Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Lêi nãi ®Çu
§Çu t- lµ ch×a kho¸ cho sù t¨ng tr-ëng cña mçi quèc gia trªn thÕ giíi.
Kh¸i niÖm ®Çu t- tuy ®· ®-îc c¸c nhµ kinh tÕ häc ®Ò cËp tõ rÊt l©u nh-ng nã
chØ thùc sù ph¸t triÓn ë ViÖt nam tõ khi Nhµ n-íc ta chuyÓn h-íng ph¸t triÓn
kinh tÕ sang vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr-êng theo ®Þnh h-íng XHCN.
§èi víi nhiÒu doanh nghiÖp lín hiÖn nay, lu«n x¸c ®Þnh ®Çu t- lµ -u
tiªn sè mét, lµ nhiÖm vô quan träng chiÕn l-îc hµng ®Çu, ®Ó n©ng cao n¨ng
lùc vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu tõ dÞch vô
sang s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. §Çu t- sÏ ®-îc ®Èy m¹nh víi c¬ cÊu vµ quy m«
hîp lý vµo nh÷ng dù ¸n, nh÷ng s¶n phÈm thiÕt yÕu hiÖn ®¹i mµ x· héi cÇn.
Nh- chóng ta ®· biÕt kh©u lËp dù ¸n rÊt quan träng trong ho¹t ®éng ®Çu
t-. Nã quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i cña mét dù ¸n ®Çu t-. ThÊy râ
®-îc tÇm quan träng cña dù ¸n ®Çu t-, ngay tõ khi më réng lÜnh vùc ho¹t ®éng
cña m×nh sang ®Çu t- theo dù ¸n tõ n¨m 1996, Tæng C«ng ty xuÊt nhËp khÈu
x©y dùng ViÖt Nam rÊt quan t©m ®Õn c¸c qu¸ tr×nh nghiªn cøu, ®µo t¹o ph¸t
triÓn kiÕn thøc chuyªn m«n vÒ c«ng t¸c lËp dù ¸n ®Çu t-. Tõ nh÷ng kiÕn thøc
®-îc häc trong Nhµ tr-êng vµ qua thêi gian thùc tËp t¹i Tæng C«ng ty xuÊt
nhËp khÈu x©y dùng ViÖt Nam, trong chuyªn ®Ò thùc tËp nµy em xin ®Ò cËp
®Òn vÊn ®Ò "Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt l-îng lËp dù ¸n t¹i Tæng
C«ng ty xuÊt nhËp khÈu x©y dùng ViÖt Nam".
KÕt cÊu cña chuyªn ®Ò thùc tËp gåm 3 ch-¬ng:
Ch-¬ng I. Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung
Ch-¬ng II. Thùc tr¹ng c«ng t¸c lËp dù ¸n t¹i
Tæng C«ng ty xuÊt nhËp khÈu x©y dùng ViÖt Nam
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Ch-¬ng III. Mét sè gi¶i ph¸p nh»m n©ng cao chÊt
l-îng lËp dù ¸n t¹i Tæng C«ng ty xuÊt nhËp khÈu x©y
dùng ViÖt Nam
§Ó hoµn thµnh tèt bµi viÕt nµy rÊt mong ®-îc sù gãp ý cña quý thÇy c«
vµ c¸c b¹n ®Ó cã thÓ hoµn chØnh h¬n vÒ c¸c gãc ®é nghiªn cøu ®Ò tµi trong
ph¹m vi kiÕn thøc ®· häc trong nhµ tr-êng vµ nh÷ng hiÓu biÕt thùc tÕ nhÊt
®Þnh.
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Ch-¬ng I
Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung
I. Lý luËn chung vÒ ®Çu t-
1. Kh¸i niÖm ®Çu tXuÊt ph¸t tõ ph¹m vi ph¸t huy t¸c dông cña c¸c kÕt qu¶ ®Çu t- chóng ta
cã thÓ cã nh÷ng c¸ch hiÓu kh¸c nhau vÒ ®Çu t-.
§Çu t- theo nghÜa réng, nãi chung lµ sù hy sinh c¸c nguån lùc ë hiÖn t¹i
®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng nµo ®ã nh»m thu vÒ cho nhµ ®Çu t- c¸c kÕt qu¶
nhÊt ®Þnh trong t-¬ng lai lín h¬n c¸c nguån lùc ®· bá ra ®Ó ®¹t ®-îc kÕt qu¶
®ã. Nguån lùc cã thÓ lµ tiÒn, tµi nguyªn thiªn nhiªn, lµ søc lao ®éng, lµ trÝ tuÖ.
Nh÷ng kÕt qu¶ ®ã cã thÓ lµ sù t¨ng thªm c¸c tµi s¶n tµi chÝnh, c¸c tµi
s¶n vËt chÊt, c¸c tµi s¶n trÝ tuÖ vµ nguån nh©n lùc cã ®iÒu kiÖn vµ ®ñ kh¶ n¨ng
lµ viÖc víi n¨ng suÊt cao h¬n trong nÒn v¨n ho¸ x· héi.
2. Ph©n lo¹i ho¹t ®éng ®Çu tTuú tõng gãc ®é nghiªn cøu kh¸c nhau mµ ho¹t ®éng ®Çu t- ®-îc ph©n
lo¹i thµnh nhiÒu d¹ng kh¸c nhau, nh-ng tùu chung l¹i th× nã bao gåm 3 lo¹i
chÝnh nh- sau:
a) §Çu t- tµi chÝnh
§Çu t- vµo ho¹t ®éng tµi chÝnh lµ ho¹t ®éng dïng tiÒn ®Çu t- vµo viÖc
mua c¸c chøng chØ cã gi¸ nh- cæ phÇn, cæ phiÐu, c¸c lo¹i chøng kho¸n kh¸c
hay ®¬n thuÇn lµ viÖc göi tiÒn vµo Ng©n hµng ®Ó ®-îc h-ëng l·i suÊt… NhvËy viÖc ®Çu t- tµi chÝnh cã kÕt qu¶ lµ sè tiÒn ®Çu t- kh«ng cao, ®é rñi ro
kh«ng lín, ®é m¹o hiÓm kh«ng cao, mµ l·i suÊt hay cæ tøc thu ®-îc lµ t-¬ng
®èi æn ®Þnh. Tuy kh«ng ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh ®Õn sù t¨ng tr-ëng vµ ph¸t
triÓn kinh tÕ song nã rÊt quan träng trong viÖc kÝch thÝch nÒn kinh tÕ ph¸t
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
triÓn, t¹o ra mét nÒn kinh tÕ n¨ng ®éng, nhÊt lµ c¸c kªnh l-u th«ng tiÒn tÖ
®-îc linh ho¹t h¬n.
b) §Çu t- th-¬ng m¹i
§Çu t- th-¬ng m¹i lµ ho¹t ®éng ®Çu t- mµ thêi gian thùc hiÖn ®Çu t- vµ
ho¹t ®éng cña c¸c kÕt qu¶ ®Çu t- ®Ó thu håi ®ñ vèn ®Çu t- lµ t-¬ng ®èi ng¾n,
vèn vËn ®éng nhanh, ®é m¹o hiÓm thÊp trong mét thêi gian ng¾n tÝnh bÊt ®Þnh
kh«ng cao, l¹i dÔ dù ®o¸n vµ dÔ ®¹t ®é chÝnh x¸c cao. Trong thùc tÕ, nh÷ng
ng-êi cã tiÒn th-êng thÝch ®Çu t- th-¬ng m¹i (kinh doanh hµng ho¸). Tuy
nhiªn trong gi¸c ®é x· héi, ho¹t ®éng nµy kh«ng t¹o ra cña c¶i x· héi mét
c¸ch trùc tiÕp, nh-ng gi¸ trÞ t¨ng do ho¹t ®éng ®Çu t- ®em l¹i chØ lµ sù ph©n
phèi thu nhËp gi÷a c¸c ngµnh, c¸c ®Þa ph-¬ng, c¸c tÇng líp d©n c- trong x·
héi.
c) §Çu t- ph¸t triÓn
§©y lµ ho¹t ®éng ®Çu t- cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh ®Õn sù t¨ng tr-ëng vµ
ph¸t triÓn kinh tÕ, trùc tiÕp t¹o ra c¸c tµi s¶n cho ®Êt n-íc. C¸c tµi s¶n t¨ng
thªm cã thÓ lµ tµi s¶n h÷u h×nh nh- nhµ cöa, c¸c c«ng tr×nh, c¸c m¸y mãc
trang thiÕt bÞ, c¸c vËt dông kh¸c. C¸c tµi s¶n v« h×nh nh- ®Çu t- vµo ph¸t triÓn
gi¸o dôc, nghiªn cøu khoa häc, sù t¨ng thªm vÒ tr×nh ®é qu¶n lÝ... §Æc ®iÓm
cña ho¹t ®éng ®Çu t- nµy lµ thêi gian ®Çu t- th-êng kÐo dµi, sè tiÒn ®Çu t- lín,
®é m¹o hiÓm cao. §©y lµ c¸i gi¸ cña ho¹t ®éng ®Çu t- ph¸t triÓn. MÆt kh¸c
trong qu¸ tr×nh ®Çu t- th× lu«n ph¶i cã mét qu¸ tr×nh nghiªn cøu kÜ cµng ®-îc
ghi trong mét tËp tµi liÖu gäi lµ dù ¸n ®Çu t-. Khi thùc hiÖn qu¸ tr×nh ®Çu t(bao gåm kh©u lËp dù ¸n cho tíi kh©u thùc hiÖn dù ¸n) th× cã nhiÒu bé phËn
c¬ quan tham gia víi c¸c chøc n¨ng kh¸c nhau nh- lËp vµ qu¶n lÝ dù ¸n, thÈm
®Þnh dù ¸n, qu¶n lÝ Nhµ n-íc vÒ ®Çu t- nh»m t¹o ra tÝnh chÝnh x¸c vµ hiÖu qu¶
cho c«ng cuéc ®Çu t-. Ngµy nay ®Çu t- ph¸t triÓn ®-îc quan t©m réng r·i gi÷a
c¸c quèc gia, c¸c ngµnh, c¸c vïng, c¸c ®Þa ph-¬ng.
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
3. Vai trß cña ho¹t ®éng ®Çu t- ph¸t triÓn
Nãi vÒ vai trß cña ho¹t ®éng ®Çu t- ®Õn qu¸ tr×nh t¨ng tr-ëng vµ ph¸t
triÓn kinh tÕ, c¸c lÝ thuyÕt kinh tÕ ®Òu coi ®Çu t- lµ nh©n tè quan träng ®Ó ph¸t
triÓn kinh tÕ, lµ ch×a kho¸ cho sù t¨ng tr-ëng.
a) Trªn gi¸c ®é toµn bé nÒn kinh tÕ
§Çu t- võa t¸c ®éng ®Õn tæng cung, võa t¸c ®éng ®Õn tæng cÇu cña
nÒn kinh tÕ:
* VÒ mÆt cÇu: §Çu t- lµ mét yÕu tè chiÕm tû träng lín trong tæng cÇu cña toµn
bé nÒn kinh tÕ.Theo sè liÖu cña ng©n hµng thÕ giíi, ®Çu t- th-êng chiÕm 2028% trong c¬ cÊu tæng cÇu cña tÊt c¶ c¸c n-íc trªn thÕ giíi. §Çu t- t¸c ®éng
vµo tæng cÇu ng¾n h¹n.
*VÒ mÆt cung: Khi thµnh qu¶ cña ®Çu t- ph¸t huy t¸c dông, c¸c n¨ng lùc míi
®i vµo ho¹t ®éng th× tæng cung, ®Æc biÖt lµ tæng cung dµi h¹n t¨ng lªn kÐo theo
s¶n l-îng tiÒm n¨ng t¨ng lªn trong khi gi¸ c¶ gi¶m cho phÐp kh¶ n¨ng tiªu
dïng t¨ng. T¨ng tiªu dïng ®Õn l-ît m×nh l¹i kÝch thÝch s¶n xuÊt ph¸t triÓn h¬n,
t¨ng thu nhËp cho ng-êi lao ®éng, n©ng cao ®êi sèng cho mäi thµnh viªn trong
x· héi. §©y lµ t¸c ®éng cã tÝnh chÊt dµi h¹n cña ®Çu t-.
§Çu t- t¸c ®éng hai mÆt tíi sù æn ®Þnh cña nÒn kinh tÕ:
Sù t¸c ®éng kh«ng ®ång thêi vÒ mÆt thêi gian cña ®Çu t-, ®èi víi tæng
cÇu vµ tæng cung cña nÒn kinh tÕ lµ cho mçi sù thay ®æi trong ®Çu t- dï lµ
t¨ng hay gi¶m ®Òu ph¸ vì sù æn ®Þnh.
Ch¼ng h¹n khi t¨ng ®Çu t-, cÇu ®èi víi c¸c yÕu tè ®Çu t- t¨ng lµm cho
gi¸ c¶ hµng ho¸ cã liªn quan t¨ng (coi phÝ tæn, gia c«ng nghÖ, lao ®éng, vËt t-)
®Õn mét møc nµo ®ã dÉn ®Õn t×nh tr¹ng l¹m ph¸t. §Õn l-ît m×nh l¹m ph¸t lµm
cho s¶n xuÊt bÞ ®×nh trÖ, ®êi sèng cña ng-êi lao ®éng gÆp nhiÒu khã kh¨n do
s¶n l-îng thùc tÕ ngµy cµng thÊp, th©m hôt ng©n s¸ch, kinh tÕ ph¸t triÓn chËm
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
l¹i. MÆt kh¸c t¨ng ®Çu t- lµm cho cÇu c¸c c¸c yÕu tè liªn quan t¨ng, s¶n xuÊt
ë c¸c ngµnh nµy ph¸t triÓn, thu hót thªm lao ®éng, gi¶m t×nh tr¹ng thÊt nghiÖp,
n©ng cao ®êi sèng vµ gi¶m tÖ n¹n x· héi. TÊt c¶ t¸c ®éng nµy t¹o ®iÒu kiÖn
cho ph¸t triÓn kinh tÕ.
Khi gi¶m ®Çu t- còng dÉn ®Õn t¸c ®éng hai mÆt, nh-ng theo chiÒu
h-íng ng-îc l¹i so víi t¸c ®éng trªn ®©y. V× vËy trong ®iÒu hµnh kinh tÕ vÜ
m«, c¸c nhµ ho¹t ®éng chÝnh s¸ch cÇn thÊy hÕt t¸c ®éng hai mÆt nµy ®Ó ®-a ra
c¸c chÝnh s¸ch nh»m h¹n chÕ c¸c t¸c ®éng xÊu, ph¸t huy t¸c ®éng tÝch cùc,
duy tr× ®-îc sù æn ®Þnh cña toµn bé nÒn kinh tÕ.
§Çu t- t¸c ®éng ®Õn sù t¨ng tr-ëng vµ ph¸t triÓn kinh tÕ:
Vèn lµ mét yÕu tè quan träng ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, lµ ®«ng lùc
thóc ®Èy t¨ng tr-ëng ph¸t triÓn cña mçi quèc gia, mçi vïng l·nh thæ. Gi÷a
t¨ng tr-ëng vµ ®Çu t- lµ nh÷ng nh©n tè trùc tiÕp lµm t¨ng nhanh GDP. Theo
kÕt qu¶ nghiªn cøu cña c¸c nhµ kinh tÕ cho thÊy muèn gi÷ tèc ®é t¨ng tr-ëng
ë møc trung b×nh tõ 8-10% tuú thuéc vµo tû lÖ ®Çu t- so víi GDP ph¶i ®¹t tõ
15-20% tuú vµo hÖ sè ICOR cña mçi n-íc. Ta cã:
ICOR
I
I
g
g
ICOR
Víi I lµ vèn ®Çu t- cßn g lµ møc t¨ng GDP.
Nh- vËy nÕu ICOR kh«ng ®æi th× tèc ®é t¨ng GDP chØ phô thuéc vµo
møc t¨ng ®Çu t-.
ICOR cña mçi n-íc kh¸c nhau th× kh¸c nhau tuú thuéc vµo tr×nh ®é
ph¸t triÓn kinh tÕ cña mçi n-íc ®ã. ë n-íc ph¸t triÓn ICOR th-êng lín (57)
v× hä thõa vèn thiÕu lao ®éng vµ sö dông nh÷ng c«ng nghÖ ®¾t tiÒn hiÖn ®¹i
nªn ®Ó t¨ng 1%GDP cÇn t¨ng nhiÒu vèn, ng-îc l¹i ®èi víi nh÷ng n-íc chËm
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
ph¸t triÓn th× ICOR thÊp (23). Nh- vËy ®Çu t- ®ãng vai trß nh- mét c¸i kÝch
ban ®Çu t¹o ®µ cho sù cÊt c¸nh cña nÒn kinh tÕ.
§Çu t- t¸c ®éng ®Õn sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu nÒn kinh tÕ:
Kinh nghiÖm cña c¸c n-íc trªn thÕ giíi cho thÊy con ®-êng tÊt yÕu ®Ó
cã thÓ t¨ng tr-ëng nhanh víi tèc ®é mong muèn (tõ 9-10%/n¨m) lµ t¨ng
c-êng ®Çu t- cho c¸c ngµnh n«ng l©m ng- nghiÖp do nh÷ng h¹n chÕ vÒ ®Êt ®ai
vµ kh¶ n¨ng sinh lîi, ®Ó ®¹t tèc ®é t¨ng tr-ëng tõ 5-6% lµ rÊt khã kh¨n. NhvËy chÝnh ®Çu t- quyÕt ®Þnh qu¸ tr×nh chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ cña c¸c quèc
gia, nh»m ®¹t ®-îc tèc ®é t¨ng tr-ëng nhanh cña toµn bé nÒn kinh tÕ. VÒ c¬
cÊu l·nh thæ, ®Çu t- cã t¸c dông gi¶i quyÕt nh÷ng mÊt c©n ®èi vÒ ph¸t triÓn
gi÷a c¸c vïng l·nh thæ, ®-a vïng kÐm ph¸t triÓn tho¸t khái t×nh tr¹ng ®ãi
nghÌo, ®ång thêi ph¸t huy tèi ®a nh÷ng lîi thÕ so s¸nh vÒ tµi nguyªn, ®Þa thÕ,
kinh tÕ x· héi... cña nh÷ng vïng cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn nhanh h¬n, lµm bµn
®¹p thóc ®Èy c¸c ngµnh kh¸c ph¸t triÓn.
§Çu t- t¸c ®éng ®Õn sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu nÒn kinh tÕ:
C«ng nghÖ lµ trung t©m cña c«ng nghiÖp ho¸, ®Çu t- lµ ®iÒu kiÖn tiªn
quyÕt vµ t¨ng c-êng kh¶ n¨ng c«ng nghÖ. Mäi ph-¬ng ¸n ®æi míi c«ng nghÖ
kh«ng g¾n víi nguån vèn ®Çu t- lµ nh÷ng ph-¬ng ¸n kh«ng kh¶ khi.
Theo ®¸nh gi¸ cña c¸c chuyªn gia c«ng nghÖ, tr×nh ®é c«ng nghÖ cña
ViÖt nam l¹c hËu nhiÒu thÕ hÖ so víi thÕ giíi vµ khu vùc. Theo UNIDO nÕu
chia qu¸ tr×nh c«ng nghÖ lµm 7 giai ®o¹n th× ViÖt Nam trong n¨m 1990 míi ë
giai ®o¹n 1-2. ViÖt Nam ®ang lµ mét trong 90 n-íc kÐm nhÊt vÒ c«ng
nghÖ.Víi tr×nh ®é c«ng nghÖ l¹c hËu nµy, qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn
®¹i ho¸ cña ViÖt Nam gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n nÕu kh«ng ®Ò ra ®-îc chiÕn l-îc
®Çu t- ph¸t triÓn c«ng nghÖ nhanh chãng vµ v÷ng ch¾c.Ngµy nay, ViÖt Nam
cã thuËn lîi lµ hÇu hÕt c¸c c«ng nghÖ cÇn thiÕt cho c«ng nghiÖp ho¸ ®· ®-îc
c¸c n-íc cã tr×nh ®é ph¸t triÓn kinh tÕ lín h¬n chuyÓn giao sang b»ng nhiÒu
h×nh thøc nh- tµi trî, mua b¸n th«ng qua quan hÖ th-¬ng m¹i hay ®Çu t- trùc
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
tiÕp FDI. VÊn ®Ò ®Æt ra lµ chØ cßn lùa chän c«ng nghÖ thÝch hîp, phï hîp víi
®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña ViÖt nam vµ tranh thñ nghiªn cøu
nh÷ng thµnh tùu KHCN vµo ph¸t triÓn kinh tÕ mµ kh«ng nªn qu¸ phô thuéc
vµo c«ng nghÖ n-íc ngoµi.
b) §èi víi nh÷ng c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh vµ dÞch vô:
§Çu t- quyÕt ®Þnh sù ra ®êi, tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mçi c¬ së.
Ch»ng h¹n, ®Ó t¹o dùng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cho sù ra ®êi cña bÊt kú
c¬ së nµo ®Òu cÇn ph¶i x©y dùng nhµ x-ëng, cÊu tróc h¹ tÇng, mua s¾m vµ l¾p
®Æt m¸y mãc thiÕt bÞ trªn nÒn bÖ, tiÕn hµnh c¸c c«ng t¸c x©y dùng c¬ b¶n vµ
thùc hiÖn c¸c chi phÝ kh¸c g¾n liÒn víi sù ho¹t ®éng trong mét chu kú cña c¸c
c¬ së vËt chÊt kü thuËt võa t¹o ra. C¸c ho¹t ®éng nµy chÝnh lµ ho¹t ®éng ®Çu
t- ®èi víi c¸c c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh dÞch vô ®ang tån t¹i; sau mét thêi
gian ho¹t ®éng, c¸c c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña c¸c c¬ së nµy hao mßn, hháng. §Ó duy tr× ho¹t ®éng b×nh th-êng cÇn ®Þnh kú tiÕn hµnh söa ch÷a lín
hoÆc thay míi c¸c c¬ së vËt chÊt kü thuËt ®· h- háng, hao mßn nµy hoÆc ®æi
míi ®Ó thÝch øng víi ®iÒu kiÖn ho¹t ®éng míi cña sù ph¸t triÓn khoa häc kü
thuËt vµ nhu cÇu tiªu dïng cña nÒn s¶n xuÊt x· héi, ph¶i mua s¾m c¸c trang
thiÕt bÞ míi thay thÕ cho c¸c trang thiÕt bÞ cò, lçi thêi, còng cã nghÜa lµ ph¶i
®Çu t-.
§èi víi c¸c c¬ së v« vÞ lîi (ho¹t ®éng kh«ng ®Ó thu lîi nhuËn cho b¶n
th©n m×nh) ®ang tån t¹i, ®Ó duy tr× sù ho¹t ®éng, ngoµi tiÕn hµnh söa ch÷a lín
®Þnh kú c¸c c¬ së vËt chÊt kü thuËt cßn ph¶i thùc hiÖn c¸c chi phÝ th-êng
xuyªn. TÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng vµ chi phÝ nµy ®Òu lµ nh÷ng ho¹t ®éng ®Çu t-.
II. Lý luËn chung vÒ dù ¸n ®Çu t-
1. Kh¸i niÖm dù ¸n ®Çu tDù ¸n ®Çu t- lµ mét tËp hå s¬ tµi liÖu tr×nh bµy mét c¸ch chi tiÕt vµ cã
hÖ thèng c¸c ho¹t ®éng vµ c¸c chi phÝ theo mét kÕ ho¹ch cña mét c«ng cuéc
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
®Çu t- ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi hoÆc ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh nh»m ®¹t
®-îc nh÷ng kÕt qu¶n nhÊt ®Þnh vµ thùc hiÖn nh÷ng môc tiªu x¸c ®Þnh trong
t-¬ng lai.
2. Chu kú dù ¸n ®Çu tChu kú dù ¸n ®Çu t- lµ c¸c b-íc hoÆc c¸c giai ®o¹n mµ mét dù ¸n ph¶i
tr¶i qua b¾t ®Çu tõ khi dù ¸n míi chØ lµ ý ®å ®Õn khi dù ¸n hoµn thµnh, chÊm
døt ho¹t ®éng.
Ta cã thÓ minh ho¹ chu kú dù ¸n theo s¬ ®å sau ®©y:
ý ®å vÒ
dù ¸n
ChuÈn bÞ
®Çu t-
ý ®å vÒ
dù ¸n
míi
Sx
KD
DV
Thùc hiÖn
®Çu t-
3. Ph©n lo¹i Dù ¸n ®Çu t- C«ng nghiÖp ®iÖn, khai th¸c dÇu khÝ, ho¸ chÊt, ph©n bãn, chÕ t¹o m¸y,
xi m¨ng…cÇu, c¶ng biÓn, c¶ng s«ng, s©n bay, ®-êng s¾t, ®-êng quèc lé
C
B
30 tû
A
600 tû
- Thuû lîi, giao th«ng (kh«ng thuéc nhãm 1), cÊp tho¸t n-íc,…kü thuËt
®iÖn, s¶n xuÊt thiÕt bÞ th«ng tin, ®iÖn tö, tin häc, ho¸ d-îc, thiÕt bÞ y tÕ…b-u
chÝnh viÔn th«ng, BOT trong n-íc…
C
B
20 tû
A
400 tû
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
- H¹ tÇng kü thuËt ®« thÞ míi, c«ng nghiÖp nhÑ, sµnh sø thuû tinh, in,
v-ên quèc gia…mua s¾m thiÕt bÞ x©y dùng, s¶n xuÊt n«ng l©m nghiÖp, nu«i
trång thuû s¶n…
C
B
15 tû
A
300 tû
- Y tÕ, v¨n ho¸, gi¸o dôc, ph¸t thanh truyÒn h×nh, x©y dùng d©n dông,
kho tµng, du lÞch, thÓ dôc thÓ thao, nghiªn cøu khoa häc…
C
B
7 tû
A
200 tû
- C¸c dù ¸n thuéc ph¹m vi b¶o vÖ an ninh, quèc phßng cã tÝnh chÊt b¶o
mËt quèc gia, cã ý nghÜa chÝnh trÞ - x· héi quan träng, thµnh lËp vµ x©y dùng
h¹ tÇng khu c«ng nghiÖp míi: ®Òu lµ dù ¸n nhãm A (kh«ng kÓ møc vèn).
- C¸c Dù ¸n s¶n xuÊt chÊt ®éc h¹i, chÊt næ kh«ng phô thuéc vµ quy m«
®Çu t-: ®Òu lµ dù ¸n nhãm A (kh«ng kÓ møc vèn).
4. Sù cÇn thiÕt ph¶i ®Çu t- theo dù ¸n
XuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm ®Æc tr-ng cña c«ng cuéc ®Çu t- ph¸t triÓn
th× viÖc ®Çu t- theo dù ¸n lµ cÇn thiÕt.
Ho¹t ®éng ®Çu t- lµ mét ho¹t ®éng kinh tÕ nh»m t¸i s¶n xuÊt cho nÒn
kinh tÕ x· héi, ®©y lµ mét ho¹t ®éng phøc t¹p vµ cã nh÷ng ®Æc ®iÓm næi bËt
sau ®©y:
+ Nguån lùc huy ®éng cho mét c«ng cuéc ®Çu t- lµ rÊt lín trong mét
thêi gian kh¸ dµi. §©y lµ c¸i gi¸ kh¸ lín cho ho¹t ®éng ®Çu t-. Trong qu¸ tr×nh
nµy th× nguån vèn n»m khª ®äng kh«ng sinh lêi.
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
+ Thêi gian vËn hµnh c¸c kÕt qu¶ ®Çu t- cho ®Õn khi thu håi vèn ®· bá
ra hay cho ®Õn khi thanh lÝ tµi s¶n do vèn t¹o ra cã thÓ cÇn mét thêi gian dµi,
th-êng lµ vµi n¨m, cã khi hµng chôc n¨m hay lín h¬n.
+ C¸c thµnh qu¶ cña qu¸ tr×nh ®Çu t- cã thÓ ®-îc sö dông trong nhiÒu
n¨m ®ñ ®Ó c¸c lîi Ých thu ®-îc t-¬ng øng vµ lín h¬n nh÷ng chi phÝ ®· bá ra
trong suèt qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t-.
+ C¸c kÕt qu¶ ®Çu t- chÞu ¶nh h-ëng nhiÒu bëi c¸c yÕu tè bÊt ®Þnh vÒ tù
nhiªn, c¸c ®iÒu kiÖn vÒ kinh tÕ x· héi ph¸p luËt, chÝnh trÞ, nhu cÇu thÞ tr-êng
vµ c¸c quan hÖ quèc tÕ kh¸c... Do ®ã ho¹t ®éng ®Çu t- cã ®é m¹o hiÓm cao.
V× vËy ®Ó ®¶m b¶o cho mäi c«ng cuéc ®Çu t- ph¸t triÓn ®-îc tiÕn hµnh thuËn
lîi, ®¹t ®-îc môc tiªu mong muèn, ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi cao th×
tr-íc khi bá vèn ph¶i lµm tèt c«ng t¸c chuÈn bÞ. Cã nghÜa lµ khi xem xÐt, tÝnh
to¸n toµn diÖn c¸c khÝa c¹nh cã liªn quan ®Õn qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t-, ®Õn
sù ph¸t huy t¸c dông vµ hiÖu qu¶ ®¹t ®-îc cña c«ng cuéc ®Çu t- ph¶i dù ®o¸n
c¸c yÕu tè bÊt ®Þnh (sÏ x¶y ra trong suèt qu¸ tr×nh kÓ tõ khi thùc hiÖn ®Çu tcho tíi khi thµnh qu¶ cña nã ph¸t huy t¸c dông) cã ¶nh h-ëng tíi sù thµnh b¹i
cña c«ng cuéc ®Çu t- thùc chÊt cña sù xem xÐt chuÈn bÞ nµy lµ lµ ph¶i chuÈn
bÞ nã trong mét dù ¸n ®Çu t-. Cã thÓ nãi dù ¸n ®Çu t- ®-îc so¹n th¶o tèt lµ
kim chØ nam, lµ sù v÷ng ch¾c, lµ tiÒn ®Ò cho c¸c c«ng cuéc ®Çu t- ®¹t hiÖu qu¶
kinh tÕ x· héi nh- mong muèn.
5. Vai trß cña dù ¸n ®Çu ta) §èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ
§Çu t- theo dù ¸n sÏ t¹o ra cho nÒn kinh tÕ x· héi víi nh÷ng tµi s¶n cè
®Þnh cã chÊt l-îng cao, chi phÝ hîp lÝ, tiÕt kiÖm nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn,
b¶o vÖ m«i tr-êng. Dù ¸n ®Çu t- sÏ lµm cho c«ng cuéc ®Çu t- ph¸t triÓn ®óng
h-íng, phï hîp víi xu thÕ ph¸t triÓn vµ ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ mçi n-íc.
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
b) §èi víi c¸c chñ thÓ
- Chñ ®Çu t-: Dù ¸n lµ mét c¸ch ®Ó thùc hiÖn ®Çu t- víi ph-¬ng ¸n tèi
-u vÒ mÆt kinh tÕ kÜ thuËt lµm sao cho c«ng cuéc ®Çu t- mang l¹i lîi nhuËn
cao nhÊt, chi phÝ tèi thiÓu vµ gi¶m thiÓu rñi ro g©y ra. LËp dù ¸n ®Çu t- cßn lµ
®iÒu kiÖn ®¶m b¶o tÝnh hîp ph¸p vµ tÝnh kh¶ thi cña c«ng cuéc ®Çu t- gióp
cho nã nhanh ®-îc ®i vµo thùc hiÖn (ch¼ng h¹n liªn quan ®Õn viÖc ®-îc cÊp
giÊy phÐp ®Çu t-, hay ®-îc gi¶i ng©n vèn, gi¶i phãng mÆt b»ng).
- §èi víi Nhµ n-íc: Dù ¸n lµ c¬ së ®Ó kiÓm tra tÝnh hîp ph¸p, tÝnh kh¶
thi, tÝnh ®Þnh h-íng cña c«ng cuéc ®Çu t-. Tõ ®ã lµ c¬ së ®Ó thÈm ®Þnh vµ cÊp
giÊy phÐp ®Çu t- (mµ c¬ quan ®¹i diÖn qu¶n lÝ Nhµ n-íc vÒ ®Çu t- lµ Bé KÕ
ho¹ch vµ §Çu t-, c¸c Bé vµ c¬ quan ngang bé kh¸c, Uû Ban Nh©n d©n). Dù ¸n
®Çu t- gióp cho Nhµ n-íc thùc hiÖn ®-îc môc tiªu qu¶n lÝ cña m×nh lµ phï
hîp víi c¸c chÝnh s¸ch, chiÕn l-îc ®Çu t- mµ tiªu chuÈn ®¸nh gi¸ chÝnh lµ
hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi mµ dù ¸n mang l¹i.
- §èi víi c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh (Ng©n hµng, c¸c tæ chøc tµi chÝnh): Dù
¸n lµ c¬ së ®Ó c¸c tæ chøc nµy thÈm ®Þnh ®Ó ®øng ra cho vay hay tµi trî. Bëi lÏ
khi dù ¸n ®i vµo ho¹t ®éng th× sè tiÒn cÇn huy ®éng lµ rÊt lín mµ khi vËn hµnh
c¸c kÕt qu¶ ®Çu t- th-êng mÊt nhiÒu n¨m th¸ng míi cã thÓ tr¶ ®-îc hÕt nî. Do
vËy ®Ó an toµn cho nguån vèn cña m×nh th× ®ßi hái c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh dùa
vµo dù ¸n ®Ó ra quyÕt ®Þnh cho vay hoÆc tµi trî vèn. (Loan and finance).
6. Néi dung cña dù ¸n ®Çu tNéi dung chñ yÕu cña dù ¸n ®Çu t- bao gåm c¸c khÝa c¹nh kinh tÕ vi
m« vµ vÜ m«, qu¶n lý vµ kü thuËt. Nh÷ng khÝa c¹nh nµy cña c¸c dù ¸n thuéc
c¸c nganh kh¸c nhau ®Òu cã nh÷ng nÐt ®Æc thï riªng. Tuy nhiªn, viÖc xem xÐt
c¸c khÝa c¹nh nµy ®èi víi c¸c dù ¸n c«ng nghiÖp lµ phøc t¹p h¬n c¶. Do ®ã
viÖc chän lÜnh vùc c«ng nghiÖp ®Ó m« t¶ kü thuËt so¹n th¶o vµ ph©n tÝch dù ¸n
sÏ t¹o ra mét m« h×nh t-¬ng ®èi hoµn chØnh. M« h×nh nµy cã thÓ ®-îc sö dông
tham kh¶o khi so¹n th¶o c¸c dù ¸n thuéc ngµnh kh¸c.
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Néi dung chñ yÕu cña mét dù ¸n ®Çu t- thuéc lÜnh vùc c«ng nghiÖp bao
gåm c¸c vÊn ®Ò sau ®©y:
- Xem xÐt khÝa c¹nh kinh tÕ-x· héi tæng qu¸t cã liªn quan ®Õn viÖc thùc
hiÖn, ph¸t huy t¸c dông cña dù ¸n ®Çu t-.
- Nghiªn cøu c¸c vÊn ®Ò thÞ tr-êng tiªu thô s¶n phÈm hoÆc tiÕn hµnh c¸c
ho¹t ®éng dÞch vô cña dù ¸n.
- Nghiªn cøu khÝa c¹nh kü thuËt cña dù ¸n.
- Ph©n tÝch khÝa c¹nh tæ chøc qu¶n lý vµ nh©n lùc cña dù ¸n.
- Ph©n tÝch khÝa c¹nh tµi chÝnh cña dù ¸n.
- Ph©n tÝch khÝa c¹nh kinh tÕ-x· héi cña dù ¸n.
TÊt c¶ ba giai ®o¹n nghiªn cøu nãi trªn ph¶i ®-îc tiÕn hµnh ®èi víi c¸c
dù ¸n ®Çu t- lín nh»m ®¶m b¶o tõng b-íc ph©n tÝch s©u h¬n, ®Çy ®ñ vµ chi
tiÕt h¬n, ph¸t hiÖn vµ kh¾c phôc dÇn nh÷ng sai sãt ë c¸c giai ®o¹n nghiªn cøu
tr-íc th«ng qua viÖc tÝnh to¸n l¹i, ®èi chiÕu c¸c d÷ kiÖn, c¸c th«ng sè, th«ng
tin thu nhËp qua mçi giai ®o¹n. §iÒu nµy sÏ ®¶m b¶o cho c¸c kÕt qu¶ nghiªn
cøu kh¶ thi ®¹t ®-îc ®é chÝnh x¸c cao. lµm ra sÏ kh«ng b¸n ®-îc thÕ lµ thua
lç.
7. C¸c giai ®o¹n h×nh thµnh vµ thùc hiÖn mét dù ¸n ®Çu tQu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ thùc hiÖn mét dù ¸n ®Çu t- tr¶i qua 3 giai ®o¹n:
ChuÈn bÞ ®Çu t-, thùc hiÖn ®Çu t- vµ vËn hµnh c¸c kÕt qu¶ ®Çu t-.
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
B¶ng 1: C¸c giai ®o¹n cña chu kú dù ¸n ®Çu tVËn hµnh kÕt qu¶
®Çu tChuÈn bÞ ®Çu t-
Thùc hiÖn ®Çu t(s¶n xuÊt, K D,DV)
Nghiªn
Nghiªn
Nghiªn
§¸nh
§µm
ThiÕt
Thi
Ch¹y
Sö
Sö
C«ng
cøu ph¸t
cøu tiÒn
cøu kh¶
gi¸ vµ
ph¸n
kÕ
c«ng
thö vµ
dông
dông
suÊt
hiÖn c¸c
kh¶ thi
thi (lËp
quyÕt
vµ ký
vµ
x©y
nghiÖm
ch-a
c«ng
gi¶m
c¬ héi
s¬ bé
dù ¸n
®Þnh
kÕt
lËp
l¾p
thu sö
hÕt
suÊt
dÇn vµ
®Çu t-
lùa chän
LCKTK
(thÈm
c¸c
dù
c«ng
dông
c«ng
ë
thanh
dù ¸n
T)
®Þnh dù
hîp
to¸n
tr×nh
suÊt
møc
lý
¸n)
®ång
thi
cao
c«ng
nhÊt
C¸c b-íc c«ng viÖc, c¸c néi dung nghiªn cøu ë c¸c giai ®o¹n ®-îc tiÕn
hµnh tuÇn tù nh-ng kh«ng biÖt lËp mµ ®an xen gèi ®Çu cho nhau, bæ sung cho
nhau nh»m n©ng cao dÇn møc ®é chÝnh x¸c cña c¸c kÕt qu¶ nghiªn cøu vµ t¹o
thuËn lîi cho viÖc tiÕn hµnh nghiªn cøu ë c¸c b-íc kÕ tiÕp.
Trong 3 giai ®o¹n trªn, giai ®o¹n chuÈn bÞ ®Çu t- t¹o tiÒn ®Ò vµ quyÕt
®Þnh sù thµnh c«ng hay thÊt b¹i ë 2 giai ®o¹n sau, ®Æc biÖt ®èi víi giai ®o¹n
vËn hµnh kÕt qu¶ ®Çu t-. Tæng phÝ cho giai ®o¹n nµy chiÕm 0,5-15% vèn ®Çu
t- cña dù ¸n lµm tèt c«ng t¸c chuÈn bÞ ®Çu t- sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc sö dông
tèt 85-99,5% vèn ®Çu t- ë giai ®o¹n thùc hiÖn ®Çu t- ®¶m b¶o ®óng tiÕn ®é,
kh«ng ph¶i ph¸ ®i lµm l¹i, tr¸nh ®-îc nh÷ng chi phÝ kh«ng cÇn thiÕt kh¸c;
Trong giai ®o¹n 2, 85-99,5% vèn ®Çu t- cña dù ¸n ®-îc chia ra vµ n»m
khª ®äng trong suèt thêi gian thùc hiÖn ®Çu t-. §©y lµ nh÷ng n¨m l-¬ng vèn
lín kh«ng sinh lêi. Thêi gian thùc hiÖn ®Çu t- cµng kÐo dµi, vèn ø ®äng cµng
nhiÒu, tæn thÊt cµng lín, l¹i thªm nh÷ng tæn thÊt do thêi tiÕt g©y ra ®èi víi vËt
t-, thiÕt bÞ ch-a hoÆc ®ang thi c«ng, ®èi víi c«ng tr×nh ®ang ®-îc x©y dùng dë
dang. V× vËy ph¶i tu©n thñ theo ®óng tiÕn ®é vµ c¸c b-íc v¹ch ra trong hå s¬
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
dù ¸n.
ë giai ®o¹n 3, nÕu kÕt qu¶ do ®Çu t- do giai ®o¹n thùc hiÖn ®Çu t- ®¶m
b¶o tÝnh ®ång bé, gi¸ thµnh thÊp, chÊt l-îng tèt, ®Þa ®iÓm tiªu thô thÝch hîp vµ
víi quy m« tèi -u th× dù ¸n ch¾c ch¾n sÏ cã l·i. Ng-îc l¹i, cã thÓ ¶nh h-ëng
®Õn sù tån t¹i cña doanh nghiÖp còng nh- l·ng phÝ tiÒn cña c«ng søc cña toµn
x· héi, lóc ®ã sÏ t¹o ra ¶nh h-ëng tiªu cùc trong ®Çu t-.
V× giai ®o¹n chuÈn bÞ ®Çu t- t¹o tiÒn ®Ò vµ quyÕt ®Þnh sù thµnh c«ng
hay thÊt b¹i ë 2 giai ®o¹n sau,h¬n n÷a d-íi gãc ®é nghiªn cøu cña mét sinh
viªn thùc tËp nªn trong ph¹m vi chuyªn ®Ò t«i sÏ ®i s©u vµo c«ng t¸c lËp dù ¸n
®Çu t- cña Tæng C«ng ty xuÊt nhËp khÈu x©y dùng ViÖt Nam. D-íi ®©y t«i xin
tr×nh bµy mét sè vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ lËp dù ¸n ®Çu tIII. c«ng t¸c lËp dù ¸n ®Çu t-
1. Kh¸i niÖm
LËp dù ¸n ®Çu t- lµ qu¸ tr×nh xem xÐt, tÝnh to¸n toµn diÖn c¸c khÝa c¹nh
kinh tÕ-kÜ thuËt, ®iÒu kiÖn tù nhiªn, m«i tr-êng ph¸p lÝ, x· héi... cã liªn quan
®Õn qu¸ tr×nh thùc hiÖn ®Çu t-, ®Õn sù ph¸t huy t¸c dông vµ hiÖu qu¶ ®¹t ®-îc
cña c«ng cuéc ®Çu t-, ph¶i dù ®o¸n ®-îc mäi yÕu tè bÊt ®Þnh cã ¶nh h-ëng
®Õn sù thµnh b¹i cña c«ng cuéc ®Çu t-. Mäi sù xem xÐt tÝnh to¸n vµ chuÈn bÞ
nµy ®-îc thÓ hiÖn trong dù ¸n ®Çu t-. KÕt qu¶ cña c«ng t¸c lËp dù ¸n ®Çu tchÝnh lµ dù ¸n kh¶ thi. Dù ¸n kh¶ thi chÝnh lµ tµi liÖu c¬ së, chñ ®Çu t- ®·
nghiªn cøu so s¸nh vµ lùa chän c¸c ph-¬ng ¸n ®Çu t- (ph-¬ng ¸n tèi -u) ®Ó
göi c¬ quan cã thÈm ®Þnh ®Çu t- vµ tr×nh ng-êi cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu
t- xem xÐt quyÕt ®Þnh.
2. C¸c yªu cÇu cña c«ng t¸c lËp dù ¸n
- TÝnh chÝnh x¸c: Dù ¸n ®-îc lËp ra ph¶i ®¶m b¶o tÝnh chinh x¸c, nhÊt
lµ nh÷ng con sè ®-îc tÝnh to¸n, nh÷ng ph-¬ng ¸n c«ng nghÖ ®-îc sö dông ®Ó
vËn hµnh dù ¸n sau nµy. Râ rµng r»ng tÝnh chÝnh x¸c sÏ thÓ hiÖn ®é tin cËy mµ
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
dù ¸n mang l¹i cho chñ ®Çu t-, c¸c c¬ quan qu¶n lÝ tøc th«ng qua ®ã cho biÕt
møc ®é ®¸p øng môc tiªu cña dù ¸n nh- thÕ nµo. Dù ¸n lËp ra kh«ng chÝnh
x¸c sÏ g©y hËu qu¶ to lín khi vËn hµnh nã (ch¼ng h¹n nh- c¸c con sè vÒ dù
b¸o nhu cÇu s¶n phÈm, c¸c con sè tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu tµi chÝnh nh- NPV,
IRR).
- TÝnh khoa häc, tÝnh hÖ thèng: C«ng t¸c lËp dù ¸n ph¶i ®¶m b¶o yªu
cÇu nµy nh»m ®¸p øng nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh nµo ®ã gióp cho dù ¸n
®-îc lËp chÝnh x¸c, phï hîp víi môc tiªu cña ®¬n vÞ vµ môc tiªu x· héi. TÝnh
khoa häc ®-îc thÓ hiÖn khi thùc hiÖn cã sù phèi hîp nhÞp nhµng, linh ®éng
gi÷a c¸c bé phËn tham gia, néi dung dù ¸n ®-îc lËp theo nh÷ng ph-¬ng ph¸p
®· ®-îc tiªu chuÈn ho¸, ®-îc sö dông réng r·i trong n-íc vµ quèc tÕ. TÝnh hÖ
thèng ®-îc thÓ hiÖn lµ sù tæng hîp tÊt c¶ c¸c yÕu tè cã liªn quan ®Õn dù ¸n
®Òu ®-îc ®-a ra xem xÐt vµ ph©n tÝch do vËy tÝnh kh¶ thi dù ¸n sÏ ®-îc n©ng
cao, ®-îc chÊp nhËn khi nã ®i vµo thùc hiÖn vµ vËn hµnh.
- §¸p øng tèt nhu cÇu thÞ tr-êng: Môc ®Ých cuèi cïng cña c«ng cuéc
®Çu t- chØ lµ ®Ó cung cÊp nh÷ng s¶n phÈm dÞch vô cña m×nh ®Õn thÞ tr-êng vµ
®¹t ®-îc hiÖu qu¶ kinh tÕ tµi chÝnh cao nhÊt cho chñ ®Çu t-, mÆt kh¸c ®¸p øng
nhu cÇu nµy sÏ lµ cho c«ng cuéc ®Çu t- kh«ng bÞ chÖch h-íng, sai môc tiªu vµ
thËm chÝ lµ kh«ng phï hîp víi quy ho¹ch ph¸t triÓn cña Nhµ n-íc. Ch¼ng cã
g× ph¶i bµn c·i khi mµ dù ¸n kh«ng ®¸p øng ®-îc nhu cÇu thÞ tr-êng th× s¶n
phÈm lµm ra sÏ kh«ng b¸n ®-îc thÕ lµ thua lç.
3. C¸c b-íc cña qu¸ tr×nh lËp dù ¸n ®Çu tDù ¸n ®Çu t- ®-îc lËp th-êng tr¶i qua c¸c b-íc nh- s¬ ®å d-íi ®©y:
Nghiªn cøu c¬ héi ®Çu t-
LËp c¸c b¸o c¸o kh¶ thi
Tr×nh duyÖt
- Nghiªn cøu c¬ héi ®Çu t- lµ t×m ra nh÷ng ý t-ëng, nh÷ng c¬ héi ®Çu tcho ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh mµ t¹i ®ã nhu cÇu thÞ tr-êng vÒ nã ch-a
®¸p øng ®Çy ®ñ vÒ mÆt hiÖn t¹i mµ nÕu ®Çu t- vµo lÜnh vùc ®ã sÏ t¹o ra hiÖu
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
qu¶ to lín vÒ mäi mÆt kinh tÕ x· héi ®Êt n-íc mµ lîi Ých chñ ®¹o lµ cña chñ
®Çu t-.
- LËp c¸c b¸o c¸o kh¶ thi lµ qu¸ tr×nh biÕn ý t-ëng thµnh mét ph-¬ng
thøc ho¹t ®éng ®Çu t- cô thÓ nh»m ®¹t ®-îc ý t-ëng ®ã. Trong giai ®o¹n nµy
bao gåm b¸o c¸o nghiªn cøu tiÒn kh¶ thi vµ b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi nh»m
kÕ ho¹ch ho¸ ®Çu t- vµo mét tËp tµi liÖu cô thÓ trong ®ã nghiªn cøu mäi khÝa
c¹nh cã thÓ t¸c ®éng tíi c«ng cuéc ®Çu t-.
- Tr×nh duyÖt: Sau khi b¸o c¸o nghiªn cøu kh¶ thi ®-îc tr×nh duyÖt th×
nã sÏ chÝnh thøc trë thµnh Dù ¸n kh¶ thi, lµ c¬ së cho chñ ®Çu t- thùc hiÖn
nhiÖm vô cña m×nh, lµ c¬ së cho c¬ quan cã thÈm quyÒn quyÕt ®Þnh ®Çu t- hay
cho vay vèn...
4. C¸c yÕu tè chñ yÕu ¶nh h-ëng tíi c«ng t¸c lËp dù ¸n
YÕu tè con ng-êi: lùc l-îng c¸n bé ph¶i cã tr×nh ®é chuyªn m«n vµ
kinh nghiÖm. §©y lµ tè chÊt cÇn thiÕt ph¶n ¸nh chÊt l-îng cña dù ¸n, nã cã
tÝnh quyÕt ®Þnh trong qu¸ tr×nh lËp dù ¸n ®Çu t- mµ kh«ng cã thiÕt bÞ m¸y mãc
nµo cã thÓ thay thÕ næi.
C¸ch tæ chøc qu¶n lÝ: Lµ sù phèi hîp nhÞp nhµng gi÷a c¸c bé phËn
chuyªn m«n vµ bé phËn chøc n¨ng mét c¸ch n¨ng ®éng, linh ho¹t nh»m t¹o ra
sù ph©n tÝch vµ nghiªn cøu toµn diÖn mét dù ¸n ®Çu t-. §¶m b¶o dù ¸n ®-îc
lËp mang tÝnh khoa häc, tÝnh chÝnh x¸c vµ ®¸p øng ®-îc nhiÒu môc tiªu h¬n.
M¸y mãc thiÕt bÞ vµ c¸c phÇn mÒm phô trî cho c¸c c«ng t¸c kh¶o s¸t
thiÕt kÕ. Ngµy nay víi sù ph¸t triÓn nh- vò b·o cña khoa häc c«ng nghÖ th×
®©y lµ c«ng cô hç trî ®¾c lùc cho con ng-êi gióp cho c«ng t¸c lËp dù ¸n chÊt
l-îng cao h¬n, chÝnh x¸c h¬n, thêi gian ®-îc rót ng¾n l¹i do vËy sÏ tiÕt kiÖm
®-îc c¸c chi phÝ kh¸c liªn quan.
YÕu tè th«ng tin: ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh ®Õn môc tiªu ®Þnh h-íng
cña dù ¸n, th«ng tin bao gåm th«ng tin bªn trong (gi÷a l·nh ®¹o tíi c¸c nh©n
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
viªn) vµ th«ng tin bªn ngoµi (t×nh h×nh thÞ tr-êng, ®èi thñ c¹nh tranh, yÕu tè
luËt ph¸p, nguån lùc, kinh tÕ x· héi...). Th«ng tin n¾m b¾t vµ xö lÝ cµng nhanh
th× møc ®é chÝnh x¸c trong c«ng t¸c lËp dù ¸n cµng cao bÊy nhiªu.
C¸c yÕu tè kh¸c: sù -u ®·i, c¬ chÕ th-ëng ph¹t ®èi víi CNV, hay c¸c
quy ho¹ch, chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t- cña nhµ n-íc... C¸c yÕu tè nµy
chÝnh lµ chÊt xóc t¸c nh»m kÝch thÝch sù h¨ng h¸i nhiÖt t×nh vµ cã tr¸ch nhiÖm
cao ®èi víi c«ng viÖc vµ ®èi víi viÖc ®Çu t- theo dù ¸n mµ Nhµ n-íc khuyÕn
khÝch.
Trªn ®©y lµ c¸c lÝ luËn chung liªn quan ®Õn tÊt c¶ c¸c khÝa c¹nh, c¸c vÊn
®Ò liªn quan ®Õn c«ng t¸c lËp dù ¸n ®Çu t-, phÇn 2 sau ®©y sÏ ®i s©u vµo ph©n
tÝch thùc tr¹ng c«ng t¸c lËp dù ¸n ®Çu t- cña c«ng ty XuÊt nhËp khÈu x©y
dùng ViÖt Nam
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Ch-¬ng II.
Thùc tr¹ng c«ng t¸c lËp dù ¸n ®Çu t- t¹i Tæng
C«ng ty xuÊt nhËp khÈu x©y dùng ViÖt Nam
I. Kh¸i qu¸t vÒ ®Æc ®iÓm, t×nh h×nh ho¹t ®éng cña Tæng
C«ng ty xuÊt nhËp khÈu x©y dùng ViÖt Nam
1. Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña Tæng C«ng ty xuÊt nhËp
khÈu x©y dùng ViÖt Nam
1.1. Giai ®o¹n tõ 1980 ®Õn 1990
Nh÷ng n¨m ®Çu cña thËp kû 80 thÕ kû XX, nÒn kinh tÕ ViÖt Nam r¬i
vµo khñng ho¶ng, tû lÖ thÊt nghiÖp cao. §Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò thÊt nghiÖp, Nhµ
n-íc ®· hîp t¸c víi c¸c n-íc §«ng ¢u vµ Liªn X«, ®-a ng-êi lao ®éng ViÖt
Nam sang c¸c n-íc ®ã lµm viÖc. Trong bèi c¶nh ®ã, vµo n¨m 1982 Bé X©y
Dùng ®· chñ tr-¬ng ®-a c¸c ®¬n vÞ thi c«ng x©y dùng ®i lµm viÖc ë n-íc
ngoµi. Víi chñ tr-¬ng ®ã, tæ chøc thi c«ng x©y dùng ®Çu tiªn cña ViÖt Nam ë
n-íc ngoµi ®-îc thµnh lËp ë Askhabat thuéc n-íc Céng hoµ Tu«cmªnia, Liªn
X« cò. Sau ®ã c¸c ®¬n vÞ thi c«ng x©y dùng kh¸c ®-îc thµnh lËp ë mét lo¹t
c¸c n-íc Liªn X«, Bulgaria, TiÖp Kh¾c, Algeria, Irag vµ mét sè n-íc §«ng
¢u kh¸c.
Sau ®ã 3 n¨m, n¨m 1985 sè ng-êi lao ®éng ViÖt Nam lµm viÖc ë c¸c
c«ng ty x©y dùng ë n-íc ngoµi ®· t¨ng lªn rÊt nhanh. T¹i Algeria cã h¬n 1200
CBCN t¹i Bulgaria cã trªn 3500 CBCN thuéc 6 c«ng ty, t¹i Liªn X« cã h¬n
1500 CBCN lµm viÖc t¹i c«ng ty VINAVLASTROL, t¹i Irag cã gÇn 6000
CBCN thuéc 4 c«ng ty.
Víi sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn rÊt nhanh cña c¸c c«ng ty x©y dùng ë
n-íc ngoµi, th¸ng 3 n¨m 1988 Bé X©y Dùng ®· quyÕt ®Þnh thµnh lËp Ban
qu¶n lý Hîp t¸c lao ®éng vµ x©y dùng n-íc ngoµi. Vµ sau ®ã ®Ó phï hîp víi
c¸c chøc n¨ng nhiÖm vô ®-îc giao, víi viÖc chuyÓn h¼n sang ho¹t ®éng kinh
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
doanh, h¹ch to¸n kinh tÕ, Bé X©y Dùng ra quyÕt ®Þnh sè 1118/BXD-TCL§
ngµy 27/09/1988 chuyÓn Ban qu¶n lý Hîp t¸c lao ®éng vµ x©y dùng n-íc
ngoµi thµnh c«ng ty DÞch vô vµ x©y dùng n-íc ngoµi, tªn giao dÞch quèc tÕ lµ
VINACONEX.
1.2. Tõ n¨m 1990 ®Õn nay
§Õn n¨m 1990, sè l-îng CBCN ë n-íc ngoµi ®· lªn tíi 13000 ng-êi,
lµm viÖc trong 15 c«ng ty vµ xÝ nghiÖp x©y dùng. Thêi gian nh÷ng n¨m ®Çu
thËp kû 90 t×nh h×nh chÝnh trÞ thÕ giíi cã nh÷ng biÕn ®éng to lín. Liªn X« vµ
c¸c n-íc §«ng ¢u sôp ®æ vµ chiÕn tranh Irag x¶y ra ®· lµm cho
VINACONEX mÊt hÕt thÞ tr-êng ë n-íc ngoµi. §¹i bé phËn lùc l-îng lao
®éng x©y dùng cña VINACONEX ë n-íc ngoµi ph¶i rót vÒ n-íc. §óng vµo
thêi kú ®ã nÒn kinh tÕ n-íc ta chuyÓn h¼n sang c¬ chÕ thÞ tr-êng, phÇn lín c¸c
c«ng ty, xÝ nghiÖp x©y dùng kh«ng cßn nhËn ®-îc kÕ ho¹ch Nhµ n-íc giao,
kh«ng cßn ®-îc Nhµ n-íc bao cÊp nh- tr-íc n÷a. Hµng ngh×n c¸n bé c«ng
nh©n x©y dùng ph¶i tù lo s¶n xuÊt, tù kiÕm viÖc lµm, më thªm nghÒ phô vµ
mét phÇn kh«ng Ýt ®· ph¶i nghØ viÖc chÕ ®é. Do kh«ng cßn ®-îc bao cÊp nªn
®¹i bé phËn lao ®éng tõ n-íc ngoµi håi h-¬ng kh«ng ®-îc tiÕp nhËn trë l¹i
®¬n vÞ cò. Tr-íc t×nh h×nh ®ã, ngµy 10/08/1991 Bé X©y Dùng ra quyÕt ®Þnh sè
432/BXD-TCL§ chuyÓn c«ng ty DÞch vô vµ x©y dùng n-íc ngoµi thµnh Tæng
c«ng ty xuÊt nhËp khÈu x©y dùng ViÖt Nam – VINACONEX.
Tæng c«ng ty VINACONEX lóc ®ã cã nhiÖm vô thu n¹p hÕt sè lao
®éng tõ n-íc ngoµi trë vÒ. §Ó lµm ®-îc viÖc nµy, VINACONEX ®· xin thµnh
lËp 4 c«ng ty. L·nh ®¹o 4 c«ng ty nµy chÝnh lµ nh÷ng c¸n bé qu¶n lý, nh÷ng
gi¸m ®èc, phã gi¸m ®èc c¸c c«ng ty x©y dùng ë n-íc ngoµi trë vÒ n-íc. Cïng
víi lùc l-îng c¸c kü s- x©y dùng, c¸c c«ng nh©n kü thuËt cã tr×nh ®é chuyªn
m«n cao vµ cã ®ñ ë c¸c ngµnh nghÒ, c¸c c«ng ty míi thµnh lËp ®· cã ®-îc
mét nguån nh©n lùc dåi dµo. Tuy nhiªn c¶ 4 c«ng ty nµy ®Òu cã mét ®Æc ®iÓm
næi bËt ®ã lµ kh«ng cã xe m¸y thiÕt bÞ, c«ng cô thi c«ng, kh«ng ®-îc cÊp vèn
cè ®Þnh vµ vèn l-u ®éng, kh«ng ®-îc cÊp trô së lµm viÖc.
20