LỜI NÓI ĐẦU
Trong c¬ chÕ thÞ trêng kh¾c nghiÖt hiÖn nay, ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn l©u dµi
th× ®ã qu¶ lµ mét bµi to¸n rÊt bøc xóc ®èi víi tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp, ®Æc biÖt lµ
®èi víi c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc. BÊt cø mét doanh nghiÖp nµo muèn tån t¹i vµ
ph¸t triÓn th× ®ßi hái ph¶i kinh doanh cã l·i. Muèn vËy c¸c doanh s¶n xuÊt ph¶i
®a ra mét môc tiªu cho m×nh, ®ã lµ s¶n xuÊt ra s¶n phÈm ph¶i cã chÊt lîng tèt,
mÉu m· ®Ñp, phï hîp víi thÞ hiÕu ngêi tiªu dïng vµ ®Æc biÖt lµ cã gi¸ thµnh h¹.
ChÝnh v× vËy biÖn ph¸p tiÕt kiÖm chi phÝ vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ nhiÖm vô
rÊt quan träng trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
§Ó qu¶n lÝ tèt chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm th× c¸c doanh
nghiÖp s¶n xuÊt ph¶i thùc hiÖn ®îc nhiÒu biÖn ph¸p kh¸c nhau. Mét trong nh÷ng
biÖn ph¸p ®ã lµ c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung, kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm nãi riªng lu«n lu«n lµ mèi quan t©m hµng ®Çu cña c¸c doanh
nghiÖp .
KÕ to¸n lu«n lµ c«ng cô quan träng ®Ó qu¶n lÝ kinh tÕ nãi chung vµ tæ chøc
tèt c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña c¸c lo¹t s¶n
phÈm s¶n xuÊt ra mét c¸ch chÝnh x¸c kÞp thêi, ®óng ®èi tîng vµ ®óng ph¬ng ph¸p
®Æt ra. §ång thêi lµ nguån th«ng tin sè liÖu ®¸ng tin cËy ®Ó Nhµ níc ®iÒu hµnh vÜ
m« vÒ kinh tÕ, kiÓm tra, kiÓm so¸t.
Qua qu¸ tr×nh t×m tßi vµ nghiªn cøu lÝ luËn, thùc tr¹ng c¸c Doanh nghiÖp
c«ng nghiÖp hiÖn nay, cïng víi sù híng dÉn gi¶ng d¹y cña tiÕn sÜ NguyÔn ViÕt
TiÕn, em xin ®îc tr×nh bµy bµi viÕt cña m×nh víi chñ ®Ò: “ Hoµn thiÖn kÕ to¸n
tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp c«ng
nghiÖp”.
Néi dung bµi viÕt gåm c¸c phÇn sau:
PhÇn I: Nh÷ng vÊn ®Ò lÝ luËn c¬ b¶n vÒ kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸
thµnh s¶n phÈm.
PhÇn II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp vµ nh÷ng ý kiÕn ®Ò xuÊt
nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n nghiÖp vô ®ã.
PhÇn III: BiÖn ph¸p hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm .
PhÇn thø IV : KÕt luËn
Do thêi gian vµ kiÕn thøc cña b¶n th©n cßn h¹n chÕ nªn bµi viÕt sÏ kh«ng tr¸nh
khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong ®îc sù gãp ý cña c¸c thµy c« gi¸o ®Ó bµi
viÕt cña em ®îc hoµn thiÖn tèt h¬n .
2
phÇn thø nhÊt
lý luËn c¬ b¶n vÒ h¹ch to¸n chi phÝ vµ gi¸
thµnh s¶n phÈm .
I. sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¶i h¹ch to¸n chi phÝ vµo gi¸
thµnh s¶n xuÊt.
NÒn kinh tÕ hiÖn nay ®ang trªn con ®êng ®æi míi. C¸c doanh nghiÖp Nhµ
níc ®· bíc qua khái nh÷ng bì ngì ban ®Çu ®Ó bíc vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh theo c¬ chÕ thÞ trêng. Tríc sù c¹nh tranh gay g¾t gi÷a c¸c doanh nghiÖp
trong vµ ngoµi níc, c¸c doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× s¶n xuÊt kinh
doanh ph¶i n©ng ®îc hiÖu qña kinh tÕ. Cã nghÜa lµ doanh thu kh«ng chØ nh÷ng bï
®¾p ®îc nh÷ng chi phÝ mµ cßn ph¶i cã lîi nhuËn, h¬n n÷a ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ
nghÜa vô víi Nhµ níc.
Víi ®iÒu kiÖn gi¸ c¶ trªn thÞ trêng hiÖn nay chÞu sù thèng chÕ cña quy luËt
cung cÇu c¹nh tranh, ®Ó cã lîi nhuËn tõ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh th× doanh
nghiÖp chØ quan t©m ®Õn chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét
chØ tiªu kinh tÕ quan träng ,biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña, hao phÝ lao ®éng sèng vµ hao
phÝ lao ®éng vËt ho¸ ®Ó s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm. §øng trªn gãc ®é hiÖu qu¶
kinh tÕ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm biÓu hiÖn kh¼ n¨ng sinh lêi cña c¸c doanh nghiÖp.
Trong doanh nghÖp hiÖn nay, c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc ®îc Nhµ níc giao
quyÒn tù chñ trong s¶n xuÊt kinh doanh, thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh tÕ ®éc lËp. §Ó
x¸c ®Þnh ®îc chÝnh x¸c hiÖu qu¶ H§SXKD th× doanh nghiÖp cÇn thiÕt ph¶i x¸c
®Þnh ®Çy ®ñ chÝnh x¸c c¸c kho¶n chi phÝ ®· bá ra vµ kÕt qu¶ tiªu thô s¶n phÈm.
Bªn c¹nh viÖc h¹ch to¸n ®Çy ®ñ c¸c kho¶n thu nhËp , cã nghÜa lµ tÝnh ®óng, tÝnh
®ñ c¸c kho¶n chi phÝ ®· chi ra vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm. §©y lµ viÖc lµm kh«ng
nh÷ng cÇn thiÕt mµ cßn mang l¹i tÝnh chÊt nguyªn t¾c cho c¸c doanh nghiÖp thùc
hiÖn vµ h¹ch to¸n kinh tÕ doanh nghiÖp. Bëi v× chÕ ®é h¹ch to¸n kinh tÕ doanh
nghiÖp ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i dïng thíc ®o tiÒn tÖ ®Ó ®o lêng chi phÝ vµ
hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, dïng thu nhËp ®Ó bï
®¾p chi phÝ trªn nguyªn t¾c cã lîi vµ ®¶m b¶o cã lêi. ViÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh x¸c lµ mét trong nh÷ng yªu cÇu c¬ b¶n cña
c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp.
3
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, s¶n phÈm cña doanh nghiÖp muèn tiªu thô ®îc, hai lîi thÕ c¹nh tranh ®ã lµ chÊt lîng vµ gi¸ b¸n s¶n phÈm cña doanh nghiÖp
ph¶i dõng l¹i ë møc thÞ trêng cã thÓ chÊp nhËn ®îc. Muèn thu ®îc lîi nhuËn cùc
®¹i th× c¸c doanh nghiÖp chØ b»ng c¸ch tèt nhÊt lµ phÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh c¸ biÖt
cña m×nh, viÖc h¹ thÊp gi¸ thµnh cã ý nghÜa rÊt quan träng ®èi víi doanh nghiÖp,
nã kh«ng ngõng lµm t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp mµ cßn t¹o cho doanh
nghiÖp ®øng v÷ng trong c¹nh tranh. §Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm th× phô thuéc vµo
yÕu tè kÜ thuËt vµ viÖc thay ®æi thiÕt kÕ ( rÎ tiÒn mµ vÉn ®¶m b¶o chÊt lîng s¶n
phÈm ) c¶i tiÕn m¸y mãc thiÕt bÞ, trang bÞ thªm thiÕt bÞ hiÖn ®¹i cã c«ng suÊt
cao ... Cßn trªn gãc ®é kÜ thuËt tríc hÕt lµ viÖc h¹ch to¸n ®Çy ®ñ chÝnh x¸c chi
phÝ s¶n xuÊt vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm. Trªn c¬ së ®ã ph©n tÝch vµ ®Ò ra c¸c biÖn
ph¸p ®Ó phÊn ®Êu gi¶m chi phÝ vµ h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm .
Tõ nh÷ng vÊn ®Ò trªn , xuÊt ph¸t tõ thùc tÕ ë níc ta hiÖn nay , viÖc h¹ch to¸n
chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh x¸c phÊn ®Êu kh«ng ngõng h¹
thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét yªu cÇu cÊp thiÕt vµ cËp nhËt ®èi víi c¸c doanh
nghiÖp,lµ kh©u träng t©m cña toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n trong c¸c doanh nghiÖp hiÖn
nay.
II. néi dung, ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm .
II.1. Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt .
ViÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cô thÓ ®îc tiÕn hµnh nh sau:
KÕ to¸n chi phÝ NVL trùc tiÕp :
Chi phÝ NVL trùc tiÕp bao gåm toµn bé chi phÝ NVL chÝnh , vËt liÖu phô, nhiªn
liÖu ®éng lùc dïng trùc tiÕp cho viÖc s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm .
ViÖc tËp hîp chi phÝ NVL trùc tiÕp vµo c¸c ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã
thÓ ®îc tiÕn hµnh theo ph¬ng ph¸p tËp hîp trùc tiÕp hoÆc theo ph¬ng ph¸p tËp
hîp trùc tiÕp hoÆc theo ph¬ng ph¸p gi¸n tiÕp .
Tr×nh tù kÕ to¸n nh sau:
- C¨n cø vµo chøng tõ xuÊt kho vËt liÖu hoÆc b¶ng ph©n bæ NVL, sau khi ®· x¸c
®Þnh gi¸ thùc tÕ cña NVL thùc tÕ xuÊt dïng cho c¸c ®èi tîng ghi:
Nî TK 621 (chi tiÕt liªn quan)
Cã TK152.
- Cuèi kú kÕ to¸n kÕt chuyÓn cho c¸c ®èi tîng ghi :
Nî TK 154 (chi tiÕt liªn quan)
4
Cã TK 621
- NÕu NVL mua ngoµi xuÊt th¼ng cho s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm, kh«ng qua kho
th× c¨n cø vµo chøng tõ xuÊt kho ghi :
Nî TK 621
Cã TK 111, 112, 331...
Cuèi th¸ng nÕu cã NVL sö dông cha hÕt nép tr¶ k¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi
nhËp kho, kÕ to¸n c¨n cø vµo b¸o c¸o vËt liÖu cuèi th¸ng cña ph©n xëng , tæ ®éi
s¶n xuÊt phiÕu nhËp kho vËt liÖu , phÕ liÖu ®Ó tÝnh to¸n trÞ gi¸ cña chóng vµ ghi:
Nî TK 152
Cã TK 621
KÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp :
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ c¸c kho¶n tiÒn ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc
tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm nh tiÒn l¬ng , trî cÊp , kho¶n trÝch theo l¬ng nh BHXH ,
BHYT, KPC§ cña c«ng nh©n s¶n xuÊt , chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp còng cã thÓ
tËp hîp trùc tiÕp hoÆc ph©n bæ gi¸n tiÕp cho ®èi tîng liªn quan . Trêng hîp ph©n
bæ gi¸n tiÕp th× tiªu chuÈn ph©n bæ cã thÓ lµ tiÒn c«ng hay giê c«ng ®Þnh møc
hä¨c cã thÓ lµ giê c«ng thùc tÕ , theo h×nh thøc kÕ to¸n NKCT th× chi phÝ nh©n
c«ng trùc tiÕp ®îc ph¶n ¸nh trªn b¶ng ph©n bæ sè 1 vµ b¶ng kª sè 4.
Tr×nh tù kÕ to¸n :
- C¨n cø vµo b¶ng thanh to¸n l¬ng , tµi liÖu trÝch BHXH,BHYT, KPC§ hoÆc
b¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng ghi :
Nî TK 622
Cã TK 334 , 335, 338...
- Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo c¸c ®èi tîng liªn quan
Nî TK 154
Cã TK 622
KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh phô :
Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ngoµi c¸c bé phËn s¶n xuÊt kinh doanh
chÝnh cßn cã thÓ s¶n xuÊt c¸c bé phËn kinh doanh phô . §ã lµ :
- Lo¹i s¶n xuÊt kinh doanh phô ®îc tæ chøc ra nh»m phôc vô cho s¶n xuÊt kinh
doanh chÝnh nh : Ph©n xëng söa ch÷a , ph©n xëng ®iÖn .
5
- Lo¹i s¶n xuÊt kinh doanh phô ®îc tæ chøc nh»m môc ®Ých tËn dông n¨ng lùc
s¶n xuÊt ®Ó s¶n xuÊt mÆt hµng phô , t¨ng thu nhËp nh : s¶n xuÊt mÆt hµng phÕ
liÖu , phÕ phÈm.
- Lo¹i s¶n xuÊt kinh doanh phô ®îc tæ chøc ra víi môc ®Ých trùc tiÕp phôc vô c¶i
thiÖn ®êi sèng cho c«ng nh©n viªn nh kinh doanh nhµ ë , nhµ ¨n , c¨ng tin .
Tr×nh tù kÕ to¸n :
TËp hîp c¸c chi phÝ ph¸t sinhtrong c¸c ph©n xëng bé phËn s¶n xuÊt phô :
Chi phÝ NVL trùc tiÕp :
Nî TK 621
Cã TK 152, 153
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp :
Nî TK 622
Cã TK 334, 153
Chi phÝ s¶n xuÊt chung:
Nî TK 627
Cã TK 334, 338, 152, 153, 214, 111, 112..
Cuèi k× kÕt chuyÓn c¸c chi phÝ vµo c¸c ®èi tîng tËp hîp chi phÝ ®Ó tÝnh gi¸ thµnh
s¶n xuÊt , lao vô s¶n xuÊt kinh doanh phô .
Nî TK 154(chi tiÕt liªn quan )
Cã TK 621, 622, 627
C¨n cø vµo gi¸ thµnh ®¬n vÞ thùc tÕ , s¶n lîng s¶n phÈm phôc vô cho c¸c ®èi tîng
kÕ to¸n x¸c ®Þnh lao vô , s¶n xuÊt phôc vô cho c¸c ®èi tîng vµ ghi sæ :
Nî TK 627, 641, 642
Nî TK 157, 632
Cã TK 154
KÕ to¸n chi phÝ tr¶ tríc :
ViÖc tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ tr¶ tríc ®îc thùc hiÖn trªn TK 142 (chi phÝ tr¶ tríc). Tr×nh tù kÕ to¸n:
C¸c tµi kho¶n chi phÝ ph¸t sinh thuéc chi phÝ tr¶ tríc .
- C¨n cø vµo nh÷ng ph¶n ¸nh chi phÝ ®ã ph¸t sinh :
Nî TK 142
Cã TK 111, 112, 152, 153...
6
- C¨n cø vµo chi phÝ ®· ph¸t sinh , tÝnh to¸n ph©n bæ chi phÝ tr¶ tríc vµo chi phÝ
kinh doanhcña kú nµy.
Nî TK 214, 627, 641, 642
Cã TK 142 (1421)
§èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã chu kú s¶n xuÊt kinh doanh dµi, nÕu ®îc phÐp kÕt
chuyÓn mét chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp sang kú sau khi cã
doanh thu tiªu thô t¬ng øng ghi:
Nî TK 911
Cã TK 142
Theo h×nh thøc kÕ to¸n nhËt ký chøng tõ th× chi phÝ tr¶ tríc ®îc thõc hiÖn trªn
b¶ng kª sè 6.
KÕ to¸n chi ph¶i tr¶ :
Tr×nh tù kÕ to¸n nh sau
-Khi tÝnh trÝch tríc theo kÕ ho¹ch chi phÝ ph¶i tr¶ vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh
ghi:
Nî TK 622, 627, 641, 642
Cã TK 335
- Chi phÝ ph¶i tr¶ thùc tÕ ®· ph¸t sinh ghi:
Nî TK 335
Cã TK 241
Cã TK 331
Cã TK111,112,152,153
Cuèi niªn ®é kÕ to¸n ph¶i quyÕt to¸n chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh v¬Ýi chi phÝ tÝnh
trøc.NÕu chi phÝ ph¶i tr¶ ®· tÝnh trøoc vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lín h¬n sè
thùc tÕ ®· ph¸t sinh th× sè chªnh lÖch sÏ ®ùoc ghi g¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh.
Nî TK 335
Cã TK 627,642,641.
KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung:
Tr×nh tù kÕ to¸n:
Ph¶n ¸nh viÖc tËp hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh thùc tÕ:
Nî TK 627
Cã TK 334,338
7
Cã TK 152,153,142
Cã TK 214
Cã TK 111,112,331
Cã TK 333 (3336)
NÕu ph¸t sinh gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung:
Nî TK 111,112,138
Cã TK 627
- Cuèi kú ph©n bæ chØ tiªu s¶n xuÊt chung vµ kÕt chuyÓn vµo TK cã liªn quan
Nî TK 154
Cã TK 627
KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt:
§èi víi c¸c doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng
ph¸p kª khai thêng xuyªn .§Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÊm kÕ to¸n sö dông TK 154.
Tr×nh tù kÕ to¸n:
- Cuèi th¸ng kÕt chuyÓn chi phÝ NVL trùc tiÕp :
Nî TK 154
Cã TK 621
- Cuèi th¸ng kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp theo tõng ph©n xëng, s¶n
phÈm, lao vô, dÞch vô:
Nî TK 154
Cã TK 627
C¨n cø vµo gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ cña c¸c s¶n phÈm ®· hoµn thµnh trong
kú nhËp kho , göi ®i b¸n hoÆc b¸n trùc tiÕp kh«ng qua kho do bé phËn kÕ to¸n
tÝnh gi¸ thµnh ®· ghi :
Nî TK 155
Nî TK 632
Nî TK 157
Cã TK 154
NÕu cã ph¸t sinh c¸c kho¶n båi thêng vµ thu håi sè liÖu cho s¶n phÈm háng
kh«ng söa ch÷a ®îc, kÕ to¸n c¨n cø vµo chøng tõ ghi :
Nî TK 138
8
Nî TK 152
Cã TK 154
§èi víi c¸c doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho theo
ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú:
§Çu th¸ng kÕt chuyÓn gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú cña TK 154 sang TK 631.
Nî TK 631
Cã TK 154
Nî TK 631
Cã TK 154
Cuèi th¸ng c¨n cø vµo sè chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®îc trªn c¸c tµi kho¶n , chi
phÝ kÕt chuyÓn vµo TK 631.
+ KÕt chuyÓn chi phÝ NVL trùc tiÕp:
Nî TK 631
Cã TK 621
+ KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp :
Nî TK 631
Cã TK 622
+ KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung:
Nî TK 631
Cã TK 627
+ Cuèi th¸ng ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë:
Nî TK 154
Cã TK 631
Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm , c«ng viÖc ®· hoµn thµnh trong kú ®îc tÝnh
theo c«ng thøc :
Gi¸ thµnh sx SP
xuÊt
c«ng viÖc hoµn
thµnh trong kú
Chi phÝ s¶n xuÊt
=
kinh doanh dë
dang ®Çu kú
KÕt qu¶ tÝnh to¸n sÏ ghi:
Nî TK 632
9
Chi phÝ
+
®· tËp hîp
trong kú
Chi phÝ s¶n
-
kinh doanh dë
dang cuèi kú
Cã TK 631
II.2 .Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
§Ó gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch ®óng ®¾n ®¶m b¶o tÝnh ®óng , tÝnh ®ñ,
tÝnh chÝnh x¸c gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm ®· hoµn thµnh cÇn ph¶i nghiªn cøu
¸p dông ph¬ng ph¸p thÝch hîp. ViÖc ¸p dông ph¬ng ph¸p nµotuú thuéc vµo ®Æc
®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm , tÝnh chÊt cña s¶n phÈm, tr×nh ®é vµ
yªu cÇu qu¶n lý , phô thuéc vµo ®èi tîng tËp hîp chi phÝ, ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh
vµ kú tÝnh gi¸ thµnh .
Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trùc tiÕp (cßn gäi lµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸
thµnh gi¶n ®¬n)
Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt
®¬n gi¶n, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ phï hîp víi ®èi tù¬ng tÝnh gi¸ thµnh . Kú tÝnh
gi¸ thµnh phï hîp víi kú b¸o c¸o hµng th¸ng.
Theo ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trùc tiÕp , cuèi th¸ng sau khi kiÓm kª ®¸nh gi¸
x¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n
phÈm ®· hoµn thµnh trong kú theo c«ng thøc :
Z = D1 + C - D2
Trong ®ã :
Z : lµ tæng gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm ®· hoµn thµnh.
D1: chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú
D2: chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú
Ph¬ng ph¸p tÝnh gÝa thµnh s¶n phÈm ph©n bíc , cã tÝnh gi¸ thµnh nöa
thµnh phÈm
Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ chÕ
biÕn s¶n phÈm phøc t¹p . Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm ph¶i qua nhiÒu bíc chÕ
biÕn liªn tiÕp . §èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ tõng ph©n xëng s¶n xuÊt . §èi tîng
tÝnh gi¸ thµnh lµ nöa thµnh phÈm hoµn thµnh ë bíc cuèi cïng .
Theo ph¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh cña nöa thµnh phÈm bíc tríc
chuyÓn sang bíc sau ®Ó tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm bíc sau. Cø thÕ tiÕp tôc
cho ®Õn khi tÝnh ®îc gi¸ thµnh thùc tÕ cña thµnh phÈm hoµn thµnh ë bøc cu«Ý
cïng Ph¬ng ph¸p nµy cã thÓ kh¸i qu¸t b»ng nh÷ng c«ng thøc sau:
Gi¸ thµnh nöa
D1
C
D2
10
thµnh phÈm
bíc 1
=
bíc 1
+
bíc 1
-
bíc 1
Gi¸ thµnh nöa
Gi¸ thµnh nöa
D1
thµnh phÈm = thµnh phÈm + bíc 2 +
bíc 2
bíc 1
T¬ng tù víi bíc n
C
bíc 2
-
D2
cuèi kú
bíc 2
Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ph©n bíc kh«ng tÝnh gi¸ thµnh
nöa thµnh phÈm .
Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã ®Æc ®iÓm nh ë ph¬ng
ph¸p thø 2. Theo ph¬ng ph¸p nµy kÕ to¸n kh«ng tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm
hoµn thµnh trong tõng bíc mµ tæng hîp chi phÝ tÝnh gi¸ thµnh cña thµnh phÈm
hoµn thµnh ë bíc cuèi cïng
Ngoµi ba ph¬ng ph¸p trªn kÕ to¸n cßn cã thÓ tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cña
s¶n phÈm theo ph¬ng ph¸p kh¸c nh :
Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng
Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh lo¹i trõ s¶n phÈm phô
Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo hÖ sè
Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo tû lÖ
Sau khi tÝnh ®îc gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm ®· hoµn thµnh, kÕ to¸n
kÕt chuyÓn :
+ §èi víi doanh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn :
Nî TK 155, 157, 632
Cã TK 154
+ §èi víi doanh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª
®Þnh kú:
11
Nî TK 632
Cã TK 631
12
phÇn thø hai
thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm ë c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp vµ
nh÷ng ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn kÕ to¸n nghiÖp vô
®ã
I . Thùc tr¹ng ë c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay.
Tríc ®©y theo c¬ chÕ bao cÊp, c¸c doanh nghiÖp ®Òu ®îc Nhµ níc bao cÊp, thÞ
trêng æn ®Þnh nªn c¸c doanh nghiÖp kh«ng gÆp khã kh¨n g× lín .
Tõ khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c¸c doanh nghiÖp gÆp rÊt nhiÒu khã
kh¨n trong kh©u tiªu thô s¶n phÈm , ®Æc biÖt lµ tõ n¨m 1991 thÞ trêng §«ng ¢u
biÕn ®éng . C¸c doanh nghiÖp kh«ng cßn ký ®îc nhiÒu hîp ®ång n÷a.
Tríc t×nh h×nh ®ã c¸c doanh nghiÖp ®· tæ chøc nghiªn cøu thÞ trêng vµ tæ chøc
tiªu thô theo hîp ®ång , nhËn gia c«ng s¶n phÈm. V× vËy mét sè c¸c doanh
nghiÖp vÉn ®øng v÷ng vµ kh«ng ngõng ph¸t triÓn hoµn thµnh nghÜa vô víi Nhµ níc.
Cïng víi sù ®i lªn vµ ph¸t triÓn trong s¶n xuÊt tr×nh ®é qu¶n lý cña c¸c doanh
nghiÖp còng kh«ng ngõng ®îc cñng cè vµ n©ng cao , ®Æc biÖt lµ trong c«ng t¸c
chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm .
§Ó ®øng v÷ng trong c¹nh tranh , t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc tiªu thô s¶n
phÈm xuÊt ra, bªn c¹nh c¸c chiÕn lîc marketing , doanh nghiÖp rÊt chó träng ®Õn
vÊn ®Ò qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt, phÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm . VÊn ®Ò nµy ®îc x¸c ®Þnh lµ träng t©m trong c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ ë c¸c doanh nghiÖp .
¦u ®iÓm :
HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp s¶n xuÊt theo ph©n xëng nªn ®èi tîng
tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ tõng ph©n xëng cô thÓ . ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp
hîp chi phÝ s¶n xuÊt nh vËy cã t¸c dông phôc vô tèt cho viÖc t¨ng cêng qu¶n lý
chi phÝ s¶n xuÊt vµ phôc vô cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc kÞp thêi vµ
®óng ®¾n .
13
Cßn ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë giai ®o¹n cuèi vµ b¸n thµnh phÈm ë
giai ®o¹n tríc cïng víi ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh liªn hîp lµ hîp lý , cã c¨n cø
khoa häc , t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh chÝnh x¸c kÞp thêi .
Phôc vô cho c«ng t¸c chØ ®¹o s¶n xuÊt vµ qu¶n lý gi¸ thµnh .C¸c doanh nghiÖp
®· x¸c ®Þnh ®îc tû lÖ khÊu hao b×nh qu©n , tû lÑ ph©n bæ tiÒn ®iÖn cho tõng ph©n
xëng lµ hîp lý . T¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc tÝnh to¸n t¹p hîp chi phÝ s¶n xuÊt nhanh
chãng dÔ dµng.
Nh×n chung c¸c doanh nghiÖp ®· b¾t kÞp víi chñ tr¬ng chÝnh s¸ch cña Nhµ níc
vÌ kinh tÕ nãi chung vµ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm nãi riªng , c«ng t¸c kÕ to¸n nhÝn chung ®· ®i vµo nÒ nÕp.
Nhîc ®iÓm :
+ PhÇn tÝnh to¸n vÉn cßn phøc t¹p, cha ®¶m b¶o ®îc yªu cÇu cña c«ng t¸c kÕ to¸n
qu¶n trÞ, c¸c th«ng tin cung cÊp cha kÞp thêi vµ chÝnh x¸c ®Ó qu¶n lý ®îc chi phÝ
s¶n xuÊt. CÇn ph¶i ®a l¹i c¸c kho¶n môc chi phÝ tÝnh vµo gi¸ thµnh sao cho tÝnh
to¸n vÉn ®¬n gi¶n mµ cung cÊp th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó qu¶n lý nhøng chi phÝ thËt
quan träng.
+ Cha thùc hiÖn ®îc viÖc trÝch tríc tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n nghØ phÐp vµ trÝch tríc chi phÝ söa ch÷a lín tµi s¶n cè ®Þnh ph¸t sinh th× sÏ lµm cho chi phÝ s¶n xuÊt
trongkú t¨ng lªn mét c¸ch bÊt thêng. Gi¸ thµnh sÏ kh«ng æn ®Þnh gti÷a c¸c kú
h¹ch to¸n.
+ C¸c doanh nghiÖp nhËn gia c«mg ë mèt sè ®¬n vÞ kh¸c, hoÆc nhhËn nguyªnv¹t
liÖu chÝnh ®Ó gia c«ng. Trªn ¶ng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp vÉn
cßn cét chi phÝ gia c«ng mµ chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng ®îc tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n
phÈm cña doanh nghiÖp.
Nguyªn nh©n:
-Do cha cã kinh nghiÖm
-Do chÝnh s¸ch cña nhµ níc cßn nhiÒu thñ tôc rêm rµ lµm cho c«ng t¸c kÕ to¸n
cña c¸c doanh nghiÖp gÆp nhiÒu khã kh¨n.
14
phÇn thø ba
Mét sè biÖn ph¸p nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp
hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
I BiÖn ph¸p ®Ò xuÊt
TÇm vi m« :
§èi víi c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i lµm tèt c¸c vÊn ®Ò sau:
- Gi¶m bít ®îc c¸c chi phÝ cã thÓ
HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp c¨n cø vµo ba kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó
tÝnh gi¸ thµnh :
Chi phÝ NVL trùc tiÕp
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Chi phÝ s¶n xuÊt chung
Trong ®ã chi phÝ NVL trùc tiÕp lµ kho¶n môc quan träng ¶nh hëng rÊt lín
®Õn viÖc cÊu thµnh s¶n phÈm . Nªn cÇn ph¶i gi¶m bít ®îc kho¶n chi phÝ nµy
cµng nhiÒu cµng tèt .
Bªn c¹nh ®ã còng cÇn ph¶i gi¶m ®îc c¸c chi phÝ quan träng kh¸c nh chi
phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ,chi phÝ s¶n xuÊt chung, chi phÝ vÒ qu¶n lý doanh nghiÖp.
-Tæ chøc l¹i bé m¸y qu¶n lý sao cho thËt hîp lý vµ hiÖu qu¶ so víi hiÖn t¹i.
C¸c phßng ban ph¶i gän nhÑ vµ cã sù ®ång bé thèng nhÊt v¬Ý nhau.
-Gi¶m biªn chÕ c¸c c¸n bé ë phßng ban b»ng viÖc ra c¸c quyÕt ®Þnh vÒ
hu, mÊt søc ®èi víi nh÷ng ngêi ®· ®ñ tuæi hoÆc cha ®ñ tuæi nhng lµm viÖc kÐm
hiÖu qu¶.
- NÕu c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn tèt ®îc nh÷ng biÖn ph¸p nh»m gi¶m chi
phÝ nh ®· nªu ë trªn th× sÏ lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó ®¶m b¶o cho viÖc tÝnh gi¸
thµnh mét c¸ch chÝnh x¸c. §ång thêi lµ biÖn ph¸p ®Ó phÊn ®Êu tiÕt kiÖm chi phÝ
s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm . T¹o ®iÒu kiÖn cho søc c¹nh tranh ®èi víi bÊt
kú s¶n phÈm cïng läai nµo cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c.
-Tæ chøc trÝch tiÒn l¬ng, c«ng nh©n nghØ phÐp vµ chi phÝ söa ch÷a lín tµi
s¶n cè ®Þnh vµo TK 335 (chi phÝ ph¶i tr¶).
15
Chi phÝ ph¶i tr¶ lµ chi phÝ thùc tÕ cha ph¸t sinh nhng ®· tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt
trong kú.
Hµng th¸ng trÝch tríc chi phÝ tiÒn l¬ng c«ng nh©n nghØ phÐp vµ chi phÝ söa ch÷a
lín tµi s¶n cè ®Þnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt trong kú . Cã lµm nh vËy th× míi kÕ
ho¹ch ho¸ ®îc chi phÝ tiÒn l¬ng, nghØ phÐp hoÆc chi phÝ söa ch÷a lín ta× s¶n cè
®Þnh ph¸t sinh trong th¸ng nµy sÏ kh«ng ph¶i chÞu tÊt c¶ chi phÝ s¶n xuÊt ®ã. V×
thùc tÕ chi phÝ ®ã ®· tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt ë c¸c kú tríc råi .
TuÇn tù h¹ch to¸n nh sau :
TrÝch tríc chi phÝ tiÒn l¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n s¶n xuÊt:
Nî TK 622 (chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp)
Cã TK 335 (chi phÝ ph¶i tr¶)
TrÝch tríc chi phÝ ho¹t ®éng kinh doanh : Sè chi phÝ s¶n xuÊt söa ch÷a lín tµi s¶n
cè ®Þnh dù kiÕn sÏ ph¸t sinh.
Nî TK 627, 614, 642 (chi phÝ s¶n xuÊt chung, chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ
qu¶n lý doanh nghiÖp )
Cã TK 335
Khi ph¸t sinh, chi phÝ ph¶i tr¶ ghi:
Nî TK 335
Cã TK 111, 12, 152, 153, 331,...
NÕu lµm ®îc nh vËy th× sÏ gióp doanh nghiÖp h¹ch to¸n ®îc chi phÝ ®îc
chÝnh x¸c nhanh chãng . Tõ ®ã n©ng cao ®îc hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh . §èi
víi c¸c doanh nghiÖp mµ chi phÝ gia c«ng kh«ng tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm
cña doanh nghiÖp. Th× kÕ to¸n sau khi lËp b¶ng kª ph¶i tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ
s¶n xuÊt cho s¶n phÈm nhËn gia c«ng vµ sè lîng s¶n phÈm cña doanh nghiÖp.
- Thêng xuyªn båi dìng n©ng cao tay nghÒ cho ®éi ngò c«ng nh©n nh»m
gãp phÇn sö dông m¸y mãc thiÕt bÞ cã hiÖu qu¶ h¬n .
N©ng cao tr×nh ®é tay nghÒ cho c«ng nh©n viªn lµ biÖn ph¸p quan träng ®Ó n©ng
cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ chÊt lîng s¶n phÈm . Tõ ®ã gãp phÇn vµo h¹ gi¸ thµnh ,
t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp.
Tr×nh ®é tay nghÒ cña c«ng nh©n lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh tíi hiÖu qu¶ s¶n xuÊt . §Ó
gi¶i quyÕt vÊn ®Ò nµy c¸c doanh nghiÖp cÇn cã nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ sau :
+Më c¸c líp phæ biÕn kü thuËt, híng dÉn cô thÓ vÒ c¸ch sö dông mÊy mãc
thiÕt bÞ sao cho tõng bíc ®îc thµnh th¹o vµ cã hiÖu qña nhÊt .
16
+CÇn cö c¸c bé phËn kü thuËt ®i nghiªn cøu , häc hái kü thuËt s¶n xuÊt cña
c¸c nhµ m¸y cïng ngµnh trong níc còng nh níc ngoµi .
+Tæ chøc c¸c cuéc thi tay nghÒ giái trong doanh nghiÖp , tõ ®ã khuyÕn
khÝch c«ng nh©n tÝch luü kinh nghiÖm , häc hái tay nghÒ.
TÇm vÜ m« :
Nhµ níc vµ c¸c c¬ quan Tµi chÝnh nªn xem xÐt , c¶i tiÕn c¸c chÝnh s¸ch
mét c¸ch hîp lý, phï hîp víi nhu cÇu hiÖn nay, tr¸nh c¸c thñ tôc rêm rµ t¹o ®iÒu
kiÖn thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp h¹ch to¸n mét c¸ch cã hiÖu qu¶, gióp cho
c¸c doanh nghiÖp tiªu thô ®îc c¸c mÆt hµng mét c¸ch nhanh chãng , cã hiÖu qu¶
®Ó c¸c doanh nghiÖp ngµy cµng ph¸t triÓn h¬n n÷a.
17
phÇn thø t
§¸nh gi¸ kÕt luËn chung
Trong t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c yªu cÇu cña chÕ ®é h¹ch to¸n kinh doanh vµ
sù vËn hµnh c¬ chÕ thÞ trêng ë níc ta hiÖn nay th× c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt
còng nh bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo ®Òu ®ßi hái kinh doanh ph¶i cã l·i . Muèn
vËy c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®Æt ra môc tiªu cho m×nh . §ã lµ s¶n xuÊt ra s¶n phÈm
cã chÊt lîng tèt , mÉu m· ®Ñp , phï hîp víi thÞ hiÕu ngêi tiªu dïng, ®Æc biÖt cã
gi¸ thµnh h¹ .
XuÊt ph¸t tõ ý nghÜa ®ã nªn em ®· chän ®Ò tµi : "Hoµn thiÖn kÕ to¸n tËp hîp chi
phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp c«ng nghiÖp “.
Qua mét thêi gian ®îc häc t¹i líp kÕ to¸n trëng ®· gióp em bæ sung ®îc
nhiÒu kiÕn thøc quý b¸u, còng tõ ®ã em ®· chän ®Ò tµi nµy. Tuy nhiªn vÒ tr×nh ®é
cßn cã h¹n chÕ nªn bµi viÕt cña em ch¾c sÏ cã nhiÒu khuyÕt ®iÓm . V× vËy em rÊt
mong ®îc sù chØ b¶o cña c¸c thÇy c« gi¸o ®Ó bµi viÕt cña em ®îc hoµn thiÖn h¬n.
Cuèi cïng sù thµnh c«ng cña bµi viÕt nµy chÝnh lµ nhê sù gióp ®ì , gãp ý
cña c¸c thÇy c« ®èi víi bµi viÕt cña em. Mét lÇn n÷a em rÊt mong ®îc nhËn sù
gãp ý ch©n thµnh cña c¸c thÇy c« trong ®Ó em cã mét c¸i nh×n hoµn thiÖn h¬n vÒ
c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm nãi riªng ë c¸c doanh nghiÖp níc ta hiÖn nay.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sî gióp ®ì quý b¸u ®ã !
18
- Xem thêm -
.DOC 
18 
36 
93 
