Lêi më ®Çu
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y nÒn kinh tÕ níc ta ®· liªn tôc ph¸t triÓn ®Ó hßa nhËp vµo
nÒn kinh tÕ thÕ giíi. NÒn kinh tÕ ®Êt níc ph¸t triÓn lµ nhê cã ®êng lèi ®óng ®¾n cña
§¶ng vµ nhµ níc vËn hµnh nÒn kinh tÕ vÜ m« ®ång thêi lµ sù tÝnh nh¹y bÐn, n¨ng
®éng cña c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ ®ã. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng nh
hiÖn nay ®Ó cã thÓ ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn ®îc ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i phèi hîp
nhÞp nhµng gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. Tuy nhiªn, yÕu tè quan träng nhÊt
cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh sù thµnh, b¹i cña doanh nghiÖp lµ tiªu thô s¶n phÈm bëi:
- C«ng t¸c tiªu thô s¶n phÈm ph¶n ¸nh uy tÝn vµ chÊt lîng s¶n phÈm dÞch vô
cña doanh nghiÖp ®èi víi kh¸ch hµng.
- C«ng t¸c tiªu thô s¶n phÈm tèt míi gióp cho ®ång vèn ®îc quay vßng tèt,
t¨ng hiÖu qu¶ sö dông ®ång vèn cho doanh nghiÖp
- C«ng t¸c tiªu thô s¶n phÈm tèt sÏ t¹o ®µ cho s¶n xuÊt ph¸t triÓn.
- NÕu c«ng t¸c nµy kh«ng tèt th× ®ång vèn cña doanh ngiÖp sÏ bÞ tån ®äng, s¶n
xuÊt sÏ bÞ ngõng trÖ, doanh nghiÖp sÏ ®i vµo bÕ t¾c vµ cã thÓ bÞ ph¸ s¶n.
Trong qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung vµ ho¹t ®«ng tiªu thô s¶n
phÈm nãi riªng th× c¸c c«ng cô qu¶n lý nh qu¶n lý nh©n sù, qu¶n lý tµi chÝnh, qu¶n
lý s¶n xuÊt, ...
C«ng cô qu¶n lý tµi chÝnh vµ kÕ to¸n lµ mét c«ng cô quan träng gióp cho doanh
nghiÖp kiÓm so¸t ®îc c¸c ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ®Æc biÖt lµ ho¹t
®éng tiªu thô s¶n phÈm.
C«ng cô kÕ to¸n gióp cho viÖc c«ng t¸c tiªu thô s¶n phÈm tèt h¬n, nã cßn gióp
cho ngêi qu¶n lý thÊy ®îc kÕt qu¶ cña c«ng t¸c tiªu thô s¶n phÈm ®Ó tõ ®ã cã c¸c
chÝnh s¸ch ®iÒu chØnh phï hîp.
Víi ý nghÜa thùc tÕ trªn, em quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi "Hoµn thiÖn kÕ to¸n tiªu
thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh"
§Ò tµi chia lµm 3 phÇn:
PhÇn I: C¬ së lý luËn tæ chøc h¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt
qu¶ kinh doanh
PhÇn II: Néi dung h¹ch to¸n tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh trong
doanh nghiÖp.
PhÇn III: Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n tiªu thô
thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
PhÇn I
C¬ së lý luËn vÒ h¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm
vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh.
I/ Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ tiªu thô thµnh phÈm.
1.1. Kh¸i niÖm vÒ tiªu thô thµnh phÈm:
1
Tiªu thô thµnh phÈm lµ giai ®o¹n tiÕp theo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Ó thùc
hiÖn gi¸ trÞ s¶n phÈm, hµng ho¸ lao vô, dÞch vô doanh nghiÖp ph¶i ®îc chuyÓn giao
hµng ho¸ s¶n phÈm, hoÆc cung cÊp lao vô, dÞch vô cho kh¸ch hµng, ®îc kh¸ch
hµng tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n, qu¸ tr×nh nµy ®îc gäi lµ qu¸ tr×nh tiªu
thô.
C¸c nghiÖp vô cÇn ®îc h¹ch to¸n ë giai ®o¹n nµy lµ xuÊt thµnh phÈm ®Ó b¸n
vµ thanh to¸n víi ngêi mua, tÝnh chÝnh x¸c c¸c kho¶n doanh thu b¸n hµng, trõ c¸c
kho¶n chiÕt khÊu b¸n hµng, gi¶m gi¸ hµng b¸n, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, c¸c kho¶n thuÕ
doanh thu vµ c¸c kho¶n thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt ®Ó x¸c ®Þnh doanh thu thuÇn vµ cuèi
cïng x¸c ®Þnh l·i – lç vÒ tiªu thô s¶n phÈm.
Do vËy qu¸ tr×nh tiªu thô kÕt thóc khi c¶ hai ®iÒu kiÖn sau ®îc ®¶m b¶o:
+ Doanh nghiÖp chuyÓn giao s¶n phÈm vµ quyÒn së h÷u cho ngêi mua.
+ §¬n vÞ mua tr¶ tiÒn hoÆc chÊp nhËn tr¶ tiÒn.
§iÒu ®ã cã nghÜa lµ trong qu¸ tr×nh tiªu thô ph¶i cã sù thay ®æi tho¶ thuËn
gi÷a hai bªn mua vµ b¸n, ph¶i cã sù thay ®æi vÒ quyÒn së h÷u s¶n phÈm vµ c¶ hai
bªn ®Òu thùc hiÖn qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi gi÷a hµng vµ tiÒn.
KÕt qu¶ tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô lµ sè chªnh lÖch gi÷a doanh
thu thuÇn víi gi¸ trÞ vèn cña hµng b¸n, chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh
nghiÖp. Doanh thu, chi phÝ, lîi nhuËn lµ 3 chØ tiªu c¬ b¶n mµ mçi doanh nghiÖp
quan t©m trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Cã thÓ kh¸i qu¸t mèi quan hÖ chÆt
chÏ gi÷a doanh thu – chi phÝ vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh s¬ ®å sau
®©y:
L·i thuÇn ThuÕ lîi tøc
L·i tríc thuÕ
CPQL vµ CPBH
L·i gép
Gi¸ vèn hµng
b¸n
Doanh thu thuÇn b¸n hµng
- ChiÕt khÊu b¸n hµng
- Gi¶m gi¸, tr¶ l¹i
- ThuÕ doanh thu
Doanh thu b¸n hµng
KÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh lµ môc tiªu cuèi cïng cña bÊt kú mét
doanh nghiÖp nµo. Nã phô thuéc vµo qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp vµ t¸c
®éng trë l¹i qu¸ tr×nh nµy. Cßn ho¹t ®éng tiªu thô s¶n phÈm víi vÞ trÝ lµ khu cuèi
cïng cña s¶n xuÊt kinh doanh cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi kÕt qu¶ kinh doanh.
Tiªu thô s¶n phÈm cßn lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh, lµ c¨n cø quan
träng ®Ó doanh nghiÖp ®a ra quyÕt ®Þnh vÒ tiªu thô s¶n phÈm. Cã thÓ kh¼ng ®Þnh
2
r»ng kÕt qu¶ kinh doanh lµ môc tiªu cuèi cïng cña doanh nghiÖp cßn tiªu thô s¶n
phÈm lµ” Ph¬ng tiÖn “ trùc tiÕp ®Ó thùc hiÖn môc tiªu ®ã.
1.2. ý nghÜa cña c«ng t¸c h¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm:
Mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt thµnh c«ng ®ã lµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra s¶n
phÈm ®îc chÊp nhËn trªn thÞ trêng vµ thu ®îc lîi nhuËn cao. §iÒu ®ã chØ cã thÓ
thùc hiÖn ®îc th«ng qua tiªu thô vµ chØ cã tiªu thô míi ®¸nh gi¸ ®îc chÊt lîng s¶n
phÈm. ChÝnh v× vËy viÖc tiªu thô s¶n phÈm cã ý nghÜa quan träng ®èi víi doanh
nghiÖp vµ c¶ nÒn kinh tÕ quèc d©n.
+ §èi víi doanh nghiÖp :
-Tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸ tèt sÏ ®¶m b¶o thu håi vèn nhanh, t¨ng tèc ®é
quay vßng cña vèn, tiÕt kiÖm vèn lu ®éng vµ vèn bæ sung nguån cho viÖc më réng
vµ hiÖn ®¹i ho¸ s¶n xuÊt.
- Qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm tèt kh«ng nh÷ng lµm cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt
kinh doanh cña doanh nghiÖp tèt mµ cßn t¸c ®éng trùc tiÕp ®Õn tõng thµnh viªn, thu
nhËp cao sÏ lµ ®éng lùc thóc ®Èy mäi ngêi lµm viÖc tèt h¬n.
Nh vËy, tiªu thô s¶n phÈm cã vai trß to lín ®èi víi sù tån t¹i, ph¸t triÓn vµ
søc c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng.
+ §èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n, tiªu thô s¶n phÈm lµ tiÒn ®Ò cho c©n ®èi s¶n
xuÊt vµ tiªu dïng, c©n ®èi tiÒn vµ hµng trong lu th«ng còng nh c©n ®èi gi÷a c¸c
ngµnh, c¸c khu vùc trong nÒn kinh tÕ. C¸c doanh nghiÖp cã mèi liªn hÖ víi nhau ,
s¶n phÈm cña ngµnh nµy cã thÓ lµ t liÖu s¶n xuÊt cña ngµnh kia. Do vËy tiªu thô s¶n
phÈm cã ¶nh hëng trùc tiÕp tíi sù c©n ®èi s¶n xuÊt gi÷a c¸c ngµnh, c¸c ®¬n vÞ trong
nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ t¸c ®éng quan hÖ cung cÇñ trªn thÞ trêng.
XuÊt ph¸t tõ ý nghÜa cña c«ng t¸c tiªu thô thµnh phÈm ®èi víi kÕt qu¶ s¶n
xuÊt kinh doanh cña toµn doanh nghiÖp th× nhiÖm vô h¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm
®îc thÓ hiÖn.
1.3. C¸c ph¬ng thøc tiªu thô vµ c¸c ph¬ng thøc thanh to¸n chñ yÕu hiÖn nay.
Tiªu thô thµnh phÈm lµ giai ®o¹n tiÕp theo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §Ó thùc hiÖn gi¸
trÞ s¶n phÈm, hµng ho¸ lao vô, dÞch vô doanh nghiÖp ph¶i chuyÓn giao giao hµng
ho¸ s¶n phÈm, hoÆc cung cÊp lao vô,dÞch vô cho kh¸ch hµng, ®îc kh¸ch hµng tr¶
tiÒn hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n, qu¸ tr×nh nµy ®îc gäi lµ qu¸ tr×nh tiªu thô. Th«ng
thêng doanh nghiÖp ¸p dông c¸c h×nh thøc tiªu thô chñ yÕu:
- Trùc tiÕp: Theo ph¬ng thøc nµy bªn mua hµng uû quyÒn cho c¸n bé nghiÖp vô
®Õn nhËn hµng t¹i kho, quÇy, t¹i n¬i s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp b¸n. Ngêi
nhËn hµng sau khi ký vµo c¸c chøng tõ b¸n th× s¶n phÈm cña doanh nghiÖp ®îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô. S¶n phÈm, hµng ho¸ tiªu thô trùc tiÕp lµ s¶n phÈm
hµng ho¸ xuÊt kho ®îc coi lµ tiªu thô ngay tøc lµ ®îc kh¸ch hµng thanh to¸n
hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n. Hµng ®· chuyÓn giao quyÒn së h÷u cho ngêi
mua. §Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh tiªu thô theo ph¬ng thøc nµy kÕ to¸n sö dông Tk
632-Gi¸ vèn hµng b¸n biÓu hiÖn gi¸ trÞ thµnh phÈm xuÊt kho b¸n trùc tiÕp.
3
- ChuyÓn hµng theo hîp ®ång lµ ph¬ng thøc mµ s¶n phÈm hµng ho¸ xuÊt kho
cha ®îc coi lµ tiªu thô ngay tøc lµ cha ®îc ngêi mua chÊp nhËn thanh to¸n
hoÆc cha thanh to¸n, hµng vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña ngêi b¸n. Hµng göi
b¸n gäi lµ hµng chê chÊp nhËn. KÕ to¸n sö dông Tk 157- Hµng göi b¸n ®Ó
ph¶n ¸nh gi¸ trÞ thµnh phÈm , Hµng ho¸ ®em ®i göi b¸n. Khi b¸n ®ù¬c hµng
th× tõ Tk 157 kÕt chuyÓn sang Tk 632.
- Giao hµng cho ®¹i lý, ký göi: Hµng giao ®¹i lý lµ hµng göi b¸n vµ khi ®¬n vÞ
nhËn lµm ®¹i lý b¸n ®îc hµng th× ®¬n vÞ giao ®¹i lý ph¶i tr¶ cho hä mét sè
tiÒn hoa hång nhÊt ®Þnh.
- Tr¶ gãp: lµ ph¬ng thøc b¸n hµng mµ ngêi mua tr¶ ngay lÇn ®Çu mét phÇn tiÒn
hµng, phÇn cßn l¹i sÏ tr¶ dÇn do ®ã ph¶i chÞu mét kho¶n l·i do tr¶ chËm.
- Hµng ®æi hµng: lµ ph¬ng thøc b¸n hµng kh«ng nhËn b»ng tiÒn mµ nhËn b»ng
hµng.
- Hµng tiªu dïng néi bé : dïng ®Ó tÆng biÕu, hoÆc dïng hµng phôc vô s¶n xuÊt
kinh doanh, hoÆc dïng hµng tr¶ l¬ng cho c«ng nh©n viªn.
* Bªn c¹nh c¸c h×nh thøc tiªu thô lµ c¸c ph¬ng thøc thanh to¸n tiÒn hµng sau:
- Thanh to¸n ngay: Kh¸ch hµng thanh to¸n tiÒn hµng ngay sau khi doanh
nghiÖp giao hµng.
- Thanh to¸n chËm: Sau khi giao hµng doanh nghiÖp chØ chÊp nhËn thanh to¸n.
- Thanh to¸n tríc: Kh¸ch hµng tr¶ tiÒn tríc khi doanh nghiÖp giao hµng.
- Thanh to¸n tr¶ gãp: Kh¸ch hµng tr¶ dÇn theo thêi h¹n do doanh nghiÖp qui
®Þnh vµ ph¶i tr¶ phÇn l·i tr¶ gãp.
- Thanh to¸n ®æi hµng: Kh¸ch hµng dïng s¶n phÈm cña m×nh ®Ó thanh to¸n
cho sè l« hµng mua cña doanh nghiÖp víi sù tho¶ thuËn gi¸ c¶ gi÷a hai bªn.
Víi mçi h×nh thøc kÕ to¸n ph¶n ¸nh lªn tµi kho¶n kh¸c nhau vµ sö dông ph¬ng
ph¸p ho¹ch to¸n kh¸c nhau : Thanh to¸n ngay, kÕ to¸n ®· thu tiÒn vµ ph¶n ¸nh sè
tiÒn thu ®îc lªn Tk 111, Tk 112 . NÕu thanh to¸n chËm kÕ to¸n sö dông Tk 131 ®Ó
ghi sè tiÒn ph¶i thu cña kh¸ch hµng.
4
PhÇnII
H¹ch to¸n tiªu thô vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh
trong doanh nghiÖp
2.1. KÕ to¸n xuÊt kho thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh gi¸ vèn hµng b¸n:
2.1.1. KÕ to¸n xuÊt kho thµnh phÈm:
Thµnh phÈm lµ ®èi tîng quan träng cña qu¸ tr×nh tiªu thô, do vËy tæ chøc
h¹ch to¸n tiªu thô ph¶i b¾t ®Çu tõ viÖc h¹ch to¸n thµnh phÈm .
Cô thÓ ph¶i ghi chÐp chÝnh x¸c sè lîng, chñng lo¹i thµnh phÈm xuÊt kho ®Ó b¸n. §Ó
thuËn lîi cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n thµnh phÈm doanh nghiÖp ph¶i ph©n
lo¹i thµnh phÈm thµnh tõng thø, tõng lo¹i, tõng nhãm c¨n cø vµo c«ng dông, chÊt
lîng, träng lîng hay kÝch cì cña chóng.
H¹ch to¸n thµnh phÈm ph¶i tu©n thñ nguyªn t¾c gi¸ vèn thùc tÕ. Thµnh phÈm
nhËp kho, xuÊt kho ph¶i ph¶n ¸nh theo gi¸ vèn thùc tÕ. §èi víi thµnh phÈm xuÊt
kho do mçi lÇn nhËp kho thµnh phÈm cã gi¸ trÞ thùc tÕ kh¸c nhau nªn khi xuÊt kho
ph¶i tÝnh gi¸ xuÊt kho theo c¸c ph¬ng ph¸p sau:
+ Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ ®Ých danh
+ Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ tån ®Çu kú
+ Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp
+ Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷
+ Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ nhËp tríc xuÊt tríc
+ Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ nhËp sau xuÊt tríc
+ Ph¬ng ph¸p hÖ sè gi¸: Trêng hîp doanh nghiÖp ¸p dông gi¸ ho¹ch to¸n th× khi
xuÊt kho doanh nghiÖp ph¶i tÝnh gi¸ thùc tÕ thµnh phÈm xuÊt
TrÞ gi¸ thùc tÕ TP tån
§K
HÖ sè gi¸
TrÞ gi¸ thùc tÕ TP nhËp
trong kú
+
=
TrÞ gi¸ h¹ch to¸n TP tån
§K
+
TrÞ gi¸ h¹ch to¸n TP nhËp
trong kú
TrÞ gi¸ thùc tÕ thµnh phÈm = TrÞ gi¸ h¹ch to¸n thµnh phÈm x HÖ sè gi¸.
xuÊt dïng trong kú
xuÊt dïng trong kú
§Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh viÖc xuÊt kho thµnh phÈm vÒ sè lîng vµ trÞ gi¸, kÕ
to¸n sö dông Tk 155- Thµnh phÈm hay Tk 632- Gi¸ vèn hµng b¸n. Tuú theo doanh
nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho lµ kª khai thìng xuyªn hay
kiÓm kª ®Þnh kú.
5
- Ph¬ng ph¸p Kª khai thêng xuyªn: lµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n mµ c¸c nghiÖp vô
nhËp xuÊt kho ®îc thÓ hiÖn mét c¸ch thêng xuyªn, liªn tôc vµ cã hÖ thèng
theo chøng tõ nhËp, xuÊt. Ph¬ng ph¸p nµy thêng ®îc ¸p dông ë c¸c doanh
nghiÖp thùc hiÖn c©n, ®o, ®ong, ®Õm mét c¸ch chÝnh x¸c sè lîng thµnh phÈm
trong tõng nghiÖp vô nhËp, xuÊt kho. §Ó h¹ch to¸n tæng hîp lu©n chuyÓn
thµnh phÈm theo ph¬ng ph¸p KKTX kÕ to¸n sö dông c¸c Tk: Tk 155-Thµnh
phÈm, Tk 157- Hµng göi b¸n, Tk 632-Gi¸ vèn hµng b¸n.
- Ph¬ng ph¸p KiÓm kª ®Þnh kú: lµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n mµ mçi nghiÖp vô
xuÊt kho thµnh phÈm kh«ng ®îc ghi ngay vµo tµi kho¶n mµ ®Õn cuèi kú h¹ch
to¸n míi tiÕn hµnh kiÓm kª sè thµnh phÈm tån kho ®Ó tÝnh ra sè ®· xuÊt
trong kú vµ ghi mét lÇn vµo Tk 632- Gi¸ vèn hµng b¸n. Ph¬ng ph¸p nµy ®îc
¸p dông ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp kh«ng cã ®iÒu kiÖn ®ong, ®o, c©n, ®Õm
mét c¸ch chÝnh x¸c khèi lîng s¶n phÈm nhËp, xuÊt trong kú.
2.1.2. KÕ to¸n gi¸ vèn hµng b¸n:
Gi¸ vèn hµng b¸n lµ gi¸ thùc tÕ hay toµn bé chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra
®Ó cã ®îc thµnh phÈm, hµng ho¸ ®em b¸n.
Gi¸ vèn cã thÓ x¸c ®Þnh b»ng c¸c c¸ch kh¸c nhau tïy thuéc vµo ®Æc ®iÓm
hoµn thµnh vµ sù vËn ®éng cña hµng b¸n trong tõng doanh nghiÖp vµ viÖc ®¨ng ký
ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ hµng xuÊt kho cña doanh nghiÖp.
- NÕu thµnh phÈm s¶n xuÊt ra kh«ng qua nhËp kho mµ b¸n ngay th× gi¸ vèn thµnh
phÈm xuÊt kho chÝnh lµ gi¸ thµnh phÈm s¶n xuÊt thùc tÕ cña s¶n phÈm ®ã.
- NÕu xuÊt kho thµnh phÈm ®Ó b¸n th× gi¸ vèn l¹i lµ gi¸ thùc tÕ thµnh phÈm xuÊt
kho ®îc tÝnh theo mét trong c¸c ph¬ng ph¸p ®Ò cËp ë trªn.
Trêng hîp doanh nghiÖp h¹ch to¸n thµnh phÈm theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª
®Þnh kú th× trÞ gi¸ vèn hµng xuÊt kho ®îc x¸c ®Þnh :
TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ = TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ + TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ - TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ
TP xuÊt b¸n trong kú TP tån ®Çu kú
TP nhËp trong kú
Tp tån cuèi kú
KÕ to¸n sö dông Tk 632 ®Ó tËp hîp gi¸ vèn hµng xuÊt b¸n trong kú, sau ®ã
kÕt chuyÓn sang Tk 911 ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh.
H¹ch to¸n thµnh phÈm xuÊt kho ®Ó b¸n còng cÇn ph¶i tæ chøc kÕ to¸n chi tiÕt, kÕt
hîp ghi chÐp gi÷a thñ kho vµ phßng kÕ to¸n vÒ t×nh h×nh xuÊt kho thµnh phÈm dùa
trªn chøng tõ xuÊt kho lu©n chuyÓn gi÷a kho vµ kÕ to¸n.
C¸c chøng tõ liªn quan ®Õn xuÊt kho th«ng thêng bao gåm:
- PhiÕu xuÊt kho
- PhiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé.
- Ho¸ ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng.
- Ho¸ ®¬n kiªm phiÕu xuÊt kho.
KÕ to¸n cã thÓ h¹ch to¸n chi tiÕt thµnh phÈm theo c¸c ph¬ng ph¸p sau:
- Ph¬ng ph¸p ghi thÎ song song.
- Ph¬ng ph¸p ®èi chiÕu lu©n chuyÓn.
6
- Ph¬ng ph¸p sæ sè d.
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n thµnh phÈm gi¸ vèn theo hai h×nh thøc b¸n hµng:
- Kª khai thêng xuyªn.:
Tk 154
Tk 155
Tk 632
NhËp kho
XuÊt sp t¹i kho b¸n
Tk 911
K/c gi¸ vèn hµng ®· tiªu thô
trong kú
Tk 157
XuÊt sp göi b¸n
Hµng göi
b¸n ®îc
x¸c nhËn lµ
tiªu thô
XuÊt sp tõ ph©n xëng
göi b¸n
XuÊtkª
b¸n®Þnh
kh«ngkú
qua: kho
- Ph¬ng ph¸p kiÓm
K/c cuèi kú gi¸ vèn hµng tån kho vµ göi b¸n
Tk 157,155
Tk 632
Tk 911
K/c ®Çu kú trÞ gi¸ vèn TP tån kho vµ
hµng göi b¸n
K/c gi¸ vèn hµng ®· tiªu thô
Tk 631
NhËp s¶n xuÊt
2.2. KÕ to¸n doanh thu b¸n hµng:
Doanh thu b¸n hµng lµ toµn bé sè tiÒn b¸n hµng ho¸, s¶n phÈm, cung cÊp lao
vô, dÞch vô ( KÓ c¶ phô thu vµ phÝ thu thªm ngoµi gi¸ b¸n- nÕu cã) mµ doanh
nghiÖp ®îc thõa hëng.
Theo qui ®Þnh cña Bé Tµi chÝnh ban hµnh vÒ luËt thuÕ GTGT th× doanh thu b¸n
hµng ®îc tÝnh nh sau:
- Theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ: Doanh thu b¸n hµng cung cÊp lao vô, dÞch vô lµ toµn
bé sè tiÒn b¸n hµng ho¸ cung cÊp lao vô, dÞch vô cha cã thuÕ GTGT bao gåm c¶
phÇn phô thu vµ phÝ thu thªm ngoµi gi¸ b¸n ( nÕu cã)
- Theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp: Doanh thu b¸n hµng cung cÊp dÞch vô, lao vô lµ tæng
sè tiÒn b¸n hµng ho¸ mµ ®¬n vÞ ®îc hëng ( tæng gi¸ thanh to¸n kÓ c¶ thuÕ GTGT
) bao gåm c¶ phÇn phô thu vµ phÝ thu thªm ngoµi gi¸ b¸n ( nÕu cã).
H¹ch to¸n doanh thu ph¶i ®¶m b¶o tÝnh ®óng ®¾n kú vµ nguyªn t¾c phï hîp
gi÷a doanh thu vµ chi phÝ bá ra.
7
Doanh thu thuÇn lµ tæng sè doanh thu b¸n hµng sau khi trõ c¸c kho¶n gi¶m gi¸,
chiÕt khÊu b¸n hµng, doanh thu cña sè hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i , thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt,
thuÕ xuÊt khÈu.
* Mét sè nghiÖp vô chñ yÕu liªn quan ®Õn b¸n hµng vµ kÕt qu¶ b¸n hµng theo c¸c
ph¬ng thøc b¸n hµng vµ h×nh thøc thanh to¸n:
S¬ ®å h¹ch to¸n tiªu thô theo ph¬ng thøc b¸n hµng trùc tiÕp
TK 155, 156
TK 632
XuÊt kho TP
TK 911
K/c gi¸ vèn hµng b¸n
TK 111, 112
K/c DTBH
CPBH, CP QLDN
ph¸t sinh trong kú
Doanh thu b¸n hµng
TK 3332, 3333
TK 641, 642
TK 111, 112, 131
TK 511
TK 333.1
ThuÕ tiªu thô ®Æc
biÖt, xuÊt khÈu
K/c CPBH, CP
QLDN K
ThuÕ gi¸ trÞ
gia t¨ng
TK 811, 531, 532
ChiÕt khÊu, gi¶m
ChiÕt khÊu, gi¶m gi¸, hµng b¸n bÞ
tr¶ l¹i ph¸t sinh trong kú
gi¸, hµng b¸n bÞ trừ
l¹i b¸n hµng tr¶ gãp
S¬ ®å h¹ch to¸n tiªu thô theo ph¬ng thøc
TK 155
TK 632
K/c gi¸ vèn hµng
b¸n
XuÊt kho TP
TK 111, 112
TK 157
ph¸t sinh trong kú
TK 511
TK
333.1
TK 911
3333
QLDN
K/c DTBH
ThuÕ tiªu
thô ®Æc
biÖt, xuÊt khÈu
ChiÕt khÊu, gi¶m gi¸, hµng b¸n
TK 333.1
ChiÕt khÊu, gi¶m
ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt,
gi¸, hµng b¸n
XKbÞ tr¶ l¹i
TK theo
811, 531,
532
S¬ ®å h¹ch to¸n tiªu thô
ph¬ng
ChiÕt khÊu, gi¶m gi¸, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i ph¸t sinh
trong kú
TK 111, 112
ThuÕ gi¸
trÞ thu BH
Doanh
gia t¨ng
3332, 3333
TK 811, 531,TK532
K/c CPBH, CP
CPBH,bÞ
CPtr¶
QLDN
l¹i ph¸t sinh trong kú
ph¸t sinh
QLDN
TK 155
Doanh thu
b¸n hµng
TK 3332,
CPBH, K/c
CP GVHB
TK 641, 642
TK 111, 112
TK 511
K/c DTBH
TK 641, 642TK 632
XuÊt
kho TPCP
göi QLDN GVHB
K/c
CPBH,
b¸n
TK 111, 112
TK 911
TK 711
Chªnhhµng
lÖch
thøc b¸n
do tr¶ chËm
K/c chiÕt khÊu, GG, BH
bÞ tr¶ l¹i
8
ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng
göi b¸n
2.2.1. KÕ to¸n chi tiÕt doanh thu tiªu thô thµnh phÈm:
C¸c th«ng tin chi tiÕt vÒ doanh thu theo tõng ®èi tîng nh tõng nhãm hµng,
nhãm s¶n phÈm, tõng ho¹t ®éng dÞch vô.. hay tõng ®Þa ®iÓm kinh doanh (tõng bé
phËn phô thuéc : cöa hµng, quÇy b¸n ..) lu«n cÇn thiÕt cho c¸c chñ doanh nghiÖp,
gi¸m ®èc ®iÒu hµnh ®Ó ra c¸c quyÕt ®Þnh trong c«ng t¸c b¸n hµng. §¸p øng yªu cÇu
ho¹ch to¸n chi tiÕt:
- Tµi kho¶n 511: ®îc më chi tiÕt
+ Tk 5111: doanh thu b¸n hµng.
+ Tk 5112: doanh thu b¸n c¸c s¶n phÈm.
+ Tk 5113: doanh thu cung cÊp dÞch vô
+ Tk 5114: doanh thu trî cÊp, trî gi¸.
- Tµi kho¶n 512: Doanh thu b¸n hµng néi bé. §îc h¹ch to¸n chi tiÕt:
+ Tk 5121: doanh thu b¸n hµng ho¸
+ Tk 5122: doanh thu b¸n hµng s¶n phÈm
+ Tk 5123: doanh thu cung cÊp dÞch vô.
Trong mçi tµi kho¶n cÊp 2 trªn doanh thu l¹i ®îc chi tiÕt cho tõng thø s¶n
phÈm, hµng ho¸ dÞch vô nh: doanh thu s¶n phÈm A, doanh thu s¶n phÈm B.....
Ngoµi ra tuú theo ph¬ng thøc b¸n hµng vµ h×nh thøc thanh to¸n mµ kÕ to¸n
ph¶i h¹ch to¸n chi tiÕt doanh thu theo : doanh thu cha thu tiÒn, doanh thu thu tiÒn
ngay, doanh thu nhËn tríc, doanh thu hµng xuÊt khÈu....
§Ó ghi chÐp doanh thu kÕ to¸n më “Sæ chi tiÕt doanh thu”.
Môc ®Ých cña b¸n hµng lµ thu tiÒn ®Ó trang tr¶i, bï ®¾p c¸c chi phÝ liªn quan
®Õn s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm vµ c¸c chi phÝ kh¸c. Do vËy cïng víi viÖc thóc ®Èy
qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm lµ qu¸ tr×nh thu håi tiÒn kÞp thêi. §èi víi nh÷ng kh¸ch
hµng thanh to¸n chËm, kÕ to¸n ph¶i lËp “ Sæ chi tiÕt ph¶i thu cña kh¸ch hµng” cho
tõng kh¸ch hµng ®Ó ®«n ®èc thu nî vµ lËp dù phßng cho nh÷ng kho¶n ph¶i thu khã
®ßi ®Ó tÝnh vµo chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp khi cã b»ng chøng râ rµng.
2.2.2. KÕ to¸n tæng hîp doanh thu:
Doanh thu b¸n hµng ®îc h¹ch to¸n tæng hîp trªn Tk 511 vµ Tk 512
9
Tk 511- Doanh thu b¸n hµng: ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng ra bªn ngoµi. §èi
víi nh÷ng s¶n phÈm b¸n ra ®îc coi lµ tiªu thô , ®· thu ®îc tiÒn ngay hay ®îc quyÒn
thu tiÒn.
Tk 512- Doanh thu b¸n hµng néi bé : ph¶n ¸nh doanh thu b¸n hµng gi÷a c¸c
®¬n vÞ trùc thuéc cïng mét c«ng ty, tæng c«ng ty.. .. h¹ch to¸n toµn nghµnh.
Trêng hîp b¸n hµng thu tiÒn ngay kÕ to¸n sö dông TK 111, TK 112.
Trêng hîp cha thu ®îc tiÒn kÕ to¸n sö dông TK131.
2.2.3. KÕ to¸n c¸c kho¶n lµm gi¶m doanh thu vµ thuÕ GTGT ®Çu ra:
2.2.3.1. KÕ to¸n c¸c kho¶n lµm gi¶m doanh thu:
Trong ®iÒu kiÖn kinh doanh hiÖn nay ®Ó thóc ®Èy m¹nh tiªu thô th× doanh
nghiÖp cÇn cã chÕ ®é khuyÕn khÝch kh¸ch hµng vµ gi÷ uy tÝn cña doanh nghiÖp.
NÕu s¶n phÈm cña doanh nghiÖp kh«ng ®¹t tiªu chuÈn vÒ qui ®Þnh chÊt lîng hay
mÉu m· th× doanh nghiÖp cã thÓ gi¶m gi¸ hoÆc chÊp nhËn l¹i sè hµng ®ã. C¸c
kho¶n nh thÕ sÏ lµm gi¶m trõ doanh thu tiªu thô hµng ho¸ trong kú, cô thÓ:
- ChiÕt khÊu b¸n hµng:lµ sè tiÒn doanh nghiÖp gi¶m cho kh¸ch hµng trong trêng hîp kh¸ch hµng thanh to¸n tríc thêi h¹n hoÆc thêng xuyªn mua hµng víi
sè lîng lín.
- Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i: lµ sè hµng doanh nghiÖp ®îc coi lµ tiªu thô ®· x¸c ®Þnh
doanh thu nhng do s¶n phÈm kh«ng ®óng qui ®Þnh ghi trong hîp ®ång vÒ qui
c¸ch, chñng lo¹i .. .. mµ kh¸ch hµng kh«ng chÞu mua gi¶m gi¸.
- Gi¶m gi¸ hµng b¸n: lµ sè tiÒn doanh nghiÖp gi¶m cho kh¸ch hµng do kh«ng
thùc hiÖn ®óng c¸c kho¶n ®· ký kÕt trong hîp ®ång vÒ chÊt lîng, thêi gian.
- Kho¶n thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt khÈu còng ®îc h¹ch to¸n gi¶m doanh
thu trong kú.
KÕ to¸n sö dông c¸c tµi kho¶n sau:
+ Tk 531-Hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i: ph¶n ¸nh doanh thu cña sè hµng ®· ®· tiªu thô bÞ tr¶
l¹i.
+ Tk 532- Gi¶m gi¸ hµng b¸n: ph¶n ¸nh kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n mµ doanh nghiÖp
chÊp nhËn cho kh¸ch hµng.
+ Tk 333-chi tiÕt: Tk 3331: ThuÕ tiªu thô ®Æc biÖt
Tk 3332: ThuÕ xuÊt khÈu
C¸c kho¶n lµm gi¶m doanh thu trªn cuèi th¸ng kÕt chuyÓn sang Nî Tk 511 ®Ó x¸c
®Þnh doanh thu thuÇn.
2.2.3.2. KÕ to¸n thuÕ GTGT ®Çu ra:
Trêng hîp doanh nghiÖp nép thuÕ theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ trong ®ã tiÒn thu
do b¸n hµng ho¸, s¶n phÈm, dÞch vô bao gåm c¶ thuÕ GTGT mµ doanh nghiÖp thu
hé nhµ níc. Khi h¹ch to¸n, kÕ to¸n ghi riªng sæ thuÕ TK 333.1- ThuÕ GTGT ph¶i
nép. Theo ®Þnh kho¶n:
Nî Tk 111, 131: tæng gi¸ thanh to¸n
Cã Tk 511 : doanh thu cha thuÕ
Cã Tk 333.1: thuÕ GTGT ph¶i nép
10
Hµng th¸ng theo qui ®Þnh cña luËt thuÕ GTGT kÕ to¸n ph¶i lËp b¶ng kª ho¸ ®¬n
chøng tõ, hµng ho¸ dÞch vô mua vµo vµ b¸n ra. LËp tê khai mÉu ®Ó nép cho c¬ quan
thuÕ.
2.3. KÕ to¸n chi phÝ b¸n hµng:
Qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô lu«n g¾n víi c¸c kho¶n chi phÝ
bá ra ®Ó thùc hiÖn vµ thóc ®Èy qu¸ tr×nh tiªu thô ®ã. Kho¶n chi phÝ nµy gäi lµ chi
phÝ b¸n hµng.
Chi phÝ b¸n hµng: lµ chi phÝ lu th«ng vµ chi phÝ tiÕp thÞ ph¸t sinh trong qu¸
tr×nh tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸ dÞch vô. Lo¹i chi phÝ nµy cã: chÝ phÝ qu¶ng c¸o,
chi phÝ giao hµng, giao dÞch, hoa hång b¸n hµng, l¬ng nh©n viªn b¸n hµng, vËn
chuyÓn hµng ho¸, b¶o qu¶n.. Chi phÝ b¸n hµng bao gåm: chi phÝ nh©n viªn , chi phÝ
vËt liÖu bao b×, chi phÝ vËt dông ®å dïng, chi phÝ khÊu hao TSC§, chi phÝ dÞch vô
mua ngoµi, chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn.
§Ó ph¶n ¸nh chi phÝ b¸n hµng, kÕ to¸n sö dông Tk 641- Chi phÝ b¸n hµng. Bao
gåm bÈy Tk cÊp 2:
+ Tk 6411: Chi phÝ nh©n viªn
+ Tk 6412: Chi phÝ vËt liÖu bao b×
+ Tk 6413: Chi phÝ dông cô c«ng cô
+ Tk 6414: Chi phÝ khÊu hao TSC§,...
Cuèi kú kÕ to¸n kÕt chuyÓn c¸c chi phÝ b¸n hµng trong kú tËp hîp ®îc vµo bªn
Nî Tk 911 ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh.
§èi víi nh÷ng ho¹t ®éng cã chu kú kinh doanh dµi, trong kú kh«ng cã hoÆc cã Ýt
s¶n phÈm, hµng ho¸ tiªu thô th× cuèi kú h¹ch to¸n kÕ to¸n chuyÓn toµn bé hoÆc mét
phÇn chi phÝ b¸n hµng vµo bªn Nî Tk 142- Chi phÝ tr¶ tríc( Tk 1422- Chi phÝ chê
kÕt chuyÓn).
Tr×nh tù h¹ch to¸n (tr×nh bµy ë trang sau).
2.4. KÕ to¸n chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp:
- Chi phÝ QLDN lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh cã liªn quan chung ®Õn toµn
bé ho¹t ®éng cña c¶ doanh nghiÖp mµ kh«ng t¸ch riªng ra ®îc cho bÊt kú
ho¹t ®éng nµo. Chi phÝ QLDN bao gåm nhiÒu lo¹i chi phÝ nh Chi chÝ qu¶n lý
kinh doanh, qu¶n lý hµnh chÝnh vµ chi phÝ chung kh¸c.
- Chi phÝ QLDN lµ chi phÝ gi¸n tiÕp, ®©y lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ kh«ng ®îc xÕp
vµo chi phÝ s¶n xuÊt hoÆc qu¸ tr×nh tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô ®ã.
Chi phÝ QLDN bao gåm: Chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý (®îc h¹ch to¸n theo c¸c
kho¶n môc chi phÝ nh: chi phÝ tiÒn l¬ng, BHXH, BHYT, kinh phÝ c«ng ®oµn) chi
phÝ vËt liÖu qu¶n lý, chi phÝ dông cô ®å dïng, chi phÝ KHTSC§, thuÕ phÝ, lÖ phÝ,
c¸c kho¶n chi phÝ vÒ söa ch÷a TSC§, tiÒn l·i vay ph¶i tr¶, ®iÖn tho¹i, ®iÖn tÝn, chi
phÝ héi nghÞ tiÕp kh¸ch, c«ng t¸c phÝ..
§Ó ph¶n ¸nh chi phÝ QLDN, kÕ to¸n sö dông Tk 642- Chi phÝ QLDN ®Ó ph¶n
¸nh, tËp hîp vµ kÕt chuyÓn c¸c chi phÝ QLDN, chi phÝ hµnh chÝnh, chi phÝ sö dông
chung kh¸c liªn quan ®Õn ho¹t ®éng chung kh¸c cña doanh nghiÖp.
Tk 642 ®îc chi tiÕt thµnh c¸c tiÓu kho¶n:
+ Tk 6421: chi phÝ nh©n viªn qu¶n lý
11
+ Tk 6422: chi phÝ vËt liÖu qu¶n lý
+ Tk 6423: chi phÝ ®å dïng v¨n phßng
+ Tk 6424: chi phÝ khÊu hao TSC§
+ Tk 6425: thuÕ, phÝ vµ lÖ phÝ, ...
Chi phÝ QLDN cÇn ®îc dù tÝnh vµ qu¶n lý chi tiªu tiÕt kiÖm hîp lý. Do liªn
quan ®Õn mäi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp nªn cuèi kú cÇn ®îc tÝnh to¸n kÕt
chuyÓn ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh.
Trêng hîp doanh nghiÖp cã chu kú kinh doanh dµi, trong kú kh«ng cã s¶n
phÈm tiªu thô th× cuèi kú kÕ to¸n kÕt chuyÓn toµn bé hoÆc mét phÇn chi phÝ QLDN
sang theo dâi ë lo¹i “Chi phÝ kÕt chuyÓn ®Ó ®Õn kú sau kÕt chuyÓn tiÕp”
Tr×nh tù ho¹ch to¸n (trang sau)
2.5. KÕ to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh :
KÕt qu¶ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh vµ ho¹t ®éng kinh doanh phô
cña doanh nghiÖp lµ kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng vÒ tiªu thô s¶n phÈm , hµng ho¸, dÞch
vô. KÕt qu¶ ®ã ®îc t¸ch b»ng c¸ch so s¸nh gi÷a mét bªn lµ doanh thu thuÇn vµ mét
bªn lµ gi¸ vèn hµng tiªu thô vµ chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ QLDN vµ ®îc biÓu hiÖn
qua lîi nhuËn (hoÆc lç) vÒ tiªu thô.
§Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh, kÕ to¸n sö dông Tk 911-X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh
doanh.
TKbao
641, gåm:
642
TK 334,
TK 111,
Bªn338
Nî: tËp hîp toµn bé chi phÝ
gi¸ vèn hµng b¸n,
chi112,
phÝ138
b¸n hµng,
chi phÝ QLDN.
TiÒn lCã:
¬ng, BHXH,
BHYT, KPC§
ë kh©u
Bªn
KÕt chuyÓn
doanh
thub¸nthuÇn.
C¸c kho¶n lµm gi¶m CPBH
hµng
KÕt qu¶ kinh doanh = Tæng ph¸t sinh Cã - Tæng ph¸t sinh Nî vµ ®îc ph¶n ¸nh vµo
Tk 142- L·i cha ph©n phèi.
§¸p
øng
TK 152,
153, yªu
(611) cÇu qu¶n trÞ, kÕ to¸n ph¶i x¸c ®Þnh kÕt qu¶ b¸n hµng cho tõng s¶n
phÈm, tõng bé phËn vµo cuèi kú kinh doanh hay mçi th¬ng vô.
2.6. VËn dông sæ kÕ to¸n:
XuÊt VL, CC-DC cho b¸n hµng
Tuú
tõng doanh nghiÖp lùa chän c¸c h×nh thøc kÕ to¸n mµ cã c¸c lo¹i sæ kÕ
to¸n kh¸c nhau.
- TK
Sæ 214
chi tiÕt: sö dông sæ chi tiÕt ph¶i thu cña kh¸ch hµng, sæ chi tiÕt TK
b¸n911hµng.. . .
- Sæ KhÊu
c¸i :hao
c¸c
Tk dïng
155,choTkb¸n157,
TSC§
hµng Tk 158, Tk 511, Tk 531, Tk 641, Tk 642, Tk 911..
- Sæ tæng hîp: tuú theo h×nh thøc cã:
KÕt chuyÓn CPBH ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶
kinh doanh
+ NhËt ký chung: sö dông sæ nhËt ký chung, NhËt ký b¸n hµng, NhËt ký thu
tiÒn,
TK NhËt
335 ký chi.. ..
TK 1422
+ Chøng tõ ghi sæ: sö dông chøng tõ ghi sæ
+ NhËt
ký chøng tõ: B¶ng kª sè 5, B¶ng kª sè 11.. .. NhËt ký chøng tõ sè 8,
TrÝch tríc CP söa ch÷a lín, CPBH
NhËt ký chøng tõ sè 10, NhËt ký chøng tõ sè 7.. ..
+ NhËt ký sæ c¸i: sö dông NhËt ký- Sæ c¸i. CPBH chê kÕt chuyÓn vµo kú sau
TK 1422
S¬ ®å c¸c tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp
Ph©n bæ CP CC-DC, CP söa ch÷a lín
TK 111, 112, 331, 141
CP dÞch vô mua ngoµi, CP kh¸c b»ng
tiÒn
12
Ph©n bæ chi phÝ bµn hµng, chi phÝ QLDN theo c«ng thøc sau:
Chi phÝ b¸n hµng (Chi
phÝ QLDN ) hµng tån+
®Çu kú
Chi phÝ b¸n hµng (Chi
phÝ QLDN) ph©n bæ cho
b¸n hµng ra trong kú
=
Chi phÝ b¸n hµng (Chi
phÝ QLDN ) hµng nhËp
trong kú
x
TrÞ gi¸ vèn hµng tån+
®Çu kú
TrÞ gi¸ vèn hµng nhËp
trong kú
TrÞ gi¸ vèn hµng xuÊt
b¸n trong kú
S¬ ®å h¹ch to¸n x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh
TK 911
TK 511, 512, 515
TK 632, 635
KÕt chuyÓn doanh thu thuÇn
vÒ tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸
KÕt chuyÓn gi¸ vèn hµng b¸n
TK 641, 642
KÕt chuyÓn chi phÝ
b¸n hµng
TK 421
TK 142
KÕt chuyÓn lç
KÕt chuyÓn
chi phÝ chê kÕt chuyÓn
13
KÕt chuyÓn l·i
2.7. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh ë
doanh nghiÖp võa vµ nhá
2.7.1. Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n (phÇn trªn)
¦u ®iÓm: thêng xuyªn cËp nhËt ®îc sè lîng tån, xuÊt mét c¸ch chÝnh x¸c
gióp cho viÖc x¸c ®Þnh kÕt qu¶ tiªu thô mét c¸ch hiÖu qu¶.
Nhîc ®iÓm: mÊt nhiÒu thêi gian, nh©n c«ng lao ®éng còng chi phÝ cao h¬n so
víi ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú
2.7.2. Sö dông phÇn mÒm kÕ to¸n
Fast
NghiÖp vô kinh tÕ ph¸t
Quy tr×nh xö lý ®îc thùc hiÖn theo
sinh s¬ ®å sau:
LËp chøng tõ
Chøng tõ kÕ to¸n
NhËp chøng tõ vµo c¸c ph©n
hÖ nghiÖp vô
C¸c tÖp nhËt ký
ChuyÓn sæ sang sæ c¸i
TÖp sæ c¸i
Lªn b¸o c¸o
14
Sæ s¸ch kÕ to¸n
B¸o c¸o tµi chÝnh
2.7.3. ¸p dông sæ nhËt ký chung theo quyÕt ®Þnh sè 15/2006/Q§-BTC
*. Nguyªn t¾c, ®Æc trng c¬ b¶n cña h×nh thøc kÕ to¸n nhËt ký chung
§Æc trng c¬ b¶n cña h×nh thøc kÕ to¸n NhËt ký chung: TÊt c¶ c¸c nghiÖp vô kinh
tÕ, tµi chÝnh ph¸t sinh ®Òu ph¶i ®îc ghi vµo sæ nhËt ký, mµ träng t©m lµ sæ NhËt ký
chung, theo tr×nh tù thêi gian ph¸t sinh vµ theo néi dung kinh tÕ (®Þnh kho¶n kÕ
to¸n) cña nghiÖp vô ®ã. Sau ®ã lÊy sè liÖu trªn c¸c sæ NhËt ký ®Ó ghi sæ c¸i trong
tõng nghiÖp vô ph¸t sinh.
H×nh thøc kÕ to¸n NhËt ký chung gåm c¸c lo¹i sæ chñ yÕu sau:
- Sæ NhËt ký chung, Sæ NhËt ký ®Æc biÖt;
- Sæ c¸i;
- C¸c sæ, thÎ kÕ to¸n chi tiÕt
Tr×nh tù ghi sæ kÕ to¸n theo h×nh thøc kÕ to¸n NhËt ký chung(BiÓu sè 01)
(1) Hµng ngµy c¨n cø vµo c¸c chøng tõ ®· kiÓm tra ®îc dïng lµm c¨n cø ghi sæ, tríc hÕt ghi nghiÖp vô ph¸t sinh vµo sæ NhËt ký chung ®Ó ghi sæ c¸i theo c¸c tµi
kho¶n phï hîp. NÕu ®¬n vÞ cã më sæ, thÎ kÕ to¸n chi tiÕt th× ®ång thêi víi viÖc ghi
sæ nhËt NhËt ký chung, c¸c nghiÖp vô ph¸t sinh ®îc ghi vµo sæ, thÎ to¸n chi tiÕt liªn
quan.
Trêng hîp ®¬n vÞ më c¸c sæ NhËt ký ®Æc biÖt th× hµng ngµy, c¨n cø vµo c¸c chøng
tõ ®îc dïng lµm c¨n cø ghi sæ , ghi nghiÖp vô ph¸t sinh vµo sæ NhËt ký ®Æc biÖt
liªn quan. §inh kú (3,5,10,...ngµy) hoÆc cuèi th¸ng tuú khèi lîng nghiÖp vô ph¸t
sinh, tæng hîp tõng sæ NhËt ký ®Æc biÖt, lÊy sè liÖu ®Ó ghi vµo c¸c tµi kho¶n phï
hîp trªn sæ c¸i, sau khi ®· lo¹i trõ nh÷ng trïng lÆp do mét nghiÖp vô ®îc ghi ®ång
thêi vµo nhiÒu sæ NhËt ký ®Æc biÖt (nÕu cã).
(2) Cuèi th¸ng, cuèi qui, cuèi n¨m, céng sè liÖu trªn sæ c¸i , lËp B¶ng c©n
®èi sè ph¸t sinh.
Sau khi ®· kiÓm tra ®èi chiÕu khíp ®óng, sè liÖu ghi trªn sæ c¸i vµ b¶ng tæng
hîp chi tiÕt( ®îc lËp tõ c¸c sæ, c¸c thÎ kÕ to¸n chi tiÕt ) ®îc dïng ®Ó lËp b¸o c¸o tµi
chinh .
VÒ nguyªn t¾c, tæng sè ph¸t sinh nî vµ tæng ph¸t sinh cã trªn b¶ng c©n ®èi
sè ph¸t sinh ph¶i b»ng tæng ph¸t sinh nî vµ tæng ph¸t sinh cã trªn sæ NhËt ký
chung cung kú.
Biểu số 01
TRÌNH TỰ GHI SỔ KẾ TOÁN
THEO HÌNH THỨC KẾ TOÁN NHẬT KÝ CHUNG
15
Chứng từ kế toán
Sổ Nhật ký
đặc biệt
SỔ NHẬT KÝ CHUNG
SỔ CÁI
Bảng cân đối
số phát sinh
BÁO CÁO TÀI CHÍNH
Ghi chú:
Ghi hàng ngày
Ghi cuối tháng, hoặc định kỳ
16
Sổ, thẻ kế toán
chi tiết
Bảng tổng hợp
chi tiết
PhÇn III
Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c tæ chøc h¹ch
to¸n tiªu thô s¶n phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh
trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt:
Cïng víi sù ph¸t triÓn cña ®Êt níc trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, môc tiªu t¨ng
trëng nhanh lµ mong muèn lín nhÊt cña c¸c doanh nghiÖp cïng víi sù thay ®æi cña
c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ, sù thay ®æi cña chÕ ®é kÕ to¸n, doanh nghiÖp kh«ng thÓ
tr¸nh khái nh÷ng bì ngì. MÆt kh¸c do hÖ thèng kÕ to¸n ViÖt Nam ®ang cßn trong
qu¸ tr×nh hoµn thiÖn nªn gi÷a thùc tÕ vµ chÕ ®é cßn nhiÒu ®iÒu cha phï hîp. VËy
t«i xin ®a ra mét sè ý kiÕn ®ãng gãp víi mong muèn ®îc hoµn thiÖn c«ng t¸c tæ
chøc tiªu thô s¶n phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh trong doanh nghiÖp s¶n
xuÊt.
3.1. ý kiÕn 1: Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp
Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ®îc tËp hîp vµo tk 642, cuèi kú kªt chuyÓn
sang Tk 911, chø kh«ng ph©n bæ vµo gi¸ thµnh hµng hãa nhËp kho, h¹n chÕ rñi ro
trong thÞ trêng, ®¶m b¶o an toµn vèn cho doanh nghiÖp. C¸ch h¹ch to¸n nµy lµm
cho doanh nghiÖp cã thÓ thua lç trong kú h¹ch to¸n song cã hiÖu qu¶ h¬n kÕt qu¶
l·I mµ thùc ra kh«ng cã lîi nhuËn nh c¸ch h¹ch to¸n cò.
3.2. ý kiÕn 2:
VÒ lËp dù phßng gi¶m gi¸.
C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt thêng rÊt ®a d¹ng vÒ c¸c s¶n phÈm do ®ã lîng
hµng tån kho thêng rÊt lín. MÆt kh¸c, xuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm cña thµnh phÈm rÊt dÔ
háng do ®iÒu kiÖn tù nhiªn ®em l¹i nªn c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt thêng ph¶i bá ra
mét lîng chi phÝ lín ®Ó xö lý thµnh phÈm háng vµ s¶n phÈm háng. Theo t«i doanh
nghiÖp nªn lËp dù phßng gi¶m gi¸ cho hµng tån kho vµo cuèi niªn ®é ®Ó phßng
ngõa rñi ro cã thÓ x¶y ra theo nguyªn t¾c thËn träng. Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån
kho sö dông Tk 159.
S¬ ®å gi¶m gi¸ hµng tån kho:
TK721
TK642
TK159
Cuèi niªn ®é(n+1) hoµn nhËp
dù phßng cho n¨m n +1
Cuèi niªn ®é nlËp dù phßng
gi¶m gi¸ hµng tån kho
Cuèi niªn ®é (n +1)lËp dù
phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho
3.3. ý kiÕn 3: VÒ hoµn thiÖn viÖc ghi "Sæ chi tiÕt Tk 131".
C¸c doanh nghiÖp ®· më " Sæ chi tiÕt Tk 131- Ph¶i thu cña kh¸ch hµng" ®Ó
theo dâi t×nh h×nh thanh to¸n cña tõng kh¸ch hµng. Cuèi th¸ng c¸c sæ chi tiÕt nµy
®îc tËp hîp ®Ó x¸c ®Þnh doanh thu cña doanh nghiÖp.
Nhng ®Õn nay cã doanh nghiÖp ¸p dông tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p
khÊu trõ, cã doanh nghiÖp ¸p dông theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp nªn doanh nghiÖp
thêng m¾c nhiÒu thiÕu sãt khi ¸p dông luËt thuÕ míi ë cét ghi Nî Tk 131, ghi
Cã c¸c Tk kÕ to¸n thêng ghi gép c¶ Cã Tk 511( doanh thu ) vµ cã Tk 3331 ( thuÕ
17
GTGT) vµo mét cét mµ doanh nghiÖp ®îc x¸c ®Þnh lµ sè tiÒn thu ®îc do b¸n hµng
ho¸ cung cÊp dÞch vô lao vô mµ kh«ng bao gåm c¶ thuÕ GTGT.
Khi kh¸ch hµng thanh to¸n tiÒn hµng bao gåm c¶ doanh thu vµ thuÕ GTGT.
V× vËy khi tr¶ l¹i hµng, doanh nghiÖp tr¶ l¹i tiÒn hµng bao gåm c¶ thuÕ. V× vËy
doanh nghiÖp nªn tach riªng doanh thu vµ thuÕ GTGT ®Ó tr¸nh nhÇm lÉn gi÷a
kho¶n thu cña doanh nghiÖp vµ thuÕ GTGT nh»m ®¹t hiÖu qu¶ cao trong c«ng t¸c
x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp.
3.4. ý kiÕn 4: VÒ hoµn thiÖn viÖc ghi "Sæ chi tiÕt b¸n hµng"
§Ó theo dâi chi tiÕt t×nh h×nh tiªu thô thµnh phÈm trong th¸ng, kÕ to¸n sö
dông Sæ chi tiÕt b¸n hµng. Sæ nµy ®îc më chung cho c¸c lo¹i thµnh phÈm. Tuy
nhiªn viÖc më sæ kh«ng ®óng mÉu sÏ kh«ng ph¶n ¸nh ®îc doanh thu hµng b¸n bÞ
tr¶ l¹i. ViÖc ph¶n ¸nh c¸c kho¶n lµm gi¶m doanh thu trªn c¬ së ®ã ®Ó x¸c ®Þnh ®îc
doanh thu thuÇn, l·i gép.
C¸ch lËp sæ chi tiÕt b¸n hµng nh sau:
- Cét chøng tõ: ghi ngµy th¸ng, sè hiÖu chøng tõ gèc.
- Cét diÔn gi¶i: ghi néi dung nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh bao gåm c¶ tªn kh¸ch
hµng, tªn s¶n phÈm.
- Cét tµi kho¶n ®øng: ghi sè hiÖu c¸c tµi kho¶n ®èi øng.
- Cét doanh thu : ghi sè lîng, ®¬n gi¸, thµnh tiÒn cña thµnh phÈm ®· tiªu thô.
- Cét c¸c kho¶n tÝnh trõ gåm:
+ Cét thuÕ GTGT: ghi sè thuÕ t¬ng øng víi trÞ gi¸ thµnh phÈm ®· x¸c ®Þnh tiªu
thô.
+ Cét c¸c kho¶n lµm gi¶m doanh thu: thÓ hiÖn doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i.
- Doanh thu thuÇn = Doanh thu - C¸c kho¶n gi¶m trõ
- Gi¸ vèn hµng b¸n: ghi gi¸ vèn cña sè thµnh phÈm tiªu thô.
- L·i gép = Doanh thu thuÇn - Gi¸ vèn hµng b¸n.
3.5. ý kiÕn 5: Më réng phu¬ng thøc b¸n hµng.
Do s¶n phÈm s¶n xuÊt ra cña doanh nghiÖp cã sù c¹nh tranh rÊt khèc liÖt trªn
thÞ trêng. Doanh nghiÖp nµo còng rÊt cè g¾ng t¹o ra s¶n phÈm cã chÊt lîng cao, gi¸
c¶ hîp lý nhÊt ®Ó thu hót ngêi tiªu dïng. Nh÷ng kh¸ch hµng mua hµng b¸n lÎ sÏ
lùa chän c«ng ty nµo t¹o ®iÒu kiÖn cho hä nhiÒu nhÊt. C¸c doanh nghiÖp nªn më
réng c¸c ph¬ng thøc b¸n hµng ®Ó thóc ®Èy qu¸ tr×nh tiªu thô. Ph¬ng thøc "Göi ®¹i
lý" lµ ph¬ng thøc cã hiÖu qu¶ cao gióp doanh nghiÖp trong viÖc giíi thiÖu s¶n
phÈm réng r·i tíi ngêi tiªu dïng. C¸c doanh nghiÖp cã thÓ chÊp nhËn øng tríc sè
s¶n phÈm cho ®¹i lý ch¼ng h¹n nh mét nöa sè s¶n phÈm hay doanh nghiÖp cã thÓ
tr¶ cho ®¹i lý mét tØ lÖ hoa hång ®îc hëng. Nã lµm cho ®¹i lý cã ®éng lùc ®Ó kinh
doanh, nh vËy còng lµ thu hót ®îc c¸c ®¹i lý nhiÒu h¬n. Qua ®ã s¶n phÈm cña c«ng
ty sÏ b¸n ®îc nhiÒu h¬n. B¸n hµng theo ph¬ng thøc " Göi ®¹i lý" sö dông Tk 157Hµng göi b¸n.
ë doanh nghiÖp, kÕ to¸n c¨n cø vµo hîp ®ång kinh tÕ vµ phiÕu xuÊt kho kiÖm vËn
chuyÓn néi bé ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ vèn cña thµnh phÈm ký göi:
Nî Tk 157 (chi tiÕt cho tõng thµnh phÈm)
Cã Tk 155
18
Sau ®ã nhËn ®îc th«ng b¸o cña ®¹i lý b¸n hµng ( th«ng qua b¶ng kª göi tíi) cho
biÕt sè hµng b¸n ®îc th× kÕ to¸n míi viÕt ho¸ ®¬n b¸n hµng thay cho phiÕu xuÊt
kho kiªm vËn chuyÓn néi ®Þa . Ghi:
Nî Tk 632
Cã Tk 157 ( chi tiÕt)
C¨n cø vµo hîp ®ång kinh tÕ vµ h×nh thøc thanh to¸n cô thÓ , cã thÓ lµ:
+ Trõ ngay mét phÇn hoa hång ®îc hëng cña ®¹i lý b¸n hµng trªn tæng sè tiÒn
thu vÒ. Ghi:
Nî Tk 111, 112: tæng sè tiÒn thu vÒ
Nî Tk 642: hoa hång ®îc hëng
Cã Tk 511: gi¸ b¸n cha cã thuÕ
Cã Tk 3331: thuÕ GTGT ®Çu ra.
+ HoÆc kÕ to¸n ph¶n ¸nh nghiÖp vô thu toµn bé sè tiÒn råi sau ®ã lËp chøng tõ
chi phÇn hoa hång sau. Ghi:
Nî Tk 111, 112: tæng sè tiÒn thu vÒ
Cã Tk 511: gi¸ b¸n cha cã thuÕ
Cã Tk 3331: thuÕ GTGT ®Çu ra
19
C¨n cø phiÕu chi :
Nî Tk 641: sè tiÒn hoa hång
Cã Tk 111.
Ngoµi ra doanh nghiÖp cã kho¶n chiÕt khÊu b¸n hµng ®Ó gi¶m cho kh¸ch hµng thêng xuyªn mua víi khèi lîng lín. §©y lµ vÊn ®Ò nhá nhng t«i nghÜ r»ng nã cã ý
nghÜa trong viÖc thóc ®Èy tiªu thô. Mét mÆt lµ khuyÕn khÝch cho kh¸ch hµng ®Ó
doanh nghiÖp cã thÓ tiªu thô ®îc lîng hµng ho¸ lín h¬n n÷a. Nhng ®iÒu quan träng
h¬n lµ t¹o ®îc mèi quan hÖ kinh doanh l©u dµi víi kh¸ch hµng.
C¸c kho¶n chiÕt khÊu b¸n hµng ®îc ph¶n ¸nh vµo TK811- Chi phÝ ho¹t ®éng tµi
chÝnh.
Trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n, doanh nghiÖp cÇn c¶i tiÕn mét sè mÆt vÒ chøng tõ
nh tiÒn thu b¸n hµng, tiÒn thuÕ VAT thu hé hoÆc sè ngµy kh¸ch hµng nhËn nî vµ l·i
do tr¶ chËm . Bªn c¹nh ®ã, viÖc qu¶n lý xuÊt khÈu thµnh phÈm ph¶i hÕt søc chÆt
chÏ, kÞp thêi nh»m kh¾c phôc nh÷ng s¬ hë, lÖch l¹c trong qu¶n lý vµ tæ chøc h¹ch
to¸n.
Trong thùc tÕ, c«ng t¸c h¹ch to¸n vµ qu¶n ký thµnh phÈm còng nh tiªu thô
thµnh phÈm còng ®Æt ra nhiÒu vÊn ®Ò cÇn kh¾c phôc vµ hoµn thiÖn.
ë mét sè doanh nghiÖp c«ng t¸c qu¶n lý cßn láng lÎo,kh«ng chÊp hµnh nh÷ng
thñ tôc quy ®Þnh, kh«ng thùc hiÖn chÕ ®é kiÓm kª cuèi kú, sæ s¸ch kho vµ kÕ to¸n
kh«ng thèng nhÊt, sæ s¸ch chøng tõ cßn thiÕu vµ kh«ng ®¶m b¶o. Nhµ qu¶n lý vµ
c¸n bé chuyªn m«n cha x¸c ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm, cßn bu«ng láng kiÓm so¸t vµ
kiÓm kª ®Þnh kú. ViÖc chÊp hµnh c¸c chØ thÞ, híng dÉn cña Bé tµi chÝnh, Vô KÕ
to¸n cßn cha nghiªm tóc vµ cha triÖt ®Ó, kû c¬ng, kû luËt b¸o c¸o cßn cha nghiªm
tóc.
VËy trong doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã mét hÖ thèng thñ tôc kiÓm so¸t néi bé, c¸c
nhµ qu¶n lý ph¶i quan t©m chØ ®¹o c«ng t¸c an toµn kho quü ®Ó b¶o vÖ tµi s¶n cña
doanh nghiÖp khái bÞ thÊt tho¸t l¹m dông nh»m khuyÕn khÝch hiÖu qu¶ ho¹t ®éng
vµ ®éng viªn sù t«n träng triÖt ®Ó c¸c chÝnh s¸ch mµ nhµ qu¶n lý ®Ò ra.
+ Nh©n viªn kÕ to¸n ph¶i lµ ngêi cã kh¶ n¨ng vµ ®¸ng tin cËy. Nhµ qu¶n lý ph¶i
ph©n ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm, t¸ch biÖt gi÷a ngêi thñ kho vµ ngêi kÕ to¸n thµnh phÈm,
t¸ch biÖt gi÷a ngêi cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh c¸c nghiÖp vô vµ ngêi gi÷ tµi s¶n liªn
quan , ph©n chia tr¸ch nhiÖm ®Ó cã thÓ kiÓm tra chÐo lÉn nhau. Khi cã sù ph©n chia
nhiÖm vô th× cÇn ph¶i cã sù th«ng ®ång gi÷a hai hoÆc nhiÒu ngêi nÕu muèn biÓn
thñ tµi s¶n vµ ¨n c¾p ®îc giÊu diÕm trong sæ s¸ch.
Trªn ®©y lµ mét sè ý kiÕn nhá trªn ph¬ng diÖn lý thuyÕt nh»m tiÕp tôc hoµn
thiÖn hÖ thèng tµi kho¶n còng nh chÕ ®é sæ s¸ch kÕ to¸n cña hÖ thèng kÕ to¸n hiÖn
hµnh, cô thÓ lµ nghiÖp vô h¹ch to¸n tiªu thô thµnh phÈm vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh
doanh. C¬ së ®Ó ®a ra nh÷ng ý kiÕn trªn ®©y, ngoµi nh÷ng kiÕn thøc ®· ®îc nghiªn
cøu c¶ vÒ lý luËn vµ thùc tiÔn. Víi ph¬ng ph¸p ghi chÐp tµi kho¶n kÕ to¸n nµy, mçi
doanh nghiÖp sÏ tù kh¼ng ®Þnh sù tån t¹i thùc sù lµ mét tÕ bµo sèng trong nÒn kinh
tÕ thÞ trêng vµ ngîc l¹i, nÕu doanh nghiÖp nµo kh«ng ®øng v÷ng ®îc trªn thÞ trêng
th× nã sÏ tù ®µo th¶i.
20
- Xem thêm -
.DOC 
22 
36 
112 
