Tài liệu Tiểu luận kế toán chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm ở công ty gốm xây dựng tam đảo vĩnh phúc

Môc lôc Môc lôc..............................................................................................................................................................1 Lêi më ®Çu......................................................................................................................................................2 Ch¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp..............................................................................3 I-KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt:.............................................................................3 1- Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i:....................................................................3 2. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt:....................................................5 3. Néi dung, ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt:.............................5 II. KÕ to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm....................................................................12 1 Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i:.....................................................................12 2. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh vµ kú tÝnh gi¸ thµnh:...................................12 3. C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm..........................................13 Ch¬ng 2: T×nh h×nh thùc tÕ vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty gèm x©y dùng tam ®¶o VÜnh phóc.................................................17 I. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn.........................................................17 II.T×nh h×nh thùc tÕ vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty gèm x©y dùng Tam §¶o _VÜnh Phóc :.......................................18 1. Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.................................................18 2. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.....................26 3. KÕ to¸n ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang .................................................27 4. KÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty Gèm X©y dùng Tam §¶o :....27 Ch¬ng 3: t×nh h×nh thùc tÕ vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty gèm x©y dùng tam ®¶o- vÜnh phóc................................................31 I. §¸nh gi¸ thùc tr¹ng................................................................................31 1. NhËn xÐt chung.................................................................................31 2.¦u ®iÓm :...........................................................................................31 3. Nhîc ®iÓm:........................................................................................32 II. Mét sè kiÕn nghÞ ®Ò xuÊt :....................................................................32 Môc lôc ........................................................................................................ 34 lêi më ®Çu Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nÒn kinh tÕ níc ta cã sù chuyÓn biÕn s©u s¾c tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ho¹ ®éng theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cu¶ Nhµ níc . ViÖc h¹ch to¸n kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kh«ng chØ t¹o ra nhiÒu s¶n phÈm cã Ých cho x· héi tho¶ m·n nhu cÇu tiªu dïng mµ ph¶i bï ®¾p chi phÝ kh«ng ngõng t¨ng doanh lîi . Nh vËy ®ßi hái mäi ®¬n vÞ khi tiÕn hµnh - 1 - bÊt kú mét ho¹t ®éng s¶n xuÊt nµo còng ph¶i quan t©m ®Õn nh÷ng chi phÝ bá ra sao cho víi mét lîng chi phÝ nhá nhÊt nhng thu ®îc hiÖu qu¶ kinh tÕ cao nhÊt . Ho¹t ®éng trong c¬ chÕ thÞ trêng cã c¹nh tranh buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i h¹ thÊp chi phÝ s¶n xuÊt g¾n liÒn víi h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm . TiÓu luËn “KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty gèm x©y dùng Tam §¶o- VÜnh Phóc “ nh»m môc ®Ých ph¶n ¸nh tÇm quan träng cña viÖc sö dông cã hiÖu qu¶ c«ng cô qu¶n lý b»ng kÕ to¸n ®Ó gi¶m CPSX vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm , ®ång thêi ph¶n ¸nh t×nh h×nh sö dông c«ng cô qu¶n lý nµy ë c«ng ty gèm x©y dùng Tam §¶o – VÜnh Phóc. Víi nh÷ng kiÕn thøc ®îc häc tõ c¸c bµi gi¶ng trªn líp vµ sau mét qu¸ tr×nh tù nghiªn cøu cïng sù gióp ®ì quý b¸u cña c« gi¸o phô tr¸ch bé m«n nguyªn lý kÕ to¸n céng víi nh÷ng hiÓu biÕt vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n cña C«ng ty gèm x©y dùng Tam §¶o còng nh thu thËp c¸c th«ng tin tõ c¸c c¸n bé kÕ to¸n cña c«ng ty , t«i ®· hoµn thµnh tiÓu luËn nµy víi môc ®Ých duy nhÊt lµ hiÓu s©u h¬n nh÷ng kiÕn thøc cÊn thiÕt cho mét c¸n bé kinh doanh xuÊt nhËp khÈu trong t¬ng lai. TiÓu luËn gåm 3 ch¬ng: Ch¬ng I : Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ kÕ to¸n CPSX vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp Ch¬ng II : T×nh h×nh thùc tÕ vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë C«ng ty gèm x©y dùng Tam §¶o , VÜnh Phóc Ch¬ng III : Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh sÈn phÈm ë C«ng ty Ch¬ng 1 Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp c«ng nghiÖp I-KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt: 1- Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i: 1.1 Kh¸i niÖm: Chi phÝ s¶n xuÊt trong xÝ nghiÖp c«ng nghiÖplµ toµn bé c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao déng vËt ho¸ mµ doang nghiÖp thùc tÕ ®· bá ra ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÈt trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh ®îc thÓ hiÖn b»ng tiÒn. 1.2 Ph©n lo¹i: - 2 - Ph©n lo¹i chi phÝ lµ viÖc ph©n chia toµn bé chi phÝ cña doang nghiÖp theo mét tiªu chÝ nhÊt ®Þnh nh»m phôc vô yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp. ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt cã t¸c dông kiÓm tra vµ ph©n tÝch qu¸ tr×nh ph¸t sinh chi phÝ, h×nh thµnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nh»m nhËn biÕt vµ ®éng viªn mäi kh¶ n¨ng tiÒm n¨ng h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cña xÝ nghiÖp. a, Ph©n lo¹i theo néi dung tÝnh chÊt kinh tÕ - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu: lµ bao gåm toµn bé ngyªn vËt liÖu chÝnh, nguyªn vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ... doanh nghiÖp sö dông cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong kú. - Chi phÝ nh©n c«ng: bao gåm toµn bé sè tiÒn l¬ng phô cÊp vµ c¸c kho¶n trÝch trªn tiÒn l¬ng theo quy ®Þnh cña toµn bé c«ng nh©n viªn trong doanh nghiÖp lo¹i nµy, cã thÓ ®îc chia thµnh hai yÕu tè lµ chi phÝ tiÒn l¬ng vµ chi phÝ b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ vµ KPC§. - Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: sè trÝch khÊu hao tong kú vµ toµn bé tµi s¶n cè ®Þnh trong doanh nghiÖp. - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi lµ kho¶n chi tr¶ c¸c dÞch vô thuª ngoµi, mua ngoµi phôc vô cho ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. - Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: lµ toµn bé chi phÝ b»ng tiÒn ngoµi c¸c lo¹i ®· kÓ trªn. b, Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp theo môc ®Ých c«ng dông cña chi phÝ. - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp bao gåm cac chi phÝ vÒ c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu chÝnh vËt liÖu phô, nhiªn liÖu... sö dông trùc tiÕp vµo viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn c«ng viÖc lao vô. Kh«ng tÝnh vµo kho¶n môc nµy nh÷ng chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu dïng vµo môc ®Ých phôc vô nhu cÇu s¶n xuÊt chung hay cho nh÷ng lo¹i ho¹t ®éng ngoµi lÜnh vùc s¶n xuÊt. - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp bao gåm chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng, phô cÊp ph¶i tr¶, vµ c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ trªn tiÒn l¬ng theo quy ®Þnh cña c«ng nh©n( lao ®éng) trùc tiÕp s¶n xuÊt, kh«ng tÝnh vµo khoÈn môc nµy kho¶n tiÒn l¬ng, phô cÊp vµ c¸c kho¶n trÝch theo tiÒn l¬ng cña c¸c nh©n viªn ph©n xëng, nh©n viªn b¸n hµng, nh©n viªn qu¶n lý doanh nghiÖp hay nh©n viªn kh¸c. - Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt chung t¹i c¸c bé phËn s¶n xuÊt ( ph©n xáng héi tr¹i) bao gåm c¸c ®iÒu kho¶n sau: + chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng ( ®éi tr¹i ) + chi phÝ vËt liÖu + chi phÝ dông cô s¶n xuÊt + chi phÝ khÊu hao TSC§ + chi phÝ dÞch vô mua ngoµi + chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. Ph©n lo¹i chi phÝ sÈn xuÊt theo môc ®Ých c«ng dông kinh tÕ cã t¸c dông phôc vô cho viÖc qu¶n lý chi phÝ theo ®Þnh møc lµ c¬ së cho kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh theo kho¶n môc, lµ c¨n cø ®Ó ph©n tÝch t×nh - 3 - h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch ho¸ gi¸ thµnh vµ ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt cho kú sau. Ngoµi hai c¸ch ph©n lo¹i chñ yÕu trªn trong xÝ nghiÖp c«ng nghiÖp cãn cã thÓ ph©n lo¹i theo c¸c c¸ch sau ®©y. C¨n cø vµo quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ kh«Ý lîng s¶n xuÊt cã thÓ chia chi phÝ s¶n xuÊt thµnh: Chi phÝ cè ®Þnh vµ chi phÝ biÕn ®æi. - Chi phÝ cè ®Þnh ( chi phÝ bÊt biÕn ) lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng bÞ biÕn ®éng trùc tiÕp theo sù biÕn ®æi cña khèi lîng s¶n xuÊt s¶n phÈm. - Chi phÝ biÕn ®æi (hay kh¶ biÕn) lµ nh÷ng chi phÝ biÕn ®éng mét c¸ch trùc tiÕp theo sù thay ®æi cu¶ khèi lîng s¶n xuÊt s¶n phÈm. - ViÖc ph©n lo¹i theo c¸ch nµy cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lý mét xÝ nghiÖp. Nã gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý t×m ra biÖn ph¸p qu¶n lý thÝch hîp víi tõng lo¹i chi phÝ ®Ó h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ®iÒu quan träng h¬n lµ cho phÐp xÝ nghiÖp x¸c ®Þnh ®îc khèi lîng s¶n xuÊt ®Ó ®¹t ®îc hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. c, C¨n cø vµo ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµo c¸c ®èi tîng chÞu chi phÝ cã - Chi phÝ trùc tiÕp: lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt cã quan hÖ trùc tiÕp víi viÖc s¶n xuÊt ra mét lo¹i s¶n phÈm, mét c«ng viÖc nhÊt ®Þnh. - Chi phÝ gi¸n tiÕp: lµ nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt ra nhiÒu lo¹i s¶n phÈm hoÆc nhiÒu c«ng viÖc kh¸c nhau. d, Theo néi dung cÊu thµnh chi phÝ th× chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chia thµnh: - Chi phÝ ®¬n nhÊt: lµ chi phÝ chØ do mét yÕu tè duy nhÊt cÊu thµnh, kh«ng thÓ ph©n chia ®îc n÷a theo néi dung kinh tÕ. - Chi phÝ tæng hîp: lµ nh÷ng chi phÝ do nhiÒu yÕu tè chi phÝ ®¬n nhÊt kh¸c nhau ®îc tËp hîp l¹i theo mét c«ng dông hoÆc mét ®Þa ®iÓm nh chi phÝ qu¶n lý xÝ nghiÖp, chi phÝ qu¶n lý ph©n xëng. 2. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt: §èi tîng t¹p hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi giíi h¹n mµ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt cÇn ®îc tËp hîp theo ph¹m vi giíi h¹n ®ã. Thùc chÊt cña viÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ cè ®Þnh : - N¬i ph¸t sinh chi phÝ : Nh ph¹m vi ph©n xëng bé phËn s¶n xuÊt, giai ®o¹n c«ng nghÖ. - N¬i g¸nh chÞu chi phÝ: s¶n phÈm, chi tiÕt s¶n phÈm ®¬n ®Æt hµng, c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh... Tuú theo ®èi tîngtËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®· ®îc x¸c ®Þnh mµ ¸p dông c¸c ph¬ng ph¸p thÝch øng sau: - TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo toµn bé c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm ( toµn doang nghiÖp) - TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ riªng biÖt (tõng ph©n xëng s¶n xuÊt). - TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng nhãm s¶n phÈm, côm chi tiÕt s¶n phÈm. - 4 - - TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng thø s¶n xuÊt, tõng bé phËn chi tiÕt. 3. Néi dung, ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt: 3.1 KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong trêng hîp doanh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. a, chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp lµ c¸c chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu, b¸n thµnh phÈm mua ngoµi, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu sö dông trùc tiÕp cho viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¸c s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn c¸c lao vô dÞch vô cña doanh nghiÖp trong c¸c nghµnh c«ng nghiÖp, l©m nghiÖp, ng nghiÖp, giao th«ng th«ng vËn t¶i, bu chÝnh viÔn th«ng... Chi phÝ thùc tÕ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp trong kú ®îc tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm phô thuéc vµo c¸c yªó tè sau: - TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ®a vµo s¶n xuÊt trong kú. YÕu tè nµy ®îc x¸c ®Þnh c¨n cø vµo chøng tõ xuÊt kho vµ sö dông nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng cã liªn quan. - TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu cßn l¹i ®Çu kú ë c¸c ph©n xëng, ®Þa ®iÓm s¶n xuÊt nhng ®Õn cuèi kú tríc cha sö dông ®îc chuyÓn cho kú nµy. - TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng trong kú nhng ®Õn cuèi kú sö dông kh«ng hÕt nhËp l¹i kho hoÆc ®Ó l¹i cho c¸c ®Þa ®iÓm s¶n xuÊt sö dông cho kú sau yÕu tè nµy ®îc sö dông dùa vµo c¸c phiÕu nhËp kho vËt liÖu vµ phiÕu b¸o vËt liÖu cßn l¹i cuèi kú. - TrÞ gi¸ phÕ liÖu thu håi (nÕu cã) ®îc c¨n cø vµo c¸c chøng tõ nhËp kho phÕ liÖu doanh nghiÖp ®· sö dông trong kú h¹ch to¸n. Chi phÝ TrÞ gi¸ TrÞ gi¸ TrÞ gi¸ TrÞ gi¸ NVL trùc NVL sö NVL cßn NVL cßn phÕ liÖu TiÕp trong = dông trong + l¹i ®Çu k× - l¹i cuèi kú - thu håi Kú kú ë ®Þa ®iÓm cha sö S¶n xuÊt dông §Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ NVL trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 621_chi phÝ NVL trùc tiÕp Chi phÝ NVL trùc tiÕp tËp hîp vµ ph©n bæ cho tõng ®èi tîng ®îc ph¶n ¸nh qua s¬ ®å sau: 152 621 152,153 Gi¸ thùc tÕNVL xuÊt dïng NVL SD kh«ng hÕt nhËp tr¶ kho Gi¸ thùc tÕ NVL cha SD hÕt cuèi kú tríc t¹i n¬i s¶n xuÊt TrÞ gi¸ NVL cha SD hÕt t¹i n¬i SX cuèi kú 152,153,111,112 - 5 - PhÕ liÖu thu håi nhËp kho hoÆc b¸n thu tiÒn trùc tiÕp 331 NVL mua ngoµi xuÊt dïng trùc tiÕp ®Ó SxSp, cha tr¶ tiÒn ngêi b¸n 111, 112, 141 NVL mua b»ng TM, TGNH TiÒn t¹m øng xuÊt dïng trùc tiÕp ®Ó Sx s¶n phÈm kÕt chuyÓn chi phÝ NVL trùc tiÕp B. KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (CPNCTT) CPNCTT lµ nh÷ng kho¶n tiÒn ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm, hoÆc trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c lo¹i lao vô, dÞch vô gåm: tiÒn l¬ng chÝnh, tiÒn l¬ng phô, c¸c kho¶n phô cÊp, tiÒn trÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo sè tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt. KÕ to¸n sö dông TK 622 – chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Tr×nh tù kÕ to¸n: 334 622 TiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho 154 kÕt chuyÓn hoÆc C«ng nh©n trong kú s¶n xuÊt 335 TrÝch tríc tiÒn l¬ng nghØ phÐp theo kÕ ho¹ch - 6 - ph©n bæ CPNCTT 338 TrÝch BHYT, BHXH, KPC§ theo chÕ ®é cña c«ng nh©n SX C. KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ chÝ phÝ qu¶n lý phôc vô s¶n xuÊt vµ nh÷ng chi phÝ kh¸c ngoµi kho¶n NVL vµ nh©n c«ng trùc tiÕp ph¸t sinh ë c¸c ph©n xëng c¸c tæ ®éi s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt chung ®îc tËp hîp theo yÕu tè chi phÝ trªn c¸c tµi kho¶n cÊp 2 cña TK 627- chi phÝ s¶n xuÊt chung nh sau: TK 6271 – Chi phÝ nh©n viªn (ph©n xëng, ®éi tr¹i s¶n xuÊt) TK 6272 – Chi phÝ vËt liÖu TK 6273 – Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt TK 6274 – KhÊu hao TSC§ TK 6275 – Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi TK 6278 – Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn Tr×nh tù kÕ to¸n TK 334 Chi phÝ nh©n c«ng TK 627 TK 338 KÕt chuyÓn chi phÝ TK 152 s¶n xuÊt chung Chi phÝ vËt liÖu TK 153 Chi phÝ c«ng cô, dông cô TK 142 TK 214 Chi phÝ khÊu hao TSC§ TK 331 Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi - 7 - TK 154 TK 111, 112, 141 Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c S¬ ®å: kÕ to¸n chi phÝ vµ gi¸ thµnh ( ph¬ng ph¸ kª khai thêng xuyªn ) TK 621 TK 154 TK 138, 152, 821 TrÞ gi¸ SP háng b¾t båi Thêng, phÕ liÖu thu håi do s¶n phÈm háng Chi phÝ NVL trùc tiÕp TK 627 TK 155 Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm göi b¸n kh«ng qua kho TK 627 Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n göi b¸n kh«ng qua kho Chi phÝ s¶n xuÊt chung TK 157 TK 632 Gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n phÈm hoµn thµnh b¸n ngay 3.2 KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong trêng hîp doanh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú Còng t¬ng tù nh ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn CPSX trong kú ®îc tËp hîp trªn c¸c tµi kho¶n: TK 621 – chi phÝ NVL thùc tÕ TK 622 – chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp TK 627 – chi phÝ s¶n xuÊt chung Tuy nhiªn do ®Æc ®iÓm cña kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú, TK 154 – chÝ phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú, viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc thùc hiÖn trªn TK 631 – gi¸ thµnh s¶n xuÊt. C¸c nghiÖp vô kÕ to¸n chñ yÕu: <1> §Çu th¸ng c¨n cø vµo sè d s¶n phÈm dë dang ®Çu kú cña TK 154 – chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, kÕt chuyÓn sang TK 631 – gi¸ thµnh s¶n xuÊt kÕ to¸n ghi: Nî TK 631 Cã TK 154 - 8 - <2> Cuèi th¸ng kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng thùc tÕ, CPNVLTT, CPSX chung ®Ó tÝnh gi¸ thµnh: Nî TK 631 Cã TK 621 Cã TK 622 Cã TK 627 <3> Trêng hîp ph¸t sinh s¶n phÈm háng kh«ng thÓ söa ch÷a ®îc, c¨n cø quyÕt ®Þnh xö lý cña cÊp cã thÈm quyÒn, kÕ to¸n ghi: Nî TK 611 Nî TK 138(1388) sè tiÒn båi thêng Nî TK 821(nÕu tÝnh vµo chi phÝ bÊt thêng) Cã TK 631 <4> C¨n cø biªn b¶n kiÓm kª ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë cuèi th¸ng, kÕ to¸n ghi: Nî TK 154 Cã TK 631 <5> Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh s¶n xuÊt trong kú (kÓ c¶ nhËp kho thµnh phÈm, göi b¸n kh«ng qua kho, b¸n ngay cho kh¸ch hµng) Nî TK 632 Cã TK 631 S¬ ®å kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh (ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú ) TK 154 TK 631 KÕt chuyÓn CPSXKD ®Çu kú <1> TK 611 TK 621 TK 611, 138,821 CPNVL trùc tiÕp PhÕ liªô SP háng thu håi, trÞ gi¸ <2> SP háng b¾t båi thêng tÝnh vµo CP bÊt thêng TK 622 CPNC trùc tiÕp <5> <3> TK 627 TK 632 CPSX chung <4> Gi¸ thµnh T.tÕ SP hoµn thnµh SX trong kú <7> - 9 - II. KÕ to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm 1 Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i: 1.1, Kh¸i niÖm: Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®oäng vËt ho¸ cã liªn quan ®Õn khèi lîng c«ng t¸c, vµ s¶n phÈm lao vô ®· hoµn thµnh. 1.2, Ph©n lo¹i gi¸ thµnh a, C¨n cø vµo c¬ së sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: thêng do bé phËn kÕ ho¹ch x©y dùng trªn c¬ së s¶n lîng kÕ ho¹ch vµ chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch. - Gi¸ thµnh ®Þnh møc: ®îc tÝnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc kinh tÕ, kÜ thuËt hiÖn hµnh t¹i c¸c thêi ®iÓm trong kú kÕ ho¹ch. - Gi¸ thµnh thùc tÕ: ®îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ vµ khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh gi¸ thµnh thùc tÐe ®îc tÝnh sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ b¸n s¶n phÈm, lµ c¨n cø x©y dùng gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cho kú sau ®¶m b¶o tÝnh tiªn tiÕn vµ hiÖn thùc. b, C¨n cø vµo ph¹m vi vµ c¸c chi phÝ cÊu thµnh, gåm: - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt: bao gåm c¸c chi phÝ s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm(chi phÝ NVL trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung) tÝnh cho s¶n phÈm c«ng viÖc hay lao vô ®· hoµn thµnh. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ vèn hµng b¸n vµ møc l·i gép trong kú cña c¸c doanh nghiÖp. - Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm tiªu thô: bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt vµ chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho s¶n phÈm tiªu thô. Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm tiªu thô chØ x¸c ®Þnh vµ tÝnh to¸n khi s¶n phÈm c«ng viÑc hoÆc lao vô ®· ®îc x¸c nhËn lµ tiªu thô vµ lµ c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n x¸c ®Þnh møc lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. 2. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh vµ kú tÝnh gi¸ thµnh: 2.1 §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh l¶ c¸c lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc hoÆc lao vô do xÝ nghiÖp s¶n xuÊt ra ®ßi hái phai tÝnh gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña chóng. X¸c dÞnh ®óng ®èi täng tÝnh gi¸ thµnh lµ viÖc lµmmcÇn thiÕt dùa trªn c¬ s¬ khoa häc sau: - VÒ mÆt tæ chøc s¶n xuÊt: nÕu tá chøc s¶n xuÊt ®¬n chiÕcth× tõng s¶n phÈm, tõng c«ng viÖc s¶n xuÊt lµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. - VÒ quy tr×nh c«ng nghÖ: + NÕu quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh chØ cã thÓ lµ s¶n phÈm hoµn thµnhë cuèi quy tr×nh s¶n xuÊt. - 10 - + NÕu quy tr×nh c«ng nghÓan xuÊt phøc t¹p, kiÓu liªn tôth× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ thµnh phÈmë giai ®o¹n chÕ biÕn cuèi cïng, còng cãthÓ lµ c¸c lo¹i b¸n thµnh phÈm hoµn thnµh ë tõng giai ®o¹n s¶n xuÊt. Mçi ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh phÈm c¨n cø vµo ®Æc diÓm tæ chøc s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ chu kú s¶n xuÊt cña chóng ®Ó x¸c ®Þnh cho phï hîp. 2.2 Kú tÝnh gi¸ lµ thêi kú mµ kÕ to¸n gi¸ thµnh cÇn ph¶i tiÕn hµnh tÝnh gi¸ cho c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. ViiÖc x¸c ®Þnh kú tÝnh gi¸ thµnh ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ddieemr tæ chøc s¶n xuÊt s¶n phÈm ®Ó quy ®Þnh cho thÝch hîp, cã thÓ kú tÝnh gi¸ thµnh lµ mét th¸ng, mét quý hoÆc kÕt thóc mét chu kú s¶n xuÊt. 3. C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ ph¬ng ph¸p sö dông sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt ®É tËp hîp ®îc cña kÕ to¸n ®Ó tÝnh ra tæng gi¸ thµnh, gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña nh÷ng s¶n phÈm, lao vô ®É hoµn thµnh theo c¸c kho¶n môc chi phÝ ®É quy ®Þnh vµ ®óng víi kútÝnh gi¸ thµnh. 3.1 ph¬ng ph¸p trùc tiÕp hay ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n ¸p dông trong tõng trßng hîp quy tr×ng s¶n xuÊt gi¶n ®¬n chØ t¹o ra mét s¶n phÈm hay nãi c¸ch kh¸c ®èi tîng tËp hîp chi phÝ phï hîp v¬i s®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. Tæng gi¸ thµnh Chi phÝ s¶n phÈm chi phÝ s¶n chi phÝ s¶n S¶n phÈm = dë dang ®Çu kú + xuÊt trong kú - phÈm dë dang cuèi kú Gi¸ thµnh ®¬n Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm vÞ s¶n phÈm = S¶n lîng s¶n phÈm hoµn thµnh NÕu kh«ng cã s¶n phÈm lµm dë hoÆc s¶n phÈm lµm dë Ýt vµ æn ®Þnh gi÷a c¸c kú th× tæng chi phÝ s¶n xuÊt tËp hîp ®îc trong kú còng lµ tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm. 3.2 Ph¬ng ph¸p hÖ sè Ph¬ng ph¸p hÖ sè ®îc ¸p dông trong c¸c doanmh nghiÖp mµ trong cïng mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cïng sö dông mét mét thø nguyªn liÖu vµ mét lîng lao ®éng nhng thu ®îc ®ång thêi nhiÒu s¶n phÈm kh¸c nhau mµ chi phÝ kh«ng tËp hîp riªng cho tõng s¶n phÈm mµ ph¶i tËp hîp chung cho c¶ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. S¶n phÈm gèc = S¶n phÈm qui íc = S¶n phÈm lo¹i I Gi¸ thµnh ®¬n vÞ Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña c¸c lo¹i s¶n phÈm cña s¶n phÈm quy íc = Sè lîng s¶n phÈm quy íc(s¶n phÈm gèc) Gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña Gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña HÖ sè suy ®æi s¶n s¶n phÈm tõng lo¹i = s¶n phÈm quy íc *phÈm tõng lo¹i. Trong ®ã: Sè lîng s¶n phÈm = Tæng sè lîng s¶n * HÖ sè quy ®æi - 11 - quy íc (s¶n phÈm gèc) phÈm lo¹i I s¶n phÈm lo¹i I. tæng gÝa thµnh s¶n phÈm = chi phÝ s¶n + chi phÝ - chi phÝ s¶n cña c¸c lo¹i s¶n phÈm phÈm dë dang s¶n xuÊt phÈm dë ®Çu kú trong kú dang cuèi kú 3.3 Ph¬ng ph¸p tû lÖ. ¸p dông víi nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh nhiÒu lo¹i s¶n phÈm cã quy c¸ch s¶n phÈm rÊt kh¸c nhau nh may mÆc, c¬ khÝ chÕ t¹o. Gi¸ thµnh thùc tÕ = Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch hoÆc * tû lÖ chi phÝ s¶n phÈm tõng lo¹i ®Þnh møc ®¬n vÞ thùc tÕ s¶n phÈm cña tõng lo¹i Tû lÖ chi phÝ = Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ cña c¸c lo¹i s¶n phÈm Tæng gi¸ thµnh ®Þnh møc( hoÆc kÕ ho¹ch) cña c¸c lo¹i s¶n phÈm 3.4 Ph¬ng ph¸p lo¹i trõ chi phÝ s¶n phÈm phô ¸p dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp mµ trong cïng mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊtbªn c¹nh nh÷ng s¶n phÈm chÝnh thu ®îc nh÷ng s¶n ph©m phô( nh c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn ®êng bia…) tæng gi¸ thµnh = gi¸ trÞ SPPD + tæng chi phÝ – gtrÞ s¶n – gtrÞ s¶n phÈm s¶n phÈm chÝnh s¶n xuÊt ph¸t phô thu chÝnh D D chÝnh ®Çu kú sinh trong kú håi cuèi kú. Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n = tæng gi¸ thµnh s¶n ph¶m chÝnh phÈm chÝnh sè lîng ®¬n vÞ s¶n phÈm chÝnh. 3.5 Ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ Phong ph¸p nµy ®îc ¸p dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp mµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®îc thùc hiÖn ë nhiÒu bé phËn s¶n xuÊt, nhiÒu giai ®o¹n c«ng nghÖ, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊtlµ c¸c bé phËn, c¸c chi tiÕt s¶n phÈm hoÆc giai ®o¹n c«ng nghÖ hay bé phËn s¶n xuÊt. Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm =C1+C2+…+Cn. Trong ®ã: C1: lµ chi phÝ giai ®o¹n 1 C2: lµ chi phÝ giai ®o¹n 2 Cn: lµ chi phÝ giai ®o¹n n GÝa thµnh mét ®¬n vÞ s¶n phÈm= tæng gÝ thµnh s¶n phÈm Sè lîng ®¬n vÞ s¶n phÈm thùc tÕ hoµn thµnh 3.6 Ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp ®«Ý víi nh÷ng s¶n phÈm ph¶i qua nhiÒu giai ®o¹n c«ng nghÖ s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu liªn tôc, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm qua nhiÒu giai ®o¹n c«ng nghÖ chÕ biÕn liªn tiÕp theo mét qu¸ tr×nh nhÊt ®Þnh chu kú s¶n xuÊt ng¸n vµ xen kÏ liªn tôc, b¸n thµnh phÈm cña giai ®o¹n tríc cho ®èi tîng chÕ biÕn cña giai ®o¹n sau. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh cã hai ph¬ng ¸n: 3.6.1 . Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc cã gi¸ b¸n thµnh phÈm Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp trong trêng hîp x¸c ®Þnh ®èi täng tÝnh gi¸ b¸n lµ b¸n thµnh phÈm vµ thµnh phÈm. C«ng thøc tÝnh: Z1=C1+D®k1-Dck1. - 12 - Vµ Z1= Z1 S1 Trong ®ã: Z: tæng gi¸ thµnh b¸n thµnh phÈm ë giai ®o¹n I Z1: gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña b¸n thµnh phÈm ë gai ®o¹n I C1: tæng chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ë giai ®o¹n I D®k1vµ Dck1: chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú ë giai ®o¹n I TiÕp theo c¨n cø vµo gi¸ thµnh thùc tÕ cña b¸n thµnh phÈm tù chÕ ë giai ®o¹n I ®· tÝnh chuyÓn sang giai ®o¹n II vµ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c ®· tËp hîp ®îc ë giai ®o¹n II ®Ó t×nh tiÕp tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ do b¸n thµnh phÈm tù chÕhoµn thµnh ë giai ®o¹n II theo c«ng thøc. Z2=Z1+ C2+ D®k2- Dck2. Vµ z2= Z2 S2 Cø tiÕn hµnh tiÕp tôc nh vËy cho ®Õn giai ®o¹n cuèi cïng( giai ®o¹n n). c«ng thøc tÝnh tænggi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞcho b¸n thµnh phÈm tù chÕ hoµn thµnh ë giai ®o¹n lµ. Zn= Z n 1  C n  D dkn  D ckn . Vµ ztp= Z TP STP 3.6.2 Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc kh«ng tÝnh gi¸ thµnh b¸n thµnh phÈm. Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp cho tõng truêng hîp x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh chØ lµ thµnh phÈm ë gia ®o¹n c«ng nghÖ s¶n xuÊt cuèi cïng. Chi phÝ s¶n xuÊt trong tõng giai ®o¹n trong thµnh phÈm tÝnh to¸n theo c«ng thø sau: Czi= Trong ®ã: D dki  C i * Q tp Q tp  Q di Czi: Chi phÝ s¶n xuÊt giai ®o¹n i trong thµnh phÈm. Ddki: Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kúcña giai ®o¹n i. Qdi: Sè lîng s¶n phÈm dë dang cña giai ®o¹n i Ci: Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ë giai ®o¹n i. Qtp: Sè lîng thµnh phÈm ë giai ®o¹n cuèi. C«ng thøc tÝnh gi¸ thµnh:Ztp=  C zi 3.7 TÝnh gi¸ theo ph¬ng ph¸p ®¬n ®Æt hµng ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy dèi víi nh÷ng doanh nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt®¬n chiÕc, hµng lo¹t võa vµ nhá theo ®¬n ®Æt hµng. §Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ®¬n ®Æt hµng kÐ to¸n tiÕn hµnh lËp b¶ng tÝnh gi¸ thnµh cho tõng ®on hµng riªng biÖt vµ chi tiÕt theo tõng kho¶n môc cña chi phÝ. Bíc 1:- TÝnh chi phÝ trùc tiÕp cho tõng ®¬n hµng - TÝnh chi phÝ s¶n xuÊt chung tËp hîp riªng cho tõng ®¬n hµng, sau ®ã ph©n bæ theo tõng tiªu thøc hîp lý. Bíc2: Cuèi kú nÕu cha hoµn thµnh ®¬n ®Æt hµng th× cha tÝnh gi¸. Bíc 3: Cuèi kú nÕu ®¬n ®Æt hµng hoµn thµnh th× tÝnh Z. Z®¬n ®Æt hµng= D®k+ PS –Dck. - 13 - Z®¬n vÞ trong s¶n phÈm ®¬n hµng= Tæng Z ®¬n hµng Sè lîng s¶n phÈm hoµn thµnh ch¬ng II t×nh h×nh thùc tÕ vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty gèm x©y dùng tam ®¶o VÜnh phóc I. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn C«ng ty Gèm x©y dùng Tam ®¶o ®îc thµnh lËp vµo th¸ng 6/1964 Trô së chÝnh ®ãng t¹i QuÊt lu huyÖn Tam ®¶o tØnh VÜnh phóc. Tríc ®©y cã tªn lµ xÝ nghiÖp ngãi QuÊt lu thuéc ngµnh x©y dùng cã nhiÖm vô chuyªn s¶n xuÊt c¸c lo¹i g¹ch ngãi phôc vô cho ngµnh x©y dùng. Khi míi thµnh lËp xÝ nghiÖp chØ cã nh÷ng lß nung g¹ch ngãi thñ c«ng vµ tæng sè vèn ban ®Çu lµ: 200 triÖu ®ång. Vèn cè ®Þnh lµ: 150 triÖu ®ång Vèn lu ®éng lµ: 50 triÖu ®ång Víi tæng sè c«ng nh©n lµ 310 ngêi cã c¬ së vËt chÊt kü thuËt l¹c hËu. Sau nhiÒu n¨m x©y dùng vµ trëng thµnh qua nhiÒu giai ®o¹n nhÊt lµ tõ khi chuyÓn ®æi tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña Nhµ níc xÝ nghiÖp lu«n s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶, quy m« ngµy cµng ph¸t triÓn. §Õn th¸ng 10/1995 xÝ nghiÖp ®îc Nhµ níc ®Çu t c¶i t¹o lß nung TUYNEL vµ ®æi tªn xÝ nghiÖp thµnh C«ng ty Gèm x©y dùng Tam ®¶o cã nhiÖm vô chuyªn s¶n xuÊt g¹ch vµ gèm x©y dùng, cã quy m« s¶n xuÊt trªn 20 triÖu s¶n phÈm n¨m, víi ®éi ngò c«ng nh©n ®îc ®µo t¹o l¹i cïng víi ban gi¸m ®èc vµ l·nh ®¹o C«ng ty cã tr×nh ®é qu¶n lý vµ kü thuËt. Tr¶i qua thùc tiÔn s¶n xuÊt kinh doanh c¬ chÕ thÞ trêng cã nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n ®æi míi c«ng nghÖ. §Þnh híng l¹i ph¬ng híng s¶n xuÊt ®óng ®¾n phï hîp víi c¬ chÕ thÞ trêng, hiÖn nay C«ng ty cã chøc n¨ng s¶n xuÊt vµ ho¹t ®éng kinh doanh tæng hîp. §Þa bµn ho¹t ®éng cña C«ng ty lµ tØnh VÜnh phóc vµ c¸c ®Þa ph¬ng trªn MiÒn b¾c. §Õn thêi ®iÓm hiÖn nay th¸ng 3/2000 víi tæng sè vèn: 12.612.372.444,® Vèn cè ®Þnh: 11.425.812.324,® Vèn lu ®éng: 1.186.560.120,® Víi tæng sè c¸n bé c«ng nh©n viªn lµ 352 ngêi Tr×nh ®é c¸n bé C«ng ty: Tr×nh ®é §¹i häc 35% Tr×nh ®é Trung cÊp 15% C«ng nh©n kü thuËt (bËc cao): 20% - 14 - C«ng nh©n thêng: 30% II.T×nh h×nh thùc tÕ vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c«ng ty gèm x©y dùng Tam §¶o _VÜnh Phóc : 1. Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt - Chi phÝ s¶n xuÊt ë C«ng ®îc ph©n lo¹i theo c«ng dông kinh tÕ cña chi phÝ bao gåm c¸c kho¶n môc: - Chi phÝ NVL trùc tiÕp gåm: §Êt, than, dÇu c«ng nghiÖp Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: TiÒn l¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt, tiÒn BHXH, BHYT, kinh phÝ c«ng ®oµn vµ c¸c kho¶n phô cÊp nh: Phô cÊp tr¸ch nhiÖm, ®éc h¹i... cña c«ng nh©n s¶n xuÊt. - Chi phÝ s¶n xuÊt chung: KhÊu hao TSC§, söa ch÷a m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt, tiÒn ®iÖn , tiÒn l¬ng, BHXH cña nh©n viªn qu¶n lý ph©n xëng, c¸c kho¶n chi kh¸c b»ng tiÒn... ®Ó phôc vô cho s¶n xuÊt ë ph©n xëng. Trªn c¬ së ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt thµnh c¸c kho¶n môc nh trªn kÕ to¸n C«ng ty sö dông ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt nh sau: §èi víi nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt cã quan hÖ trùc tiÕp víi c¸c lo¹i s¶n phÈm ë tõng ph©n xëng th× tiÕn hµnh tËp hîp trùc tiÕp cho lo¹i s¶n phÈm ®ã theo tõng ph©n xëng, ®èi víi nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn quan ®Õn nhiÒu lo¹i s¶n phÈm th× tiÕn hµnh ph©n bæ gi¸n tiÕp cho c¸c lo¹i s¶n phÈm ®ã. 1.1 . KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trùc tiÕp - Chi phÝ s¶n xuÊt trùc tiÕp lµ nh÷ng chi phÝ cã quan hÖ trùc tiÕp ®Õn quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt mçi lo¹i s¶n phÈm. - Chi phÝ s¶n xuÊt trùc tiÕp cña C«ng ty Gèm x©y dùng Tam ®¶o VÜnh phóc gåm 2 kho¶n môc chi phÝ lµ: + Chi phÝ NVL trùc tiÕp + Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp §èi víi lo¹i chi phÝ nµy kÕ to¸n C«ng ty sö dông ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ ®· x¸c ®Þnh. C¨n cø vµo tµi liÖu h¹ch to¸n ban ®Çu khi tËp hîp trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng sö dông. - 15 - a. KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ NVL trùc tiÕp Trong s¶n phÈm cña C«ng ty Gèm x©y dùng Tam ®¶o chi phÝ NVL trùc tiÕp thêng chiªm mét tû lÖ lín kho¶ng 70% gi¸ thµnh. Chi phÝ NVL trùc tiÕp cña C«ng ty bao gåm c¸c lo¹i sau: - VËt liÖu chÝnh dïng cho s¶n xuÊt: §Êt, than .... - VËt liÖu phô: Than c¸m , dÇu c«ng nghiÖp - Nhiªn liÖu: Than, ®iÖn, dÇu DIEZEN, mì... Nguyªn vËt liÖu tham gia vµo s¶n xuÊt s¶n phÈm ®îc h¹ch to¸n trªn tµi kho¶n 152: Nguyªn liÖu, VL Chi tiÕt: TK 1521 - NVL chÝnh TK 1522 - VËt liÖu phô TK 1523 - Nhiªn liÖu C«ng cô dông cô ®îc h¹ch to¸n trªn TK 153 Trong th¸ng 3 n¨m 2000 do nhu cÇu tiªu thô nªn c«ng ty chØ s¶n xuÊt s¶n phÈm lµ g¹ch rçng 2 lç ®Ó cung cÊp cho thÞ trêng nªn trong chuyªn ®Ò nµy chØ ®Ò cËp ®Õn viÖc tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh cña s¶n phÈm g¹ch rçng 2 lç . Trong th¸ng 3 n¨m 2000 kÕ to¸n c¨n cø vµo nhu cÇu cña bé phËn s¶n xuÊt. KÕ to¸n lËp phiÕu xuÊt nguyªn liÖu chÝnh dïng cho s¶n xuÊt thÓ hiÖn qua b¶ng sau: 2000 B¶ng kª xuÊt nguyªn liÖu chÝnh dïng cho s¶n xuÊt th¸ng 3 n¨m BiÓu sè 1 Sè chøng tõ Tªn NVL chÝnh §VT Sè lîng §¬n gi¸ ( ®ång ) Thµnh tiÒn (®ång) 01 02 XuÊt ®Êt XuÊt than m3 tÊn 6.839 397,59 71.125.600 85.298.900 Céng 10.400 214.540 156.424.500 - 16 - B¶ng kª xuÊt nguyªn vËt liÖu phô dïng cho s¶n xuÊt th¸ng 3/2000 BiÓu sè 2 Sè chøng tõ Ngµy th¸ng Tªn vËt liÖu phô §VT Sè lîng ( ®/ lÝt ) §¬n gi¸ Thµnh tiÒn (®ång) 03 04 05 8/3/99 16/3/99 25/3/99 XuÊt dÇu b«i tr¬n XuÊt dÇu b«i tr¬n XuÊt dÇu b«i tr¬n lÝt - 125 198 251 9.500 9.500 9.500 1.187.500 1.881.000 2.384.500 Céng 5.453.000 B¶ng kª xuÊt nhiªn liÖu th¸ng 3/2000 BiÓu sè 3 STT Tªn vËt liÖu §¬n gi¸ Sè lîng Thµnh tiÒn 1 2 Than ( tÊn ) DÇu DIEZEN ( lÝt) 214.540 3.800 111 500 23.813.940 1.900.000 Céng 25.713.940 Khi xuÊt kho NVL dïng cho s¶n xuÊt kÕ to¸n theo dâi sè ph¸t sinh th«ng qua sæ chi tiÕt nhËp - xuÊt - tån vËt liÖu. Cuèi th¸ng tiÕn hµnh lËp b¶ng kª xuÊt kho ®Ó tÝnh khèi lîng thùc tÕ ®· xuÊt ë ph©n xëng theo ®¬n gi¸ h¹ch to¸n cña tõng thø vËt liÖu thùc tÕ tÝnh tõ b¶ng kª xuÊt kho. Sau khi tÝnh hÖ sè gi¸ vËt liÖu xuÊt dïng kÕ to¸n C«ng ty tiÕn hµnh lËp b¶ng ph©n bæ sè 2 B¶ng ph©n bæ NVL vµ c«ng cô dông cô (xem biÓu sè 04) víi sè liÖu thùc tÕ chi phÝ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng vµ chi phÝ c«ng cô dông cô xuÊt dïng th¸ng 3/2000 kÕ to¸n C«ng ty ®Þnh kho¶n nh sau: Nî TK 621 : 187.591.440 Cã TK 152 : 187.591.440 - 17 - TK 1521 : 156.424.500 TK 1522 : 5.453.000 TK 1523 : 25.713.940 C¬ së ®Ó lËp b¶ng ph©n bæ sè 2 lµ c¨n cø vµo c¸c chøng tõ gèc vµ c¸c tµi liÖu liªn quan ®Ó tËp hîp tõng yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt ph©n lo¹i theo c¸c ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. C«ng ty tÝnh gi¸ thùc tÕ VL, vµ c«ng cô, dông cô xuÊt kho theo gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n gia quyÒn. Theo ph¬ng ph¸p nµy gi¸ thùc tÕ VL, c«ng cô, dông cô xuÊt kho ®îc c¨n cø vµo sè liÖu xuÊt kho trong kú vµ ®¬n gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n thùc tÕ b×nh qu©n ®îc tÝnh: Gi¸ thùc tÕ xuÊt kho = Sè lîng xuÊt kho  ®¬n gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n kú §¬n gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n Gi¸ trÞ NVL tån ®Çu kú + Gݸ trÞ NVL nhËp trong = Sè lîng tån ®Çu kú + Sè lîng nhËp trong kú Chi phÝ NVL trùc tiÕp ®îc ph¶n ¸nh vµo b¶ng kÕ sè 4 phÇn TK 621 Chi phÝ NVL trùc tiÕp víi sè liÖu thùc tÕ th¸ng 3/2000. H¹ch to¸n chi tiÕt chi phÝ nµy khi nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh kÕ to¸n ghi: Nî TK 621 Cã TK 152, 153 (chi tiÕt cho tõng lo¹i NVL) b. KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: ë C«ng ty chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n tiÒn ph¶i tr¶, ph¶i thanh to¸n cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm, trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c lao vô dÞch vô gåm: TiÒn l¬ng chÝnh, tiÒn lîng phô, c¸c kho¶n phô cÊp, tiÒn BHXH, BHYT, KPC§ theo l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp thêng ®îc tÝnh trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ cã liªn quan. 622. §Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp kÕ to¸n sö dông TK Qua thùc tÕ nghiªn cøu t¹i C«ng ty cho thÊy: §èi víi chi phÝ tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt kÕ to¸n c¨n cø vµo ®Þnh møc lao ®éng, tÝnh ra l¬ng - 18 - ®Ó s¶n xuÊt ra mét ®¬n vÞ s¶n phÈm vµ lËp b¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng vµo cuèi th¸ng. §èi víi c¸c chi phÝ cßn l¹i lµ chi phÝ BHXH, BHYT, KPC§ C«ng ty thùc hiÖn trÝch theo tû lÖ quy ®Þnh hiÖn hµnh cña Nhµ níc cô thÓ KPC§ trÝch ra 2% trªn tæng quü l¬ng, BHXH 15% vµ BHYT 2% vµo gi¸ thµnh trªn l¬ng c¬ b¶n cña c¸n bé c«ng nh©n viªn. §Ó h¹ch to¸n chi tiÕt c¸c chi phÝ nµy t¹i C«ng ty khi nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh kÕ to¸n C«ng ty ghi: Nî TK 622 : 16.773.580 Cã TK 338 : 16.773.580 3382 : 1.765.640 3383 : 13.242.300 3384 : 1.765.640 Cïng víi viÖc x¸c ®inh ph¬ng ph¸p tÝnh l¬ng c«ng nh©n s¶n xuÊt nh vËy vµ tû lÖ trÝch c¸c lo¹i b¶o hiÓm nh trªn, C«ng ty tiÕn hµnh tËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp nh sau: - T¹i ph©n xëng: Nh©n viªn kÕ to¸n C«ng ty trùc tiÕp theo dâi vµ híng dÉn qu¶n ®èc ph©n xëng c¸c biÓu mÉu chøng tõ ghi chÐp ban ®Çu nh: B¶ng chÊm c«ng, phiÕu ghi hëng BHXH, BHYT... sau ®ã lËp 1 b¸o c¸o sö dông thêi gian lao ®éng thùc tÕ cña c«ng nh©n s¶n xuÊt. Sau ®ã nh©n viªn kÕ to¸n tiÒn l¬ng C«ng ty tËp hîp sè liÖu ghi chÐp vµ sè ngµy c«ng lµm viÖc thùc tÕ, sè ngµy c«ng nghØ hëng BHXH còng nh c¸c lo¹i ngµy c«ng kh¸c ®Ó tÝnh chi phÝ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ kh¸c cho c«ng nh©n s¶n xuÊt ë ph©n xëng. §ång thêi c¨n cø vµo chi phÝ tiÒn l¬ng ®· x¸c ®Þnh ®îc kÕ to¸n C«ng ty tiÕn hµnh trÝch BHXH, BHYT, KPC§ cho c«ng nh©n viªn s¶n xuÊt ë ph©n xëng. ViÖc ph©n bæ tiÒn l¬ng, BHXH, BHYT, KPC§ thùc tÕ ®îc thùc hiÖn trªn b¶ng ph©n bæ sè 01 - TrÝch b¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng vµ BHXH cña C«ng ty th¸ng 3/2000 (xem biÓu sè 05) Sè liÖu tõ b¶ng ph©n bæ sè 01 ph¶n ¸nh chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp sÏ ®îc ph¶n ¸nh trªn b¶ng kª sè 04 BiÓu sè 06 - TËp hîp chi phÝ theo ph©n xëng Theo ®Þnh kho¶n: Nî TK 622 - 19 - Cã TK 334 Cã TK 338 1.2 . KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung ë c«ng ty chi phÝ s¶n xuÊt chung ®îc tËp hîp vµo TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Lµ nh÷ng chi phÝ tiÒn l¬ng, BHXH, BHYT, KPC§ cña nh©n viªn qu¶n lý phôc vô s¶n xuÊt, chi phÝ khÊu hao TSC§, c«ng cô, dông cô, chi phÝ dÞch cô mua ngoµi vµ c¸c kho¶n chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c phôc vô cho s¶n xuÊt qu¶n lý ph©n xëng. - Tõ b¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng vµ BHXH cña nh©n viªn phôc vô vµ qu¶n lý s¶n xuÊt ë c¸c ph©n xëng kÕ to¸n tËp hîp ®Ó lªn b¶ng kª sè 04 c¨n cø vµo ®Þnh kho¶n: Nî TK 627 (1) : 3.795.250 Cã TK 334 : 2.964.000 Cã TK 338 : 831.250 Tõ b¶ng ph©n bæ NVL vµ CCDC, kÕ to¸n tËp hîp ®îc chi phÝ NVL, CCDC dïng cho ph©n xëng ®Ó lªn b¶ng kª 04 c¨n cø vµo ®Þnh kho¶n: Nî TK 627 (2) : 11.295.000 Cã TK 152 : 2.875.000 Cã TK 153 : 8.420.000 Chi phÝ khÊu hao ®îc tËp hîp vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung TK 6274 c«ng viÖc nµy do kÕ to¸n TSC§ thùc hiÖn. Nh÷ng TSC§ ®a vµo sö dông th¸ng nµy, th¸ng sau C«ng ty trÝch khÊu hao. Nh÷ng TSC§ gi¶m th¸ng nµy th× l¹i kh«ng trÝch gi¶m khÊu hao. Sè khÊu hao ph¶i trÝch th¸ng nµy Sè khÊu hao = ph¶i trÝch th¸ng tríc Sè khÊu hao + t¨ng th¸ng nµy - 20 - Sè khÊu hao - gi¶m th¸ng nµy