Tài liệu Thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay tại ngân hàng tmcp công thương việt nam chi nhánh lưu xá thái nguyên

ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------- TRẦN THỊ THÙY LINH THẨM ĐỊNH TÀI CHÍNH DỰ ÁN TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY TẠI NHTMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH LƢU XÁ THÁI NGUYÊN LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG Hà Nội – 2015 ĐẠI HỌC QUỐC GIA HÀ NỘI TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ --------------------TRẦN THỊ THÙY LINH THẨM ĐỊNH TÀI CHÍNH DỰ ÁN TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY TẠI NHTMCP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH LƢU XÁ THÁI NGUYÊN Chuyên ngành: Tài chính ngân hàng Mã số: 60 34 02 01 LUẬN VĂN THẠC SĨ TÀI CHÍNH NGÂN HÀNG CHƢƠNG TRÌNH ĐỊNH HƢỚNG NGHIÊN CỨU NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: PGS.TS TRỊNH THỊ HOA MAI XÁC NHẬN CỦA XÁC NHẬN CỦA CHỦ TỊCH HĐ CÁN BỘ HƢỚNG DẪN CHẤM LUẬN VĂN Hà Nội – 2015 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng cá nhân tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn này là trung thực và chƣa từng đƣợc bảo vệ một học vị khoa học hoặc công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Các thông tin trích dẫn trong luận văn này đều đã đƣợc trân trọng chỉ rơ nguồn gốc. Tác giả luận văn Trần Thị Thuỳ Linh LỜI CẢM ƠN Trong quá trình học tập và thực hiện đề tài nghiên cứu, tôi đã nhận đƣợc rất nhiều sự giúp đỡ nhiệt tình và đóng góp quý báu của nhiều tập thể và cá nhân. Trƣớc hết, tôi xin gửi lời cảm ơn sâu sắc đến PGS.TS. Trịnh Thị Hoa Mai, ngƣời đã trực tiếp hƣớng dẫn và giúp đỡ tôi trong suốt quá trình học tập, thực hiện nghiên cứu đề tài và hoàn thành luận văn này. Tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn đến các thầy cô giáo khoa sau đại học Trƣờng Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội đã giúp đỡ tôi hoàn thành quá trình học tập và thực hiện luận văn của mình. Tôi cũng xin chân thành cảm ơn Lãnh đạo, các anh chị đang công tác tại Ngân hàng TMCP Công thƣơng Việt Nam, chi nhánh Lƣu Xá Thái Nguyên đã giúp đỡ, tạo điều kiện thuận lợi và cung cấp thông tin cần thiết cho tôi trong quá trình nghiên cứu thực hiện luận văn. Xin cảm ơn gia đình, bạn bè, đồng nghiệp đã động viên và giúp đỡ tôi hoàn thành chƣơng trình học tập và thực hiện Luận văn này. Tác giả luận văn Trần Thị Thuỳ Linh MỤC LỤC DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT........................................................................................ i DANH MỤC BẢNG BIỂU ............................................................................................ ii DANH MỤC SƠ ĐỒ ..................................................................................................... iv LỜI MỞ ĐẦU ................................................................................................................. 1 1. Tính cấp thiết của đề tài .............................................................................................. 1 2. Mục đích nghiên cứu ................................................................................................... 2 2.1. Mục đích................................................................................................................... 2 2.2. Nhiệm vụ .................................................................................................................. 2 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ............................................................................... 2 4. Kết cấu của đề tài ........................................................................................................ 2 CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THẨM ĐỊNH TÀI CHÍNH DỰ ÁN TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI ...................................................................................... 3 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu. ............................................................................. 3 1.2. Cơ sở lý luận về thẩm định tài chính dự án tại NHTM ............................................ 7 1.2.1. Các khái niệm liên quan ........................................................................................ 7 1.2.2. Nội dung công tác thẩm định tài chính dự án tại NHTM ................................... 11 1.2.3. Các nhân tố ảnh hƣởng tới quá trình thẩm định tài chính dự án ......................... 26 CHƢƠNG 2: PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU VÀ THIẾT KẾ LUẬN VĂN........... 29 2.1. Phƣơng pháp thu thập số liệu ................................................................................. 29 2.2. Phƣơng pháp xử lý số liệu ...................................................................................... 29 2.2.1. Phƣơng pháp thống kê và phân tích số liệu thống kê ......................................... 30 2.2.2. Phƣơng pháp so sánh........................................................................................... 31 2.2.4. Phƣơng pháp nghiên cứu trƣờng hợp – Phƣơng pháp nghiên cứu điển hình (Case Study) .................................................................................................................. 32 2.2.5. Phƣơng pháp dự báo............................................................................................ 32 CHƢƠNG 3: CÔNG TÁC THẨM ĐỊNH TÀI CHÍNH DỰ ÁN TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY TẠI NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI CỔ PHẦN CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH LƢU XÁ.......................................................... 33 3.1. Khái quát chung về NH TMCP Công Thƣơng Việt Nam chi nhánh Lƣu Xá, tỉnh Thái Nguyên. ................................................................................................................. 33 3.1.1. Quá trình thành lập và phát triển của NH TMCP Công Thƣơng Việt Nam chi nhánh Lƣu Xá ................................................................................................................ 33 3.1.2. Chức năng và nhiệm vụ của NH TMCP Công Thƣơng Việt Nam chi nhánh Lƣu Xá........................................................................................................................... 34 3.1.3. Mô hình, cơ cấu tổ chức bộ máy của NH TMCP Công Thƣơng Việt Nam chi nhánh Lƣu Xá ................................................................................................................ 36 3.1.4. Khái quát kết quả hoạt động kinh doanh của NH TMCP Công Thƣơng Việt Nam chi nhánh Lƣu Xá ................................................................................................. 37 3.2. Thực trạng công tác thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay tại NH TMCP Công Thƣơng Việt Nam chi nhánh Lƣu Xá ...................................................... 39 3.2.1. Quy trình và nội dung công tác thẩm định tài chính dự án tại NH TMCP Công Thƣơng Việt Nam chi nhánh Lƣu Xá ........................................................................... 39 3.2.2. Thẩm định tài chính một số dự án cụ thể tại NH TMCP Công Thƣơng Việt Nam chi nhánh Lƣu Xá ................................................................................................. 44 3.3 Đánh giá chung về công tác thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay tại NH TMCP Công Thƣơng Việt Nam chi nhánh Lƣu Xá .......................................... 78 3.3.1. Kết quả đạt đƣợc ................................................................................................. 78 3.3.2. Hạn chế và nguyên nhân ..................................................................................... 81 CHƢƠNG 4. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC THẨM ĐỊNH TÀI CHÍNH DỰ ÁN TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY TẠI NHTM CP CÔNG THƢƠNG VIỆT NAM CHI NHÁNH LƢU XÁ ............................................. 85 4.1. Định hƣớng hoàn thiện công tác thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay của NH TMCP Công Thƣơng Việt Nam chi nhánh Lƣu Xá.................................. 85 4.1.1. Định hƣớng chung của NH TMCP Công Thƣơng Việt Nam chi nhánh Lƣu Xá .................................................................................................................................. 85 4.1.2. Định hƣớng hoạt động cho vay của NH TMCP Công Thƣơng Việt Nam chi nhánh Lƣu Xá ................................................................................................................ 86 4.1.3. Định hƣớng hoàn thiện công tác thẩm định tài chính dự án đầu tƣ tại NH TMCP Công Thƣơng Việt Nam chi nhánh Lƣu Xá ...................................................... 86 4.2. Giải pháp hoàn thiện công tác thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay tại NH TMCP Công ThƣơngViệt Nam chi nhánh Lƣu Xá. ................................... 87 4.2.1. Hoàn thiện công tác tổ chức thẩm định dự án ..................................................... 87 4.2.2. Cải tiến công tác thu thập, lƣu trữ và xử lý thông tin báo cáo về dự án đầu tƣ .. 89 4.2.3. Nâng cao chất lƣợng công tác đào tạo, bồi dƣỡng, tuyển dụng đội ngũ cán bộ thẩm định dự án ............................................................................................................. 90 4.2.4. Hoàn thiện quy trình, kỹ thuật thẩm định ........................................................... 91 4.2.5. Xây dựng chiến lƣợc khách hàng hợp lý ............................................................ 92 4.3. Kiến nghị ................................................................................................................ 93 4.3.1. Kiến nghị với Chính phủ và các Bộ, Ban ngành có liên quan ............................ 93 4.3.2. Kiến nghị với NHNN Việt Nam ......................................................................... 94 4.3.3. Kiến nghị với NH TMCP Công Thƣơng Việt Nam ............................................ 95 4.3.4. Kiến nghị với chủ đầu tƣ ..................................................................................... 96 KẾT LUẬN ................................................................................................................... 97 TÀI LIỆU THAM KHẢO PHỤ LỤC DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT STT CHỮ VIẾT TẮT DIỄN GIẢI 1 NH NH 2 TMCP Thƣơng mại Cổ phần 3 NHTM NH thƣơng mại 4 NHHH NH Nhà nƣớc 5 NN Nhà nƣớc 6 GĐ Giám đốc 7 DN Doanh nghiệp 8 CBCNV Cán bộ công nhân viên 9 TGDC Tiền gửi dân cƣ 10 KHDN Khách hàng doanh nghiệp 11 KHCN Khách hàng cá nhân 12 LSCK Lãi xuất chiết khấu 13 TC Tài chính 14 TCDA Tài chính dự án 15 TSLĐ Tài sản lƣu động 16 TSCĐ Tài sản cố định 17 VLĐ Vốn lƣu động 18 HTK Hàng tồn kho 19 KH TSCĐ Khấu hao tài sản cố định 20 BC Báo báo 21 TNMT Tài nguyên môi trƣờng 22 VNĐ Việt Nam đồng i DANH MỤC BẢNG BIỂU STT 1. Bảng Bảng 3.1 Nội dung Trang Tình hình lao động tại NH TMCP Công Thƣơng Việt Nam 37 chi nhánh Lƣu Xá năm 2013 – 2014 2. Bảng 3.2 Tăng trƣởng vốn huy động của NH TMCP Công Thƣơng 38 Việt Nam chi nhánh Lƣu Xá 3. Bảng 3.3 Tình hình nợ xấu của NH TMCP Công Thƣơng Việt Nam 38 Chi nhánh Lƣu Xá 4. Bảng 3.4. Kết quả kinh doanh của NH TMCP Công Thƣơng Việt 39 Nam chi nhánh Lƣu Xá 5. Bảng 3.5 Hoạt động kinh doanh của khách hàng. 46 6. Bảng 3.6 Tình hình sản xuất kinh doanh và khả năng sinh lời. 48 7. Bảng 3.7 Sản lƣợng khai thác đá dự kiến các năm của Công ty Cổ 56 phần xi măng La Hiên VVMI 8. Bảng 3.8 Giá bán dự kiến sản phẩm của Công ty Cổ phần xi măng 59 La Hiên VVMI 9. Bảng 3.9 Khấu hao tài sản cố định của Công ty Cổ phần xi măng La 60 Hiên VVMI 10. Bảng 3.10 Sản lƣợng và doanh thu của Công ty Cổ phần xi măng La 61 Hiên VVMI 11. Bảng 3.11 Chi phí hoạt động của Công ty Cổ phần xi măng La Hiên 62 VVMI 12. Bảng 3.12 Nhu cầu vốn lƣu động của Công ty Cổ phần xi măng La 63 Hiên VVMI 13. Bảng 3.13 Kết quả kinh doanh của Công ty Cổ phần xi măng La Hiên 64 VVMI 14. Bảng 3.14 Dòng tiền dự án của Công ty Cổ phần xi măng La Hiên VVMI ii 65 15. Bảng 3.15 Thời gian hoàn vốn của dự án 66 16. Bảng 3.16 Tình hình sản xuất và tiêu thụ xi măng của Công ty Cổ 67 phần xi măng La Hiên VVMI 17. Bảng 3.17 Kế hoạch trả nợ vốn vay của Công ty Cổ phần xi măng La 69 Hiên VVMI 18. Bảng 3.18 Bảng phân tích tình huống và sự thay đổi của NVP 69 19. Bảng 3.19 Các chỉ tiêu tài chính chủ yếu 73 20. Bảng 3.20 Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh 77 21. Bảng 3.21 Kết quả công tác thẩm định tài chính dự án trong hoạt động 78 cho vay tại NH TMCP Công ThƣơngViệt Nam chi nhánh Lƣu Xá trong giai đoạn từ 2012- 2014 iii DANH MỤC SƠ ĐỒ STT Sơ đồ 1 Sơ đồ 3.1 Nội dung Mô hình cơ cấu tổ chức NH TMCP Công Thƣơng Việt Nam chi nhánh Lƣu Xá iv Trang 36 LỜI MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Ngân hàng thƣơng mại là một trong những trung gian tài chính quan trọng nhất của nền kinh tế, đóng vai trò đặc biệt thúc đẩy nền kinh tế phát triển. Là nơi tham gia tích cực vào hoạt động kinh doanh mặt hàng đặc biệt đó là tiền tệ. Đó là việc ngân hàng thƣơng mại tích cực huy động vốn nhàn rỗi từ nền kinh tế để cho vay phát triển sản xuất và tiêu dùng. Mục đích chính của ngân hàng là an toàn gắn liền với tăng trƣởng. Nhƣng để có thể hoạt động một cách an toàn thì bất kỳ một ngân hàng nào cũng cần phải có các biện pháp hạn chế rủi ro đem lại an toàn cao cho hoạt động của mình. Vấn đề đặt ra ở đây là làm sao hạn chế đƣợc rủi ro cho hoạt động tín dụng của ngân hàng trong điều kiện để tiến tới công nghiệp hoá hiện đại hoá đất nƣớc thì việc gia tăng số lƣợng các dự án cho vay là điều tất yếu. Muốn vậy thì những dự án này phải đảm bảo chất lƣợng, tức là phải làm tốt công tác chuẩn bị cho vay, trong đó có việc lập, thẩm định và phê duyệt dự án. Chính vì vậy, vai trò to lớn của công tác thẩm định tín dụng dự án đầu tƣ, đặc biệt là thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay là không thể phủ nhận. Hơn nữa, một yêu cầu có tính nguyên tắc đối với ngân hàng trong hoạt động đầu tƣ tín dụng là phải xem xét, lựa chọn những dự án đầu tƣ thực sự có hiệu quả vừa mang lại lợi ích cho nền kinh tế, vừa phải đảm bảo lợi nhuận Ngân hàng, đồng thời hạn chế thấp nhất rủi ro và nâng cao hiệu quả sử dụng vốn đầu tƣ. Công tác thẩm định dự án đầu tƣ là công cụ đắc lực giúp các Ngân hàng thực hiện yêu cầu này. Với ý nghĩa đó việc thẩm định dự án đầu tƣ góp phần cực kỳ quan trọng đối với sự thành bại trong hoạt động kinh doanh của NH. Vì tính cấp bách, tầm quan trọng của công tác này đã tạo cho tôi một niềm say mê hứng thú đi sâu vào tìm tòi nghiên cứu và thực hiện luận với đề tài “Thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay tại Ngân hàng Thương mại cổ phần Công Thương Việt Nam chi nhánh Lưu Xá, Thái Nguyên”. 1 2. Mục đích nghiên cứu 2.1. Mục đích Đề xuất giải pháp góp phần hoàn thiện công tác thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay tại NH TMCP Công Thƣơng Việt Nam chi nhánh Lƣu Xá. 2.2. Nhiệm vụ - Hệ thống hóa về mặt lý luận và thực tiễn công tác thẩm định tài chính dự án đầu tƣ tại Ngân hàng. - Nghiên cứu thực trạng công tác thẩm định dự án đầu tƣ và dự án cụ thể tại NH TMCP Công Thƣơng Việt Nam chi nhánh Lƣu Xá. - Đánh giá công tác thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay tại NH TMCP Công Thƣơng Việt Nam chi nhánh Lƣu Xá. - Đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện công tác thẩm định tài chính dự án đạt hiệu quả hơn. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tƣợng: Công tác thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay tại ngân hàng thƣơng mại. 3.2. Phạm vi: Đề tài thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay tại NH TMCP Công Thƣơng Việt Nam chi nhánh Lƣu Xá, Thái Nguyên cùng với hai dự án: dự án Đầu tƣ xây dựng công trình mỏ đá vôi Đồng Chuỗng - Công ty Cổ phần Xi măng La Hiên VVM và dự án nhà máy may TNG Đại từ. 4. Kết cấu của đề tài Ngoài phần mở đầu, mục lục, danh mục tài liệu tham khảo, phụ lục, luận văn đƣợc kết cấu thành 4 chƣơng: Chương 1: Tổng quan tình hình nghiên cứu và cơ sở lý luận về công tác thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại. Chương 2: Phương pháp nghiên cứu và thiết kế luận văn Chương 3. Công tác thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay của NH TMCP Công Thương Việt Nam chi nhánh Lưu Xá. Chương 4: Một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay tại NH TMCP Công Thương Việt Nam chi nhánh Lưu Xá 2 CHƢƠNG 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU VÀ CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ THẨM ĐỊNH TÀI CHÍNH DỰ ÁN TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 1.1. Tổng quan tình hình nghiên cứu. Thẩm định cho vay theo dự án có vai trò hết sức quan trọng, là cơ sở lựa chọn khách hang, dự án vay vốn khả thi và để tham mƣu cho các cấp có thẩm quyền ra quyết định cho vay hoặc cấp tín dụng phù hợp. Những năm gần đây nhiều TCTD mới đƣợc thành lập và mở chi nhánh ngày càng nhiều đã tạo ra môi trƣờng cạnh tranh ngày càng gay gắt và khốc liệt hơn. Để đảm bảo uy tín, năng lực cạnh tranh, giữ vững và phát triển khách hang, tăng trƣởng cho vay đặc biệt là cho vay theo dự án đầu tƣ trong điều kiện đảm bảo an toàn, hiệu quả đòi hỏi các ngân hàng thƣơng mại cần quan tâm nhiều hơn đến công tác thẩm định cho vay theo dự án đầu tƣ (DAĐT). Trong khi đó các tài liệu về nghiên cứu hoạt động thẩm định cho vay theo DAĐT trên khía cạnh học thuật bằng tiếng Việt ở nƣớc ta còn hạn chế. Trong thời gian qua cũng đã có một số tác giả lựa chọn đề tài: thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay tại một số NH làm đề tài nghiên cứu của mình; Tuy nhiên luận văn thạc sỹ nghiên cứu về đề tài này cũng chƣa nhiều, chủ yếu đƣợc viết dƣới dạng khóa luận, chuyên đề nhỏ. Họ cũng đã phần nào tiến hành nghiên cứu sơ bộ và đƣa ra những giải pháp hoàn thiện công tác thẩm định cho vay theo dự án. Để đảm bảo quá trình nghiên cứu tài liệu đúng hƣớng, tác giả cũng tham khảo các công trình nghiên cứu trƣớc đây về công tác thẩm định cho vay theo DA nhƣ: - Nguyễn Việt Hùng (2012), Một số giải pháp nâng cao chất lượng cho vay dự án đầu tư tại Sở giao dịch 1, ngân hàng Đầu tư phát triển Việt Nam, Luận văn thạc sĩ kinh tế, trƣờng Đại học kinh tế thành phố Hồ Chí Minh. Luận văn đã khái quát chung nhất những vấn đề liên quan đến thẩm định tài chính dự án đầu tƣ: Những khái niệm liên quan đến dự án; hệ thống các chỉ tiêu đánh giá; tầm quan trọng của công tác thẩm định tài chính dự án; các nhân tố ảnh hƣởng. Bài đã đi sâu tìm hiểu thực tiễn công tác cho vay theo dự án đầu tƣ tại Sở giao dịch 1, ngân hàng Đầu tƣ phát triển Việt Nam, nêu ra thực trạng hoạt động công tác thẩm định dự án cho vay tại đây, kết quả mà ngân hàng này đạt đƣợc cũng nhƣ nêu lên các hạn chế còn tồn tại. Trên cơ sở lý thuyết và thực tiễn hoạt động thẩm định tài chính dự án tại 3 ngân hàng, tác giả đã đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao chất lƣợng cho vay dự án đầu tƣ tại ngân hàng đầu tƣ và phát triển Việt Nam nói riêng và ngân hàng thƣơng mại nói chung. - Dƣơng Thị Hải Uyên (2011), Nâng cao chất lượng thẩm định tài chính dự án tại Ngân hàng TMCP Việt Nam thịnh vượng., Luận văn thạc sỹ kinh tế, khoa Quốc tế Đại học quốc gia Hà Nội. Đề tài nghiên cứu các vấn đề lý luận và thực tiễn để đƣa ra các các giải pháp nhằm nâng cao chất lƣợng thẩm định tài chính dự án tại VPBank thời điểm năm 2011. Đề tài đi sâu đi sâu nghiên cứu các vấn đề lý luận chung về tài chính dự án, thẩm định tài chính dự án. Phƣơng pháp và các chỉ tiêu để đánh giá thẩm định tài chính dự án để ngƣời đọc có cái nhìn tổng quan chung về thẩm định tài chính dự án. Từ thực trạng về tình hình thẩm định tài chính dự án tại các Ngân hàng thƣơng mại nói chung và Vpbank nói riêng, bằng việc phân tích dự án minh họa cụ thể đề tài đã đƣa ra đƣợc quy trình về thẩm định tài chính dự án, đồng thời đề tài đã phát hiện ra những điểm tồn tại cơ bản và vấn đề bất cập trong quá trình thẩm định tài chính dự án. Tác giả đã đƣa ra các giải pháp để giải quyết các vấn đề còn tồn tại, đƣa ra quy trình và các giải pháp cụ thể nhƣ: loại bỏ lãi vay trong tổng mức đầu tƣ và dòng tiền dự án, tính chính xác tỷ suất chiết khấu WACC, phân biệt rơ dòng tiền dự án và thu nhập trong Bảng báo cáo kết quả kinh doanh, phân tích các giả định và phân tích độ nhạy để đánh giá sự ảnh hƣởng khi các yếu tố đầu vào thay đổi...để thẩm định tài chính dự án một cách hiệu quả nhất - Nguyễn Hồng Nam (2011), Hoàn thiện công tác thẩm định tại Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam, Chi nhánh Thăng Long, Luận văn thạc sỹ kinh tế, trƣờng đại học kinh tế thành phố Hồ Chí Minh. Đề tài đã hệ thống hóa đƣợc một số lập luận về thẩm định dự án đầu tƣ. Trên cơ sở đó, nhìn nhận ra vai trò quan trọng của chất lƣợng thẩm định dự án đối với công tác đầu tƣ, thẩm định trung dài hạn tại ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển nông thôn Việt Nam, Chi nhánh Thăng Long. Luận văn đánh giá toàn diện công tác thẩm định tại chi nhánh ngân hàng trong thời gian 2009-2011. Trên góc độ đánh giá đó đƣa ra những mặt đƣợc và những mặt chƣa đƣợc, những vấn đề nổi cộm cần giải quyết. Dựa vào thực tế nổi lên qua công tác thẩm định dự án đầu tƣ tại ngân hàng kết hợp với cơ sở 4 lý luận, tác giả đã rút ra những giải pháp góp phần hoàn thiện công tác thẩm định trong thời gian tới. - Nguyễn Cẩm Nhung (2013), Nâng cao chất lượng thẩm định dự án trong hoạt động cho vay tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển tỉnh Thanh Hóa, Luận văn Thạc sĩ kinh tế, trƣờng đại học kinh tế Hồ Chí Minh. Tác giả từ những phân tích, nghiên cứu của mình đã chỉ ra thẩm định hiệu quả tài chính dự án là một nội dung rất quan trọng trong chất lƣợng thẩm định dự án đầu tƣ. Việc nâng cao chất lƣợng thẩm định tài chính dự án đầu tƣ góp phần đáng kể trong việc nâng cao hiệu quả hoạt động cho vay trung, dài hạn tại Ngân hàng. Tuy nhiên, thẩm định tài chính dự án là một công việc có nội dung và quy trình rất phức tạp, chịu ảnh hƣởng của nhiều yếu tố chủ quan và khách quan, có liên quan đến nhiều ngành, nhiều cấp. Chất lƣợng thẩm định hiệu quả tài chính dự án không những phụ thuộc vào trình độ chuyên môn, phẩm chất đạo đức của ngƣời cán bộ thẩm định mà còn phụ thuộc vào rất nhiều yếu tố khác nhƣ: quy trình, nội dung thẩm định, trang thiết bị công nghệ, thông tin, cách thức tổ chức quản lý, môi trƣờng pháp lý, môi trƣờng kinh tế, v.v.. Chính vì vậy, để nâng cao chất lƣợng thẩm định tài chính dự án không thể chỉ dựa vào sự nỗ lực của Ngân hàng mà còn cần có sự hợp tác chặt chẽ của các Bộ ngành liên quan. Để có thể đề ra đƣợc những giải pháp khả thi nhằm nâng cao chất lƣợng thẩm định tài chính dựán đòi hỏi phải có quá trình nghiên cứu sâu sắc và toàn diện. - Nguyễn Duyên Ngọc (2013), Giải pháp nâng cao chất lượng thẩm định tài chính dự án đầu tư tại Ngân hàng Công thương Đống Đa, Luận văn thạc sỹ, trƣờng đại học Kinh tế quốc dân. Tác giả cho rằng thẩm định tài chính dự án đầu tƣ chỉ là một trong những khía cạnh cần phải tiến hành xem xét đối với mỗi dự án trƣớc khi ra quyết định đầu tƣ, cho phép đầu tƣ dự án, đặc biệt dƣới góc độ NHTM – nhà tài trợ lớn. Nâng cao chất lƣợng thẩm định tài chính dự án đầu tƣ là một trong những nhân tố quan trọng nhất trong việc mở rộng tín dụng an toàn hiệu quả tại NHTM, nhƣng đây cũng là vấn đề phức tạp liên quan đến nhiều đối tƣợng. Sự phát triển của ngành Ngân hàng nói chung và công tác thẩm định nói riêng phản ánh trình độ phát triển của nền kinh tế. Trong điều kiện kinh tế của chúng ta hiện nay chƣa thích ứng 5 với những phƣơng pháp thẩm định tiên tiến, nhƣng không hẳn là chúng ta bỏ qua mà cần phải nắm vững nhằm đáp ứng nhu cầu trong tƣơng lai. - Nguyễn Thị Hoài (2013), Một số giải pháp nâng cao chất lượng thẩm định tài chính dự án đầu tư tại Ngân hàng Ngoại thương Việt Nam, Luận văn tốt nghiệp, trƣờng đại học Ngoại thƣơng. Tác giả trong bài viết của mình đã nhấn mạnh nền kinh tế ngày càng phát triển thì nhu cầu vốn cho sự phát triển càng tăng mạnh, điều đó có nghĩa là hoạt động tín dụng phát triển cùng với sự phát triển của nền kinh tế. Mà để hoạt động tín dụng ngày càng tốt hơn thì việc nâng cao chất lƣợng thẩm định tài chính dự án đóng vai trò quan trọng. Luận văn của tác giả đã khái quát hoạt động cơ bản của NHTM, vai trò của hoạt động tín dụng, đặc biệt là tín dụng trung và dài hạn đối với NHTM. Từ đó thấy đƣợc sự cần thiết phải nâng cao chất lƣợng thẩm định tài chính dự án. Bài viết đánh giá thực trạng thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay của Ngân hàng Ngoại thƣơng Việt Nam, rút ra những kết quả đạt đƣợc, hạn chế, nguyên nhân và đề xuất các giải pháp nâng cao chất lƣợng thẩm định tài chính dự án. Chủ đề nghiên cứu về thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay của các Ngân hàng thƣơng mại không phải là hoàn toàn mới. Các nghiên cứu trên với phạm vi, đối tƣợng và hƣớng nghiên cứu khác nhau. Hầu hết các Luận án, Luận văn đã h ệ thống đƣợc toàn bộ các vấn đề lý luận cơ bản về: hệ thống các chỉ tiêu đánh giá; tầm quan trọng của công tác thẩm định tài chính dự án; các nhân tố ảnh hƣởng, lý luận chung về tài chính dự án, thẩm định tài chính dự án. Các đề tài đã cho thấy đƣợc một cách rơ nét về thực trạng hoạt động thẩm định tại một số các ngân hàng ở Việt Nam. Trên cơ sở đó đề xuất các giải pháp hoàn thiện, nâng cao chất lƣợng thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay tại các ngân hàng đó. Tuy nhiên, chƣa có công trình nào nghiên cứu công tác thẩm định tài chính dự án trong hoạt động cho vay tại Ngân hàng Thƣơng mại cổ phần Công Thƣơng Việt Nam chi nhánh Lƣu Xá, Thái Nguyên. Vì vậy, tác giải lựa chọn khoảng trống nghiên cứu này. 6 1.2. Cơ sở lý luận về thẩm định tài chính dự án tại NHTM 1.2.1. Các khái niệm liên quan 1.2.1.1. Dự án Dự án là một tập hợp những hoạt động có tính hệ thống đƣợc thực hiện trong một thời gian xác định, bằng những nguồn lực xác định, với phƣơng pháp riêng và theo một quy hoạch tiến độ nhằm đạt một mục tiêu phát triển nhất định. Nhƣ vậy: Dự án không phải là một ý định hay phác thảo mà có tính cụ thể và mục tiêu xác định. Dự án không phải là một nghiên cứu trừu tƣợng mà phải tạo nên một thực tế mới. Dự án bao gồm các giai đoạn a. Giai đoạn xác định dự án Đây là giai đoạn hình thành ý tƣởng đầu tƣ. trên cơ sở nghiên cứƣ, thu thập thông tin về chiến lƣợc phát triển kinh tế của cả nƣớc, của từng ngành hay của tƣờng lĩnh vực, đồng thời dựa trên những nghiên cứu về thị trƣờng trong và ngoài nƣớc, các ý tƣởng đầu tƣ sẽ đƣợc đề xuất và đƣợc chọn lọc một cách thận trọng nhất. b. Giai đoạn phân tích và lập dự án. Đây là giai đoạn nghiên cứu chi tiết ý tƣởng đầu tƣ đã đƣợc đề xuất và đƣợc lựa chọn trên mọi phƣơng diện: Thị trƣờng, kỹ thuật, kinh tế xã hội, tài chính, tổ chức, quản lý. Những nội dung trên đƣợc thể hiện trong nghiên cứu tiền khả thi và nghiên cứu khả thi của dự án. + Nghiên cứu tiền khả thi là nghiên cứu sơ bộ ban đầu về nhu cầu và khả năng tiến hành dự án cũng nhƣ kết quả của dự án. + Nghiên cứu khả thi hay c ̣n g ọi là lập luận chứng kinh tế kỹ thuật, là giai đoạn nghiên cứu dự án một cách đầy đủ và toàn diện nhất. Đây là cơ sở quan trọng nhất để chấp thuận hay bác bỏ dự án và lựa chọn phƣơng án tốt nhất. Giai đoạn phân tích và lập dự án đƣợc tiến hành cụ thể, sát thực và qua thẩm định sẽ góp phần hạn chế đáng kể những rủi ro trong quá trình triển khai thực hiện dự án. 7 c. Duyệt dự án Đây là giai đoạn quyết định dự án có đƣợc chấp nhận hay không. Tham gia duyệt dự án là một hội đồng gồm các thành viên liên quan nhƣ các cơ quan nhà nƣớc, các tổ chức tài chính và các thành phần khác. Mục đích của giai đoạn này là xác định lại những kết luân đƣợc tổng hợp từ những giai đoạn trƣớc để ra quyết định cuối cùng. Nếu các dự án đƣợc khẳng định là có hiệu quả với các mức chấp nhận đƣợc và khả thi thì hội đồng sẽ thông qua dự án và quyết định đầu tƣ. Thực chất giai đoạn này cũng mang tính thẩm định song ở mức độ cơ bản. d. Thực hiện dự án Dự án đƣợc triển khai thực hiện khi bắt đầu giải ngân. Giai đoạn này bao gồm một số công đoạn: thi công xây dựng công trình, vận hành bƣớc đầu tƣ dự án (dự án sinh lời), dự án đƣợc sử dụng hết công suất và kết thúc dự án. Mặc dù giai đoạn thực hiện dự án đƣợc tiến hành trên cơ sở các giai đoạn chuẩn bị, phân tích và thẩm định thận trong, song những khó khăn rủi ro vẫn thƣờng xảy ra. Do vậy các nhà quản lý dự án phải giám sát chặt chẽ quá trình thực hiện dự án để xử lý linh hoạt các vấn đề nảy sinh. e. Nghiệm thu, tổng kết và giải thể Giai đoạn này đƣợc tiến hành sau khi thực hiện dự án. mục tiêu của giai đoạn nghiệm thu, tổng kết và giải thể là đánh gía một cách toàn diện những thành công và thất bại từ khi xác định, phân tích và lập dự án đến khi kết thúc thực hiện dự án, đặc biệt là cần phân tích rơ các nguyên nhân thất bại để có giải pháp khắc phục hữu hiệu khi quản lý các dự án tƣơng tự khác trong tƣơng lai. Khi giải thể dự án ban quản lý dự án sẽ không tồn tại nữa nên cần bố trí lại công việc cho các thành viên tham gia., sử lý các vấn đề hậu dự án kết quả hoạt động cũng nhƣ các tài sản của dự án. 1.2.1.2. Dự án dầu tư Dự án đầu tƣ có thể đƣợc xem ở nhiều góc độ Về mặt hình thức: Dự án đầu tƣ là một tập tài liệu trình bày một cách chi tiết, có hệ thống các hoạt động và chi phí theo một kế hoạch nhằm đạt đƣợc những kết quả và thực hiện những mục tiêu nhất định trong tƣơng lai. Xét trên góc độ quản lý: Dự án đầu tƣ là một công cụ quản lý việc sử dụng vốn, vật tƣ, lao động để tạo ra các kết quả tài chính , kinh tế xã hội trong thời gian dài. 8 Trên góc độ kế hoạch hoá: Dự án đầu tƣ là một công cụ thể hiện kế hoạch chi tiết của một công cuộc sản xuất kinh doanh, phát triển kinh tế xã hội, làm tiền đề cho các quyết định đầu tƣ, tài trợ. Xét trên góc độ này, dự án đầu tƣ là một hoạt động kinh tế riêng biệt nhỏ nhất nhất trong công tác kế hoạch hoá nền kinh tế nói chung.( một đơn vị sản xuất kinh doanh cùng một thời kỳ có thể thực hiện nhiều dự án). Xét về mặt nội dung: dự án đầu tƣ là tổng thể các hoạt động và chi tiết cần thiết, đƣợc bố trí theo kế hoạch chặt chẽ với thời gian và địa điểm xác định để tạo mới, mở rộng hoặc cải tạo những cơ sở vật chất nhất định nhằm thực hiện những mục tiêu nhất định trong tƣơng lai. Nhƣ vậy, một dự án đầu tƣ bao gồm 4 thành phần chính * Các mục tiêu của dự án. * Các kết quả của dự án * Các hoạt động của dự án * Các nguồn lực của dự án 1.2.1.3. Thẩm định dự án Dự án dù đƣợc chuẩn bị, phân tích kỹ lƣỡng đến đâu vẫn thể hiện tính chủ quan của nhà phân tích và lập dự án, những khiếm khuyết, lệch lạc trong quá trình lập dự án là lẽ đƣơng nhiên. Để khẳng định một cách chắc chắn hơn mức độ hợp lý và hiệu quả, tính khả thi của dự án cũng nhƣ quyết định đầu tƣ thực hiện dự án cần phải xem xét, kiểm tra một cách độc lập với quá trình chuẩn bị, soạn thảo dự án, hay nói cách khác là thẩm định dự án. Thẩm định dự án là rà soát kiểm tra một cách khoa học; khách quan và toàn diện mọi nội dung của dự án và liên quan đến dự án nhằm khẳng định tính hiệu quả cũng nhƣ tính khả thi của dự án truớc khi quyết định đầu tƣ. Trong quá trình thẩm định dự án nhiều khi phải tính toán phân tích lại dự án. * Nội dung của thẩm định dự án bao gồm các nội dung sau - Thẩm định kỹ thuật dự án -Thẩm định kinh tế của dự án. - Thẩm định tài chính dự án. 9