Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Lêi më ®Çu
Sù hîp t¸c vµ tham gia ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ t¨ng lªn kh«ng ngõng
kh«ng nh÷ng lµm cho trao ®æi hµng ho¸ trong níc gia t¨ng mµ cßn lµm cho sù trao
®æi hµng ho¸ vµ dÞch vô gi÷a c¸c níc ph¸t triÓn. C¸c mèi liªn hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c níc
ngµy cµng ph¸t triÓn vµ dÇn dÇn t¹o thµnh mét thÞ trêng thÕ giíi thèng nhÊt.
Trªn c¬ së c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ gi÷a c¸c níc dÉn ®Õn vÊn ®Ò xuÊt nhËp khÈu
vµ hÖ thèng liªn ng©n hµng gi÷a c¸c quèc gia ®îc ®Èy lªn mét tÇm cao míi. Ngo¹i
th¬ng ph¸t triÓn, lóc nµy thanh to¸n quèc tÕ rÊt cÇn thiÕt cho viÖc trao ®æi vµ thanh
to¸n gi÷a c¸c quèc gia, ®ång thêi ®ãng vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ ®èi ngo¹i
vµ ngo¹i th¬ng.
HÖ thèng thanh to¸n ngµy nay rÊt ph¸t triÓn. ThiÕt nghÜ r»ng, viÖc nghiªn cøu
vÊn ®Ò nµy lµ rÊt cÇn thiÕt cho mçi thµnh viªn khi tham gia nghiªn cøu kinh tÕ. Thêi
kú tõ 1989 trë l¹i ®©y ®· ph¶n ¸nh râ nÐt tÝnh cÊp thiÕt cña thanh to¸n quèc tÕ. Mong
r»ng sù t×m hiÓu nµy sÏ t¹o lËp ®îc mét sè th«ng tin phôc vô cho viÖc nghiªn cøu hÖ
thèng thanh to¸n quèc tÕ ®i s©u s¸t h¬n vÒ t×nh h×nh quèc tÕ vµ ViÖt Nam trong lÜnh
vùc kinh tÕ ®èi ngo¹i mµ ®Æc biÖt lµ trong ngo¹i th¬ng.
Qua thêi gian thùc tËp t¹i Chi nh¸nh Ng©n hµng th¬ng m¹i Cæ phÇn Ph¬ng
Nam- Hµ Néi díi sù híng dÉn cña TS- §µo v¨n Hïng, Em ®· chän ®Ò tµi nghiªn
cøu “Gi¶i ph¸p hoµn thiÖn nghiÖp vô th¸nh to¸n quèc tÕ t¹i chi nh¸nh
Ng©n hµng cæ phÇn PH¦¥NG NAM – Hµ Néi ”. Trong qu¸ tr×nh häc vµ
nghiªn cøu kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu xãt, Em rÊt mong ®îc sù gãp ý ®Ó cã thÓ
hoµn thiÖn thªm kiÕn thøc vÒ vÊn ®Ò nµy. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
Ch¬ng I: C¸c ph¬ng thøc thanh to¸n quèc tÕ
I. C¸c ph¬ng thøc thanh to¸n quèc tÕ.........................................................................
1.1Kh¸i niÖm vµ c¸c ®Æc trng vÒ thanh to¸n quèc Õ............................................05
1.2TÝnh bøc xøcvµ cÇn thiÕt cña hÖ thèng thanh to¸n quèc tÕ trong ngo¹i th¬ng..................................................................................................................05
[1]
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
1.3C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn ph¬ng thøc thanh to¸n quèc tÕ trong ngo¹i th¬ng.................................................................................................06.
2. C¸c ph¬ng tiÖn thanh to¸n quèc tÕ th«ng dông trong ngo¹i th¬ng:
2.1 Hèi phiÕu.....................................................................................................08
2.2 SÐc...............................................................................................................09
2.3Kú phiÕu.......................................................................................................12
3. C¸c ®iÒu kiÖn thanh to¸n quèc tÕ quy ®Þnh trong hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng:
3.1 §iÒu kiÖn tiÒn tÖ:.........................................................................................14
3.2 §iÒu kiÖn ®Þa ®iÓm thanh to¸n....................................................................16
3.3 §iÒu kiÖn thêi gian thanh to¸n....................................................................16
3.4 §iÒu kiÖn ph¬ng thøc thanh to¸n..............................................................16
4. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn thanh to¸n quèc tÕ.
4.1Tû gi¸ hèi ®o¸i.............................................................................................17
4.2Vai trß cña Ng©n hµng trong thanh to¸n quèc tÕ.........................................17
Ch¬ng II:
Thùc tr¹ng cña hÖ thèng thanh to¸n quèc tÕ t¹i ng©n hµng
th¬ng m¹i cæ phÇn ph¬ng nam .
I . Tæng quan vÒ Ng©n hµng Ph¬ng nam
1.1 Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña Ng©n hµng Cæ phÇn PH¦¥NG NAM...................19
1.2 C¸c ho¹t ®éng kinh doanh chñ yÕu..............................................................20
II. T×nh h×nh ho¹t ®éng c¸c nghiÖp vô thanh to¸n quèc tÕ t¹i chi
nh¸nh NHTMCP Ph¬ng Nam.
ChÝnh s¸ch liªn quan ®Õn dÞch vô thanh to¸n quèc tÕ cña Ng©n hµng...................28
2.2 T×nh h×nh ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ t¹i NHTMCP- Ph¬ng Nam...................30
2.3 Ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ t¹i chi nh¸nh Hµ Néi..............................................32
2.3.1Ph¬ng thøc thanh to¸n quèc tÕ L/C ...............................................................34
2.3.2 ¸p dông ph¬ng thøc thanh to¸n quèc tÕ L/C vµo ho¹t ®éng.........................37.
2.3.3 TÝn dông theo h×nh thøc thanh to¸n b»ng L/C................................................39
2.4 ¦u vµ nhîc ®iÓm vÒ ho¹t ®éng kinh doanh cña chi nh¸nh..................................42
2.4.1 ¦u ®iÓm..........................................................................................................42
2.4.2 Nhîc ®iÓm.....................................................................................................44
Ch¬ng III:
Mét sè gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ dÓ ph¸t triÓn hÖ thèng thanh
to¸n quèc tÕ th«ng qua c¸c ph¬ng thøc thanh to¸n quèc tÕ
hiÖn nay.
[2]
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
I. §Þnh híng ph¸t triÓn ho¹t ®éng tÝn dông xuÊt nhËp khÈu cña
NHTMCP- Ph¬ng Nam...................................................................................................46.
II. Gi¶i ph¸p vµ kiÕn nghÞ.
2.1 §èi víi vÊn ®Ò thanh to¸n quèc tÕ........................................................................47
2.2 Gi¶i ph¸p më réng thanh to¸n quèc tÕ ®èi víi doanh nghiÖp ho¹t ®éng xuÊt nhËp
khÈu t¹i chi nh¸nh Hµ Néi ...............................................................................47
2.2.1
T¨ng tæng d nî cho vay xuÊt nhËp khÈu..............................................48
2.2.2
Chñ ®éng t×m b¹n hµng..........................................................................52
2.2.3
Ho¹t ®éng Marketing mét c¸ch cã hiÖu qu¶..........................................53
2.2.4
B¶o ®¶m lîng ngo¹i tÖ cho ho¹t ®éng cho vay xuÊt nhËp khÈu..........55
2.2.5
TiÕp tôc ®µo t¹o n©ng cao tr×nh ®é c¸n bé trong Ng©n hµng..................55
2.3 KiÕn nghÞ ®èi víi Ng©n hµng TMCP Ph¬ng Nam..................................................
2.3.1
HiÖn ®¹i ho¸ c«ng nghÖ ng©n hµng, t¹o thÕ c¹nh tranh míi..................56
2.3.2
Cñng cè vµ më réng hÖ thèng chi nh¸nh................................................57
2.3.3
N©ng møc uû quyÒn phans quyÕt cho vay ngo¹i tÖ.................................57
2.3.4
Níi láng ho¹t ®éng huy ®éng vèn..........................................................58
2.4 KiÕn nghÞ ®èi víi Nhµ níc vµ Ng©n hµng Nhµ níc..............................................
2.4.1
VÒ hÖ thèng luËt vµ v¨n b¶n díi luËt....................................................58
2.4.2
VÒ chñ tr¬ng c¬ cÊu l¹i ng©n hµng.......................................................59
2.4.3
Thµnh lËp ng©n hµng chi nh¸nh xuÊt nhËp khÈu....................................60
2.4.4
Ph¸t triÓn thÞ trêng hèi ®o¸i hoµn h¶o ®Ó më réng nguån vèn b»ng ngo¹i
tÖ, cung cÊp cho hÖ thèng cho vay xuÊt nhËp khÈu.................................62
KÕt luËn.......................................................................................................................63
[3]
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ch¬ng I: C¸c ph¬ng thøc thanh to¸n quèc tÕ
I. Kh¸i niÖm vµ sù cÇn thiÕt ph¶i nghiªn cøu TTQT
1.Kh¸i niÖm vÒ thanh to¸n quèc tÕ.
Chóng ta ®Òu hiÓu r»ng , ngµy nay mçi quèc gia ®Òu cã quan hÖ kh«ng nhiÒu
th× Ýt víi c¸c quèc gia kh¸c v× nhu cÇu cuéc sèng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. §ßi hái cña
con ngêi ®· lµm cho trao ®æi ngµy cµng më réng kh¾p thÕ giíi.
1.1
Kh¸i niÖm vÒ thanh to¸n quèc tÕ.
Chóng ta ®Òu biiÕt r»ng, ngµy nay mçi quèc gia ®Òu cã quan hÖ kh«ng Ýt th×
nhiÒu víi c¸c quèc gia kh¸c v× nhu cÇu cuéc sèng vµ ph¸t triÓn thÞ trêng. §ßi cña
con ngêi ®· lµm cho trao ®æi ngµy cµng më réng kh¾p thÕ giíi. Qu¸ tr×nh trao ®æi
nµy kÐo theo hai lo¹i quan hÖ: 1> quan hÖ thanh to¸n trùc tiÕp gi÷a ngêi mua vµ kÎ
b¸n, 2> quan hÖ thanh to¸n gi¸n tiÕp gi÷a c¸c quèc gia. V× nh÷ng quan hÖ thanh
to¸n nµy vît qua biªn giíi, ngêi ta gäi ®ã lµ thanh to¸n quèc tÕ.
VËy: Khi biªn giíi h÷u h×nh gi÷a c¸c quèc gia cßn tån t¹i th× mäi ho¹t ®éng
thanh to¸n, chuyÓn, nhîng tiÒn, tµi s¶n gi÷a mét níc víi c¸c níc kh¸c trªn thÕ giíi
®îc gäi lµ thanh to¸n quèc tÕ (TTQT).
1.2
TÝnh bøc xóc vµ cÇn thiÕt cña hÖ thèng TTQT trong ngo¹i th¬ng.
Kh«ng ph¶i ®îi ®Õn khi thÕ giíi nhÊt thÓ ho¸ thµnh mét céng ®ång, nhu cÇu
tån t¹i vµ ph¸t triÓn tèt h¬n cho con ngêi ®· thóc ®Èy c¸c níc ph¶i cã quan hÖ bu«n
b¸n, ®Çu t vµ liªn kÕt víi nhau. Do vËy, TTQT gi÷a c¸c níc lµ ®iÒu kiÖn tÊt yÕu.
Suy cho cïng, môc tiªu phÊn ®Êu thiÕt lËp c¬ së chung cho c¸c ®ång tiÒn tõ
®Çu thÕ kû ®Õn nay nh hÖ thèng tiÒn tÖ thÕ giíi vµ c¸c thiÕt chÕ tµi chÝnh ®a quèc
gia lµ nh»m hç trî cho qu¸ tr×nh TTQT gi÷a c¸c níc trªn thÕ giíi.
Tõ ®iÒu kiÖn kh¸ch quan cho ®Õn chñ quan ®Òu ph¶n ¸nh râ TTQT lµ rÊt cÇn
thiÕt. Th¬ng m¹i nãi riªng vµ nÒn kinh tÕ nãi chung ®Òu liªn quan ®Õn TTQT®Ó héi
nhËp vµ cïng ph¸t triÓn víi kinh tÕ c¸c níc trªn thÕ giíi. §ã lµ ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t
triÓn vµ héi nhËp cïng kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi, cïng víi c¸c tæ chøc kinh tÕ t¹o
søc m¹nh cho kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ ngo¹i th¬ng lªn mét bíc tiÕn míi.
1.3 C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn ph¸t triÓn TTQT trong ngo¹i th¬ng.
[4]
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Gi÷a c¸c quèc gia, ngo¹i tÖ lµ tµi s¶n dù tr÷ dïng ®Ó ®èi tho¹i víi níc ngoµi.
Cho nªn viÖc lu chuyÓn ra vµo cña lo¹i tiÒn tµi s¶n nµy ®îc chÝnh phñ theo dâi. Qu¸
tr×nh theo dâi nãi rtªn lµm cho viÖc bu«n b¸n víi níc ngoµi ®îc thÓ hiÖn trªn sæ
s¸ch quèc gia. Lo¹i sæ s¸ch mµ quèc gia dïng ®Ó thÓ hiÖn c¸c luång thanh to¸n vµ
tr¶ nî gi÷a ngêi trong níc vµ ngoµi níc ®îc gäi lµ c¸n c©n thanh to¸n.
C¸c nh©n tè ®îc ph¶n ¸nh trªn c¸n c©n thanh to¸n ®ång thêi cho ta thÊy sù
¶nh hëng vµ sù t¸c ®éng ®Õn sù biÕn ®éng cña TTQT.
Tµi kho¶n v·ng lai.
Tµi kho¶n vèn.
Tµi kho¶n dù tr÷ chÝnh thøc.
- Tµi kho¶n v·ng lai:bao gåm xuÊt khÈu, nhËp khÈu hµng ho¸ dÞch vô.
- Tµi kho¶n vèn: bao gåm mua, b¸n c¸c tµi s¶n nh cæ phÇn, tr¸i phiÕu, tµi kho¶n
ng©n hµng, bÊt ®éng s¶n vµ doanh nghiÖp.
- Tµi kho¶n dù tr÷ chÝnh thøc: bao gåm mua b¸n tµi s¶n dù tr÷ quèc gia, ngo¹i tÖ,
vµng vµ quyÒn rót vèn ®Æc biÖt (SDRs).
Th¬ng m¹i quèc tÕ lµ sù xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ h÷u h×nh nh dÇu má, quÇn
¸o, xe h¬i... ®Òu ph¶n ¸nh ho¹t ®éng thanh to¸n th«ng qua c¸c ph¬ng tiÖn thanh
to¸n quèc tÕ. DÞch vô còng thuéc nhãm tµi kho¶n v·ng lai, bao gåm c¸c kho¶n ph¶i
thanh to¸n vµ c¸c kho¶n ®îc thanh to¸n vÒ cè vÊn, luËt ph¸p, dÞch vô kü thuËt, b¶n
quyÒn, b»ng ph¸t minh vµ tµi s¶n tri thøc, tiÒn ®ãng b¶o hiÓm, phÝ vËn chuyÓn, chi
tiªu du lÞch. C¸c kho¶n th¬ng m¹i mang h×nh th¸i dÞch vô nµy thêng ®îc gäi lµ th¬ng m¹i v« h×nh. §ång thêi, yÕu tè thu nhËp còng bao qu¸t nh÷ng kho¶n thanh to¸n
vµ kho¶n ®îc tr¶ tõ tiÒn l·i, cæ tøc ®Õn tÊt c¶ nh÷ng thu nhËp kh¸c tõ ®Çu t ë níc
ngoµi.
Tµi kho¶n vèn gåm 3 nhãm: ®Çu t trùc tiÕp, ®Çu t chøng kho¸n vµ vèn kh¸c.
C¸n c©n vèn ®o lêng chªnh lÖch gi÷a b¸n tµi s¶n cho ngêi níc ngoµi vµ mua tµi s¶n
tõ níc ngoµi. Kh«ng gièng nh mua b¸n hµng ho¸ vµ dÞch vô, mua b¸n tµi s¶n tµi
chÝnh ¶nh hëng ®Õn nh÷ng kho¶n thanh to¸n vµ nhËn ®îc trong t¬ng lai do ®Çu c¬
vÒ vèn.
Tµi s¶n dù tr÷ chÝnh thøc ®ã lµ nh÷ng kho¶n mµ mét quèc gia ph¶i chi tr¶ ®Ó
thanh to¸n cho ngêi níc ngoµi v× th©m hôt c¸n c©n thanh to¸n, ng©n hµng trung ¬ng
cña quèc gia ®ã nªn gi¶m bít tµi s¶n dù tr÷ chÝnh thøc nh vµng, ngo¹i tÖ, SDRs,
hoÆc vay ng©n hµng trung ¬ng níc kh¸c. Ngîc l¹i, nÕu quèc gia cã thÆng d trªn c¸n
[5]
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
c©n thanh to¸n, ng©n hµng trung ¬ng níc ®ã sÏ tr¶ nî níc ngoµi hoÆc t¨ng thªm tµi
s¶n dù tr÷.
Tãm l¹i, mäi vÊn ®Ò ®Òu tËp trung ®Ó c©n b»ng c¸n c©n thanh to¸n trong mçi
quèc gia khi tham gia vµ héi nhËp víi kinh tÕ c¸c níc ®Ó cã sù ph¸t triÓn hµi hoµ vµ
nhÞp nhµng. Tµi kho¶n vèn vµ tµi kho¶n v·ng lai ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn hÖ thèng
thanh to¸n quèc tÕ trong ngo¹i th¬ng. §ång thêi hai tµi kho¶n trªn cµng ph¸t triÓn
bao nhiªu th× thanh to¸n quèc tÕ cµng ph¸t triÓn, tµi kho¶n dù tr÷ chÝnh thøc díi t¸c
®éng cña chÝnh phñ ¶nh hëng tíi hÖ thèng thanh to¸n khi sù ph¸t triÓn kh«ng c©n
®èi cña nÒn kinh tÕ ®Æc biÖt lµ kinh tÕ ®èi ngo¹i vµ ngo¹i th¬ng.
2. C¸c ph¬ng tiÖn thanh to¸n th«ng dông trong ngo¹i th¬ng.
C¸c ph¬ng tiÖn lu th«ng tÝn dông (hèi phiÕu, kú phiÕu, sÐc) ®îc dïng lµm ph¬ng tiÖn thanh to¸n quèc tÕ h×nh thµnh trªn c¬ së cña sù ph¸t triÓn tÝn dông th¬ng
m¹i vµ tÝn dông ng©n hµng, cã vai trß rÊt quan träng trong thanh to¸n quèc tÕ.
Trong thêi ®¹i hiÖn nay, quy m« ph¸t triÓn cùc kú réng lín cña c¸c nghiÖp vô cho
vay, c¸c ph¬ng tiÖn lu th«ng tÝn dông ®· trë thµnh vËt mang h×nh th¸i tiÒn tÖ ®Æc
thï. Kh¸c víi tiÒn kim lo¹i mang ®Çy ®ñ gi¸ trÞ, c¸c ph¬ng tiÖn lu th«ng tÝn dông
kh«ng cã gi¸ trÞ néi t¹i mµ nã chØ lµ dÊu hiÖu cña tiÒn tÖ mµ th«i. TiÒn thËt lµ do
Nhµ níc ph¸t hµnh cßn ph¬ng tiÖn lu th«ng tÝn dông phÇn lín lµ do kÕt qu¶ cña hîp
®ång mua b¸n hµng ho¸ vµ c¸c nghiÖp vô cña ng©n hµng t¹o ra.
2.1 Hèi phiÕu (Bill of exchange)
Th¬ng phiÕu lµ c«ng cô thanh to¸n quèc tÕ th«ng dông. Th¬ng phiÕu bao gåm
hai lo¹i: hèi phiÕu vµ kú phiÕu trong ®ã hèi phiÕu ®îc sö dông réng r·i h¬n.
a-Kh¸i niÖm vµ ®Æc trng cña hèi phiÕu.
Hèi phiÕu lµ mét tê mÖnh lÖnh tr¶ tiÒn v« ®iÒu kiÖn do mét ngêi ký ph¸t cho
ngêi kh¸c, yªu cÇu cña ngêi nµy khi nh×n thÊy phiÕu, hoÆc ®Õn mét ngµy cô thÓ
nhÊt ®Þnh, hoÆc ®Õn mét ngµy cã thÓ x¸c ®Þnh trong t¬ng lai ph¶i tr¶ mét sè tiÒn
nhÊt ®Þnh cho mét ngêi nµo ®ã hoÆc theo lÖnh cña ngêi nµy tr¶ cho ngêi kh¸c hoÆc
tr¶ cho ngêi cÇm phiÕu.
Qua kh¸i niÖm cho thÊy, hèi phiÕu cã ba ®Æc ®iÓm quan träng:
-TÝnh trõu tîng cña hèi phiÕu : Trªn hèi phiÕu kh«ng cÇn ph¶i ghi néi dung quan hÖ
tÝn dông, tøc lµ nguyªn nh©n sinh ra hèi phiÕu mµ chØ ghi sè tiÒn ph¶i tr¶ víi néi
dung liªn quan tíi viÖc tr¶ tiÒn. Do ®ã nghÜa vô tr¶ tiÒn cña hèi phiÕu lµ trõu tîng.
[6]
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
-TÝnh b¾t buéc tr¶ tiÒn cña hèi phiÕu : Ngêi tr¶ tiÒn hèi phiÕu ph¶i tr¶ tiÒn theo
®óng néi dung ghi trªn hèi phiÕu.
-TÝnh lu th«ng cña hèi phiÕu : hèi phiÕu cã thÓ ®îc chuyÓn nhîng mét hay nhiÒu
lÇn trong thêi h¹n cña nã.
b- §iÒu kiÖn thµnh lËp hèi phiÕu :
-VÒ mÆt h×nh thøc quy ®Þnh:
+ Hèi phiÕu lµm thµnh v¨n b¶n (b¾t buéc).
+H×nh mÉu hèi phiÕu kh«ng quyÕt ®Þnh gi¸ trÞ ph¸p lý cña hèi phiÕu .
+Ng«n ng÷ t¹o lËp hèi phiÕu lµ ng«n ng÷ viÕt hoÆc in s½n, ®¸nh m¸y b»ng mét
thø tiÕng nhÊt ®Þnh vµ thèng nhÊt.
+Hèi phiÕu lËp thµnh mét hay nhiÒu b¶n, mçi b¶n ®Òu ®¸nh sè thø tù, c¸c b¶n
®Òu cã gi¸ trÞ nh nhau. B¶n nµo ®Õn tríc th× thanh to¸n tríc, b¶n nµo ®Õn sau th× v«
gi¸ trÞ.
-VÒ néi dung:
+ Tiªu ®Ò cña hèi phiÕu: “Hèi phiÕu”.
+ §Þa ®IÓm ký ph¸t hèi phiÕu: ®Þa ®iÓm ký ph¸t hoÆc ®Þa chØ ngêi ký.
+ Ngµy th¸ng ký ph¸t: x¸c ®Þnh thêi gian tr¶ tiÒn cña hèi phiÕu.
2.2sÐc (Cheque)
a.
Kh¸i niÖm chung.
SÐc lµ mét tê mÖnh lÖnh v« ®iÒu kiÖn cña ngêi chñ tµi kho¶n, ra lÖnh cho ng©n
hµng trÝch tõ tµi kho¶n cña m×nh ®Ó tr¶ cho ngêi cã tªn trong sÐc, hoÆc tr¶ cho ngêi
cÇm sÐc mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh, b»ng tiÒn mÆt hay b»ng chuyÓn kho¶n.
§èi víi ngêi cã tiÒn më t¹i ng©n hµng mét tµi kho¶n, ng©n hµng sÏ cÊp cho ngêi
göi tiÒn mét quyÓn sÐc. Mçi lÇn muèn rót tiÒn th× viÕt mét tê sÐc ®a ®Õn ng©n hµng
®Ó lÜnh tiÒn.
b.
§Æc ®iÓm cña sÐc
-TÝnh thêi h¹n: tøc lµ tê sÐc chØ cã gi¸ trÞ tiÒn tÖ hoÆc thanh to¸n nÕu thêi h¹n
hiÖu lùc cña nã cha hÕt ®èi víi sÐc th¬ng m¹i. Thêi h¹n hiÖu lùc cña tê sÐc ®îc ghi
râ trªn tê sÐc. Thêi h¹n ®ã tuú thuéc vµo ph¹m vi kh«ng gian mµ sÐc lu hµnh vµ luËt
ph¸p cña c¸c níc quy ®Þnh. Nãi chung sÐc lu hµnh trong néi ®Þa thêi gian ng¾n h¬n
lu hµnh trong TTQT.
[7]
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
SÐc dïng ®Ó tr¶ tiÒn ngay, thêi h¹n hiÖu lùc cña sÐc lµ 8 ngµy lµm viÖc kÓ tõ
ngµy ph¸t hµnh sÐc nÕu lµ sÐc lu hµnh trong mét níc, lµ 20 ngµy lµm viÖc nÕu lu
th«ng ngoµi níc trong cïng mét ch©u lôc, lµ 70 ngµy nÕu sÐc ®îc tr¶ ë mét níc
ngoµi ch©u lôc.Qu¸ thêi h¹n trªn nÕu sÐc quay trë l¹i ng©n hµng th× sÐc sÏ mÊt hiÖu
lùc. §èi víi sÐc du lÞch th× kh«ng kÓ thêi gian.
SÐc cã gi¸ trÞ thanh to¸n trùc tiÕp nh tiÒn tÖ, do vËy sÐc ph¶i cã nh÷ng quy
®Þnh vÒ h×nh thøc vµ néi dung theo luËt ®Þnh:
c.
- VÒ néi dung:
. Mét lÖnh tr¶ tiÒn muèn ®îc coi lµ sÐc th× tríc tiªn ph¶i cã tiªu ®Ò SEC ghi
trªn tê lÖnh ®ã. V× sÐc lµ lÖnh nªn khi nhËn dîc sÐc th× ph¶i chÊp hµnh lÖnh nµy v«
®iiªï kiÖn, trõ trêng hîp tµi kho¶n ph¸t hµnh sÐc kh«ng cã tiÒn hoÆc tê sÐc kh«ng
®ñ tÝnh ph¸p lý.
. sè tiÒn ghi trªn sÐc ph¶i râ rµng, ph¶i ghi b»ng sè vµ ghi b»ng ch÷ ph¶i khíp
®óng nhau, cã ký hiÖu tiÒn tÖ. Trªn sÐc ph¶i ghi râ ®Þa ®iÓm vµ ngµy th¸ng lËp sÐc,
tªn ®Þa chØ cña ngêi yªu cÇu trÝch tµi kho¶n, tµi kho¶n ®îc trÝch tr¶, ng©n hµng tr¶
tiÒn, tªn ®Þa chØ ngêi hëng sè tiÒn trªn sÐc, ch÷ ký cña ngêi ph¸t hµnh sÐc (nÕu lµ tæ
chøc th× ph¶i cã ch÷ ký cña ngêi cã tµi kho¶n, kÕ to¸n trëng vµ dÊu cña tæ chøc ®ã).
TÊt c¶ c¸c yÕu tè trªn cÇn ph¶i ghi râ rµng, kh«ng tÈy xo¸, ghi cïng lo¹i ch÷,
mét thø mùc, kh«ng ghi b»ng mùc ®á. §iÒu c¬ b¶n quan träng lµ ngêi ph¸t hµnh
sÐc ph¶i cã tiÒn më ë ng©n hµng, sè tiÒn trªn tê sÐc kh«ng vît qu¸ sè d trªn tµi
kho¶n ë ng©n hµng.
d.
S¬ ®å lu th«ng sÐc:
NG¢N Hµng
ngêi b¸n
ngêi mua
(2): Ph¸t hµnh sÐc thanh to¸n.
(3): Mang sÐc ®Õn ng©n hµng lÜnh tiÒn.
[8]
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
(4):B¸o cã cho ngêi hëng lîi SÐc.
(5):QuyÕt to¸n gi÷a NH víi ngêi mua.
nh Bªn b¸n
nh Bªn mua
(2):Ph¸t hµnh SÐc thanh to¸n.
ngêi b¸n
ngêi mua
(4): Thu tiÒn.
(5): NH tr¶ tiÒn cho ngêi hëng SÐc.
(6): QuyÕt to¸n gi÷a NH víi ngêi mua.
e.
C¸c lo¹i SÐc:
-
SÐc tªn lµ lo¹i SÐc ghi râ tªn ngêi hëng lîi (kh«ng thÓ chuyÓn nhîng).
SÐc v« danh lµ lo¹i SÐc kh«ng ghi tªn ngêi hëng lîi (SÐc cã thÓ chuyÓn nhîng).
SÐc g¹ch chÐo (Crossed cheque) lµ lo¹i SÐc trªn mÆt tríc cña nã cã hai g¹ch
chÐo song song víi nhau. SÐc g¹ch chÐo kh«ng thÓ dïng dÓ rót tiÒn mÆt, thêng
dïng ®Ó chuyÓn kho¶n qua NH. Cã hai lo¹i SÐc g¹ch chÐo:
+ SÐc g¹ch chÐo thêng (Cheque crossed generaly) g¹ch chÐo kh«ng tin tøc lµ gi÷a
hai g¹ch song song kh«ng ghi tªn NH lÜnh hé tiÒn.
+ SÐc g¹ch chÐo ®Æc biÖt (Cheque crossed specially) g¹ch chÐo cã ghi tin tøc lµ
gi÷a hai g¹ch chÐo cã ghi tªn mét tªn NH nµo ®ã vµ chØ cã NH ®ã míi cã quyÒn
lÜnh tiÒn mµ th«i.
- SÐc chuyÓn kho¶n ( cheque transferable) lµ lo¹i SÐc mµ ngêi ký ph¸t SÐc ra
lÖnh cho NH rtÝch tõ tµi kho¶n cña m×nh chuyÓn sang tµi kho¶n kh¸c cña ngêi kh¸c
trong hoÆc ngoµi NH.
[9]
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
- SÐc du lÞch ( Traverller’s cheque) lµ lo¹i SÐc do NH ph¸t hµnh vµ ®îc tr¶ tiÒn
t¹i bÊt cø mét chi nh¸nh nµo hoÆc ®¹i lý nµo cña NH ®ã.
- SÐc x¸c nhËn (Certified cheque) lµ lo¹i SÐc ®îc NH chÊp nhËn viÖc tr¶ tiÒn.
Môc ®Ých x¸c nhËn lµ nh»m ®¶m b¶o kh¶ n¨ng chi tr¶ cho tê SÐc, chèng SÐc khèng.
2.3 Kú phiÕu:( Promissory note)
Ngîc l¹i víi Hèi phiÕu, Kú phiÕu lµ do con nî viÕt ra ®Ó høu cam kÕt tr¶ tiÒn
cho ngêi hëng lîi. Víi tÝnh thô ®éng trong thanh to¸n trªn, trong thanh to¸n quèc tÕ
Kú phiÕu Ýt ®îc sö dông h¬n Hèi phiÕu.
a. Kh¸i niÖm.
Hèi phiÕu lµ mét tê giÊy cam kÕt tr¶ tiÒn v« ®iÒu kiÖn do ngêi lËp phiÕu ph¸t
hµnh ra høa tr¶ mét sè tiÒn nhÊt ®Þnh cho ngêi hëng lîi hoÆc lÖnh cña ngêi nµy tr¶
cho ngêi kh¸c theo quy ®Þnh trong Kú phiÕu ®ã.
b.§Æc ®iÓm vµ ®iÒu kiÖn:
Nh Kú phiÕu th¬ng m¹i, tuy nhiªn nã cã mét sè ®Æc thï sau:
- Kú h¹n Kú phiÕu ®îc ghi râ trªn nã.
- Mét Kú phiÕu cã thÓ do mét hay nhiÒu ngêi ký ph¸t ®Ó cam kÕt thanh to¸n
cho mét hay nhiÒu ngêi hëng lîi.
- Kú phiÕu cÇn cã sù b¶o l·nh cña NH hoÆc c«ng ty Tµi chÝnh. Sù b¶o l·nh nay
®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n cña Kú phiÕu.
- Kú phiÕu kh¸c víi Hèi phiÕu lµthêng cã hai b¶n: b¶n 01 vµ b¶n 02, Kú phiÕu
chØ cã mét b¶n chÝnh do con nî ph¸t ra ®Ó chuyÓn cho ngêi hëng lîi Kú phiÕu ®ã.
3. C¸c ®iÒu kiÖn thanh to¸n quèc tÕ quy ®Þnh trong hîp ®ång mua b¸n Ngo¹i th¬ng
Trong quan hÖ thanh to¸n gi÷a c¸c níc, c¸c vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn quyÒn lîi
vµ nghÜa vô cña ®«i bªn th× ph¶i ®Ò ra ®Ó gi¶i quyÕt vµ thùc ®îc quy ®Þnh l¹i thµnh
nh÷ng ®iÒu kiÖn gäi lµ ®iÒu kiÖn thanh to¸n quèc tÕ. C¸c®iÒu kiÖn ®ã lµ:
-
§iÒu kiÖn vÒ tiÒn tÖ.
-
§iÒu kiÖn vÒ ®Þa ®iÓm.
-
§iÒu kiÖn vÒ thêi gian.
-
§iÒu kiÖn vÒ ph¬ng thøc thanh to¸n.
[10]
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
NghiÖp vô thanh to¸n quèc tÕ lµ sù vËn dông tæng hîp c¸c ®iÒu kiÖn TTQT.
Nh÷ng ®iÒu kiÖn nµy ®îc thÓ hiÖn ra trong c¸c ®iÒu kho¶n thanh to¸n cña c¸c hiÖp
®Þnh th¬ng m¹i, c¸c hiÖp ®Þnh tr¶ tiÒn ký kÕt gi÷a c¸c níc, cña c¸c hîp ®ång mua
b¸n ngo¹i th¬ng ký kÕt gi÷a ngêi mua vµ ngêi b¸n.
Trong nghiÖp vô mua b¸n víi c¸c níc, chóng ta cÇn ph¶i nghiªn cøu kü c¸c
®iÒu kiÖn thanh to¸n quèc tÕ ®Ó cã thÓ vËn dông mét c¸ch tèt nhÊt trong viÖc ký kÕt
vµ mua b¸n ngo¹i th¬ng nh»m phôc tïng c¸c yªu cÇu chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i vµ ®Æt
c¸c yªu cÇu cô thÓ sau:
Khi xuÊt khÈu:
B¶o ®¶m ch¾c ch¾n thu ®îc ®óng, ®ñ, kÞp thêi tiÒn hµng, thu vÒ cµng nhanh
cµng tèt.
B¶o ®¶m gi÷ v÷ng gi¸ trÞ thùc tÕ cña ssã thu nhËp ngo¹i tÖ khi cã nh÷ng biÕn
®éng tiÒn tÖ x¶y ra.
Gãp phÇn ®Èy m¹nh xuÊt khÈu, cñng cè vµ më réng thÞ trêng, ph¸t triÓn thªm
thÞ trêng míi.
Khi nhËp khÈu:
-
B¶o ®¶m ch¾c ch¾n nhËp ®îc hµng ®óng sè lîng, chÊt lîng vµ ®óng thêi h¹n
-
Trong c¸c ®iÒu kiÖn kh«ng thay ®æi th× tr¶ tiÒn cµng chËm cµng tèt.
Gãp phÇn vµo viÖc nhËp khÈu cña ta theo ®óng yªu cÇu ph¸t triÓn cña nÒn kinh
tÕ quèc d©n mét c¸ch thuËn lîi.
3.1 §iÒu kiÖn tiÒn tÖ.
C¨n cø vµo môc ®Ých sö dông, tiÒn tÖ trong thanh to¸n chia lµm hai lo¹i:
TiÒn tÖ tÝnh to¸n lµ tiÒn tÖ ®îc dïng ®Ó thÓ hiÖn gi¸ c¶ vµ tÝnh to¸n tæng gi¸ trÞ
hîp ®ång.
TiÒn tÖ thanh to¸n lµ tiÒn tÖ ®îc dïng ®Ó thanh to¸n nî nÇn, thanh to¸n trong
hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng.
ViÖc sö dông ®ång tiÒn nµo lµ tiÒn thanh to¸n trong hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th¬ng, trong hiÖp ®Þnh th¬ng m¹i, vµ tr¶ tiÒn gi÷a c¸c níc nãi chung phô thuéc vµo
c¸c yÕu tè sau ®©y:
+ So s¸nh lùc lîng cña hai bªn mua vµ b¸n.
+ VÞ trÝ cña ®ång tiÒn ®ã trªn thÞ trêng quèc tÕ.
[11]
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
+TËp qu¸n sö dông ®ång tiÒn ®ã trªn thÕ giíi.
+§ång tiÒn thanh to¸n thèng nhÊt trong c¸c khu vùc kinh tÕ trªn thÕ giíi.
Tuy nhiªn khñng ho¶ng thu chi quèc tÕ cña c¸c níc lµm cho tiÒn tÖ thêng xuyªn
biÕn ®éng. V× vËy, c¸c kho¶n ngo¹i hèi cã thÓ bÞ tæn thÊt do ngo¹i hèi ®ã sôt gi¸
hoÆc nh÷ng kho¶n chi ngo¹i hèi cã thÓ bÞ tæn thÊt do t¨ng gi¸. Cho nªn diÒu kiÖn
®¶m b¶o hèi ®o¸i rÊt cÇn thiÕt. Nh÷ng ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o hèi ®o¸i thêng dïng trong
TTQT vÒ ngo¹i th¬ng nh sau:
a. §iÒu kiÖn ®¶m b¶o vµng:
H×nh thøc cña ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o vµng lµ gi¸ c¶ hµng ho¸ víi tæng gi¸ hîp
®ång ®îc quy ®Þnh b»ng mét sè lîng vµng nhÊt ®Þnh hoÆc ®Òu dïng mét ®ång tiÒn
®Ó tÝnh to¸n vµ thanh to¸n, ®ång thêi quy ®Þnh gi¸ vµng lóc ®ã trªn thÞ trêng nhÊt
®Þnh lµm c¬ së ®¶m b¶o. Tuy vËy h×nh thøc ®¶m b¶o nµy chØ lµ t¬ng ®èi nªn Ýt ®îc
dïng.
b. §iÒu kiÖn ®¶m b¶o ngo¹i hèi:
Lùa chän ®ång tiÒn t¬ng ®èi æn ®Þnh, x¸c ®Þnh mèi quan hÖ tû gi¸ víi ®ång
tiÒn thanh to¸n ®Ó ®¶m b¶o gi¸ trÞ cña tiÒn tÖ thanh to¸n lµ ®iÒu kiÖn ®Ó ®¶m b¶o
ngo¹i hèi. §iÒu kiÖn ®¶m b¶o ngo¹i hèi cã hai c¸ch quy ®Þnh sau ®©y:
-Trong hîp ®ång quy ®Þnh ®ång tiÒn tÝnh to¸n vµ ®ång tiÒn thanh to¸n lµ mét
lo¹i tiÒn, ®ång thêi x¸c ®Þnh tû gi¸ gi÷a ®ång tiÒn ®ã víi mét ®ång tiÒn kh¸c. §Õn
khi tr¶ tiÒn, nÕu tû gi¸ thay ®æi th× gi¸ c¶ hµng ho¸ vµ tæng gi¸ trÞ hîp ®ång ph¶i ®îc ®iÒu chØnh mét c¸ch t¬ng øng.
-Trong hîp ®ång quy ®Þnh ®ång tiÒn tÝnh to¸n lµ mét ®ång tiÒn(thêng lµ ®ång
tiÒn t¬ng ®èi æn ®Þnh) vµ thanh to¸n b»ng ®ång tiÒn kh¸c. Khi tr¶ tiÒn c¨n cø vµo tû
gi¸ gi÷a ®ång tiÒn tÝnh to¸n vµ ®ång tiÒn thanh to¸n ®Ó tÝnh ra sè tiÒn ph¶i tr¶ lµ bao
nhiªu. §©y lµ c¸ch dïng trong thanh to¸n quèc tÕ hiÖn nay.
c. §iÒu kiÖn ®¶m b¶o theo “ ræ” tiÒn tÖ:
-Trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay, khi mµ hµm lîng vµng cña tiÒn tÖ kh«ng cßn ý
nghÜa thiÕt thùc ®èi víi viÖc x¸c ®Þnh tû gi¸ hèi ®o¸i, hÖ thèng tû gi¸ cè ®Þnh díi
mäi h×nh thøc ®· bÞ tan vì, tû gi¸ ho¹t ®éng d÷ déi vµ th¶ næi tù do, søc mua cña
tiÒn tÖ nhiÒu níc gi¶m sót nghiªn träng th× viÖc ¸p dông c¸c ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o hèi
®o¸i nãi trªn lµ kh«ng cßn ý nghÜa thiÕt thùc n÷a.
[12]
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§Ó kh¾c phôc t×nh h×nh trªn, ngêi ta dùa vµo ngo¹i tÖ cña nhiÒu níc ®Ó ®¶m
b¶o gi¸ trÞ thùc tÕ cña c¸c kho¶n thu nhËp b»ng ngo¹i tÖ trªn hîp ®ång. C¸ch ®¶m
b¶o ®ã gäi lµ ®¶m b¶o hèi ®o¸i theo “ræ” ngo¹i tÖ ®îc chän.
d. §iÒu kiÖn ®¶m b¶o c¨n cø vµo tiÒn tÖ quèc tÕ: SDR ECU (UERO)
Tæng gi¸ trÞgi¸ hîp ®ång ®îc tÝnh to¸n vµ thanh to¸n b»ng mét ngo¹i tÖ nµo
®ã, ®ång thêi chän SDR (hoÆc UERO) lµm tiÒn tÖ ®¶m b¶o ®ång tiÒn cña hîp ®ång.
e. §iÒu kiÖn ®¶m b¶o c¨n cø vµo biÕn ®éng cña gi¸ c¶:
Sè tiÒn ph¶i thanh to¸n c¨n cø vµo t×nhh×nh biÒn ®éng cña chÕ ®é gi¸ c¶ mµ
thay ®æi mét c¸ch t¬ng øng. Tuy nhiªn, trong Ngo¹i th¬ng thêng Ýt dïng c¸ch nµy
bëi v× chØ sè gi¸ kh«ng ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ vµ sù biÕn ®éng tiÒn tÖ, bëi v× cã nhiÒu yÕu
tè t¸c ®éng ®Õn biÕn ®éng gi¸ c¶, trong ®ã nh©n tè tiÒn tÖ chØ lµ mét
Sè tiÒn ph¶i tr¶ c¨ cø vµo t×nh h×nh biÕn ®éng gi¸ c¶ hµng ®ã trªn thÞ trêng hay
gi¸ thµnh s¶n xuÊt lo¹i hµng ®ã.
3.2 §iÒu kiÖn ®Þa ®iÓm thanh to¸n.
Trong thanh to¸n gi÷a c¸c níc, ®Þa ®iÓm thanh to¸n cã thÓ ë níc nhËp khÈu,
hoÆc ë níc xuÊt khÈu, níc thø ba. Nhng thùc tÕ, viÖc x¸c ®Þnh ®Þa ®iÓm thanh to¸n
lµ do sù so s¸nh lùc lîng gi÷a hai bªn quyÕt ®Þnh, ®ång thêi còng cßn cho thÊy r»ng
dïng ®ång tiÒn thanh to¸n cña níc nµo th× ®Þa ®iÓm thanh to¸n thêng ë níc Êy.
3.3 §iÒu kiÖn thêi gian thanh to¸n:
§iÒu kiÖn thêi gian thanh to¸n cã liªn quan chÆt chÏ tíi viÖc lu©n chuyÓn vèn,
lîi tøc, kh¶ n¨ng cã thÓ tr¸ch ®îc nh÷ng biÕn ®éng vÒ tiÒn tÖ thanh to¸n, do ®ã nã
lµ vÇn ®Ò quan träng vµ thêng x¶y ra tranh chÊp c¸c bªn trong ®µm ph¸n ký kÕt hîp
®ång.
Trong TTQT, ®iÒu kiÖn thêi gian thanh to¸n trong c¸c nghiÖp vô Ngo¹i th¬ng
phøc t¹p h¬n c¶ , thêng cã ba c¸ch quy ®Þnh:
-
Thêi gian tr¶ tiÒn tríc.
-
Thêi gian tr¶ ngay.
-
Thêi gian tr¶ tiÒn sau.
3.4 §iÒu kiÖn ph¬ng thøc thanh to¸n:
Ph¬ng thøc thanh to¸n lµ ®iÒu quan träng nhÊt trong c¸c ®iÒu kiÖn TTQT. C¸c
ph¬ng thøc thanh to¸n quèc tÕ dïng trong Ngo¹i th¬ng bao gåm cã:
-
Ph¬ng thøc chuyÓn tiÒn.
[13]
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
-
Ph¬ng thøc ghi sæ.
-
Ph¬ng thøc nhê thu.
-
Ph¬ng thøc tÝn dông chøng tõ.
4. C¸c yÕu tè t¸c ®éng ®Õn TTQT.
TTQT lµ mét hÖ thèng v« cïng phøc t¹p nhng lµ sù cÇn thiÕt cña mçi quèc gia
khi tham gia ph¸t triÓn vµ héi nhËp víi kinh tÕ khu vùc vµ thÕ giíi. Tuy nhiªn hÖ
thèng thanh to¸n quèc tÕ còng bÞ chi phèi bëi c¸c yÕu tè vÒ tû gi¸ hèi ®o¸i, c¸c
chÝnh s¸ch vµ biÖn ph¸p tµi chÝnh víi vai trß cña NH trong nÒn kinh tÕ ®ã ®Ó ®iÒu
chØnh c¸n c©n TTQT mét c¸ch hîp lý.
4.1 Tû gi¸ hèi ®o¸i:
Thay ®æi tû gi¸ ®Ó ®iÒu chØnh c¸n c©n thanh to¸n lµ mét biÖn ph¸p mµ chÝnh
phñ c¸c níc thêng sö dông. Th«ng qua chÝnh s¸ch ph¸ gi¸ (Devaluation) hay gi¶m
gi¸ (depreciation) tiÒn tÖ ®Ó thóc ®Èy nhanh xuÊt khÈu hµng ho¸, khuyÕn khÝch ®Çu
t níc ngoµi vµo trong níc lµm t¨ng thu ngo¹i hèi vµ h¹n chÕ nhËp khÈu hµng ho¸,
®Çu t ra níc ngoµi nh»m gi¶m nhu cÇu ngo¹i hèi, do ®ã ®· gãp phÇn ®iÒu chØnh sù
thiÕu hôt cña c¸n c©n thanh to¸n, ViÖc ®iÒu chØnh c¸n c©n thanh to¸n thêng x¶y ra
khi c¸n c©n thanh to¸n bÞ thiÕu hôt hoÆc d thõa. Tuy nhiªn trªn thùc tÕ, ngêi ta chØ
®iÒu chØnh c¸n c©n thanh to¸n khi nã bÞ thiÕu hôt mµ th«i. ChÝnh v× vËy, khi ph¸ gi¸
hoÆc gi¶m gi¸ tiÒn tÖ ®ång nghÜa víi nhu cÇu xuÊt khÈu hµng ho¸ vµ dÞch vô t¨ng
nhanh ®Õn kh¶ n¨ng TTQT t¨ng to¹ ®iÒu kiÖn ®Ó ®iÒu chØnh c¸n c©n thanh to¸n c©n
b»ng.
4.2 Vai trß cña Ng©n hµng trong thanh to¸n quèc tÕ.
Tríc hÕt, th«ng qua nghiÖp vô qua l¹i ®ång nghiÖp víi c¸c ®¹i lý NH ë níc
ngoµi ®Ó cho vay ngo¹i tÖ nh»m bæ sung vµo lîng ngo¹i hèi cung cÊp cho thÞ trêng.
Tríc thêi kú chñ nghÜa t b¶n lòng ®o¹n, viÖc vay nî c¸c ng©n hµng cÇn c©n b»ng
c¸n c©n thanh to¸n chØ diÔn ra trong ph¹m vi nhá gi÷a NH níc nµy víi níc kia.
Trong giai ®o¹n ®Õ quèc chñ nghÜa, víi sù lòng ®o¹n trong ph¹m vi quèc tÕ, mét níc nµo ®ã cÇn tÝn dông ®Ó cøu nguy c¸n c©n TTQT cña m×nh cã thÓ sö dông thÎ tÝn
dông cña nhiÒu NH kh¸c hoÆc cña c¸c tæ chøc tiÒn tÖ quèc tÕ trªn c¬ së ký kÕt c¸c
hiÖp ®Þnh gi÷a hä.
Sau n÷a, NHTW ¸p dông c¸c chÝnh s¸ch tiÒn tÖ vµ tÝn dông ®Ó thu hót vèn
ng¾n h¹n cña níc ngoµi ch¹y vµo níc m×nh ®Ó t¨ng sè thu nhËp trong c¸n c©n thanh
[14]
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
to¸n, do ®ã lµm gi¶m bít møc thiÕu hôt cña c¸n c©n nµy. ChÝnh s¸ch chiÕt khÊu thêng ®îc sö dông nhiÒu nhÊt.
Cuèi cïng, viÖc sö dông hai c¸ch trªn cña ng©n hµng vÉn cha gi¶i quyÕt hÕt
t×nh tr¹ng thiÕu hôt cña c¸n c©n TTQT th× c¸c níc ph¶i xuÊt vµng ®Ó tr¶ nî. CÇn
ph¶i ph©n biÖt viÖc xuÊt vµng ®Ó c©n b»ng c¸n c©n TTQT thiÕu hôt víi viÖc xuÊt
vµng víi t c¸ch lµ hµng ho¸ th«ng thêng trong quan hÖ mua b¸n.
Ngoµi ra viÖc ¸p dông tÊt c¶ c¸c biÖn ph¸p trªn mµ kh«ng gi¶i quyÕt ®îc t×nh
tr¹ng thiÕu hôt c¸n c©n TTQT th× ph¶i dïng biÖn ph¸p “ph¸ s¶n” tøc lµ tuyªn bè vì
nî, ®×nh chØ tr¶ nî níc ngoµi.
Ch¬ng II:
Thùc tr¹ng cña hÖ thèng thanh to¸n quèc tÕ ë nhcp- ph¬ng nam
I. Tæng quan vÒ Ng©n hµng cæ phÇn ph¬ng nam.
1.1 Sù ra ®êi cña Ng©n hµng TMCP PH¦¥NG NAM
C¸ch m¹ng th¸ng 8 thµnh c«ng, níc Céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ra
®êi, ®¸nh dÊu mét bíc ngoÆt lÞch sö míi cña ®Êt níc. Vµ kÓ tõ ®ã hÖ thèng Ng©n
hµng Nhµ níc ViÖt nam chÝnh thøc ®îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. Kho¶ng thêi gian
vµo thËp kû 90, hÖ thèng Ng©n hµng ®· kh«ng ngõng thay ®æi vµ ph¸t triÓn.
[15]
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Sù ph©n cÊp chøc n¨ng qu¶n lý vµ ph¸t hµnh tiÒn tÖ víi chøc n¨ng kinh doanh
tiÒn tÖ trong hÖ thèng Ng©n hµng ®· lµm ra ®êi hµng lo¹t ng©n hµng th¬ng m¹i trong
®ã cã c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i quèc doanh vµ c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn
Ng©n Hµng TMCP PH¦¥NG NAM, lµ ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn. Cã m¹ng líi kinh doanh kh¸ réng, c¸c ®¬n vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp bao gåm: V¨n phßng ®¹i
diÖn t¹i TP-Hå ChÝ Minh, Trung t©m ®µo t¹o, Trung t©m C«ng nghÖ th«ng tin. Ngoµi
ra, Ng©n Hµng TMCP PH¦¥NG NAM cßn lËp c¸c chi nh¸nh vµ phßng giao dÞch nh ë
§ång th¸p, Long xuyªn, Hµ néi, tham gia s¸ng lËp vµ gãp vèn trong c¸c ®¬n vÞ liªn
doanh trong lÜnh vùc ng©n hµng.
Kh¸ch hµng chÝnh cña Ng©n Hµng TMCP PH¦¥NG NAM lµ c¸c tæ chøc kinh tÕ
kinh doanh trong lÜnh vùc s¶n xuÊt C«ng nghiÖp, X©y dùng, Giao th«ng vËn t¶i, Bu
chÝnh viÔn th«ng, Th¬ng m¹i, Du lÞch...vµ c¸c kh¸ch hµng c¸ nh©n t¹i c¸c khu tËp
trung d©n c (Thµnh phè, thÞ x·).
Lµ mét trong nh÷ng ng©n hµng th¬ng m¹i cæ phÇn ë ViÖt Nam ®i ®Çu trong
viÖc c¶i tiÕn c«ng nghÖ th«ng tin ng©n hµng;
Lµ thµnh viªn chÝnh thøc cña HiÖp héi c¸c ng©n hµng ch©u ¸, thµnh viªn cña
HiÖp héi Visa, HiÖp héi c¸c ng©n hµng ViÖt Nam.
Tríc sù vËn ®éng m¹nh mÏ cña thÞ trêng, sù giao dÞch tiÒn tÖ, cung cÇu tiÒn tÖ
ngµy cµng lín, Ngµy 1/04/1993 Ng©n hµng TMCP PH¦¥NG NAM ®îc thµnh lËp t¹i
258 Minh Phông P.2, Q.11. TP.HCM vµ ®îc gäi tªn lµ Héi Së Ng©n Hµng TMCP
PH¦¥NG NAM cho ®Õn nay.
§Æc ®iÓm vµ t×nh h×nh ho¹t ®éng cña thêi kú nµy:
C¬ së vËt chÊt kü thuËt c«ng nghÖ ®îc t¨ng cêng, s¶n phÈm dÞch vô Ng©n
hµng kh¸ phong phó (ngoµi cho vay ng¾n h¹n, trung vµ dµi h¹n, cã nhiÒu lo¹i cho
vay míi ra ®êi nh: cho vay tµi trî uû th¸c, cho vay thanh to¸n c«ng nî, ®ång tµi trî,
tr¶ thay b¶o l·nh). Kinh doanh ®èi ngo¹i ph¸t triÓn m¹nh; §éi ngò c¸n bé ®îc ®µo
t¹o l¹i vµ thÝch øng dÇn víi ho¹t ®éng kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ trêng ®¶m b¶o
cho Ng©n hµng tån t¹i vµ ph¸t triÓn kh«ng ngõng.
Víi sù lín m¹nh kh«ng ngõng vÒ nhu cÇu cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong
vÊn ®Ò vèn vay, tiÒn göi tiÕt kiÖm, tiÒn göi thanh to¸n vµ c¸c dÞch vô tiÖn lîi cho
viÖc kinh doanh. Tríc tinh h×nh ®ã, Ng©n hµng cæ phÇn PH¦¥NG NAM ®· m¹nh
d¹n më réng quy m« ho¹t ®éng ra phÝa B¾c vµ c¸c ®¹i lý ë níc ngoµi nh: mét sè níc ch©u ¸, Anh quèc, Hoa kú...
Cho ®Õn ngµy 1/1/2001 th× Héi Së Ng©n Hµng TMCP PH¦¥NG NAM më thªm
c¸c chi nh¸nh t¹i Hµ néi. Vµ tõ ®ã ®Õn nay cïng víi chi nh¸nh cÊp II §Þnh C«ng
[16]
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
®Æt t¹i Xãm I x· §Þnh C«ng HuyÖn Thanh Tr× th× chi nh¸nh thø 2 ®Æt t¹i 115-TrÇn
Hng §¹o ®èi diÖn víi Ga Hµ Néi.
Tæng qu¸t vÒ ho¹t ®éng kinh doanh cña NH TMCP PH¦¥NG NAM.
Ng©n hµng cæ phÇn PH¦¥NG NAM liªn tôc ®æi míi, c¬ b¶n hoµn thiÖn hÖ
thèng ph¸p quy, phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ vµ thùc tÕ ph¸t sinh.
T¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c tæ chøc tÝn dông ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ngho¹t ®éng trªn mäi lÜnh
vùc: §Çu t tÝn dông, huy ®éng vèn vµ c¸c ho¹t ®éng dÞch vô Ng©n hµng kh¸c.
Ng©n hµng cæ phÇn PH¦¥NG NAM, sau hai n¨m ®i vµo ho¹t ®éng, khëi ®Çu
cho viÖc thùc hiÖn th¾ng lîi ®Þnh híng kÕ ho¹ch ph¸t triÓn 5 n¨m (2001 - 2004) víi
n¨m 2001 thµnh c«ng vÒ viÖc kinh doanh vµ më réng m¹ng líi ho¹t ®éng th× n¨m
2002 Ng©n hµng cæ phÇn PH¦¥NG NAM dÇn kh¼ng ®Þnh ®îc bíc tiÕn v÷ng ch¾c
trong ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng.
*Huy ®éng vèn.
Huy ®éng vèn lµ nÒn t¶ng cho sù thÞnh vîng vµ ph¸t triÓn cña ng©n hµng. §©y
lµ kho¶n môc duy nhÊt trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n gióp ph©n biÖt ng©n hµng víi
c¸clo¹i h×nh doanh nghiÖp kh¸c. N¨ng lùc cña ®éi ngò nh©n viªn còng nh c¸c nhµ
qu¶n lý ng©n hµng trong viÖc thu hót tiÒn göi giao dÞch vµ tiÒn göi tiÕt kiÖm tõ
doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n lµ mét thíc ®o quan träng vÒ sù c«ng nhËn cña c«ng
chóng ®èi víi ng©n hµng. TiÒn göi lµ c¬ së chÝnh cña c¸c kho¶n cho vay vµ do ®ã
nã lµ nguån gèc s©u xa cña lîi nhuËn vµ sù ph¸t triÓn cña ng©n hµng. Khi huy ®éng
tiÒn göi, ng©n hµng ph¶i duy tr× dù tr÷ b¾t buéc vµ sau khi trõ ®i c¸c kho¶n dù tr÷
®Ó ®¶m b¶o kh¶ n¨ng thanh to¸n ng©n hµng cã thÓ cho vay phÇn tiÒn göi cßn l¹i.
Kh¶ n¨ng huy ®éng vèn ®èi víi møc l·i suÊt hîp lý còng nh kh¶ n¨ng ®¸p øng c¸c
yªu cÇu xin vay lµ nh÷ng chØ sè ®¸nh gi¸ tÝnh hiÖu qu¶ trong qu¶n lý ng©n hµng.
Ng©n hµng cæ phÇn PH¦¥NG NAM víi 10 n¨m ho¹t ®éng, ng©n hµng ®·
kh¼ng ®Þnh ®îc vÞ trÝ cña m×nh trªn th¬ng trêng vµ chiÕm ®îc uy tÝn cña kh¸ch
hµng. Do ®ã, ng©n hµng ®· ®Ò ra kÕ ho¹ch 5 n¨m (2001 - 2004), trong kÕ ho¹ch ®ã
th× viÖc më réng thÞ phÇn ra phÝa B¾c ®· thu ®îc nhiÒu lîi thÕ kinh doanh, ®ång
thêi c¬ cÊu l·i suÊt hîp lý, kú h¹n ®a d¹ng nh: tuÇn, th¸ng 3 – 6 – 9 - 12 vµ trªn
12 th¸ng phï hîp víi nhu cÇu cña ngêi d©n; t¨ng cêng c«ng t¸c qu¶ng c¸o, tiÕp thÞ
c¸c dÞch vô ng©n hµng trªn c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng. ChÝnh v× vËy, ng©n
hµng ®· thu ®îc c¸c kÕt qu¶ kh¶ quan nh:
[17]
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
N¨m 2000 møc huy ®éng ®¹t 867 tû ®ång t¨ng 38,5% so víi n¨m 1999 lµ 626
tû ®ång.
N¨m 2001 tæng møc huy ®éng vèn ®¹t 1033 tû ®ång t¨ng 19% so víi cuèi
n¨m 2000 (867 tû ®ång). Trong ®ã vèn huy ®éng ®¹t 839 tû ®ång chiÕm tû träng
80% tæng møc huy ®éng, t¨ng 15% chñ yÕu nguån tiÒn göi tiÕt kiÖm (VND vµ
ngo¹i tÖ) cña d©n c ®Òu t¨ng 31% (212 tû ®ång).
Cã thÓ kh¸i qu¸t ho¹t ®éng huy ®éng vèn theo B¶ng sau:
B¶ng 1:
§¬n vÞ : tû ®ång
ChØ tiªu
Tæng tµi s¶n
tæng vèn huy ®éng
n¨m 1998
321
232
n¨m 1999
n¨m 2000
n¨m2001
715
968
1,163
626
867
1,033
(Nguån : B¸o c¸o thêng niªn cña Héi së)
*Ho¹t ®éng tÝn dông.
Cho vay lµ chøc n¨ng kinh tÕ hµng ®Çu cña ng©n hµng ®Ó tµi trî cho chØ tiªu
cña c¸c doanh nghiÖp, c¸ nh©n vµ c¸c c¬ quan chÝnh phñ. Ho¹t ®éng cho vay cña
ng©n hµng cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ t¹i khu vùc ng©n
hµng phôc vô, bëi v× cho vay thóc ®Èy sù t¨ng trëng cña c¸c doanh nghiÖp, t¹o ra søc
sèng cho nÒn kinh tÕ. H¬n n÷a: th«ng qua c¸c kho¶n vay cña ng©n hµng, thÞ trêng cã
thªm th«ng tin vÒ chÊt lîng tÝn dông cña tõng kh¸ch hµng vµ nhê ®ã cho hä cã kh¶
n¨ng nh©n thªm c¸c kho¶n tÝn dông míi tõ nhiÒu nguån kh¸c víi chi phÝ thÊp h¬n.
§èi víi Ng©n hµng cæ phÇn PH¦¥NG NAM, kho¶n môc cho vay chiÕm qu¸
møc gi¸ trÞ tæng tµi s¶n vµ t¹o ra kho¶ng 2/3 nguån thu cña ng©n hµng; bëi v×
ng©nhµng cung cÊp nhiÒu lo¹i h×nh cho vay kh¸c nhau t¬ng øng víi sù ®a d¹ng trong
môc ®Ých vay vèn cña kh¸ch hµng – tõ viÖc vay ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh, cung øng
dÞch vô xuÊt nhËp khÈu vµ c¸ nh©n, gia ®×nh c¸n bé c«ng nh©n viªn, d©n c sinh ho¹t,
lµm kinh tÕ phô, mua nhµ, mua s¾m c¸c trang thiÕt bÞ cÇn thiÕt theo ch¬ng tr×nh tr¶
gãp cña ng©n hµng Ph¬ng Nam…
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, Ng©n hµng cæ phÇn PH¦¥NG NAM ®¹t ®îc
nh÷ng thµnh tùu lín trong lÜnh vùc ho¹t ®éng tÝn dông nh:
-Tæng d nî cuèi n¨m 2001 ®¹t 839 tû ®ång t¨ng 21% so víi cuèi n¨m 2000
(696 tû ®ång). Trong ®ã: d nî cho vay trung vµ dµi h¹n ®¹t 254 tû ®ång b»ng 80%
nguån vèn cho phÐp t¨ng 35% so víi cuèi n¨m 2000. Chøng tá d nî cho vay trung
h¹n vµ dµi h¹n hîp lý.
[18]
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
-D nî qu¸ h¹n ph¸t sinh trong n¨m 2001 chØ chiÕm 3,4% doanh sè cho vay;
gi¶m 2,5% so víi n¨m 2000, doanh sè thu nî ®¹t 840 tû ®ång t¨ng 7% so víi n¨m
2000.
-Tæng d nî qu¸ h¹n ®Õn n¨m 2001: 13,69 tû ®ång; chiÕm tû träng 1,6% tæng
d nî, gi¶m gÇn 50% so víi nî qu¸ h¹n cuèi n¨m 2000 (27,36 tû ®ång).
-Nî khoanh: 6,6tû ®ång; chiÕm tû träng 0,79% tæng d nî; gi¶m 2,8 tû ®ång so
víi cuèi n¨m 2000 (9,5 tû ®ång).
-§Õn cuèi n¨m 2002 tæng d nî ®¹t xÊp xØ 1.100 tû ®ång.
Trong ®ã:
+ D nî trung, dµi h¹n chiÕm xÊp xØ 40% tæng d nî.
+ Nî qu¸ h¹n chiÕm tû lÖ 1,5% tæng d nî.
T×nh h×nh d nî cho vay ph¶n ¸nh hµng n¨m theo thµnh phÇn kinh tÕ: Trong 3
n¨m qua tû träng vay vèn cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ t¬ng ®èi æn ®Þnh víi c¸c møc:
+Thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c kho¶ng 53,3%
+Doanh nghiÖp t nh©n : 21,9%
+ C«ng ty TNHH : 24,4%
+ Hé gia ®×nh & HTX : 6,4%
[19]
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
B¶ng 2:
§¬n vÞ: TriÖu ®ång
ChØ tiªu
Ph©n theo thµnh phÇn kinh tÕ
1. Thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c
2. Doanh nghiÖp t nh©n
3. C«ng ty TNHH
4. Hé gia ®×nh & HTX
N¨m 2000
N¨m 2001
N¨m 2002
370,968
444,670
595,120
152,424
184,580
246,18
169,824
187,936
248,450
44,544
52, 102
68,200
(Nguån: B¸o c¸o ho¹t ®éng tÝn dông cña Héi së)
Nh vËy, n¨m 2001 nî qu¸ h¹n vµ nî chê xö lý sau khi trõ quü dù phßng rñi ro
bï ®¾p tÝn dông (Nî qu¸ h¹n rßng) chØ chiÕm 0,43% tæng d nî (chØ tiªu híng dÉn
<5%), chiÕm tû lÖ thÊp tõ tríc ®Õn nay. Chøng tá ho¹t ®éng tÝn dông ngµy cµng chó
träng ®Õn chÊt lîng nhiÒu h¬n. §©y còng lµ mét trong nh÷ng chØ tiªu ®Ó Ng©n hµng
cæ phÇn PH¦¥NG NAM ®ñ ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn m¹ng líi ho¹t ®éng.
*ho¹t ®éng thanh to¸n quèc tÕ.
So víi c¸c ng©n hµng lín, Ng©n hµng cæ phÇn PH¦¥NG NAM cã quy m«
vèn nhá h¬n vµ lµ mét ng©n hµng th¬ng m¹i trÎ víi 10 n¨m kinh nghiÖm so víi
hµng tr¨m n¨m cña ng©n hµng kh¸c; tuy nhiªn ng©n hµng ®· biÕt n¾m b¾t nhu cÇu
thanh to¸n ngµy cµnh t¨ng cña c¸c tæ chøc kinh tÕ vÒ triªnr khai thùc hiÖn tÝn dông
xuÊt nhËp khÈu.
Tæng doanh sè thùc hiÖn thanh to¸n quèc tÕ ®Õn 31/12/2001 ®¹t 16,2 triÖu
USD, gi¶m 19% so víi n¨m 2000 (20 triÖu) b»ng 30% kÕ ho¹ch n¨m : cha ®¹t yªu
cÇu. Nhng n¨m 2002 doanh sè thùc hiÖn ®¹t 30,7 triÖu USD t¨ng gÇn 81% so víi
n¨m 2001. §iÒu nµy cho thÊy thanh to¸n quèc tÕ ®ang ph¸t triÓn m¹nh t¹o kh¶
n¨ng thu lín cho ng©n hµng tuy chiÕm tû träng kh«ng lín trong tæng sè vèn cña
ng©n hµng.
*C«ng t¸c mua b¸n ngo¹i tÖ chi tr¶ kiÒu hèi.
N¨m 2001 doanh sè mua b¸n ngo¹i tÖ t¨ng so víi n¨m 2000 nhng chñ yÕu
mua b»ng ngo¹i tÖ tiÒn mÆt chiÕm tû träng 92% doanh sè mua, cô thÓ
B¶ng 3
ChØ tiªu
N¨m 2001
N¨m 2000
+,- %
Doanh sè mua vµo
10.119 triÖu USD
9.015 triÖu USD
+12%
Doanh sè b¸n ra
10.541 triÖu USD
9.610 triÖu USD
+10%
Doanh sè chi tr¶ kiÒu hèi
4.180 triÖu USD
4.290 triÖu USD
-0,2%
(Nguån: B¸o c¸o thêng niªn n¨m 2001 cña héi së)
[20]
.DOC 
52 
62 
63 
