt chÊt quan träng mang tÝnh chÊt
c«ng nghiÖp nh»m t¹o ra c¬ së h¹ tÇng cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. Cho nªn cã thÓ
nãi, ngµnh x©y l¾p cã vai trß quan träng trong sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn
®¹i ho¸ ®Êt níc.
Tuy nhiªn ho¹t ®«ng s¶n xuÊt kinh doanh x©y l¾p nãi chung vµ ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh x©y l¾p theo m« h×nh kho¸n nãi riªng cã nh÷ng ®Æc ®iÓm rÊt
riªng, rÊt kh¸c biÖt so víi nh÷ng nghµnh s¶n xuÊt kh¸c:
-S¶n phÈm x©y l¾p lµ nh÷ng c«ng tr×nh , h¹ng môc c«ng tr×nh, vËt kiÕn tróc...
cã quy m« lín, phøc t¹p, mang tÝnh chÊt ®¬n chiÕc, thêi gian thi c«ng kÐo dµi, gi¸
trÞ c«ng tr×nh lín... Do vËy, viÖc tæ chøc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n nhÊt thiÕt ph¶i cã dù
to¸n thiÕt kÕ, thi c«ng, ®Æc biÖt, dù to¸n chi phÝ lµm c¬ së cho c¸c kho¶n chi khi
tiÕn hµnh x©y l¾p. Nh÷ng kho¶n chi nµy ®îc thÓ hiÖn râ trong gi¸ kho¸n.
-S¶n phÈm x©y l¾p thêng cè ®Þnh t¹i n¬i s¶n xuÊt, cßn c¸c yÕu tè ®Ó tiÕn hµnh
s¶n xuÊt ph¶i vËn ®éng theo ®Þa ®iÓm s¶n phÈm. Do ®ã, ®Æc ®iÓm nµy g©y khã
kh¨n cho c«ng t¸c qu¶n lý, lµm t¨ng CPSXC.
-S¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh kh«ng nhËp kho mµ thêng ®îc tiªu thô tríc
khi tiÕn hµnh s¶n xuÊt theo gi¸ kho¸n (®èi víi ®¬n vÞ nhËn kho¸n) hoÆc theo gi¸
dù to¸n, tho¶ thuËn víi chñ ®Çu t (®èi víi ®¬n vÞ giao kho¸n). Do ®ã, tÝnh chÊt
hµng ho¸ cña s¶n phÈm kh«ng ®îc thÓ hiÖn râ.
Nh÷ng ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh, s¶n xuÊt nãi trªn phÇn nµo chi phèi
c«ng t¸c kÕ to¸n trong doanh nghiÖp x©y l¾p tæ chøc kinh doanh theo m« h×nh
kho¸n , nhÊt lµ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm .
2.
Tæ chøc kinh doanh x©y l¾p theo m« h×nh kho¸n
Doanh nghiÖp x©y l¾p cã thÓ tæ chøc kinh doanh x©y l¾p theo nh÷ng m« h×nh
(ph¬ng thøc) kho¸n sau:
-Ph¬ng thøc kho¸n gän c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh
§©y lµ mét ph¬ng thøc ®ang ®îc ¸p dông phæ biÕn ë c¸c doanh nghiÖp x©y
l¾p hiÖn nay. Theo ph¬ng thøc nµy, ®¬n vÞ giao kho¸n toµn bé gi¸ trÞ c«ng tr×nh,
h¹ng môc c«ng tr×nh cho ®¬n vÞ nhËn kho¸n. ®¬n vÞ nhËn kho¸n tù tæ chøc cung
øng vËt t, tæ chøc lao ®éng... ®Ó tiÕn hµnh thi c«ng. Khi c«ng tr×nh hoµn thµnh bµn
giao, quyÕt to¸n sÏ ®îc thanh to¸n toµn bé gi¸ trÞ c«ng tr×nh theo gi¸ nhËn kho¸n
vµ nép cho ®¬n vÞ giao kho¸n mét sè kho¶n theo quy ®Þnh.
§¬n vÞ giao kho¸n chØ lµ ngêi cã t c¸ch ph¸p nh©n ®øng ra ký kÕt c¸c hîp
®ång x©y dùng vµ chÞu tr¸ch nhiÖn ph¸p lý ®èi víi chÊt lîng c«ng tr×nh vµ thêi
gian thi c«ng.
-Ph¬ng thøc kho¸n gän kho¶n môc chi phÝ
Theo ph¬ng thøc nµy, ®¬n vÞ giao kho¸n chØ kho¸n c¸c kho¶n môc chi phÝ
nhÊt ®Þnh (thêng lµ CPNC) cßn c¸c kho¶n môc chi phÝ kh¸c do ®¬n vÞ tù chi, h¹ch
to¸n vµ chÞu tr¸ch nhiÖm gi¸m s¸t kü thuËt, chÊt lîng c«ng tr×nh. Ph¬ng thøc nµy
chØ ¸p dông cho c¸c tæ, ®éi thi c«ng kh«ng cã ®ñ ®iÒu kiÖn tù cung øng vËt t, gi¸m
s¸t kü thuËt vµ cha thùc hiÖn h¹ch to¸n kÕ to¸n.
Tuy nhiªn, dï theo bÊt kú m« h×nh, ph¬ng thøc kho¸n nµo, viÖc tæ chøc kinh
doanh x©y l¾p gåm nh÷ng bíc chñ yÕu sau:
-Doanh nghiÖp x©y l¾p (®¬n vÞ giao kho¸n) sau khi ký kÕt hîp ®ång víi bªn
A, thùc hiÖn giao kho¸n khèi lîng x©y l¾p, t vÊn, thiÕt kÕ cho c¸c xÝ nghiÖp, ®éi ,
c«ng trêng x©y dùng trùc thuéc (®¬n vÞ nhËn kho¸n) th«ng qua hîp ®ång giao
nhËn kho¸n. Hîp ®ång giao nhËn kho¸n ph¶i x¸c ®Þnh râ:
+Néi dung c«ng viÖc, khèi lîng, chÊt lîng, ®¬n gi¸, thêi h¹n khëi c«ng vµ
hoµn thµnh hîp ®ång; nÕu cã nh÷ng ph¸t sinh míi th× ph¶i bæ sung hîp ®ång giao
nhËn kho¸n néi bé.
+Gi¸ giao kho¸n bao gåm c¸c phÝ tæn trùc tiÕp vµ mét phÇn chi phÝ chung
cña gi¸ thµnh dù to¸n.
-Khi kÕt thóc hîp ®ång, ph¶i nghiÖm thu vµ thanh lý hîp ®ång giao nhËn
kho¸n vµ nh÷ng ph¸t sinh bæ sung cña hîp ®ång giao nhËn kho¸n.
-KÕt qu¶ cña hîp ®ång giao nhËn kho¸n (kÓ c¶ tiÕt kiÖm gi¸ thµnh x©y l¾p) trªn c¬ së lÊy thu bï chi- ph¶i ®îc giò l¹i ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô víi ng©n s¸ch nhµ
níc vµ trÝch lËp c¸c quü theo chÕ ®é hiÖn hµnh.
-NÕu ®¬n vÞ nhËn kho¸n ®îc ph©n cÊp qu¶n lý tµi chÝnh, cã tæ chøc bé m¸y
kÕ to¸n riªng, ®¬n vÞ nhËn kho¸n ph¶i tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n ho¹t ®éng nhËn
kho¸n, theo dâi chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lËp b¸o c¸o
kÕ to¸n theo chÕ ®é hiÖn hµnh.
-§éi trëng ®¬n vÞ nhËn kho¸n hoÆc gi¸m ®èc xÝ nghiÖp cña ®¬n vÞ nhËn
kho¸n sÏ ph¶i chÞu hoµn toµn tr¸ch nhiÖm vÒ c¸c mÆt ho¹t ®éng kinh doanh x©y
l¾p, ®¶m b¶o tu©n thñ ®óng ph¸p luËt vÒ c¸c chøng tõ kÕ to¸n, hÖ thèng tµi kho¶n,
hÖ thèng sæ kÕ to¸n theo chÕ ®é hiÖn hµnh.
-NÕu ®¬n vÞ nhËn kho¸n tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n riªng, c¸c c«ng viÖc trªn sÏ
do ®¬n vÞ giao kho¸n thùc hiÖn.
Cã thÓ nãi, ®Æc ®iÓm kinh doanh x©y l¾p vµ tæ chøc kinh doanh x©y l¾p theo
m« h×nh kho¸n cã nh÷ng nÐt ®Æc trng riªng khiÕn cho chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸
thµnh s¶n phÈm x©y l¾p trong ®iÒu kiÖn kho¸n x©y l¾p cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng
biÖt.
II- §Æc ®iÓm chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y
l¾p trong ®iÒu kiÖn kho¸n
1. §Æc ®iÓm chi phÝ s¶n xuÊt
Qu¸ tr×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp x©y l¾p lµ qu¸ tr×nh biÕn ®æi mét
c¸ch cã ý thøc, cã môc ®Ých c¸c yÕu tè ®Çu vµo thµnh c¸c c«ng tr×nh, lao vô nhÊt
®Þnh. C¸c yÕu tè vÒ t liÖu s¶n xuÊt, ®èi tîng lao ®éng (mµ biÓu hiÖn cô thÓ lµ hao
phÝ vÒ lao ®éng vËt ho¸) díi sù t¸c ®éng cã môc ®Ých cña søc lao ®éng (biÓu hiÖn
lµ hao phÝ vÒ lao ®éng sèng) qua qu¸ tr×nh biÕn ®æi sÏ t¹o ra s¶n phÈm. §Ó ®o lêng
c¸c hao phÝ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra trong tõng kú nh»m tæng hîp, x¸c ®Þnh kÕt
qu¶ ®Çu ra, phôc vô yªu cÇu qu¶n lý th× mäi hao phÝ lao ®éng cuèi cïng ®Òu ®îc
biÓu hiÖn b»ng thíc ®o tiÒn tÒ vµ gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh.
Trong ho¹t ®éng kinh doanh x©y l¾p, chi phÝ s¶n xuÊt lµ toµn bé c¸c kho¶n
hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra liªn quan
®Õn viÖc x©y dùng, l¾p ®Æt c«ng tr×nh.
a. §Æc ®iÓm chi phÝ s¶n xuÊt t¹i ®¬n vÞ giao kho¸n
Trêng hîp doanh nghiÖp x©y l¾p tæ chøc kinh doanh theo m« h×nh kho¸n
gän c«ng tr×nh,h¹ng môc c«ng tr×nh
Chi phÝ ph¸t sinh chØ gåm chi phÝ qu¶n lý, chi phÝ giao dÞch... ®Ó ®¶m b¶o sù
tån t¹i cña ®¬n vÞ. Do ®ã, kÕ to¸n chi phÝ kh«ng cÇn sö dông TK 621,622,627 mµ
cã thÓ sö dông TK 642 ®Ó tËp hîp c¸c kho¶n chi phÝ thuéc néi dung chi phÝ qu¶n
lý doanh nghiÖp, TK 632 ®Ó tËp hîp chi phÝ ph¸t sinh t¹i ®¬n vÞ nhng kh«ng thuéc
néi dung chi phÝ qu¶n lý.
Trêng hîp doanh nghiÖp x©y l¾p tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh theo ph¬ng
thøc kho¸n gän kho¶n môc chi phÝ
Chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tËp hîp theo tõng ®¬n vÞ nhËn kho¸n. Chi phÝ s¶n xuÊt
gåm 4 kho¶n môc chi phÝ sau:
-Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp(CPNVLTT): bao gåm toµn bé c¸c kho¶n
hao phÝ nguyªn vËt liÖu mµ ®¬n vÞ x©y l¾p bá ra ®Ó cÊu t¹o nªn thùc thÓ c«ng tr×nh
nh: vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, c¸c cÊu kiÖn bª t«ng, phô gia, dµn gi¸o, v¸n
khu«n...
-Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp(CPNCTT): bao gåm tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n phô
cÊp mang tÝnh chÊt tiÒn l¬ng tr¶ cho c«ng nh©n x©y l¾p cña ®¬n vÞ nhËn kho¸n.
-Chi phÝ m¸y thi c«ng(CPMTC): bao gåm toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ mµ ®¬n
vÞ x©y l¾p bá ra cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc sö dông m¸y thi c«ng phôc vô cho
x©y dùng, l¾p ®Æt c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh (kh«ng ph©n biÖt m¸y thi
c«ng cña ®¬n vÞ hay thuª ngoµi).
-Chi phÝ chung:
+Chi phÝ s¶n xuÊt chung(CPSXC): lµ toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh
trong ph¹m vi c¸c ®¬n vÞ nhËn kho¸n .
+Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: gåm toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ cã liªn quan
®Õn viÖc tæ chøc, qu¶n lý, ®iÒu hµnh kinh doanh vµ qu¶n lý hµnh chÝnh cña doanh
nghiÖp mµ kh«ng t¸ch riªng ra ®îc.
+Chi phÝ b¸n hµng: gåm toµn bé c¸c chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh
tiªu thô s¶n phÈm nh chi phÝ giao dÞch, chi phÝ b¶o hµnh c«ng tr×nh x©y dùng.
b. §Æc ®iÓm chi phÝ s¶n xuÊt t¹i ®¬n vÞ nhËn kho¸n
Trêng hîp ®¬n vÞ ®îc giao kho¸n gän c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh
-Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®îc tËp hîp theo tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc
c«ng tr×nh bao gåm:
+CPNVLTT
+CPNCTT
+CPMTC
+CPSXC: lµ chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi cña ®¬n vÞ nhËn kho¸n ®Ó thùc
hiÖn khèi lîng x©y l¾p ®îc giao kho¸n, bao gåm: tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo
l¬ng cña bé phËn qu¶n lý, chi phÝ héi häp, tiÕp kh¸ch, tiÒn ®iÖn, níc phôc vô thi
c«ng...
Trêng hîp ®¬n vÞ ®îc giao kho¸n gän kho¶n môc chi phÝ: do ®¬n vÞ cha
cã tæ chøc bé m¸y riªng nªn chi phÝ s¶n xuÊt sÏ do ®¬n vÞ giao kho¸n tËp hîp,
h¹ch to¸n.
2.
§Æc ®iÓm gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p
Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n
hao phÝ vÒ lao ®«ng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ bá ra ®Ó tiÕn hµnh s¶n xuÊt ra mét
khèi lîng s¶n phÈm, dÞch vô, lao vô nhÊt ®Þnh hoµn thµnh.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ toµn bé chi phÝ nh CPNVL, CPMTC... tÝnh
b»ng tiÒn ®Ó hoµn thµnh mét khèi lîng s¶n phÈm x©y l¾p nhÊt ®Þnh, cã thÓ lµ c«ng
tr×nh hoÆc mét h¹ng môc c«ng tr×nh.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p bao gåm 4 kho¶n môc sau:
-Kho¶n môc CPNVL
-Kho¶n môc CPNC
-Kho¶n môc CPMTC
-Kho¶n môc chi phÝ chung
a. T¹i ®¬n vÞ giao kho¸n
Theo ph¬ng thøc kho¸n gän c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh
-Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p chÝnh lµ gi¸ giao kho¸n. Gi¸ giao kho¸n ®îc
x¸c ®Þnh trªn c¬ së gi¸ thµnh dù to¸n.
-Gi¸ thµnh dù to¸n lµ tæng sè c¸c chi phÝ dù to¸n ®Ó hoµn thµnh mét khèi lîng s¶n phÈm x©y l¾p. Gi¸ thµnh dù to¸n ®îc lËp tríc khi tiÕn hµnh x©y l¾p trªn c¬
së c¸c ®Þnh møc thiÕt kÕ ®îc duyÖt vµ khung gi¸ quy ®Þnh ®¬n gi¸ x©y dùng c¬
b¶n hiÖn hµnh.
-§èi tîng tÝnh gi¸ lµ c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh giao kho¸n.
-Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ lµ ph¬ng ph¸p ®Þnh møc.
Theo ph¬ng thøc kho¸n gän kho¶n môc chi phÝ
-Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ gi¸ thµnh thùc tÕ ®îc x¸c ®Þnh khi hoµn thµnh
c«ng t¸c x©y l¾p trªn c¬ së c¸c chi phÝ thùc tÕ liªn quan ®Õn c«ng tr×nh x©y l¾p.
-§èi tîng tÝnh gi¸ lµ c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh.
-Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ lµ ph¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh
theo ®¬n ®Æt hµng.
b. T¹i ®¬n vÞ nhËn kho¸n
Theo ph¬ng thøc kho¸n gän c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh
-Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ gi¸ thµnh thùc tÕ, bao gåm CPNVLTT,
CPNCTT, CPMTC, CPSXC ®Ó hoµn thµnh c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh .
-Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ lµ ph¬ng ph¸p trùc tiÕp
Theo ph¬ng thøc kho¸n gän kho¶n môc chi phÝ, gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y
l¾p sÏ do ®¬n vÞ giao kho¸n tÝnh to¸n.
III-/ ChÕ ®é kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm x©y l¾p trong kho¸n.
ChÕ ®é kÕ to¸n ¸p dông chung cho tÊt c¶ ¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®îc Bé
tµi chÝnh ban hµng ngµy 1/11/1195. Tuy nhiªn do nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng biÖt vÒ s¶n
phÈm x©y l¾p vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh x©y l¾p cho nªn chÕ ®é ®é kÕ to¸n
trªn cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña ngµnh x©y l¾p. chÝnh v× vËy, ngµy 16/12/1998,
Bé tµi chÝnh ®· ban hµng. ChÕ ®é kÕ to¸n, ¸p dông cho doanh nghiÖp x©yl¾p "theo
quyÕt ®Þnh 1864/1998/Q§-BTC.
ChÕ ®ä kÕ to¸n ¸p dông cho doanh nghiÖp x©y l¾p mét mÆt t«n träng c¸c
quyÕt ®Þnh hiÖn hµnh cña Nhµ níc vÒ tµi chÝnh - kÕ to¸n, ®¶m b¶o thèng nhÊt
nguyªn t¾c kÕ to¸n, kÕt cÊu vµ nguyªn t¾c h¹ch to¸n cña chÕ ®é kÕ to¸n doanh
nghiªp; mÆt kh¸c, ®îc bæ sung, hoµn thiÖn phï hîp vµ c¸c quy ®Þnh hiÖn hµnh cña
c¬ chÕ tµi chÝnh, thuÕ vµ phï hîp vµ ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt vµ ®Æc ®iÓm s¶n phÈm
x©yl¾p.
§èi víi doanh nghiÖp cã tæ chøc kinh doanh theo m« h×nh kho¸n, do ho¹t
®éng kinh doanh vµ tæ chøc kinh doanh x©y l¾p theo m« h×nh kho¸n cã nh÷ng ®Æc
®iÓm riªng biÖt nªn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©yl¾p
còng cã nh÷ng ®Æc trng riªng. §iÓu dÉn ®Õn nh÷ng nÐt riªng cña chÕ ®é kÕ to¸n
chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p trong ®iÒu kiÖn kho¸n.
1-/ ChÕ ®é kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ t×nh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i ®¬n vÞ
giao kho¸n.
- Trªn c¬ së hÖ th«ng tµi kho¶n sö dông ®îc ¸p dông chung cho tÊt c¶ c¸c
doanh nghiÖp s¶n xuÊt, hÖ thèng tµi kho¶n cña doanh nghiÖp x©y l¾p cã mét sè
®iÓm kh¸c.
§Ó phôc vô cho qu¸ tr×nh kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµn s¶n
phÈm, ®¬n vÞ giao kho¶n x©yl¾p thêng sö dông tµi kho¶n 141,
621,622,623,627,154,632 ®Ó tËp hîp vµ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt (trong h¹ch
to¸n ®¬n vÞ kho¸n gän kho¶n môc chi phÝ) hoÆc sö dông tµi kho¶n 136 (1362)),
154,632,642 (trong tµi kho¶n ®¬n vÞ giao kho¸n gän c«ng tr×nh, hay môc c«ng
tr×nh.
- VÒ mÆt chÕ ®é chøng tõ kÕ to¸n, ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm, ngoµi nh÷ng chøng b¾t buéc do bé tµi chÝnh ban hµnh, (nh: phiÕu
nhËp kho, phiÕu xuÊt kho, phiÕu xuÊt vËt t theo ®Þnh møc, thÎ kho,..., b¶ng thanh
to¸n l¬ng,... phiÕu lu, phiÕu chi,...)... ®¬n vÞ giao kho¸n cßn sö dông c¸c chøng tõ
nh:
+ Hîp ®ång giao nhËn kho¸n x©y l¾p.
+ Biªn b¶n thanh lý hîp ®ång giao nhËn kho¸n
.....
ViÖc ghi chÐp.
Ph¶i theo ®óng nh÷ng quy ®Þnh cña Bé tµi chÝnh.
- VÒ chÕ ®é sæ kÕ to¸n.
Tuy theo quy m« kinh doanh, tr×nh ®é qu¶n lý kÕ to¸n vµ ph©n c«ng lao
®éng kÕ to¸n, ®¬n vÞ giao kho¸n cã thÓ ¸p dông mét trong nh÷ng ph¬ng ph¸p ghi
sæ kÕ to¸n theo c¸c h×nh thøc nh:
Chøng tõ ghi sæ, nhËt ký chung, nhËt ký - sæ c¸i vµ nhËt ký - chøng tõ.
Danh môc c¸c sæ kÕ to¸n theo c¸c h×nh thøc ghi sæ còng t¬ng tù nh chÕ ®é
kÕ to¸n ¸p dông chung cho c¸c doanh nghiÖp.
2-/ ChÕ ®é kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i ®¬n vÞ
nhËn kho¸n.
- Trong trêng hùp ®¬n vÞ nhËn kho¸n kh«ng ®îc ph©n cÊp qu¶n lý tµi chÝnh,
kh«ng tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n riªng th× viÖc h¹ch to¸n kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p do ®¬n vÞ giao kho¸n thùc hiÖn. Do ®ã, ®¬n vÞ
nhËn kho¸n kh«ng ph¶i tu©n theo chÕ ®î kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm.
- Trong trêng hîp ®¬n vÞ nhËn kho¸n cã tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n riªng, kÕ
to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm còng ph¶i tu©n thñ theo "chÕ ®é
kÕ to¸n ¸p dông cho doanh nghiÖp x©y l¾p".
+ §Ó phôc vô cho kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y
l¾p, ®¬n vÞ nhËn kho¸n. Sö dông c¸c TK 336 (3362), 621,622,623,627,154 ®Ó
h¹ch to¸n vµ ph¶i tu©n theo nguyªn t¾c h¹ch to¸n c¸c TK nµy mét c¸ch chÆt chÏ.
+ VÒ chÕ ®é chøng tõ kÕ to¸n vµ chÕ ®é sæ kÕ to¸n còng t¬ng tù nh chÕ ®é
chøng tõ vµ sæ kÕ to¸n cña ®¬n vÞ giao kho¸n.
B-
Theo ph¬ng thøc kho¸n gän c«ng tr×nh, h¹ng môc
c«ng tr×nh
1. Tµi kho¶n sö dông
TK 136-Ph¶i thu néi bé
TK 136 cã 3 TK cÊp 2
TK1361: Vèn kinh doanh ë ®¬n vÞ trùc thuéc
TK 1362: Ph¶i thu vÒ gi¸ trÞ khèi lîng x©y l¾p giao kho¸n néi bé
TK 1368: Ph¶i thu kh¸c
Trong ®ã TK1362 -Ph¶i thu vÒ gi¸ trÞ khèi lîng x©y l¾p giao kho¸n néi
bé: ph¶n ¸nh toµn bé gi¸ trÞ vÒ vËt t, vèn b»ng tiÒn, khÊu hao TSC§... ®Ó thùc hiÖn
khèi lîng x©y l¾p, l¾p giao cho c¸c ®¬n vÞ nhËn kho¸n x©y l¾p néi bé, vµ nhËn l¹i
gi¸ trÞ khèi lîng x©y l¾p, l¾p hoµn thµnh bµn giao cña c¸c ®¬n vÞ nhËn kho¸n.
KÕt cÊu:
Bªn Nî: sè vèn t¹m øng ®Ó thùc hiÖn gi¸ trÞ khèi lîng x©y l¾p kho¸n néi bé
Bªn Cã: nhËn gi¸ trÞ khèi lîng x©y l¾p néi bé hoµn thµnh, bµn giao cña ®¬n
vÞ nhËn kho¸n
D Nî: sè cßn ph¶i thu vÒ kho¶n øng ®Ó thùc hiÖn khèi lîng x©y l¾p néi bé ë
®¬n vÞ nhËn kho¸n.
TK 336-Ph¶i tr¶ néi bé
TK336 cã 2 Tk cÊp 2
TK 3362- Ph¶i tr¶ vÒ khèi lîng x©y l¾p nhËn kho¸n néi bé
TK 3368- Ph¶i tr¶ néi bé kh¸c
Trong ®ã TK 3362- PhØ tr¶ vÒ khèi lîng x©y l¾p nhËn kho¸n néi bé: ph¶n
¸nh toµn bé gi¸ trÞ vÒ vËt t, vèn b»ng tiÒn, khÊu hao TSC§... ®Ó thùc hiÖn khèi lîng x©y l¾p mµ kho¸n ph¶i tr¶ vµ ph¶n ¸nh khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh bµn giao
cho ®¬n vÞ giao kho¸n.
KÕt cÊu:
Bªn Nî: Gi¸ trÞ khèi lîng x©y l¾p néi bé hoµn thµnh, bµn giao cho ®¬n vÞ
giao kho¸n.
Bªn Cã: sè vèn t¹m øng ®¬n vÞ nhËn kho¸n nhËn ®îc ®Ó thùc hiÖn gi¸ trÞ khèi
lîng x©y l¾p kho¸n néi bé.
D Cã: sè cßn ph¶i tr¶ vÒ kho¶n øng ®Ó thùc hiÖn khèi lîng x©y l¾p giao
kho¸n néi bé cho ®¬n vÞ giao kho¸n.
TK 621,622,623,627 néi dung vµ kÕt cÊu t¬ng tù nh trong TK ¸p dông trong
ph¬ng thøc kho¸n gän kho¶n môc chi phÝ.
2.
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n
a, T¹i ®¬n vÞ giao kho¸n
-Khi ®¬n vÞ t¹m øng cho ®èi tîng nhËn kho¸n ®Ó thùc hiÖn khèi lîng x©y l¾p,
c¨n cø vµ hîp ®ång giao kho¸n néi bé vµ c¸c chøng tõ liªn quan kh¸c ghi:
Nî TK 136- Ph¶i thu néi bé (1362)
Cã TK 111- TiÒn mÆt
Cã TK 112- TiÒn göi ng©n hµng
Cã TK 152- Nguyªn vËt liÖu
Cã TK 153- C«ng cô dông cô
Cã TK 331- Vay ng¾n h¹n
Cã TK 141,214, 642...
-Khi ph¸t sinh c¸c kho¶n chi phÝ t¹i doanh nghiÖp, kh«ng thuéc néi dung chi
phÝ qu¶n lý nh chi phÝ giao dÞch ..., kÕ to¸n ghi:
Nî TK 632
Cã c¸c TK liªn quan
-Khi ph¸t sinh c¸c kho¶n chi phÝ thuéc chi phÝ qu¶n lý, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 642
Cã c¸c TK liªn quan
-§Þnh kú hoÆc khi thanh to¸n hîp ®ång giao kho¸n néi bé, ®¬n vÞ nhËn khèi
lîng x©y l¾p hoµn thµnh bµn giao cña ®¬n vÞ nhËn kho¸n. C¨n cø vµo gi¸ trÞ khèi
lîng x©y l¾p kho¸n néi bé (b¶ng kª khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh, phiÕu gi¸ c«ng
tr×nh) vµ c¸c chøng tõ kh¸c cã liªn quan, ghi:
Nî TK 154- Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang
Cã TK 136- Ph¶i thu néi bé (1362)
-Khi thanh to¸n cho ®¬n vÞ nhËn kho¸n, c¨n cø vµo biªn b¶n hîp ®ång giao
kho¸n néi bé vµ c¸c chøng tõ cã liªn quan, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 136- Ph¶i thu néi bé (1362): phÇn cßn thiÕu
Cã TK 111,112,152,153,156
-Khi bµn giao cho bªn A:
Nî TK 632- Gi¸ vèn hµng b¸n
Cã TK 154- Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang
b. T¹i ®¬n vÞ nhËn kho¸n
-Khi thùc hiÖn nhËn tiÒn mÆt, tiÒn göi (tõ TK chuyªn chi), NVL, c«ng cô lao
®éng, khÊu hao TSC§, c¸c kho¶n chi hé, tr¶ hé ®Ó thùc hiÖn khèi lîng x©y l¾p
giao kho¸n, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 111,112 (TK chuyªn chi)
Nî TK 152,153
Nî TK 623,627,642 (nhËn gi¸ trÞ khÊu hao TSC§, chi phÝ qu¶n lý
cÊp trªn ®· chi hé, tr¶ hé)
Cã TK 336-Ph¶i tr¶ néi bé (3362)
-H¹ch to¸n CPNVL
+Mua NVL ®a vµo sö dông ngay cho thi c«ng, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 621- CPNVLTT
Nî TK 1331- ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ (nÕu cã)
Cã TK 111,112,331...
+XuÊt kho NVL ®a vµo s¶n xuÊt:
Nî TK 621-CPNVLTT
Cã TK 152
-H¹ch to¸n CPNCTT
+TÝnh l¬ng c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt
Nî TK 622- CPNCTT
Cã TK 334- Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn
+NÕu ®¬n vÞ thuª lao ®éng ngoµi, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 622- CPNCTT
Cã TK111
-H¹ch to¸n CPMTC
+§¬n vÞ nhËn kho¸n cã ®éi m¸y thi c«ng riªng biÖt
Nî TK 623- CPMTC
Nî TK 1331- ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®îc khÊu trõ (nÕu cã)
Cã TK 111,112,...
Cã TK 152,153
Cã TK 214
Cã TK 334
+Trêng hîp ®¬n vÞ nhËn kho¸n thuª ca m¸y thi c«ng
Nî TK 627
Nî TK 1331
Cã TK 111,112,331
-Khi ph¸t sinh chi phÝ thuéc néi dung CPSXC
Nî TK 627 (chi tiÕt theo tõng yÕu tè)
Cã TK 111,112,152,153
Cã TK 214
Cã TK 334
Cã TK 338...
-Cuèi kú kÕt chuyÓn:
+KÕt chuyÓn CPNVLTT
Nî TK 154- Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang
Cã TK621
+KÕt chuyÓn CPNCTT
Nî TK 154- Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang
Cã TK622
+KÕt chuyÓn chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng
Nî TK 154- Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang
Cã TK623
+KÕt chuyÓn CPSXC
Nî TK 154- Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang
Cã TK627
-C«ng tr×nh hoµn thµnh bµn giao thanh to¸n víi ®¬n vÞ giao kho¸n theo gi¸
nhËn kho¸n, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 336- Ph¶i tr¶ néi bé (3362)
Cã TK 154- Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang
NÕu ®¬n vÞ nhËn kho¸n vµ giao kho¸n x©y l¾p ¸p dông ph¬ng thøc qu¶n lý tµi
chÝnh ghi nhËn viÖc cung cÊp s¶n phÈm lÉn nhau vµo TK 512- Doanh thu b¸n
hµng néi bé- nh c¸c bé phËn h¹ch to¸n ®éc lËp
Nî TK 336- Ph¶i tr¶ néi bé
Cã TK 512- Doanh thu b¸n hµng néi bé (5122)
Cã TK 333- ThuÕ vµ c¸c kho¶n ph¶i nép ng©n s¸ch nhµ níc
C-/ Tæ høc sæ cho h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©yl¾p.
Tuú thuéc vµo quy m« kinh doanh, tr×nh ®é kÕ to¸n vµ kh¶ n¨ng ph©n c«ng
lao ®éng kÕ to¸n mµ ®¬n vÞ giao, nhËn x©y l¾p cã thÓ ¸p dông c¸c h×nh thøc sæ
khac nhau ®Ó thÓ hiÖn khèi lîng c«ng t¸c h¹ch to¸n c¸c lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh
doanh.
Trong trêng hîp doanh nghiÖp x©y l¾p tæ chøc kinh doanh theo ph¬ng thøc
kho¸n gän kho¶n môc chi phÝ, viÖc tËp hîp, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm x©y lÊp sÏ do ®¬n vÞ giao kho¸n thùc hiÖn.
Trong trêng hîp doanh nghiÖp tæ chøc kinh doanh theo ph¬ng thøc kho¸n
gän c«ng tr×nh, h¹ng mcô c«ng tr×nh, ®¬n vÞ giao kho¸n sÏ kho¸n c«ng tr×nh cho
®¬n vÞ nhËn kho¸n theo gi¸ giao kho¸n. V× vËy, kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh
gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm x©y l¾p sÏ do ®¬n vÞ nhËn kho¸n ®¶m nhiÖm.
+ Gi¶ sù ®¬n vÞ h¹ch to¸n theo sè "nhËt ký -chøng tõ" th× quy tr×nh h¹ch
to¸n nh sau:
Chøng tõ chi phÝ
(b¶ng ph©n bæ 1 7 c¸c chøng
tõ chi phÝ kh¸c liªn quan
(1)
B¶ng kª sè 4
621,622,623,627,154
(1)
(2)
(1)
B¶ng kª sè 6
(142)
B¶ng kª sè 5
641,642,214
(2)
(3)
(3)
(3)
NhËt ký
chøng tõ sè 7
(5)
(4)
Sæ c¸i
TK lo¹i 6 vµ 154
(5)
B¸o c¸o
+ Gi¶ sö ®¬n vÞ h¹ch to¸n theo sè "nhËt ký - sæ c¸i"
Chøng tõ chi phÝ
(1)
NhËt ký -sæ c¸i
(1)
Sæ chi tiÕt
(2)
(3)
B¸o c¸o
+ Gi¶ sö ®¬n vÞ h¹ch to¸n theo sæ "nhËt ký chung"
NhËt ký chung
(2) Sæ c¸i
(5) B¸o
TK lo¹i
c¸o
6 vµ 154
(1)
Chøng tõ chi phÝ
NhËt ký ®Æc biÖt
(1)
(3)
(4)
Sæ chi tiÕt
621,622,623,627,154
B¶ng c©n ®èi ph¸t sinh
+ Gi¶ sö ®¬n vÞ h¹ch to¸n theo sæ "chøng tõ ghi sæ" chøng
Chøng tõ chi phÝ
(1)
(1)
Sæ chi tiÕt TK
621,622,623,627,154
Chøng tõ ghi sæ
(3)
Sæ c¸i TK
154,521,522,523,627
(2)
Sæ ®¨ng ký
chøng tõ ghi sæ
(4)
(2)
b¶ng tæng hîp CPSX
vµ tÝnh gi¸ thµnh SP
(5)
(5)
B¸o c¸o
PhÇn II
Thùc tr¹ng vµ mét sè gi¶i ph¸p hoµn thiÖn h¹ch
to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n ph©m x©y
l¾p theo m« h×nh kho¸n
I-/
Thùc tr¹ng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ t×nh gi¸
thµnh s¶n phÈm theo m« h×nh kho¸n t¹i c¸c doanh
nghiÖp x©y l¾p hiÖn nay.
C¸c doanh nghiÖp x©y l¾p hiÖn nay ®ang tiÕn hµnh c«ng t¸c t¹i kÕ to¸n theo
"chÕ ®é kÕ to¸n ¸p dông cho doanh nghiÖp x©y l¾p" do Bé tµi chÝnh ban hµng
chÝnh thøc theo quyÕt ®Þnh 1864/1998/Q§-BTC ngµy 16/11/1998.
Tuy nhiªn, chÕ ®é kÕ to¸n nµy míi chØ híng dÉn c«ng t¸c kÕ to¸n chung
cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p , cha ®i s©u vµo tõng lo¹i h×nh tæ chøc kinh
doanh cô thÓ, nh doanh nghiÖp x©y l¾p tæ chøc kinh doanh theo m« h×nh kho¸n.
Trong khi ®ã, trªn thùc tÕ, hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp x©yl¾p ë ViÖt Nam hiÖn nya
®Òu cã tæ chøc kinh doanh theo m« h×nh kho¸n. V× vËy ®ßi hái nh÷ng doanh
nghiÖp nµy ph¶i vËn dông "chÕ ®é kÕ to¸n ¸p dông cho doanh nghiÖp x©y l¾p" mét
c¸ch linh ho¹t ®Ó ®¶m b¶o võa tu©n theo ®óng nh÷ng quy ®Þnh cña chÕ ®é, mµ phï
hîp víi t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Do ®ã, kÕ to¸n chi phÝ
s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vÉn cßn mét sè víng m¾c nh:
Theo chÕ ®é kÕ to¸n, tiÒn l¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt
kh«ng ®îc tÝnh tríc. ChØ khi nµo viÖc nghØ phÐp cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt
thùc tÕ ph¸t sinh míi ghi vµo chi phÝ. Nh vËy, trong kú s¶n xuÊt kinh doanh nÕu sè
c«ng nh©n nghØ phÐp lín sÏ dÉn tíi chi phÝ s¶n xuÊt trong kú nµy sÏ t¨ng lªn ®¸ng
kÓ, ¶nh hwngr tíi gi¸ thµnh cña c«ng tr×nh.
MÆt kh¸c, trong qu¸ tr×nh ®Êu thÇu, thiÕt kª giao kho¸n tæ chøc thi c«ng...,
doanh nghiÖp x©y l¾p cã khi c©n nh÷ng chuyªn gia phôc vô x©y dùng c¬ b¶n. Nhng chi phÝ vÒ chuyªn gia l¹i kh«ng ®îc tÝnh vµo chi phÝ. Nh vËy víi doanh nghiÖp
x©y l¾p lµ kh«ng hîp lý.
Ngoµi ra, viÖc h¹ch to¸n kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm x©y l¾p theo m« h×nh kho¸n cßn chÞu ¶nh hwngr cña c¬ chÕ qu¶n lý
"kho¸n".
§óng vËy, tæ chøc kinh doanh x©yl¾p theo m« h×nh kho¸n ®· t¹o ®iÒu kiÖn
thuËn lîi cho doanh nghiÖp x©y l¾p tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ qu¶n lý, chi phÝ gi¸n tiÕp
gãp phÇn h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©yl¾p, tr¸nh thÊt tho¸t, l·ng phÝ ngyªn vËt liÖu,
n©ng cao quyÒn lµm chñ cña ngêi lao ®éng...bªn c¹nh ®ã, viÖc giao kho¶n s¶n
phÈm khiÕn cho ®¬n vÞ nhËn kho¸n ph¶i g¾n tr¸ch nhiÖm vµ thùc hiÖn thi c«ng,
b¶o ®¶m tiÕn ®é còng nh chÊt lîng cña c«ng tr×nh...
Nhng song song víi nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi trªn, c¬ chÕ qu¶n lý theo m«
h×nh kho¸n còng cßn tån t¹i nhiÒu nhíc ®iÓm.
Tríc hÕt, c¸ch "kho¸n" nµy ®· v« t×nh ®¸nh mÊt vai trß quan träng cña
phßng kÕ to¸n trong viÖc kiÓm so¸t chung tõ chi phÝ. §Ó hîp ph¸p trong h¹ch to¸n
kÕ to¸n, c¸c ®éi - trëng cña ®¬n vÞ nhËn kho¸n ph¶i giao cho phßng kÕ to¸n ®¬n vÞ
giao kho¸n nh÷ng ho¸ ®¬n mua vËt t xuÊt dïng cho c«ng tr×nh vÒ nh÷ng chi phÝ
kh¸c phï hîp víi tæng sè chi phÝ ®îc giao kho¸n (cho nªn, cã nhiÒu trêng hîp ho¸
®¬n chøng tõ tËp hîp ®îc kh«ng hîp lý vÒ tû lÖ c¸c lo¹i chi phÝ, míi chØ quan t©m
®Õn nép ho¸ ®¬n cho ®ñ møc chi phÝ kho¸n mµ kh«ng ®Ó ý tíi chi phÝ thùc tÕ tõng
lo¹i vËt t vµ chi phÝ kh¸c.
Bªn c¹nh ®ã, trong trêng hîp giao kho¸n gän kho¶n môc chi phÝ, ®în vÞ
giao kho¸n nhiÒu khi kh«ng hiÓu so¸t ®îc mét sè kho¶n c«ng nî. Do cã quyÒn tù
chñ trong c«ng viÖc, tù mua vËt t, thuª nh©n c«ng nªn ®éi trëng x©y dùng cña ®¬n
vÞ nhËn kho¸n ®· mua chÞu vËt t, nguyªn vËt liÖu cña c¸c c¸ nh©n, ®¬n vÞ kh¸c mét
c¸ch v« téi v¹. Cho nªn, ¶nh hëng tíi viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt còng nh h¹ch
to¸n kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt.
Mét yÕu tè n÷a còng ¶nh hëng tíi kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm lµ viÖc qu¶n lý tiÒn t¹m øng, vay thi c«ng vÉn cßn s¬ hë. Trêng hîp nÕu
®¬n vÞ nhËn kho¸n cïng mét lïc thi c«ng nhiÒu c«ng tr×nh kh¸c nhau, mét sè ®éi
trëng x©y dùng ®¬n vÞ nhËn kho¸n ®· vay, øng tiÒn vît qu¸ khèi lîng c«ng viÖc
thùc hiÖn, råi chiÕm ®o¹t, sö dông chØ tiªu cho c¸c môc ®Ých kh¸c. Do ®ã, nÕu
kh«ng qu¶n lý chÆt chÏ c¸c kho¶n t¹m øng, chi phÝ s¶n suÊt sÏ cã thÓ t¨ng thªm v×
ph¶i thªm mét kho¶n mÊt m¸t, dÉn ®Õn gi¸ thµnh c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng t×nh
cao.
Nh vËy, mÆt tr¸i cña tæ chøc kinh doanh x©y l¾p theo m« h×nh kho¸n lµ viÖc
kiÓm so¸t kh«ng chÆt chÏ c¸c chøng tõ chi hÝ, tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt thiÕu chÝnh
x¸c, kh«ng ph¶n ¸nh ®óng chi phÝ thùc tÕ cho c«ng tr×nh, dÉn tíi viÖc vi ph¹m chÕ
®é chøng tõ kÕ to¸n.
H¬n n÷a, mét sè doanh nghiÖp x©y l¾p ®· ®iÒu chØnh gi¸ giao kho¸n ®Ó c©n
®èi kÕt qu¶ kinh doanh trong kú ®Ó ®iÒu chØnh lç l·i. Nh trªn ®· nãi, gi¸ giao
kho¸n ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së gi¸ thµnh dù to¸n, tøc lµ trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc
thiÕt kÕ vµ khung gi¸ x©y dùng c¬ cb¶n hiÖn hµnh. Vµ nh vËy, gi¸ thµnh ®· ®îc
x¸c ®Þnh tríc, lîi nhuËn cña ®¬n vÞ giao kho¸n còng cã thÓ x¸c ®Þnh tríc. Do ®ã,
mét sè doanh nghiÖp ®· cè t×nh tÝnh sai gi¸ thµnh c«ng tr×nh x©y l¾p giao kho¸n,
vi ph¹m chÕ ®é kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p theo
m« h×nh kho¸n.
Nãi tãm l¹i, "chÕ ®é kÕ to¸n ¸p dông cho doanh nghiÖp x©y l¾p" vµ tæ chøc
kinh doanh x©y l¾p theo m« h×nh kho¸n lµ phï hîp víi c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p
hiÖn nay, vµ tuy cßn mét sè tån t¹i nhng ®· t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho kÕ to¸n chi
phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p, gióp doanh nghiÖp tån t¹i vµ ph¸t
triÓn trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
II- Mét sè gi¶i ph¸p hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo m« h×nh kho¸n
“ChÕ ®é kÕ to¸n ¸p dông cho doanh nghiÖp x©y l¾p “ hiÖn nay, nãi chung,
phï hîp víi c«ng t¸c kÕ to¸n hiÖn nay cña c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p. V× vËy, ph¬ng híng chung ®Ó hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ tiÕp tôc ph¸t huy nh÷ng ®iÒu kiÖn thuËn lîi hiÖn cã, t×m
c¸ch kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i nh»m ®¶m b¶o h¹ch to¸n võa ®óng chÕ ®é nhµ níc
quy ®Þnh, võa ®¸p øng dîc yªu cÇu qu¶n trÞ doanh nghiÖp.
Theo ý kiÕn cña em, c¸c biÖn ph¸p cô thÓ kh¾c phôc tån t¹i trong chÕ ®é vµ
c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ:
VÒ phÝa nhµ níc
ChÕ ®é kÕ to¸n cÇn ®îc hoµn thiÖn h¬n n÷a ®Ó ®¸p øng ®îc nhu cÇu cña c¸c
doanh nghiÖp nãi chung, doanh nghiÖp x©y l¾p nãi riªng.
Thø nhÊt, nªn trÝch tríc tiÒn l¬ng nghØ phÐp cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt
TiÕp theo, chi phÝ chuyªn gia phôc vô c«ng tr×nh nªn tÝnh vµo CPSXC thµnh
mét kho¶n chi phÝ hîp lÖ ®Ó tÝnh vµo gi¸ thµnh c«ng tr×nh. Nh vËy sÏ võa ®¶m b¶o
chÊt lîng c«ng tr×nh, võa ®¶m b¶o tÝnh hîp lý. Tuy nhiªn, kho¶n chi phÝ nµy cÇn
ph¶i ®îc kiÓm tra chÆt chÏ.
MÆt kh¸c, nhµ níc còng nªn cã nh÷ng quy ®Þnh híng dÉn cô thÓ thùc hiÖn
kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo m« h×nh kho¸n.
VÒ phÝa doanh nghiÖp x©y l¾p
Doanh nghiÖp cÇn tu©n thñ nh÷ng quy ®Þnh vÒ qu¶n lý, c«ng t¸c h¹ch to¸n...
theo ®óng chÕ ®é kÕ to¸n ¸p dông cho doanh nghiÖp x©y l¾p nh»m ®¶m b¶o tÝnh
thèng nhÊt trong kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Bªn c¹nh ®ã, ®Ó gi¸m s¸t chÆt chÏ chi phÝ s¶n xuÊt, t¹o diÒu kiÖn thuËn lîi
cho x¸c ®Þnh gi¸ thµnh thùc tÕ mét c¸ch chÝnh x¸c, ®¬n vÞ giao kho¸n chØ thùc
hiÖn giao kho¸n khi:
-§¬n vÞ nhËn kho¸n cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o tæ chøc thi c«ng ®óng tiÕn ®é,
®¶m b¶o chÊt lîng c«ng tr×nh.
-ChØ nªn thùc hiÖn “kho¸n c«ng tr×nh “ ®èi víi nh÷ng c«ng tr×nh nhá. Trong
trêng hîp nµy, c«ng ty cÇn tÝnh to¸n cô thÓ, ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c c¸c yÕu tè chi phÝ,
tõ ®ã x¸c ®Þnh møc kho¸n cho phï hîp. Ngoµi ra, còng cÇn ph¶i quy ®Þnh râ møc
t¹m øng, vay cña ®¬n vÞ nhËn kho¸n, kh«ng ®Ó x¶y ra t×nh tr¹ng t¹m øng, vay vît
khèi lîng c«ng viÖc thùc hiÖn, tiÒn t¹m øng vÒ mua s¾m thiÕt bÞ, vËt t ph¶i ®îc
qu¶n lý theo dâi vÒ hiÖn vËt t¬ng xøng.
-ChØ nªn kho¸n gän kho¶n môc chi phÝ víi nh÷ng c«ng tr×nh cã gi¸ trÞ
lín.trªn c¬ së tÝnh to¸n theo ®Þnh møc c¸c chi phÝ vËt t, chi phÝ sö dông m¸y thi
c«ng, nh©n c«ng..., ®¬n vÞ giao kho¸n trùc tiÕp thùc hiÖn mua vËt t, cung cÊp vËt t
cho c«ng tr×nh theo tõng giai ®o¹n. Mét sè kho¶n chi phÝ vËt t phô, gi¸ trÞ thÊp,
chi phÝ lÆt vÆt cã thÓ cho phÐp c¸c ®éi tù mua, tù chi vµ thanh quyÕt to¸n víi ®¬n
vÞ giao kho¸n trªn c¬ së ho¸ ®¬n, chøng tõ hîp ph¸p, hîp lÖ.
-Trong trêng hîp ®¬n vÞ nhËn kho¸n kh«ng tæ chøc bé m¸y kÕ to¸n riªng,
cÇn bè trÝ Ýt nhÊt mét nh©n viªn lµm c«ng t¸c thèng kª kÕ to¸n chÞu sù chØ ®¹o cña
c«ng ty-®¬n vÞ giao kho¸n ®¶m b¶o c«ng t¸c kÕ to¸n ban ®Çu t¹i ®¬n vÞ nhËn
kho¸n vµ chuyÓn chøng tõ vÒ ®¬n vÞ giao kho¸n.
*******************
kÕt luËn
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng víi sù c¹nh tranh gay go, quyÕt liÖt, mét doanh
nghiÖp chØ cã thÓ tån t¹i vµ ®øng v÷ng nÕu biÕt kÕt hîp qu¶n lý vµ tæ chøc s¶n
xuÊt kinh doanh, sö dông ®óng yÕu tè ®Çu vµo, ®¶m b¶o chÊt lîng ®Çu ra... Do ®ã,
c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo m« h×nh
kho¸n ë c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p nãi chung vµ trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt
nãi chung gi÷ vai trß ®Æc biÖt quan träng.
Sö dông hîp lý, tiÕt kiÖm c¸c lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt vµ phÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh
s¶n phÈm lµ mét vÊn ®Ò thùc sù cÇn thiÕt vµ lµ nhiÖm vô chñ yÕu cña doanh
nghiÖp. Yªu cÇu ®Æt ra lµ ®æi míi kh«ng ngõng c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p (®Æc biÖt
lµ trong doanh nghiÖp x©y l¾p cã tæ chøc kinh doanh theo m« h×nh kho¸n) nh»m
thÝch øng víi yªu cÇu qu¶n lý trong c¬ chÕ míi vµ lµ mét trong nh÷ng ph¬ng ph¸p
kªu gäi ®Çu t vµ ký kÕt hîp ®ång x©y l¾p.
§îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña PTS NguyÔn ThÞ §«ng, em ®· hoµn thµnh ®Ò
¸n “KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo m« h×nh kho¸n x©y
l¾p”. §Ò ¸n gåm nh÷ng néi dung cô thÓ sau:
-Tr×nh bµy mét sè lý luËn c¬ b¶n thuéc lÜnh vùc chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm theo m« h×nh kho¸n x©y l¾p.
-Tr×nh bµy thùc tr¹ng trong viÖc tæ chøc vËn dông chÕ ®é kÕ to¸n ngµnh cho
lo¹i h×nh tæ chøc kinh doanh theo m« h×nh kho¸n. Tõ ®ã, ®a ra nh÷ng ®Ò xuÊt, ph¬ng híng c¬ b¶n nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm trong ®iÒu kiÖn kho¸n.
Do tr×nh ®é cßn h¹n chÕ, ®Ò ¸n cña em kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt.
Em rÊt mong nhËn ®îc sù chØ b¶o, gãp ý.
Mét lÇn n÷a em xin ch©n thµnh c¶m ¬n PTS NguyÔn ThÞ §«ng ®· híng dÉn
gióp em hoµn thµnh ®Ò ¸n nµy.
Môc lôc
Lêi nãi ®Çu
PhÇn I
I-
......................................................................................................................................1
.................................................................................................................................2
Mét sè vÊn ®Ò vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm x©y l¾p theo m« h×nh kho¸n...........................2
§Æc ®iÓm kinh doanh x©y l¾p vµ tæ chøc kinh doanh x©y l¾p
theo m« h×nh kho¸n.....................................................................................................2
1.
2.
§Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh x©y l¾p theo m« h×nh kho¸n cã ¶nh hëng
tíi h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p.......................2
Tæ chøc kinh doanh x©y l¾p theo m« h×nh kho¸n.................................................3
II- §Æc ®iÓm chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p trong
®iÒu kiÖn kho¸n..............................................................................................................4
1.
2.
§Æc ®iÓm chi phÝ s¶n xuÊt.....................................................................................4
a. §Æc ®iÓm chi phÝ s¶n xuÊt t¹i ®¬n vÞ giao kho¸n..............................................5
b. §Æc ®iÓm chi phÝ s¶n xuÊt t¹i ®¬n vÞ nhËn kho¸n.............................................6
§Æc ®iÓm gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p...................................................................6
a. T¹i ®¬n vÞ giao kho¸n........................................................................................7
b. T¹i ®¬n vÞ nhËn kho¸n.......................................................................................7
III-/ ChÕ ®é kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
x©y l¾p trong kho¸n...................................................................................................8
1-/ ChÕ ®é kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ t×nh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i ®¬n vÞ giao kho¸n.8
2-/ ChÕ ®é kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i ®¬n vÞ nhËn kho¸n.
...............................................................................................................................9
B- Theo ph¬ng thøc kho¸n gän c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh............9
1.
2.
Tµi kho¶n sö dông.................................................................................................9
TK 136-Ph¶i thu néi bé.........................................................................................9
TK 336-Ph¶i tr¶ néi bé.......................................................................................10
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n.........................................................................................11
a, T¹i ®¬n vÞ giao kho¸n......................................................................................11
b. T¹i ®¬n vÞ nhËn kho¸n.....................................................................................12
C-/ Tæ høc sæ cho h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©yl¾p.....................................................................14
PhÇn II
I-/
Thùc tr¹ng vµ mét sè gi¶i ph¸p hoµn thiÖn h¹ch to¸n
chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n ph©m x©y l¾p
theo m« h×nh kho¸n.....................................................................................17
Thùc tr¹ng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ t×nh gi¸ thµnh s¶n phÈm
theo m« h×nh kho¸n t¹i c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p hiÖn nay..................17
II- Mét sè gi¶i ph¸p hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm theo m« h×nh kho¸n.........................................................19
kÕt luËn
...............................................................................................................................21
- Xem thêm -