------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
MỞ ĐẦU
Chủ nghĩa là một học thuyết có lý luận chủ trương
cách thức sinh hoạt của xã hội hay con người.
Tư bản là giá trị mang lại giá trị thặng dư bằng cách bóc lột lao động
làm thuê.
Chủ nghĩa tư bản là một hình thái kinh tế – xã hội của xã hội loài
người, xuất hiện đầu tiên tại châu Âu phôi thai và phát triển từ trong lòng xã
hội phong kiến châu Âu và chính thức được xác lập như một hình thái xã hội
tại Anh và Hà Lan ở thế kỷ thứ XVII. Sau cách mạng Pháp cuối thế kỷ 18
hình thái chính trị của "nhà nước tư bản chủ nghĩa" dần dần chiếm ưu thế
hoàn toàn tại châu Âu và loại bỏ dần hình thái nhà nước của chế độ phong
kiến, quý tộc. Và sau này hình thái chính trị – kinh tế – xã hội tư bản chủ nghĩa
lan ra khắp châu Âu và thế giới.
Ngay từ khi xuất hiện cho đến ngày nay chủ nghĩa tư bản luôn là đối
tượng nghiên cứu và đánh giá của môn xã hội học của thế giới và đến tận hôm
nay vẫn chưa thể có đánh giá nhất quán về vai trò và tương lai của chủ nghĩa tư
bản.
Khi đề cập đến vai trò, hạn chế và xu hướng vận động của chủ nghĩa tư
bản thì V.I.LêNin nhận xét rằng: “Sự phát triển nhanh chóng và sự trì truệ là
hai xu thế cùng song song tồn tại trong nền kinh tế độc quyền. Đó cũng chính là
_________________________________________________________________________________
Hãy làm rõ vai trò hạn chế và xu hướng vận động của Chủ Nghĩa Tư Bản
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
một biểu hiện quan trọng thuộc chủ nghĩa tư bản độc quyền. Hai xu thế phát
triển nhanh chóng và trì truệ được thể hiện rõ qua vai trò và hạn chế của chủ
nghĩa tư bản.”
Để tìm hiểu, đánh giá, nhận xét đúng đắn về chủ nghĩa tư bản ta cần
nghiên cứu cả hai mặt ưu và nhược, tích cực và hạn chế, thành tựu và hậu quả
để hiểu vấn đề một cách toàn diện.
Tuy bản thân đã rất cố gắng trong việc học tập và nghiên cứu song bài
viết không tránh khỏi những thiếu sót. Em rất mong nhận được sự đóng góp ý
kiến của các thầy cô giáo và các bạn sinh viên để giúp em hoàn thiện được tiểu
luận này.
Em xin chân thành cảm ơn!
_________________________________________________________________________________
Hãy làm rõ vai trò hạn chế và xu hướng vận động của Chủ Nghĩa Tư Bản
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
I. VAI TRÒ CỦA CỦA CHỦ NGHĨA TƯ BẢN ĐỐI VỚI SỰ PHÁT
TRIỂN CỦA NỀN SẢN XUẤT XÃ HỘI.
Chủ nghĩa tư bản phát triển qua hai giai đoạn: chủ nghĩa tư bản cạnh
tranh tự do và chủ nghĩa tư bản độc quyền, mà nấc thang tột cùng của nó là chủ
nghĩa tư bản độc quyền nhà nước.
Trong suốt quá trình hình thành và phát triển, chủ nghĩa tư bản đã gây ra
những hậu quả nghiêm trọng cho thế giới loài người, nhưng nó vẫn có những
mặt tích cực đối với sản xuất, làm thay đổi hoàn toàn bộ mặt đời sống xã hội.
Đầu tiên là:
- Tạo ra lượng của cải vật chất khổng lồ:
Sự ra đời của chủ nghĩa tư bản đã giải phóng loài người khỏi "đêm
trường trung cổ" của xã hội phong kiến, đoạn tuyệt với nền kinh tế tự nhiên,tự
túc, tự cấp chuyển sang phát triển kinh tế hàng hóa tư bản chủ nghĩa,chuyển sản
xuất nhỏ thành sản xuất lớn hiện đại. Dưới sự tác động của quy luật giá trị
thăng dư và các quy luật kinh tế khác của cỏ chế thị trường. Một mặt, giai cấp
tư sản tăng cường bóc lột, làm giàu nhanh chóng, mặt khác, những nhân tố đó
có tác động mạnh mẽ thúc đẩy lực lượng sản xuất phát triển, tiến bộ khoa học –
công nghệ dẫn tới:
Tăng năng suất lao động xã hội, kéo theo đó là tạo ra lượng của
cải vật chất khổng lồ (Mác và Angghen khẳng định : Chủ Nghĩa Tư Bản ra đời
trong chưa đầy 100 năm đã tạo ra lượng của cải vật chất bằng tất cả các thê hệ
trước cộng lại)
_________________________________________________________________________________
Hãy làm rõ vai trò hạn chế và xu hướng vận động của Chủ Nghĩa Tư Bản
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
- Phát triển lực lượng sản xuất:
Quá trình phát triển của chủ nghĩa tư bản đã làm cho lực lượng sản xuất
phát triển mạnh mẽ với trình độ kỹ thuật và công nghệ ngày càng cao: từ kỹ
thuật thủ công lên kỹ thuật cơ khí, từ giai đoạn cơ khí hóa sang tự động hóa, tin
học hóa và công nghệ hiện đại. Cùng với sự phát triển của kỹ thuật và công
nghệ là quá trình giải phóng sức lao động, nâng cao hiệu quả khám phá và
chinh phục thiên nhiên của con người. Nguyên nhân là do:
Thế giới đã trải qua hai cuộc cách mạng kỷ thuật. Cuộc cách mạng kỷ
thuật lần thứ nhất diễn ra đầu tiên ở nước Anh vào 30 năm cuối của thế kỷ
XVIII và hoàn thành vào những năm 50 đầu của thế kỷ XX và cuộc cách mạng
kỷ thuật lần thứ hai còn gọi là cuộc cách mạng khoa học và công nghệ hiện đại,
xuất hiện vào nhưng năm 50 của thế kỷ XX .
Khoa học kĩ thuật thành nhân tố chủ đạo của sự phát triển nền
sản xuất xã hội, thành lực lượng sản xuất trực tiếp, dẫn đến sự biến đổi cách
mạng trong cơ sở vật chất kĩ thuật của xã hội, trong tính chất và phân công lao
động xã hội.
Thứ hai, Chú trọng đến giáo dục nâng cao tri thức, sự hiểu biết cho người
lao động.
Cuối cùng, kinh tế phát triển nhảy vọt, năng suât lao động tăng cao.
Dẫn đến hệ quả:
+ Về tự động hóa: Sử dụng ngày càng nhiều máy tự động, máy điều khiển,
robot…(Máy móc thay thế cơ bắp).
_________________________________________________________________________________
Hãy làm rõ vai trò hạn chế và xu hướng vận động của Chủ Nghĩa Tư Bản
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
+ Về năng lượng: Ngoài những dạng năng lượng truyền thống (nhiệt, thủy
điện) còn sử dụng năng lượng “sạch” của mặt trời, gió, thủy triều….
+ Về vật liệu: Đã xuất hiện với nhiều chủng loại rất phong phú và có nhiều
tính chất đặc biệt mà vật liệu tự nhiên không có được. Ví dụ: vật liệu tổ hợp
(composit), gốm zincôn hoặc cacbonsilit chịu nhiệt cao…
+ Về sinh học: Được ứng dụng nhiều trong công nghiệp, nông nghiệp, y tế,
hóa chất, bảo vệ môi trường…như công nghệ vi sinh, kỹ thuật cuzin, kỷ thuật
gen và nuôi cấy tế bào.
+ Về tin học, điện tử: Với sự ra đời của máy tính điện tử thế hệ mới được sử
dụng trong mọi hoạt động kinh tế và đời sống xã hội, về vật liệu mới, về những
dạng năng lượng mới và công nghệ sinh học, về phát triển tin học. Máy tính
diễn ra theo bốn hướng: nhanh (máy siêu tính), nhỏ (vi tính), máy tính có xử lý
kiến thức (trí tuệ nhân tạo), máy tính nói từ xa (viễn tin học).
+ Về giáo dục: năm 1999 có tỉ lệ trên đại học của người dân trên 25 tuổi từ
14% đã tăng lên 50%.
+ Về kinh tế: Tăng trưởng GDP: 1820-1898 đạt 2,21%.
1950-1973 đạt 4,91%
1973-1998 đạt 3,01%
Giải phóng sức lao động, nâng cao hiệu quả sản xuất, tăng
cường khả năng chinh phục thiên nhiên của con người, đưa nền kinh tế nhân
loại bước vào thời kì mới: nền kinh tế tri thức .
_________________________________________________________________________________
Hãy làm rõ vai trò hạn chế và xu hướng vận động của Chủ Nghĩa Tư Bản
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
- Thực hiện xã hội hóa sản xuất:
Quá trình xã hội hóa biểu hiện ở sự phát triển phân công lao động xã hội,
hợp tác lao động, tập trung hóa, liên hiệp hóa sản xuất…làm cho các quá trình
sản xuất phân tán được liên kết vào một hệ thống sản xuất, một quá trình sản
xuất xã hội. Chủ nghĩa tư bản đã thúc đẩy nền sản xuất hàng hóa phát triển
mạnh và đạt tới mức điển hình nhất trong lịch sử, cùng với nó là quá trình xã
hội hóa sản xuất cả về chiều rộng và chiều sâu. Đó là sự phát triển của phân
công lao động xã hội, sản xuất tập trung với quy mô hợp lý, chuyên môn hóa
sản xuất và hợp tác lao động sâu sắc, mối liên hệ kinh tế giữa các đơn vị, các
ngành,các lĩnh vực ngày càng chặt chẽ... làm cho các quá trình sản xuất phân
tán được liên kết với nhau và phụ thuộc lẫn nhau thành một hệ thống, thành một
quá trình sản xuất xã hội.
→ Quá trình sản xuất được liên kết với nhau thành một hệ thống,
thành một quá trình sản xuất xã hội.
+ Ví dụ: Sản xuất máy bay Boeing: là hãng sản xuất máy bay lớn nhất thế
giới có tổng hành dinh tại Chicago, Illinois, Hoa kỳ…Việc sản xuất ra một
chiếc boeing là sự liên doanh của nhiều công ty, mỗi linh kiện được sản xuất ra
ở nhiều quốc gia khác nhau, việc sản xuất trải qua nhiều công đoạn khác nhau,
nếu như chỉ một nhà tư bản đảm nhận cả thì đầu tư về vốn, thiết bị, con người là
rất lớn, thay vào đó một nhà tư bản chỉ tập trung vào một hoặc một vài công
đoạn và sản xuất tập trung, mức độ chuyên môn hóa cao và tuần hoàn tư bản
nhanh hơn.
_________________________________________________________________________________
Hãy làm rõ vai trò hạn chế và xu hướng vận động của Chủ Nghĩa Tư Bản
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
- Xây dựng tác phong công nghiệp cho người lao động Lần đầu tiên tổ chức
lao động theo kiểu công xưởng:
Tác phong công nghiệp là một yêu cầu quan trọng đối với người lao động
trong nền sx hàng hóa phát triển cao, đặc biệt là trong chế độ Chủ Nghĩa Xã
Hội “làm theo năng lực, hưởng theo nhu cầu”. Chủ nghĩa tư bản thông qua
cuộc cách mạng công nghiệp, lần đầu tiên tổ chức lao động theo kiểu công
xưởng, do đó xây dựng được tác phong công nghiệp cho người lao động, làm
thay đổi nề nếp thói quen của người lao động sản xuất nhỏ trong xã hội phong
kiến.
+ Trong xã hội Phong Kiến: Người lao động quen sản xuất nhỏ lẻ, tự
phát.
+ Trong xã hội Tư Bản: Người lao động có tác phong công nghiệp,
làm việc đúng giờ, đúng việc, có hiệu quả cao.
- Lần đầu tiên trong lịch sử nền dân chủ được thiết lập:
Nền dân chủ tuy chưa phải là hoàn hảo, song vẫn tiến bộ hơn xã hội phong
kiến.
+ Trong xã hội Phong Kiến: : Người nô lệ không có quyền tự do, bị áp
bức,
bóc lột thậm chí đánh đập.
+ Trong xã hội Tư Bản: Tất cả mọi người đều đã có quyền tự do.
Tóm lại: Những thành tựu của chủ nghĩa tư bản đối với lịch sử, đã đưa loài
người từ xã hội thuần dân sang xã hội công dân là một bước tiến của lịch sử, là
_________________________________________________________________________________
Hãy làm rõ vai trò hạn chế và xu hướng vận động của Chủ Nghĩa Tư Bản
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
sự chuẩn bị tốt nhất những điều kiện, tiền đề cho sự ra đời của chủ nghĩa xã
hội trên toàn thế giới. Nhưng từ bước chuyển từ chủ nghĩa tư bản lên chủ nghĩa
xã hội cần phải thông các cuộc cách mạng xã hội.
II. HẠN CHẾ CỦA CHỦ NGHĨA TƯ BẢN.
Bên cạnh mặt tích cực trình bày ở trên, chủ nghĩa Tư Bản cũng gây ra
hậu quả nặng nề cho nhân loại:
- Trước hết, Chủ Nghĩa Tư Bản gắn liền với quá trình tích lũy tủ bản:
Tích lũy tư bản là biến một phần giá trị thặng dư thành tư bản để mở rộng
sản xuất, tăng them quy mô bóc lột. Tích lũy tư bản chính là tái sản xuất ra tư
bản với quy mô ngày càng rộng lớn. Như Mác đã phân tích chủ nghĩa tư bản ra
đời gắn liền với quá trình tích lũy nguyên thủy tư bản. Thực chất, đó là quá
trình tích lũy tiền tệ nhờ vào những biện pháp ăn cướp, tước đoạt đối với những
người sản xuất nhỏ lẻ và nhân dân tự do, nhờ vào hoạt động buôn bán, trao đổi
không ngang giá qua đó mà thực hiện sự bóc lột, nô dịch, đối với những nước
lạc hậu. C.Mác cho rằng: “đó là lịch sử đầy máu và bùn nhơ, không giống như
một câu chuyện tình ca, nó được sử sách ghi chép lại bằng những trang đẫm
máu và lửa không bao giờ phai”. Nguồn gốc duy nhất của tích lũy tư bản là tích
lũy giá trị thặng dư, là kết quả lao động không được trả công của giai cấp công
nhân. Nói cách khác, toàn bộ của cải của giai cấp tư sản đều do lao động của
giai cấp công nhân làm ra.
Quá trình đó là một trang lịch sử đen tối nhất của toàn nhân
loại.
_________________________________________________________________________________
Hãy làm rõ vai trò hạn chế và xu hướng vận động của Chủ Nghĩa Tư Bản
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
+ Ví dụ: Một nhà TB đầu tư 100K, sau một chu kỳ sản xuất kinh doanh thu
được một GTTD là 20 M.
Nếu nhà TB tiêu dùng hết 20M thì quá trình tái sản xuất lặp lại với qui mô
100K, đó là ‘Tái sản xuất giản đơn’
Muốn ‘Tái sản xuất mở rộng’, nhà TB phải chia 20 M thành 2 phần:
Tích lũy (M1): 10
Tiêu dùng (M2): 10
Qui mô sản xuất : 100 K + 10 M1 = 110
- Cơ sở cho sự tồn tại và phát triển của chủ nghĩa tư bản là quan hệ bóc lột của
các nhà tư bản đối với công nhân làm thuê:
C.Mác và V.I.Lênin đã phân tích: “Chừng nào chủ nghĩa tư bản còn tồn
tại thì
chừng đó quan hệ bóc lột còn tồn tại và sự bất bình đẳng, phân hóa xã hội vẫn
không thể tránh khỏi”.
- Chủ nghĩa tư bản là thủ phạm gây ra hàng trăm cuộc chiến tranh giành thuộc
địa:
Các cuộc chiến tranh thế giới với mục đích tranh giành thị trường, thuộc địa
và các khu vực ảnh hưởng đã để lại cho loài người những hậu quả năng nề:
hàng triệu người vô tội đã bị giết hại, sức sản xuất của xã hội bị phá hủy, tốc độ
phát triển của thế giới bị kéo lùi hàng chục năm. Đặc biệt, là hai cuộc chiến
tranh thế giới. Hai cuộc chiến tranh đã để lại cho nhân loại những hậu quả vô
cùng nặng nề:
_________________________________________________________________________________
Hãy làm rõ vai trò hạn chế và xu hướng vận động của Chủ Nghĩa Tư Bản
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
+ Chiến tranh thế giới thứ nhất (1914-1918): Đã gây ra những thảm họa
hết sức nặng nề đối với nhân loại: Đã chia lại thuộc địa của các nước đế quốc,
lôi kéo 38 nước trên thế giới cùng tham gia, khoảng 1,5 người bị lôi cuốn vào
vòng khói lửa, 10 triệu người chết, trên 20 triệu người bị thương, nền kinh tế
châu Âu bị kiệt quệ. Nhiều thành phố, làng mạc, đường sá, cầu cống, nhà máy
xí nghiệp bị phá hủy. Chi phí cho chiến tranh lên tới 85 tỷ đôla. Các nước châu
Âu đều trở thành con nợ của Mĩ. Riêng Mĩ được hưởng lợi trong chiến tranh
nhờ buôn bán vũ khí, đất nước không bị bom dạn tàn phá, thu nhập quốc dân
tăng gấp đôi, vốn đầu tư ra nước ngoài tăng gấp bốn lần. Nhật chiếm lại một số
đảo của Đức, nâng cao vị thế ở khu vực Đông Á và Thái Bình Dương.
+ Chiến tranh thế giới thứ hai (1939-1945): Chiến tranh kết thúc với sự
sụp đổ hoàn toàn của các nước Phát xít Đức, I-ta-li-a và Nhật Bản. Hơn 70 quốc
gia với 1700 triệu người đã bị lôi cuốn vào vòng chiến, khoảng 60 triệu người
bị chết, 90 triệu người bị tàn phế. Nhiều thành phố, làng mạc và nhiều cơ sở
kinh tế bị tàn phá…Chiến tranh kết thúc đã dẫn đến những thay đỗi căn bản
trong tình hình thế giới.
+ Tính từ 1975 đến 1998 trên thế giới xảy ra 150 cuộc chiến tranh cục bộ,
làm 30 triệu người chết. Trong thời kỳ hậu chiến tranh lạnh, những mâu thuẫn
dân tộc, sắc tộc, tôn giáo phức tạp phát triển.
Hậu quả của các cuộc chiến tranh vẫn còn đọng lại cho đến ngày hôm
nay và cả về mai sau.
_________________________________________________________________________________
Hãy làm rõ vai trò hạn chế và xu hướng vận động của Chủ Nghĩa Tư Bản
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
- Chủ nghĩa tư bản còn phải chịu trách nhiệm về nạn nghèo đói, bệnh tật của
hàng triệu con người, nhất là ở các nước chưa phát triển, tạo ra hố ngăn cách
giữa các nước giàu và các nước nghèo trên thế giới. Theo thống kê của LHQ,
48 nước kém phát triểnnnhất thế giới chiếm 10% dân số nhưng chỉ chiếm 0,1%
GDP thế giới. Trong khi đó nhóm G7 chỉ chiếm 20% dân số thế giới nhưng
chiếm 62,5% GDP thế giới. Năm 1997, 20% dân số giàu nhất thế giới chiếm
86% GDP, 82 % xuất khẩu hàng hóa, 68 % đầu tư trực tiếp nước ngoài, trong
khi đó, 20% dân số nghèo nhất thế giới chỉ chiếm 1% GDP, 1% XK, 1%FDI.
Thế kỷ XVIII chênh lệch về mức sống giữa nước giàu nhất
và nước nghèo nhất mới chỉ là 2.5 lần, hiện nay số chênh lệch ấy là 250 lần.
Thu nhập của 358 người giàu nhất thế giới lớn hơn thu nhập hàng năm của hơn
45% dân số thế giới. Tình trạng công nhân, người lao động thất nghiệp ngày
càng tăng. GDP của 550 triệu dân châu Phi chỉ bằng GDP của nước Bỉ (10 triệu
dân) . Ở các nước châu Phi và Mĩ latinh mức sống đang giảm xuống đến mức
đáng ngại. Các nước tư bản lớn là những chủ nợ lớn nhất thế giới mà các con
nợ là các nước đang phát triển và chậm phát triển. Nợ nần khiến các nước này
nghèo lại càng nghèo hơn. Hàng năm, các nước chậm phát triển vay nợ phải trả
cho các nước chủ nợ số tiền lãi từ 130 đến 150 tỷ USD Tình trạng nghèo và
chậm phát triển đã dẫn tới nhiều dịch bệnh, tệ nạn xã hội, tình trạng thất học,
xung đột sắc tộc và tôn giáo, tuổi thọ giảm…mà người chịu ảnh hưởng nhất là
người già, phụ nữ và trẻ em. Chủ nghĩa tư bản tăng cường bóc lột nhân công
các nước nghèo và tìm cách khống chế họ trong vòng phụ thuộc thông qua các
_________________________________________________________________________________
Hãy làm rõ vai trò hạn chế và xu hướng vận động của Chủ Nghĩa Tư Bản
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
con đường xuất khẩu tư bản, viện trợ, cho vay…Kết quả là các nước nghèo đó
mắc nợ không thể trả được.
Thế giới có những người không biết làm chi cho hết tiền nhưng
cũng có những người không thể tự trang trải cuộc sống của mình.
+ Ví dụ: Ở Braxin, người ta tính ra riêng số lãi mà Braxin phải trả trong
năm 1988 là 288 triệu xuất lương tối thiểu hay bằng khoảng xây nhà cho 30
triệu người trong khi đó ước tính khoảng 2/3 dân Braxin thiếu ăn.
- Tài nguyên ngày càng cạn kiệt đến mức báo động và môi trường bị tàn phá
nặng nề:
Các cường quốc tư bản độc quyền hàng mấy thế kỷ nay đã tăng cường vơ
vết tài nguyên. Dầu mỏ được con người biết đến vào khoảng thế kỷ thứ IV và
bắt đầu khai thác quy mô vào thế kỷ XIX là nguồn nhiên liệu quan trọng cho
nghành giao thong vận tải và công nghiệp hóa chất tuy nhiên với việc khai thác
bất hợp lí sẽ làm thứ vàng đen trở nên cạn kiệt. Hậu quả của chiến tranh và cách
mạng khoa học-kỷ thuật, sự phát triển các công ty, nhà máy, xí nghiệp dẫn đến
làm ô nhiễm môi trường ảnh hưởng
trực tiếp đến đời sống con người mà các nước chịu ảnh hưởng đó là các nước
nghèo
và kém phát triển.
- Giới hạn lịch sử của chủ nghĩa tư bản bắt nguồn từ những mâu thuẫn trong xã
hội:
_________________________________________________________________________________
Hãy làm rõ vai trò hạn chế và xu hướng vận động của Chủ Nghĩa Tư Bản
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
Mâu thuẫn giữa tính chất và trình độ xã hội hóa cao của lực lượng sản
xuất với chế độ chiếm hữu tư nhân tư bản chủ nghĩa về tư liệu sản xuất. Mâu
thuẫn nói trên đã
biểu hiện ra những mâu thuẫn cụ thể sau:
Một là, Mâu thuẫn giữa tư bản và lao động: Sự phân cực giàu- nghèo và tình
trạng bất công xã hội tăng lên chứng tỏ bản chất bóc lột giá trị thặng dư vẫn tồn
tại, dù được biểu hiện dưới hình thức tinh vi hơn. Tuy đại bộ phận tầng lớp tri
thức và lao động có kỷ năng đang có việc làm được cải thiện mức sống và gia
nhập vào tầng lớp trung lưu, nhưng vẫn không xóa được phân hóa giàu- nghèo
sâu sắc.
Hai là, Mâu thuẫn giữa các dân tộc thuộc địa và phụ thuộc vào chủ nghĩa đế
quốc: Ngày nay mâu thuẫn nay chuyển thành mâu thuẫn giữa các nước chậm
phát triển bị lệ thuộc vào những nước đế quốc. Nhiều nước chậm phat triển
không những bị vơ vết cạn kiệt nguồn tài nguyên mà còn mắc nợ không thể nào
trả được.
Ba là, Mâu thuẫn giữa các nước tư bản chủ nghĩa với nhau: Chủ yếu là giữa
ba trung tâm kinh tế, chính trị hàng đầu của thế giới tư bản, giữa các tập đoàn tư
bản xuyên quốc gia. Mâu thuẫn này có phần dịu đi trong thời kỳ còn tồn tại sự
đối đầu giữa hai hệ thống thế giới tư bản chủ nghĩa và xã hội chủ nghĩa, nay có
chiều hướng diễn biến phức tạp. Một mặt, sự phát triển của xu hướng quốc tế
hoá đời sống kinh tế và đòi hỏi của cách mạng khoa học và công nghệ khiến các
nước đó phải liên kết với nhau. Mặt khác, do tác động của quy luật phát triển
_________________________________________________________________________________
Hãy làm rõ vai trò hạn chế và xu hướng vận động của Chủ Nghĩa Tư Bản
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
không đều và lợi ích cục bộ của giai cấp thống trị ở mỗi nước, các nước đó đã
trở thành đối thủ cạnh tranh với nhau, tranh giành quyền lực và phạm vi ảnh
hưởng trên thế giới, nhất là giữa ba trung tâm Mỹ, Nhật Bản và Tây Âu. Biểu
hiện của mâu thuẫn giữa các nước ấy trước hết là các cuộc chiến tranh thương
mại, cạnh tranh giữa các công ty xuyên quốc gia dưới nhiều hình thức, trên thị
trường chứng khoán, nơi đầu tư có lợi…
Cuối cùng, Mâu thuẫn giữa chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa xã hội: Mâu thuẫn
này là mâu thuẫn xuyên suốt thời đại quá độ đi lên chủ nghĩa xã hội trên phạm
vi
toàn thế giới. Chế độ xã hội chủ nghĩa ở Liên Xô và Đông Âu sụp đổ khiến chủ
nghĩa xã hội tạm thời lâm vào thoái trào, nhưng bản chất thời đại không hề thay
đổi. Do đó mâu thuẫn giữa chủ nghĩa tư bản và chủ nghĩa xã hội vẫn tồn tại một
cách khách quan.
Tóm lại: Chủ nghĩa tư bản đã gây nên những hậu quả vô cùng tàn khóc đối
với toàn nhân loại. Ra sức bóc lột nhân dân lao động, gây nên hàng trăm cuộc
chiến tranh trên toàn thế giới với hậu quả hết sức năng nề. Gieo rét sự đói
nghèo và bệnh tật cho xã hội loài người, khắc sâu thêm sự phân hóa giàunghèo và nhiều mâu thuẫn giưa cac giai cấp, khiến các nước chậm phát triển
đã nghèo nay lại nghèo hơn.
III. XU HƯỚNG VẬN ĐỘNG CỦA CHỦ NGHĨA TƯ BẢN.
Vận động là một phạm trù của triết học Marx-Lenin dùng để chỉ về một
phương thức tồn tại của vật chất (cùng với cặp phạm trù không gian và thời
_________________________________________________________________________________
Hãy làm rõ vai trò hạn chế và xu hướng vận động của Chủ Nghĩa Tư Bản
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
gian), đó là sự thay đổi của tất cả mọi sự vật hiện tượng, mọi quá trình diễn ra
trong không gian, vũ trụ từ đơn giản đến phức tạp. Theo quan điểm của triết
học Mác - Lê nin thì vận động không chỉ là sự thay đổi vị trí trong không gian
(hình thức vận động thấp, giản đơn của vật chất) mà theo nghĩa chung nhất, vận
động là mọi sự biến đổi. Thông qua vận động, vật chất mới biểu hiện và bộc lộ
bản chất của mình.
Chủ nghĩa tư bản trong quá trình phát triển, một mặt đã thúc đẩy lực
lượng sản xuất rất mạnh mẻ, tạo ra cơ sở vật chất – kỷ thuật của nền sản xuất
lớn hiện đại, mặt khác làm cho mâu thuẫn cơ bản của nó - mâu thuẫn giữa tính
chất xã hội hóa ngày càng cao của lực lượng sản xuất với tính chất chiếm hữu
tư nhân tư bản chủ nghĩa về tư liệu sản xuất thêm gay gắt. Theo sự phân tích
của C.Mác và V.I.Lênin , đến một chừng mực nhất định nào đó, quan hệ sở hữu
tư nhân tư bản chủ nghĩa sẽ bị phá vỡ và thay vào đó là quan hệ sở hữu mới –
sở hửu xã hội về tư liệu sản xuất được xác lập để đáp ửng yêu cầu phát triển của
lực lượng sản xuất. Điều đó cũng có nghĩa là phương thức sản xuất tư bản chủ
nghĩa sẽ bị thủ tiêu và một phương thức sản xuất mới – phương thức sản xuất
cộng sản chủ nghĩa sẽ ra đời. Tuy nhiên, những thay đổi của chủ nghĩa tư bản
hiện nay đã nói lên rằng, chủ nghĩa tư bản vẫn đang tiếp tục điều chỉnh để thích
ứng với những biến động , mâu thuẫn bên trong và bên ngoài. Những điều
chỉnh nói trên cho ta thấy chủ nghĩa tư bản trước mắt vẫn tiếp tục tồn tại và phát
triển , mặc dù sự phát triển này không phải là vĩnh hằng và vô hạn. Cần chuẩn
_________________________________________________________________________________
Hãy làm rõ vai trò hạn chế và xu hướng vận động của Chủ Nghĩa Tư Bản
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
bị kỷ càng khả năng cùng chung sống, vừa có hợp tác, vừa có đấu tranh với chủ
nghĩa tư bản.
Ngày nay, chủ nghĩa tư bản hiên đại đang nắm ưu thế về vốn, khoa hoc –
công nghệ thị trường, đang có khả năng thích nghi và phát triển trong chừng
mực nhất định.
Mặt khác, các quốc gia độc lập ngày càng tăng cường cuộc đấu tranh để tự
lựa chọn và quyết định con đường phát triển tiến bộ của mình. Chủ nghĩa xã hội
trên thế giới, từ những bài học thành công và thất bại cũng như từ khát vọng và
sự thức tỉnh của các dân tộc, có điều kiện và khả năng tạo ra bước phát triển
mới. Vì vậy, sớm hay muộn chủ nghĩa tư bản cũng sẽ bị thay thế bằng một chế
độ mới, cao hơn – xã hội cộng sản chủ nghĩa mà giai đoạn thấp là chủ nghĩa xã
hội.
Tuy nhiên, như C.Mác và V.I.Lênin đã nhận định: “ Phương thức sản xuất tư
bản chủ nghĩa không tự tiêu vong và phương thức sản xuất cộng sản chủ nghĩa
cũng không tự phát hình thành mà phải được thực hiện thong qua cuộc cách
mạng xã hội, trong đó giai cấp có sứ mệnh lịch sử lãnh đạo cuộc cách mạng xã
hội này chính là giai cấp công nhân “
III. KẾT LUẬN.
Chủ nghĩa tư bản đã mở một trang lịch sử cho nhân loại, nó vừa mang
đến những mặt tích cực cho thế giới, nhưng cũng đêm lại những hậu quả vô
cùng nặng nề cho xã hội, con người, đã đưa loài người thêm bước tiến mới, tiến
bộ hơn, thoát khỏi chế độ phong kiến đầy khắc nghiệt. Nhưng cũng gây nên
_________________________________________________________________________________
Hãy làm rõ vai trò hạn chế và xu hướng vận động của Chủ Nghĩa Tư Bản
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
những hạn chế không thể nào bù đắp được, gây nên chiến tranh, nghèo đói,
bệnh tật…cho nhân loại.
Chủ nghĩa tư bản tạo tiền đề và điều kiện để phát triển một xã hội, một
chế độ mới – chế độ xã hội chủ nghĩa.
– – – 0O0--- HẾT---0O0 – – –
_________________________________________________________________________________
Hãy làm rõ vai trò hạn chế và xu hướng vận động của Chủ Nghĩa Tư Bản
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Giáo trình Những Nguyên Lý Cơ Bản Của Chủ Nghĩa Mác – LêNin.
Giáo trình Kinh Tế Chính Trị Mác – LêNin.
Giáo trình Triết Học Mác – LêNin.
Lịch Sử 11
Hướng dẫn ôn thi Kinh Tế Chính Trị Mác – LêNin của TS.Mai Thế
Hởn.
Các trang web lấy tài liệu:
www.wikipedia.org
www.luanvan.co
www.violet.vn
_________________________________________________________________________________
Hãy làm rõ vai trò hạn chế và xu hướng vận động của Chủ Nghĩa Tư Bản
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
_________________________________________________________________________________
Hãy làm rõ vai trò hạn chế và xu hướng vận động của Chủ Nghĩa Tư Bản
------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
_________________________________________________________________________________
Hãy làm rõ vai trò hạn chế và xu hướng vận động của Chủ Nghĩa Tư Bản
- Xem thêm -