Thực tế về tổ chức hạch toán, quản lý tài sản cố định tại Tổng Công ty xuất nhập khẩu Xây dựng Việt
lêi nãi ®Çu
TSC§ lµ c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña nÒn KTQD, ®ång thêi lµ bé phËn
quan träng trong viÖc s¶n xuÊt ra s¶n phÈm,dÞch vô.TSC§ lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Õn
sù sèng cßn cña doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. §èi víi doanh
nghiÖp,TSC§ lµ c«ng cô trung gian ®Ó con ngêi t¸c ®éng ®Õn ®èi tîng lao ®éng,nã
lµ ®iÒu kiÖn cµn thiÕt ®Ó gi¶m cêng ®é lao ®éngvµ tang n¨ng su©t lao ®éng,nã thÓ
hiÖn c¬ së vËt chÊt kü thuËt, tr×nh ®é c«ng nghÖ,n¨ng lc vµ thÕ m¹nh cña doanh
nghiÖp trong viÖc s¶n xuÊt kinh doanh. Trong thêi kú c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸
®Êt níc ngµy nay,khoa häc kü thuËt trë thµnh lùc lîng s¶n xuÊt trùc tiÕp th× TSC§
lµ yÕu tè quan träng ®Ó t¹o nªn c¸c thÕ m¹nh c¹nh tranh ®èi víi c¸c doanh nghiªp
hiÖn nay.
Tæng c«ng ty xuÊt nhËp khÈu x©y dùng viÖt nam(VINACONEX) ph¸t triÓn
vµ thµnh ®¹t,yÕu tè ®Ó quyÕt ®Þnh lµ cã sù ®ãng gãp ®¸ng kÓ cñaTSC§.§iÒu ®ã nãi
nªn r»ng kh«ng thÓ phñ nhËn vai trß ®Æc biÖt quan träng cñaTSC§ víi qu¸ tr×nh
kinh doanh cña Tæng c«ng ty.B¾t ®Çu trong giai ®oan c«ng nghiÖp ho¸,hiÖn ®¹i ho¸
®Êt níc,nghµnh x©y dùng ®îc xem lµ nghµnh mòi nhänth× viÖc qu¶n lý,n©ng cao
hiÖu qu¶ sö dông TSC§ cµng ®¸ng quan t©m h¬n.Riªng vÒ h¹ch to¸n vµ qu¶n
lýTSC§ thêi gian qua ®· cã nhiÒu ý kiÕn ®ãng gãp vµ ®a ra bµn luËn,nhiÒu gi¶i
ph¸p ®· ®îcnghiªm cøu vËn dông vµ tá ra cã hiÖu qu¶ nhÊt ®Þnh.Tuy nhiªn kh«ng
ph¶i lµ ®· hÕt nh÷ng tån t¹i,víng m¾c ®ßi hái ph¶i tiÕp tôc ®a ra ph¬ng híng hoµn
thiÖn.
XuÊt ph¸t tõ ý nghÜa cña TSC§ vµ yªu cÇu thùc tÕ cña Tæng c«ng ty,th×
TSC§lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanhcña doanh nghiÖp,h¬n
n÷a yÕu tè TSC§ cßn rÊt nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ®Ò cËp tíi.§ång thêi ,v¬i sù híng dÉn rÊt
nhiÖt t×nh cña thÇy gi¸o,cho nªn em ®· m¹nh d¹n chän ®Ò tµi nµy.
§Ò tµi gåm 3 phÇn chÝnh:
PhÇn 1: C¬ së lý luËn cña tæ chøc h¹ch to¸n,qu¶n lý TSC§ ë doanh nghiÖp
1
PhÇn 2: Thùc tÕ vÒ tæ chøc h¹ch to¸n, qu¶n lý TSC§ t¹i Tæng c«ng ty
xuÊt nhËp khÈu x©y dùng ViÖt Nam.
PhÇn 3: TÝnh h÷u Ých cña c«ng t¸c h¹ch to¸n,qu¶n lý TSC§ trong
doanh nghiÖp vµ nh÷ng bÊt hîp lý cßn tån t¹i.C¸c gi¶i ph¸p hoµn thiÖn.
2
phÇn I
C¬ së lý luËn cña tæ chøc h¹ch to¸n,
qu¶n lý TSC§ ë doanh nghiÖp
A. ý nghÜa cña TSC§ víi vÊn ®Ò h¹ch to¸n.
1. Lý luËn chung vÒ tæ chøc h¹ch to¸n,qu¶n lý TSC§.
S¶n xuÊt lu©n lµ sù t¸c ®éng qua l¹i cña ba yÕu tè c¬ b¶n: Søc lao ®éng cña
con ngêi; T liÖu lao ®éng vµ ®èi tîng lao ®éng. Trong t liÖu lao ®éng,TSC§ lµ yÕu
tè c¬ b¶n cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh.
TSC§ lµ nh÷ng t liÖu lao ®éng cã gi¸ trÞ l«n,thêi gian sö dông dµi.TSC§ tham
gia vµo chu kú kinh doanh vµ gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu cho ®Õn khi
háng.Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng,TSC§ bÞ hao mßn dÇn vµ gi¸ trÞ cña nã chuyÓn dÞch
tõng phÇn vµo chi phÝ kinh doanh cña s¶n phÈm lµm ra.Khi s¶n phÈm trªn tiªu thô
®îc th× hao mßn nµy cña TSC§sÏ chuyÓn thµnh vèn tiÒn tÖ. Vèn hµng nµy ph¶i tÝch
luü l¹i thµnh nguån vèn ®Ó t¸i TSC§ khi cÇn thiÕt.Ngoµi ra TSC§ ph¶i lµ s¶n phÈm
cña lao ®éng, tøc lµ võa cã gi¸ trÞ, võa cã gi¸ trÞ sö dông. Nãi c¸ch kh¸c nã ph¶i lµ
hµng ho¸ vµ nh vËy nã ph¶i ®îc mua b¸n,chuyÓn nhîng víi nhau trªn thÞ trêng t liÖu
s¶n xuÊt.
TSC§ g¾n liÒn vãi doanh nghiÖp trong suèt qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn.VËy
t¨ng cêng ®Çu t TSC§ hiÖn ®¹i,n©ng cao chÊt lîng x©y dùng,l¾p ®Æt TSC§ lµ mét
trong nh÷ng biÖn ph¸p hµng ®Çu ®Ó t¨ng n¨ng su©t lao ®éng,t¹o ra s¶n phÈm chÊt lîng cao, gi¸ thµnh h¹,t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh nghiÖp ngµy cµng ph¸t triÓn. Do vËy
cÇn ph¶i qu¶n lý TSC§ nh mét yÕu tè s¶n xuÊt c¬ b¶n.TSC§ lµ mét bé phËn cña
vèn s¶n xuÊt nªn còng ph¶i qu¶n lý TSC§ nh mät bé phËn cña vèn s¶n xuÊt kinh
doanh c¬ b¶n.Do vËy ph¶ thÓ hiÖn TSC§ vÒ mÆt gi¸ trÞ vµ theo dâi nguyªn gi¸, gi¸
trÞ hao mßn vµ gi¸ trÞ cßn l¹i.Trong sè nguyªn gi¸ ph¶n ¸nh l¬ng vèn ban ®Çu ®· bá
ra ®Ó h×nh thµnh TSC§. Gi¸ trÞ hao mßn ph¶n ¸nh phÇn gi¸ trÞ ®· ®îc chuyÓn vµo
3
gi¸ trÞ s¶n phÈm cña TSC§,nhng quan träng vÉn lµ GTCL cña TSC§, nã ph¶n ¸nh
phÇn gi¸ trÞ cña TSC§ cã kh¶ n¨ng lu©n chuyÓn vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm hay phÇn cßn
l¹i cña TSC§ cã kh¶ n¨ng sinh lîi.C¸c lo¹i gi¸ trÞ nµy ph¶i ®îc ph¶n ¸nh trªn c¸c
b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp.
§Ó qu¶n lý TSC§, tÊt c¶ TSC§ ®Òu ph¶i cã sù giao nhËn gi÷a c¸c bé phËn cã
liªn quan ®Ó x¸c ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña moâi c¸ nh©n vµ bé phËn qu¶n lý ®Ó sö dông
TSC§.
Trong qu¶n lý TSC§, ph¶i thÓ hiÖn qu¶n lý bé phËn tµi s¶n ®· tiªu dïng vµ
tiªu hao víi t c¸ch lµ mét chi phÝ vËt chÊt cña kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh.
Do vËy ®Ó h¹ch to¸n tèt TSC§, hÖ thèng kÕ to¸n ViÖt Nam ®· ra ®êi ¸p dông
cho c¸c doanh nghiÖp (Ban hµnh theo quyÕt ®inh sè 1141- TC/C§KT ngµy 1/11/95
cña bé trëng Bé tµi chÝnh - ®· söa ®æi ) Nã quy ®Þnh vµ ®îc s¾p xÕp nh sau:
Trong b¶ng c©n ®èi tµi s¶n th× ®îc chia thµnh nhiÒu lo¹i kh¸c nhau vµ ký hiÖu
lµ ( I,II,...).Trong mçi nhãm l¹i ®îc chia ra thµnh nhiÒu chØ tiªu vµ ®îc ký hiÖu lµ (1,
2,.....), trong c¸c chØ tiªu l¹i ®îc chia thµnh c¸c chØ tiªu nhá.Do ®ã mµ mçi nhãm
mçi chØ tiªu l¹i cã nh÷ng ®Æc tr¬ng riªng nhÊt ®Þnh dÔ dµng cho viÖc qu¶n lý.
Th«ng qua viÖc ph©n lo¹i,TSC§ sÏ ®îc x¸c ®Þnh vÒ sè l¬ng, c¬ cÊu cña tõng
lo¹i hiÖn cã trong tõng doanh nghiÖp. Tµi liÖu ph©n lo¹i TSC§ ®îc dïng ®Ó l©p kÕ
hoach s¶n xuÊt,nhËp khÈu, kÕ ho¹ch söa ch÷a lín vµ hiÖn ®¹i ho¸TSC§, lµ c¬ së ®Ó
x¸c ®Þnh GTCL vµ møc khÊu hao TSC§. Nªn viÖc ph©n lo¹i chÝnh x¸c sÏ t¹o ®iÒu
kiÖn ph¸t huy hÕt tt¸c dông cña TSC§ trong qu¸ tr×nh Î dông, ®ång thêi phôc vô tèt
cho c«ng t¸c thèng kª, kÕ to¸n TSC§ ë c¸c ®¬n vÞ c¬ së.
V× thÕ mµ tuú theo môc ®Ých sö dông cña mçi lo¹i h×nh doanh nghiÖp mµ cã
nh÷nh c¸ch ph©n lo¹i nh sau:
TSC§ h÷u h×nh: Nã bao gåm toµn bé nh÷ng t liÖu lao ®éng h×nh th¸i vËt chÊt
cô thÓ, cã ®ñ tiªu chuÈn vµ thêi gian sö dông (HiÖn nay gi¸ trÞ ≥5 triÖu ®ång,thêi
gian sö dông≥1 n¨m)
Nã ®îc ph©n lo¹i theo kÕt kÊu,theo nguån h×nh thµnh.......vµ nã bao gåm:
4
- Nhµ cöa ,vËt liÖu kiÕn tróc.
- M¸y mãc, thiÕt bÞ.
- Ph¬ng tiÖn, thiÕt bÞ vËn t¶i,truyÒn dÉn.
- ThiÕt bÞ dông cô qu¶n lý .
- C©y l©u n¨m, sóc vËt lµm viÖc vµ cho s¶n phÈm.
- Tµi s¶n cè ®Þnh phóc lîi.
- Tµi s¶n cè ®Þnh kh¸c.
♦ TSC§ v« h×nh: Lµ nh÷ng tµi s¶n kh«ng cã h×nh th¸i vËt chÊt, ph¶n ¸nh
mét lîng gi¸ trÞ mµ doanh ®· thùc sù ®Çu t.Theo quy ®Þnh mäi kho¶n chi phÝ
thùc tÕ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra liªn quan ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh cña
doanh nghiÖp cã gi¸ trÞ tõ 5 triÖu ®ång vµ thêi gian sö dông tõ 1 n¨m trë lªnmµ
kh«ng h×nh thanh TSC§ h÷u h×nh th× coi lµ TSC§ v« h×nh.
Nã ®îc ph©n lo¹i theo kÕt cÊu,®Æc ®iÓm.....vµ nã bao gåm:
- Chi phÝ thµnh lËp doanh nghiÖp .
- Chi phÝ nghiªm cøu ,ph¸t triÓn.
- B»ng ph¸t minh ,s¸ng chÕ.
- Lîi thÕ th¬ng m¹i.
- QuyÒn dÆc nhîng hay qyÒn khai th¸c.
- QuyÒn thuª nhµ.
- QuyÒn sö dông ®Êt.
- B¶n quyÒn t¸c gi¶.
- Nh·n hiÖu .
♦ Tµi s¶n cè ®Þnh thuª (cho thuª) tµi chÝnh: Lµ TSC§ mµ doanh nghiÖp
®i thuª dµi h¹n vµ ®îc bªn cho thuª trao quyÒn qu¶n lý sö dông trong h©ï hÕt
thåi gian tuæi thä cña TSC§. TiÒn thu vÒ cho thuª ®ñ cho ngêi cho thuª trang
tr¶i ®îc chi phÝ cña tµi s¶n céng vèi kho¶n l«Þ nhuËn tõ ®Çu t ®ã.
5
Ho¹t ®éng thuª(cho thuª) tµi chÝnh nã cã c¸c ®iÒu kiÖn sau:
- Thø nhÊt:Khi kÕt thóc hép ®ång cho thuª,bªn thuª ®îc nhËn quyÒn sæ
h÷utµi s¶n thuª hoÆc ®îc tiÕp tôc thuª theo tho¶ thuËn.
-Thø hai: Khi kÕt thóc hîp ®ångcho thuª, bªn thuª ®îc nhËn quyÒn lùa chän
mua tµ s¶n thuª theo gi¸ danh nghÜa thÊp h¬n gi¸ thùc tÕ cña tµi s¶n thuª t¹i thêi
®iÓm mua l¹i.
-Thø ba: Thêi h¹n cho thuª Ýt nhÊt ph¶i b»ng 60% thêi ian cÇn thiÕt ®Ó khÊu hao
tµi s¶n.
-Thø t: Tæng sè tiÒn huª tµi s¶n ph¶i tr¶ Ýt nhÊt ph¶i t¬ng ®¬ng gi¸ trÞ ®ã trªn
thÞ trêng vµo thêi ®iÓm ký hîp ®ång.
VËy nã ®îc tho¶ m·n 1 trong 4 ®iÒu kiÖn trªn ®îc coi lµ thuª dµi h¹n.
2. X¸c ®Þnh gi¸ trÞ ghi sæ cña TSC§.
Mäi trêng hép th× TSC§ ®îc ®¸nh gi¸ theo nguyªn gi¸, gi¸ trÞ hao mßn vµ
GTCL. Do vËy viÖc ghi sæ ph¶i ®¶m b¶o ph¶n ¸nh ®îc tÊt c¶ 3 chØ tiªu vÒ gi¸ trÞ
TSC§. Ta cã:
Gi¸ trÞ hao mßn =Nguyªn gi¸ -Gi¸ trÞ hao mßn.
♦ X¸c ®Þnh nguyªn gi¸ cho TSC§ h÷u h×nh vµ TSC§ v« h×nh:
Khi cã TSC§ nhËp vÒ doanh nghiÖp kÕ to¸n c¨n cø vµo chøng tõ x¸c
®Þnh nguyªn gi¸ nh sau:
-Vèi TSC§ doanh nghiÖp mua ngoµi:
Nguªn gi¸ = Gi¸ mua trªn ho¸ ®«n + Chi phÝ (gåm vËn chuyÓn, l¾p ®Æt, ch¹y
thö, thuÕ nhËp khÈu, thuÕ tríc b¹)
- Vèi TSC§ do doanh nghiÖp ®îc cÊp, ®îc gãp.
Nguyªn gi¸ =Gi¸ tho¶ thuËn(cÊp, gãp) +Chi phÝ (nÕu cã).
- Vèi TSC§ do doanh nghiÖp XDCB hoµn thµnh:
Nguyªn gi¸ =Gi¸ quyÕt to¸n duyÖt(kh«ng tÝnh VAT) + Chi phÝ( nÕu cã).
6
-Vèi TSC§ do ®îc chuyÓn tõ CCDC:
Nguyªn gi¸ =Gi¸ gèc ghi sæ(cña CCDC ®ã) +Chi phÝ l¾p ®Æt thªm.
♦ X¸c ®Þnh nguyªn gi¸ cho TSC§ thue tµi chÝnh.
Khi doanh nghiÖp cã TSC§ thuª tµi chÝnh, kÕ to¸n c¨n cø vµo hép ®ång thuª
gåm (Tæng tiÒn thuª ph¶i tr¶,tiªu chuÈn thuª, l·i thuª nÕu cã).§Ó x¸c ®Þnh nguyªn
gi¸ cho TSC§ thuª ®ã.
-Vèi TSC§ thuª thuéc ®iÒu kiÖn 1:
+ Trêng hép thuª tr¶ tiÒn thue 1lÇn khi hÐt thåi h¹n thuª.Ta x¸c ®Þnh nguyªn
gi¸ nh sau:
PV =
FV
(1 + r ) t
Trong ®ã: FV:Táng tiÒn thuª ph¶i tr¶ hép ®ång thuª.
PV: Nguyªn gi¸ TSC§ thuª kú ®ã.
r: Tû lÖ l·i suÊt trªn 1 ®«n vÞ thåi gian thuª.
t:Sè ®«n vÞ thåi gian thuª trªn hép ®ång.
+ Trêng hép thuª,tr¶ tiÒn thuª ®Òu hµng kú.
1
FV 1 −
t
(1 + r )
PV =
r∗ t
1
FV 11 −
hay PV =
(1 + r ) t
r
Trong ®ã FV1:lµ sè tiÒn thuª ph¶i tr¶ ®Òu hµng kú.
FV =PV1* t.
Cßn PV, FV, r, t ®îc tÝnh nh trêng hép trªn.
- Vèi TSC§ thuª theo(®iªu kiÖn + ®iÒu kiiÖn + ®iÒu kiÖn 4).
Nguyªn gi¸ =(Tæng sè tiÒn thuª ph¶i tr¶ cña hép ®ång thuª -Tæng l·i thuª
ph¶i tr¶ cña hép ®ång thuª).
7
Chó ý: Nguyªn gi¸ TSC§ chØ thay ®æi khi doanh nghiÖp ®¸nh gi¸ l¹i
TSC§,hoÆc l¾p ®Æt thªm ,hoÆc th¸o bèt.
B - tæ chøc h¹ch to¸n,qu¶n lý tsc®.
B1- h¹ch to¸n chi tiÕt.
Trong thùc tÕ th× nguyen gi¸ , GTHM, ®îc x¸c ®Þnh thÕ nµo...
V× vËy thÎ TSC§ dïng ®Ó ghi chÐp kÞp thåi vµ ®Çy ®ñ chi tiÕt tõng TSC§ cña
tõng doanh nghiÖp , ®«n vÞ vÒ t×nh h×nh thay ®æi nguyªn gi¸, GTHM ®· trÝch hµng
n¨m cña TSC§. ThÎ TSC§ do kÕ to¸n TSC§ lËp vµ kÐ to¸n trëng x¸c nhËn.
C¨n cø lËp thÎ lµ : ‘Biªn b¶n giao nhËn TSC§ ‘, ‘Biªn b¶n ®¸nh gi¸ TSC§ ‘,
‘B¶ng tÝnh khÊu hao TSC§ ‘, ‘Biªn b¶n thanh lý TSC§ ‘ vµ c¸c tµi liÖu kü thuËt cã
liªn quan. C¨n cø vµo tµi liÖu ph¸t sinh, kÕ to¸n TSC§ ph¶i kÞp thåi ghi c¸c biÕn
®éng vµo thÎ.
ThÎ TSC§ lËp lµm 1 b¶n ®Ó t¹i phong kÕ to¸n cña doanh nghiÖp, lËp xong thÎ
TSC§ ®îc ®¨ng ký vµo sæ TSC§. Sæ TSC§ lËp chung cho toµn doanh nghiÖp mét
quyÓn vµ cho tõng ®«n vÞ, tõng xÝ nghiÖp, tõng phßng ban mçi n«i 1quyÓn. Toµn bé
thÎ TSC§ ®îc b¶o qu¶n tËp trung nhng chia lµm nhiÒu ng¨n theo yªu cÇu ph©n lo¹i
cña TSC§. Mçi ng¨n TSC§ ®îc chia chi tiÕt theo ®«n vÞ sö dông vµ sè liÖu tµi s¶n.
C¨n cø vµo c¸c ng¨n thÎ TSC§ nµy ®Ó tæng hép gi¸ trÞ TSC§, sè khÊu hao t¨ng, gi¶m
hµng th¸ng trong n¨m.
8
ThÎ TSC§
§«n vÞ .......
Sè thÎ ........
§Þa chØ ........
Ngµy .....th¸ng ....n¨m....
KÕ to¸n trëng (ký ,hä tªn)
C¨n cø vµo biªn b¶n giao nhËn TSC§, sè....., ngµy......, th¸ng .....,n¨m ......
Tªn, m·, quy c¸ch TSC§.......Sè hiÖu TSC§........
Níc s¶n xuÊt (x©y dùng)........n¨m 199........
Bé qu¶n lý sö dông...........n¨m ®a vµo sö dông............
C«ng suÊt (diÖn tÝch )thiÕt kÕ................
§×nh chØ sö dông TSC§ . Ngµy.... th¸ng .....n¨m ....Lý do ®×nh chØ..........
Chøng tõ
Sè hiÖu
Ngµy
th¸ng
n¨m
DiÔn
gi¶i
Nguyª
n
gi¸
KhÊu hao
N¨
m
Tû lÖ
KH
n¨m
Møc
KH
Hao mßn
céng dån
B2: h¹ch to¸n tæng hîp.
Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh,TSC§ cña doanh nghiÖp thêng xuyuªn
biÕn ®éng. §Ó qu¶n lý tèt TSC§, kÕ to¸n cÇn ph¶i theo dâi chÆt chÏ,ph¶n ¸nh máitêng hîp biÕn ®éng t¨ng, gi¶m TSC§.
VËy môc ®Ých cña h¹ch to¸n tæng hîp TSC§ lµ ghi chÐp, ph¶n ¸nh sè lîng,
gi¸ trÞ TSC§ hiÖn cã t×nh h×nh t¨ng,gi¶mvµ hiÖn tr¹ng cña TSC§, kiÓm tra viÖc gi÷
g×n, sö dông b¶o dìng TSC§ vµ kÕ ho¹ch ®Çu t ®æi m¬i trong doanh nghiÖp, tÝnh
to¸n ph©n bæ chÝnh x¸c sè khÊu hao TSC§ vµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, dich vô.
Tham gia lËp kÕ ho¹ch söa ch÷a TSC§ vµ lËp dù to¸n chi phÝ söa ch÷a TSC§ kiÓm
tra viÖc thùc hiÖn söa ch÷a vµ dù to¸n chi phÝ söa ch÷a.Qua ®ã cung cÊp th«ng tin
vÒ vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp, tt×nh h×nh sö dông vèn vµ TSC§, thÓ hiÖn c¸c
c©n ®èi còng nh lµ c¸c c¨n cø ®Ó to¸n hiÖu qu¶ kinh tÕ quèc d©n.
I. h¹ch to¸n biÕn ®éng tsc® h÷u h×nh.
9
1). Tµi kho¶n sö dông:
♦ Lµ TK:211-Tµi s¶n cè ®Þnh h÷u h×nh.
Nã dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hiÖn cã vµ biÕn ®éng t¨ng, gi¶m cña toµn bé
TSC§h÷u h×nh cña doanh nghiÖp theo nguyªn gi¸.
+ Bªn nî: Ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô lµm t¨ng TSC§ h÷u h×nh theo nguyªn
gi¸(mua s¨m, x©y dùng, cÊp ph¸t......).
+ Bªn cã: Ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô lµm gi¶mTSC§ h÷ h×nhtheo nguyªn
gi¸(thanh lý, nhîng b¸n ,.........).
+D nî: Nguyªn gi¸ cña TSC§ h÷ h×nh hiÖn cã .
TK:211 chi tiÕt cho 6 tiÓu khu¶n:
*TK:2112 Nhµ cöa, vËt liÖu kiÕn tróc.
*TK:2113 . M¸y mãc, thiÕt bÞ.
*TK:2114. Ph¬ng tiÖn vËn t¶, truyÒn dÉn.
*TK:2115.ThiÕt bÞ,dông cô qu¶n lý.
*TK:2116C©y l©u n¨m,sóc vËt lµm viÖc vµ cho s¶n phÈm.
*TK:2118. Tµi s¶n cè ®Þnh kh¸c .
♦ TK:214. Hao mßn TSC§.
Dïng ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ hao mßn cña toµn bé TSC§ cña doanh nghiÖp.
+ Bªn nî: Ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô lµm gi¶m gi¸ trÞ hao mßn cña TSC§(nhîng
b¸n, thanh lý......).
+Bªn cã: Ph¶n ¸nh c¸c nghÖp vô lµm t¨ng gi¸ trÞ hao mßn cña TSC§ do(triÕt
khÊu,®¸nh gi¸ t¨ng...).
+D cã:Gi¸ trÞ hao mßn TSC§ hiÖn cã.
TK:214 ph©n tÝch thµnh:
*TK:2141 Hao mßn TSC§ h÷u h×nh.
10
*TK: 2142 Hao mßn TSC§ thuª tµi chÝnh.
*TK:2143Hao mßn TSC§ v« h×nh.
Ngoµi ra trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n, kÕ to¸n cßn sö dông mét sè tµi kho¶n
kh¸c cã liªn quan nh:TK:311,TK:341,TK:111,TK:112......
2). Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n.
2.1) H¹ch to¸n biÕn ®éng t¨ng.
Khi cã TSC§ nhËp vÌ doanh nghiÖp th× kÕ to¸n c¨n cø chøng tõ x·c ®Þnh
nguyªn gi¸ lËp thÎ TSC§ vµ ghi sæ nh sau:
a) Víi TSC§ t¨ng do ®îc cÊp (gãp).
Nî TK 211:Nguyªn gi¸.
Cã TK 411 : (ct:cÊp gãp) :theo gi¸ tho¶ thuËn.
.........................
NÕu doanh nghiÖp c¸p trªn cÊp vèn b»ng TSC§ mµ trong biªn b¶n ghi
râ:Nguyªn gi¸, hao mßn ®· khÊu hao cña TSC§ ®ã th×:
Nî TK 211: Nguyªn gi¸ trong biªn b¶n.
Cã TK 2141: Hao mßn ®· khÊu hao trong biªn b¶n.
Cã TK 411: (ct:cÊp) ;GTCL - vèn cÊp.
b) Víi TSC§ t¨ng do doanh nghiÖp mua ngoµi:
Tríc khi doanh nghiÖp mua TSC§ th× kÕ to¸n trëng cÇn x¸c ®Þnh nguån vèn
sö dông cho viÖc mua s¨ms TSC§ ®ã.
b1) NÕu tiÒn mua TSC§ dïng tõ vèn XDCB, c¸c quü th× kÐ to¸n ghi:
BT1: Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸, thuÕ VAT, tæng tiÒn thanh to¸n cña TSC§ ®ã.
Nî TK 211:Nguyªn gi¸ (gåm c¶ chi phÝ, kh«ng cã VAT).
Nî TK 133: ThuÕ VAT ®îc khÊu trõ.
Cã TK :111,112,331: Tæng tiÒn thanh to¸n.
BT2: Ph¶n ¸nh nguån sö dông vÒ vèn kinh doanh.
11
Nî TK 441(ct:cÊp, gãp bæ sung) :Sè vèn ®· dïng.
Nî TK414,415....431:
Sè quü ®· dïng.
Cã 411 (ct:cÊp,gãp bæ sung):Nguyªn gi¸.
b2) NÕu dïng vèn khÊu hao ®Ó mua TSC§ th× kÕ to¸n ph¶n ¸nh
BT1: nh b1vµ ph¶n ¸nh BT2 nh sau
Ghi ®¬n: Cã TK 009:Sè vèn khÊu hao ®· dïng ®Ó mua TSC§.
b3) NÕu dïng tiÒn vay ®Ó mua TSC§
BT1:Ph¶n ¸nh, nguyªn gi¸,VAT tiÒn vay .
Nî TK 211:Nguyªn gi¸.
Nî TK 133: ThuÕ VAT ®îc khÊu trõ.
Cã TK 341:TiÒn vay nî tr¶ trùc tiÕp.
Khi nµo doanh nghiÖp cã tiÒn tr¶ sè tiÒn vay,khi ®ã kÕ to¸n c¨n cø vµo nguån
sö dông tr¶ vay ®Ó ph¶n ¸nh nh sau:
BT2:
+ NÕu dïng quü tr¶ vay.
Nî TK414,415....431(Sè quü ®· dïng)
Cã TK 411:Nguån vèn kinh doanh.
+ NÕu dïng TK 009 tr¶ vay .
Ghi ®¬n :Cã TK 009: Sè vèn khÊu hao ®· dïng ®Ó mua TSC§.
c) Víi TSC§ t¨ng do doanh nghiÖp XDCB hoµn thµnh.
BT1: Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ cña TSC§ ®ã.
Nî TK 211: Nguyªn gi¸.
Cã TK :2412:Gi¸ quyÕt to¸n duyÖt céng chi phÝ(nÕu
cã), kh«ng cã VAT.
BT2: KÕ to¸n c¨n cø vµo nguån sö dông dïng ®Ó XDCBch cho TSC§ trªn
mµ ph¶n ¸nh gièng nh:
*BT2 cña b1
12
*BT2 cña b2 hoÆc BT2 cña b3.
d) Víi TSC§ t¨ng do lîng chuyÓn tõ CCDC.
d1) CCDC cha sö dông chuyÓn vÒ TSC§.
Nî TK 211:Nguyªn gi¸
Cã TK 1531:Gi¸ gèc ghi sæ
Cã TK 111, 112, 331 :Chi phÝ l¾p ®Æt thªm
d2). CCDC ®ang sö dông
Nî TK 211:Nguyªn gi¸.
Cã TK 1421:Gi¸ trÞ cßn l¹i cña CCDC
Cã Tk 2141 :gi¸ trÞ hao mßn ®· ph©n bæ cña TSC§
Cã TK 111, 112, 331 :Chi phÝ l¾p ®Æt thªm
e) T¨ng do ®¸nh gi¸ TSC§.
BT1: PhÇn chªnh lÖch t¨ng nguyªn gi¸
Nî TK 211:
Cã TK 412:
BT2: PhÇn trªnh lÖch t¨ng hao mßn(nÕu cã)
Nî TK 412:
Cã TK 214:
i). Ph¸t hiÖn thõa do kiÓm kª.
- NÕu TSC§ ®ã ®ang sö dông,cÇn trÝch bæ sung khÊu hao
Nî c¸c TK liªn quan(627, 641, 642)
Cã TK 214(2141):
-NÕu TSC§ lµ cña ®¬n vÞ kh¸c th× th«ng b¸o cho hä, nÕu kh«ng biÐt cña ®¬n
vÞ nµo th× trong thêi gian chê sö lý kÕ to¸n theo dâi ë TK 3381
Nî TK 211:Nguyªn gi¸
13
Cã TK 214:Gi¸ trÞ hao mßn
Cã TK3381:Gi¸ trÞ cßn l¹i
2.2). H¹ch to¸n biÕn ®éng gi¶m
Khi doanh nghiÖp cã TSC§ gi¶m th× kÕ to¸n c¨n cø thÎ TSC§,vµ chøng t liªn
quan ®Ó ghi nh sau:
a) Víi TSC§ gi¶m do doanh ngjiÖp thanh lý , nhîng b¸n
BT1:Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ ,hao mßn, GTCL cña TSC§ ®ã.
Nî TK 821:GTCL
Nî TK 2141:Hao mßn ®· khÊu hao
Cã TK 211 :Nguyªn gi¸
BT2: Ph¶n ¸nh chi phÝ cho thanh lý nhîng b¸n
Nî TK 821:Sè chi phÝ
Cã TK 111, 112, 331, 338:Sè chi phÝ
BT3: Ph¶n ¸nh sè thu vÒ cña thanh lý nhîng b¸n
Nî TK 111, 112, 131, 1528:Sè thu
Cã TK 721: Gi¸ b¸n, thu(doanh thu)
Cã TK 3331 :ThuÕ VAT ®Çu ra.
b) Víi TSC§ gi¶m do doanh nghiÖp xuÊt, mang gãp vèn liªn doanhvíi ®¬n vÞ
kh¸c,. Dùa vµo biªn b¶n gãp vèn ghi:
Nî TK 222(ct): Gi¸ tho¶ thuËn gãp
Nî TK 2141 : Hao mßn ®· khÊu hao
Cã TK 211
: Nguyªn gi¸
Cã(hoÆc nî) TK:412: Chªnh lÖch gi÷a gi¸ tho¶ thuËn víi GTCL
-NÕu doanh nghiÖpcã ®Êt ®îc cÊp tríc kia nay ®îc phÐp mang ®i gãp vèn liªn
doanh ®Êt ®ã
Nî TK 222 (ct):Gi¸ trÞ vèn gãp cña ®Êt
14
Cã TK 411(ct:cÊp) :T¨ng vèn cÊp
-NÕu tr¶ l¹i TSC§ cho c¸c bªn tham gia liªn doanh
BT1:Xo¸ sæ TSC§
Nî TK(ct:vèn kinh doanh) :GTCL
Nî TK 214(2141) : Gi¸ trÞ hao mßn
Nî (cã) TK:412 :PhÇn chªnh lÖch (nªó cã)
Cã TK 211 :Nguyªn gi¸
BT2:Thanh to¸n nèt sè vèn liªn doanh cßn l¹i
Nî TK 411 :(ct:vèn liªn doanh)
Cã TK 111, 112, 338:PhÇn chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ vèn gãp víi GTCL
c). Gi¶m do chuyÓn thµnh CCDC nhá
-NÕu GTCL nhá,kÕ to¸n sÏ ph©n bæ vµo chi phÝ sxkd
Nî TK 214:GTHM luü kÕ
Nî TK 627(6273):TÝnh vµo chi phÝ SXC
Nî TK 641(6413) :TÝnh vµo chi phÝ b¸n hµng
Nî TK 642(6423) :Týnh vµo chi phÝ QLDN
Cã TK 211 :Nguyªn gi¸ TSC§
-NÕu GTCL lín, ®a vµo chi phÝ tr¶ tríc dÓ ph©n bæ dÇn.
Nî TK 214 :GTHM luü kÕ
Nî TK :142(1421) :GTCL
Cã TK: 211 :Nguyªn gi¸ TSC§
-NÕu TSC§ cßn míi,cha sö dông th× :
Nî TK 153(1531) NÕu nhËp kho
Nî TK 142(1421): NÕu ®em sö dông
Cã TK 211: Nguyªn gi¸ TSC§
15
d) ThiÕu ph¸t hiÖn qua kiÓm kª.
C¨n cø vµo biªn b¶n kiÓm kª vµ quyÕt sö lý cña gi¸m ®èc doanh nghiÖp kÕ to¸n
ghi:
Nî TK 214(2141) : GTHM
Nî TK 3388,334: Gi¸ trÞ c¸ nh©n ph¶i båi thêng
Nî TK 1381 : gi¸ trÞ thiÕu chê sö lý
Nî TK 411: Ghi gi¶m vèn
Nî TK 821 :tÝnh vµo chi phÝo bÊt thêng
Cã TK 211: nguyªn gi¸
II) h¹ch to¸n tsc® thuª ngoµi vµ cho thuª.
1). H¹ch to¸n TSC§ ®i thuª(cho thuª) tµi chÝnh.
1.1). Tµi kho¶n sö dông lµ:TK212- TSC§ thuª tµi chÝnh.
-Bªn nî : Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ di thuª dµi h¹n t¨ng thªm.
-Bªn cã : Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ ®ang thuªdµi h¹n gi¶m do gi¶ bªn cho
thuª hoÆc mua l¹i.
-D nî: Nguyen gi¸ TSC§ ®ang thuª dµi h¹n.
1.2) Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n.
* ë ®¬n vÞ ®i thuª gåm:
a) Khi nhËn TSC§ thuª ngoµi c¨n cø vµo hîp ®ång thuª,®Ó x¸c ®Þnh nguyªn
gi¸, l·i thuª cña TSC§ ®ã vµ ghi:
Nî TK 212 :nguyªn gi¸(PV)
Nî TK 1421:l·i thuª(FV-PV)
Cã TK 342 : Tæng tiÒn thuª ph¶i tr¶(FV)
b) §Þnh kú thanh to¸n tiÒn thuª theo hî ®ång.
Nî TK 342(hoÆc315) : sè tiÒn thuª ph¶i tr¶.
16
Nî TK 133(1332) :thuÕ VAT.
Cã TK liªn quan (111,112,.......):tæng sè ®· thanh to¸n
c) Hµng kú trÝch khÊu hao TSC§ ®i thuª vµ kÕt chuyÓn(trõ dÇn)l·i ph¶i tr¶
vµo chi phÝ kinh doanh.
Nî TK liªn quan (626,641,642):
Cã TK 214(2141): s« khÊu hao ph¶i trÝch.
Cã TK 1421:trõ dÇn l·i ph¶i tr¶ vµo chi phÝ.
d) Khi kÕt thóc hîp ®ång thuª.
- NÕu tr¶ l¹iTSC§ cho bªn thuª.
Nî TK 1421: chuyÓn GTCL cha khÊu hao hÕt.
Nî TK 214(2142) : GTHM.
Cã TK 212 :nguyªn gi¸ TSC§ ®i thuª
-NÕu bªn ®i thuª ®îc quyÒn sæ h÷u hoµn toµn.
BT1: chuyÓn quyÒn nguyªn gi¸ TSC§
Nî TK 211,213:
Cã TK 212: nguyªn gi¸
-BT2: KÕt chuyÓn GTHM luü kÕ
Nî TK214(2142):
Cã TK 214(2131,2143): GTHM
-NÕu bªn ®i thuª ®îc mua l¹i
Nî TK 211,213:gi¸ trÞ tr¶ thªm(kh«ng cã VAT)
Nî TK 133(1332) thuÕ VAT
Cã TK 111,112,342:
* ë ®¬n vÞ cho thuª:
a) Khi giao TSC§ cho bªn di thuª
17
Nî TK 228: gi¸ trÞ TSC§ cho thuª.
Nî TK 214(2141,2143): GTHM(nÕu cã)
Cã TK 211,213: nguyªn gi¸ TSC§ cho thuª
Cã TK 214: chuyÓn gi¸ trÞ XDCB hoµn thµnh cho thuª
b) §Þnh kú (th¸ng,quý,n¨m), theo hîp ®ång,ph¶n ¸nh sè tiÒn thu vÒ cho thuª
tõng kú(c¶ vèn lÉn l·i).
Nî TK liªn quan (111,112,1388....):tæng sè thu
Cã TK 711:thu vÒ cho thuª TSC§
Cã TK 3331(33311):thuÕ VAT
§ång thêi x¸c ®Þnh gi¸ trÞ TSC§ cho thuª ph¶i thu håi trong qu¸ tr×nh ®Çu t t¬ng øng víi tõng thßi kú.
Nî TK811:
Cã TK 228:
c) NÕu chuyÓn quyÒn së h÷u hoÆc b¸n cho bªn ®i thuÓ tr íc khi hÕt h¹n hoÆc
khi hÕt h¹n cho thuª.
BT1: Ph¶n ¸nh sè thu vÒ chuyÓn nhîng tµi s¶n
Nî TK liªn quan(111,112,131...) :tæng sè thu
Cã TK 3331(33311) thuÕ VAT
Cã TK 711 : thu nhËp ho¹t ®éng tµi chÝnh
BT2: Ph¶n ¸nh sè vèn ®Çu t cßn l¹i cha thu håi
Nî TK 811.
Cã TK228
d) NÕu nhËn l¹i TSC§ khi hÕt h¹n cho thuª,c¨n cø gi¸ trÞ ® îc ®¸nh gi¸l¹i
(nÕu cã) ghi t¨ng TSC§.
Nî TK 211,213:gi¸ trÞ ®¸nh gi¸ l¹i hoÆc GTCL
18
Nî TK 811(hoÆc cã 711): phÇn chªnh lÖchgi÷a GTCL cha thu håi víi gi¸ trÞ
®îc ®¸nh gi¸ l¹i
Cã TK228:GTCL cha thu håi.
2). Thuª (cho thuª) ho¹t ®éng.
2.1) T¹i ®¬n vÞ thuª.
C¨n cø hép ®ång thuª TSC§ vµ c¸c chi phÝ kh¸c cã liªn quan®Õn viÖc thuª
ngoµi(vËn chuûÓn,bèc dì...),kÕ to¸n ghi:
Nî TK liªn quan (627,641,6420:tiÒn thuª kh«ng cã VAT vµ chi phÝ kh¸c
Nî TK133(1331) thuÕ VAT
Cã TK
331(hoÆc 3388); sè tiÌn thuª ph¶i tr¶
Cã TK 111,112: c¸c chi phÝ kh¸c
VËy khi tr¶ tiÒn cho ®¬n vÞ cho thuª
Nî TK331(hoÆc 3388):
Cã TK 111, 112...
2.2) T¹i ®¬n vÞ cho thuª.
TSC§ vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp, nªn hµng th¸ng vÉn trÝch
khÊu hao vµ c¸c chi phÝ kh¸c cã liªn quan.
Nî TK 811: tËp hîp chi phÝ cho thuª
Cã TK 214(2141,2143): khÊu hao TSC§ cho thuª.
Cã TK liªn quan(111,112,.....): c¸c chi phÝ kh¸c
Kho¶n thu vÒ cho thuª:
Nî TK liªn quan(111,112,138...) : tæng sè thu
Cã TK 333(3331): thuÕ VAT ph¶i nép
Cã TK 711sè thu vÌ cho thuª(trõ thuÕ VAT)
III). h¹ch to¸n tsc® v« h×nh.
1. Tµi kho¶n sö dông :TK-213:TSC§ v« h×nh.
19
-Bªn nî: Nguyªn gi¸ TSC§ v« h×nh t¨ng thªm.
- Bªn cã: Nguyªn gi¸ TSC§v« h×nh gi¶m trong kú.
-D nî : Nguyªn gi¸ TSC§v« h×nh hiÖn cã.
Tµi kho¶n 213 cã 6 tiÓu kho¶n:
+TK 2131:QuyÒn sö dông ®Êt.
+TK 2132: Chi phÝ thµnh lËp doanh nghiÖp.
+TK:2133: B»ng ph¸t minh, s¸ng chÕ.
+TK 2134:Chi phÝ nghiªm cøu ph¸t triÓn.
+TK 2135:Chi phÝ lîi thÕ th¬ng m¹i.
+TK 2138:TSC§ v« h×nh kh¸c.
2) Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n.
2.1)H¹ch to¸n biÕn ®éng t¨ng.
a) T¨ng TSC§ v« h×nh trong qu¸ tr×nh thµnh lËp doanh nghiÖp, chuÈn bÞ kinh
doanh. Nh chi phÝ th¨m dß,khai tr¬ng...
Nî TK241(2412):tËp hîp chi phÝ thùc tÕ(kh«ng kÓ thuÕ VAT)
Nî TK133(1331): thuÕ VAT ®îc khÊu trõ
Cã TK liªn quan(111,112,331,333):
Khi kÕt thóc qu¸ tr×nh ®Çu t,bíc vµo kinh doanh
NîTK213(2132):
Cã TK 241:
NÕu sö dông vèn chñ së h÷u ghi:
Nî TK liªn quan (414,431,441):
Cã TK 411:
b) T¨ng do bá tiÒn mua b»ng ph¸t minh,s¸ng chÕ,®Æc nhînh,quyÒn sö dông ®Êt.
BT1: Ph¶n ¸nh nguyªn gi¸ TSC§ t¨ng thªm.
20
- Xem thêm -