VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
HOÀNG MẠNH TƢỞNG
TÊN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIÁO DỤC ĐỐI VỚI
DÂN TỘC THIỂU SỐ Ở TỈNH NINH THUẬN
LUẬN ÁN TIẾN SĨ: CHÍNH SÁCH CÔNG
Hà Nội, năm 2020
VIỆN HÀN LÂM
KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
HOÀNG MẠNH TƢỞNG
TÊN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN
THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIÁO DỤC ĐỐI VỚI
DÂN TỘC THIỂU SỐ Ở TỈNH NINH THUẬN
Ngành: Chính sách công
Mã số: 9340402
LUẬN ÁN TIẾN SĨ: CHÍNH SÁCH CÔNG
NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC
GS,TS. LÊ NGỌC HÙNG
Hà Nội, năm 2020
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các thông
tin, số liệu được nêu trong Luận án là trung thực, khách quan và có nguồn gốc
xuất xứ rõ ràng. Các kết quả nghiên cứu của Luận án chưa được công bố
trong bất kỳ công trình khoa học nào.
Hà Nội, ngày
tháng
năm 2020
Tác giả luận án
Hoàng Mạnh Tƣởng
LỜI CẢM ƠN
Trong quá trình học tập, nghiên cứu và hoàn thành Luận án, tôi luôn
nhận được sự giúp đỡ tận tình, quý báu của nhiều cơ quan, tập thể, cá nhân.
Nhân dịp này, trước hết tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến GS.TS Lê
Ngọc Hùng, người thầy đã trực tiếp hướng dẫn tôi trong việc lựa chọn đề tài,
tiếp cận các phương pháp, định hướng các nội dung nghiên cứu, góp ý sửa
chữa và bổ sung khi tôi viết luận án… để tôi hoàn thành nhiệm vụ học tập của
một nghiên cứu sinh.
Tôi xin chân trọng cảm ơn Ban Giám đốc Học viện KHXH, Lãnh đạo
Khoa Chính sách công, Khoa Sau đại học, Quý thầy, cô Khoa Chính sách
công và các Khoa, Phòng, Ban thuộc Học viện KHXH đã tạo những điều kiện
tốt nhất, tham gia góp ý khoa học, ủng hộ, giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học
tập và thực hiện đề tài luận án.
Đặc biệt, tôi cũng xin trân trọng cảm ơn Ban Giám đốc Học viện Chính
trị khu vực II, Khoa Dân tộc và Tôn giáo, lãnh đạo các Sở, ngành, huyện,
thị,...của tỉnh Ninh Thuận và gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã tạo điều kiện
thuận lợi và giúp đỡ tôi vượt qua những khó khăn để hoàn thành luận án này.
Do những điều kiện chủ quan, khách quan, chắc chắn kết quả nghiên cứu
của Luận án còn có nhiều thiếu sót. Tôi rất mong tiếp tục nhận được những ý
kiến đóng góp để hoàn thiện, nâng cao chất lượng vấn đề được lựa chọn
nghiên cứu.
Hà Nội, ngày
tháng
năm 2020
Tác giả luận án
Hoàng Mạnh Tƣởng
MỤC LỤC
MỞ ĐẦU.......................................................................................................... 1
1. Tính cấp thiết của đề tài................................................................................ 1
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu................................................................ 4
3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.................................................................5
4. Câu hỏi nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu...............................................6
5. Phương pháp luận và phương pháp nghiên cứu............................................6
6. Đóng góp mới về khoa học của luận án...................................................... 10
7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án..................................................... 10
8. Cấu trúc của luận án....................................................................................11
Chƣơng 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN
ĐẾN ĐỀ TÀI LUẬN ÁN...............................................................................12
1.1. Tổng quan các công trình nghiên cứu...................................................... 12
1.1.1. Các công trình nghiên cứu liên quan đến chính sách công, chính sách
dân tộc..........................................................................................................12
1.1.2. Các công trình nghiên cứu liên quan đến chính sách giáo dục, chính
sách giáo dục đối với DTTS........................................................................ 18
1.1.3. Các công trình nghiên cứu tại tỉnh Ninh Thuận................................ 28
1.2. Đánh giá chung các công trình đã tổng quan và những vấn đề tiếp tục
nghiên cứu trong đề tài luận án....................................................................... 30
1.2.1. Những vấn đề đã được làm rõ luận án có thể tham khảo, kế thừa.....30
1.2.2. Những vấn đề chưa được đề cập hoặc đề cập nhưng chưa được làm rõ
trong các công trình tổng quan....................................................................32
1.2.3. Những vấn đề luận án tiếp tục nghiên cứu và làm rõ........................33
Tiểu kết chương 1............................................................................................34
Chƣơng 2 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN CỦA VIỆC THỰC HIỆN
CHÍNH SÁCH GIÁO DỤC ĐỐI VỚI DÂN TỘC THIỂU SỐ.................35
2.1. Các khái niệm cơ bản........................................................................... 35
2.2. Mục tiêu và nội dung của chính sách giáo dục đối với DTTS.............40
2.3. Chủ thể và vai trò, ý nghĩa của việc thực hiện chính sách giáo dục đối
với DTTS.....................................................................................................50
2.4. Quy trình thực hiện chính sách giáo dục đối với DTTS.......................53
2.5. Các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện chính sách giáo dục đối với
DTTS........................................................................................................... 59
2.6. Kinh nghiệm thực hiện chính sách giáo dục đối với DTTS ở một số
quốc gia trên thế giới và bài học kinh nghiệm cho Việt Nam.....................62
Tiểu kết chương 2............................................................................................72
Chƣơng 3 THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIÁO DỤC
ĐỐI VỚI DÂN TỘC THIỂU SỐ TỈNH NINH THUẬN........................... 74
3.1. Khái quát về điều kiện tự nhiên, dân cư, kinh tế - văn hóa xã hội và
giáo dục vùng DTTS tỉnh Ninh Thuận........................................................74
3.2. Tình hình triển khai, kết quả thực hiện chính sách giáo dục đối với
DTTS tỉnh Ninh Thuận từ năm 2010 đến nay.............................................79
3.2.1. Công tác tuyên truyền và tổ chức chỉ đạo triển khai thực hiện chính
sách giáo dục đối với DTTS tỉnh Ninh Thuận.......................................... 79
3.2.2. Kết quả thực hiện các chính sách giáo dục đối với DTTS tỉnh Ninh
Thuận........................................................................................................ 86
3.3. Đánh giá việc thực hiện chính sách giáo dục đối với DTTS tỉnh Ninh
Thuận thời gian qua.......................................................................................108
3.3.1. Những mặt thành công.................................................................... 108
3.3.2. Những tồn tại, hạn chế và nguyên nhân.......................................... 112
Tiểu kết chương 3..........................................................................................120
Chƣơng 4 QUAN ĐIỂM VÀ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN VIỆC THỰC
HIỆN CHÍNH SÁCH GIÁO DỤC ĐỐI VỚI DÂN TỘC THIỂU SỐ
TỈNH NINH THUẬN THỜI GIAN TỚI...................................................122
4.1. Bối cảnh thực hiện chính sách giáo dục đối với DTTS tỉnh Ninh Thuận
thời gian tới................................................................................................122
4.2. Quan điểm hoàn thiện việc thực hiện chính sách giáo dục đối với DTTS
tỉnh Ninh Thuận.........................................................................................126
4.3. Giải pháp hoàn thiện việc thực hiện chính sách giáo dục đối với DTTS
tỉnh Ninh Thuận thời gian tới....................................................................131
4.4. Điều kiện bảo đảm thực hiện giải pháp.............................................. 141
Tiểu kết chương 4..........................................................................................143
KẾT LUẬN..................................................................................................144
DANH MỤC CÁC CÔNG TRÌNH ĐÃ CÔNG BỐ CỦA TÁC GIẢ......147
DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................148
PHỤ LỤC.....................................................................................................158
Phụ lục 1: Bảng tổng hợp chính sách giáo dục đối với DTTS do Chính phủ
ban hành tính đến hết năm 2016....................................................................158
Phụ lục 2: Bảng tổng hợp chính sách giáo dục đối với DTTS do Thủ tướng
Chính phủ ban hànhtính đến hết năm 2016...................................................160
Phụ lục 3: Bảng hỏi và kết quả xử lý số liệu điều tra đề tài luận án.............164
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
ASXH
: An sinh xã hội
CBCC
: Cán bộ công chức
CBQL
: Cán bộ quản lý
CSDT
: Chính sách dân tộc
ĐBKK
: Đặc biệt khó khăn
DTBT
: Dân tộc bán trú
DTNT
: Dân tộc nội trú
DTTS
: Dân tộc thiểu số
GD&ĐT
: Giáo dục và đào tạo
HĐND
: Hội đồng nhân dân
KT-XH
: Kinh tế - xã hội
QĐ-CP
: Quyết định của Chính phủ
QĐ-TTg
: Quyết định của Thủ tướng Chính phủ
QĐ-UBND : Quyết định Ủy ban nhân dân
THCN
: Trung học chuyên nghiệp
THCS
: Trung học cơ sở
THPT
: Trung học phổ thông
UBND
: Ủy ban nhân dân
DANH MỤC CÁC BẢNG SỬ DỤNG
Bảng 1: Nguồn thông tin về các chính sách giáo dục hỗ trợ DTTS................81
Bảng 2: Loại chính sách được hỗ trợ để nâng cao cơ sở vật chất...................86
Bảng 3: Kinh phí phân bổ cho các trường DTNT giai đoạn 2011 – 2015......87
Bảng 4: Cơ sở vật chất bảo đảm cho việc học 2 buổi/ngày............................ 88
Bảng 5: Nội dung chính sách đang hỗ trợ học sinh DTTS..............................94
Bảng 6: Tình hình hỗ trợ gạo theo Quyết định 36/2013/QĐ-TTg ngày
18/6/2013 của Thủ tướng Chính phủ...............................................................96
Bảng 7: Số người và số tiền được chi trả phụ cấp thu hút và phụ cấp thâm
niên giai đoạn 2011 – 2015........................................................................... 102
Bảng 8: Mức độ hài lòng về các loại hỗ trợ/phụ cấp đối với đội ngũ giáo viên
hiện nay......................................................................................................... 103
Bảng 10: Mức độ hiểu biết về các loại chính sách........................................114
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Phát triển giáo dục và đào tạo là một trong những chủ trương, chính sách
lớn của Đảng và Nhà nước ta nhằm phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS,
góp phần nâng cao dân trí, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực, bồi dưỡng
nhân tài, xóa đói, giảm nghèo đa chiều bền vững ở vùng DTTS. Do đó, bên
cạnh các chính sách phát triển kinh tế, thì giáo dục vùng DTTS, vùng sâu,
vùng xa, miền núi luôn được ưu tiên chú trọng [36]. Theo thống kê của Ủy
ban Dân tộc, trong giai đoạn 2010 – 2017, Chính phủ và các bộ, ngành liên
quan đã ban hành 42 văn bản quy phạm pháp luật về giáo dục đối với DTTS
hoặc có liên quan đến giáo dục đối với DTTS [37], trong đó có chương trình
mục tiêu giáo dục; đề án kiên cố hóa trường lớp học và nhà công vụ giáo viên;
chính sách đào tạo cử tuyển, miễn, giảm học phí, hỗ trợ chi phí học tập cho
học sinh, sinh viên các trường phổ thông DTNT, phổ thông DTBT, dự bị đại
học; chế độ ưu đãi đối với đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục, giáo viên công tác
các trường chuyên biệt, ở khu vực có điều kiện kinh tế - xã hội đặc biệt khó
khăn, qua đó đã góp phần quan trọng vào việc nâng cao dân trí, phát triển
nguồn nhân lực, bồi dưỡng nhân tài, phát triển kinh tế - xã hội, giữ vững an
ninh chính trị của cả nước nói chung và các tỉnh miền núi, vùng DTTS nói
riêng [38]. Tuy nhiên, quá trình thực hiện chính sách, pháp luật hỗ trợ giáo
dục đối với DTTS thời gian qua còn tồn tại nhiều hạn chế, vì vậy hiện nay
mặt bằng giáo dục, trình độ dân trí của đồng bào các DTTS vẫn còn có
khoảng cách đáng kể so với mặt bằng chung của cả nước.
Ninh Thuận là tỉnh nghèo với 35 dân tộc sinh sống đan xen, trong đó
DTTS chiếm 22,87% dân số. Toàn tỉnh có 65 xã, phường, thị trấn, trong đó 31
xã miền núi, 19 xã đặc biệt khó khăn. Những năm gần đây, cùng với Đảng,
1
Nhà nước, Đảng bộ và chính quyền tỉnh Ninh Thuận luôn quan tâm, ban hành
nhiều chủ trương chính sách nhằm phát triển giáo dục đối với DTTS để họ có
điều kiện phát triển toàn diện. Chính vì thế, công tác giáo dục đối với DTTS
trên địa bàn tỉnh trong những năm gần đây đã đạt được nhiều thành tựu như:
chất lượng giáo dục từng bước được nâng lên, công tác xã hội hóa giáo dục
được đẩy mạnh, công tác khuyến học, khuyến tài được các địa phương đặc
biệt quan tâm. Bên cạnh những mặt đã làm được, công tác giáo dục đối với
DTTS trên địa bản tỉnh còn một số hạn chế như: Tình trạng bỏ học, nghỉ học
cách nhật vẫn còn khá phổ biến nhất là cấp trung học cơ sở và trung học phổ
thông, chất lượng học tập tuy đã có chuyển biến nhưng vẫn chưa đạt được
mục tiêu đề ra, cơ sở vật chất, trang thiết bị dạy học nhiều nơi chưa đảm bảo,
chất lượng giảng dạy của một số giáo viên vẫn còn hạn chế…
Một trong những nguyên nhân của các hạn chế nêu trên chính là khâu tổ
chức thực hiện các chính sách giáo dục đối với DTTS chưa được hiệu quả như
mong muốn. Vì vậy, việc thực hiện chính sách giáo dục đối với DTTS hiện
nay đặt ra những vấn đề cấp bách cả về lý luận và thực tiễn cần giải quyết để
nâng cao chất lượng giáo dục đối với DTTS. Cụ thể:
Về mặt lý luận
Thứ nhất, chính sách giáo dục đối với DTTS có phạm vi rộng, liên quan
trực tiếp đến nhiều nội dung của hoạt động giáo dục, vì vậy, những vấn đề lý
luận cần phải thường xuyên được hoàn thiện cho phù hợp với điều kiện Việt
Nam và quốc tế. Việc hệ thống hóa và bổ sung những vấn đề lý luận về thực hiện
chính sách giáo dục đối với DTTS cho phù hợp với các lý thuyết mới về chính
sách công là hết sức cần thiết, tạo cơ sở khoa học cho các giải pháp thiết thực
nhằm nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách giáo dục đối với DTTS.
2
Thứ hai, cần làm rõ vai trò của các chủ thể trong việc ban hành và thực
hiện chính sách giáo dục đối với DTTS và các chủ thể ngoài nhà nước trong
việc góp phần hiện thực hóa các chính sách giáo dục đối với DTTS do nhà
nước, chính quyền ban hành.
Thứ ba, cần tiếp tục làm rõ các yếu tố ảnh hưởng đến việc thực hiện chính
sách giáo dục đối với DTTS như tính chất của vấn đề chính sách, chủ thể chính
sách, đối tượng thụ hưởng chính sách và môi trường chính sách.
Thứ tư, cần tiếp tục nghiên cứu để cụ thể hóa và tiếp thu một cách phù hợp
những bài học kinh nghiệm về thực hiện chính sách giáo dục đối với DTTS từ
các địa phương khác trong lãnh thổ Việt Nam và các quốc gia khác trên thế giới.
Thứ năm, cần bổ sung thêm những nghiên cứu vận dụng lý thuyết thực
hiện chính sách công. Ở tỉnh Ninh Thuận hiện nay, việc vận dụng lý thuyết
thực hiện chính sách công vào trong lĩnh trong lĩnh vực giáo dục là hết sức
cần thiết vì đây là tỉnh có nhiều đặc thù về dân tộc và là tỉnh nghèo, đang
được thụ hưởng hầu hết các chính sách giáo dục đối với DTTS của nhà nước.
Về mặt thực tiễn
Quá trình thực hiện chính sách giáo dục đối với DTTS của cả nước nói
chung và tỉnh Ninh Thuận nói riêng đang bộc lộ nhiều hạn chế, bất cập như:
Thứ nhất, Công tác tổ chức triển khai thực hiện chính sách giáo dục đối
với DTTS chưa kịp thời, thiếu đồng bộ và nhất quán giữa các địa phương, cơ
quan, ban ngành.
Thứ hai, Công tác tuyên truyền, phổ biến, thuyết phục, vận động nhằm
định hướng dư luận trong quá trình thực hiện chính sách giáo dục đối với
DTTS chậm được đổi mới về hình thức, phương pháp, nội dung; còn nhiều
biểu hiện hình thức, "làm cho có"… nên kém hiệu quả.
3
Thứ ba, Công tác hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra chưa kịp thời, thường
xuyên và thiếu thực chất. Việc xử lý khiếu nại, tố cáo các vi phạm pháp luật
trong quá trình thực hiện chính sách còn chậm, nhiều trường hợp thiếu công
bằng, nghiêm minh đã ảnh hưởng xấu đến thực hiện chính sách giáo dục đối
với DTTS
Thứ tư, Công tác tổng kết thực tiễn, rút kinh nghiệm đối với hoạt động
thực hiện chính sách chưa được coi trọng, chưa làm thường xuyên, kịp thời.
Những vấn đề lý luận và thực tiễn trên đây về thực hiện chính sách giáo
dục đối với DTTS cho thấy, việc nghiên cứu đề tài: Thực hiện chính sách
giáo dục đối với DTTS tỉnh Ninh Thuận là thật sự cần thiết và cấp bách, có ý
nghĩa lý luận và thực tiễn để đề xuất các giải pháp nhằm phát huy ưu điểm,
khắc phục những hạn chế, bất cập trong thực hiện chính sách giáo dục đối với
DTTS tỉnh Ninh Thuận nói riêng và cả nước nói chung.
2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu
2.1. Mục đích
Đề tài Luận án có mục đích nghiên cứu hoạt động thực hiện chính sách và
đánh giá kết quả đạt được của hoạt động thực hiện chính sách giáo dục đối với
DTTS tỉnh Ninh Thuận từ năm 2010 đến nay, trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp
phù hợp, có tính khả thi nhằm góp phần hoàn thiện hoạt động thực hiện chính
sách giáo dục đối với DTTS tỉnh Ninh Thuận nói riêng và cả nước nói chung.
2.2. Nhiệm vụ
Để đạt được mục đích trên, luận án tập trung giải quyết tốt các nhiệm vụ sau:
- Tổng quan những công trình nghiên cứu liên quan đến đề tài của luận án,
đánh giá kết quả nghiên cứu của các công trình, rút ra những vấn đề cần tiếp
tục nghiên cứu
4
- Nghiên cứu làm rõ những vấn đề lý luận và thực tiễn về chính sách giáo
dục và thực hiện chính sách giáo dục đối với DTTS ở nước ta hiện nay
- Phân tích thực trạng thực hiện chính sách giáo dục đối với DTTS tỉnh
Ninh Thuận thời gian qua. Chỉ ra những mặt đạt được, những hạn chế và
nguyên nhân của những hạn chế trong hoạt động thực hiện chính sách giáo
dục đối với DTTS tỉnh Ninh Thuận
- Đề xuất quan điểm và giải pháp phù hợp, có tính khả thi nhằm góp
phần hoàn thiện hoạt động thực hiện chính sách giáo dục đối với DTTS tỉnh
Ninh Thuận trong thời gian tới.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
3.1. Đối tượng nghiên cứu
Đối tượng nghiên cứu của luận án là hoạt động thực hiện chính sách và
kết quả thực hiện chính sách giáo dục đối với DTTS trên các lĩnh vực như (1)
chính sách hỗ trợ phát triển cơ sở vật chất, trường lớp; (2) chính sách hỗ trợ
học sinh, sinh viên; (3) chính sách dạy và học tiếng nói chữ viết DTTS; (4)
chính sách hỗ trợ giáo viên và CBQL giáo dục vùng DTTS; (5) chính sách cử
tuyển từ năm 2010 đến nay
3.2. Phạm vi nghiên cứu
- Về nội dung: Chu trình chính sách công bao gồm nhiều bước (hoạch
định, tổ chức thực hiện, đánh giá kết quả). Nội dung của chính sách giáo dục
đối với DTTS gồm nhiều vấn đề từ kiên cố hóa trường lớp học và nhà công vụ
giáo viên; chính sách đào tạo cử tuyển, miễn, giảm học phí, hỗ trợ chi phí học
tập cho học sinh, sinh viên các trường phổ thông DTNT, phổ thông DTBT, dự
bị đại học; chế độ ưu đãi đối với đội ngũ cán bộ quản lý giáo dục, giáo viên
công tác các trường chuyên biệt, ở khu vực có điều kiện kinh tế - xã
hội đặc biệt khó khăn…, nhưng luận án chỉ tập trung phân tích, đánh giá hoạt
động thực hiện chính sách giáo dục đối với DTTS và kết quả đạt được ở một
5
số nội dung cơ bản gồm: (1) chính sách hỗ trợ phát triển cơ sở vật chất,
trường lớp; (2) chính sách hỗ trợ học sinh, sinh viên; (3) chính sách dạy và
học tiếng nói chữ viết DTTS; (4) chính sách hỗ trợ giáo viên và CBQL giáo
dục vùng DTTS; (5) chính sách cử tuyển.
- Về thời gian: Luận án nghiên cứu thực trạng thực hiện hiện chính sách
giáo dục đối với DTTS từ năm 2010 đến nay và đề xuất các giải pháp đến
năm 2025, tầm nhìn 2030.
- Không gian: tỉnh Ninh Thuận gồm 5 huyện/thành phố: Bác Ái, Ninh
Sơn, Ninh Phước, Thuận Bắc; TP Phan Rang – Tháp Chàm
4. Câu hỏi nghiên cứu và giả thuyết nghiên cứu
4.1. Câu hỏi nghiên cứu
Luận án được tiến hành để trả lời các câu hỏi sau:
Câu hỏi 1: Mục tiêu và nội dung của các chính sách giáo dục đối với
DTTS hiện nay là gì?
Câu hỏi 2: Các quốc gia khác hoạch định và thực hiện các chính sách về
phát triển giáo dục cho người DTTS như thế nào?
Câu hỏi 3: Chính sách giáo dục đối với DTTS tỉnh Ninh Thuận được
thực hiện như thế nào?
Câu hỏi 4: Những yếu tố ảnh hưởng đến hoạt động thực hiện chính sách
giáo dục đối với DTTS tỉnh Ninh Thuận hiện nay là gì?
4.2. Giả thuyết nghiên cứu
Luận án được tiến hành để chứng minh các giả thuyết nghiên cứu sau:
Giả thuyết 1: Mục tiêu và nội dung của các chính sách giáo dục đối với
DTTS nhằm góp phần nâng cao trình độ dân trí, phát triển nguồn nhân lực và
chất lượng giáo dục đối với đồng bào DTTS
Dự kiến kết quả nghiên cứu: Trên cơ sở làm sáng tỏ khái niệm, mục tiêu
và nội dung của chính sách giáo dục đối với DTTS, Luận án chứng mình vai
6
trò và ý nghĩa của hoạt động thực hiện chính sách đối với DTTS đối với sự
phát triển vùng DTTS
Giả thuyết 2: Việt Nam có thể học tập kinh nghiệm về phát triển giáo
dục cho người DTTS của một số quốc gia trên thế giới cho hoạt động hoạch
định và thực hiện chính sách giáo dục đối với DTTS của mình.
Dự kiến kết quả nghiên cứu: Luận án tìm kiếm những bài học kinh
nghiệm phát triển giáo dục đối với DTTS thông qua nghiên cứu thực tiễn hoạt
động hoạch định, thực hiện chính sách phát triển giáo dục đối với DTTS của
một số quốc gia.
Giả thuyết 3: Hoạt động thực hiện chính sách giáo dục đối với DTTS
tỉnh Ninh Thuận còn nhiều hạn chế nên chất lượng giáo dục, trình độ dân trí
và nguồn nhân lực DTTS còn thấp so với mặt bằng chung của tỉnh và cả
nước.
Dự kiến kết quả nghiên cứu: Qua nghiên cứu thực trạng thực hiện chính
sách giáo dục đối với DTTS tỉnh Ninh Thuận, Luận án đánh giá những mặt
đạt được và những mặt còn hạn chế trong hoạt động này.
Giả thuyết 4: Đời sống đồng bào DTTS tỉnh Ninh thuận còn nhiều khó
khăn, kinh tế chậm phát triển, biến đổi khí hậu và tâm lý tự ti, mặc cảm của
đồng bào DTTS đã ảnh hưởng lớn đến chất lượng, hiệu quả của hoạt động
thực hiện chính sách giáo dục
Dự kiến kết quả nghiên cứu: Trên cơ sở xác định các yếu tố ảnh hưởng
và nguyên nhân của nó đến hoạt động thực hiện chính sách giáo dục đối với
DTTS, Luận án đề xuất quan điểm và giải pháp hoàn thiện hoạt động này
trong thời gian tới.
7
5. Phƣơng pháp luận và phƣơng pháp nghiên cứu
5.1. Phương pháp luận
Luận án dựa trên hệ thống quan điểm của chủ nghĩa Mác – Lê nin, tư
tưởng Hồ Chí Minh và những chủ trương, đường lối, chính sách của Đảng và
Nhà nước về giáo dục, đặc biệt là những chính sách giáo dục dành cho DTTS.
Luận án sẽ kế thừa và làm sáng tỏ những quan điểm lý luận của các nhà khoa
học trong nước và thế giới về những nội dung liên quan.
5.2. Phương pháp nghiên cứu
Phương pháp nghiên cứu chính của luận án được sử dụng dựa trên nền
tảng khoa học của ngành chính sách công và vận dụng các kiến thức liên
ngành quản lý giáo dục, quản lý công. Các phương pháp cụ thể bao gồm:
+ Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Phương pháp này dựa trên cơ sở tìm
kiếm, phân loại và hệ thống hóa các tài liệu là những công trình nghiên cứu đi
trước có liên quan trực tiếp đến chủ đề nghiên cứu. Tác giả đã kết thành từng
nhóm, nội dung chính để phục vụ cho luận án, đồng thời bổ sung thêm những
phát hiện mới.
Nhóm chủ đề thu thập và phân tích tài liệu gồm: Hệ thống hóa các văn
bản pháp luật, chính sách liên quan đến chính sách giáo dục đối với DTTS;
phân tích, đánh giá tổng quan về thực hiện các chính sách giáo dục đối với
DTTS dựa trên các số liệu, tài liệu, báo cáo có sẵn như: các văn bản pháp luật,
chính sách hiện hành về giáo dục; các báo cáo chuyên đề, báo cáo hành chính,
báo cáo quản lý các Sở, ngành của tỉnh, huyện, xã có liên quan đến giáo dục
đối với DTTS; các báo cáo, tài liệu, ấn phẩm nghiên cứu, các bài viết trên
báo, tạp chí có liên quan đến chủ đề nghiên cứu; số liệu thống kê do các cơ
quan quản lý nhà nước công bố.
8
+ Phương pháp phân tích tổng hợp: Trên cơ sở các dữ liệu, tài liệu thu
thập được, tác giả tiến hành phân tích, đánh giá và tổng hợp lại để tìm ra
những luận điểm, kết luận có giá trị khoa học, hữu ích với đề tài luận án.
+ Phương pháp so sánh: Phương pháp này dùng để so sánh, đối chiếu
với những quan niệm, tư duy, những chính sách của các quốc gia trong thực
hiện chính sách giáo dục đối với DTTS. Từ đó rút ra những bài học kinh
nghiệm cho Việt Nam.
+ Phương pháp điều tra bằng bảng hỏi: Phương pháp này được tác giả
thực hiện thông qua phiếu điều tra soạn sẵn nhằm đáp ứng cho mục tiêu nghiên
cứu liên quan đến nội dung “Đánh giá quá trình thực hiện chính sách giáo dục
đối với DTTS”. Kết quả thu thập thông tin từ phiều điều tra này giúp tác giả
đánh giá thực trạng, nguyên nhân và đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện chính
sách giáo dục đối với DTTS trong thời gian tới. Đối tượng được lựa chọn tham
gia khảo sát gồm: (1) giáo viên và CBQL giáo dục các cấp; (2) học
sinh; (3) phụ huynh. Mẫu điều tra được lấy theo cách lấy mẫu thuận tiện. Số
lượng cụ thể cho mỗi nhóm đối tượng là: giáo viên và CBQL giáo dục: 200;
học sinh: 150 và hộ gia đình: 150
+ Phương pháp phỏng vấn sâu: Phương pháp này được sử dụng để
phỏng vấn sâu đối với cán bộ quản lý và thực thiện chính sách giáo dục đối
với DTTS các cấp chính quyền tỉnh Ninh Thuận.
Thành phần tham gia khảo sát:
Cấp tỉnh: là các cán bộ xây dựng và thực hiện chính sách giáo dục đối với
DTTS thuộc các Sở, ban ngành có liên quan như Sở Giáo dục và Đào tạo, Ban
Dân tộc, Sở KH & ĐT, Sở Tài chính, Sở Nội vụ, Sở LĐ – TB&XH
Cấp huyện/xã: lãnh đạo Phòng Giáo dục, Phòng Dân tộc và lãnh đạo các
xã vùng DTTS và cán bộ các ban, ngành phụ trách các lĩnh vực liên quan đến
chính sách giáo dục đối với DTTS;
9
Cấp hộ gia đình: tham vấn đại diện 30 – 40 hộ DTTS trực tiếp thụ hưởng
các chính sách giáo dục các cấp từ mầm non đến PTTH
6. Đóng góp mới về khoa học của luận án
Về mặt lý luận
- Luận án đã hệ thống hóa, làm sáng tỏ cơ sở lý luận về việc thực hiện
chính sách giáo dục đối với DTTS ở tỉnh Ninh Thuận
- Luận án đã đưa ra khái niệm thực hiện chính sách giáo dục đối với DTTS
và luận giải quy trình thực hiện chính sách giáo dục đối với DTTS, các yếu tố
ảnh hưởng và vai trò của việc thực hiện chính sách giáo dục đối với DTTS.
- Luận án đã nêu lên kinh nghiệm thực hiện chính sách giáo dục đối với
DTTS của một số quốc gia trên thế giới, từ đó rút ra những bài học kinh
nghiệm cho Việt Nam
Về thực tiễn
- Luận án đã cung cấp những luận cứ khoa học và thực tiễn để đưa ra
những kiến nghị nhằm hoàn thiện hoạt động thực hiện chính sách giáo dục đối
với DTTS tỉnh Ninh Thuận
- Luận án đã đề xuất các quan điểm và giải pháp phù hợp, có tính khả thi
nhằm hoàn thiện hoạt động thực hiện chính sách giáo dục đối với DTTS
- Kết quả nghiên cứu của luận án có giá trị làm tài liệu tham khảo trong
học tập, nghiên cứu giảng dạy và cho các nhà hoạch định, thực hiện chính
sách giáo dục đối với DTTS của tỉnh Ninh Thuận và cả nước.
7. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án
- Kết quả nghiên cứu của luận án sẽ góp phần bổ sung và làm sáng tỏ
thêm những vấn đề lý luận của ngành khoa học chính sách công và vai trò của
việc thực hiện chính sách giáo dục đối với đồng bào DTTS
10
- Góp phần hiện thực hóa những nội dung của Nghị quyết số 29/NQ-TW
về phát triển toàn diện giáo dục
- Đánh giá một cách khách quan về những kết quả đạt được, những tồn
tại, hạn chế, từ đó đề xuất phương hướng, giải pháp nâng cao hiệu quả thực
hiện chính sách giáo dục đối với DTTS tỉnh Ninh Thuận nói riêng và cả nước
nói chung
- Dùng làm tài liệu tham khảo cho các tổ chức, cá nhân quan tâm đến vấn
đề này
8. Cấu trúc của luận án
Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo và phụ lục, nội
dung luận án gồm có 4 chương, 23 tiết.
Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài luận án
Chương 2: Cơ sở lý luận và thực tiễn của việc thực hiện chính sách giáo
dục đối với DTTS
Chương 3: Thực trạng thực hiện chính sách giáo dục đối với DTTS tỉnh
Ninh Thuận
Chương 4: Quan điểm và giải pháp hoàn thiện hoạt động thực hiện chính
sách giáo dục đối với DTTS tỉnh Ninh Thuận
11
- Xem thêm -