lêi nãi ®Çu
Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña kÕ to¸n g¾n liÒn víi sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña
nÒn s¶n xuÊt x· héi. NÒn s¶n xuÊt x· héi cµng ph¸t triÓn kÕ to¸n cµng trë nªn
quan träng vµ trë thµnh c«ng cô kh«ng thÓ thiÕu ®îc trong qu¶n lý kinh tÕ cña
Nhµ níc vµ cña Doanh NghiÖp. §Ó ®iÒu hµnh vµ qu¶n lý ®îc toµn bé ho¹t ®éng
kinh doanh cña Doanh NghiÖp mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt, c¸c nhµ Doanh
NghiÖp ph¶i n¾m b¾t ®îc kÞp thêi, chÝnh x¸c, c¸c thong tin kinh tÕ vÒ c¸c ho¹t
®éng ®ã “chi phÝ ®Çu vµo” vµ “kÕt qu¶ ®Çu ra”. TÊt c¶ nh÷ng th«ng tin kinh tÕ
liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ®îc kÕ to¸n víi chøc n¨ng
ph¶n ¸nh( th«ng tin) vµ kiÓm tra ®Ó thu nhËn xö lý, tæng kÕt mét c¸ch kÞp thêi,
chÝnh x¸c b»ng mét hÖ thèng c¸c ph¬ng ph¸p khoa häc cña m×nh.
Thùc tÕ cho thÊy nh÷ng n¨m qua cïng víi qu¸ tr×nh ®æi míi ®i lªn cña
nÒn kinh tÕ ®Êt níc c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ còng cã sù ®æi míi s©u s¾c vµ toµn
diÖn.
§Ó ®¸p øng víi yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng vµ sù ®æi míi ph¸t triÓn cña
nÒn kinh tÕ ®Êt níc Bé tµi chÝnh ®· tiÕn hµnh x©y dùng vµ ¸p dông chÕ ®é kÕ
to¸n míi cho tÊt c¶ c¸c Doanh NghiÖp. §©y lµ bíc c¶i c¸ch triÖt ®Ó, toµn diÖn
hÖ thèng kÕ to¸n cña ViÖt Nam trong nh÷ng n¨m qua.
X©y dùng c¬ b¶n lµ nghµnh s¶n xuÊt vËt chÊt, ®éc lËp gi÷ vÞ trÝ quan
träng vµ t¹o ra tµi s¶n cè ®Þnh cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. Do vËy khi chuyÓn
sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng thùc hiÖn c¬ chÕ h¹ch to¸n ®«c lËp tù chñ, ®ßi hái
c¸c ®¬n vÞ x©y l¾p ph¶i trang tr¶i ®îc chi phÝ bá ra vµ ph¶i cã l·i h¬n n÷a, hiÖn
nay c¸c c«ng tr×nh x©y dùng c¬ b¶n ®ang ®îc tæ chøc theo ph¬ng thøc ®Êu thÇu
®ßi hái c¸c Doanh NghiÖp ph¶i h¹ch to¸n mét c¸ch chÝnh x¸c chi phÝ bá ra,
kh«ng l·ng phÝ vèn ®Çu t. MÆt kh¸c chi phÝ s¶n xuÊt lµm c¬ së t¹o nªn gi¸
thµnh s¶n phÈm, h¹ch to¸n chÝnh x¸c chi phÝ s¶n xuÊt sÏ ®¶m b¶o tÝnh ®óng,
tÝnh
®ñ
chi
phÝ
vµo
gi¸
thµnh,
XuÊt ph¸t tõ tÇm quan träng cña c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®«Ý víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
1
nghiÖp còng nh nh÷ng thay ®æi vµ khã kh¨n cña c«ng t¸c h¹ch to¸n nµy trong
®iÒu kiÖn hiÖn nay, em ®· quyÕt ®Þnh lùa chän ®Ò tµi cña m×nh lµ:
"H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong ®iÒu kiÖn kho¸n kinh
doanh x©y l¾p hiÖn nay"
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n toµn thÓ c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa kÕ
to¸n ®· tËn t×nh gióp ®ì em hoµn thµnh ®Ò tµi nµy.
Do kiÕn thøc trong lÜnh vùc KÕ to¸n - Tµi chÝnh cßn h¹n chÕ nªn bµi viÕt
cña em kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng sai sãt, lÖch l¹c. Mong c¸c thÇy c« gi¸o cã
nh÷ng nhËn xÐt, ®ãng gãp cho ®Ò tµi cña em.
2
PhÇn I.
C¬ së lý luËn h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh
doanh x©y l¾p trong ®IÒu kiÖn kho¸n kinh
doanh x©y l¾p
I. §Æc ®iÓm cña s¶n xuÊt x©y l¾p t¸c ®éng ®Õn tæ chøc kÕ to¸n
tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
X©y dùng c¬ b¶n lµ mét ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt ®éc lËp, cã chøc n¨ng
t¸i s¶n xuÊt tµi s¶n cè ®Þnh cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. X©y dùng c¬ b¶n t¹o c¬
së vËt chÊt cho toµn x· héi, t¨ng tiÒm n¨ng kinh tÕ vµ quèc phßng cho toµn
quèc. V× vËy mét bé phËn lín thu nhËp quèc d©n vµ tÝch luü nãi chung cïng
víi ®Çu t vµ tµi trî níc ngoµi ®îc sö dông trong lÜnhvùc x©y dùng c¬ b¶
So víi c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c, x©y dùng c¬ b¶n cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kinh tÕ
kü thuËt ®Æc trng thÓ hiÖn râ ë s¶n phÈm x©y l¾p víi qu¸ tr×nh s¸ng t¹o ra s¶n
phÈm cña ngµnh.
S¶n phÈm x©y l¾p lµ c¸c c«ng tr×nh, vËt kiÕn tróc, h¹ng môc c«ng tr×nh,c«ng
tr×nh d©n dông vµ cã ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó ®a vµo s¶n xuÊt, sö dông vµ ph¸t huy t¸c
dông s¶n phÈm x©y dùng mang tÝnh chÊt tæng hîp vÒ nhiÒu mÆt: kinh tÕ, chÝnh
trÞ, mü thuËt, vµ s¶n phÈm cña nã lu«n g¾n liÒn víi mét ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh vµ
®îc t¹o thµnh b»ng vËt liÖu x©y dùng m¸y mãc vµ lao ®éng.
_ §Æc ®iÓm cña s¶n phÈm x©y dùng ®îc thÓ hiÖn: s¶n phÈm x©y l¾p lµ nh÷ng
c«ng tr×nh, vËt kiÕn tróc cã quy m« lín, kÕt cÊu phøc t¹p, mang tÝnh chÊt ®¬n
chiÕc, thêi gian s¶n xuÊt kÐo dµi, n¬i s¶n xuÊt ®ång thêi lµ n¬i tiªu thô theo gi¸
dù to¸n, ®Êu thÇu hoÆc theo gi¸ tho¶ thuËn.
S¶n phÈm x©y dùng cã quy m« lín, kÕt cÊu phøc t¹p, thêi gian sö dông l©u
dµi, gi¸ sö dông lín.
Mang tÝnh chÊt ®¬n chiÕc, mçi c«ng tr×nh x©y dùng theo gÝa dù to¸n riªng,
thiÕt kÕ kû thuËt riªng vµ vµ t¹i mét ®Þa ®iÓm nhÊt ®Þnh.
Qu¸ tr×nh tõ thi c«ng x©y dùng cho ®Õn khi c«ng trinh hoµn thµnh bµn
giao ®µo sö dông lµ dµi, phô thuéc vµo quy m« tinh chÊt phøc t¹p cña tõng
c«ng tr×nh.
Qu¸ tr×nh khë c«ng x©y dùng ®îc chia thµnh nhiÒu dai ®o¹n, mmçi giai
®o¹n bao gåm nhiÒu c«ng iÖc kh¸c nhau. Khi tiÕn hµnh tõng c«ng viÖc cô thÓ
3
®«i khi chÞu nhiÒu ¶nh höng cña c¸c yÕu tè thêi tiÕt, c«ng tr×nh ®Òu ®îc tiÕn
hµnh thi c«ng theo ®¬n ®Æt hµng cô thÓ phô thuéc vµo yªu cÇu cña kh¸ch hµng.
Dùa trªn nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng cã cña ngµnh x©y dùng c¬ b¶n mµ
c«ng t¸c tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÉm
x©y l¾p còng cã nh÷ng ph¬ng ph¸p thÝch hîp.
X¸c ®Þnh chÝnh x¸c ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh
gi¸ thµnh phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ cña doanh ngiÖp tho¶ m·n yªu cÇu qu¶n
lý ¹t ra.
VËn dông ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh mét
c¸ch khoa häc hîp lý. §¶o b¶o cung cÊp ®Çy ®ñ chÝnh x¸c, kÞp thêi c¸c sè liÖu
cho c«ng t¸c qu¶n lý.
Ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ kÞp thêi, chÝnh x¸c toµn bé c¸c chi phÝ ph¸t sinh thùc
tÕ.
KiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc vÒ vËt t, nh©n c«ng, sö dông m¸y
thi c«ng vµ c¸c dù to¸n chi phÝ kh¸c, ph¸t hiÖn kÞp thêi c¸c kho¶n chªnh lÖch,
c¸c kho¶n thiÖt h¹i, mÊt m¸t h háng... trong s¶n xuÊt vµ ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p
ng¨n chÆn kÞp thêi, ®óng khèi lîng c«ng t¸c x©y l¾p hoµn thµnh . §Þh kú kiÓm
tra ®¸nh gi¸ khèi lîng thi c«ng dë dang theo ®óng nguyªn t¾c quy ®Þnh.
H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ c«ng cô ®¾c
lùc trong qu¶n trÞ doanh nghiÖp, ®Ó thÊy râ ®iÒu ®ã ta ®i vµo nghiªn cøu cô thÓ
phÇn kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh.
II- chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh.
. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt.
A.Chi phÝ s¶n xuÊt.
X©y dùng c¬ b¶n lµ mét ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt v× vËy trong qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt ®Ó t¹o ra s¶n phÈm. C¸c xÝ nghiÖp x©y l¾p còng ph¶i bá ra chi phÝ vÒ
lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®ßi hái c¸c doanh
nghiÖp ph¶i kÕt hîp chÆt chÏ, hîp lý ®Ó t¹o ra s¶n phÈm tèt, gi¸ thµnh h¹.
Gi¸ trÞ cña s¶n phÈm ®îc biÓu thÞ b»ng c«ng thøc
G = C + V + M.
G: Gi¸ trÞ s¶n phÈm x©y l¾p
C: lµ toµn bé gi¸ trÞ t liÖu s¶n xuÊt ®· tiªu hao trong qu¸ tr×nh t¹o ra.
4
V: Lµ chi phÝ vÒ tÒn l¬ng, tiÒn c«ng cña ngêng lao ®éng tham gia vµo
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
M: Gi¸ trÞ míi do lao ®éng sèng t¹o ra trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng tä ra
s¶n phÈm.
§Ó thuËn tiÖn cho viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chÝnh x¸c trong xÝ
nghiÖp x©y l¾p còng tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo nh÷ng néi dung
vµ tiªu thøc kh¸c nhau, theo yªu cÇu qu¶n lý cña xÝ nghiÖp.
B. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt.
XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm x©y l¾p cã nh÷ng nÐt kh«ng gièng
víi c¸c ngµnh vËt chÊt kh¸c.Trong doanh nghiÖp x©y l¾p viÖc ph©n lo¹i chi phÝ
s¶n xuÊt theo hai tiªu thøcchñ yÕu.
* Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p theo néi dung kinh tÕ: toµn bé chi
phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp x©y l¾p ®îc chia thµnh yÕu tè sau.
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu: bao gåm toµn bé chi phÝ vÒ ®èi tîng lao ®éng
nh nguyªn vËt liÖu chÝnh, nguyªn vËt liÖu phô, thÐp, s¾t, xi m¨ng, c¸t ®¸, g¹ch
sái... Thµnh phÈm vµ nöa thµnh phÈm mua ngoµi nh c¸c vËt kÕt cÊu: panen, cöa
gç, cöa s¾t, khung nh«m kÝnh...
+ Chi phÝ vÒ nh©n c«ng: lµ toµn bé sè tiÒn c«ng vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho
ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp. Bao gåm: l¬ng chÝnh, l¬ng phô, kinh phÝ
c«ng ®oµn, b¶o hiÓm y tÕ, b¶o hiÓm x· héi trÝch theo tû lÖ quy ®Þnh (19%) so
víi quü l¬ng.
+ Chi phÝ vÒ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: lµ toµn bé sè ph¶i trÝch khÊu hao
trong kú ®èi víi c¸c lo¹i TSC§ trong ®¬n vÞ x©y l¾p.
+ Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: lµ toµn bé sè tiÒn tr¶ cho dÞch vô mua
ngoµi, thuª ngoµi phôc vô cho s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. VD:
®iÖn, níc, TSC§, ®iÖn tho¹i...
+ Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c: lµ toµn bé chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp x©y l¾p ngoµi vµ yÕu tè chi phÝ trªn.
Ph©n lo¹i chi phÝ theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ cho phÐp
chóng ta biÕt ®îc tû träng tõng lo¹i chi phÝ. Phôc vô cho yªu cÇu th«ng tin vµ
qu¶n trÞ doanh nghiÖp ®Ó ph©n tÝch t×nh h×nh dù to¸n, lËp dù to¸n cho chi phÝ
s¶n xuÊt kú sau.
* Ph©n lo¹i chi phÝ theo kho¶n môc gi¸ thµnh
5
Do ®Æc ®iÓm cña ngµnh XDCB vµ ph¬ng ph¸p lËp dù to¸n trong XDCB
lµ dù to¸n ®îc lËp cho tõng ®èi tîng x©y l¾p theo c¸c kho¶n môc. Nªn trong
doanh nghiÖp x©y l¾p chñ yÕu ph©n lo¹i theo kho¶n môc, gi¸ thµnh. Theo ph¬ng ph¸p nµy chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chia thµnh chi phÝ s¶n xuÊt vµ chi phÝ chung.
- Chi phÝ trùc tiÕp bao gåm:
+ Chi phÝ nguyªn vËt liÖu: lµ chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh, nguyªn vËt
liÖu phô, vËt lu©n chuyÓn (v¸n, khu«n, c©y trång)...cÇn thiÕt ®Ó t¹o nªn s¶n
phÈm x©y l¾p. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trong x©y l¾p kh«ng bao gåm chi phÝ
nguyªn vËt liÖu ®· tÝnh vµ chi phÝ chung ®· tÝnh vµo chi phÝ m¸y thi c«ng.
+ Chi phÝ nh©n c«ng: Bao gåm tiÒn l¬ng c¬ b¶n vµ c¸c kho¶n phô cÊp
theo chÕ ®é hiÖn hµnh.
+ Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng lµ chi phÝ bá ra trong qu¸ tr×nh sö dông
m¸y thi c«ng ®Ó hoµn thµnh s¶n phÈm x©y l¾p bao gåm.
Chi phÝ khÊu hao c¬ b¶n.
+ Chi phÝ söa ch÷a lín, söa ch÷a nhá, b¶o dìng m¸y..v.v...
+Chi phÝ vÒ ®éng lùc mua ngoµi.
+ Chi phÝ thêng xuyªn
+ Chi phÝ t¹m thêi
+ C¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn.
+ Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Theo quyÕt ®Þnh sè 1864/1998/Q§/BTC ngµy
16/12/1998 gåm:
- Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng.
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu
- Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt
- Chi phÝ TSC§
- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi
- Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
Trong gi¸ thµnh dù to¸n, chi phÝ s¶n xuÊt chung ®îc tÝnh b»ng tû lÖ %
theo tõng lo¹i h×nh c«ng tr×nh so víi chi phÝ nh©n c«ng.
c. Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
6
Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét ph¬ng ph¸p hoÆc mét hÖ
thèng c¸c ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tËp hîp vµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt
theo néi dung kinh tÕ vµ kho¶n môc gi¸ thµnh trong ph¹m vi giíi h¹n cña h¹ch
to¸n chi phÝ.
Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i ®¶m b¶o nh÷ng nguyªn t¾c chi
phÝ vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm. §IÒu nµy cã ý nghÜa rÊt to lín trong viÖc tÝnh ®óng
tÝnh ®ñ vµ hîp lý vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm. V× vËy c¸c nhµ qu¶n lý ph¶i lùa chän
ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ thÝch hîp cho ®¬n vÞ m×nh. Dùa vµo ®èi tîng tËp
hîp chi phÝ trong ®¬n vÞ x©y dùng c¬ b¶n lµ c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh th× hµng
th¸ng c¨n cø vµo c¸c nghiÖp vô kinh tÕ cã liªn quan ®Õn c«ng tr×nh nµo th× tËp
hîp chi phÝ cho c¸c c«ng tr×nh ®ã.
Trong trêng hîp doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ theo ®¬n
®Æt hµng th× chi phÝ ph¸t sinh sÏ ®îc tËp hîp theo tõng ®¬n ®Æt hµng. Vµ nh vËy
tæng sè chi phÝ s¶n xuÊt tËp hîp tõ khi khëi c«ng ®Õn khi hoµn thµnh toµn bé
®¬n ®Æt hµng chÝnh lµ gi¸ thµnh thùc tÕ cña ®¬n ®Æt hµng ®ã.
NÕu ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ ®éi thi c«ng hay c«ng trêng th× chi phÝ ®îc tËp hîp theo ®éi hay c«ng trêng ®ã. Cuèi kú tæng sè chi phÝ ®îc tËp hîp
theo ph©n bæ theo tõng c«ng tr×nh ®Ó tÝnh gi¸ thµnh riªng.
2. Gi¸ thµnh, ph©n lo¹i gi¸ thµnh
Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ toµn bé c¸c chi phÝ tÝnh b»ng tiÒn ®Ó hoµn
thµnh khèi lîng x©y l¾p theo quy ®Þnh.
Theo th«ng t sè 08/1999/TT-BXD ngµy 16/11/1999 th× dù to¸n x©y l¾p
gåm c¸c kho¶n môc:
Chi phÝ vËt liÖu
Chi phÝ nh©n c«ng
Chi phÝ m¸y thi c«ng
Chi phÝ chung.
Thu nhËp chÞu thuÕ tÝnh tríc.
ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu ra.
* Ph©n lo¹i gi¸ thµnh: trong x©y dùng c¬ b¶n chóng ta thêng sö dông c¸c
lo¹i gi¸ thµnh sau:
7
Gi¸ dù to¸n: lµ tæng sè chi phÝ tÝnh tríc ®Ó hoµn thµnh sè lîng x©y l¾p
c«ng tr×nh. Gi¸ nµy ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së khèi lîng c«ng t¸c x©y l¾p tÝnh
theo thiÕt kÕ, ®¬n gi¸ x©y dùng c¬ b¶n do uû ban nh©n d©n cÊp tØnh ban hµnh,
®Þnh møc chi phÝ chung, thu nhËp chÞu thuÕ tÝnh tríc ra thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu
ra.
- Gi¸ kÕ ho¹ch: lµ gi¸ ®îc x¸c ®Þnh xuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ
cña mét xÝ nghiÖp. Trªn c¬ së biÖn ph¸p thi c«ng, c¸c ®Þnh møc vµ ®¬n gi¸ ¸p
dông trong néi bé xÝ nghiÖp. Gi¸ thµnh thùc tÕ: ph¶n ¸nh toµn bé c¸c chi phÝ
thùc tÕ ®Ó hoµn thµnh bµn giao khèi lîng x©y l¾p mµ doanh nghiÖp ®· nhËn
thÇu (gi¸ ®Êu thÇu). Gi¸ nµy bao gåm c¸c chi phÝ theo ®Þnh møc, c¸c kho¶n béi
chi vÒ vËt t lao ®éng, tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh thi c«ng ®îc phÐp tÝnh vµo gi¸
thµnh.
Gi¸ thµnh thùc tÕ ®îc x¸c ®Þnh theo sè liÖu cña kÕ to¸n tËp hîp ®îc.
Ba lo¹i gi¸ trªn nÕu xÐt vÒ thêi gian ta thÊy: gi¸ thµnh dù to¸n ®îc tÝnh tríc khi
tiÕn hµnh thi c«ng vµ tríc c¶ gi¸ thµnh kÕ ho¹ch v× gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®îc tÝnh
tríc khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt cña kÕ ho¹ch. Gi¸ kÕ ho¹ch chÝnh lµ môc tiªu phÊn
®Êu cña ®¬n vÞ ®Ó tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ s¶n suÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Gi¸
thµnh thùc tÕ ph¶n ¸nh tæng hîp kÕt qu¶ phÊn ®Êu cña ®¬n vÞ. VÒ nguyªn t¾c
khi x©y dùng vµ tæ chøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh ph¶i theo nguyªn t¾c.
Zthùc tÕ < Z kÕ ho¹ch < Z Dù to¸n.
Cã nh vËy ®¬n vÞ míi b¶o ®¶m kinh doanh cã l·i, cã tÝch luü cho xÝ nghiÖp vµ
nép ng©n s¸ch Nhµ níc.
Ngoµi ba lo¹i gi¸ thµnh trªn, do ®Æc ®iÓm x©y dùng c¬ b¶n vµ do yªu cÇu qu¶n
lý vèn trong x©y dùng c¬ b¶n ®ßi hái ph¶i chÆt chÏ vµ kÞp thêi nªn trong gi¸
thanµh cßn tån t¹i hai chØ tiªu sau.
+ Gi¸ thµnh khèi lîng hoµn chØnh: lµ gi¸ thµnh cña c«ng tr×nh ®· thi c«ng ®Õn
giai ®o¹n cuèi cïng phï hîp víi tiªu chuÈn thiÕt kÕ ®· ®îc c¶ hai bªn A vµ bªn
B tæ chøc kiÓm nhËn vµ thanh to¸n, bµn giao cho ®¬n vÞ sö dông.
Gi¸ thµnh khèi lîng x©y l¾p hoµn chØnh cã u ®iÓm ë chç nã ph¶n ¸nh chÝnh
x¸c kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ. Tuy nhiªn nãi kh«ng ph¶n ¸nh kÞp
thêi gi¸ thµnh trong qu¸ tr×nh thi c«ng, do ®ã kh«ng ®¸p øng kÞp thêi yªu cÇu
th«ng tin trong qu¶n lý vèn x©y dùng c¬ b¶n. §Ó kh¾c phôc nhîc ®iÓm ®ã ngêi
ta sö dông gi¸ thµnh khèi lîng hoµn thµnh quy íc.
8
- Gi¸ thµnh khèi lîng hoµn thµnh quy íc: lµ gi¸ cña c¸c khèi lîng x©y l¾p
hoµn thµnh ®Õn giai ®o¹n quy íc, tho¶ m·n c¸c ®iÒu kiÖn.
Khèi lîng ®ã ph¶i ®o ®Õm ®îc vµ ph¶i ®îc bªn A c«ng nhËn hoµn thµnh.
Khèi lîng ®ã ph¶i ®¹t ®é dõng nhÊt ®Þnh vÒ kü thuËt, ®¹t gi¸ trÞ sö dông.
3. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p.
Gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã mèi quan hÖ chÆt chÏ víi nhau
trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ra s¶n phÈm. Chi phÝ biÓu hiÖn mÆt hao phÝ cßn gi¸
thµnh biÓu hiÖn mÆt kÕt qu¶ cña s¶n xuÊt. §©y lµ hai mÆt thèng nhÊt cña cïng
mét qu¸ tr×nh v× gi÷a chóng cã nh÷ng ®iÓm gièng nhau vµ kh¸c nhau.
Gièng nhau: chóng ®Òu lµ c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ
®¬n vÞ ®· bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thi c«ng.
Sù thèng nhÊt vÒ lîng x¶y ra trong trêng hîp toµn bé ®èi tîng ®Òu khëi c«ng vµ
hoµn thµnh trong mét kú.
Kh¸c nhau: gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p thêng kh«ng
thèng nhÊt víi nhau vÒ mÆt khèi lîng bëi v× gÝa thµnh s¶n phÈm x©y l¾p trong
kú nµy cã thÓ bao gåm c¶ chi phÝ s¶n xuÊt dë dang kú tríc.
Tæng gi¸ thµnh =chi phÝ dë dang + chi phÝ s¶n xuÊt - chi phÝ s¶n xuÊt dë dang
s¶n phÈm
®Çu kú
ph¸t sinh trong kú
cuèi kú
H¬n n÷a mèi quan hÖ nµy cßn thÓ hiÖn ë chç: tµi liÖu h¹ch to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt lµ c¬ së ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. NÕu x¸c ®Þnh c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm lµ c«ng viÖc chñ yÕu trong h¹ch to¸n kÕ to¸n th× h¹ch to¸n chi phÝ
s¶n xuÊt cã t¸c dông quyÕt ®Þnh ®Õn tÝnh chÝnh x¸c cña gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y
l¾p.
III. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm.
Nh ta ®· biÕt dù to¸n c«ng tr×nh c¬ b¶n ®îc lËp theo tõng h¹ng môc c«ng
tr×nh vµ ®îc ph©n tÝch theo tõng kho¶n môc chi phÝ. Do ®ã viÖc h¹ch to¸n chi
phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p còng ph¶i ®îc ph©n tÝch theo
tõng kho¶n môc chi phÝ ®Ó cã thÓ so s¸nh, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn dù to¸n, thiÕt
kÕ cña h¹ng môc c«ng tr×nh (mét bé phËn quan träng trong gi¸ trÞ hîp ®ång
kinh tÕ ký kÕt nhËn thÇu x©y dùng) vµ ph©n tÝch ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña qu¶n lý.
9
1. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n kho¶n môc gi¸ thµnh x©y l¾p
a . Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn
- H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
+ VËt liÖu lµ lo¹i tµi s¶n tån kho thuéc tµi s¶n lu ®éng, lµ mét trong nh÷ng yÕu
tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Lµ c¬ së vËt chÊt t¹o nªn s¶n phÈm míi.Trong
xÝ nghiÖp x©y l¾p, vËt liÖu thêng chiÕm tû träng lín nhÊt trong tæng chi phÝ. V×
vËy tËp trung s¶n xuÊt tiÕt kiÖm vËt t lµ nç lùc phÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
+ Néi dung kho¶n môc chi phÝ vËt liÖu trong gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p bao
gåm gi¸ trÞ thùc tÕ cña vËt liÖu chÝnh nh: xi m¨ng, s¾t, ®¸, c¸t...
VËt liÖu phô, c¸c cÊu kiÖn lu©n chuyÓn cÇn cho viÖc thùc hiÖn vµ hoµn thµnh
khèi lîng x©y l¾p (kh«ng kÓ vËt liÖu phô cho m¸y mãc, ph¬ng tiÖn thi c«ng vµ
nh÷ng vËt liÖu tÝnh trong chi phÝ chung)
+ Nguyªn t¾c h¹ch to¸n: vËt liÖu sö dông cho x©y dùng h¹ng môc c«ng tr×nh
nµo ph¶i tÝnh trùc tiÕp cho c«ng tr×nh ®ã trªn c¬ së chøng tõ gèc theo gi¸ thùc
tÕ vµ sè lîng thùc tÕ ®· sö dông.
Cuèi kú h¹ch to¸n vµ khi hoµn thµnh h¹ng môc c«ng tr×nh nµo ph¶i tÝnhtrùc
tiÕp, kiÓm kª sè lîng vËt liÖu cßn l¹i ®Ó ghi gi¶m trõ chi phÝ vËt liÖu ®· tÝnh cho
c«ng tr×nh ®ã nÕu ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt thùc tÕ kh«ng cho phÐp tÝnh trùc tiÕp chi
phÝ vËt liÖu cho tõng ®èi tîng th× ¸p dông ph¬ng ph¸p ph©n bæ theo khèi lîng
s¶n phÈm.
+ §Ó h¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 621
chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.
Bªn nî: trÞ gi¸ thùc tÕ nguyªn liÖu, vËt liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp cho ho¹t ®éng
x©y l¾p (gåm cã thuÕ VAT) hoÆc kh«ng cã thuÕ VAT:
Bªn cã gi¸ trÞ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp sö dông kh«ng hÕt nhËp l¹i
kho.
KÕt chuyÓn vµ ph©n bè trÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu, vËt liÖu thùc tÕ sö dông
trong x©y l¾p trong kú vµo tµi kho¶n 154,TK621, kh«ng cã sè du cuèi kú.
+ Tr×nh tù h¹ch to¸n.
XuÊt nguyªn liÖu, vËt liÖu sö dông cho ho¹t ®éng x©y l¾p
Nî TK 621(gi¸ cha cã thuÕ VAT)
Cã TK 152,153
10
Nh÷ng nguyªn vËt liÖu mua vÒ kh«ng nhËp kho sö dông ngay cho c«ng
tr×nh.
Nî TK 621
Nî TK 133
Cã Tk111,112,331,311v,v...
NÕu doanh nghiÖp mua nguyªn vËt thuéc ®èi tîng kh«ng chÞu thuÕ VAT
Nî TK621 ( gi¸ cã thuÕ VAT)
Cã TK 111,112,331
Cuèi kú vËt kh«ng dïng hÕt nhËp kho.
Nî TK 152
Cã TK 621
- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Ph¶n ¸nh lao ®éng trùc tiÕp tham gia vµo qu¸
tr×nh ho¹t ®éng x©y l¾p. Chi phÝ lao ®éng trùc tiÕp bao gåm c¶ c¸c kho¶n ph¶i
tr¶ cho ngêi lao ®éng thuéc qu¶n lý cña doanh nghiÖp vµ cho lao ®éng thuª
ngoµi cho tõng lo¹i c«ng viÖc.
+ Nguyªn t¾c ho¹t ®éng: Kh«ng h¹ch to¸n vµo TK nµy nh÷ng kho¶n ph¶i tr¶
vÒ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp.v.v...cho nh©n viªn qu¶n lý v¨n phßng cña bé
m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp hoÆc bé phËn b¸n hµng.
Riªng ®èi víi bé phËn x© l¾p, kh«ng h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n nµy kho¶n
trÝch BHXH, BHYT, CFC§ TÝnh trªn quü l¬ng c«ng nh©n trùc tiÕp cña ho¹t
®éng x©y l¾p.
+ Tµi kho¶n sö dông: 622- chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
Bªn nî.
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp tham gia vµo qua tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm .
Bªn cã:
Kõt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo bªn nî TK 154,TK 622
kh«ng cã sè du cuèi kú.
Tr×nh tù h¹ch to¸n:
C¨n cø vµo b¶ng tÝnh l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y
l¾p.
Nî TK 622
11
Cã TK 334
Cuèi kú kÕ to¸n ph©n bæ, kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng theo ®èi tîng tËp hîp
chi phÝ s¶n xuÊt.
Nî TK 154
Cã TK 622
- Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng: Dïng ®Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ sö dông
xe, m¸y thi c«ng phôc vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p c«ng tr×nh.
+ Nguyªn t¾c: TK nµy chØ sö dông ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ sö dông xe, m¸y thi
c«ng ®èi víi trêng hîp doanh nghiÖp x©y l¾p thùc hiÖn x©y, l¾p c«ng tr×nh theo
ph¬ng thøc thi c«ng hçn hîp võa thñ c«ng, võa kÕt hîp b»ng m¸y.
+ Tµi kho¶n sö dông: 623 - Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng
Bªn nî:
C¸c chi phÝ liªn quan ®Õn m¸y thi c«ng ( Chi phÝ nguyªn vËt liÖu cho m¸y ho¹t
®éng, chi phÝ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp l¬ng, tiÒn c«ng cña c«ng nh©n
trùc tiÕp ®iÒu khiÓn m¸y, chi phÝ b¶o dâng, s÷a ch÷a m¸y thi c«ng ...)
Bªn cã:
KÕt chuyÓn chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng µo bªn nî TK 154.
TK 623 kh«ng cã sè du cuèi kú
TK 623 cã 6 tµi kho¶n cÊp 2.
6231- Chi phÝ nh©n c«ng
6232- Chi phÝ vËt liÖu
62333-Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt
6234- Chi phÝ khÊu hao m¸y thi c«ng
6237- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi
6238- Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
+ Tr×nh tù h¹ch to¸n
- NÕu tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng biÖt vµ cã ph©n cÊp h¹ch to¸n cho ®éi
m¸y cã tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n riªng.
Nî c¸c Tk 621,622,627
Cã c¸c Tk liªn quan.
12
- NÕu kh«ng tæ chøc ®éi m¸y riªng biÖt hoÆc cã nhng kh«ng tæ chøc kÕ to¸n
riªng.
Sè tiÒn liªn quan tr¶ c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y riªng biÖt hoÆc cã nhng
kh«ng tæ chøc kÕ to¸n riªng.
Nî Tk621,622,627
Cã c¸c Tk liªn quan.
- NÕu kh«ng tæ chøc ®éi m¸y riªng biÖt hoÆc cã nhng kh«ng tæ chøc kÕ to¸n
riªng.
Sè tiÒn ph¶i tr¶ c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y,phôc vô m¸y
Nî TK 623
Cã TK 334
Cã TK 111
Khi xuÊt kho hoÆc mua nguyªn liÖu phô sö dông cho xe, m¸y thi c«ng
Nî Tk 623
Nî TK133
Cã TK 152,153,111,112,331v.v...
KhÊu hao xe, m¸y thi c«ng sö dông ë ®éi m¸y thi c«ng ghi
Nî TK 623
Cã TK 214
Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi ph¸t sinh
Nî Tk 623
Nî Tk133
Cã Tk 111,112,331
- Chi phÝ s¶n xuÊt chung:
+ Néi dung, nguyªn t¾c:
Ph¶n ¸nh chi phÝ s¶n xuÊt cña ®éi, c«ng trêng x©y dùng gåm: L¬ng nh©n
viªn qu¶n lý ®éi, Kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ tÝnh theo tû lÖ quy ®Þnh
19% trªn tæng sè tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p vµ nh©n viªn
qu¶n lý ®éi. KhÊu hao TSC§ dïng chung cho ho¹t ®éng cña ®éi.
Tµi kho¶n sö dông: 627 - chi phÝ s¶n xuÊt chung.
Bªn nî
13
C¸c chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¶n ¸nh trong kú bao gåm: l¬ng nh©n viªn
qu¶n lý ®éi, c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ ®îc tÝnh theo tû lÖ quy ®Þnh
(19%). KhÊu hao TSC§ dïng chung cho ®éi
Bªn cã: C¸c kho¶n ghi gi¶n chi phÝ chung
KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung vµo bªn nî TK 154
TK 627 kh«ng cã sè du cuèi kú.
TK 627 cã 6 Tk cÊp 2
Tk 6271- Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng
TK 6272- Chi phÝ vËt liÖu
Tk 6273- Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt
Tk 6274- Chi phÝ khÊu hao TSC§
TK 6277-Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi
TK 6278-Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c
+ Tr×nh tù h¹ch to¸n: Nõu doanh nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt theo tõng tæ, ®éi x©y
l¾p khi tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung
Nî Tk 627
Cã Tk 334,338,152,153,214,331,111,112
Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung thµnh chi phÝ s¶n xuÊt x©y dùng dë
dang.
Nî Tk 154
Cã Tk627
- Tæng hîp chi phi s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh dë dang.
+ TK 154- Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ph¶n ¸nh chi phÝ s¶n xuÊt,
kinh doanh liªn quan ®Õn s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm, phôc vô cho c«ng t¸c x©y
l¾p.
Chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh dë dang ph¶n ¸nh trªn tµi kho¶n 154 gåm nh÷ng
chi phÝ .
Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp
- Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng trùc tiÕp
- Chi phÝ sö dông m¸y mãc thi c«ng (®èi víi ho¹t ®«ng x©y l¾p)
- Chi phÝ s¶n xuÊt chung
14
+ KÕt cÊu néi dung
Bªn nî:
C¸c chi phÝ nguyªn vËt liÖu,vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi
phÝ söt dông m¸y thi c«ng, chi phÝ s¶n suÊ chung ph¸t sinh trong kú.
- Gi¸ thµnh x©y l¾p cña nhµ thÇu phô hoµn thµnh bµn giao
- Chi phÝ thùc tÕ cña khèi lîng lao vô, dÞch vô ®· hoµn thµnh cung cÊp cho
kh¸ch hµng
- Gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi, s¶n phÈm háng kh«ng s÷a ch÷a ®îc gi¸ trÞ nguyªn
liÖu, vËt liÖu, hµng ho¸ gia c«ng song nhËp l¹i kho.
Sè du bªn nî
- Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cßn dë dang cuèi kú.
Tk 154 cã 4 tµi kho¶n cÊp 2.
1541- X©y l¾p
1542- S¶n phÈm kh¸c
1543- dÞch vô
1544- chi phÝ b¶o hµnh x©y l¾p
Tr×nh tù h¹ch to¸n theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn ®îc kh¸i qu¸t
qua
* Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú.
15
Tr×nh tù h¹ch to¸n theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú ®îc kh¸i qu¸t qua
s¬ ®å.
111,112,331
611
621
3
5
631
8
152
1
4
334
622
6
214,331,111,112
9
627
7
10
154
1.KÕt chuyÓn tån kho ®Çu kú
2. KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ®Çu kú
3. Mua nguyªn vËt liÖu nhËp kho (sè thuÕ ®Çu vµo ®îc gi¶m trõ nÕo cã)
4. KÕt chuyÓn nguyªn vËt liÖu tån kho cuèi kú
5. SuÊt kho vËt liÖu dïng cho s¶n xuÊt.
6. TiÒn l¬ng ph¶i tr¶ trÝch BHXH.
7. Chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh.
8,9,10. KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu, c«ng tr×nh s¶n xuÊt chung vµo
gÝa thµnh s¶n xuÊt.
11, kÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú
16
2. §¸nh gÝa s¶n phÈm dë dang.
S¶n phÈm dë dang trong s¶n xuÊt x©y l¾p ®îc x¸c ®Þnh b»ng ph¬ng ph¸p
kiÓm kª. ViÖc tÝnh vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang trong x©y dùng phô thuéc
vµo ph¬ng ph¸p tÝnh thanh to¸n khèi lîng x©y l¾p hoµn thµnh gi÷a ngêi nhËn
thÇu vµ ngêi giao thÇu.
NÕu quy ®Þnh thanh to¸n s¶n phÈm x©y dùng sau khi hoµn thµnh toµn bé th×
s¶n phÈm dë dang lµ khèi lîng x©y l¾p cha ®¹t tíi ®iÓm dõng kü thuËt, tiªu
chuÈn ®· quy ®Þnh tríc vµ ®îc ®¸nh gÝa theo chi phÝ thùc tÕ.
Khèi lîng c«ng t¸c x©y l¾p dë dang ®îc ®¸nh gi¸ trªn c¬ së tµi liÖu kiÓm kª
khèi lîng x©y l¾p kiÓm kª khèi lîng dë dang cu«i kú.
Khèi lîng
Khèi lîng xl +
x©y l¾p dë dang = dë dang
cuèi kú
Chi phÝ hîp lý
trong kú
Gi¸ trÞ dù to¸n
x
cña giai ®o¹n
kh«i lîng dë dang cuèi kú
IV. §Èi täng tÝnh gÝa thµnh kú tÝnh gi¸ thµnh vµ c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gÝa thµnh.
1.§Èi tîng tÝnh gi¸ thµnh.
X¸c ®Þnh ®èi tîn tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng viÖc ®Çu tiªn cña toµn bé c«ng viÖc
tÝnh gi¸ thµnh. XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm cña XDCB do ®ã ®èi tîng tÝnh gÝa thµnh
trong x©y dùng c¬ b¶n lµ c¸c c«ng tr×nh, h¹ng môc ®· hoµn thµnh, c¸c giai
®o¹n c«ng viÖc ®· hoµn thµnh.
Trong trêng hîp c¸c ®¬n vÞ x©y l¾p cã tæ chøc thªm ph©n xëng s¶n xuÊt phô,
s¶n xuÊt vËt liÖu.v.v... th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ mét ®¬n vÞ s¶n phÈm hay
lao vô cung cÊp.
2. Kú tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp sÏ gióp cho viÖc tæ chøc c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh
hîp lý, khoa häc.
- §èi víi nh÷ng lo¹i s¶n phÈm, c¸c ®¬n ®Æt hµng cã thêi gian s¶n suÊt thi c«ng
dµi thi khi hoµn thµnh toµn bé míi tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ cu¶ bé phËn ®ã.
3. C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh:
Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ c¸c c¸ch thøc, c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh
to¸n, x¸c ®Þnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña tng lo¹i s¶n phÈm, lao vô, dÞch vôhoµn
thµnh. Tuú theo ®Æc ®iÓm quy tr×nh s¶n xuÊt còng nh yªu cÇu vÒ tr×nh ®é cña
c«ng t¸c qu¶n lý mµ mçi ®¬n vÞ thêng ¸p dông mét sè ph¬ng ph¸p tÝnh gÝa
sau.
a.Ph¬ng ph¸p tÝnh trùc tiÕp:
17
Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp thuéc lo¹i h×nh s¶n xuÊt
víi khèi lîng lín vµ chu kú s¶n xuÊt ng¾n nh c¸c nhµ m¸y ®iÖn, níc c¸c
doanh nghiÖp khai th¸c.
TÊt c¶ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t sinh trùc tiÕp cho c«ng tr×nh t khi
khëi c«ng ®Õn khi hoµn thµnh chÝnh lµ gi¸ thùc tÕ cña c«ng tr×nh.
Gi¸ thµnh thùc= Chi phÝ thùc tÕ dë dang + Chi phÝ ph¸t sinh - Chi phÝ thc
tÕ cña s¶n phÈm
®Çu kú
trong kú
tÕ dë dang
cuèi kú
b. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng:
Ap dông trong c¸c doanh nghiÖp nhËn thÇu x©y l¾p theo ®¬n ®¹t hµng. §Èi tîng tÝnh gi¸ lµ ®¬n ®Æt hµng hoµn thµnh.
Theo ph¬ng ph¸p nµy, hµng th¸ng chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ph¸t sinh ®· tËp hîp
®îc theo tõng ®¬n ®Æt hµng vµ khi nµo hoµn thµnh c«ng tr×nh th× chi phÝ s¶n
xuÊt tËp hîp ®ù¬c theo tõng ®¬n ®Æt hµng ®ã.
c. Ph¬ng ph¸p hÖ sè.
Ap dông trong c¸c doanh nghiÖp mµ trong cïng mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, còng
sö dông mét thø nguyªn liÖu vµ cïng mét lîng lao ®éng nhng thu ®îc ®ång
thêi cïng nhiÒu s¶n phÈn kh¸c nhau nhõng chi phÝ kh«ng tËp hîp riªng cho
tõng lo¹i s¶n phÈm mµ tËp hîp chung cho c¶ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt theo ph¬ng
ph¸p nµy tríc hÕt, kÕ to¸n c¨n cø vµo hÖ sè quy ®æi c¸c lo¹i s¶n phÈm vÒ s¶n
phÈm gèc. Tõ ®ã dùa vµo chi phÝ liªn quan ®Õn gi¸ thµnh c¸c lo¹i s¶n phÈm ®·
tËp hîp ®Ó tÝnh gÝa thµnh c¸c lo¹i s¶n phÈm ®· tËp hîp ®Ó tÝnh gi¸ thanh s¶n
phÈm gèc. Tõ ®ã dùa vµo chi phÝ cã liªn quan ®Õn gi¸ thµnh c¸c lo¹i s¶n phÈm
®· tËp hîp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm gèc vµ gi¸ thµnh tõng lo¹i s¶n phÈm.
Gi¸ thµnh ®¬n vÞ = Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña c¸c lo¹i s¶n phÈm
s¶n phÈm gèc
Sè lîng s¶n phÈm quy ®æi (s¶n phÈm gèc)
Gi¸ thµnh ®¬n vÞ
=
S¶n phÈm tõng lo¹i
Gi¸ thµnh ®¬n vÞ x
s¶n phÈm gèc
HÖ sè quy ®æi s¶n
phÈm tõng lo¹i
Trong ®ã:
n
Sè lîng s¶n
®æi phÈm quy
=
i 1
sè lîng s¶n phÈn lo¹i 1
x HÖ sè quy ®æi s¶n phÈm
lo¹i i
18
Tæng gi¸ thµnh
Gi¸ trÞ s¶n phÈm
Tæng chi phÝ
®Çu s¶n xuÊt cña c¸c =
dë dang
+ s¶n xuÊt ph¸t lo¹i s¶n phÈm kú
sinh trong kú
Dë dang
s¶n phÈm
cuèi kú
d.Ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ:
VËn dông thÝch hîp víi ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c lo¹i h×nh s¶n xuÊt
phóc t¹p, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÝa lµm nhiÒu giai ®o¹n, mçi giai ®o¹n h¹ch toµn
riªng biÖt, cã thÕ lµ tõng khèi lîng c«ng viÖc x©y l¾p cã dù to¸n, thiÕt kÕ
riªng, cã bé phËn riªng ®¶m nhËn gi¸ thµnh thùc tÕ kh©u cuèi cïng tÝnh nh
sau:
= D®k + C1 + C2 + ... + Cn - Dck
Trong ®ã:
Z: Gi¸ thµnh s¶n phÈm
D®k: Gi¸ trÞ chi phÝ dë dang ®Çu kú.
C1 + C2 + Cn: Chi phÝ s¶n xuÊt c¸c khèi lîng c«ng viÖc ë c¸c giai ®o¹n, c¸c bé
phËn.
Dck: Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú.
19
PhÇn II
THùC tr¹ng c«ng viÖc h¹ch to¸n chi phi s¶n
XuÊt Kinh doanh x©y l¾p trong ®IÒu kiÖn
kho¸n kinh doanh x©y l¾p
I- Giíi thiÖu vÒ C«ng ty x©y dùng d©n dông vµ c«ng nghiÖp vËt
liÖu.
1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn.
C«ng ty x©y dùng d©n dông vµ c«ng nghiÖp vËt liÖu tiÒn th©n lµ c«ng ty
x©y l¾p vµ Ët t x©y dùng 2 ®îc thµnh lËp trªn c¬ së s¸t nhËp xÝ nghiÖp x©y l¾p 2
vµ xÝ nghiÖp x©y dùng N«ng nghiÖp 3 theo quyÕt ®Þnh sè 314 NN-TCCB/Q§
ngµy 10/03/1991 cña bé N«ng nghiÖp vµ c«ng nghiÖp thùc phÈm. Khi ®ã xuÊt
liªn hiÖp c¸c XNXDNN vµ PTNT lµ thi c«ng c«ng tr×nh phôc vô n«ng nghiÖp
vµ n«ng th«n. C¸c c«ng tr×nh huyÖn x· vµ mét sè c«ng tr×nh d©n dông kh¸c víi
tæng sè vèn cña c«ng tymíi thµnh lËp lµ 732 triÖu ®ång.
Thêi gian nµy, c«ng ty gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n vÒ vèn, thÞ trêng chØ giíi
h¹n trong ph¹m vi Hµ Néi, m¸y mãc thi c«ng hÇu hÕt ®· cò hoÆc kh«ng ®ñ
n¨ng lùc phôc vô s¶n xuÊt.
Ngµy 24/03/1993 c«ng ty ®îc bé x©y dùng cÊp gi¸y phÐp sè 116
BXD/QLXD cho phÐp nhËn thÇu thi c«ng c¸c c«ng tr×nh d©n dông quy m« lín,
x©y dùng phÇn bao che c«ng tr×nh c«ng nghiÖp cã quy m« võa vãi tæng sè vèn
lµ 2.169.701.000®ång. trong ®ã vèn cè ®Þnh: 590.034.000 vèn lu ®éng
1.579.667.000tÝnh ®Õn 31/03/1993 ph¹m vi ho¹t ®éng ë c¸c tØnh miÒn b¾c.
Thõa thiªn HuÕ, vµ TPHCM. Ngµy 14/03/1996 c«ng ty ®îc bé n«ng nghiÖp vµ
ph¸t tiÓn n«ng th«n cÊp gi¸y phÐp sè 07/GP/NN cho phÐp ®îc nhËn thÇu thi
c«ng c¸c c«ng tr×nh lo¹i nhá vµ mét sè h¹ng môc c«ng tr×nh thuû lo¹i võa víi
ph¹m vi ho¹t ®éngc¶ níc.
Ngµy 22/04/1996 Bé x©y dùng cho phÐp c«ng ty më réng ph¹m vi ho¹t
®éng nhËn thÇu x©y l¾p trong c¶ níc. Ngµy 13/02/1997 c«ng ty x©y l¾p vµ vËt
20
- Xem thêm -