Tài liệu Thiết kế bài giảng mỹ thuật 4

NguyÔn H÷u h¹nh ThiÕt kÕ Bμi gi¶ng mü thuËt [ Nhμ xuÊt b¶n Hμ Néi 1 ThiÕt kÕ bµi gi¶ng mÜ thuËt 4 NguyÔn H÷u h¹nh Nhμ xuÊt b¶n Hμ néi ChÞu tr¸ch nhiÖm xuÊt b¶n: NguyÔn kh¾c O¸nh Biªn tËp: Ph¹m quèc tuÊn VÏ b×a: nguyÔn tuÊn Tr×nh bµy: th¸i s¬n − s¬n l©m Söa b¶n in: ph¹m quèc tuÊn In 1000 cuèn, khæ 17 x 24 cm, t¹i XÝ nghiÖp in ACS ViÖt Nam. Km10 Ph¹m V¨n §ång - KiÕn Thuþ - H¶i Phßng. GiÊy phÐp xuÊt b¶n sè: 115 − 2007/CXB/106 m TK − 26/HN. In xong vµ nép l−u chiÓu quý II/2007. 2 lêi nãi ®Çu §Ó gióp cho viÖc gi¶ng d¹y vµ häc tËp m«n MÜ thuËt ë TiÓu häc ®−îc thuËn lîi. C¸c t¸c gi¶ tæ chøc biªn so¹n cuèn ThiÕt kÕ bµi gi¶ng MÜ thuËt líp 1, 2, 3, 4 theo ch−¬ng tr×nh SGK ®· ®−îc Bé Gi¸o dôc vµ §µo t¹o chÝnh thøc ban hµnh. ë mçi bµi, mçi líp, c¸c t¸c gi¶ ®· cè g¾ng tr×nh bµy, diÔn gi¶i mét c¸ch ng¾n gän, dÔ hiÓu, nh÷ng vÊn ®Ò cèt lâi cña m«n häc cã tÝnh chÊt n¨ng khiÕu nghÖ thuËt nµy, nh»m gióp gi¸o viªn (GV) d¹y MÜ thuËt chuÈn bÞ bµi gi¶ng còng nh− lªn líp ®−îc dÔ dµng h¬n vµ cã hiÖu qu¶ h¬n. ViÖc d¹y häc m«n MÜ thuËt trong nhµ tr−êng Phæ th«ng nãi chung vµ ë TiÓu häc nãi riªng kh«ng nh»m môc ®Ých ®µo t¹o häc sinh (HS) thµnh nh÷ng ho¹ sÜ hay nh÷ng nhµ nghiªn cøu nghÖ thuËt chuyªn nghiÖp, mµ lµ ®Ó gi¸o dôc cho c¸c em mét thÞ hiÕu thÈm mÜ cÇn thiÕt cho viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn mét nh©n c¸ch toµn diÖn, hµi hoµ: ®ã lµ kh¶ n¨ng biÕt c¶m nhËn vµ biÕt t¹o ra c¸i ®Ñp − tr−íc hÕt lµ cho chÝnh c¸c em sau lµ cho gia ®×nh vµ x· héi. §Ó ®¹t môc tiªu ®ã, mét trong nh÷ng yÕu tè c¬ b¶n lµ khi d¹y m«n MÜ thuËt, GV kh«ng nªn biÕn tiÕt häc thµnh mét giê d¹y cøng nh¾c, bµi b¶n hoÆc qu¸ nÆng nÒ, c¨ng th¼ng. NhiÖm vô cña ng−êi GV lµ th«ng qua viÖc truyÒn ®¹t kiÕn thøc cho HS nªn gîi më, kÝch thÝch tÝnh tÝch cùc vµ ®éc lËp s¸ng t¹o cña c¸c em. Ph¶i lµm sao cho tÊt c¶ c¸c giê häc MÜ thuËt ®Òu trë lªn hÊp dÉn, kh¬i gîi ë c¸c em sù ham thÝch ®−îc häc, ®−îc vÏ, ®−îc béc lé hÕt kh¶ n¨ng vµ høng thó cña m×nh trong nhu cÇu ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn b¶n th©n còng nh− nhu cÇu lu«n v−¬n tíi c¸i ®Ñp. MÜ thuËt kh«ng cã c«ng thøc, kh«ng cã ®¸p sè cô thÓ vµ cã phÇn trõu t−îng. Nh−ng MÜ thuËt thùc sù gÇn gòi vµ cÇn thiÕt cho viÖc gi¸o dôc vµ ®µo t¹o con ng−êi. Con ®−êng cña gi¸o dôc nghÖ thuËt rÊt phong phó vµ ®a d¹ng. Mçi GV víi lßng yªu nghÒ, yªu trÎ h·y t×m cho m×nh mét ph−¬ng ph¸p d¹y MÜ thuËt tèt nhÊt, cã hiÖu qu¶ nhÊt. Chóng t«i hi väng r»ng, cuèn s¸ch sÏ lµ tµi liÖu tham kh¶o cÇn thiÕt cho GV gi¶ng d¹y m«n MÜ thuËt 4, ®ång thêi rÊt mong nhËn ®−îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c thÇy, c« gi¸o vµ b¹n ®äc gÇn xa ®Ó cuèn s¸ch ngµy cµng hoµn thiÖn h¬n. Chóc c¸c b¹n thµnh c«ng! t¸c gi¶ 3 4 A. Nh÷ng vÊn ®Ò vÒ néi dung vμ ph−¬ng ph¸p d¹y mÜ thuËt 4 I. Môc tiªu MÜ thuËt 4 − TiÕp tôc cung cÊp thªm vµ n©ng cao nh÷ng kiÕn thøc, kÜ n¨ng HS ®· häc ë líp 3. − H×nh thµnh cho HS nh÷ng kÜ n¨ng cÇn thiÕt ®Ó hoµn thµnh c¸c bµi tËp thùc hµnh b»ng ng«n ng÷ MÜ thuËt (®−êng nÐt, h×nh vµ mµu). − Gióp HS t×m hiÓu c¸i ®Ñp, c¶m nhËn c¸i ®Ñp vµ biÕt vËn dông ®−a c¸i ®Ñp vµo häc tËp, sinh ho¹t hµng ngµy. II. Néi dung MÜ thuËt 4 − MÜ thuËt líp 4 gåm 5 ph©n m«n 1. VÏ theo mÉu 4. Th−êng thøc MÜ thuËt 2. VÏ trang trÝ 5. TËp nÆn t¹o d¸ng 3. VÏ tranh − Néi dung c¸c ph©n m«n 1. VÏ theo mÉu: a. Néi dung: − TËp quan s¸t, nhËn xÐt vµ vÏ c¸c h×nh khèi ®¬n gi¶n hoÆc c¸c ®å vËt quen thuéc. − C¸ch vÏ h×nh, s¾p xÕp h×nh vµo tê giÊy. − VÏ m« pháng theo mÉu vÒ h×nh d¸ng tØ lÖ. b. C¸c bµi vÏ theo mÉu trong ch−¬ng tr×nh líp 4 (8 bµi): − Bµi 2: VÏ hoa l¸. − Bµi 6: VÏ qu¶ d¹ng h×nh cÇu. − Bµi 10: VÏ ®å vËt d¹ng h×nh trô. − Bµi 14: VÏ mÉu cã 2 ®å vËt. 5 − Bµi 18: VÏ tÜnh vËt lä hoa vµ qu¶. − Bµi 22: VÏ c¸i ca vµ qu¶. − Bµi 27: VÏ c©y. − Bµi 31: VÏ mÉu cã d¹ng h×nh trô, h×nh cÇu. c. Yªu cÇu: − BiÕt quan s¸t, nhËn xÐt, so s¸nh h×nh d¸ng, tØ lÖ cña vËt mÉu. − BiÕt s¾p xÕp h×nh vÏ c©n ®èi víi tê giÊy. − VÏ ®−îc h×nh m« pháng theo mÉu, b−íc ®Çu biÕt vÏ ®Ëm, vÏ nh¹t. − Kh«ng dïng th−íc kÎ, com pa ®Ó vÏ c¸c nÐt th¼ng, nÐt cong. 2.. VÏ trang trÝ: a. Néi dung: − C¸ch vÏ häa tiÕt, c¸ch s¾p xÕp häa tiÕt trong bµi trang trÝ. − Lµm quen víi ®é ®Ëm nh¹t cña mµu vµ c¸c mµu nãng, mµu l¹nh. − Më réng yªu cÇu vÒ kiÕn thøc, kÜ n¨ng ë mét sè bµi trang trÝ c¬ b¶n, trang trÝ øng dông: (®−êng diÒm, h×nh vu«ng, h×nh trßn, kÎ ch÷, lä hoa, chËu c¶nh). b. C¸c bµi vÏ trang trÝ trong ch−¬ng tr×nh líp 4: − Bµi 1: Mµu s¾c vµ c¸ch pha mµu. − Bµi 4: Häa tiÕt trang trÝ d©n téc. − Bµi 9: VÏ ®¬n gi¶n hoa l¸. − Bµi 13: Trang trÝ ®−êng diÒm. − Bµi 17: Trang trÝ h×nh vu«ng. − Bµi 21: Trang trÝ h×nh trßn. − Bµi 24: T×m hiÓu vÒ ch÷ nÐt ®Òu. − Bµi 28: Trang trÝ lä hoa. − Bµi 31: T¹o d¸ng vµ trang trÝ chËu c¶nh. c. Yªu cÇu: − BiÕt c¸ch vÏ häa tiÕt, s¾p xÕp häa tiÕt vµ vÏ mµu phï hîp vµo bµi trang trÝ. − Trang trÝ ®−îc c¸c h×nh c¬ b¶n vµ c¸c h×nh øng dông theo néi dung bµi. 6 − C¶m nhËn ®−îc vÎ ®Ñp cña c¸c bµi trang trÝ, biÕt vËn dông vµ thÓ hiÖn c¸i ®Ñp vµo bµi vÏ cña m×nh. 3. VÏ tranh: a. Néi dung: − T×m hiÓu ®Ò tµi ®Ó vÏ tranh. − Thùc hµnh vÏ tranh theo mét sè ®Ò tµi quen thuéc. − C¸ch chän h×nh ¶nh, s¾p xÕp h×nh ¶nh vµ vÏ mµu t¹o thµnh bøc tranh. b. C¸c bµi vÏ tranh trong ch−¬ng tr×nh líp 4 (9 bµi): − Bµi 3: §Ò tµi c¸c con vËt quen thuéc. − Bµi 7: §Ò tµi phong c¶nh quª h−¬ng. − Bµi 12: §Ò tµi sinh ho¹t. − Bµi 15: VÏ ch©n dung. − Bµi 20: §Ò tµi Ngµy héi ë quª em. − Bµi 25: §Ò tµi tr−êng em. − Bµi 29: §Ò tµi An toµn giao th«ng. − Bµi 33: §Ò tµi vui ch¬i trong mïa hÌ. − Bµi 34: §Ò tµi tù do. c. Yªu cÇu: − BiÕt c¸ch chän ®Ò tµi ®¬n gi¶n, phï hîp víi kh¶ n¨ng. − BiÕt chän h×nh ¶nh, s¾p xÕp h×nh ¶nh theo ®Ò tµi. − BiÕt c¸ch vÏ mµu phï hîp víi néi dung ®Ò tµi. − C¶m nhËn ®−îc vÎ ®Ñp cña tranh ®Ò tµi. 4. Th−êng thøc MÜ thuËt a. Néi dung: − TiÕp tôc lµm quen, tiÕp xóc víi tranh, t−îng. − T×m hiÓu néi dung ®Ò tµi, h×nh ¶nh, mµu s¾c trªn tranh. − C¶m nhËn vÎ ®Ñp ë c¸c bøc tranh qua tiÕp xóc t×m hiÓu tranh b. C¸c bµi th−êng thøc MÜ thuËt trong ch−¬ng tr×nh líp 4: (4 bµi) − Bµi 5: Xem tranh phong c¶nh. − Bµi 11: Xem tranh cña ho¹ sÜ vµ thiÕu nhi. 7 − Bµi 19: Xem tranh d©n gian ViÖt Nam. − Bµi 26: Xem tranh ®Ò tµi sinh ho¹t. c. Yªu cÇu: − BiÕt quan s¸t, nhËn xÐt, so s¸nh h×nh ¶nh, mµu s¾c khi xem tranh. − HiÓu néi dung c¸c bøc tranh sau khi xem. − Cã c¶m nhËn ban ®Çu vÒ vÎ ®Ñp cña c¸c bøc tranh. 5. TËp nÆn t¹o d¸ng: a. Néi dung: − TËp quan s¸t, nhËn xÐt h×nh khèi, ®Æc ®iÓm ®èi t−îng. − TËp nÆn t¹o d¸ng c¸c h×nh khèi ®¬n gi¶n theo yªu cÇu hoÆc tù do theo ý thÝch. b. C¸c bµi tËp nÆn t¹o d¸ng trong ch−¬ng tr×nh líp 4 (4 bµi): − Bµi 8: NÆn con vËt quen thuéc. − Bµi 16: T¹o d¸ng con vËt hoÆc « t« b»ng vá hép. − Bµi 23: TËp nÆn d¸ng ng−êi. − Bµi 30: §Ò tµi tù chän. c. Yªu cÇu: − BiÕt c¸ch chän ®Êt, nhµo ®Êt (chän giÊy mµu). − BiÕt c¸ch t¹o khèi, t¹o h×nh cho s¶n phÈm. − Cã c¶m nhËn vÎ ®Ñp cña h×nh khèi. III. VÒ ®æi míi ph−¬ng ph¸p gi¶ng d¹y mÜ thuËt 4: 1. Nh÷ng yªu cÇu vÒ ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y häc HiÖn nay ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y tËp trung nhiÒu vµo viÖc tæ chøc c¸c ho¹t ®éng häc tËp cho HS. C¸c ho¹t ®éng häc tËp th−êng ®−îc quan t©m lµ: Quan s¸t vµ tiÕp xóc víi tµi liÖu, nguån th«ng tin, ®éng n·o ®Ó ph¸t hiÖn kiÕn thøc, thùc hµnh trªn c¸c vËt liÖu míi hoÆc bèi c¶nh míi ®Ó còng cè kiÕn thøc vµ rÌn luyÖn kÜ n¨ng, tù ®¸nh gi¸. Ph¹m vi cña c¸c ho¹t ®éng nµy lµ ho¹t ®éng ®éc lËp cña c¸ nh©n vµ ho¹t ®éng hîp t¸c trong nhãm. §Ó tæ chøc cho HS ho¹t ®éng, GV cÇn thùc hiÖn c¸c yªu cÇu: − H−íng dÉn b»ng lêi vµ ®éng t¸c mÉu. 8 − Tæ chøc m«i tr−êng häc tËp cho HS (Chia nhãm vµ giao viÖc theo nhãm, cho c¸ nh©n trong nhãm, cho cÆp). − Ho¹t ®éng t¸c ®éng (®Æt c©u hái, nªu vÊn ®Ò, trao ®æi, tham gia th¶o luËn, tham gia lµm ra s¶n phÈm víi HS). − §¸nh gi¸ HS. * Ph−¬ng ph¸p d¹y häc theo ®Þnh h−íng ®æi míi ngoµi viÖc d¹y kiÕn thøc vµ kÜ n¨ng cho HS, nhiÖm vô cña GV cßn ph¶i d¹y cho c¸c em ph−¬ng ph¸p tù häc qua c¸c ho¹t ®éng häc tËp. §æi míi ph−¬ng ph¸p lµ sù kÕt hîp nhuÇn nhuyÔn c¸c ph−¬ng ph¸p d¹y häc truyÒn thèng, cã nh÷ng yÕu tè tÝch cùc víi nh÷ng ph−¬ng ph¸p d¹y häc tËp trung vµo viÖc tæ chøc c¸c ho¹t ®éng häc tËp cho HS. * ViÖc ®æi míi ®¸nh gi¸ lµ mét trong nh÷ng yÕu tè quan träng gãp phÇn cho sù thµnh c«ng cña ph−¬ng ph¸p d¹y häc theo ®Þnh h−íng míi, viÖc ®æi míi ®¸nh gi¸ nh»m x¸c nhËn kÕt qu¶ häc tËp cña HS vµ ®iÒu chØnh qu¸ tr×nh d¹y häc cña GV cho phï hîp víi môc tiªu. §æi míi ®¸nh gi¸ cßn nh»m ®æi míi chñ thÓ ®¸nh gi¸, GV ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña HS, HS tù ®¸nh gi¸ vµ tham gia ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña nhau. 2. §Þnh h−íng vÒ ®æi míi ph−¬ng ph¸p d¹y häc mÜ thuËt 4 − M«n MÜ thuËt lµ m«n dµnh thêi gian chñ yÕu ®Ó HS thùc hµnh, do vËy, GV cÇn thiÕt kÕ bµi d¹y nh− mét kÕ ho¹ch tæ chøc c¸c ho¹t ®éng ®Ó HS chñ ®éng, tÝch cùc tham gia vµ ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng vµ n¨ng lùc cña m×nh ë mçi bµi vÏ. − Trong mçi tiÕt häc, GV cÇn lùa chän vµ phèi hîp c¸c ph−¬ng ph¸p d¹y häc sao cho lu«n lu«n t¹o ®−îc kh«ng khÝ häc tËp vui vÎ, nhÑ nhµng, hÊp dÉn ®Ó l«i cuèn HS, tr¸nh giê häc tÎ nh¹t, kh« cøng. − §èi víi mét sè bµi vÏ, GV cã thÓ tæ chøc cho HS ho¹t ®éng vÏ theo tæ, theo nhãm ®Ó c¸c thµnh viªn trong nhãm cã dÞp thÓ hiÖn n¨ng lùc c¸ nh©n tr−íc b¹n bÌ, thÇy c« gi¸o. − Cã thÓ ®−a c¸c trß ch¬i hç trî cho néi dung bµi häc khi thÊy cÇn thiÕt, phï hîp. − T¹o mäi ®iÒu kiÖn ®Ó tÊt c¶ mäi HS chñ ®éng, tÝch cùc tham gia vµ tham gia cã hiÖu qu¶ c¸c ho¹t ®éng, quan t©m nhiÒu h¬n ®Õn c¸c HS nhót nh¸t, ch−a tÝch cùc ho¹t ®éng. 9 − VÒ ph©n bè thêi gian cña tiÕt häc, GV cÇn l−u ý bè trÝ thêi gian h−íng dÉn bµi vµ thêi gian thùc hµnh cña HS sao cho hîp lÝ (phÇn h−íng dÉn cña GV chØ nªn tõ 10 ®Õn 14 phót, phÇn thùc hµnh tõ 16 ®Õn 20 phót, phÇn ®¸nh gi¸ tõ 4 − 5 phót). − Tïy theo néi dung cña tõng bµi, GV ®iÒu chØnh thêi gian gi¶ng bµi vµ thêi gian thùc hµnh cña HS cho phï hîp, kh«ng thùc hiÖn mét c¸ch m¸y mãc cho tÊt c¶ c¸c bµi. − Trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn c¸c tiÕt d¹y, GV cÇn chó ý gi¸o dôc HS hiÓu biÕt c¸i ®Ñp, c¶m nhËn c¸i ®Ñp lµm träng t©m, kh«ng nªn qu¸ ®i s©u vµ rÌn luyÖn kü n¨ng vÏ. 3. VÒ kiÓm tra, ®¸nh gi¸: − TÊt c¶ c¸c bµi thùc hµnh cña HS ë líp 4 ®Òu ph¶i ®−îc GV ®¸nh gi¸ th−êng xuyªn theo quy ®Þnh h−íng dÉn ®¸nh gi¸ cña Bé. − C¶ n¨m häc cã 10 nhËn xÐt theo c¸c chñ ®Ò: VÏ theo mÉu, vÏ trang trÝ, vÏ tranh, th−êng thøc mÜ thuËt, nÆn t¹o d¸ng tù do. Häc k× 1 cã 5 nhËn xÐt, häc k× 2 cã 5 nhËn xÐt; ®Ó ®¹t ®−îc mét nhËn xÐt ghi trong sæ, mçi HS cÇn ph¶i hoµn thµnh ®−îc 2/3 sè bµi ë mçi chñ ®Ò cña m«n häc vµ thÓ hiÖn ®−îc 2/3 sè chøng cø ®· nªu ë h−íng dÉn ®¸nh gi¸. − Khi t×m chøng cø ®Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ häc tËp cña HS, ngoµi nh÷ng gîi ý ®· nªu trong sæ theo dâi, GV cÇn thu thËp thªm c¸c chøng cø kh¸c dùa trªn môc tiªu c¸c bµi häc vµ qu¸ tr×nh tham gia häc tËp cña HS. − LÊy ®éng viªn, khÝch lÖ lµ chÝnh, cè g¾ng t×m c¸c −u ®iÓm dï nhá nhÊt ë tõng HS ®Ó kÞp thêi khen ngîi, ®éng viªn. 4. VÒ ph−¬ng ph¸p d¹y häc c¸c ph©n m«n a. VÏ theo mÉu §Ó ®¹t ®−îc c¸c yªu cÇu bµi vÏ theo mÉu, GV cÇn hiÓu: VÏ theo mÉu lµ mét ph©n m«n c¬ b¶n cña m«n MÜ thuËt ë tiÓu häc, môc ®Ých cña vÏ theo mÉu nh»m: − Båi d−ìng n¨ng lùc quan s¸t vµ nhËn xÐt vËt mÉu cho HS, rÌn luyÖn tay vÏ mÒm m¹i, cÈn thËn ®Ó cã thÓ vÏ ®−îc t−¬ng ®èi ®óng h×nh d¸ng vµ tØ lÖ ®Æc tr−ng cña vËt mÉu. 10 − Gióp HS t×m hiÓu nhanh ®−îc h×nh d¸ng, cÊu tróc, vÎ ®Ñp cña vËt mÉu, tõng b−íc ph¸t triÓn t− duy vµ kh¶ n¨ng thÓ hiÖn ®èi t−îng, ®ång thêi rÌn luyÖn cho HS c¸ch lµm viÖc khoa häc, nghiªm tóc. − H×nh thµnh t×nh c¶m yªu quÝ thiªn nhiªn, yªu quÝ nh÷ng s¶n phÈm lao ®éng do con ng−êi t¹o nªn. * §Ó cã thÓ d¹y ®ñ, d¹y ®óng c¸c bµi vÏ theo mÉu ë líp 4, ng−êi GV cÇn chó ý mét sè ®iÓm c¨n b¶n sau ®©y: 1. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: ChuÈn bÞ ®Çy ®ñ vµ chu ®¸o ®å dïng d¹y häc lµ yÕu tè quan träng vµ rÊt cÇn thiÕt ®¶m b¶o cho thµnh c«ng cña tiÕt d¹y. §èi víi m«n mÜ thuËt, c¸c tranh minh ho¹, c¸c tranh mÉu lu«n lu«n lµ ph−¬ng tiÖn chuyÓn t¶i kiÕn thøc tíi HS, gióp HS tiÕp thu bµi nhanh chãng vµ dÔ dµng h¬n. Tr−íc khi lªn líp, GV cÇn chuÈn bÞ ®Çy ®ñ nh÷ng thiÕt bÞ phôc vô cho bµi gi¶ng, nh÷ng thiÕt bÞ nµy ®−îc chän trong bé thiÕt bÞ hay nh÷ng tranh phãng to trong SGK, tranh GV tù vÏ hoÆc tù s−u tÇm vµ c¸c tranh chän läc trong sè c¸c bµi tËp cña HS. 2. §Æt mÉu cho HS vÏ: Trong ®iÒu kiÖn hiÖn t¹i (líp häc chËt, häc sinh ®«ng, bµn ghÕ ch−a ®ñ tiªu chuÈn), viÖc ®Æt mÉu vÏ trong líp häc cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n, nÕu GV kh«ng t×m c¸ch kh¾c phôc th× viÖc HS quan s¸t mÉu thùc ®Ó vÏ sÏ gÆp rÊt nhiÒu trë ng¹i, nh÷ng HS ë cuèi líp sÏ kh«ng nh×n thÊy mÉu, cßn nh÷ng HS ë phÝa trªn líp l¹i qu¸ gÇn mÉu. Trong t×nh tr¹ng nh− vËy, chÊt l−îng bµi vÏ cña häc sinh sÏ rÊt thÊp, kh«ng ®¶m b¶o ®−îc yªu cÇu cña tiÕt d¹y. §Ó ®¶m b¶o ®−îc c¸c yªu cÇu cña bµi vÏ theo mÉu, GV cÇn linh ho¹t, s¸ng t¹o trong viÖc bè trÝ mÉu vÏ, cè g¾ng ®Æt mÉu sao cho võa tÇm m¾t cña HS vµ c¶ líp ®Òu nh×n thÊy ®−îc. Tr¸nh t×nh tr¹ng ®Æt mÉu qu¸ cao hoÆc qu¸ thÊp so víi tÇm m¾t cña HS. 3. H−íng dÉn HS quan s¸t vµ nhËn xÐt: Häc sinh tiÓu häc th−êng cã thãi quen cÇm bót vµ vÏ ngay, kh«ng chÞu quan s¸t tr−íc khi vÏ. V× vËy, h×nh vÏ th−êng xéc xÖch, mÐo mã, kh«ng gièng mÉu. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, sau khi ®Æt mÉu xong, GV cÇn yªu cÇu HS kh«ng ®−îc vÏ ngay mµ ph¶i dµnh thêi gian ®Ó quan s¸t vËt mÉu, ®©y lµ mét trong nh÷ng b−íc quan träng nhÊt cña c¸c bµi vÏ theo mÉu ë líp 4. Quan s¸t, nhËn xÐt sÏ gióp HS nhËn biÕt vµ ghi nhí h×nh d¸ng, ®Æc ®iÓm, tû lÖ cña vËt mÉu, cã quan s¸t vµ nhËn xÐt kÜ vËt mÉu th× khi vÏ HS sÏ kh«ng bÞ lóng tóng, h×nh vÏ sÏ gÇn víi mÉu, tr¸nh ®−îc t×nh tr¹ng vÏ sai, vÏ bÞa. 11 Khi GV h−íng dÉn HS quan s¸t mÉu cÇn nhÊn m¹nh mét sè ®iÓm quan träng ph¶i ghi nhí sau ®©y: − X¸c ®Þnh ®óng khung h×nh bao quanh h×nh d¸ng cña vËt mÉu. − X¸c ®Þnh tØ lÖ gi÷a chiÒu cao so víi chiÒu ngang cña vËt mÉu. − X¸c ®Þnh tØ lÖ gi÷a c¸c bé phËn. − X¸c ®Þnh h×nh d¸ng, tØ lÖ c¸c chi tiÕt c¬ b¶n cña vËt mÉu (bá bít c¸c chi tiÕt kh«ng cÇn thiÕt). − X¸c ®Þnh ®é ®Ëm nh¹t trªn vËt mÉu (§Ëm, ®Ëm võa, nh¹t). 4. H−íng dÉn HS c¸ch s¾p xÕp bè côc h×nh vÏ trªn tê giÊy: Th«ng th−êng khi vÏ HS tiÓu häc kh«ng hay ®Ó ý ®Õn viÖc s¾p xÕp bè côc h×nh vÏ trªn trang giÊy. C¸c em th−êng vÏ to qu¸, nhá qu¸ hoÆc bÞ x« lÖch, bµi vÏ bÞ mÊt c©n ®èi kh«ng ®Ñp. GV cÇn ph¶i chó ý rÌn luyÖn ®Ó c¸c em biÕt c¸ch s¾p xÕp h×nh vÏ sao cho c©n ®èi, võa ph¶i phï hîp víi mÆt giÊy, chÝnh yªu cÇu nµy lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quan träng ®èi víi viÖc gi¸o dôc vµ rÌn luyÖn ý thøc vÒ c¸i ®Ñp trong sù c©n ®èi hµi hßa thÓ hiÖn trªn c¸c bµi vÏ theo mÉu. GV cÇn th−êng xuyªn vÏ b¶ng ®Ó minh ho¹ c¸ch s¾p xÕp h×nh vÏ trªn tê giÊy, hoÆc dïng tranh vÏ thÓ hiÖn c¸ch s¾p xÕp tèt vµ ch−a tèt ®Ó chØ dÉn cho HS 5. H−íng dÉn HS dùng h×nh: §Ó HS vÏ ®−îc t−¬ng ®èi chÝnh x¸c vÒ h×nh d¸ng, tØ lÖ, GV cÇn h−íng dÉn HS x¸c ®Þnh ®−îc tØ lÖ gi÷a chiÒu cao vµ chiÒu ngang cña khung h×nh, vÏ khung h×nh c©n ®èi vµo trong giÊy. Tõ khung h×nh x¸c ®Þnh trôc vµ −íc l−îng tØ lÖ, ®¸nh dÊu vÞ trÝ h×nh vµ c¸c bé phËn cña c¸c vËt mÉu vµ cña tõng vËt mÉu, sau ®ã vÏ nÐt vµ söa ch÷a hoµn chØnh h×nh vÏ. §èi víi líp 4, c¸c bµi vÏ theo mÉu ®· yªu cÇu HS vÏ ®Ëm nh¹t b»ng bót ch×, yªu cÇu nµy chØ ë møc ®é ®¬n gi¶n lµ HS ph©n biÖt ®−îc ba ®é ®Ëm nh¹t (§Ëm, ®Ëm võa vµ nh¹t). §èi víi nh÷ng HS kh«ng cã kh¶ n¨ng vÏ ®−îc ®Ëm nh¹t, GV cã thÓ cho c¸c em vÏ mµu, nªn ®Ó c¸c em vÏ mµu theo ý thÝch, vµ cã thÓ vÏ trang trÝ cho bµi vÏ thªm ®Ñp. 6. H−íng dÉn thùc hµnh: Khi HS trùc tiÕp vÏ míi lµ lóc HS dÔ tiÕp thu kiÕn thøc vµ thÓ hiÖn sù tiÕp thu trªn bµi vÏ cô thÓ, lóc nµy GV cÇn ®Õn tõng bµn ®Ó xem xÐt vµ h−íng dÉn thªm... 12 Gîi ý, ®éng viªn khÝch lÖ HS vÏ, kh«ng can thiÖp trùc tiÕp vµo bµi vÏ cña HS. Cã thÓ sö dông c¸c bµi tËp ®ang vÏ cña HS ®Ó lµm mÉu h−íng dÉn bæ sung. NÕu thÊy cÇn h−íng dÉn thªm, GV yªu cÇu c¶ líp dõng vÏ ®Ó l¾ng nghe. GV kh«ng nªn nãi nhiÒu khi HS ®ang vÏ. 7. NhËn xÐt vµ ®¸nh gi¸: Cuèi tiÕt häc cÇn dµnh thêi gian ®Ó nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ bµi vÏ cña HS. Nªn chän mét sè bµi tèt, trung b×nh vµ ch−a tèt ®Ó treo vµ nhËn xÐt. Yªu cÇu HS cïng tham gia nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ c¸c bµi vÏ ®−îc treo. CÇn h−íng HS nhËn xÐt theo c¸c c¸c néi dung: − H×nh d¸ng tØ lÖ trªn bµi vÏ so víi mÉu; − C¸ch s¾p xÕp h×nh vÏ vµo tê giÊy; − C¸ch vÏ mµu. GV cÇn l−u ý lÊy ®éng viªn, khÝch lÖ lµ chñ yÕu, kh«ng chª nh÷ng HS vÏ yÕu tr−íc líp. Chó ý yªu cÇu HS vÏ thªm ë nhµ. b. VÏ trang trÝ: §Ó ®¹t ®−îc c¸c yªu cÇu cña bµi vÏ trang trÝ GV cÇn hiÓu: Néi dung nh÷ng bµi vÏ trang trÝ ë líp 4 nãi riªng vµ ë tiÓu häc nãi chung cã ý nghÜa rÊt lín trong viÖc gi¸o dôc tÝnh cÈn thËn, khÐo lÐo trong c«ng viÖc vµ nhËn thøc thÈm mÜ cña HS. Häc trang trÝ HS ®−îc lµm quen víi vÏ mµu, vÏ häa tiÕt b»ng nh÷ng ®−êng nÐt ®¬n gi¶n, biÕt c¸ch s¾p xÕp häa tiÕt theo c¸c luËt trang trÝ ®Ó cã thÓ t¹o ra ®−îc nh÷ng s¶n phÈm trang trÝ ®Ñp do chÝnh b¶n th©n m×nh t¹o ra. ChÝnh nh÷ng s¶n phÈm nµy lµ thµnh qu¶ lao ®éng cã ¶nh h−ëng rÊt lín ®Õn qu¸ tr×nh gi¸o dôc thÞ hiÕu thÈm mÜ vµ t×nh c¶m thÈm mÜ cña HS khi ®øng tr−íc c¸i ®Ñp. * Khi d¹y c¸c bµi trang trÝ ë líp 4, GV cÇn chó ý mét sè ®iÓm sau ®©y: 1. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: Còng nh− d¹y c¸c bµi vÏ theo mÉu, khi d¹y c¸c bµi vÏ trang trÝ, viÖc chuÈn bÞ tranh mÉu lµ rÊt cÇn thiÕt, nh÷ng tranh mÉu còng lµ mét thùc tÕ sinh ®éng gióp trÎ rÊt nhiÒu trong viÖc t− duy c¸c h×nh t−îng cã liªn quan ®Õn bµi häc. 13 Ngoµi viÖc sö dông c¸c thiÕt bÞ gi¸o khoa, GV cÇn vÏ vµ s−u tÇm thªm c¸c d¹ng bµi trang trÝ kh¸c nhau ®Ó phôc vô cho viÖc gi¶ng d¹y tõng bµi, nªn sö dông c¸c bµi tËp cña HS ®Ó lµm mÉu ®èi chøng. Khi sö dông ®å dïng d¹y häc, GV cÇn chän läc vµ sö dông tèi ®a hiÖu qu¶ cña chóng, lêi gi¶i thÝch vµ c©u hái nªn râ rµng, ng¾n gän vµ cã träng t©m. Tr¸nh c¸c c©u hái vµ lêi gi¶i thÝch viÓn v«ng, xa thùc tÕ, kh«ng g¾n víi bµi häc. 2. H−íng dÉn HS t×m häa tiÕt ®Ó trang trÝ: Trong thùc tÕ cuéc sèng cã rÊt nhiÒu hoa, l¸, qu¶ vµ h×nh c¸c con vËt hoÆc nh÷ng h×nh h×nh häc cã thÓ dïng lµm häa tiÕt ®Ó trang trÝ. Khi sö dông c¸c h×nh nµy ®Ó ®−a vµo trang trÝ, GV cÇn l−u ý HS ph¶i lùa chän nh÷ng ho¹ tiÕt ®¬n gi¶n, ®Ñp vµ phï hîp ®Ó ®−a vµo bµi, tr¸nh ®−a vµo bµi nh÷ng häa tiÕt qu¸ phøc t¹p, r−êm rµ, hoÆc qu¸ s¬ l−îc, th« thiÓn. §èi víi nh÷ng HS kh¸ giái, cã thÓ yªu cÇu c¸c em kh«ng sao chÐp ho¹ tiÕt mµ cã thÓ tù vÏ, tù s¸ng t¹o ra c¸c ho¹ tiÕt mµ m×nh thÝch ®Ó ®−a vµo bµi trang trÝ. 3. H−íng dÉn c¸ch s¾p xÕp häa tiÕt: Tuú theo néi dung tõng bµi trang trÝ mµ GV h−íng dÉn c¸ch s¾p xÕp ho¹ tiÕt cho phï hîp. Cã thÓ gîi ý cho HS s¾p xÕp ho¹ tiÕt theo c¸ch ®èi xøng, c¸ch xen kÏ hoÆc c¸ch nh¾c l¹i tuú theo kh¶ n¨ng cña tõng em. L−u ý HS dï s¾p xÕp theo c¸ch nµo th× còng cÇn trang trÝ lµm næi râ ®Æc tr−ng cña tõng lo¹i bµi trang trÝ cô thÓ, tr¸nh s¾p xÕp ho¹ tiÕt mét c¸ch tuú tiÖn kh«ng ®óng theo yªu cÇu cña bµi. Kh«ng yªu cÇu cao vÒ kÜ n¨ng vÏ ho¹ tiÕt. kÜ n¨ng s¾p xÕp ho¹ tiÕt. 4 H−íng dÉn HS c¸ch t« mµu vµo bµi trang trÝ: Khi thùc hµnh lµm bµi trang trÝ, GV cã thÓ gîi ý ®Ó HS t« mµu tïy theo ý thÝch vµ c¶m xóc riªng, nh−ng kh«ng ®−îc t« mµu mét c¸ch tïy tiÖn. GV cÇn gîi ý ®Ó HS biÕt c¸ch chän mµu, t« mµu, phèi mµu mét c¸ch hîp lÝ theo yªu cÇu cña tõng bµi, c¸ch t« mµu cÇn ph¶i ®¬n gi¶n, t« mµu ®Òu tõ nh¹t ®Õn ®Ëm, t« gän trong h×nh vµ lµm næi râ néi dung chÝnh. Yªu cÇu HS kh«ng sö dông qu¸ nhiÒu mµu trong mét bµi trang trÝ, chØ nªn sö dông 3 ®Õn 4 mÇu trong mét bµi vÏ. 5. H−íng dÉn HS thùc hµnh: Khi HS trùc tiÕp vÏ míi lµ lóc HS dÔ tiÕp thu kiÕn thøc vµ thÓ hiÖn sù tiÕp thu trªn bµi vÏ cô thÓ, lóc nµy GV cÇn ®Õn tõng bµn ®Ó xem xÐt vµ h−íng dÉn thªm... 14 Gîi ý, ®éng viªn khÝch lÖ HS vÏ, kh«ng can thiÖp trùc tiÕp vµo bµi vÏ cña HS. Cã thÓ sö dông c¸c bµi tËp ®ang vÏ cña HS ®Ó lµm mÉu h−íng dÉn bæ sung. NÕu thÊy cÇn h−íng dÉn bæ sung, GV yªu cÇu c¶ líp dõng vÏ ®Ó l¾ng nghe. GV kh«ng nªn nãi nhiÒu khi HS ®ang vÏ. 6. NhËn xÐt vµ ®¸nh gi¸: Cuèi tiÕt häc cÇn dµnh thêi gian ®Ó nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ bµi vÏ cña HS. Nªn chän mét sè bµi tèt, trung b×nh vµ ch−a tèt ®Ó treo vµ nhËn xÐt. Yªu cÇu HS cïng tham gia nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ c¸c bµi vÏ ®−îc treo. CÇn h−íng HS nhËn xÐt theo c¸c c¸c néi dung: − C¸ch chän, c¸ch vÏ ho¹ tiÕt; − C¸ch s¾p xÕp ho¹ tiÕt; − C¸ch vÏ mµu. GV cÇn l−u ý lÊy ®éng viªn, khÝch lÖ lµ chñ yÕu, kh«ng chª nh÷ng HS vÏ yÕu tr−íc líp. Chó ý yªu cÇu HS vÏ thªm ë nhµ. c. VÏ tranh: §Ó ®¹t ®−îc c¸c yªu cÇu cña bµi vÏ tranh, GV cÇn hiÓu: − VÏ tranh ®Ò tµi lµ h×nh thøc rÌn luyÖn cho HS tËp s¸ng t¹o khi vÏ tranh, ®−a c¸c em tiÕp cËn víi c¸i ®Ñp, t¹o ®iÒu kiÖn cho n¨ng khiÕu mÜ thuËt cña c¸c em ph¸t triÓn... VÏ tranh ®Ò tµi lµ tæng hîp kiÕn thøc gi÷a c¸c ph©n m«n, nã kÝch thÝch cho HS thãi quen quan s¸t, t×m tßi vµ kh¸m ph¸ cuéc sèng xung quanh. Qua vÏ tranh c¸c em sÏ lµm giµu thªm kiÕn thøc, ph¸t triÓn trÝ t−ëng t−îng s¸ng t¹o, rÌn luyÖn cho c¸c em thãi quen lµm viÖc ch¨m chØ, nghiªm tóc, say mª. §ã còng lµ c¬ héi ®Ó HS ®−îc ho¹t ®éng, ®−îc tiÕp xóc víi ng«n ng÷ thùc sù cña mÜ thuËt. * Khi d¹y c¸c bµi trang trÝ ë líp 4, GV cÇn chó ý mét sè ®iÓm sau ®©y: 1. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: §å dïng d¹y häc phôc vô cho c¸c bµi vÏ tranh ®Ò tµi tèt nhÊt lµ sö dông c¸c tranh mÉu do HS vÏ. C¸c tranh mÉu nµy ph¶i ®−îc chän läc vµ ë mçi tranh ph¶i cã nh÷ng nÐt ®Æc biÖt, ®iÓn h×nh, cã thÓ gióp cho GV khai th¸c phôc vô tèt cho bµi d¹y. C¸c bøc tranh mÉu nµy cÇn bao gåm 3 lo¹i: lo¹i tèt, lo¹i trung b×nh vµ lo¹i ch−a tèt. Tr−íc khi sö dông c¸c ®å dïng d¹y häc nµy GV cÇn xem xÐt kÜ, 15 suy nghÜ, t×m hiÓu tõng néi dung tranh ®Ó khi lªn líp sö dông hÕt hiÖu qu¶ cña tõng bøc tranh. Tr¸nh sö dông tranh mÉu mét c¸ch qua loa, t¾c tr¸nh hoÆc qu¸ tham lam, «m ®åm. 2. H−íng dÉn HS t×m chän néi dung chñ ®Ò: Mçi ®Ò tµi cã nhiÒu chñ ®Ò kh¸c nhau, cã hiÓu ®−îc néi dung chñ ®Ò, häc sinh míi nhí l¹i, míi t−ëng t−îng ®−îc nh÷ng h×nh ¶nh cã liªn quan ®Õn néi dung bµi vÏ. ë phÇn nµy, tèt nhÊt lµ GV nªn chuÈn bÞ mét hÖ thèng c©u hái cô thÓ tõ dÔ ®Õn khã, cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn néi dung chñ ®Ò ®Ó gióp c¸c em tiÕp cËn néi dung bµi. C¸c c©u hái nµy sÏ gióp HS t×m hiÓu ®Ò tµi vµ h×nh dung ra nh÷ng g× sÏ ®−îc chän ®Ó vÏ trªn bøc tranh. Tr¸nh ®−a ra nh÷ng c©u hái khã, c©u hái v« nghÜa (nªn dïng ph−¬ng ph¸p gîi më g©y høng thó ®Ó l«i cuèn HS khi tr¶ lêi c¸c c©u hái). §Ó gióp HS tr¶ lêi c¸c c©u hái ®óng träng t©m, GV cã thÓ dïng ph−¬ng ph¸p vÊn ®¸p gîi më hoÆc tæ chøc trao ®æi, th¶o luËn nhãm. GV cÇn sö dông tranh cña ho¹ sÜ, tranh thiÕu nhi, b¨ng ®Üa h×nh ®Ó minh ho¹, hç trî cho phÇn gi¶ng d¹y néi dung nµy. 3. H−íng dÉn HS s¾p xÕp bè côc bøc tranh: VÏ tranh ®Ò tµi bao giê còng lµ ph©n m«n khã ®èi víi HS tiÓu häc. NÕu kh«ng cã tranh mÉu, kh«ng cã gîi ý ®Þnh h−íng cña GV, HS sÏ rÊt lóng tóng, v× thÕ viÖc treo tranh mÉu vµ giíi thiÖu, ph©n tÝch c¸ch chän h×nh ¶nh, c¸ch s¾p xÕp h×nh ¶nh ë tõng bøc tranh ®Ó HS quan s¸t, ghi nhí lµ viÖc lµm hÕt søc cÇn thiÕt. NÕu GV chØ nãi mµ kh«ng cã tranh minh häa th× HS sÏ rÊt khã tiÕp thu, cÇn ph¶i cã sù phèi hîp chÆt chÏ gi÷a lêi gi¶ng vµ tranh minh ho¹ nh»m gîi ý ®Ó HS suy nghÜ, nhí l¹i nh÷ng h×nh ¶nh cã liªn quan tíi ®Ò tµi (nh÷ng ng−êi, vËt, nhµ cöa, c©y cèi cã thÓ ®−a vµo tranh). CÇn l−u ý HS c¸ch chän h×nh ¶nh chÝnh, h×nh ¶nh phô vµ c¸ch s¾p xÕp c¸c h×nh ¶nh ®ã sao cho hîp lÝ, c©n ®èi, cã träng t©m vµ râ néi dung. Tïy theo néi dung cô thÓ cña tõng bµi mµ chän h×nh ¶nh vµ s¾p xÕp bè côc cho phï hîp, tr¸nh tham lam, «m ®åm, tr¸nh s¬ l−îc, ®¬n ®iÖu. §Ó HS thùc hµnh vÏ tranh ®Ò tµi cã hiÖu qu¶, cã lÏ tèt nhÊt lµ sau khi GV gîi ý chung, h·y ®Ó c¸c em tù do vÏ theo kh¶ n¨ng cña m×nh, tr¸nh b¾t buéc HS vÏ theo khu«n mÉu nhÊt ®Þnh, hoÆc vÏ theo ý chñ quan cña GV. 16 4. H−íng dÉn vÏ mµu: Mµu s¾c lu«n lu«n hÊp dÉn, l«i cuèn c¸c em HS tiÓu häc. Trong tranh ®Ò tµi, mµu s¾c lµ kÕt hîp hµi hßa gi÷a c¶m xóc vµ lÝ trÝ, mµu s¾c t¹o nªn linh hån vµ vÎ ®Ñp cña bøc tranh. Khi h−íng dÉn HS vÏ mµu, GV cÇn l−u ý h−íng dÉn kÜ thuËt sö dông c¸c chÊt liÖu mµu (mµu d¹, s¸p mµu, mµu n−íc, mµu bét) b»ng c¸ch th«ng qua viÖc giíi thiÖu c¸c bøc tranh cô thÓ vµ thùc hµnh vÏ mÉu cña GV. Cïng víi viÖc h−íng dÉn kÜ thuËt lµ viÖc h−íng dÉn t« mµu vµ phèi hîp mµu cho phï hîp víi bè côc vµ néi dung cña bøc tranh. Th−êng th× HS tiÓu häc rÊt thÝch vÏ mµu nguyªn chÊt vµ khi vÏ mµu c¸c em th−êng vÏ theo b¶n n¨ng. NÕu sù t¸c ®éng cña GV kh«ng ®óng lóc, ®óng chç th× sÏ ¶nh h−ëng kh«ng tèt tíi HS vµ lµm mÊt ®i nh÷ng mµu s¾c trong s¸ng vµ ng©y th¬ cña c¸c em. ChÝnh v× thÕ viÖc h−íng dÉn cho HS khi vÏ mµu cÇn khÐo lÐo vµ chØ mang tÝnh chÊt gîi ý, ®éng viªn khÝch lÖ, tr¸nh Ðp buéc HS vÏ mµu theo ý cña GV hoÆc b¾t ch−íc c¸c tranh mÉu. §Ó c¸c em vÏ mµu tù do theo ý thÝch ch¾c ch¾n c¸c em sÏ ph¸t huy ®−îc n¨ng lùc cña b¶n th©n vµ béc lé râ m×nh. Song nÕu kh«ng cã sù quan t©m, gióp ®ì cña GV, nhiÒu HS sÏ lóng tóng, vÏ mµu sÏ qu¸ lße loÑt hoÆc tèi xØn vµ kh«ng ¨n nhËp víi nhau. ë nh÷ng ®Þa ph−¬ng cßn khã kh¨n, HS ch−a cã mµu vÏ hoÆc ch−a ®ñ, GV cÇn cã biÖn ph¸p kh¾c phôc, t¹o mäi ®iÒu kiÖn ®Ó HS ®−îc tiÕp xóc víi mµu vµ vÏ mµu, tr¸nh t×nh tr¹ng ®Ó HS chØ vÏ b»ng bót ch× ®en. 5. H−íng dÉn thùc hµnh: Trong khi HS lµm bµi thùc hµnh, GV cÇn ®Õn tõng bµn ®Ó quan s¸t vµ h−íng dÉn thªm, chó ý gióp ®ì nh÷ng HS cßn lóng tóng ch−a n¾m ®−îc c¸ch vÏ, ®éng viªn khÝch lÖ nh÷ng HS vÏ tèt. Trong khi h−íng dÉn trùc tiÕp trªn c¸c bµi vÏ cña HS, GV còng chØ gîi ý, khÝch lÖ HS vÏ, h¹n chÕ vÏ hoÆc ch÷a trùc tiÕp vµo bµi vÏ cña HS, hoÆc b¾t HS vÏ theo ý cña GV. GV cã thÓ chän läc mét vµi bµi cña HS ®ang vÏ ®Ó h−íng dÉn bæ sung cho c¶ líp nh»m kh¾c phôc nh÷ng chç yÕu vµ häc tËp nh÷ng chç tèt. GV tr¸nh nãi nhiÒu trong khi HS thùc hµnh. 6. NhËn xÐt vµ ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ bµi vÏ: NhËn xÐt vµ ®¸nh gi¸ bµi vÏ cña HS còng lµ mét b−íc quan träng vµ cÇn thiÕt trong c¸c bµi d¹y vÏ tranh ®Ò tµi. 17 Cuèi tiÕt häc cña tõng bµi, GV cÇn dµnh thêi gian ®Ó nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ bµi vÏ cña HS (nªn dïng d©y, cÆp ®Ó treo bµi vÏ trªn b¶ng hoÆc cuèi líp). NhËn xÐt vµ ®¸nh gi¸ ®óng sÏ cã t¸c dông ®éng viªn, khÝch lÖ tinh thÇn häc tËp cña HS. NÕu ®¸nh gi¸ chung chung, hoÆc kh«ng ®óng kh¶ n¨ng cña HS sÏ lµm c¸c em mÊt høng thó, ch¸n n¶n vµ kh«ng thÝch vÏ n÷a. Bëi vËy khi ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ bµi vÏ cña HS, GV cÇn chó ý mét sè ®iÓm sau ®©y: − C¸ch chän néi dung; − C¸ch chän vµ s¾p xÕp h×nh ¶nh chÝnh, phô; − C¸ch vÏ mµu. Khi nhËn xÐt chung, GV cÇn lÊy khen ngîi ®Ó ®éng viªn, khÝch lÖ HS lµ chÝnh. Tr¸nh chª HS tr−íc líp, cè g¾ng t×m ra nh÷ng chç tèt (dï nhá nhÊt) ®Ó khen nh÷ng HS vÏ cßn kÐm. Tæ chøc triÓn l·m nh÷ng tranh vÏ cña HS ®Ó khuÊy ®éng phong trµo häc tËp. Kh«ng ®¸nh gi¸ ngay ®èi víi nh÷ng HS ch−a hoµn thµnh bµi vÏ, t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c em ®ã ®−îc vÏ l¹i cho ®Õn khi ®¹t yªu cÇu. Göi nh÷ng bµi vÏ tèt cña HS tham gia c¸c triÓn l·m tranh thiÕu nhi trong n−íc vµ quèc tÕ. d. Th−êng thøc MÜ thuËt: * §Ó ®¹t ®−îc c¸c yªu cÇu cña bµi th−êng thøc MÜ thuËt, GV cÇn hiÓu: Trong ch−¬ng tr×nh m«n MÜ thuËt ë cÊp tiÓu häc cã ph©n m«n xem th−êng thøc mÜ thuËt, néi dung ph©n m«n nµy bao gåm xem tranh cña thiÕu nhi vµ tranh cña häa sÜ... Môc ®Ých cña nh÷ng bµi xem tranh lµ nh»m gióp cho häc sinh ®−îc lµm quen, ®−îc tiÕp xóc víi c¸c bøc tranh ®Ñp th«ng qua ng«n ng÷ cña mü thuËt lµ ®−êng nÐt, h×nh m¶ng, bè côc vµ mµu s¾c. Th«ng qua sù tiÕp xóc nµy nh»m gióp cho c¸c em cã ®−îc nh÷ng kiÕn thøc s¬ ®¼ng nhÊt vÒ xem tranh, b−íc ®Çu h×nh thµnh cho c¸c em t×nh c¶m, thÞ hiÕu thÈm mü tèt vµ nh÷ng c¶m nhËn ®óng ®¾n vÒ c¸i ®Ñp trong tranh thiÕu nhi vµ tranh cña häa sÜ. C¨n cø vµo dung l−îng thêi gian vµ ®Æc ®iÓm t©m lý cña häc sinh tiÓu häc, néi dung vµ yªu cÇu kiÕn thøc cña c¸c bµi xem tranh ®−îc n©ng cao dÇn ë c¸c líp sau. §èi víi líp 1, 2, 3, møc ®é kiÕn thøc chñ yÕu lµ cho häc sinh lµm quen, tiÕp xóc víi c¸c bøc tranh vµ tiÕp ®ã lµ gióp cho häc sinh biÕt c¸ch m« t¶, nhËn xÐt vÒ néi dung, ®Æc ®iÓm cña c¸c bøc tranh ®ã (ë møc ®é ®¬n gi¶n). 18 Lªn líp 4, ngoµi vÞªc lµm quen, tiÕp xóc víi c¸c bøc tranh, néi dung c¸c bµi th−êng thøc mÜ thuËt cßn yªu cÇu viÖc m« t¶ vµ nhËn xÐt tranh ë møc ®é cao h¬n, cô thÓ h¬n vµ cã träng t©m, tËp trung vµo c¸ch chän h×nh ¶nh, c¸ch s¾p xÕp m¶ng chÝnh, m¶ng phô (bè côc) c¸ch phèi hîp mµu. Bªn c¹nh ®ã häc sinh cßn ph¶i thÓ hiÖn ®−îc b−íc ®Çu nh÷ng c¶m nhËn, nh÷ng t×nh c¶m c¸ nh©n cña m×nh tr−íc c¸c bøc tranh, vµ b−íc ®Çu ph©n biÖt ®−îc ®©u lµ tranh ®Ñp vµ ®©u lµ tranh ch−a ®Ñp khi xem tranh. §©y còng chÝnh lµ c¸c bËc thang ®Çu tiªn ®Ó dÉn d¾t häc sinh b−íc vµo thÕ giíi c¸i ®Ñp víi mét thÞ hiÕu thÈm mü ®óng ®¾n, lµnh m¹nh, ®ång thêi gióp c¸c em cã thÓ th−ëng thøc ®−îc c¸i ®Ñp trong cuéc sèng vµ trong nghÖ thuËt, biÕt yªu quý vµ tr©n träng c¸i ®Ñp. * Khi d¹y c¸c bµi th−êng thøc mÜ thuËt ë líp 4, GV cÇn l−u ý mét sè ®iÓm c¬ b¶n sau ®©y: 1. ChuÈn bÞ ®å dïng d¹y häc: − GV cÇn sö dông c¸c tËp tranh trong bé thiÕt bÞ tèi thiÓu, nh−ng sè l−îng tranh nµy cßn Ýt, ch−a ®¸p øng ®−îc cho tÊt c¶ néi dung c¸c bµi th−êng thøc mÜ thuËt. Kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy, GV cÇn s−u tÇm thªm c¸c phiªn b¶n tranh mÉu cì to, ®Ñp ®Ó so s¸nh, ®èi chøng nh»m lµm phong phó thªm cho tiÕt d¹y vµ më réng kiÕn thøc cho HS. − ë nh÷ng n¬i cã ®iÒu kiÖn, GV nªn sö dông ®Üa h×nh t− liÖu tranh ®Ó minh ho¹ cho viÖc gi¶ng d¹y ph©n m«n nµy. 2. H−íng dÉn HS quan s¸t vµ nhËn xÐt: §èi víi phÇn nµy, GV cÇn xem kÜ tranh tr−íc vµ chuÈn bÞ hÖ thèng c©u hái ng¾n gän, sóc tÝch, xoay quanh néi dung bøc tranh ®Ó dÉn d¾t HS tiÕp cËn víi néi dung, yªu cÇu cña bµi häc. Tr¸nh nh÷ng c©u hái lßng vßng, dµi dßng, v« nghÜa hoÆc nh÷ng c©u hái qu¸ khã hoÆc kh«ng g¾n víi néi dung bµi häc, nh÷ng c©u hái gîi ý cho HS cÇn lµm râ c¸c néi dung: − Tªn t¸c gi¶; − Tªn bøc tranh; − Néi dung chñ ®Ò; − ChÊt liÖu vÏ tranh; − H×nh ¶nh chÝnh vµ phô trªn bøc tranh; − C¸ch s¾p xÕp h×nh vÏ (bè côc) cña bøc tranh; 19 − MÇu s¾c vµ c¸ch phèi hîp mµu s¾c trªn tranh; − C¶m nhËn c¸ nh©n vÒ bøc tranh (thÝch hay kh«ng). Sau mçi c©u HS tr¶ lêi, GV cÇn bæ sung vµ gi¶ng gi¶i thªm cho ®Çy ®ñ, tr¸nh nãi dµi vµ ®i s©u vµo ph©n tÝch cô thÓ tõng néi dung, nh− vËy GV sÏ dÔ m¾c sai lÇm, dÔ sa ®µ vµ dÔ ®i chÖch ra ngoµi yªu cÇu néi dung cña bµi d¹y. − Tr−íc khi cho HS tr¶ lêi c¸c c©u hái thuéc néi dung bµi d¹y, GV cÇn yªu cÇu HS xem kÜ tranh trong SGK (hoÆc quan s¸t kÜ tranh mÉu cña GV). Khi HS xem tranh, cã thÓ cho c¸c em cïng trao ®æi vµ th¶o luËn t¹i bµn, hoÆc theo tæ, theo nhãm. 3. H−íng dÉn HS thùc hµnh: − PhÇn h−íng dÉn HS quan s¸t, nhËn xÐt tranh ®Ó tr¶ lêi c¸c c©u hái xoay quanh c¸c néi dung nªu trªn, GV nªn s¾p xÕp tõ 20 ®Õn 25 phót, thêi gian cßn l¹i cã thÓ tæ chøc cho HS xem thªm c¸c bøc tranh kh¸c. §èi víi líp 4 còng cã thÓ tæ chøc c¸c ho¹t ®éng nh− trß ch¬i, ®è vui cã néi dung liªn quan ®Õn néi dung bµi häc, hoÆc cho HS thùc hµnh b»ng h×nh thøc viÕt ra giÊy, m« t¶ ng¾n gän néi dung bøc tranh vµ nªu nh÷ng nhËn xÐt, nh÷ng c¶m nhËn c¸ nh©n cña m×nh vÒ bøc tranh ®ã, sau ®ã lªn tr×nh bµy c¸ nh©n hoÆc ®¹i diÖn nhãm. 4. NhËn xÐt ®¸nh gi¸: Nªn dµnh tõ 2 ®Õn 3 phót ®Ó nhËn xÐt tiÕt häc. NhÊn m¹nh c¸c yªu cÇu cÇn ghi nhí khi xem tranh: − T×m vµ m« t¶ c¸c h×nh ¶nh chÝnh phô trªn tranh; − NhËn xÐt vÒ c¸ch s¾p xÕp h×nh ¶nh chÝnh, phô cña bøc tranh; − C¶m nhËn vÎ ®Ñp cña bøc tranh. e. TËp nÆn t¹o d¸ng: * §Ó ®¹t ®−îc c¸c yªu cÇu cña bµi tËp nÆn t¹o d¸ng, GV cÇn hiÓu: NÆn lµ mét ho¹t ®éng t¹o h×nh rÊt hÊp dÉn ®èi víi HS. NÕu cã ®iÒu kiÖn thuËn lîi, c¸c em sÏ t¹o ra ®−îc nh÷ng s¶n phÈm rÊt ®a d¹ng, phong phó nhiÒu khi hÕt søc bÊt ngê. Do sù h¹n hÑp cña thêi gian, sè bµi nÆn ®−a vµo ch−¬ng tr×nh cßn qu¸ Ýt (2 bµi/n¨m häc) cho nªn môc ®Ých cña nh÷ng bµi nµy còng chØ dõng ë møc ®é lµm quen vµ tiÕp xóc chø ch−a thÓ ®i s©u vµo néi dung cña ng«n ng÷ nµy. B»ng sù lµm quen vµ tiÕp xóc nµy sÏ gãp phÇn hç trî c¸c ph©n m«n kh¸c trong môc tiªu chung cña m«n häc. 20