Tài liệu Thực trạng và một số ý kiến nhằm hoàn thiện báo cáo tài chính trong các doanh nghiệp sản xuất kinh doanh ở việt nam hiện nay

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Më ®Çu X· héi ngµy cµng ph¸t triÓn, tr×nh ®é khoa häc ngµy cµng tiªn tiÕn,tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ ngµy cµng cao, møc ®é c¹nh tranh ®Ó tån t¹i, ®Ó ph¸t triÓn trªn thÞ tr-êng ngµy cµng trë nªn ngay g¾t, nhu cÇu th«ng tin cµng trë nªn bøc thiÕt. Trong ho¹t ®éng kinh doanh, th«ng tin trë thµnh mét nh©n tè kh«ng thÓ thiÕu cña c¸c nhµ qu¶n lý kinh doanh. C¸c doanh nghiÖp cÇn nh÷ng th«ng tin chÝnh x¸c, h÷u Ých. HÖ thèng th«ng tin kinh tÕ, tµi chÝnh chñ yÕu trong c¸c doanh nghiÖp chÝnh lµ hÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh. HÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh doanh nghiÖp ph¶n ¸nh mét c¸ch kh¸ch quan vµ ®Çy ®ñ vÒ t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. §ã chÝnh lµ nh÷ng th«ng tin kinh tÕ, tµi chÝnh kh«ng chØ cÇn cho b¶n th©n doanh nghiÖp, mµ cho tÊt c¶ nh÷ng ai cã lîi Ých liªn quan ®Õn doanh nghiÖp vµ nh÷ng ai quan t©m ®Õn doanh nghiÖp. ChÝnh v× thÕ, hoµn thiÖn hÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh b¸o c¸o tµi chÝnh trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh lµ mét vÊn ®Ò cÊp thiÕt ®Æt ra hiÖn nay c¶ vÒ mÆt lý luËn vµ thùc tiÔn. Nghiªn cøu ®Ò tµi nµy kh«ng nh÷ng hoµn thiÖn vÒ mÆt lý luËn cña hÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh, mµ cßn hoµn thiÖn ngay c¶ trong c«ng t¸c chØ ®¹o thùc tiÔn cña c¸c c¬ quan chøc n¨ng còng nh-, thùc tiÔn lËp b¸o c¸o tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh hiÖn nay. Sau mét thêi gian häc tËp vµ nghiªn cøu kÕt hîp sö dông ph-¬ng ph¸p tæng hîp – ph©n tÝch, nh»m ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng hÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh tõ ®ã nhËn thÊy nh÷ng tån t¹i, thiÕu sãt,®Ó råi ®-a ra mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn hÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh ë ViÖt Nam hiÖn nay,®ã chÝnh lµ môc ®Ých cña chuyªn ®Ò nµy. Néi dung chuyªn ®Ò ®-îc kÕt cÊu theo hai phÇn lín nh- sau: PhÇn I : Lý luËn chung vÒ b¸o c¸o tµi chÝnh trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh. PhÇn II : Thùc tr¹ng vµ mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn b¸o c¸o tµi chÝnh trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh ë ViÖt Nam hiÖn nay. 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Néi dung PhÇn I: Lý luËn chung vÒ b¸o c¸o tµi chÝnh trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh 1. Kh¸i niÖm vµ ph©n lo¹i c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh B¸o c¸o tµi chÝnh lµ nh÷ng b¸o c¸o ®-îc lËp dùa vµo ph-¬ng ph¸p kÕ to¸n tæng hîp sè liÖu tõ c¸c sæ s¸ch kÕ to¸n, theo c¸c chØ tiªu tµi chÝnh ph¸t sinh t¹i nh÷ng thêi ®iÓm hoÆc thêi kú nhÊt ®Þnh. C¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ph¶n ¸nh mét c¸ch hÖ thèng t×nh h×nh tµi s¶n cña ®¬n vÞ t¹i nh÷ng thêi ®iÓm, kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh vµ t×nh h×nh sö dông vèn trong nh÷ng thêi kú nhÊt ®Þnh; §ång thêi ®-îc gi¶i tr×nh,gióp cho c¸c ®èi t-îng sö dông th«ng tin tµi chÝnh nhËn biÕt ®-îc thùc tr¹ng tµi chÝnh, t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ ®Ó ra c¸c quyÕt ®Þnh phï hîp. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng,®èi t-îng sö dông c¸c th«ng tin tµi chÝnh rÊt réng r·i: c¸c nhµ qu¶n lý nhµ n-íc, qu¶n lý doanh nghÖp, cæ ®«ng, chñ ®Çu t-, chñ tµi trî …V× vËy, c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ph¶i ®¶m b¶o tÝnh hÖ thèng,®ång bé, sè liÖu ph¶n ¸nh trung thùc,chÝnh x¸c phôc vô ®Çy ®ñ, kÞp thêi. HÖ thèng b²o c²o t¯i chÝnh, theo “ChÕ ®é b²o c²o kÕ to²n ®Þnh kù ‘ ²p dóng cho tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi lÜnh vùc, mäi thµnh phÇn kinh tÕ trong c¶ n-íc, bao gåm: -B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, mÉu sè B01-DN -KÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh, mÉu sè B02-DN -ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh, mÉu sè B09-DN 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 -B¸o c¸o l-u chuyÓn tiÒn tÖ, mÉu sè B03-Doanh nghiÖp Ngoµi ra, ®Ó phôc vô yªu cÇu qu¶n lý kinh tÕ – tµi chÝnh,yªu cÇu chØ ®¹o, ®iÒu hµnh, c¸c nghµnh, c¸c tæng c«ng ty,c¸c tËp ®oµn s¶n xuÊt, liªn hiÖp c¸c xÝ nghiÖp,c¸c c«ng ty liªn doanh … cã thÓ qui ®inh thªm c¸c b¸o c¸o chi tiÕt kh¸c,cã tÝnh chÊt h-íng dÉn nh- sau: -B¸o c¸o gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô -B¸o c¸o chi tiÕt kÕt qu¶ kinh doanh -B¸o c¸o chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt -B¸o c¸o chi tiÕt chi phÝ b¸n hµng -B¸o c¸o chi tiÕt chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp -B¸o c¸o chi tiÕt c«ng nî. Néi dung, ph-¬ng ph¸p tÝnh to¸n, h×nh thøc tr×nh bµy c¸c chØ tiªu trong tõng b¸o c¸o qui ®Þnh trong chÕ ®é nµy ®-îc ¸p dông thèng nhÊt cho c¸c doanh nghiÖp trong ph¹m vi c¶ n-íc. Trong qu¸ tr×nh ¸p dông, nÕu thÊy cÇn thiÕt,cã thÓ bæ sung, söa ®æi hoÆc chi tiÕt c¸c chØ tiªu cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp nh-ng ph¶i ®-îc Bé Tµi ChÝnh chÊp thuËn b»ng v¨n b¶n. TÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ®éc lËp (kh«ng n»m trong c¬ cÊu,tæ chøc cña mét doanh nghiÖp kh¸c), cã t- c¸ch ph¸p nh©n ®©y ®ñ ®iÒu ph¶i lËp vµ göi b¸o c¸o tµi chÝnh theo ®óng c¸c qui ®Þnh t¹i chÕ ®é nµy.Riªng b¸o c¸o l-u chuyÓn tiÒn tÖ t¹m thêi ch-a qui ®Þnh lµ b¸o c¸o b¾t buéc ph¶i lËp vµ göi, nh-ng khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp lËp vµ sö dông b¸o c¸o tiÒn tÖ. 2. vai trß vÞ trÝ cña b¸o c¸o tµi chÝnh ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp HÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh cã mét ý nghÜa cùc kú quan träng ®èi víi c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp.§iÒu ®ã, ®-îc thÓ hiÖn ë nh÷ng vÊn ®Ò sau: 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 -B¸o c¸o tµi chÝnh lµ nh÷ng b¸o c¸o ®-îc tr×nh bµy hÕt søc tæng qu¸t, ph¶n ¸nh mét c¸ch tæng hîp nhÊt vÒ t×nh h×nh tµi s¶n, c¸c kho¶n nî, nguån h×nh thµnh vèn, t×nh h×nh tµi chÝnh còng nh- kÕt qu¶ kinh doanh trong kú cña doanh nghiÖp. -B¸o c¸o tµi chÝnh nh»m cung cÊp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt nhÊt phôc vô chñ doanh nghiÖp vµ c¸c ®«Ý t-îng quan t©m kh¸c, nh- : C¸c nhµ ®Çu t-,héi ®ång qu¶n trÞ doanh nghiÖp,ng-êi cho vay, c¸c c¬ quan qu¶n lý cÊp trªn vµ toµn bé c¸n bé c«ng nh©n viªn cña doanh nghiÖp. -B¸o c¸o tµi chÝnh cung cÊp nh÷ng th«ng tin kinh tÕ,tµi chÝnh chñ yÕu ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh, thùc tr¹ng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp trong thêi kú ho¹t ®éng ®· qua, gióp cho viÖc kiÓm tra, gi¸m s¸t t×nh h×nh sö dông vèn vµ kh¶ n¨ng huy ®éng nguån vèn vµo s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. -C¸c chØ tiªu, c¸c sè liÖu trªn b¸o c¸o tµi chÝnh lµ nh÷ng c¬ së quan träng ®Ó tÝnh ra c¸c chØ tiªu kinh tÕ kh¸c, nh»m ®¸nh gi¸ hiÖu qña sö dông vèn,hiÖu qu¶ cña c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. -Nh÷ng th«ng tin cña b¸o c¸o tµi chÝnh lµ nh÷ng c¨n cø quan träng trong viÖc ph©n tÝch, nghiªn cøu, ph¸t hiÖn nh÷ng kh¶ n¨ng tiÒm tµng,lµ nh÷ng c¨n cø quan träng ®Ó ra c¸c quyÕt ®Þnh vÒ qu¶n lý, ®iÒu hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh hoÆc ®Çu t- vµo doanh nghiÖp cña chñ së h÷u, c¸c nhµ ®Çu t-,c¸c chñ nî hiÖn t¹i vµ t-¬ng lai cña doanh nghiÖp. -Nh÷ng b¸o c¸o tµi chÝnh cßn lµ nh÷ng c¨n cø quan träng ®Ó x©y dùng c¸c kÕ ho¹ch kinh tÕ – kü thuËt, tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, lµ nh÷ng c¨n cø khoa häc ®Ó ®Ò ra hÖ thèng c¸c biÖn ph¸p x¸c thùc nh»m t¨ng c-êng qu¶n trÞ doanh nghiÖp, kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn, n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh,t¨ng lîi nhËn cña doanh nghiÖp. XuÊt ph¸t tõ vai trß, vÞ trÝ cña b¸o c¸o tµi chÝnh,Nhµ n-íc qui ®Þnh chñ doanh nghiÖp vµ kÕ to¸n tr-ëng lµ ng-êi chÞu tr¸ch nhiÖm chÝnh vÒ tÝnh ®óng ®¾n,trung thùc cña b¸o c¸o tµi chÝnh. Do vËy, viÖc tu©n thñ chÕ ®é b¸o c¸o tµi 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 chÝnh lµ yªu cÇu c¬ b¶n trong c«ng t¸c chØ ®¹o tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n ë doanh nghÖp. ViÖc lËp vµ nép b¸o c¸o ®Çy ®ñ, ®óng thêi h¹n cã ý nghÜa hÕt søc quan träng trong viÖc cung cÊp th«ng tin,phôc vô cho viÖc ra quyÕt ®Þnh tµi chÝnh. H¬n n÷a, hÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh chØ cã ý nghÜa trong qu¶n lý kinh doanh, khi nã ®¶m b¶o ®Çy ®ñ ba yªu cÇu ; trung thùc, ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi. 3. nguyªn t¾c lËp b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp §Ó ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu vµ môc ®Ých cña hÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh trong qu¶n lý doanh nghiÖp,khi lËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ph¶i ®¶m b¶o ®Çy ®ñ vµ qu¸n triÖt nh÷ng nguyªn t¾c sau ®©y : Nguyªn t¾c x¸c thùc. Nguyªn t¾c nµy ®ßi hái nh÷ng th«ng tin ph¶n ¸nh trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ph¶i chÝnh x¸c,ph¶n ¸nh ®óng thùc tr¹ng cña c¸c qu¸ tr×nh ho¹t ®éng tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, ph¶n ¸nh mét c¸ch hîp lý vµ s¸t thùc víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Muèn vËy, tr-íc khi lËp b¸o c¸o tµi chÝnh kÕ to¸n cÇn ph¶i ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ. ChÝnh x¸c c¸c dÞch vô kinh tÕ ph¸t sinh vµo sæ kÕ to¸n,thùc hiÖn viÖc kiÓm kª tµi s¶n vµ ph¶n ¸nh kÕt qu¶ kiÓm kª vµo sæ kÕ to¸n tr -íc khi kho¸ sæ kÕ to¸n. Thùc hiÖn ®èi chiÕu sè liÖu ë c¸c sæ kÕ to¸n tæng hîp víi sè liÖu cña c¸c sæ kÕ to¸n chi tiÕt;®èi chiÕu gi÷a sè liÖu trªn sæ kÕ to¸n víi sè liÖu thùc tÕ kiÓn kª. Cã nh- vËy, míi ®¶m b¶o sè liÖu trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp lµ x¸c thùc. Nguyªn t¾c thèng nhÊt. Nguyªn t¾c nµy ®ßi hái nh÷ng th«ng tin ph¶n ¸nh trªn tÊt c¶ nh÷ng b¸o c¸o tµi chÝnh ph¶i ®¶m b¶o sù thèng nhÊ. Sè liÖu trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh trong mét doanh nghiÖp kh«ng thÓ m©u thu·n nhau vµ còng kh«ng thÓ chång chÐo nhau. C¸c sè liÖu ®-îc lËp trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp bao giê còng mang tÝnh logic, viÖclËp b¸o c¸o tµi chÝnh bao giê còng tu©n theo mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh. Nguyªn t¾c thèng nhÊt trong viÖc lËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp cßn ®-îc biÓu hiÖn ë chç : 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 -C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ph¶i ®¶m b¶o sù thèng nhÊt vÒ néi dung kinh tÕ. - C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o sù thèng nhÊt vÒ ph-¬ng ph¸p tÝnh to¸n -C¸c chØ tiªu ph¶n ¸nh trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ph¶i ®¶m b¶o sù thèng nhÊt vÒ ®¬n vÞ tÝnh. Nguyªn t¾c thèng nhÊt trong viÖc lËp c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ®-îc thÓ hiÖn ë ph-¬ng ph¸p kÕ to¸n mµ doanh nghiÖp sö dông ph¶i nhÊt qu¸n tõ kú nµy sang kú kh¸c, gi÷a n¨m nµy sang n¨m kh¸c. Nguyªn t¾c nµy ph¶i ®-îc qu¸n triÖt s©u s¾c míi cã thÓ ®¶m b¶o ®-îc nh÷ng tµi liÖu trªn c¸cb¸o c¸o tµi chÝnh so s¸nh ®-îc gi÷a kú nµy víi kú kh¸c. Qua ®ã, míi ph©n tÝch, ®¸nh gi¸ sù biÕn ®éng (t¨ng, gi¶m) c¸c chØ tiªu gi÷a c¸c kú kinh doanh cña doanh nghiÖp. Trªn c¬ së ®ã, x¸c ®Þnh ®-îc hÖ thèng c¸c biÖn ph¸p thÝch hîp cho c¸c qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh tiÕp theo d-äc tèt h¬n. C¸c nguyªn t¾c trªn cã mèi liªn hÖ mËt thiÕt víi nhau, bæ sung cho nhau, nh»m t¹o ra nh÷ng tµi liÖu trªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh doanh nghiÖp ®¶m b¶o ®Çy ®ñ ba yªu cÇu c¬ b¶n cña th«ng tin : ®Çy ®ñ,chÝnh x¸c vµ kÞp thêi. 4. Quy ®Þnh chung vÒ n¬i vµ thêi h¹n nép b¸o c¸o tµi chÝnh. B¸o c¸o tµi chÝnh ®-îc lËp vµ göi vµo cuèi mçi quÝ (cuèi th¸ng thø 3, thø 6, thø 9, thø 12 kÓ tõ ngµy b¾t ®Çu niªn ®é kÕ to¸n) ®Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh tµi chÝnh quÝ ®ã vµ vµo cuèi niªn ®é kÕ to¸n ®Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh tµi chÝnh niªn ®é kÕ to¸n ®ã. C¸c doanh nghiÖp cã thÓ lËp b¸o c¸o tµi chÝnh hµng th¸ng ®Ó phôc vô yªu cÇu qu¶n lý ®iÒu hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Quy ®Þnh vÒ thêi gian nép b¸o c¸o tµi chÝnh §èi víi c¸c doanh nghiÖp h¹ch to¸n ®éc lËp vµ h¹ch to¸n phô thuéc tæng c«ng ty vµ c¸c doanh nghiÖp h¹ch to¸n ®éc lËp kh«ng n»m trong tæng c«ng ty thêi h¹n nép b¸o c¸o chËm nhÊt lµ 20 ngµy kÓ tõ ngµy kÕt thóc quý (®èi víi b¸o c¸o quý) vµ 30 ngµy kÓ tõ ngµy kÕt thóc n¨m (®èi víi b¸o c¸o n¨m). 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 §èi víi tæng c«ng ty thêi h¹n lËp vµ nép chËm nhÊt lµ 45 ngµy kÓ tõ ngµy kÕt thóc quý (®èi víi baã c¸o quý) vµ 90 ngµy kÓ tõ ngµy kÕt thóc n¨m (®èi víi b¸o c¸o n¨m). Lo¹i h×nh doanh nghiÖp Thêi h¹n lËp b¸o c¸o 1 Doanh nghiÖp Nhµ N-íc 2 3 Sè T T 5. N¬i göi b¸o c¸o C¬ quan ThuÕ C¬ quan Thèng Kª C¬ quan CÊp trªn C¬ quan §¨ng ký kinh doanh X X X X X X X X C¬ quan Tµi ChÝnh Quý, n¨m Doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t- n-íc ngoµi N¨m C¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c N¨m X X X HÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh theo quy ®Þnh hiÖn hµnh. Theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh, hÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh thèng nhÊt b¾t buéc bao gåm 3 b¸o c¸o : B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ; kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh ; vµ thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh, cßn B¸o c¸o l-u chuyÓn tiÒn tÖ lµ kh«ng b¾t buéc nh-ng nã ®-îc khuyÕn khÝch lËp. 5.1. B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n (BC§KT) * Kh¸i niÖm vµ ý nghÜa cña BC§KT B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n lµ b¸o c¸o tµi chÝnh tæng hîp ph¶n ¶nh tæng qu¸t toµn bé gi¸ trÞ tµi s¶n hiÖn cã vµ nguån h×nh thµnh ta× s¶n ®ã cña doanh nghiÖp t¹i mét thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh. Sè liÖu trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cho biÕt to¸n bé gi¸ trÞ tµi s¶n hiÖn cã cña doanh nghiÖp theo c¬ cÊu cña tµi s¶n, nguån vèn vµ c¬ cÊu nguån vèn h×nh thµnh c¸c tµi s¶n ®ã. C¨n cø vµo b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n cã thÓ nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 * KÕt cÊu cña b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ®-îc chia lµm hai phÇn: phÇn tµi s¶n vµ phÇn nguån vèn PhÇn tµi s¶n: C¸c chØ tiªu ë phÇn tµi s¶n ph¶n ¶nh toµn bé gi¸ trÞ tµi s¶n hiÖn cã cña doanh nghiÖp tµi thêi ®iÓm b¸o c¸o theo c¬ cÊu tµi s¶n vµ h×nh thøc tån t¹i trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Tµi s¶n ®-îc ph©n chia nhsau: A: Tµi s¶n l-u ®éng vµ ®Çu t- ng¾n h¹n B: Tµi s¶n cè ®Þnh vµ ®Çu t- dµi h¹n * PhÇn nguån vèn. Ph¶n ¶nh nguån h×nh thµnh tµi s¶n hiÖn cã cña doanh nghiÖp t¹i thêi ®iÓm b¸o c¸o. C¸c chØ tiªu nguån vèn thÓ hiÖn tr¸ch nhiÖm ph¸p lÝ cña doanh nghiÖp ®èi víi tµi s¶n ®ang qu¶n lÝ vµ sö dông ë doanh nghiÖp. Nguån vèn ®-îc chia ra A: Nî ph¶i tr¶ B: Nguån vèn chñ së h÷u Mçi phÇn cña b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ®Òu ®-îc ph¶n ¶nh theo 3 cét. M· sè ®Çu n¨m, sè cuèi kú (quý, n¨m). * C¬ së sè liÖu vµ ph-¬ng ph¸p lËp b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n -C¬ së sè liÖu: Khi lËp b¶ng C§KT cÇn c¨n cø vµo. B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ngµy 31./12n¨m tr-íc. Sè d- cuèi kú cña c¸c tµi kho¶n trong c¸c sæ kÕ to¸n ë thêi ®iÓm lËp b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. - Ph-¬ng ph¸p lËp Cét sè ®Çu n¨m: KÕ to¸n lÊy sè liÖu ë sè cuèi kú trong b¶ng C§KT ngµy 31/12 n¨m tr-íc ®Ò ghi theo c¸c chØ tiªu t-¬ng øng. 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Cét sè cuèi kú: KÕ to¸n lÊy sè d- cuèi kú cña c¸c TK trong c¸c sæ kÕ to¸n ®Ó ghi theo nguyªn t¾c kÕ to¸n quy ®Þnh. 5.2. B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh (BCKQH§KD) * Kh¸i niÖm B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh lµ b¸o c¸o tµi chÝnh ph¶n ¸nh t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp theo tõng chØ tiªu kÕt qu¶ kinh doanh, kÕt qu¶ ho¹t ®éng tµi chÝnh, kÕt qu¶ ho¹t ®éng bÊt th-êng t×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô víi nhµ n-íc v× c¸c kho¶n thuÕ ph¶i nép, t×nh h×nh vÒ thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng. * KÕt cÊu cña b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh. B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh gåm 3 phÇn chÝnh. PhÇn I: L·i, lç ph¶n ¶nh kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp theo tõng chØ tiªu trong ®ã cã sè liÖu c¸c kú tr-íc, kú nµy vµ luü kÕ tõ ®Çu n¨m. PhÇn II: T×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô víi nhµ n-íc: Ph¶n ¸nh c¸c kho¶n thuÕ ph¶i nép ng©n s¸ch trong ®ã cã sè ph¶i nép ®Çu kú, sè ph¶i nép ph¸t sinh trong kú; sè ®· nép trong kú; sè cßn ph¶i nép cuèi kú; sè luü kÕ tõ ®Çu n¨m. PhÇn III: ThuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®-îc khÊu trõ; thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®-îc hoµn l¹i; thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®-îc gi¶m; thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®-îc gi¶m thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng hµng b¸n néi ®Þa. * C¬ së sè liÖu vµ ph-¬ng ph¸p lËp b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh - C¬ së sè liÖu: Khi lËp b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh ph¶i c¨n cø vµo: B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh kú tr-íc Sè ph¸t sinh trong kú cña c¸c tµi kho¶n tõ lo¹i 5 ®Õn lo¹i 9 vµ TK133,333. - Ph-¬ng ph¸p lËp. 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 PhÇn I :Lç/ L·i Néi dung v¯ ph­¬ng ph²p lËp c²c chØ tiªu ghi v¯o cét 5 “luü kÕ tô ®Çu n¨m “ ®­îc c¨n c÷ v¯o sè liÖu ë cét 5 ‘luü kÕ tô ®Çu n¨m ‘ cða b²o c²o kù tr­íc, céng (+) víi sè liÖu ghi ë cét 4 “kù n¯y” cða b²o c¸o kú nµy,kÕt qu¶ t×m ®-îc ghi vµo cét 5 ë tõng chØ tiªu t-¬ng øng. Néi dung v¯ ph­¬ng ph²p lËp c²c chØ tiªu ghi v¯o cét 4 “Kù n¯y “.C¨n c÷ vµo sè liÖu ph¸t sinh trong kú ë tµi kho¶n liªn quan vµ tÝnh to¸n tõ chóng. Cßn cét 3 “Kù tr­íc” lÊy ë b²o c²o kù tr-íc víi sè liÖu t-¬ng øng. PhÇn II : T×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô víi nhµ n-íc. Cét “ chØ tiªu” ®Ó ghi danh móc c²c kho°n ph°i nép nh¯ n­íc theo qui ®Þnh Cét “ Sè cßn ph°i nép kù tr­íc” ph°n ²nh tæng sè tiÒn ph°i nép cho kù tr-íc, theo tõng kho¶n, gåm c¶ sè ph¶i nép cña n¨m tr-íc chuyÓn sang. Cét “Sè ph°i nép kù n¯y “ ph°n ²nh tæng sè tiÒn ph°i nép, theo tông kho¶n,ph¸t sinh trong kú b¸o c¸o ; sè liÖu ®Ó ghi vµo cét nµy lµ luü kÕ sè ph¸t sinh cã t¯i kho°n 333 “ThuÕ v¯ c²c kho°n ph°i nép nh¯ n­íc”. Cét “ Sè ®± nép trong kù n¯y” ph°n ²nh tæng sè tiÒn ®± nép, theo tông kho¶n ph¶i nép, trong kú b¸o c¸o gåm c¶ sè nép cho kú tr-íc chuyÓn sang. Cét “Sè cßn ph°i nép ®Õn cuèi kù n¯y” ph°n ²nh sè thuÕ v¯ c²c kho°n kh²c cßn ph¶i nép ®Õn cuèi kú b¸o c¸o, bao gåm c¶ sè ph¶i nép cña kú tr-íc chuyÓn sang ch­a nép trong kù n¯y. Sè liÖu cét n¯y b´ng sè liÖu cét “Sè cßn ph°i nép kù tr­íc” céng (+) sè liÖu cét “sè ph°i nép kù n¯y” trô (-) sè liÖu cét “sè ®± nép trong kù n¯y “ PhÇn III ThuÕ GTGT ®-îc khÊu trõ, thuÕ GTGT ®-îc hoµn l¹i,thuÕ GTGT ®-îc miÔn gi¶m Néi dung c¸c chØ tiªu ë phÇn nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh sè thuÕ GTGT®-îc khÊu trõ, ®· khÊu trõ ; sè thuÕ GTGT®-îc hoµn l¹i, ®· hoµn l¹i vµ cßn ®-îc hoµn l¹i ; sè thuÕ GTGT®-îc miÔn gi¶m vµ cßn ®-îc miÔn gi¶m. 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Néi dung vµ ph­¬ng ph²p lËp c²c chØ tiªu ghi v¯o cét 4 “Luü kÕ tô ®Çu n¨m “®­îc c¨n c÷ v¯o sè liÖu ghi ë cét 4 “Luü kÕ tô ®Çu n¨m “ cða b²o c²o n¯y kù tr­íc, céng (+) víi sè liÖu ghi ë cét 3 “kù n¯y” cða b²o c²o n¯y kù n¯y, kÕt qu° t×m ®-îc ghi vµo cét 4 ë tõng chØ tiªu phï hîp. 5.3. ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh (TMBCTC) * Kh¸i niÖm vµ ý nghÜa cña thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh lµ mét bé phËn hîp thµnh hÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp, ®-îc lËp ®Ó gi¶i thÝch vµ bæ sung th«ng tin vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh, t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp trong kú b¸o c¸o mµ c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh kh¸c kh«ng thÓ tr×nh bµy râ vµ chi tiÕt ®-îc. * Néi dung cña thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh. ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh tr×nh bµy kh¸i qu¸t ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp néi dung mét sè chÕ dé kÕ to¸n ®-îc doanh nghiÖp lùa chän ®Ó ¸p dông; t×nh h×nh vµ do biÕn ®éng cña mét sè ®èi t-îng tµi s¶n vµ nguån gèn vèn quan träng; ph©n tÝch mét sè chØ tiªu tµi chÝnh chñ yÕu vµ c¸c kiÕn nghÞ cña doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp ph¶i tr×nh bµy ®Çy ®ñ c¸c chØ tiªu theo néi dung ®· quy ®Þnh trong thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh, ngoµi ra doanh nghiÖp còng cã thÓ tr×nh bµy thªm c¸c néi dung kh¸c nh»m gi¶i thÝch chi tiÕt h¬n t×nh h×nh vµ kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh cña doanh nghiÖp * C¬ së sè liÖu vµ ph-¬ng ph¸p lËp thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh. - C¬ së sè liÖu. ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh ®-îc lËp c¨n cø vµo sè liÖu trong c¸c sæ kÕ to¸n kú b¸o c¸o. B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n kú b¸o c¸o - mÉu B 01 - DN B¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh kú b¸o c¸o (MÉu B 02 - DN) ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh kú tr-íc, n¨m tr-íc (mÉu B 09 - DN) 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - Ph-¬ng ph¸p chung PhÇn tr×nh bÇy b»ng lêi v¨n ph¶i ng¾n gän, râ rµng, dÔ hiÓu. PhÇn tr×nh bµy b»ng sè liÖu ph¶i thèng nhÊt víi sè liÖu trªn c¸c b¸o c¸o kh¸c. §èi víi c¸c b¸o c¸o quý, c¸c chØ tiªu thuéc phÇn chÕ ®é kÕ to¸n ¸p dông tµi doanh nghiÖp ph¶i thèng nhÊt trong c¶ niªn ®é kÕ to¸n. NÕu cã sù thay ®æi ph¶i tr×nh bµy râ rµng, lÝ do thay ®æi Trong c¸c biÕn sè liÖu, cét sè kÕ ho¹ch thÓ hiÖn sè liÖu kÕ ho¹ch cña kú b¸o c¸o. Cét sè thùc hiÖn kú tr-íc thÓ hiÖn sè liÖu cña kú ngay tr-íc kú b¸o c¸o. C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ kh¸i qu¸t t×nh h×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp chØ sö dông trong thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh n¨m. 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 PhÇn II: thùc tr¹ng vµ mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn b¸o c¸o tµi chÝnh trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh ë viÖt nam hiÖn nay Sau khi ®· nghiªn cøu lý luËn b¸o c¸o tµi chÝnh, ®èi chiÕu víi thùc tr¹ng b¸o c¸o tµi chÝnh trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh ë viÖt nam hiÖn nay. Tõ ®ã vÏ lªn bøc tranh tæng qu¸t vÒ hiÖn thùc ra sao ?. còng nh- ®-a ra quan ®iÓm, ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn nã nh- thÕ nµo ?. §ã chÝnh lµ nhiÖm vô cña phÇn nµy cÇn luËn gi¶i. 1. Tr×nh bµy th«ng tin tµi s¶n cè ®Þnh trªn b¸o c¸o tµi chÝnh Tµi s¶n cè ®Þnh (TSC§) h÷u h×nh vµ v« h×nh lµ lo¹i tµi s¶n liªn quan tíi nhöng kho°n ®Çu t­ mang tÝnh chÊt d¯i h³n, nÕu xem xÐt ®Õn nguyªn t¾c “ThËn träng”, lîi Ých kinh tÕ mµ tµi s¶n cè ®Þnh mang l¹i trong t-¬ng lai còng nh- thùc tÕ qu¶n lý tµi chÝnh,theo chóng t«i cÇn thiÕt cho phÐp c¸c doanh nghiÖp trÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸ TSC§. ViÖt nam ®· cho phÐp trÝch lËp dù phßng víi tµi s¶n l-u ®éng vµ ®Çu tng¾n h¹n (dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho,dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t- chøng kho¸n ng¾n h¹n, dù phßng nî ph¶i thu khã ®ßi) vµ dù phßng ®èi víi ®Çu t- dµi h¹n (dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t- chøng kho¸n dµi h¹n). NÕu trong ®iÒu kiÖn chÝng s¸ch tµi chÝnh cho phÐp trÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh,theo em sÏ tæ chøc kÕ to¸n t-¬ng tù c¸c kho¶n dù phßng kh¸c,viÖc tÝnh to¸n vµ ph¶n ¸nh dù phßng gi¶m gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh cã thÓ ®-îc tæ chøc nh- sau: 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 *. TÝnh to¸n kho¶n gi¶m gi¸ TSC§ cã thÓ x¶y ra :cã thÓ vËn dông theo chuÈn mùc kÕ to²n quèc tÕ sè 36 “Tæn thÊt t¯i s°n” phï hîp víi ®iÒu kiÖn viÖt nam: Gi¶m gi¸ TSC§ lµ kho¶n chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ cßn l¹i cña tµi s¶n cè ®Þnh cao h¬n gi¸ trÞ cã thÓ thu håi cña TSC§. Kh¸c víi hµng tån kho,TSC§ ®-îc ®Çu t- mua s¾m víi môc ®Ých chñ yÕu lµ sö dông l©u dµi,cho nªn gi¸ trÞ cã thÓ thu håi ®-îc x¸c ®Þnh lµ gi¸ trÞ cao h¬n gi÷a gi¸ thuÇn cã thÓ b¸n tµi s¶n cè ®Þnh vµ gi¸ sö dông cña TSC§ ®ã t¹i thêi ®iÓm tÝnh to¸n. Gi¸ trÞ sö dông cña TSC§ lµ gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña c¸c dßng tiÒn thuÇn -íc tÝnh thu ®-îc trong t-¬ng lai phat sinh tõ viÖc sö dông tµi s¶n vµ viÖc thanh lý tµi s¶n khi hÕt thêi gian sö dông. ViÖc tÝnh to¸n ®ã hoµn toµn cã thÓ thùc hiÖn ®-îc,bëi v× tr-íc khi xem xÐt mua s¾m mét tµi s¶n cè ®Þnh míi,doanh nghiÖp ph¶i xem xÐt lùa chän ph-¬ng ¸n mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh (ph-¬ng ¸n ®Çu t- dµi h¹n) tèi -u nhÊt.Trong ph-¬ng ®ã ®· gi¶i tr×nh -íc tÝnh dßng tiÒn thu cña tõng n¨m trong t-¬ng lai,vµ nh- vËy ë cuèi mçi niªn ®é,kÕ to¸n cã thÓ tÝnh to¸n dßng tiÒn thu tõ ®ã ®Õn n¨m ®Çu tcuèi cïng cña tµi s¶n ®ã vÒ gi¸ trÞ hiÖn t¹i cña niªn ®é ®ã. *. VÒ mÆt kÕ to¸n,cÇn ph¶i: _Tæ ch÷c thªm t¯i kho°n:TK “Dø phßng gi°m gi² TSC§ “(TK219). _Tr×nh tù ghi chÐp : vµo cuèi mçi niªn ®é kÕ to¸n. + Hoµn nhËp dù phßng gi¶m gi¸ TSC§ Nî TK “Dø phßng gi°m gi² TSC§” Cã TK thu nhËp +TÝnh to¸n kho¶n gi¶m gi¸ TSC§ dù kiÕn cña niªn ®é sau vµ ghi sæ theo ®Þnh kho¶n: 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Nî TK ‘chi phÝ” Cã TK “Dø phßng gi°m gi² TSC§” Nh- vËy,viÖc trÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸ TSC§ ®-îc phôc vô cho môc ®Ých tr×nh bµy th«ng tin trªn b¸o c¸o tµi chÝnh. VÝ dó : ChØ tiªu “TSC§ höu h×nh”=Nguyªn gi² TSC§ höu h×nh – Hao mßn luü kÕ TSC§ - Kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ TSC§ h÷u h×nh. Râ rµng, th«ng tin nµy rÊt h÷u Ých ®èi víi ng-êi sö dông th«ng tin…V× vËy, vÒ c¶ lý luËn vµ thùc tiÔn ®Òu ®ßi hái sím cã chÝnh s¸ch tµi chÝnh cho phÐp c¸c doanh nghiÖp trÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸ TSC§. 2. TiÕp tôc hoµn thiÖn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n (BC§KT) Trong hÖ thèng b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n lµ nguån th«ng tin tµi chÝnh hÕt søc quan träng ®èi víi doanh nghiÖp vµ nh÷ng ng-êi quan t©m. Tuy nhiªn, ®Ó c¸c th«ng tin trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ph¶n ¶nh ®-îc trung thùc t×nh h×nh tµi chÝnh doanh nghiÖp, theo em thêi gian tíi nhµ n-íc cÇn cã mét sè söa ®æi sau ®Ó tiÕp tôc hoµn thiÖn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n. 2.1. VÒ doanh thu nh©n tr-íc Theo th«ng t- 10/TC/C§KT ngµy 20/3/1997 cña Bé tµi chÝnh sè liÖu ®Ó ghi v¯o chØ tiªu “Ng­êi mua tr° tiÒn tr­íc - m± sè 314 “thuéc kho°n móc Nî ng¾n h¹n trªn B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n bao gåm sè d- cã chi tiÕt TK131 “ph°i thu cða kh²ch h¯ng” theo tông kh²ch h¯ng v¯ sè d­ cã TK 3387 “ Doanh thu nhËn tr­íc” trªn sæ c²i. Trong khi ®ã doanh thu nhËn tr­íc cã thÓ l¯ kho°n ph°i tr° d¯i h¹n khi kh¸ch hµng tr¶ tr-íc cho nhiÒu niªn ®é, khi ®ã sö dông kho¶n môc nî ng¾n h¹n ®Ó tÝnh kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ng¾n h¹n cña doanh nghiÖp sÏ kh«ng chÝnh x²c. V× thÕ nªn ghi có thÓ trong chØ tiªu “ng­êi mua tr° tiÒn tr­íc - m· sè 314” th× phÇn doanh thu nhËn tr­íc l¯ bao nhiªu v¯ lo³i phÇn n¯y ra khài nî ng¾n h¹n khi ph©n tÝch kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ng¾n h¹n 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 2.2. VÒ chØ tiªu nguån kinh phÝ sù nghiÖp vµ chi sù nghiÖp ViÖc tr×nh bµy chØ tiªu chi sù nghiÖp bªn phÇn tµi s¶n lµ ch-a hîp lý v× chi sù nghiÖp kh«ng tho¶ m·n tiªu chuÈn cña mét tµi s¶n l-u ®éng. Bªn c¹nh ®ã chØ tiªu nguån kinh phÝ sù nghiÖp n»m ë kho¶n môc nguån vèn chñ së h÷u l¹i ph¶n ¶nh nguyªn vÑn sè tiÒn do cÊp trªn cÊp cho ®Õn khi quyÕt to¸n ®-îc duyÖt míi ®-îc phÐp xo¸ bá, mÆc dï trªn thùc tÕ cã thÓ ®· sö dông nguån nµy ®Ó chi tiªu råi. V× thÕ, t×nh h×nh tµi s¶n vµ nguån vèn cña doanh nghiÖp sÏ bÞ ghi t¨ng lªn lµm cho c¸c th«ng tin cung cÊp bëi c¸c tµi chÝnh sÏ kh«ng chÝnh x¸c. Do ®ã, cã thÓ coi chØ tiªu chi sù nghiÖp (ch-a ®-îc quyÕt to¸n) nh- mét chØ tiªu ®iÒu chØnh gi¶m chØ tiªu nguån kinh phÝ sù nghiÖp vµ ghi ®ñ ngay d-íi chØ tiªu nµy. 2.3. VÒ chØ tiªu ph¶i thu kh¸ch hµng. ChØ tiªu nµy ®-îc dïng ®Ó tÝnh to¸n hÖ sè kh¶ n¨ng thanh to¸n nî ng¾n h¹n. Bªn c¹nh ®ã, khi b¸n hµng tr¶ chËm hay tr¶ gãp víi thêi h¹n tÝn dông trªn mét n¨m th× kho¶n ph¶i thu nµy kh«ng ®-îc xem lµ tµi s¶n dïng ®Ó thanh to¸n nh÷ng kho¶n nî ng¾n h¹n khi ®Õn h¹n ®-îc. V× thÕ chØ tiªu nµy nªn lo¹i ra khái kho¶n môc c¸c kho¶n ph¶i thu khi tÝnh hÖ sè thanh to¸n nî ng¾n h¹n vµ ghi râ ë phÇn 3.6 Trªn thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh ®Ó ng-êi sö dông c¸c th«ng tin tµi chÝnh cña doanh nghiÖp cã thÓ n¾m ®-îc. 3. Thay ®æi mét sè chØ tiªu trong b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh (BCKQH§KD) B²o c²o “kÕt qu° ho³t ®éng kinh doanh” gåm 3 phÇn PhÇn I: Lç, l·i PhÇn II: T×nh h×nh thùc hiÖn nghÜa vô víi nhµ n-íc phÇn III: ThuÕ GTGT khÊu trõ, ®-îc hoµn l¹i, ®-îc gi¶m vµ hµng b¸n néi ®Þa. Trong chuyªn ®Ò nµy em xin nªu mét sè ý kiÕn trao ®æi xoay quanh PhÇn I: Lç, l±i nh´m ho¯n thiÖn h¬n nöa b²o c²o “kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh” 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Thø nhÊt: Trong phÇn “C²c kho°n gi°m trô” (m± sè 03) cã c²c kho°n “gi°m gi² h¯ng b²n”. “h¯ng b²n bÞ tr° l³i” v¯ thÕ tiªu thó ®Æc biÖt,thuÕ xuÊt khÈu ph°i nép” Theo em ë m± sè 03 n¯y kh«ng nªn cã kho°n “thuÕ tiªu thó ®Æc biÖt,thuÕ xuÊt khÈu ph°i nép”, bëi v× móc ®Ých cða viÖc ph°n °nh C²c kho°n nµy (nÕu cã) ra khài tæng doanh thu, tô ®ã cã ®­îc chØ tiªu “Doanh thu thuÇn ph°i ®­îc hiÓu lµ tæng doanh thu thùc tÕ. Cßn thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt khÈu lµ kho¶n nghÜa vô cña doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn víi nhµ n-íc vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸ - kho¶n nµy cÇn ®-îc thÓ hiÖn minh b¹ch thµnh mét chØ tiªu riªng ë mét m· sè ®éc lËp. Thø hai: ChØ tiªu “Gi² vèn h²ng b²n” (m± sè 11) theo chòng t«i cÇn ®æi tªn th¯nh “gi² vèn h¯ng xuÊt ®Ó b²n”. Bëi v× néi dung cða chØ tiªu nµy chÝnh lµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm, dÞch vô ®-îc ®-a b¸n (nÕu lµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt) hoÆc trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña hµng ho¸ xuÊt ®Ó b¸n (nÕu lµ doanh nghiÖp th-¬ng m¹i) chø ch-a ph¶i lµ gi¸ vèn hµng b¸n. Gi¸ vèn hµng b¸n ph¶i bao gåm toµn bé trÞ gi¸ vèn cña hµng ®· tiªu thô bao gåm, trÞ gi¸ vèn hµng xuÊt ®Ó b¸n, chi phÝ b¸n hµng,chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh vµo sè hµng ®· b¸n. §©y chÝnh l¯ néi dung cða chØ tiªu “ Gi² th¯nh to¯n bé” cða s°n phÈm, dÞch vó ®± tiªu thô theo ®iÒu 25, NghÞ ®Þnh 59/CP Thø ba: VÒ chØ tiªu “Lîi t÷c gép” (m± sè 20). Theo em chØ tiªu n¯y ch­a thÓ gäi l¯ “lîi t÷c” ®­îc dï ®ã l¯ lîi t÷c “gép” bëi v× néi dung chØ tiªu n¯y míi chØ lµ hiÖu sè gi÷a doanh thu thuÇn víi gi¸ vèn hµng xuÊt khÈu ®Ó b¸n. Em cho r»ng chØ tiªu nµy ch-a thÓ hiÖn kÕt qu¶ cuèi cïng cña ho¹t ®éng b¸n hµng v× trong ®ã cßn gåm cã c¶ chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp bëi thÕ ch­a thÓ gäi l¯ “lîi t÷c” ®­îc. Thø t-: Theo néi dung cña ®iÒu 25 nghÞ ®Þnh 59/CP vµ th«ng t- 76 T C/TCDN ngµy 15/11/1996 th× chØ tiªu gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm, dÞch vô ®· tiªu thô gåm: Zsx chi phÝ b¸n hµng chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp cña s¶n phÈm dÞch vô ®· tiªu thô. Cho nªn Ztb lµ mét chØ tiªu cÇn thiÕt ®-îc thÓ hiÖn râ trong 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 b¸o c¸o kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh v× nã lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®inhhj kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp hay lîi tøc thuÇn tõ ho¹t ®éng kinh doanh Theo néi dung cña th«ng t- 70TC/TCDN ngµy 5/11/1996 th× lîi tøc ho¹t ®éng kinh doanh lµ kho¶n chªnh lÖch gi÷a tæng doanh thu b¸n s¶n phÈm, hµng ho¸ b¸n, dÞch vô trõ ®i Ztb vµ thuÕ tiªu thô ë ®©y mét lÇn n÷a kh¼ng ®Þnh b»ng chØ tiªu “thuÕ tiªu thó ®Æc biÖt v¯ thuÕ xuÊt khÈu ph°i nép”. CÇn ®­îc t²ch th¯nh mét chØ tiªu ®éc lËp m¯ kh«ng n´m trong “c²c kho°n gi°m trô”. Thø n¨m: Tªn gäi cña b²o c²o l¯ “kÕt qu° ho³t ®éng kinh doanh” trong khi ®ã néi dung cða phÇn I: “l±i, lç l³i t²ch ra c²c chØ tiªu “lîi t÷c thuÇn tô ho³t ®éng kinh doanh” (m± sè 30). “Lîi t÷c ho³t ®éng t¯i chÝnh” (m± sè 40); “Lîi t÷c bÊt th­êng” (m± sè 50): Nh­ vËy tªn gäi cða b¸o c¸o nµy ch-a bao chïm hÕt néi dung chøa ®ùng trong nã. Bëi vËy, t«i kiÕn nghÞ ®æi tªn b¸o c¸o nµy thµnh b¸o c²o “kÕt qu° ho³t ®éng cða doanh nghiÖp” v× ho³t ®éng cða doanh nghiÖp gåm cã ho¹t ®éng kinh doanh vµ ho¹t ®éng kh¸c (ho¹t ®éng tµi chÝnh ho¹t ®éng bÊt th­êng). MÆt kh²c, ®Ó tr²nh viÖc sõ dóng hai c²ch gäi cða “l±i, lç” “Lîi t÷c” cða cïng mét ®èi t-îng, chóng t«i cho r»ng phÇn I cña b¸o c¸o nµy nªn mang tªn “kÕt qu°” v¯ ®­a thªm m± sè 33 “thuÕ vÒ ho³t ®éng t¯i chÝnh” cñng cã thÓ ph°i tÝnh thuÕ vµ nh­ vËy chØ tiªu “Lîi t÷c ho³t ®éng t¯i chÝnh” (m± sè 40) ph°i tÝnh b»ng m· sè 31 trõ (-). m· sè 32 vµ m· sè 33. 4. Hoµn thiÖn môc 5 trong thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh ThuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh lµ mét bé phËn hîp thµnh hÖ thèng b¸o c¸o tµi tÝnh cu¶ doanh nghiÖp, ®-îc lËp ®Ó gi¶i thÝch vµ bæ sung th«ng tin vÒ t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh, t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp trong kú b¸o c¸o mµ c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh kh¸c kh«ng thÓ tr×nh bµy râ rµng vµ chi tiÕt ®-îc. Do vËy, theo t«i Môc 5 “Mét sè chØ tiªu ®²nh gi² kh²i qu²t t×nh h×nh ho³t ®éng cða doanh nghiÖp” trong mÉu B 09 - DN cÇn söa ®æi vµ bæ sung mét sè chØ 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 tiªu sau nh»m gi¶i thÝch thªm t×nh h×nh vµ thùc tr¹ng tµi chÝnh doanh nghiÖp t¹i thêi ®iÓm lËp b¸o c¸o.  HÕ sè thanh to¸n tæng qu¸t. Tæng tµi s¶n/ tæng nî ph¶i tr¶ (®¬n vÞ tÝnh: lÇn). ChØ tiªu nµy nh»m ph¶n ¶nh mét ®ång vay nî th× cã mÊy ®ång tµi s¶n ®¶m b¶o.  HÖ sè thanh to¸n nî ng¾n h¹n: Tæng tµi s¶n l-u ®éng/ Tæng nî ng¾n h¹n (®¬n vÞ tÝnh: lÇn). ChØ tiªu naú nh»m ph¶n ¶nh kh¶ n¨ng thanh to¸n t¹m thêi cña c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n.  HÕ sè thanh to¸n nhanh. (TiÒn + t-¬ng ®-¬ng tiÒn)/ Nî ng¾n h¹n (®¬n vÞ tÝnh: lÇn) chØ tiªu nµy ph¶n ¶nh kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n.  HÖ sè thanh to¸n nî dµi h¹n Gi¸ trÞ cßn l¹i tµi s¶n cè ®Þnh (h×nh thµnh tõ vèn vay)/ Nî dµi h¹n (®¬n vÞ tÝnh: lÇn). ChØ tiªu nµy ph¶n ¶nh kh¶ n¨ng thanh to¸n nî dµi h¹n ®-îc thu håi trõ khÊu hao TSC§ h×nh thµnh b»ng vèn vay.  HÖ sè thanh to¸n l·i vay. Lîi nhuËn tr-íc thuÕ vµ l·i vay/l·i vay ph¶i tr¶ (®¬n vÞ tÝnh: lÇn). ChØ tiªu nµy ph¶n ¶nh kh¶ n¨ng thanh to¸n l·i vay vµ hiÖu qu¶ sö dông vèn vay.  Kú thu tiÒn trung b×nh. (sè d- b×nh qu©n c¸c kho¶n ph¶i thu x 360)/Tæng sè tiÒn kh¸c ph¶i thanh to¸n (®¬n vÞ tÝnh: ngµy).  Vßng quay hµng tån kho. Gi¸ vèn hµng b¸n /hµng tån kho b×nh qu©n (®¬n vÞ tÝnh: lÇn).  Vßng quay tæng vèn: Tæng doanh thu (thuÇn)/ Tæng vèn kinh doanh b×nh qu©n (®¬n vÞ tÝnh: lÇn).  Bè trÝ c¬ cÊu tµi s¶n 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 TSC§ /Tæng tµi s¶n (%) TSC§/ Tæng tµi s¶n (%)  C¬ cÊu nguån vèn Tæng nî ph¶i tr¶/ Tæng nguån vèn (%) Nguån vèn chñ së h÷u/Tæng nguån vèn (%)  Doanh lîi doanh thu: Lîi nhuËn tr-íc thuÕ /Tæng doanh thu (thuÇn) (®¬n vÞ tÝnh: %).  Doanh lîi tæng vèn. Lîi nhuËn tr-íc thuÕ/ Tæng vèn kinh doanh b×nh qu©n (®¬n vÞ tÝnh: %)  Doanh lîi vèn chñ së h÷u (®¬n vÞ tÝnh: %) Ta thÊy 5 chØ tiªu ®Çu ph¶n ¶nh kh¶ n¨ng thanh to¸n; 2 chØ tiªu tiÕp ph¶n ¸nh. Sù bè trÝ c¬ cÊu tµi s¶n vµ c¬ cÊu nguån vèn vµ 3 chØ tiªu tiÕp n÷a ph¶n ¶nh t×nh h×nh ho¹t ®éng cßn 3 chØ tiªu cuèi cïng nãi lªn hÖ sè sinh lêi cña doanh nghiÖp. 5. Mét sè vÊn ®Ò vÒ qu¶n lý vÜ m« cña nhµ n-íc ®èi víi b¸o c¸o tµi chÝnh doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh ë ViÖt Nam hiÖn nay. 5.1. C«ng khai b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. ë n-íc ta, ®Õn nay viÖc c«ng khai b¸o c¸o tµi chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp vÉn lµ vÊn ®Ò cßn rÊt míi. ChØ cã hai lÜnh vùc lµ DNNN vµ doanh nghiÖp ng©n hµng ®· cã mét sè chÕ ®Þnh ph¸p luËt ®Ò cËp ®Õn nh÷ng lÜnh vùc kh¸c hÇu nhcßn ®ang bá ngá. Th«ng t- 65/1999/TT- BTC- Bé tµi chÝnh ®· ®Ò cËp ®Õn 3 lo¹i h×nh c«ng khai. C«ng khai ®èi víi Nhµ n-íc C«ng khai ®èi víi tæ chøc trong ®oµn thÓ vµ ng-êi lao ®éng trong doanh nghiÖp. 20