Tài liệu Thực hiện chính sách phát triển cán bộ trên địa bàn huyện phú ninh, tỉnh quảng nam

VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN KHẮC TRỌNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN CÁN BỘ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN PHÚ NINH, TỈNH QUẢNG NAM LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG HÀ NỘI, năm 2019 VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN KHẮC TRỌNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN CÁN BỘ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN PHÚ NINH, TỈNH QUẢNG NAM Chuyên ngành : Chính sách công : 834.04.02 Mã số NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS. TS. LƯU VĂN QUẢNG HÀ NỘI, năm 2019 LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn này, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến PGS.TS Lưu Văn Quảng - Phó Viện trưởng Viện Chính trị học đã hướng dẫn chi tiết, tận tình trong suốt quá trình thực hiện luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn các giảng viên đã truyền đạt các kiến thức cần thiết làm nền tảng cho luận văn, Phòng Đào tạo, bộ phận sau Đại, học viện khoa học xã hội đã tạo điều kiện thủ tục thuận lợi để tôi được thực hiện luận văn thạc sĩ. Tôi xin chân thành cảm ơn lãnh đạo các cơ quan, phòng, ban cấp xã, huyện Phú Ninh tỉnh Quảng Nam, các đồng nghiệp, các bạn bè đã nhiệt tình cộng tác, cung cấp những tư liệu thực tế và thông tin cần thiết để tôi hoàn thành luận văn này. Cảm ơn gia đình đã luôn theo dõi và động viên, ủng hộ cho tôi trong suốt quá trình nghiên cứu, tạo động lực giúp tôi thực hiện tốt luận văn thạc sĩ của mình. Xin chân thành cảm ơn! LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của tôi. Các số liệu trong luận văn là trung thực, xuất phát từ tình hình thực tế của đơn vị. Kết quả nghiên cứu được trình bày trong luận văn này không sao chép của bất kì luận văn nào và không được công bố trong bất cứ công trình nghiên cứu nào trước đây. Tác giả luận văn Nguyễn Khắc Trọng MỤC LỤC MỞ ĐẦU.......................................................................................................................................................1 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN CÁN BỘ CỦA VIỆT NAM............................................7 1.1. Một số khái niệm cơ bản................................................................................................................7 1.2. Thực hiện chính sách phát triển cán bộ................................................................................11 1.3. Những yếu tố ảnh hưởng đến thực hiện chính sách phát triển cán bộ ở nước ta......................................................................................................................................................................22 CHƯƠNG 2. THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN CÁN BỘ TẠI HUYỆN PHÚ NINH, TỈNH QUẢNG NAM – THỰC TRẠNG VÀ NHỮNG VẤN ĐỀ ĐẶT RA.................................................................................................................................25 2.1. Khái quát chung về huyện Phú Ninh.....................................................................................25 2.2. Thực trạng thực hiện chính sách phát triển cán bộ ở huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng Nam.................................................................................................................................................32 2.3. Những vấn đề đặt ra trong thực hiện chính sách phát triển cán bộ tại huyện Phú Ninh......................................................................................................................................................54 CHƯƠNG 3. QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT LƯỢNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN CÁN BỘ TRÊN ĐỊA BÀN HUYỆN PHÚ NINH............................................................................................................................58 3.1. Về quan điểm....................................................................................................................................58 3.2. Một số giải pháp nhằm nâng cao chất lượng thực hiện chính sách phát triển cán bộ của huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng Nam trong giai đoạn từ nay đến năm 2020, định hướng đến năm 2025......................................................................................................58 3.3. Một số đề xuất, kiến nghị............................................................................................................66 KẾT LUẬN...............................................................................................................................................68 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT STT 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1. Kết quả quy hoạch cán bộ nhiệm kỳ 2015 – 2020, 2016-2021 của huyện Phú Ninh......................................................................................................................................................37 Bảng 2.2. Đánh giá kết quả thực hiện chính sách phát triển cán bộ huyện Phú Ninh . 49 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong sự nghiệp cách mạng của Đảng và Nhà nước ta Cán bộ là nhân tố quan trọng trong sự thành bại; công tác cán bộ là yếu tố chủ chốt của công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị. Vì vậy, trong suốt tiến trình lịch sử cách mạng Việt Nam, Đảng ta luôn chú trọng đến việc xây dựng, thực hiện và phát triển chính sách cán bộ. Hội nghị Ban Chấp hành Trung ương Đảng lần thứ V, khóa IX, Đảng ta đã xác định: “Phát triển đội ngũ cán bộ cơ sở có năng lực tổ chức và vận động nhân dân thực hiện đường lối của Đảng, pháp luật của Nhà nước, công tâm, thạo việc, tận tụy với dân, biết phát huy sức dân, không tham nhũng, không ức hiếp dân, trẻ hóa đội ngũ, chăm lo công tác đào tạo, bồi dưỡng, giải quyết hợp lý và đồng bộ chính sách đối với cán bộ cơ sở” [7, tr.167]. Chủ tịch Hồ Chí Minh khi bàn về vai trò của cán bộ trong sự nghiệp cách mạng, Người luôn đặt cán bộ trong sự tổng hòa các mối quan hệ. Người coi "cán bộ là cái gốc của mọi công việc" [17, tr.269]. Theo quan niệm của Chủ tịch Hồ Chí Minh, ta thấy được tầm quan trọng của Cán bộ thiết yếu như cây là phải có gốc, không có gốc thì cây sẽ héo, sông thì phải có nguồn, không có nguồn thì sông cạn. Vì vậy không có cán bộ thì thực thi công việc khó có thể hoàn thành. Cán bộ còn được hiểu "là cái dây chuyền của bộ máy" [17, tr.269]. Như một bộ máy có liên quan đến nhiều bộ phận, khi có một bộ phận nào không hoạt động thì bộ máy đó cũng tê liệt. Từ đó ta có thể thấy nếu cán bộ không tốt thì chính sách không thể thực hiện được, mặt khác những hoạch định, xây dựng chính sách mới sẽ sai lầm hoặc không phù hợp. Gần đây, ngày 19/5/2018, Bộ Chính trị đã ban hành Nghị quyết Hội nghị lần thứ 7 Ban Chấp hành Trung ương Khóa XII về tập trung xây dựng đội ngũ cán bộ các cấp, nhất là cấp chiến lược, đủ phẩm chất, năng lực và uy tín, ngang tầm nhiệm vụ; trong nghị quyết có nêu: Cán bộ là nhân tố quyết định sự thành bại của cách mạng; công tác cán bộ là khâu "then chốt" của công tác xây dựng Đảng và hệ thống chính trị. Xây dựng đội ngũ cán bộ, nhất là cán bộ cấp chiến lược là nhiệm vụ quan 1 trọng hàng đầu, là công việc hệ trọng của Đảng, phải được tiến hành thường xuyên, thận trọng, khoa học, chặt chẽ và hiệu quả. Đầu tư xây dựng đội ngũ cán bộ là đầu tư cho phát triển lâu dài, bền vững. Qua thực tiễn việc thực hiện chính sách phát triển CB đã được nâng lên từng bước nhưng vẫn còn bộc lộ nhiều yếu kém, chưa đáp ứng kịp những đòi hỏi về chính sách cán bộ trong thời kỳ mới. Trong điều kiện kinh tế thị trường với những tác động mặt trái và những hệ lụy xã hội phức tạp của nó, trong nội tình của Đảng đã xuất hiện tình trạng suy thoái nghiêm trọng, đặt sinh mệnh của Đảng và sự tồn vong của chế độ trước những thách thức hiểm nghèo. Đáng lo ngại là cán bộ suy thoái làm hỏng chính sách, làm tổn hại tới uy tín, thanh danh của Đảng. Nghiêm trọng về hậu quả do sự suy thoái sinh ra nó làm suy giảm, thậm chí đánh mất niềm tin của nhân dân với Đảng. Chất lượng cán bộ gắn liền với sức mạnh tổ chức, quyết định sự trong sạch vững mạnh của Đảng. Để tạo ra những đảm bảo cốt yếu đó, phải ra sức khắc phục những hạn chế, bất cập, yếu kém của chính sách phát triển cán bộ. Phải kịp thời đổi mới chính sách cán bộ, phải tạo ra động lực, đột phá từ chính sách để vượt qua những điểm nghẽn của chính sách này. Trong những năm qua việc tổ chức thực hiện chính sách phát triển cán bộ trên địa bàn huyện Phú Ninh có nhiều chuyển biến, từng bước đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong tình hình mới; huyện đã có nhiều cách làm mới, giải pháp phù hợp nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trên địa bàn huyện. Tuy nhiên bên cạnh kết quả đạt được, công tác thực hiện chính sách phát triển cán bộ của huyện vẫn còn nhiều hạn chế, bất cập. Theo Báo cáo tổng kết thực hiện Nghị quyết Trung ương 3 (khóa VIII) về Chiến lược cán bộ thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước của huyện đã chỉ rõ: Một số cán bộ năng lực thực tiễn, hiệu quả công việc có mặt chưa đáp ứng yêu cầu; khả năng dự báo, chủ động xử lý công việc chưa hiệu quả; vẫn còn một số cán bộ thiếu tinh thần trách nhiệm, ý thức tổ chức kỷ luật chưa cao..., chính sách phát triển cán bộ trên địa bàn huyện còn nhiều lúng túng, bị động. Những điều này ảnh hưởng không nhỏ đến chất 2 lượng, hiệu quả lãnh đạo, chỉ đạo và tổ chức triển khai thực hiện các nhiệm vụ chính trị của địa phương. Để việc thực hiện chính sách phát triển cán bộ trên địa bàn huyện tạo ra sự chuyển biến tích cực, hạn chế những yếu kém, khắc phục những bất cập, cần có những giải pháp phù hợp nhằm phát huy vai trò tiên phong của đội ngũ cán bộ trong việc vận dụng chủ trương, đường lối của Đảng vào thực tiễn địa phương, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội trên địa bàn huyện trong thời gian tới. Xuất phát từ thực tiễn đó, tôi quyết định chọn đề tài “Thực hiện chính sách phát triển cán bộ trên địa bàn huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng Nam” để làm luận văn thạc sĩ. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Thực hiện chính sách phát triển cán bộ là vấn đề luôn được nghiên cứu và đề cập đến nhiều trong thời gian qua. Đồng thời, vấn đề này cũng được đề cập khá nhiều trong các tài liệu, văn kiện, nghị quyết, chỉ thị, nghị định, quyết định của Đảng và Nhà nước ta. Các công trình nghiên cứu phong phú của nhiều nhà khoa học, nhiều tác giả, được nhìn nhận ở nhiều khía cạnh khác nhau. Tiêu biểu như: * Các công trình nghiên cứu đã được xuất bản thành sách: TS. Nguyễn Minh Phương và TS. Thang Văn Phúc (2005), Cơ sở lý luận và thực tiễn xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức, Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia, Hà Nội. Là một công trình nghiên cứu quy mô và đóng phần quan trọng trong việc góp phần làm rõ các cơ sở khoa học để xây dựng đội ngũ cán bộ, công chức tiềm lực ở Việt Nam hiện nay. Công trình nghiên cứu trên phạm vi rộng, do đó vấn đề thực hiện chính sách cán bộ chưa làm rõ trong nghiên cứu này.Qua đây, tác giả xin kế thừa một phần cơ sở lý luận để phục vụ cho luận văn. Trong Tạp chí Xây dựng Đảng, số 9-2012, tác giả Tô Huy Rứa, có đăng Quyết tâm đổi mới công tác cán bộ, xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý đáp ứng yêu cầu. Tác giả đã đánh giá thực trạng công tác xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý; đồng thời, nhấn mạnh các vấn đề về mục tiêu, nhiệm vụ, giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ lãnh đạo, quản lý theo tinh thần Kết luận số 24-KL/TW của Bộ 3 Chính trị (khóa XI) và Nghị quyết Trung ương 4 (khóa XI), yêu cầu cần thiết phải bổ sung, sửa đổi và ban hành hệ thống các cơ chế, chính sách mới nhằm khuyến khích, đổi mới trong công tác đánh giá, quy hoạch, tạo nguồn, luân chuyển, đào tạo, bồi dưỡng cán bộ lãnh đạo, quản lý các cấp, các ngành. Tạp chí Xây dựng Đảng, số 10-2015, Trần Lưu Hải (Phó trưởng Ban Tổ chức Trung ương Đảng) có bài Một chặng đường đôi mới trong công tác tổ chức, cán bộ. Tác giả phân tích, đánh giá kết quả đạt được trong quá trình triển khai, thực hiện các chủ trương, chính sách của Đảng về công tác cán bộ; qua đó, chỉ ra nhũng bất cập, hạn chế; đồng thời rút ra một số bài học kinh nghiệm và một số giải pháp để thực hiện công tác cán bộ trong thời gian đến. Nhà xuất bản Chính trị Quốc gia 2014 có đăng bài của Tác giả Trần Văn Minh, Đổi mới công tác cán bộ của Đảng Cộng sản Việt Nam trong tình hình mới. Tác giả đã phân tích các nội dung của chính sách cán bộ như công tác quy hoạch, công tác đào tạo, bồi dưỡng; công tác luân chuyển, điều động, bố trí, quản lý, sử dụng và thực hiện chính sách phát triển CB, qua đó đưa ra một số giải pháp cần đổi mới về việc thực hiện chính sách phát triển CB trong tình hình mới. Tạp chí Cộng sản, tháng 4-2015, có đăng bài của tác giả Nguyễn Thị Mai Anh, về Yêu cầu và giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ thời kỳ hội nhập quốc tế. Bài nghiên cứu đã đánh giá thực trạng của đội ngũ CB hiện nay, qua đó đã đề ra một số giải pháp xây dựng đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong thời kỳ mới. Như vậy, đã có nhiều tác giả nghiên cứu về chính sách cán bộ với nhiều góc độ tiếp cận khác nhau. Nhưng các đề tài nghiên cứu về chính sách phát triển cán bộ của các công trình nghiên cứu nêu trên đã không còn phù hợp trong thực tiễn, do chính sách, pháp luật và các yếu tố tác động đến chất lượng đội ngũ cán bộ đã có sự thay đổi lớn trong những năm qua; mặc khác, nghiên cứu về cán bộ trên địa bàn huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng Nam có những khác biệt lớn. Dù vậy những công trình nghiên cứu nêu trên vẫn là nguồn tài liệu quý báu, có giá trị tham khảo nên tác giả xin được kế thừa và tiếp thu có chọn lọc trong nghiên cứu này. 4 3. Mục đích và nhiệm vụ của nghiên cứu 3.1. Mục đích nghiên cứu Từ cơ sở lý luận và thực tiễn về chính sách phát triển cán bộ, đề tài tiến hành phân tích hiện trạng thực hiện chính sách phát triển cán bộ trên địa bàn huyện Phú Ninh và đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao chất lượng thực hiện chính sách phát triển cán bộ của huyện nói riêng, và tỉnh Quảng Nam nói chung trong thời gian tới. 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Xuất phát từ mục tiêu trên, đề tài xác định nhiệm vụ cụ thể sau: - Làm rõ cơ sở lý luận về việc thực hiện chính sách phát triển cán bộ. Phân tích thực trạng thực hiện chính sách phát triển cán bộ trên địa bàn huyện Phú Ninh tỉnh Quảng Nam - Chỉ ra những hạn chế bất cập về việc thực hiện chính sách phát triển cán bộ trên địa bàn huyện Phú Ninh tỉnh Quảng Nam - Đưa ra những giải pháp nhằm hoàn thiện chính sách phát triển cán bộ và nâng cao chất lượng thực hiện chính sách phát triển cán bộ ở huyện Phú Ninh nói riêng, ở tỉnh Quảng Nam nói chung trong thời gian tới. 4. Đối tượng và phạm vi của nghiên cứu 4.1. Đối tượng nghiên cứu Quá trình thực hiện các chính sách phát triển cán bộ nhằm nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ trên địa bàn huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng Nam là đối tượng nghiên cứu của đề tài. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - - Về thời gian: phạm vi về thời gian nghiên cứu từ 2010 đến nay - Về không gian: huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng Nam. Về khách thể: Các chính sách phát triển cán bộ trên địa bàn huyện Phú Ninh tỉnh Quảng Nam. 5. Cơ sở lý luận và phương pháp nghiên cứu 5.1. Cơ sở lý luận Trên cơ sở thế giới quan khoa học và phương pháp luận duy vật Mác-xít, luận văn sử dụng một số phương pháp sau: 5 5.2. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp phân tích, tổng hợp tài liệu: tác giả thu thập, phân tích, tổng hợp các tài liệu có liên quan đến vấn đề nghiên cứu, đặc biệt là các báo cáo của cơ quan hữu quan; các bài báo, bài viết và công trình nghiên cứu khoa học. Bài nghiên cứu đã sử dụng các số liệu từ các công trình nghiên cứu, các số liệu của các phòng chức năng tại Huyện Phú Ninh. Ngoài ra tác giả còn sử dụng phương pháp thu thập thông tin, phương pháp phỏng vấn, thống kê và so sánh. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn 6.1. Ý nghĩa lý luận Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể là tư liệu tham khảo góp phần xây dựng, nâng cao chất lượng các chính sách phát triển cán bộ huyện Phú Ninh trong giai đoạn hiện nay và những năm tiếp theo. Cơ sở lý luận của luận văn cũng có thể được sử dụng cho việc nghiên cứu các vấn đề liên quan đến chính sách cán bộ cấp huyện ở nước ta hiện nay. 6.2. Ý nghĩa thực tiễn Trên cơ sở những giải pháp mang tính khả thi, đề tài có thể vận dụng vào giải quyết vấn đề thực tiễn ở địa phương, góp phần thực hiện tốt các khâu trong công tác thực hiện chính sách cán bộ, từ đó, nâng cao hiệu quả việc thực hiện chính sách phát triển cán bộ của huyện Phú Ninh, đáp ứng yêu cầu, nhiệm vụ trong giai đoạn hiện nay. 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, kiến nghị, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm nội dung 3 chương sau: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về thực hiện chính sách phát triển cán bộ ở Việt Nam Chương2: Thực hiện chính sách phát triển cán bộ tại huyện Phú Ninh – tỉnh Quảng Nam Chương 3: Quan điểm và giải pháp nâng cao chất lượng thực hiện chính sách phát triển cán bộ trên địa bàn huyện Phú Ninh, tỉnh Quảng Nam 6 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH PHÁT TRIỂN CÁN BỘ CỦA VIỆT NAM 1.1. Một số khái niệm cơ bản 1.1.1. Khái niêm chính sách công Chính sách công được tiếp cận nghiên cứu từ những góc độ khoa học khác nhau theo đó có những cách hiểu, xác định không hoàn toàn giống nhau về khái niệm này, cụ thể như: Chính sách công là những hoạt động mà chính quyền chọn làm và không làm. Cách tiếp cận này thì các hoạt động mà chính quyền không làm hoặc làm sẽ có sự tác động, làm ảnh hưởng lâu dài đến nhân dân thì mới là chính sách công. Như vậy có thể nói không phải tất cả những công việc mà chính quyền làm hoặc không làm đều là chính sách công. Chính sách công là chính sách do nhà nước đưa ra nhằm xác định nhà nước sẽ làm những việc gì, tại sao nhà nước phải làm, mục tiêu của việc làm đó là gì. Xu hướng chung là nhà nước ít làm những việc mà xã hội dân sự có thể làm, trong khi công dân với tư cách là người nộp thuế lại muốn nhà nước làm những điều họ mong muốn. Trên Tạp chí Kinh tế và dự báo (số tháng 1 năm 2012) do tác giả Đặng Ngọc Lợi viết cho rằng: chính sách công là chính sách của nhà nước, của Chính phủ là một bộ phận thuộc chính sách kinh tế và chính sách nói chung của mỗi nước. Tác giả Lê Chi Mai: chính sách công có những đặc trưng cơ bản như: chủ thể ban hành chính sách công là nhà nước; chính sách công không chỉ là các quyết định mà còn là những hành vi, hành động thực tiễn trong thực hiện chính sách; chính sách công tập trung xử lý, giải quyết những vấn đề phát sinh, đang đặt ra trong đời sống kinh tế - xã hội theo mục đích xác định; chính sách công bao gồm nhiều quyết định chính sách có mối quan hệ, liên quan lẫn nhau. Trong bài viết của mình tác giả Lê Chi Mai còn đưa ra khái niệm “chính sách 7 tư” là chính sách do các cơ quan, tổ chức ban hành nhằm giải quyết những vấn đề thuộc về nội bộ của cơ quan, tổ chức, không có hiệu lực thi hành bên ngoài phạm vi của cơ quan, tổ chức. Như vậy, các quan niệm trên đã nêu ta thấy có những điểm tương đồng trong các quan niệm về chính sách công như: tính hành động thực tiễn, tính cộng đồng, tính nhà nước (xem quá trình triển khai, thực hiện là một phần của chính sách công). Như vậy, các quan niệm về chính sách công giữa các nhà nghiên cứu có những điểm nhấn khác nhau. Như vậy trong luận văn này, chính sách công theo tác giả được hiểu là: kết quả ý chí chính trị của nhà nước được thể hiện bằng một tập hợp các quyết định có mối liên quan với nhau, bao gồm trong đó có định hướng mục tiêu và cách thức xử lý, giải quyết những vấn đề công trong xã hội. Khái niệm này ta thấy đặc trưng của chính sách công là do nhà nước xây dựng để tác động trực tiếp lên các đối tượng quản lý một cách tương đối ổn định, bản chất của chính sách công là công cụ định hướng cho hành vi của các tổ chức, cá nhân phù hợp với thái độ chính trị của nhà nước trong việc giải quyết những vấn đề nỗi cộm, phát sinh trong xã hội. Để đạt được các mục tiêu đã đề ra, trước tiên chính sách đặt ra phải tồn tại trong thực tế xã hội, có nghĩa là chính sách phải thể hiện được vai trò định hướng thực hiện, hành động theo các mục tiêu nhất định đã đề ra. Như vậy, để một chính sách công tồn tại phải là tổng thể những mối quan hệ có sự tác động mang tính tích cực của hệ thống thể chế do nhà nước ban hành và tinh thần tự chủ, sáng tạo, nghiêm túc thực hiện của các chủ thể tham gia xử lý, giải quyết vấn đề chính sách trong một phạm vi không gian và thời gian nhất định. Đồng thời được bảo đảm của nhà nước thể hiện bằng các nguồn lực con người, môi trường văn hóa, chính trị, tài chính và pháp lý. 1.1.2. Khái niệm chính sách phát triển cán bộ * Cán bộ Theo quan điểm của Đảng ta thể hiện trong các văn kiện thì: Cán bộ bao gồm tất cả cán bộ, công chức, viên chức làm việc trong các tổ chức của hệ thống chính trị, lực lượng vũ trang, các doanh nghiệp nhà nước, các đơn vị sự nghiệp công 8 lập; những người được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ chức vụ lãnh đạo, quản lý và những người làm công tác chuyên môn, nghiệp vụ trong các tổ chức thuộc phạm vi công tác tổ chức và cán bộ của Đảng. Hiện nay, đội ngũ cán bộ gồm bốn loại chính: - Cán bộ lãnh đạo, quản lý của Đảng, Nhà nước, Mặt trận Tổ quốc và các đoàn thể chính trị - xã hội. - Cán bộ lãnh đạo, chỉ huy trong lực lượng vũ trang. Cán bộ tham mưu, khoa học, chuyên gia trong các cơ quan tham mưu, các đơn vị sự nghiệp công lập. - Cán bộ quản lý sản xuất, kinh doanh trong các doanh nghiệp, tổ chức kinh tế nhà nước. Theo Luật Cán bộ, công chức thì cán bộ bao gồm những người do bầu cử, đề bạt, bổ nhiệm để giữ một chức vụ nhất định trong cơ quan nhà nước, các tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội. Đặc điểm của cán bộ là những người được bầu cử, bổ nhiệm, đề bạt để giữ một chức vụ nhất định trong cơ quan của Đảng, cơ quan nhà nước, các đoàn thể chính trị - xã hội thuộc hệ thống chính trị nước ta. Đó là những người làm công tác lãnh đạo, quản lý của một tổ chức trong hệ thống chính trị, hưởng lương từ ngân sách nhà nước. Theo quy định tại khoản 1, Điều 4 Luật Cán bộ, công chức năm 2008: “Cán bộ là công dân Việt Nam, được bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ chức danh, chức vụ theo nhiệm kỳ trong cơ quan của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nhà nước, tổ chức chính trị - xã hội ở trung ương, ở tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương, ở huyện, quận, thị xã, thành phố thuộc tỉnh, trong biên chế và hưởng lương từ ngân sách nhà nước” [20, tr.84]. Theo quy định trên, tiêu chí để xác định cán bộ gắn với cơ chế bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ chức danh, chức vụ theo nhiệm kỳ. Những người đủ các tiêu chí quy định chung của cán bộ, công chức được tuyển dụng vào làm việc trong các cơ quan trong hệ thống chính trị thông qua con đường bầu cử, phê chuẩn, bổ nhiệm giữ chức danh, chức vụ theo nhiệm kỳ thì được xác định là cán bộ. 9 * Chính sách phát triển cán bộ Chính sách phát triển cán bộ là tất cả hệ thống các chủ trương, quan điểm của Đảng, Nhà nước đối với CB; là công cụ, các giải pháp để xây dựng đội ngũ CB chất lượng, đồng bộ, đáp ứng với yêu cầu, nhiệm vụ của mỗi thời kỳ cách mạng. Chính sách phát triển cán bộ gồm: chính sách sử dụng và quản lý cán bộ, chính sách đảm bảo lợi ích, chính sách bồi dưỡng, đào tạo và động viên tinh thần cán bộ. Chính sách phát triển cán bộ được xem là một trong những chính sách quan trọng của Đảng, Nhà nước, nó có tầm quan trọng đặc biệt đối với sự sự nghiệp cách mạng ở nước ta hiện nay. Chính sách là do con người tạo ra, nhưng nó lại tác động mạnh mẽ đến đời sống, hoạt động của con người. Chính sách có thể là động lực thúc đẩy tính tích cực, mở đường cho khả năng sáng tạo, nhiệt tình, trách nhiệm của con người, nhưng cũng nó cũng có thể làm kiềm hãm những hoạt động, làm mờ đi tài năng, sáng tạo của họ. Vì vậy, chúng ta có thể khẳng định rằng chất lượng CB luôn gắn liền với hệ thống chính sách CB, nó còn góp phần ổn định, phát triển và tiến bộ xã hội, bảo đảm làm cho mọi người có cuộc sống phát triển hài hòa, bình đẳng. 1.1.3. Khái niệm thực hiện chính sách phát triển cán bộ Thực hiện chính sách phát triển cán bộ là một khâu cấu thành chính sách toàn bộ quá trình chuyển hóa ý chí của chủ thể chính sách thành hiện thực với các đối tượng quản lý nhằm đạt mục tiêu nhất định. Tổ chức thực hiện phát triển chính sách là trung tâm kết nối giữa các khâu trong thực hiện chính sách thành một hệ thống. Vì vậy nếu chúng ta ban hành được chính sách có chất lượng, đúng là rất quan trọng, nhưng việc triển khai thực hiện chính sách đảm bảo đúng và có hiệu quả còn quan trọng hơn. Khi đã ban hành chính sách đúng mà không thực hiện hay thực hiện mà không đúng với mục đích, ý nghĩa của chính đó thì sẽ không có ý nghĩa, trở thành khẩu hiệu suông, không những vậy mà nó còn ảnh hưởng đến uy tín của chủ thể ban hành, hoạch định chính sách và sẽ dẫn đến sự thiếu niềm tin, tin tưởng và sự phản ứng của nhân dân, gây dư luận không tốt đối với nhà nước. Không những vậy nó 10 còn ảnh hưởng không tốt về mặt chính trị, xã hội, tạo sự bất ổn trong công tác quản lý, lãnh đạo, điều hành của nhà nước. Qua quá trình triển khai, thực hiện chính sách mới biết được chính sách đó có hiệu quả, đi vào thực tế hay không. Đồng thời qua thực tiển thực hiện chính sách sẽ góp phần bổ sung, điều chỉnh và hoàn thiện chính sách cho phù hợp với thực tiễn xã hội, đáp ứng sát đúng với yêu cầu của cuộc sống hơn. Bên cạnh đó, việc đánh giá, phân tích một chính sách (mức độ xấu, tốt) chỉ có số liệu, có sức thuyết phục, cơ sở đầy đủ sau khi được thực hiện. Thực tiễn là kết quả, chân lý thực hiện chính sách phát triển là cơ sở đánh giá, là thước đo một cách chính xác, chất lượng, khách quan và hiệu quả của việc thực hiện một chính sách. Việc chuyển tải chính sách vào thực tiễn cuộc sống xã hội là một quá trình gian nan, phức tạp đầy biến động, nó chịu sự tác động của nhiều yếu tố khác nhau giúp các nhà hoạch định và tổ chức thực hiện chính sách rút ra kinh nghiệm để đưa ra được các nhiệm vụ, giải pháp hữu hiệu trong thực thi chính sách phát triển. 1.2. Thực hiện chính sách phát triển cán bộ 1.2.1. Về mục tiêu và chủ thể của chính sách phát triển CB: Mục tiêu chung của chính phát triển CB là để đáp ứng yêu cầu xây dựng, phát triển đội ngũ cán bộ có uy tín, có trình độ chuyên môn cao, có trách nhiệm, kỷ cương, kỷ luật, cần kiệm, liêm chính, từng bước hiện đại hóa, làm nòng cốt trong việc thực hiện các nhiệm vụ, giải pháp và mục tiêu mà Đảng và Nhà nước đã đề ra. Để đạt được mục tiêu nêu trên, chính sách phát triển cán bộ cần hướng tới đạt được những mục tiêu cụ thể như sau: - Từng bước củng cố, nâng cao chất lượng đội ngũ CB có chuyên môn, am hiểu thực tiễn, các nhiệm vụ chủ yếu của công tác phát triển CB trong cơ quan, đơn vị; tích cực hỗ trợ cho hoạt động của đội ngũ cán bộ chuyên trách để bao quát công tác phát triển cán bộ trên các ngành, lĩnh vực đời sống kinh tế xã hội. - Xây dựng, phát triển lực lượng cán bộ chuyên trách có sức chiến đấu cao, có chuyên môn cao, am hiểu chuyên sâu công tác mình đảm nhận, có bản lĩnh, trách nhiệm nghề nghiệp, kỹ năng trong công tác; có phẩm chất chính trị vững vàng, đạo 11 đức, lối sống lành mạnh, liêm, chính là lực lượng tiên phong, đi đầu trong công tác phát triển cán bộ. - Tăng cường, thúc đẩy sự gắn bó của đội ngũ cán bộ đối với công tác phát triển cán bộ, có tâm huyết, không ngại khó, kiên quyết, kiên trì thực hiện các nhiệm vụ, mục tiêu và giải pháp phát triển cán bộ mà Đảng, Nhà nước đề ra. 1.2.2. Chủ thể của chính sách phát triển cán bộ: Thực hiện chính sách phát triển cán bộ là một bộ phận cấu thành chu trình chính sách, là toàn bộ quá trình chuyển hóa ý chí của chủ thể ban hành chính sách thành hiện thực tới các đối tượng điều chỉnh, quản lý nhằm đạt được mục tiêu mà chính sách đã đề ra. Chủ thể tham gia thực hiện chính sách phát triển cán bộ cụ thể như sau: - Đối với Trung ương: Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, Bộ Nội vụ và các Bộ, ngành Trung ương. - Đối với cấp tỉnh: HĐND, UBND cấp tỉnh, Sở Nội vụ cấp tỉnh là cơ quan tham mưu trực tiếp; Tỉnh ủy, Thành ủy, Ban tổ chức Tỉnh ủy, Thành ủy là cơ quan tham mưu trực tiếp. - Cấp huyện: HĐND, UBND cấp huyện, phòng Nội vụ cấp huyện là cơ quan tham mưu trực tiếp; Huyện, quận, thị, thành ủy; Ban tổ chức huyện, quận, thị, thành ủy là cơ quan tham mưu trực tiếp. - Cấp xã: Đảng ủy, HĐND, UBND cấp xã. 1.2.3. Nội dung của chính sách phát triển cán bộ: Chính sách phát triển cán bộ hiện nay được các cấp, các ngành đặc biệt quan tâm thực hiện. Chính sách phát triển cán bộ là một bộ phận trong hệ thống chính sách của Đảng và Nhà nước ta; đó là hệ thống các quan điểm, tư tưởng, mục tiêu và giải pháp nhằm xây dựng đội ngũ CB đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ trong thời kỳ mới. Chính sách phát triển CB bao gồm những nội dung sau: - Một là, Quy hoạch cán bộ Quy hoạch cán bộ là công tác phát hiện sớm nguồn cán bộ trẻ có tài, có đức, có năng lực, có triển vọng về khả năng quản lý, lãnh đạo đưa vào quy hoạch để có 12 kế hoạch rèn luyện, bồi dưỡng, đào tạo, tạo nguồn cho các chức danh quản lý, lãnh đạo, đáp ứng nhiệm vụ chính trị lâu dài của địa phương. Với vai trò quan trọng như vậy, công tác quy hoạch cán bộ luôn được coi là việc làm thường xuyên hằng năm, là khâu quan trọng, then chốt nhằm tạo sự chủ động trong công tác cán bộ. Quy hoạch cán bộ xuất phát từ yêu cầu nhiệm vụ chính trị và thực tế đội ngũ cán bộ tại địa phương; phải gắn với các khâu khác trong công tác cán bộ, bảo đảm sự liên thông quy hoạch cán bộ trong hệ thống chính trị, phải đảm bảo quy hoạch mở và động. Quy hoạch cán bộ phải thực hiện đảm bảo đúng trình tự quy trình, đảm bảo về cơ cấu, số lượng và điều kiện, tiêu chuẩn theo quy định… Cần đưa vào quy hoạch những cán bộ có triển vọng, có chiều hướng phát triển tốt, cán bộ trẻ tuổi, để đào tạo, bồi dưỡng về lý luận, chuyên môn, nghiệp vụ lãnh đạo, quản lý. Yêu cầu của công tác quy hoạch cán bộ phải lấy việc phục vụ nhân dân, phục vụ nhiệm vụ chính trị là chính để xây dựng đội ngũ cán bộ quản lý, lãnh đạo, có quan điểm chính trị rõ ràng, trong sáng. Khi thực hiện quy trình quy hoạch cán bộ phải đảm bảo nguyên tắc Đảng thống nhất quản lý, đảm bảo vai trò tập trung của cấp ủy đi đôi với việc phát huy trách nhiệm của các tổ chức trong hệ thống chính trị, đảm bảo tính tập trung dân chủ, khách quan và công khai, dân chủ, đặc biệt là người đứng đầu trong cơ quan, tổ chức. - Hai là, công tác Bầu cử Việc bầu cử cán bộ phải được thực hiện dân chủ, công khai, theo quy định của điều lệ, pháp luật nhà nước, quy chế hoạt động của tổ chức có liên quan và các hướng dẫn, quy định của cơ quan có thẩm quyền. Việc bầu cử được thực hiện theo nguyên tắc bỏ phiếu kín, phải bình đẳng, phổ thông và trực tiếp; phải thực hiện đúng nguyên tắc, quy trình, tập trung dân chủ, khách quan, minh bạch; lựa chọn và giới thiệu những người ứng cử bầu vào các chức danh phải đảm bảo về trình độ chuyên môn, năng lực nổi trội, phẩm chất chính trị, đạo đức lối sống, có chiều hướng phát triển tốt, lâu dài để bầu vào các chức danh lãnh đạo của các cơ quan trong hệ thống chính trị của huyện và xã, thị trấn. - Ba là, tuyển dụng cán bộ 13