Tài liệu Thuốc phiện và chính quyền thuộc địa ở Châu á Philippe L Failler

T Ủ S Á C H V I Ệ T -N A M , VII B IB L IO T H È Q U E V I E T N A M IE N N E , VII V iệ n V iề n Đ ò n g B á c C ố É c o le F ran çaise d'E xtrêm e-O rien t PHILIPPE LE FAILLER THUÓC PHIỆN VÀ CHÍNH QUYEN THUỘC ĐỊA Ớ CHÂU Á Tù độc quyên đến căm đoán : 1897-1940 И NHA XUÃT BAN VÂN HOA THÔNG TIN VIỆN VIÊN ĐÒNG ВАС c ố т н и б с PHIỆN VẢ CHÍNH QUYẾN THUỔC D|AC> CHẢU Ả ỌƯỐNSÁCH Dược* XUẤT BẨN VỚI SựTẢI TRỢ CÙA TRÜNG TẢM NGÒN NCỪ VẢ VẢN M1NH PHÁP VÀ DẠl sứ QUÁN Pl ỈÁP TẠI CỘNG HOÀ XẢ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM. CET o u v r a g e a ẻ t ẻ p ư b u ẻ a v ec le c o n c o u r s de L'A l l ia n c e F r a n ç a is e e t D r L'AMBASSADE DE F r a n c e EN R é p u b l iq u e S o c ia u c t e du Vietn a m . Tủ sách Việt Nam VII Bibliothèque vỉetnamỉeime VII P h il ip p e L e F a il l e r THUỐC PHIỆN VÀ CHÍNH QUVỄN THUỘC ĐỊA Ở CHÂU Á TỪ ĐỘC QUYỀN ĐẾN CẤM ĐOÁN, 1897-1940 Người dịch ỉừ liếng pháp TRẦN THỊ LAN ANH, TRỊNH THỊ THƯ HỎNG HẢ NỔI - 2000 PubttcalỉoM do Centre de r £ c o k Française d^Extrỉroe-Orleat an Vieỉnam Các ấn phđm của Trung tant V iỉìì Đỗĩĩg iníc r ổ PỈKÍp Ịợi V iệt N i"" Tủ S á c h Việt Nam VII Chịu trách nhiệm bản thào PHILIPPE PAPIN École Française d*Ex(rême-Orient à Hanoi TrườĩtỉỊ Viổiì Đđ$itiỊ Bút- v ổ Pháp fợi Hù N ội ĩQn i hủĩì frọng cam tm vưv bưu dếỉttỷỊ tiỊỊỈiiẻp n ỉư TШ.Щ Ịiĩm TrườĩiỊỊ Vieil D ỏny Bát' c ổ Pháp tựi liù Nọi Ì4i ỉ iiềitỉi Ẩ V ten TòniỊ ihun lưu ti 7 9littiĩ iit… LtOi ti ữ lia i nỵttHii. 4 n en PrtiVi4ìi e. Phtip Nhiĩii^ tm nỉt nmìh họa f fini Ị* noi h Il)r ). N bltB I.R G hR (I. ) , 1ПНЩ lạp Siin Hiềlltiiễi dvs um t\ tlit \ Htỉé. ỈV ^H ,、ỏ 2 、 II ХЛ .^ 2 Publications du Centre de 丨 ，École Frsiiçafse d*Extreme-Orỉenl au Vktnam Cúc Ш1 phtỉiiì cùư Trung tùm Viển Dôiîÿ bức cô Pháp tại Việt Nam TỬ SÁCH VIỆT NAM C o l l e c t io n Tặp I B ib l io t h è q u e V ie t n a m ie n n e NCÌUYỄN VAN HUYÊN. t)ia lv hành chính Kinh-Bẳc [TubUutu de géographie administrative d'une ancienne province vieừiamienne. It, Bổi -Ninh ou Kinỉi-Btỉc]. (Hà Nội, É.F.E.O / nxb Văn Hoá, 1996.1-XIH. 185 tr.. lời lựa Ir. 1V-IX.) Tập II PIIILIPPH PAPIN. VŨ VÀN SẠCII. v ũ TIII MINH HƯƠNG. van Thơ Ш па Kinh Nghĩa Thuc [Prose et poésies de i'École du Đ ởiiịỉ Kinh Nịììiũi 77««=] (Hà Nội. É.F.E.0 / Cục Luu (rữ Nhà nuớc Việt Nam. nxh vrm-hoá. 1997. 295 ir.) Tệp III NCiỔ ĐÚC THO. Chữhuv VkM-Nam ош> các triổu đai I人 r.v caracìởrcs itìterdiis au VfCînatn à travers г Histoire)^ (Hà Nội* H.F.H.O / Viện Hãn-Nõm. nxh VỉUí-Hoiĩ, 1997,445 ir.+phụ lục). Emmanuel Poisson dịch. T ập IV MAURICn DURAND, [/univers des lruvứn_!K、m (romans en vers) dans la littérature viclnamicmy. (Iiîi-Nôi, É.F.IE.O. / nxb Vãn HAt 1997. 245 tr.). Biỏn Siìãỉì : Đinh Gia Khánh, Nguyỉn van Nguvín và Philippe Papin. Tập V NCỈUYHN VÀN NCìUYÊN. Những vắn đ i vto hàn hoe Qua» Trung Từ Mủnh của Neuvõn Trãi [édition philologique des Écrits à Ưarmcc de Nịịitxnì Trài (XV sièi le il (На-Nỏi. É.F.E.0 / Vỉện Hán-Nôm. nxb VàibHọc. 19ỌỌ. 446 tr. >• Cỉỉáo su Phan Huv ĨJỀ VÌÍ1 lời tựỉL Philippe Papin đicb. T ap VI NCiUYẾN ' AN NiiUYHN. PHILIPPI：РЛР1Ы* v ũ TIIỊ MINII llưO N (i, Điii (lanh và liii \\ы 丨 ưu Irữ VC làng хД Bắc K\> ịỉ^ p a io ire íics topimymes ft des atvitiuw vtlliiỉiroịsrs dn Bth -Kỳị. (Hà Nt>i. n.F.n.O / Cục Lưu Irữ Nhà mróK；Viột Niim. nxb VỉUì-llíKi Thỏng-THI, IW9. 12^41Г.). Tốp VII PHII.IPPI 1.1 FAll L1R, T h u ũ n hi如 và chínỉi ũuvén thuỏc điaớchủu Ả. Từ ÚÌK K]U\ỏn ổùìì Ci\m iìiúỉU 1897-1940 \OpitiftỊ et piỉỊtroir cobtỉùil rn Asie, iht numoỊHĩlt c) lư prohìhitionl {Hà Nội. F.Kü.O/nxh Văn-Hóa !V>i^-Tm.2(K)l) 31П1Г ). E d i t i o Î^j é l e c t r o n i q u e C D -R O M \V) IM V DAN. m il IPPI I ] 1ЛИ II R. Р1Ш im PAP1N. Ni il【 YẾN IIỎN“ TRÂN. Bullciin lỊcs AmiN liu Vieux HuC Ы ии、 п lỉHõgralc sur n)-R ()M lies I Jí> ImiIIcii"、. I '000 ilo loue 0 1 -4IXM) illusĩratittns a\oc un imlcx 01 ill's llCTÌ、 ll\porlC\lC4 LỜI NÓI ĐẦU •Ỉĩm ỉ^ /ệỉệiẽặệ fồ m /hệ /A i ỆệhữềHỹ ỹ f ỀỈHiậiỹ ỹ i i i / hịìỉ •yíA 4 à i r â ỉ rft Afềềt Ví>/. ệĩỉic Ẩ*Áfềơ/ /нГщ /ằễềễ JỠfệ //iAềề fỉứ i ỹểmt9 /í? r/m 7 ệfmỵ ỉãềềt /*ốệ €Ỉẽh ềềềửr Í H f m n “ *iìơ4, fa r ỉ/ậfí ểệệÁi /Ẵ t ứ /ỜM* Charles ВЛГ1)1£1.Л1НГ. ThtUH D ộ t 1 N Inntiig Bộ Hài cỊUÚn (iỉiston 11iiniì|v«>ii. ainlì sái Ihành p h ỏ T i 卜 lõng (Toulon) dli imt C1IỎC' đión ira nhfmj! (iọm lui! lỉi 1НП câc SÏ quỉiii hái 1|U； Ì!1 Ihuỉmg lui uVi Ihù mình ihco lan khói ihiuV phiòn 4； IU môi chuyôn \'íèn ÜII. Sự Uện IÌÌ1N mỡ đ;iu cho chiòn ilịch bái trừ Uiuõc ptìiện N； IU hànu Ihập k ỷ JiftK các nhà chức tnỉch cho lự ik> lưu hành Vil CÒI1 кЫус C； I lụng như một niềm khoái lac niang tính làn 罗 man ciïa nhửiìị! lài tư \a n chưiyiiịĩ. (Vich \ ； I lunV Pháp ììĩiịìỊL ihỉinu di ứìtờììụ, ； ìv thò 1ÌÙI chi King ciic chi till, lUftk* Truiiÿ I loa đà n^ẳi ìàếĩ đưỊV hiếm hiKi C4UI ihuõc phic^n Cil \ c |>liir. Ш \ quả tlu.rc lỉi một hành độim llidch Ihirc đói \iú c;u* ÌHUK plunnt)! I'a\ bơi \i mtik ： Anh il;ì Itriiÿ Jỉinh ỊỊ.XÌC IX4 chó Trimp llo a Kuiị! uicli Iih.in clùin IU、 1IOIII! làn khói Ihuỏc phic^n. Si41}! (luờniỉ cùiiịì. IIƯIK I ruu^ HiKi đ;ì nòi len chôniỉ CƯ lai \ à coi ||цнЧ* phii^n tihir bien tiMiịỉ CII»I sir y UI phui 屮 K» I ***•» I* _ỉ. ,.1、.1 I M. li (Ui l *• I lolit ： liiUlỊ： d u l l tík*H ll>!ll\CI| Kltl hciltỉ llv ip III l.ip ih o I II»I « I|.| 1114 «I.IIII \ | | . * \II.II b .m Mw* t IMI 卜鼻 Ml 24~ II 8 I THUỐC PHIỆN VÀ CHÍNH QUYỂN’ THUỘC ĐỊA Ở CHÁU Á Thuốc phiện bị coi là mối hiếm họa ờ cd phương Tày I2n phương Đ ỏng chỉnh là do tính cơ hội vé chính trị, và ngay cả vé địa lý chính ỉrị chứ khòng phải bởi lý do m à ngườỉ ta thường vin vào là vì con người. Từ láu，ш а tuý đã được coi là mộc thám hoạ mang tính hiện đại. Từ sự khoan dung tới cấm đoán rói tới sự lén lút lù cả một hành trình của m ột vật Ỉh6 đáy hiộu lực và theo sau nó là m ổi hiếm nguy mà lịch sừ của nó luôn gắn với những mâu Ihuẫn của thế kỷ này. Theo con đường nào trong lịch sử, ống diếu thuốc phiện bổng được coi là ỉhi hứng của các thi sĩ chảu Âu khi mù ngay ò xứ VĨỄI1 Đ ông nó cũng bị coi là thám họa ? Làm thố nùo đô có (hổ cốm được việc sử dụng ma tuý khi dang có .4ự đói lặp giữa lợi ích chung với quyén tự do cá nhAn ? Ý tưởng nhán vdn nào da dụng chạm lới nguyòn tác của chính phủ và nguyên tắc vé ngoại giao khi mà nén tải chính và nền an ninh quốc gia bị đc doạ ? Có biết bao nhiéu vấn để đang được dût ra m à cuốn sách này sẽ thử giải đáp bằng việc tiến hành nghién cứii vé Đỏng Dương thuộc Pháp. Sự ra đời CÍUI phong trào quốc tế chống ma tiíy, nhữiìg hoại động cùa phong Irỉio này (ừ núm 1906 đến Thế chiến thứ hai đĩl tao ra mội giáo lý chống lại ma luý trong đ ó t ư t ư ỏ n g v é đ ạ o lý c h í n h tr ị t r ộ i lủ n và có XII h ư ớ n g t r ở t h à n h nhung nguyòn tắc mang tính phổ quáỉ. Ở đây những khuynh hướng Âu-Ả ttói lủp nhau hay hoà vào nhau trên nén láng CÌIU chú nghĩa quốc* gia* chông lại chu nghĩa thực dân và trcn cơ sớ hiộn đai Iukí. Thực vậy, thuốc phiện dược phục hổi như là một nhăn tố trung tám . Uiy chưa được thỈTỉi nhận, của nhftne mối quan hộ chính trị và ngoại giao ở châu Á nứa dầu thố ký XX và nhàn danh đó. thuốc pliiẻn đà tìm được chồ đứng cho mình (rong hàng loạt nhftiig yỉin đé 丨 ớn dược n6u ra ck> ành lnr • lu có thế xác clịnh một khu vực được ưa thích là châu Á g ló mil； !. n chính (Ịuyétì ỉỉmội' dịa à Cháu Á SC dáp ứng được hai mục tiòu : một là đd hièu đixợc việc buỏn bán Cluiốc phiện phù hop vái bàn chấl cù； ì quan hệ xu hội và chính irị nào. sự độc quyẻn Nhà mrức đối vứi thuốc phiện được du nhập ra sao và phong ỉrào chống thuòc phiện đà xuấi hiện như Ihc nùo : hai là vé khỏng gian, vi々 c nchién cứii kbỏng giói hạn chí ở Đỏn« Dương mà còn vượi ra ngoài phạm vi khu vực dja 1)4 nhãn v;ln ironỉĩ đó viéc lỉghién CÚII Đ ónz Dương là xuất phát đicm cúa công trình nghiẻn cứu này. Vé đẻ (ìii buỏn bấo (huấc phiòiK điéu tra sơ bộ cho ihấy việc nghién cứu mới chỉ dừng ở mức giới thiệu ihj trường ma tuý theo lìghĩa rộng như lu íhấy vào ciiòi thố ký này. Dòng chay mang lính loàn cầu này phán lón chồng chéo nhau nhưng nhrmg biçn pháp úà giãi LỊiìyếí v； Vn đổ Iiày ciia cộng đổng ịịiìốc tc ironc siíiSĩ XO n^m iỊtia luòii tỏ ra bất cặp. Do có lìhữiìg biòn đổi v í giai tẩnc кй hỏi, Nỏ ngưìYi nghión Ìờỉì vì thé ììởn lùi lai dé hiủu một cách tinh \è hiĩìì hi^n tirợrnỉ hi>i nìiy. riurcmg pháp Ù6p CỘI1 lịch sử cho phép la loại ra n^oài nbửng lìành ilộiìg \b chính trị. nlunig 1г； ю Um tư ĩưàììỹ khác nhan cũng như SƯ h \in hiện ciiii ihr luận quán chúm: ỏối vóri hi^'rn hoạ nia luý hay sơ \u á l hiộn C|U； II) inủm \c } ìé nhủn dản. Mỏ hình lý ihuyòt có the lỉiẻn giái nbir sau * \ ư p h i ' i h ỉ ^ ỉ t ( t u i tln ith />///«*// tỉư th tềiưt « / " _ " / tưt » .Л h ỉhif\ 、《/ " Kitiỉí ttỉ h t 、" i h m è t i ỉìih t ttò T h a /hỉ / t i Itrn 4fỉt»、 •、 〃ỉ Ị trtỉi ：p ỉh iỊ I .* « ỉ*m it ht* th i i i u ut y» . 4*0 ự »•“ " IM\| 、•/» IIM \ \ \ th ii n h ib ti：»tựtt\4,H tih I . '/ ••tiif4\ỉ It ( u m I 、• " / |H.V> S 4 í,| i ш4 • h th i" h t n ỉt " / í " / **ìti ỉth tY tiỵ l t ' ĩtiU i rỉtit n t с M itiỉ ỉihí'0 t\Ị Xi ttftiOtii uốc phiện dil Irờ thành vật phâm buôn bán chú yếu cùa Atih với Đẻ chế Trung Hoa vào đầu thế kỷ XIX. THỊ TRƯ(ÌN(i IRUN(i IIOA Trong con mAt các nhà dàn tộc chù nghĩa YÌì nhữiig ugirời có dạo đức thì Hìiiốc phiệ» — инМ nỗi đam m c tai hại hay là m ối hiếm hoạ tlurc sự ờ lììột c.hàu lục iiôtxa. dãn nhai ' chi là “niộl thứ bùn «goại ịi\V\ hiôn thân cíia một ho； i V:| Uỉ nguvên nhãn cúii sự sup đỏ xà hội. Ngài Henri Poilingcr đậc plvii VICU Anh đà u a Uti các nhà chúc irách Tvung Н ш khi nhìmg người IÙÌ\ irhít v .u、óne ta vé \|ỘC vuâl khau ihuốc plìiộn ' à vé việc uuớc Anh không C IIÌ1 thuíH' I^ iệ n lai lìhĩíiiị! thiUK' ilịa cua \т п\ь ráng : . *( ỊJ I > \ ”卜 /, , / /» í A ĩ I (> " " " с \ t'4 x t n ,t t l f Ịt ỉ i 、ỉ í f t t í Ị t ì • t h , f 、 /* /« /« ^ ỈỊỈ ỉ h i ỉ i ( / <* • h f f t i f t Ị /<* t u r n t h n iị» tòn h it Ì h è iì p ìu t p t tỊtn t u h n ：t/titiH Ị>liU4i w iu-ỉt i í i m ỉh i ttưiU k lu ìi h o • Г… V 、《r im»/ h ,ỉith íh m u *i h \\m í 、 人 V*" « í* « "* •",« (/í/ tu* \ t ; fữ hi> fều4 (///<*// ( ó h tỉi Ht)\ L ỉ i t t n i ：t ỉ h t t n t t h i b t M \ t i Ị ị U ỉ ỉ t U n h I I II \\Ò I ĩhi Ь /M ì n ittị ：i l i h i . ./ *' ( M i l Ị A N I . l lM " k h ò n ìỉ 14 I THUÓC PHIỆN VÀ CHÍNH (ÌƯYỂN THUỘÍ' DỊA Ó CHẢU Á Sự phản ứng của Trung Hoa tuy muộn m ans nhimg đã dược thè* hicn trong thời gian đầu bằng một chí dụ mới cấm trong Hoàng lộc* nhưng chỉ dụ Cíĩm này không mang lại hiệu quả đối với sự phát triổn nhanh chóng của mộc thị trường nửa hợp pháp này. Tiếp sau đó là một loạt những lệnh cấm dành cho các thương gia ngưcri Anh với hy vọng làm cho việc buôn bán thuốc phiện sẽ bị ngừng trệ. Do không đù những lý lẽ cần thiết nên chính quyéiì Trung Hoa buộc phải dùng sức mạnh để chống lại và vào nãm 1839 họ da cho pha huỷ toàn bộ các thùng thuốc phiện dặt tại nhà những thương gia “tài phán” và “ mại bán” của Quảng Đông. Hành động này m ở đầu cho cuộc clìiến trỉinh đầu tiên chống thuốc phiện (tiếp đó còn hai cuộc chiến khác) và đă biến Trung Hoa thành con mồi ngon cho các nước phương Tây để rồi cuối cùng bất nước này, bằng các hiệp ước. chấp nhận cho thuốc phiện du nhập vào với số lượng ngày càng tăng. Vái việc mờ cửa của thị truònig Trung Hoa từ nãm 1842, những khoàn lại nhuận do việc nhập kháu thuốc phiện vào mrớc nàv đĩi trớ thành những nguyên nhản chính làm dáo ngược sự mất c;ìn dối cán cân Ilurơiig mại của Đế chế Trung Hoa. Từ chồ là nước hưòmg lợi với việc XUỈÌÌ khấu chc VÌI tơ lụa. Trung Hoa trở thành nước thiếu hụt ngân sách clc làm lợi cho Âu Độ. Do vậv. việc trích rút déu đận nhữns khoản tién thu được dỉĩ làm rối loạn hoạt dộng kinh tế do khối lượng tièn lệ hru thỏng gi;im sút. Thuốc phiện —sân vật nhập khấu đậc biệt clãt giá - lỉi mục tiẽu cho Cik' loại thuc khác nhau mà mồi nưi tự làm theo cách cùa mình: những thươim ỉĩiu người Anh thu được báng tu do trao đỏi, chi những kc trung gian Trung Hoa q u e n v á i v iệ c m u a b á n v à h ộ IÒIÌŨ. CÒI1 từ q u a n lạ i ờ c á c lin h clu> CÎCII n g á n khố Hoàng gia thì llìỏng qua hãi c|ỉian đườiìg bien. Việc s;in xuát ihnôV phiện ớ Trung Hoa phá! tricn niạnlì ỡ ỉ inh Tứ Xuyẻn. Vãn Nam. Sơn Tâv và nó cạnh tranh được với Ihnôc plìión cùa Ân Độ đoi vứi nlìững ngirài Iighiộn túng thiêu. Là nước đấu tic» nlìãp khan và ticu tlìu thuốc phiện, nlurng đcn giữa th ế ký X IX. T rung Moil da trò ihỉinh mrớc ch ín h Siín xual llniỏc phiện. Việc mò rộng diện tích Irónị! cà> ilìuỏc pliiệiì đà lâm thay đổi đ;ím2 kc chu trình trao đối trtiỵcn ihỏnũ Thuốc phiện nhanh chõiiịi tio thành mót sán pliam lý tư đổi m ậ u d ị c h , t n ộ t l o ạ i t i e n t r a o i l ò 丨t h u c SƯ C() i h c g ù i m ọ i SƯ h i i ó n l 、;m . lliuẽ khoá Tuy nhiên. MCt liiiití tlicn n<-h Iiôiiịĩ C； I> lluHK phicn. dil dc d(M híi việc Ciing tã p lươiiỉi thưc. u> ihõ dần uVi nan dói Một sô tài lien cho ihiiN co n h ữ m ỉ v n n u 1 Ы 1 ) n g h i c t i b u i t l ìiH H ( l i n e n I ；II <.；!<>. t l ì i t l u " l u i d i m ÓII&> <1|Г'Л < <)| \i\ n ^ f i i c n h i l l ( п чч| | IÕML1 、” 7M I r i c u KÌi\u ) l u X t i v c n ^0* / VẤN ĐÉ THUỐC PHIỆN' Ở VIỂN ĐÔNG I 15 Cánh cửa đã rộng m ở dẫn tới sự nghiện hút tràn lan. Có ý kiến cho rằng lliuóc phiện đn làm *cliiing tộc Trung Hoa” yếu đi. Đily là ý kiến được các chính trị gia Trung Hoa chấp nhận và vì chế sự can thiệp của Nhà nước là cần thiếc đẻ' giãi quyết đút điếm việc này- Ỏ chủu Âu, nhiéu cuộc tranh luận n h ư v ậ y v ể HỊIP n g h i ệ n r ư ợ i i v à s ự s u y t h o á i c á c t h ẻ h ệ s a u c ũ n g đ ũ d i ẻ n r a . Điéu này chứng tỏ có sự thay đói vé quan niệm giiìa ma tuý và bẹnh tật. Ở chùu Ảu, rượií chưa bao giờ được coi là mối nguy hiểm đối với chính trị irong khi đó ỏ Trung Hoa. không có sự phùn biệt vể giai cấp xã hội trong số nhfr,lg-.ns rời n? 、iệ" hí丨 丨 . 础 vì cá xă hội đéu »?biện lull, lìr ngtrời' nông dân cho đcn lính сráng- vì ilìõ sự được mất cung khác nhím ^ ỏng CÒn CÓ ,hỏ lén/ỉn sự. ^ lhu^ v b -nhừng con quý ngoại quổc*m ì a , báo chí Trung Hoa iién để cộp đến trách nhiệm cộng đổng cũa mọi „guời dân Trung Hoa trong cuộc chiốn chóng c;íi xấu thông qua sự vận độna cá về xã hội làn chính trị. Những người phán đỏi Ihuóc phiện thì dira vào b S pháỊ biẻu dà ton tại gần một thê k ỷ 、é sự chia sè trách nhiòm giữa ngìrờl lcllơl Xlftfllg. с ill gọi Iu lậl XìUI với nllihlg 1UII1 tlhilll tlf I1SUVCIÌ Klù， "g c-ó gì «mri khi vào nãrn 1У06 viéc nhập kliủu ihuốc phiộn vào Tmng Hoa bị lẽn ;in. Ngoài nluìng nạn nhân là người châu Á. lihrrng nhà mi> éii giáo, nliân Vãn. hác sĩ và cá các chínli lrị gia người Anh cũng đã đứng lên chỏng lại sự đu nhập Ihuỏc phiện vào tììê ký XIX. Vào iliừi kỳ đó "girời ki lluriwg c-lii nhìic- tới hậu qu； i cùa việc buôii hán iIukVc phiện đoi \-ói sức khóc \ ； I linh Ihần cua co» ngiròi. Việc lcii á)t hậu 4uá cua nó đôi vói cliinli " ị 、à ki"li tè thì lại rât tliận trọng bỡi \ì sự khai Ihác Ilniộc dụ» là nnic lieu CIUI một lho;i lhu;； m ch u n g .\ì the người til chi bà" dcn những pluroiig tiện m;ì lliói. NgOíii 屮 I>. dịnh m:)t. nhicn iiìụ . diụ nhái chi c ó \ iéc htión bánHó lẹ người Phi lì) có Ihc tạo nên mộl phoiìg HÌÍO đù m； Hih dc kco Ilico SƯ lí" án dôi vdi hành clộnt: này Nhưiiịi đicn đó CÙI1JÎ chi có (hc \ãy ra khi "là lợi it’ll kinh 1C OKI \ 1СЧ h iiỏ n b á n ã> ilà lỉiiim s ú t m ạ n h . O i a n i i lò Một- h tió n b á n thiKX phiện I； || kliõni: đom lai nhiều lợi nhuận \c kinli tờ ÜC ị： iì> ni nhicii phê plián \c sư \6n tai cùa nô ? ( ПИ1! Mti SU \iiã i hicn những luàn ilicm chinlì ìn m ới. vicc buỏn bán "川IK phicn и о Ilìânh dói tirơne cua một sir ph； ìu lu ll (ngỉìiỏn cứu) trong bi)i t.inh Kinh tnfttiiü tlnuK đìa Nám 1X57.1ГОИЦ Kìi Mẽt dãn" trôn tò **\Vn ĩ i >/Ắ ỉ)ifíỉ\ ! ìỉhiịiii " ( Han Diõn ilàn liàiiị! И1!«1\ Niu \ МНХ ». Karl M ar\ (( .к Mat ) p h o | 4 i a n c l ì í n l ì s a t h K i / ỉ h m r ơ H ị ：l ù m ! n h i ỉ Iih frm * p h in y iio u õ n p l i u c MI 、 li«、e liinh s； k h 1KI\ Nư" ilìõ k\ S.III. Hk la \ JO 1МП) tW í、. m<4 l、ài |ihnt biòu Í í ì 、I U I i h i r n »;丨 IL4M* í h o * t. I k i ị\ a h tA h i o o I МЩО [ ! ( 、•, t i à \yu\ị h ÌCn 16 ỉ THUỐC PHIỆN VÀ CHÍNH QUYẾN THUỘC ĐỊA Ổ ('HẢŨ Л “Làm sưo người Trung Hoa lợi có thẻ voi “"hỉbìỊỊ (tụi qtỉổi^ gùi plnừntịị Táy « runs HỊ(iffìn TrmtỊỊ Hoa đã khótềỉĩ bỉểf đến “tình ìnhtỊỊ ìntũ chtm ÚMtììr mà họ đtl bùy tỏ \. đ à n g k > I i h ử i i ị ! n g ư à i nghiện và đinh han mức \*c 40 lơiniịĩ CKIO nóp Bi \c u câu phãi tu cai lìiỉhiòn mmg thni tíbiti nhãi ncu k h o n ư 、ò bi II 沁 II hôi. các \ lén chưc (quan lai. VẨN* DÉ THlTỐ(' PHIỆN ỏ VIỂN DỎXC； I 17 - 如 ）ẠẶ phải làm gưong Irưóc và sự nhiệt tình cùa họ -4ẻ được ^ °ЫМЧ41 ^ cả nốu vẫn còn ũbiiu nghi ncờ vé kha nãng chực sự с lia chính 7 mng ^ [o a trong việc áp dụng chính sách này, ít nhất nó cũng đă có Л n váit Trtn thực tế, người (u đũ luydn bố nhũng cuộc thương thuyết với Anh, Ba Tư và những thuộc địa của Hà Lan vé việc giảm nhập kh/u thuốc phiện. Trong trưdiig hợp không kết qiuu Trung Hoa sê đơn phương cấm nhập khẩu thuốc phiệa nước ngoài vào Trung Hoa. •á Nhữnc sư dốí đầu vé chính irị. kinh tế và quủn sự với các cưònc quổc phưong xay và Trune Hoa vào thế kỷ XIX dă đitợc chúng ta biếi tới dưới lòn »ilỊìữlìg cuộc chiến traiìh nha phìếi、” và cùng lưu hành tư tường m ở cùa cách cirở!)g bức cùa Trung Hoa cho thuóc phiện đến từ Ân Đò như đã (Ư^ e Ihưcnig xuỵỏn của sự banh mrớng vé kinh tò cùa phương ^ ũ n g Hoa. Nẻu như cái tẻn "Chiến tranh Nha phiến” được dùng dỏ chT3 mâu Oniản irén ihì lluiỏc phiện khỏng hé dóng '.ai trò chủ đạọ ũ à \ Trone số nhũiìH bicu tượng cùa sụ đòi lảp cơ b； m vỏ van hoá ihì cái nổi hAt chi 1ч tam thời- Giá irị lìiaiìg tính bicu tuựng cùa ihuốc phiện dà được gán cho cái ten fckc nỏi ứng” ựoĩi ỉìỊĩựii thùtih ĩ(t-rthi) cúa cỏntìi cuộc thực dàn lì ờ Ản l>). I.úc đáu ( ì l b l ) . ngirời ,.\iìh đ;ì k\* vóĩ (v、mr t\ Dõiìị ：An một hitp đõnj! ƯU J ； ì i trong dó d； 'inh cho nó dix* i|U\ỏn iỉi^u khicii kh;ii ïhâc ÛMX đia lUiVi (.ÔIIJÎ |\ nà\ u( 、 i、g khi đi ùm kiom uỉiuon \l\\ neu\cn C(*> Ihó khai iliác d;l ùm llùì\ П1； шЬ к\м rỏnj! nìónh niotm \n T1Ì； UI lììõ IÙ> ( 'ã> lhiu.4 plìiôn iliì mtH \Лп о di.、、. Ли điip Ггпй nhu с .III U I:I n h ừ n u о 、и n e b i ộ n к\\л ị>luíiínịĩ UIŨƯÕI l a k h o n ư b i l l t h m 'x p h i ô i i о \и f>'> llìo nliUiiu Ч； )П iõ n ibiou liu timmp 181 THUỐC p h iệ n v à c h ín h q u y ế n THUỘC' ĐỊA ỏ CHẢU Ả Với sự m ở của thị tnròng Trung Hoa, An Độ dã tiến hành củng có những cợ sò m ua bán bằng cách Ih iâ lập một sự dộc quyén đối với việc m ua cả vụ thu và hướng phần lớn thuốc phỉện dem bán vào xuất khẩu mộc khi đã dáp ứng đủ nhu cầu bên trong của Ben-gan. Việc san xuất Ir6n quy m ổ lớn d3 trảỉ rộng trên thung lQng sóng Hằng dưới sự bảo trợ của sự độc quyén chạt chẽ cùa Nhà nước đốỉ với thuốc phiện Bé-na-rc (VSrănasi) và vói vièc kiém ira cùa tỉnh tại những tỉnh ở vùng trung làm đối với Ihuốc phiện Мап-оа (MăKva)* Năm 1832 được đánh dấu băng thắng lợi vẻ vang củũ những người ủng bộ tự do mộu dịch. Việc xuất khẩu thuốc phiện chuyến sang các lư thưcmg Anh và Mỹ và lừ Hổng Kông. trung lòm phftn phổi lại cho các hải cảng Trung Hoa. NHCN<; v ìín g sản x u ấ t m i ； ỔC PHIỆN ộ ẤN » ộ B c-na-rc Cơ quan đôc iịịìyén (hưc dũn ơ Ẩn Độ được lập trung vào sự kiếm Ira n g h iêm ngặt việc 4ÙIÌ xuàì m à k h ỏ n g lưu tàm ìíú việc ù tiì thu l>é-if>-in. Nổ trưóc h6\ là mòi cơ quan ki(m ira việc tròng irọl. ch6 tảc vù bán buôn itnUSc phiện. Nhũnig người n sẻ th ê bìàĩì thiiỏi phiủn thâiih SÙỊI phĩuìì CHỎI cung, ch ất luting đưhi6n Tnmg H(X1. N h ư \ủ > , nong 4ЛЧ1 IÌ1； H Uiìiròi Trung Hoa Cling Iihirdòi ú ti nhrmg chi nhánh độc iịiìyén \ ion kh;k h liane hũ! buột*. mr(4. Anh vân lù ỏng chú Irtrc liêp (.U； I ilìi ĩtiM ìtí pluíp"