Tài liệu Thực trạng công tác kiểm soát nội bộ quy trình cho vay khách hàng cá nhân tại ngân hàng tmcp phát triển thành phố hồ chí minh chi nhánh thừa thiên huế

tế Hu ế TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ HUẾ KHOA KẾ TOÁN – KIỂM TOÁN inh ---------- cK KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KIỂM SOÁT NỘI BỘ QUY họ TRÌNH CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG TMCP PHÁT TRIỂN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - gĐ ại CHI NHÁNH THỪA THIÊN HUẾ Trư ờn NGUYỄN LÊ NGỌC CHÂU Niên khóa: 2015 – 2019 tế Hu ế TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ HUẾ KHOA KẾ TOÁN – KIỂM TOÁN cK inh ---------- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC họ THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KIỂM SOÁT NỘI BỘ QUY TRÌNH CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG TMCP PHÁT TRIỂN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - CHI NHÁNH gĐ ại THỪA THIÊN HUẾ Giảng viên hướng dẫn: Nguyễn Lê Ngọc Châu PGS. TS Trịnh Văn Sơn ờn Sinh viên thực hiện: Lớp: K49A Kiểm toán Trư Niên khóa: 2015 – 2019 Huế, tháng 05 năm 2019 tế Hu ế LỜI CẢM ƠN Lời đầu tiên, em xin được gửi lời cảm ơn chân thành sâu sắc nhất đến Ban giám hiệu nhà trường cùng toàn thể quý thầy, cô giáo Trường Đại học Kinh tế - Đại học Huế nói chung và quý thầy, cô giáo Khoa Kế toán – Kiểm toán nói riêng. Những người đã truyền dạy, chỉ bảo cho em những kiến thức chuyên môn và những kỹ năng đời sống inh bổ ích, quý giá trong suốt bốn năm vừa qua trên giảng đường Đại học. Đồng thời, em cũng xin được chân thành cảm ơn Ban lãnh đạo Ngân hàng TMCP Phát triển Thành Phố Hồ Chí Minh – Chi nhánh Thừa Thiên Huế và đặc biệt là các cán bộ chuyên viên, nhân viên Phòng Quan hệ Khách hàng cá nhân của ngân hàng cK đã tạo điều kiện thuận lợi và giúp đỡ em trong quá trình tìm hiểu thực tế về phần hành em đang nghiên cứu cũng như thu thập các thông tin cần thiết phục vụ cho bài khóa luận này. họ Đặc biệt, em xin chân thành cảm ơn thầy giáo PGS. TS Trịnh Văn Sơn, người thầy đã trực tiếp hướng dẫn, chỉ dạy, giúp đỡ, quan tâm em hết sức ân cần, nhiệt tình trong suốt thời gian em làm khóa luận tốt nghiệp này. ại Trong quá trình thực tập tại Ngân hàng và thực hiện bài khóa luận, tuy bản thân gĐ em đã cố gắng để hoàn thiện bài báo cáo này một cách hết sức có thể nhưng do bị hạn chế về thời gian và kiến thức nên bài báo cáo có thể vẫn còn tồn tại những sai sót nhất định. Bởi vậy em kính mong sẽ nhận được những ý kiến đóng góp, chỉ dạy của quý thầy, cô giáo để em có thể chỉnh sửa hoàn thiện bài làm của mình cũng như tích lũy ờn thêm những kiến thức quý báu cho công việc sau này. Trư Em xin chân thành cảm ơn! Huế, tháng 5 năm 2019 Sinh viên thực hiện Nguyễn Lê Ngọc Châu ii tế Hu ế DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Nội dung CB Cán bộ CB QHKHCN Cán bộ Quan hệ Khách hàng cá nhân CBTD Cán bộ tín dụng HDBANK Ngân hàng TMCP Phát triển Thành Phố Hồ Chí Minh HĐQT Hội đồng quản trị HĐTD Hợp đồng tín dụng KHCN Khách hàng cá nhân KHDN Khách hàng doanh nghiệp KSNB Kiểm soát nội bộ họ cK inh Từ viết tắt NHNN Ngân hàng Nhà nước PDVKH Phòng Dịch vụ khách hàng Phòng Quan hệ Khách hàng cá nhân gĐ PQHKHCN Ngân hàng thương mại ại NHTM Phòng Quản lý rủi ro tín dụng PQTTD Phòng Quản trị tín dụng PTTKQ Phòng tiền tệ kho quỹ TMCP Thương mại cổ phần TSBĐ Tài sản bảo đảm Trư ờn PQLRRTD ii tế Hu ế DANH MỤC BẢNG Bảng 2.1: Tình hình lao động tại HDBANK Chi nhánh Thừa Thiên Huế giai đoạn 2016 – 2018 ...................................................................................................................48 Bảng 2.2: Tình hình tài sản và nguồn vốn của HDBANK Chi nhánh Thừa Thiên Huế trong giai đoạn 2016 - 2018...........................................................................................51 Bảng 2.3: Tình hình kết quả hoạt động kinh doanh của HDBANK Chi nhánh Thừa Thiên Huế trong giai đoạn 2016 - 2018......................................................................................54 inh Bảng 2.4: Tình hình hoạt động huy động vốn tại HDBANK Chi nhánh Thừa Thiên Huế trong giai đoạn 2016 – 2018 ..................................................................................56 Bảng 2.5: Tình hình hoạt động cho vay tại HDBANK Chi nhánh Thừa Thiên Huế cK trong giai đoạn 2016 – 2018 ..........................................................................................59 Bảng 2.6: Trình tự thực hiện quy trình cho vay KHCN của các bộ phận tại HDBANK Chi nhánh Thừa Thiên Huế ...........................................................................................62 Bảng 2.7: Thang điểm đánh giá, phân loại khách hàng trong hoạt động cho vay KHCN họ tại HDBANK Chi nhánh Thừa Thiên Huế ....................................................................73 Bảng 2.8: Đặc điểm của các loại khách hàng trong hoạt động cho vay KHCN tại HDBANK Chi nhánh Thừa Thiên Huế .........................................................................74 ại Bảng 2.9: Bảng chấm điểm các chỉ tiêu về nhân thân của vợ chồng khách hàng Tôn Nữ Tố Phượng ...............................................................................................................76 gĐ Bảng 2.10: Bảng chấm điểm các chỉ tiêu về khả năng trả nợ của vợ chồng khách hàng Tôn Nữ Tố Phượng........................................................................................................77 Bảng 2.11: Các rủi ro có thể xảy ra trong quy trình cho vay KHCN tại HDBANK Chi ờn nhánh Thừa Thiên Huế ..................................................................................................78 Bảng 2.12: Thủ tục kiểm soát áp dụng trong quy trình cho vay KHCN tại HDBANK Trư Chi nhánh Thừa Thiên Huế ...........................................................................................88 iii DANH MỤC SƠ ĐỒ tế Hu ế Sơ đồ 1.1: Quy trình tổng quát hoạt động cho vay KHCN tại các NHTM ...................30 Sơ đồ 2.1: Mô hình cơ cấu tổ chức của HDBANK Thừa Thiên Huế............................45 Trư ờn gĐ ại họ cK inh Sơ đồ 2.2: Quy trình cho vay KHCN tại HDBANK Chi nhánh Thừa Thiên Huế ........61 iv tế Hu ế MỤC LỤC LỜI CẢM ƠN .................................................................................................................i DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT .......................................................................... ii DANH MỤC BẢNG .................................................................................................... iii DANH MỤC SƠ ĐỒ ....................................................................................................iv MỤC LỤC ......................................................................................................................v PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ ................................................................................................1 inh 1. Lý do chọn đề tài .........................................................................................................1 2. Mục tiêu nghiên cứu ....................................................................................................3 2.1. Mục tiêu chung .........................................................................................................3 cK 2.2. Mục tiêu cụ thể .........................................................................................................3 3. Đối tượng nghiên cứu ..................................................................................................3 4. Phạm vi nghiên cứu .....................................................................................................4 5. Phương pháp nghiên cứu .............................................................................................4 họ 5.1. Phương pháp thu thập tài liệu, số liệu nghiên cứu ...................................................4 5.2. Phương pháp tổng hợp và phân tích .........................................................................5 6. Tính mới của đề tài nghiên cứu ...................................................................................5 ại 7. Kết cấu của đề tài nghiên cứu......................................................................................6 PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU..............................................7 gĐ CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ QUY TRÌNH CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TRONG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ..............................................................................................................7 ờn 1.1. Tổng quan về Ngân hàng thương mại ......................................................................7 1.1.1. Khái niệm ..............................................................................................................7 1.1.2. Các hoạt động chủ yếu của Ngân hàng thương mại ..............................................8 Trư 1.1.3. Chức năng của Ngân hàng thương mại ...............................................................10 1.2. Tổng quan về hệ thống Kiểm soát nội bộ...............................................................11 1.2.1. Định nghĩa về Kiểm soát nội bộ ..........................................................................12 1.2.2. Mục tiêu của hệ thống Kiểm soát nội bộ.............................................................13 1.2.3. Nhiệm vụ của hệ thống Kiểm soát nội bộ ...........................................................13 v 1.2.4. Sự cần thiết và lợi ích của hệ thống Kiểm soát nội bộ trong doanh nghiệp........14 tế Hu ế 1.2.5. Các bộ phận của hệ thống Kiểm soát nội bộ .......................................................15 1.2.5.1. Môi trường kiểm soát .......................................................................................15 1.2.5.2. Đánh giá rủi ro..................................................................................................19 1.2.5.3. Hoạt động kiểm soát .........................................................................................22 1.2.5.4. Thông tin và truyền thông ................................................................................23 1.2.5.5. Giám sát............................................................................................................24 1.2.6. Những hạn chế tiềm tàng của hệ thống KSNB ...................................................25 inh 1.3. Những vấn đề liên quan đến Kiểm soát nội bộ quy trình cho vay Khách hàng cá nhân trong Ngân hàng thương mại ................................................................................25 1.3.1. Khái quát về hoạt động cho vay trong Ngân hàng thương mại...........................25 cK 1.3.1.1. Khái niệm về cho vay .......................................................................................25 1.3.1.2. Nguyên tắc vay vốn ..........................................................................................26 1.3.1.3. Điều kiện vay vốn.............................................................................................26 1.3.1.4. Những trường hợp không cho vay....................................................................26 họ 1.3.1.5. Một số khái niệm liên quan đến quy trình cho vay ..........................................27 1.3.2. Khái quát về hoạt động cho vay Khách hàng cá nhân trong Ngân hàng thương mại .................................................................................................................................28 ại 1.3.2.1. Khái niệm .........................................................................................................28 1.3.2.2. Đối tượng..........................................................................................................28 gĐ 1.3.2.3. Đặc trưng của hoạt động cho vay Khách hàng cá nhân ...................................28 1.3.2.4. Các hình thức cho vay Khách hàng cá nhân.....................................................29 1.3.2.5. Quy trình tổng quát hoạt động cho vay Khách hàng cá nhân trong các Ngân ờn hàng thương mại ............................................................................................................30 1.3.3. Hệ thống Kiểm soát nội bộ quy trình cho vay Khách hàng cá nhân trong các Ngân hàng thương mại ..................................................................................................32 Trư 1.3.3.1. Sự cần thiết của công tác Kiểm soát nội bộ trong quy trình cho vay Khách hàng cá nhân tại Ngân hàng thương mại .......................................................................32 1.3.3.2. Mục tiêu, nhiệm vụ của công tác Kiểm soát nội bộ trong quy trình cho vay Khách hàng cá nhân tại Ngân hàng thương mại............................................................33 vi 1.3.3.3. Các rủi ro thường gặp trong quy trình cho vay Khách hàng cá nhân tại Ngân tế Hu ế hàng thương mại ............................................................................................................34 1.3.3.4. Các thủ tục Kiểm soát nội bộ áp dụng cho quy trình cho vay Khách hàng cá nhân trong các Ngân hàng thương mại..........................................................................35 1.3.3.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến công tác Kiểm soát nội bộ quy trình cho vay Khách hàng cá nhân trong Ngân hàng thương mại...................................................................37 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KIỂM SOÁT NỘI BỘ QUY TRÌNH CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN HÀNG TMCP PHÁT inh TRIỂN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH – CHI NHÁNH THỪA THIÊN HUẾ .....40 2.1. Tổng quan về Ngân hàng TMCP Phát triển Thành phố Hồ Chí Minh - Chi nhánh Thừa Thiên Huế (HDBANK Chi nhánh Thừa Thiên Huế) ...........................................40 cK 2.1.1. Sơ lược về quá trình hình thành và phát triển của Ngân hàng TMCP Phát triển Thành phố Hồ Chí Minh................................................................................................40 2.1.2. Sơ lược về quá trình hình thành và phát triển của Ngân hàng TMCP Phát triển Thành phố Hồ Chí Minh – Chi nhánh Thừa Thiên Huế ...............................................42 họ 2.1.3. Các hoạt động kinh doanh chính của Ngân hàng TMCP Phát triển Thành phố Hồ Chí Minh – Chi nhánh Thừa Thiên Huế........................................................................43 2.1.4. Chức năng, nhiệm vụ của Ngân hàng TMCP Phát triển Thành phố Hồ Chí Minh ại – Chi nhánh Thừa Thiên Huế ........................................................................................44 2.1.5. Cơ cấu tổ chức quản lý của Ngân hàng TMCP Phát triển Thành phố Hồ Chí gĐ Minh – Chi nhánh Thừa Thiên Huế ..............................................................................44 2.1.6. Tình hình các nguồn lực và kết quả kinh doanh tại Ngân hàng TMCP Phát triển Thành phố Hồ Chí Minh – Chi nhánh Thừa Thiên Huế ...............................................47 ờn 2.1.6.1. Tình hình lao động............................................................................................47 2.1.6.2. Tình hình về tài sản và nguồn vốn của Ngân hàng TMCP Phát triển Thành phố Hồ Chí Minh – Chi nhánh Thừa Thiên Huế trong giai đoạn 2016 – 2018 ...................50 Trư 2.1.6.3. Khái quát kết quả hoạt động kinh doanh tại Ngân hàng TMCP Phát triển Thành phố Hồ Chí Minh – Chi nhánh Thừa Thiên Huế trong giai đoạn 2016 – 2018 .52 2.1.7. Đánh giá tình hình hoạt động huy động vốn và cho vay tại Ngân hàng TMCP Phát triển Thành phố Hồ Chí Minh – Chi nhánh Thừa Thiên Huế ...............................55 2.1.7.1. Tình hình huy động vốn ...................................................................................55 vii 2.1.7.2. Tình hình hoạt động cho vay ............................................................................58 tế Hu ế 2.2. Thực trạng công tác Kiểm soát nội bộ quy trình cho vay Khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Phát triển Thành phố Hồ Chí Minh – Chi nhánh Thừa Thiên Huế.60 2.2.1. Tìm hiểu quy trình cho vay Khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Phát triển Thành phố Hồ Chí Minh – Chi nhánh Thừa Thiên Huế ...............................................60 2.2.2. Thực trạng công tác Kiểm soát nội bộ quy trình cho vay Khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Phát triển Thành phố Hồ Chí Minh – Chi nhánh Thừa Thiên Huế.66 2.2.2.1. Môi trường kiểm soát .......................................................................................66 inh 2.2.2.2. Đánh giá rủi ro quy trình cho vay Khách hàng cá nhân ...................................70 2.2.2.3. Hoạt động kiểm soát trong quy trình cho vay Khách hàng cá nhân tại Ngân hàng TMCP Phát triển Thành phố Hồ Chí Minh – Chi nhánh Thừa Thiên Huế ..........85 cK 2.2.2.4. Thông tin và truyền thông ..............................................................................106 2.2.2.5. Giám sát..........................................................................................................109 CHƯƠNG 3: GIẢI PHÁP GÓP PHẦN HOÀN THIỆN HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ QUY TRÌNH CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI NGÂN họ HÀNG TMCP PHÁT TRIỂN THÀNH PHỐ HỒ CHÍ MINH - CHI NHÁNH THỪA THIÊN HUẾ..................................................................................................111 3.1. Đánh giá chung về hệ thống Kiểm soát nội bộ trong quy trình cho vay Khách hàng ại cá nhân tại Ngân hàng TMCP Phát triển Thành phố Hồ Chí Minh – Chi nhánh Thừa Thiên Huế ....................................................................................................................111 gĐ 3.1.1. Ưu điểm .............................................................................................................111 3.1.2. Nhược điểm .......................................................................................................116 3.2. Một số giải pháp hoàn thiện hệ thống Kiểm soát nội bộ quy trình cho Khách hàng ờn cá nhân tại Ngân hàng TMCP Phát triển Thành phố Hồ Chí Minh – Chi nhánh Thừa Thiên Huế ....................................................................................................................119 3.2.1. Môi trường kiểm soát .......................................................................................119 Trư 3.2.2. Đánh giá rủi ro..................................................................................................120 3.2.3. Hoạt động kiểm soát .........................................................................................120 3.2.4. Thông tin và truyền thông ................................................................................122 3.2.5. Giám sát.............................................................................................................122 PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ...............................................................123 viii 3.1. Kết luận.................................................................................................................123 tế Hu ế 3.2. Kiến nghị ..............................................................................................................125 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO .................................................................126 Trư ờn gĐ ại họ cK inh PHỤ LỤC ...................................................................................................................127 ix Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS. TS Trịnh Văn Sơn tế Hu ế PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Lý do chọn đề tài Lịch sử hình thành và phát triển của Ngân hàng thương mại (NHTM) gắn liến với lịch sử phát triển của nền kinh tế sản xuất hàng hóa. Trải qua hàng trăm năm, đến nay các NHTM đã trở thành một trong những yếu tố không thể thiếu, gắn liền chặt chẽ với nền kinh tế của mọi quốc gia trên thế giới. Cùng với sự phát triển của nền kinh tế thị trường, bên cạnh đó là xu thế toàn cầu inh hóa và cuộc cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ như hiện nay, hệ thống NHTM Việt Nam trong thời gian qua đã hoạt động vô cùng hiệu quả và ngày càng khẳng định vai trò quan trọng của mình. Có thể nói, NHTM là một trong những tổ cK chức quan trọng nhất, là huyết mạch, là hệ thống thần kinh, là những định chế tài chính không thể thiếu được của nền kinh tế quốc dân. Về thực tế thì NHTM có rất nhiều hoạt động kinh doanh nhưng hoạt động tín dụng họ từ lâu vẫn luôn được coi là hoạt động đặc trưng truyền thống, hoạt động chủ yếu và là hoạt động mang lại thu nhập chính cho các NHTM ở Việt Nam. Tuy nhiên, tín dụng cũng là hoạt động phức tạp, tiềm ẩn rủi ro cao nhất trong các ại hoạt động kinh doanh của NHTM và khi xảy ra rủi ro thường mang lại hậu quả rất nghiêm trọng cho các ngân hàng. gĐ Rủi ro tín dụng xuất phát từ nguyên nhân chủ quan lẫn nguyên nhân khách quan. Nguyên nhân chủ quan dẫn đến thực trạng rủi ro tín dụng đó là do từ phía ngân hàng như trình độ năng lực của đội ngũ cán bộ nhân viên ngân hàng yếu kém, khả năng tổ ờn chức quản lý của bộ phận lãnh đạo còn nhiều thiếu sót, phương hướng tổ chức hoạt động kinh doanh không đúng đắn,… hoặc từ phía khách hàng như khách hàng cố tình gian lận với những hành vi lừa đảo ngày càng tinh vi để vay vốn ngân hàng, khách Trư hàng kinh doanh thua lỗ, khách hàng bị mất khả năng thanh toán,… Hoặc xuất phát từ những nguyên nhân khách quan như thiên tai, hỏa hoạn, dịch bệnh, lạm phát, biến động kinh tế,… Do đó, trong giai đoạn hiện nay với sự cạnh tranh khốc liệt trên thị trường toàn cầu, áp lực suy thoái và những khó khăn nhiều chiều từ nền kinh tế, muốn tồn tại và phát SVTH: Nguyễn Lê Ngọc Châu 1 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS. TS Trịnh Văn Sơn triển lâu dài, ngoài các biện pháp kỹ thuật nghiệp vụ tín dụng thì hệ thống NHTM Việt tế Hu ế Nam nói chung và trong bản thân từng đơn vị NHTM nói riêng cần phải thiết kế và xây dựng một hệ thống Kiểm soát nội bộ (KSNB), đặc biệt là kiểm soát nội bộ quy trình cho vay Khách hàng cá nhân (KHCN) vững mạnh, hữu hiệu nhằm ngăn ngừa và hạn chế rủi ro tín dụng. Dễ dàng nhận thấy, hệ thống KSNB đóng một vai trò rất quan trọng đối với sự an toàn và khả năng phát triển trong hoạt động tín dụng của các NHTM. Khi đã thiết lập được một hệ thống KSNB chặt chẽ, vững mạnh thì đó chính là rào cản hữu hiệu nhất inh để hạn chế những rủi ro có thể xảy ra trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng. Đó là hạn chế được những mất mát, thiệt hại, kiểm soát quản lý được toàn bộ quá trình kinh doanh và các nguồn lực kinh tế, góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động của ngân cK hàng, đồng thời giúp ngân hàng xây dựng một nền tảng quản lý vững chắc phục vụ cho quá trình mở rộng, phát triển vững mạnh của mình. Trong những năm gần đây, nền kinh tế thế giới nói chung và Việt Nam nói riêng có họ nhiều biến động lớn, ít nhiều đã làm ảnh hưởng đến sự phát triển của các doanh nghiệp trong nước. Hơn thế nữa, các cá nhân ngày càng tham gia nhiều vào các hoạt động sản xuất kinh doanh và nhu cầu chi tiêu của họ cũng ngày càng tăng lên một cách mạnh ại mẽ. Đứng trước tình hình đó, tín dụng cá nhân trở thành một “miếng bánh béo bở, hấp dẫn” để các NHTM tập trung khai thác. Đặc biệt là đẩy mạnh chú trọng, tiếp cận sang gĐ mảng cho vay KHCN. Vậy nên, để đảm bảo chiến lược kinh doanh đi đúng đắn, hoạt động kinh doanh của ngân hàng hiệu quả, có thể hạn chế được rủi ro đến mức thấp nhất có thể thì việc xây dựng, vận hành hệ thống KSNB đối với quy trình cho vay KHCN có ý nghĩa quan ờn trọng, thiết yếu, sống còn đối với các NHTM trong giai đoạn hiện nay. Chính từ ý nghĩa và tầm quan trọng đó, trong thời gian qua các NHTM trên địa bàn Trư tỉnh Thừa Thiên Huế nói chung và Ngân hàng TMCP Phát triển Thành phố Hồ Chí Minh - Chi nhánh Thừa Thiên Huế (HDBANK Chi nhánh Thừa Thiên Huế) nói riêng đã quan tâm đến việc nâng cao chất lượng hoạt động KSNB trong việc cho vay KHCN. Tuy nhiên, trên thực tế hoạt động KSNB quy trình cho vay KHCN tại SVTH: Nguyễn Lê Ngọc Châu 2 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS. TS Trịnh Văn Sơn HDBANK Chi nhánh Thừa Thiên Huế vẫn còn tồn tại nhiều hạn chế cần được nghiên tế Hu ế cứu và giải quyết kịp thời. Và theo tìm hiểu của em, từ trước đến nay tại HDBANK chi nhánh Thừa Thiên Huế chưa có đề tài nào nghiên cứu về hệ thống KSNB, đặc biệt là hệ thống KSNB đối với quy trình cho vay KHCN. Vì vậy, với những kiến thức tích lũy được qua bốn năm Đại học và sự giúp đỡ nhiệt tình của các anh chị trong phòng quan hệ KHCN, qua thời gian tìm hiểu thực tế tại HDBANK chi nhánh Thừa Thiên Huế, em đã quyết định chọn đề tài: “Thực trạng inh công tác KSNB quy trình cho vay KHCN tại HDBANK Chi nhánh Thừa Thiên Huế” làm đề tài khóa luận tốt nghiệp Đại học của mình. Hy vọng bài khóa luận này sẽ có những đóng góp hữu ích vào việc hạn chế rủi ro, nâng cao chất lượng tín dụng tại cK HDBANK chi nhánh Thừa Thiên Huế. 2. Mục tiêu nghiên cứu họ 2.1. Mục tiêu chung Thông qua tìm hiểu thực trạng hệ thống KSNB quy trình cho vay KHCN, từ đó đề xuất một số giải pháp giúp nâng cao tính hữu hiệu trong việc thiết kế và vận hành công 2.2. Mục tiêu cụ thể ại tác KSNB trong quy trình cho vay KHCN tại HDBANK Chi nhánh Thừa Thiên Huế. - Hệ thống hóa được cơ sở lý luận về hệ thống KSNB quy trình vay KHCN tại các NHTM. Nghiên cứu thực trạng công tác KSNB quy trình cho vay KHCN tại HDBANK ờn - gĐ Đề tài tập trung nghiên cứu ba mục tiêu cụ thể sau: Chi nhánh Thừa Thiên Huế. - Đề xuất các giải pháp góp phần hoàn thiện hệ thống KSNB trong quy trình cho Trư vay KHCN tại HDBANK Chi nhánh Thừa Thiên Huế. 3. Đối tượng nghiên cứu Đề tài tập trung nghiên cứu lý luận và thực tiễn công tác KSNB trong quy trình cho vay KHCN tại HDBANK chi nhánh Thừa Thiên Huế. SVTH: Nguyễn Lê Ngọc Châu 3 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS. TS Trịnh Văn Sơn 4. Phạm vi nghiên cứu Phạm vi về nội dung: Do thời gian nghiên cứu có hạn nên đề tài chỉ tập trung tế Hu ế - nghiên cứu về quy trình cho vay đối với KHCN và thực trạng công tác KSNB của HDBANK Chi nhánh Thừa Thiên Huế trong quy trình này. - Phạm vi về không gian: Đề tài được thực hiện tại HDBANK Chi nhánh Thừa Thiên Huế, cụ thể là phòng Quan hệ KHCN, địa chỉ 41 – 43 Bến Nghé, phường Phú Hội, TP. Huế, tỉnh TT. Huế. - Phạm vi về thời gian: Nguồn số liệu phục vụ cho nghiên cứu được thu thập từ các inh phòng ban của HDBANK – Chi nhánh Thừa Thiên Huế trong giai đoạn 2016 – 2018. Bên cạnh đó, thời gian nghiên cứu và thực hiện đề tài diễn ra từ tháng 01 đến tháng 04 5. Phương pháp nghiên cứu cK năm 2019. 5.1. Phương pháp thu thập tài liệu, số liệu nghiên cứu Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Thu thập, nghiên cứu các thông tin liên quan họ - đến đề tài như: + Các nội dung cơ bản của hệ thống KSNB theo khuôn mẫu của COSO nói chung và ại công tác KSNB trong hoạt động cho vay KHCN nói riêng. + Các thông tư, quy định của Ngân hàng Nhà nước (NHNN) liên quan đến hoạt động gĐ tín dụng; các báo cáo tài chính (2016 – 2018) và tình hình nhân lực của HDBANK Chi nhánh Thừa Thiên Huế; các quyết định của HDBANK Chi nhánh Thừa Thiên Huế về việc cho vay và kiểm soát việc cho vay KHCN; các chứng từ trong hoạt động cho vay ờn KHCN. Việc tìm hiểu về các tài liệu trên sẽ giúp thực tế hóa các lý thuyết và giúp bài nghiên cứu được cụ thể, sâu sắc hơn. - Phương pháp quan sát: Quan sát và ghi chép lại công việc và cách thức làm việc Trư của các Cán bộ tín dụng (CBTD): CBTD tiếp xúc, trao đổi với khách hàng ra sao? Quy trình lập hồ sơ và kiểm tra hồ sơ cho vay, giải ngân trải qua các giai đoạn nào? Trưởng phòng Phòng quan hệ Khách hàng cá nhân (PQHKHCN) kiểm tra, phê duyệt các chứng từ, Hợp đồng tín dụng (HĐTD) dựa vào những tiêu chí nào? Để từ đó có cái nhìn tổng thể về hoạt động cho vay và kiểm soát cho vay KHCN diễn ra trên thực tế. SVTH: Nguyễn Lê Ngọc Châu 4 Khóa luận tốt nghiệp - GVHD: PGS. TS Trịnh Văn Sơn Phương pháp phỏng vấn: Tiến hành hỏi, trao đổi trực tiếp với các cán CBTD và tế Hu ế Trưởng phòng PQHKHCN về những vấn đề còn thắc mắc liên quan tới phần hành KSNB trong quy trình cho vay KHCN thông qua những câu hỏi nhỏ. Từ đó giải đáp được các thắc mắc và hạn chế về ngân hàng, về quy trình kiểm soát trong hoạt động tín dụng tại HDBANK Chi nhánh Thừa Thiên Huế. 5.2. Phương pháp tổng hợp và phân tích + Phương pháp so sánh: So sánh số tuyệt đối và so sánh số tương đối theo tỷ lệ phần trăm: Dùng khi tính hình lao động của công ty qua các năm. So sánh số tương đối cơ cấu: Dùng khi tính cơ cấu của mỗi chỉ tiêu trong tổng tài cK + inh sự biến động của chỉ tiêu tài sản - nguồn vốn, kết quả hoạt động kinh doanh và tình sản - nguồn vốn và khi tính cơ cấu lao động theo mỗi tiêu chí qua từng năm. - Phương pháp tổng hợp: Hệ thống hóa lại số liệu thu thập được để có những nhận nhánh Thừa Thiên Huế. - họ định ban đầu về công tác KSNB trong hoạt động cho vay KHCN tại HDBANK Chi Phương pháp phân tích: Từ kết quả đã được so sánh cùng với kiến thức đã được ại học, tiến hành đánh giá các vấn đề liên quan đến tình hình tài chính, nguồn lực và thực trạng công tác KSNB trong hoạt động cho vay KHCN của HDBANK Chi nhánh Thừa gĐ Thiên Huế. 6. Tính mới của đề tài nghiên cứu Trong quá trình nghiên cứu, tìm hiểu khóa luận tốt nghiệp các năm trước của Khoa ờn Kế toán – Kiểm toán, Trường Đại học Kinh tế Huế, em nhận thấy đã có một số tác giả đề cập đến thực trạng công tác KSNB đối với quy trình cho vay KHCN. Đó là các đề tài như: “Thực trạng hoạt động KSNB quy trình cho vay KHCN tại Trư NHTM Cổ phần Đông Á – Chi nhánh Quảng Ngãi” của tác giả Phan Thị Trinh (2013), “KSNB quy trình cho vay KHCN tại NHTM Cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Hà Tĩnh” của tác giả Lê Thị Huyền Trang (2014) và “KSNB quy trình cho vay KHCN tại NHTM Cổ phần Đầu tư và Phát triển Việt Nam – Chi nhánh Phủ Diễn” do tác giả Nguyễn Thu Trang (2016) thực hiện. SVTH: Nguyễn Lê Ngọc Châu 5 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS. TS Trịnh Văn Sơn Nhìn chung, những vấn đề về KSNB trong quy trình cho vay KHCN tại NHTM đã tế Hu ế có một số tác giả tiến hành nghiên cứu trong các đề tài khóa luận tốt nghiệp. Tuy nhiên do thời gian ngắn, phạm vi đề tài rộng nên các tác giả chỉ mới tập trung nghiên cứu một số khía cạnh của đề tài, chưa làm rõ các thực trạng, quy trình, nguyên tắc, rủi ro, thủ tục liên quan đến hoạt động KSNB trong quy trình cho vay KHCN. Do đó, với đề tài này, em sẽ tập trung nghiên cứu các vấn đề mà các tác giả trước đây chưa đề cập đến, đồng thời kế thừa những gì mà các tác giả ấy đã đạt được để từ đó nêu bật được tầm quan trọng của công tác KSNB trong quy trình cho vay KHCN và chính NHTM mà mình đang thực tập. inh đề xuất những giải pháp cụ thể, thiết thực hơn nữa dựa trên hoạt động thực tiễn của Bên cạnh đó, khi cân nhắc đề tài cho bài khóa luận tốt nghiệp, qua sự tìm hiểu, em cK được biết tại HDBANK Chi nhánh Thừa Thiên Huế chưa có tác giả nào đề cập, thực hiện các đề tài nghiên cứu liên quan đến thực trạng công tác KSNB đối với quy trình cho vay KHCN. Do đó, em quyết định chọn đề tài “Thực trạng công tác KSNB quy họ trình cho vay KHCN tại HDBANK Chi nhánh Thừa Thiên Huế” với mong muốn là người đầu tiên đi sâu vào nghiên cứu đề tài này tại đơn vị mà mình đang thực tập. 7. Kết cấu của đề tài nghiên cứu gĐ Phần I – Đặt vấn đề ại Đề tài nghiên cứu gồm có 3 phần: Phần II – Nội dung và kết quả nghiên cứu Chương 1 – Cơ sở lý luận chung về hệ thống KSNB quy trình cho vay KHCN ờn trong NHTM Chương 2 – Thực trạng công tác KSNB quy trình cho vay KHCN tại HDBANK Chi nhánh Thừa Thiên Huế Trư Chương 3 – Giải pháp góp phần hoàn thiện hệ thống KSNB quy trình cho vay KHCN tại HDBANK Chi nhánh Thừa Thiên Huế Phần III – Kết luận và kiến nghị SVTH: Nguyễn Lê Ngọc Châu 6 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS. TS Trịnh Văn Sơn tế Hu ế PHẦN II: NỘI DUNG VÀ KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN CHUNG VỀ HỆ THỐNG KIỂM SOÁT NỘI BỘ QUY TRÌNH CHO VAY KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TRONG NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. Tổng quan về Ngân hàng thương mại 1.1.1. Khái niệm Quá trình hình thành và hoàn thiện hệ thống Ngân hàng đã tạo ra các NHTM, được inh biết đến với chức năng kinh doanh tiền tệ. Hơn bất cứ tổ chức tài chính nào khác, NHTM luôn được coi là bách hoá tài chính, cung ứng rất nhiều các sản phẩm, dịch vụ về tài chính. Để xây dựng khái niệm NHTM, có thể dựa vào tính chất và mục đích cK hoạt động của nó trên thị trường tài chính, hoặc kết hợp tính chất, mục đích và đối tượng hoạt động.  họ Cho đến thời điểm hiện nay có rất nhiều khái niệm về NHTM: Ở Mỹ: NHTM là công ty kinh doanh tiền tệ, chuyên cung cấp dịch vụ tài chính và hoạt động trong ngành công nghiệp dịch vụ tài chính.  Đạo luật ngân hàng của Pháp (1941) cũng đã định nghĩa: "NHTM là những ại xí nghiệp hay cơ sở mà nghề nghiệp thường xuyên là nhận tiền bạc của công chúng gĐ dưới hình thức ký thác, hoặc dưới các hình thức khác và sử dụng tài nguyên đó cho chính họ trong các nghiệp vụ về chiết khấu, tín dụng và tài chính".  Ở Việt Nam, theo quy định tại Khoản 3 và Khoản 12, Điều 4, Luật các Tổ chức tín dụng Số 47/2010/QH12 được Quốc hội khoá XII thông qua ngày 16/6/2010: ờn “NHTM là loại hình ngân hàng được thực hiện tất cả các hoạt động của ngân hàng và hoạt động kinh doanh khác theo quy định của Luật này nhằm mục tiêu lợi nhuận”. Trư Trong đó: “Hoạt động ngân hàng là việc kinh doanh, cung ứng thường xuyên một hoặc một số các nghiệp vụ sau đây: a) Nhận tiền gửi; SVTH: Nguyễn Lê Ngọc Châu 7 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS. TS Trịnh Văn Sơn b) Cấp tín dụng; tế Hu ế c) Cung ứng dịch vụ thanh toán qua tài khoản”. Từ những nhận định trên có thể thấy NHTM là một trong những định chế tài chính mà đặc trưng là cung cấp đa dạng các dịch vụ tài chính với nghiệp vụ cơ bản là nhận tiền gửi, cho vay và cung ứng các dịch vụ thanh toán. Ngoài ra, NHTM còn cung cấp nhiều dịch vụ khác nhằm thoả mãn tối đa nhu cầu về sản phẩm dịch vụ của xã hội. 1.1.2. Các hoạt động chủ yếu của Ngân hàng thương mại inh Theo TS. Nguyễn Minh Kiều (2013), giáo trình “Tín dụng và thẩm định tín dụng ngân hàng”, NXB Tài Chính, TP. Hồ Chí Minh thì các hoạt động chủ yếu của NHTM bao gồm: cK  Hoạt động huy động vốn Đây là hoạt động tiền tệ có vai trò quan trọng đối với bản thân ngân hàng cũng như đối với nền kinh tế. Là nguồn gốc để các NHTM phát tín dụng vào nền kinh tế, còn họ phấn vốn tự có của NHTM chủ yếu là để phục vụ cho việc xây dựng cơ sở vật chất, mua sắm máy móc thiết bị,… Trong hoạt động này, ngân hàng được phép sử dụng những công cụ và biện pháp cần thiết mà luật pháp cho phép để huy động những ại nguồn tiền nhàn rỗi trong xã hội và sử dụng nguồn tiền này để cho vay lại. NHTM được huy động vốn dưới các hình thức: Nhận tiền gửi của các cá nhân, tổ chức. - Phát hành chứng chỉ tiền gửi, trái phiếu và các giấy tờ có giá khác. - Vay vốn của các tổ chức tín dụng khác hoạt động tại Việt Nam và nước ngoài. - Vay vốn ngắn hạn từ NHNN. - Các hình thức khác theo quy định của NHNN. ờn gĐ - Trư Có thể nói rằng, các NHTM kinh doanh bằng nguồn vốn huy động là chủ yếu. Trong đó, nguồn vốn huy động từ tiền gửi là chiếm tỷ trọng cao nhất.  Hoạt động cấp tín dụng SVTH: Nguyễn Lê Ngọc Châu 8 Khóa luận tốt nghiệp GVHD: PGS. TS Trịnh Văn Sơn Khi đã huy động được nguồn vốn trong tay, để tạo ra lợi nhuận, NHTM phải tiến tế Hu ế hành kinh doanh dưới các hình thức mà chủ yếu là hoạt động cấp tín dụng. Theo quy định tại Khoản 14, Điều 4, Luật các tổ chức tín dụng Số 47/2010/QH12 được Quốc hội khoá XII thông qua ngày 16/6/2010: “Cấp tín dụng là việc thỏa thuận để tổ chức, cá nhân sử dụng một khoản tiền hoặc cam kết cho phép sử dụng một khoản tiền theo nguyên tắc có hoàn trả bằng nghiệp vụ cho vay, chiết khấu, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bão lãnh ngân hàng và các nghiệp vụ cấp tín dụng khác”. inh Trong các hoạt động cấp tín dụng của NHTM thì hoạt động cho vay là hoạt động quan trọng nhất và chiếm tỷ trọng lớn nhất, quyết định phần lớn đến kết quả kinh doanh và khả năng tồn tại của ngân hàng. cK  Hoạt động dịch vụ thanh toán và ngân quỹ Để thực hiện được các dịch vụ thanh toán giữa các tổ chức thông qua ngân hàng, họ NHTM mở tài khoản cho các khách hàng trong và ngoài nước. Để thực hiện thanh toán giữa các ngân hàng với nhau thông qua NHNN, NHTM phải mở tài khoản tiền gửi tại NHNN. Ngoài ra, chi nhánh tại của mỗi một NHTM ở tỉnh, thành phố được mở ại tài khoản tiền gửi tại chi nhánh NHNN tại tỉnh, thành phố đó. Hoạt động dịch vụ thanh toán và ngân quỹ của NHTM bao gồm các hoạt động sau: Cung cấp các phương tiện thanh toán - Dịch vụ hanh toán trong nước cho khách hàng - Dịch vụ thu hộ và chi hộ - Dịch vụ thanh toán khác theo quy định của NHNN - Dịch vụ thanh toán quốc tế khi được NHNN cho phép - Dịch vụ thu và phát tiền mặt cho khách hàng - Tổ chức hệ thống thanh toán nội bộ và tham gia hệ thống thanh toán liên ngân hàng Trư ờn gĐ - trong nước - Tham gia hệ thống thanh toán quốc tế khi được NHNN cho phép. SVTH: Nguyễn Lê Ngọc Châu 9