VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
v
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
PHẠM VĂN PHÚ
THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIẢM NGHÈO BỀN
VỮNG TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 10, THÀNH PHỐ HỒ
CHÍ MINH
LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG
HÀ NỘI, NĂM 2020
VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM
HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI
PHẠM VĂN PHÚ
THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIẢM NGHÈO BỀN
VỮNG TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 10, THÀNH PHỐ HỒ
CHÍ MINH
Chuyên ngành : Chính sách công
Mã số 8 34 04 02
LUẬN VĂN THẠC SĨ CHÍNH SÁCH CÔNG
NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC :
PGS.TS. BÙI NHẬT QUANG
HÀ NỘI, NĂM 2020
LỜI CAM ĐOAN
Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số
liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố
trong bất kỳ công trình nào khác.
Tôi xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ cho việc thực hiện luận văn này
đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ
nguồn gốc.
Học viên thực hiện luận văn
Phạm Văn Phú
LỜI CẢM ƠN
Để hoàn thành luận văn Thạc sỹ một cách hoàn chỉnh, bên cạnh sự nỗ
lực cố gắng của bản thân trong quá trình nghiên cứu, còn có sự hướng dẫn
nhiệt tình của thầy cô cũng như sự động viên, giúp đỡ của đồng nghiệp trong
quá trình học tập cũng như nghiên cứu.
Với tình cảm sâu sắc, chân thành, cho phép tôi tri ân lòng biết ơn sâu
sắc tới tất cả những cá nhân và cơ quan đã tạo điều kiện giúp đỡ trong quá
trình học tập và nghiên cứu đề tài.
Tôi xin chân thành cảm ơn Quý thầy cô Học viện Khoa học Xã hội – đã
tận tâm giảng dạy, truyền đạt những kiến thức quý báu cho Tôi trong suốt
quá trình Tôi học tập ở trường. Đặc biệt, Tôi xin chân thành cảm ơn thầy
giáo PGS.TS. Bùi Nhật Quang đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn cho Tôi hoàn
thành luận văn này.
Tôi cũng xin chân thành cảm ơn các anh, chị đồng nghiệp đang công tác
tại Ủy ban nhân dân huyện quận 10, đã hết lòng hỗ trợ, cung cấp số liệu và
đóng góp những ý kiến quý báu cho Tôi hoàn thành luận văn này.
Một lần nữa xin được cám ơn tất cả thầy cô, bạn bè, đồng nghiệp đã giúp
đỡ Tôi trong quá trình Tôi thực hiện luận văn này.
DANH MỤC
MỞ ĐẦU……………………………………………………………………......1
CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ CHÍNH SÁCH GIẢM NGHÈO BỀN
VỮNG.................................................................................................................................................................9
1.1 Các khái niệm liên quan đến giảm nghèo bền vững........................................9
1.2 Chính sách về giảm nghèo bền vững...............................................................21
1.3 Quy trình thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững.................................... 25
1.4 Chính sách giảm nghèo bền vững ở Việt Nam................................................28
1.5 Kinh nghiệm giảm nghèo bền vững ở một số địa phương.............................. 36
CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH GIẢM
NGHÈO BỀN VỮNG TRÊN ĐỊA BÀN QUẬN 10............................................................45
2.1 Tổng quan về quận 10........................................................................................................................45
2.2 Thực trạng tổ chức thực hiện chính sách giảm nghèo trên địa bàn quận 10
thời gian qua.......................................................................................................... 54
2.3 Đánh giá hoạt động thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững ở quận 10
thời gian qua.......................................................................................................... 67
CHƯƠNG 3. ĐỊNH HƯỚNG VÀ CÁC GIẢI PHÁP NÂNG CAO CHẤT
LƯỢNG CHÍNH SÁCH GIẢM NGHÈO BỀN VỮNG TRÊN ĐỊA BÀN
QUẬN 10 THỜI GIAN TỚI................................................................................................................74
3.1 Quan điểm và mục tiêu chính sách giảm nghèo bền vững ở Quận 10 trong
thời gian tới............................................................................................................74
3.2 Một số giải pháp nâng cao chính sách giảm nghèo bền vững ở Quận 10
trong thời gian tới..................................................................................................75
3.3 Kiến nghị và đề xuất........................................................................................81
KẾT LUẬN..........................................................................................................84
TÀI LIỆU THAM KHẢO
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
TT
Ký hiệu viết tắt
Nghĩa của từ
1
BC
Báo cáo
2
BHXH
Bảo hiểm xã hội
3
BHYT
Bảo hiểm y tế
4
CSXH
Chính sách xã hội
5
GD-ĐT
Giáo dục - đào tạo
6
GNBV
Giảm nghèo bền vững
7
HĐND
Hội đồng nhân dân
8
HS
Học sinh
9
HSSV
Học sinh – sinh viên
10
LĐ-TB&XH
Lao động – Thương binh và Xã hội
11
LHPN
Liên hiệp phụ nữ
12
MTQG
Mục tiêu quốc gia
13
TNCS HCM
Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh
14
UBND
Ủy ban nhân dân
15
XKLĐ
Xuất khẩu lao động
DANH MỤC CÁC BẢNG
Bảng 2.1. Thống kê doanh nghiệp trên địa bàn quận 10 ................................. 48
Bảng 2.2. Thông kê kim ngạch xuất khẩu hàng hóa trên địa bàn quận 10 ..... 49
Bảng 2.3. Hộ nghèo trên địa bàn quận 10 giai đoạn 2016-2018 .................... 52
Bảng 2.4. Nguyên nhân nghèo của các hộ trên địa bàn quận 10 giai đoạn
2016-2018 ........................................................................................................ 54
Bảng 2.5. Các chính sách được ban hành của Thành phố, Quận 10 ............... 56
Bảng 2.6. Thống kê hộ nghèo được vay vốn ................................................... 60
Bảng 2.7. Hộ nghèo được hỗ trợ giáo dục – đào tạo và dạy nghề ................... 61
Bảng 2.8. Thống kê được hỗ trợ về chi phí học tập ........................................ 62
Bảng 2.9. Thống kê hộ nghèo được hỗ trợ về y tế .......................................... 63
Bảng 2.10. Hộ nghèo được hỗ trợ các chính sách ........................................... 64
Bảng 2.11. Kết quả sau khi thực hiện chính sách giảm nghèo ....................... 67
MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của ề tài
Đói nghèo là một vấn đề mang tính toàn cầu, loại trừ tình trạng bần cùng
và thiếu ăn là một trong những mục tiêu rất quan trọng mà bất cứ quốc gia
nào trên thế giới đều phấn đấu để đạt được trong thời gian tới. Khắc phục tình
trạng đói nghèo giúp nâng cao đời sống của người dân, tạo điều kiện kinh tế,
xã hội phát triển; đây là mục tiêu mà Đảng và Nhà nước ta luôn xác định công
tác xóa đói giảm nghèo (XĐGN) là nhiệm vụ chính trị đầu tiêu mà toàn Đảng,
toàn dân phải thực hiện một cách triệt để. Việt Nam đã đạt được thành tựu to
lớn về xóa đói giảm nghèo, được các tổ chức quốc tế và các nước đánh giá
cao về sự quyết tâm chống đói nghèo của Chính phủ qua các mục tiêu cụ thể
từ Đại hội XI là “Tập trung giai quyêt vấn đề việc làm và thu nhập cho ngươi
lao đô ̣ng, nâng cao đơi sông vật chất và tinh thần của nhân dân. Tạo bươc
tiên rõ rệt về thực hiện tiên bô ̣ và công bằng xã hô ̣i, bao đam an sinh xã hô ̣i,
giam tỷ̉ lệ hô ̣ nghoo, hô ̣ cận nghoo cai thiện điều kiện chămm sóc sức khỏec cho
nhân dân”; Đến Đại hội XII, Đảng đưa ra chỉ tiêu quan trọng về xã hội là
“Đên nămm 2020, tỉ lệ lao đô ̣ng nông nghiệp trong tông lao đô ̣ng xã hô ̣i
khoang 40% tỉ lệ lao đô ̣ng qua đào tạo đạt khoang 65 - 70%, trong đó có
bằng cấp, chứng chỉ đạt 25% tỉ lệ thất nghiệp ơ khu vực thành thi dươi 4%
có 9 - 10 bác sĩ́ và trnn 26,5 giương bệnh trnn 1 vạn dân tỉ lệ bao phủ bao
hiểm y tê đạt trnn 80% dân sô tỉ lệ hô ̣ nghoo giam bình quân khoang 1,0 1,5%/nămm”.[13, tr.15]
Tuy nhiên, thực tế hiện nay số hộ nghèo vẫn còn nhiều, tình trạng tái
nghèo thường xuyên diễn ra, khoảng cách giàu nghèo ngày càng giãn rộng,
chênh lệch giàu nghèo giữa các khu vực, giữa các dân tộc còn cao, cuộc sống
khó khăn, thiếu thốn luôn luôn là một lực cản trên con đường tăng trưởng và
phát triển, nghèo không chỉ là đói, khổ, bệnh tật, dốt, hèn…. của một cá nhân
1
mà còn gây bất ổn về xã hội, là nguy cơ đe dọa an ninh chính trị, trật tự an
toàn xã hội,…Tất cả đã và đang trở thành thách thức lớn cho công tác giảm
nghèo của Việt Nam nói chung và của từng địa phương nói riêng trong những
năm tới. Thực trạng đói nghèo ở quận 10 đang là một vấn đề rất được quan
tâm, cần được giải quyết một cách căn cơ, hiệu quả. Quận 10 là một quận có
mật độ dân cư đông, đa số là dân lao động nghèo, mật độ dân trí trung bình
khá, nằm cách trung tâm Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) khoảng 7km về
phía Tây Nam, là quận đặc thù không có kênh rạch. Trong những năm qua, đã
có nhiều chủ trương, chính sách và phương pháp để giảm nghèo, giai đoạn
(2011-2015) quận đã đưa tỷ lệ hộ nghèo từ 25% năm 2011 giảm xuống còn
6% năm 2015, bình quân mỗi năm tỷ lệ hộ nghèo giảm 5%, tuy nhiên trên
thực tế vẫn còn nhiều hạn chế, tỷ lệ hộ nghèo vẫn còn cao, đời sống về vật
chất và tinh thần của người dân còn nhiều khó khăn, thiếu thốn. Theo điều tra,
khảo sát hộ nghèo theo phương pháp tiếp cận đa chiều áp dụng cho giai đoạn
2016-2020 thì đầu năm 2016 hộ nghèo Quận 10 là 589 hộ nghèo với 2.781
nhân khẩu, trong đó có 117 hộ nghèo dân tộc thiểu số (tỷ̉ lệ 20%). Sau khi học
xong chương trình cao học, Tôi chọn đề tài “Thực hiện chính sách giảm
nghèo b̀n vững trên êịa bàn quận 10, Thành phố Hồ Chí Minh hiện nay”a
làm luận văn tốt nghiệp nhằm làm rõ cơ sở lý luận và thực tiễn để đề xuất các
giải pháp, để có những chính sách gì? bằng cách nào để đẩy mạnh chương
trình giảm nghèo bền vững, từng bước ổn định cuộc sống và tránh tái nghèo.
Đây là vấn đề bức thiết đối với quận 10 cần sớm được nghiên cứu giải quyết.
2. Tình hình nghiên ću liiên quan ề tài
Nhiều năm qua, Đảng và Nhà nước đã ban hành và lãnh đạo, chỉ đạo tổ
chức thực hiện nhiều chủ trương, nghị quyết, về công tác giảm nghèo, đạt
được nhiều kết quả quan trọng. Tuy nhiên, tình hình các hộ nghèo, hộ cận
nghèo và hộ đặc biệt khó khăn vẫn còn nhiều.
2
Giảm đói nghèo là mục tiêu thiên niên kỷ, là chương trình quốc gia, là
mối quan tâm lớn của các tổ chức quốc tế, đề tài nghiên cứu của nhiều học giả
với các bài viết trên các tạp chí, các báo, luận văn, đề tài khoa học và các
công trình nghiên cứu. Do hạn chế về số trang, luận văn xin chọn lọc một số
nghiên cứu liên quan:
Báo cáo tham luận của Viện nghiên cứu phát triển TP.HCM “Giam khoang
cách giàu – nghoo ơ Thành phô Hồ Chí Minh từ cách tiêp cận nghoo đa chiều”
của Lê Văn Thành (2016) nghiên cứu nghèo đa chiều trong mối liên hệ với biến
đổi cơ cấu xã hội, đồng thời đánh giá các chính sách có liên quan đến công tác
giảm nghèo đa chiều trên địa bàn TP.HCM; và một số giải pháp để tiếp tục thực
hiện công tác giảm nghèo đa chiều trong thời gian tiếp theo.
Kỷ yếu hội thảo khoa học “Tác đô ̣ng của chính sách giam nghoo đên
chất lượng cuô ̣c sông của ngươi nghoo ơ TP.HCM” do Nguyễn Thị Lê Uyên,
V iện Nghiên cứu phát triển TP.HCM: đề ra những vấn đề khó khăn như: hiệu
quả giảm nghèo chưa thật sự ổn định, bền vững, nguy cơ tái nghèo cáo. Điều
nay tác động trực tiếp đến chất lượng cuộc sống của người nghèo trong môi
trường đô thị phát triển TP.HCM hiện nay.
Kỷ yếu hội thao khoa học Quốc gia “Tông thuật các chưnng trình xóa
đói giam nghoo tại Thành phô Hồ Chí Minh (từ 1992-201))” do Nguyễn Thị
Hoài Hương, viện nghiên cứu phát triển TP.HCM đã đưa ra tổng thuật toàn
diện các chương trình xóa đói giảm nghèo đã và đang triển khai thực hiện trên
địa bàn TP.HCM và đưa ra các nhận xét về chính sách, chủ trương của Đảng
và nhà nước và hệ thống thực thi chính sách.
Bài viết “2) nămm thực hiện chưnng trình xóa đói giam nghoo ơ Thành
phô Hồ Chí Minh (1992-2015)” Thành phố Hồ Chí Minh, 2015: đã tổng quát
các giai đoạn của Chương trình giảm nghèo ở Thành phố; sự lãnh chỉ đạo của
Đảng, Nhà nước; những kết quả mà Thành phố đạt được; những kinh nghiệm
3
quý báu đã tích lũy trong quá trình thực hiện nhiệm vụ xóa đói giảm nghèo tại
Thành phố Hồ Chí Minh.
Bài viết “Về chính sách và giai pháp giam nghoo bền vững thco phưnng
pháp tiêp cận đo lương nghoo đa chiều tại TP.HCM” của Nguyễn Văn Xê,
thành viên Ban chỉ đạo Chương trình giảm nghèo bền vững TP.HCM nêu ra
những thành tự và hạn chế.
Luận văn thạc sĩ Chính sách công “Chính sách giam nghoo bền vững từ
thực tiễnn Thành phô Hồ Chí Minh” của Nguyễn Thành Nhân (2015): nghiên
cứu một số vấn đề lý luận về xóa đói giảm nghèo; thực trạng giảm nghèo trên
địa bàn TP.HCM; đưa ra được phương hướng và giải pháp hoàn thiện chính
sách giảm nghèo bền vững trên địa bàn TP.HCM.
Đề tài luận văn thạc sĩ chính sách công “Chính sách giam nghoo bền
vững từ thực tiễnn quận Ln Chân, thành phô Hai Phong” của Bùi Thế Hưng
năm 2015: nghiên cứu một số vấn đề lý luận về xóa đói giảm nghèo; thực
trạng giảm nghèo trên địa bàn quận Lê Chân thành phố Hải Phòng; đánh giá
những mặt được và chưa được và nguyên nhân; đồng thời đề ra các giải pháp
tăng cường thực hiện chính sách giảm nghèo của địa phương.
Đề tài luận văn thạc sĩ Chính sách công “Chính sách giam nghoo bền vững
từ thực tiễnn Quận Tân Phu, TP.HCM” của Phan Thị Kim Phúc (2016): nghiên
cứu một số vấn đề lý luận về xóa đói giảm nghèo; thực trạng giảm nghèo trên địa
bàn quận Tân phú TP.HCM; đánh giá những tồn tại, hạn chế, nguyên nhân trong
công tác giảm nghèo; đề ra phương hướng và một số giải pháp tăng cường thực
hiện chính sách giảm nghèo bền vững ở nước ta hiện nay…
Nhìn chung, các công trình nêu trên tiếp cận công tác xoá đói giảm
nghèo và chương trình giảm nghèo bền vững (GNBV) ở Việt Nam và các địa
phương dưới nhiều góc độ khác nhau cả về lý luận và thực tiễn, khác nhau về
thực trạng, nguyên nhân gây ra nghèo và các kinh nghiệm tổng kết về hoạt
4
động giảm nghèo ở các địa phương trong cả nước. Đề xuất một số giải pháp
nhằm giảm nghèo ở nước ta. Nhiều giải pháp có tính khả thi, có giá trị cao
trong thực tiễn.
Đến nay, tuy đã có nhiều công trình nghiên cứu về công tác giảm nghèo,
nhưng ở quận 10 chưa có một công trình nào tập trung nghiên cứu một cách
cụ thể và thực tế hoạt động thực hiện các chính sách về giảm nghèo bền vững
(GNBV). Điều này, đòi hỏi phải có cách nhìn cụ thể, đúng thực trạng để có
giải pháp nâng cao thực hiện chính sách về GNBV ở quận 10, TP.HCM và
định hướng đến năm 2020.
3. Mục tiêu nghiên ću
3.1 Mục tiêu nghiên ću chung
Mục tiêu nghiên cứu trên cơ sở lý luận, thực tiễn và nghiên cứu đánh giá
thực trạng những thành tựu, hạn chế, nguyên nhân, từ đó đề xuất những giải
pháp chủ yếu góp phần giải quyết vấn đề giảm nghèo của quận 10 trong giai
đoạn từ nay và đến năm 2020 và những năm tiếp theo.
3.2 Mục tiêu nghiên ću cụ thể
Đề tài xác định 03 mục tiêu sau:
- Hệ thống hóa phương pháp luận, thực tiễn, làm rõ cơ sở lý luận việc
thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững trên địa bàn Quận 10;
- Phân tích, đánh giá thực trạng thực hiện các chính sách về giảm nghèo
bền vững hiện nay ở Quận 10;
- Trên cơ sở chỉ ra hạn chế và nguyên nhân của hạn chế trong thực hiện
chính sách giảm nghèo tại Quận 10 và quan điểm chính sách của Nhà nước về
xóa đói giảm nghèo, luận văn đưa ra một số giải pháp tiếp tục thực hiện chính
sách giảm nghèo bền vững tại Quận 10, TP.HCM trong giai đoạn từ nay đến
năm 2020 và những năm tiếp theo.
5
4. Đối tương và phạm vi nghiên
ću 4.1 Đối tương nghiên ću
Tập trung nghiên cứu về thực trạng thực hiện chính sách giảm nghèo
theo chương trình giảm nghèo bền vững của Quận 10, TP.HCM dưới góc độ
chính sách công.
4.2 Phạm vi nghiên ću
- Phạm vi nô ̣i dung: chính sách giảm nghèo bền vững trên địa bàn quận
10, TP.HCM
- Phạm vi không gian: đề tài nghiên cứu được quan tâm đến thực trạng
và các giải pháp thực hiện trên địa bàn quận 10, TP.HCM.
- Phạm vi thơi gian: tập trung nghiên cứu thực trạng chính sách
giảm nghèo bền vững từ năm 2016-2018. Vì theo kế hoạch mục tiêu quận 10
đề ra là hoàn thành chương trình giảm nghèo bền vững trước 02 năm so với
kế hoạch của TP.HCM giai đoạn 2016-2020.
5. Phương pháp nghiên ću
5.1 Phương pháp liuận
Phương pháp luận dựa trên việc thực hiện các chủ trương, đường lối,
chính sách của Đảng và hệ thống pháp luật của Nhà nước; dựa trên cách đánh
giá nghèo đa chiều và thực trạng thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững
tại quận 10, TP.HCM.
5.2 Phương pháp nghiên ću
- Luận văn tập trung sử dụng phương pháp phân tích đánh giá chính
sách, tập hợp các số liệu về thực trạng và so sánh để rút kinh nghiệm và đề ra
các giải pháp thực hiện.
- Sử dụng phương pháp điều tra: phân tích số liệu để đưa ra những nhận
định, đánh giá và đề xuất giải pháp cho thời gian tới.
6
- Phương pháp nghiên cứu sơ cấp: tổng hợp các số liệu từ các báo cáo
của Phòng Lao động thương binh và xã hội, phòng kinh tế, phòng thống kê
quận 10, nghiên cứu các luận văn, các bài viết liên quan đến chính sách giảm
nghèo bền vững.
6. Ý nghĩa hhoa hcc và thực tĩn của liuận
văn 6.1 Ý nghĩa hhoa hcc
Luận văn nghiên cứu góp phần làm rõ cơ sở khoa học của việc thực hiện
chính sách giảm nghèo bền vững. Vận dụng vào công tác thực hiện chính sách
giảm nghèo bền vững trên địa bàn quận 10, TP.HCM. Đánh giá thực trạng
công tác thực hiện các chính sách về GNBV của quận, từ đó đưa ra những giải
pháp nhằm tiếp tục nâng cao hiệu quả thực hiện chính sách GNBV của quận
10.
6.2 Ý nghĩa thực tĩn
- Luận văn cung cấp một tài liệu thiết thực, ý nghĩa cho đội ngũ cán bộ,
công chức hoạt động trong lĩnh vực giảm nghèo nói chung và các nhà hoạch
định chính sách giảm nghèo bền vững của quận 10 nói riêng, từ đó có thể góp
phần nâng cao hiệu quả thực hiện các chính sách về giảm nghèo bền vững
trên địa bàn Thành phố.
- Đề ra nhiều giải pháp thiết thực, có tính khả thi, hiệu quả giúp cho
những nơi chưa hoặc đang thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững có
những kinh nghiệm và cái nhìn đúng hơn với chính sách này.
7. Kết cấu của liuận văn
Chương 1: Cơ sở lý luận về chính sách giảm nghèo bền vững trên địa
bàn quận 10, Thành phố Hồ Chí Minh.
Chương 2: Thực trạng thực hiện chính sách giảm nghèo bền vững trên
địa bàn quận 10, TP.HCM.
7
Chương 3: Định hướng và giải pháp nâng cao chất lượng chính sách
giảm nghèo bền vững ở quận 10, TP.HCM và trong thời gian tới.
8
Chương 1
CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THỰC HIỆN CHÍNH SÁCH
GIẢM NGHÈO BỀN VỮNG Ở VIỆT NAM
1.1. Các hhái niệm liiên quan êến giảm nghèo b̀n vững
1.1.1. Các Khái niệm
“Chính sách công” là khái niệm được nhiều nhà khoa học tiếp cận với
nhiều góc độ, cách nhìn khác nhau như:
Khoa học chính sách ra đời có phần chậm, và đi sau các môn khoa học
khác; Harold Lasswell là người đầu tiên và cùng các học giả khác trên thế giới
đã nghiên cứu. Từ đó khoa học chính sách đã xác định vị thế của mình và thay
các nghiên cứu chính trị truyền thống, bằng với sự phát triển đã xuất hiện
nhiều khái niệm về chính sách công. Việc tiếp cận có khác nhau, nhưng nhìn
chung khái niệm chính sách công cũng được kết luận là do của Nhà nước ban
hành nhằm phục vụ cho lợi ích chung của người dân.
theo William Jenkins chính sách công là “Mô ̣t tập hợp các quyêt đinh có
linn quan vơi nhau được ban hành bơi mô ̣t nhà hoạt đô ̣ng chính tri hoặc mô ̣t
nhóm các nhà hoạt đô ̣ng chính tri linn quan đên lựa chọnn các mục tinu và các
phưnng tiện để đạt mục tinu trong mô ̣t tình huông cụ thể thuô ̣c phạm vi thẩm
quyền của họn”; James Anderson cho là chính sách như “Mô ̣t đương lôi hành
đô ̣ng có mục đích để giai quyêt mô ̣t vấn đề phát sinh hoặc vấn đề quan tâm”.
Với các định nghĩa trên, đều cho ta thấy ý nghĩa của cụm từ chính sách công
và cũng chỉ ra việc thực hiện, nghiên cứu chính sách công là công việc khó
khăn, khó hoàn thành một cách dễ dàng qua một vài bài nghiên cứu hoặc việc
ban hành quyết định của nhà nước qua ban hành các văn bản luật; cũng phải
thừa nhận rằng các văn bản được các cơ quan quản lý nhà nước ban hành lại
là điều kiện để các nhà làm chính sách xây dựng các mục tiêu và biện pháp
9
liên quan đến chính sách công.
Từ những nhận xét, phân tích và nhận định về chính sách công, có thể
định nghĩa “Chính sách công là những quyết định của chủ thể được trao
quyền lực công nhằm giải quyết những vấn đề vì lợi ích chung của cộng
đồng”.
Mô ̣t sô khái niệm nghoo:
“Nghèo” là sự thiếu hụt cơ hội để có thể sống một cuộc sống tương ứng
với các tiêu chuẩn tối thiểu nhất. Theo tổ chức Y tế thế giới định nghĩa nghèo
theo thu nhập; theo đó một người là nghèo khi thu nhập hàng năm ít hơn một
nữa thu nhập bình quân trên đầu người hàng năm của quốc gia.
- Với các nước trên thế giới:
Tại Hội nghị thảo luận về chống đói nghèo ở khu vực Đông nam á được
tổ chức tại Bangkok, Thái Lan đã có nhận định như sau:
"Nghoo là mô ̣t sô dân cư không được hương đầy đủ những nhu cầu thiêt
yêu cn ban của con ngươi, mà những nhu cầu này được ngươi dân và xã hô ̣i
thừa nhận con phụ thuô ̣c vào sự phát triển kinh tê, xã hô ̣i, vămn hóa của từng
vùng miền, từng đia phưnng”.
Trong cuộc họp hội nghị thượng đỉnh của thế giới đã thảo luận về phát
triển xã hội đã đưa ra nhận định:
"Ngươi nghoo là những ngươi mà thu nhập thấp hnn hoặc bằng 1
USD/ngày/ngươi, thu nhập này đủ để mua những nhu yêu phẩm cần thiêt để
giup cuô ̣c sông ôn đinh."
Trong quá trình thực hiện “Xóa đói giảm nghèo ở Việt Nam” ở giai đoạn
đầu, có một số tổ chức quốc tế thực hiện việc nghiên cứu và đưa ra nhận định:
"Nghoo là tình trạng mô ̣t bô ̣ phận ngươi dân không có kha nămng trong
10
việc tham gia vào lao đô ̣ng, đơi sông quôc gia, tự tămng thu nhập."
- Ở Việt Nam
“Nghèo” là những người dân có cuộc sống dưới mức quy định của tiêu
chuẩn nghèo của quốc gia. Nhưng mức nghèo còn phụ thuộc vào tình hình,
hoàn cảnh thực tế của từng địa phương, từng giai đoạn phát triển của từng địa
phương hay từng vùng miền.
Nghèo được phân chia thành nhiều mức: Nghèo, cận nghèo, đặc biệt
nghèo, tái nghèo, nghèo đa chiều.
Nghoo : Là đời sống người dân thuộc diện nghèo không có khả năng lao
động, thiếu các nhu cầu thiết yếu.
Cận nghoo: Là đời sống người dân thuộc diện nghèo có mức sống khá
hơn hộ nghèo nhưng có mức sống dưới mức sống trung bình của đời sống
người dân bình thường.
Nghoo đa chiều: là người dân có mức thu nhập thấp không đủ sống như
mức sống của người bình thường và thiếu các chiều xã hội như chỗ ở, y tế,
bảo hiểm xã hội, giáo dục, thông tin,...
Hiện tại khi xác định nghèo ở quận 10 được căn cứ vào:
Mô ̣t là: Căn cứ vào chuẩn nghèo của Chính phủ do Bộ LĐ-TB&XH công
bố.
Hai là: căn cứ chuẩn nghèo của Thành phố Hồ Chí Minh quy định theo
từng giai đoạn để thực hiện.
1.1.2 Khái niệm về giảm nghèo
Giảm nghèo thường không có khái niệm cụ thể và được người ta cho là
những chỉ tiêu, mục tiêu cần hướng đến và hoàn thành chuẩn xác định nghèo;
11
nhưng để hoàn thiện và đạt được thì yêu cầu vai trò của Đảng và Nhà nước cần
được quan tâm đến công tác giảm nghèo đó là công tác giảm nghèo bền vững.
Có thể hiểu về giam nghoo như sau:
“Giảm nghèo” là làm tăng về sự hiểu biết, nắm bắt, hưởng thụ về các
dịch vụ xã hội mà cuộc sống người dân cần thiết, để người dân có sự tự hoàn
thiện và hưởng thụ đầy đủ.
Giảm nghèo có nghĩa là làm sao cho đời sống người dân được đảm bảo
đầy đủ các yêu cầu thiết yếu, họ tự lao động, tự chủ được cuộc sống của bản
thân và gia đình; tăng khả năng tiếp cận, thừa thưởng đẩy đủ các chiều xã hội
và đi đến giảm số lượng, tỷ lệ hộ nghèo.
1.1.3 Khái niệm về giảm nghèo bền vững
“Giảm nghèo bền vững” là cải thiện vật chất, đời sống và tinh thần của
người nghèo, góp phần thu hẹp khoảng cách, chênh lệch về mức sống, điều
kiện sống giữa thành thị và nông thôn. Các cơ quan có thẩm quyền đã ban
hành các văn bản hành chính liên quan đến “giam nghoo bền vững” như sau:
Nghị quyết số 15-NQ/TW ngày 01/6/2012, Hội nghị Ban Chấp hành
Trung ương khóa XI về chính sách xã hội giai đoạn 2012-2020 đã đề ra nhiệm
vụ bảo đảm an sinh xã hội, chú trọng đến việc làm, bảo hiểm xã hội, trợ giúp
xã hội cho những đối tượng có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn, đồng bào dân tộc
ít người, đảm bảo mức tối thiểu về thu nhập và một số dịch vụ xã hội cơ bản
như khám chữa bệnh, học hành, nhà ở, nước sạch, thông tin, truyền thông.
Nghị quyết số 76/2014/QH13 của Quốc hội khóa 13 về việc đẩy mạnh
thực hiện mục tiêu giảm nghèo bền vững đến năm 2020, trong đó nêu rõ: xây
dựng chuẩn nghèo mới theo phương pháp tiếp cận đa chiều nhằm bảo đảm
mức sống tối thiểu và đáp ứng các dịch vụ xã hội cơ bản; và Quyết định số
12
- Xem thêm -