Tài liệu Tạo động lực làm việc cho người lao động tại vnpt lào cai

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH TRẦN BÍCH THU TẠO ĐỘNG LỰC LÀM VIỆC CHO NGƯỜI LAO ĐỘNG TẠI VNPT LÀO CAI LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH THÁI NGUYÊN - 2019 ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH TRẦN BÍCH THU TẠO ĐỘNG LỰC LÀM VIỆC CHO NGƯỜI LAO ĐỘNG TẠI VNPT LÀO CAI Ngành: Quản trị Kinh doanh Mã số: 8.34.01.01 LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Ngườ i hướng dẫn: TS. Nguyễn Thị Phương Hảo THÁI NGUYÊN - 2019 i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn này là công trình nghiên cứu của riêng tôi, chưa công bố tại bất kỳ nơi nào, mọi số liệu sử dụng trong luận văn này là những thông tin xác thực. Tôi xin chịu mọi trách nhiệm về lời cam đoan của mình. Thái Nguyên, ngày .... tháng .... năm 2019 Tác giả luận văn Trần Bích Thu ii LỜI CẢM ƠN Trong quá trình thực hiện luận văn “Tạo động lực làm việc cho người lao động tại VNPT Lào Cai” tôi đã gặp phải không ít khó khăn, trở ngại. Tuy vậy, tôi đã hoàn thành nghiên cứu của mình nhờ có sự động viên, giúp đỡ của các cá nhân và tổ chức. Tôi xin gửi lời cám ơn sâu sắc đến TS. Nguyễn Thị Phương Hảo, giáo viên hướng dẫn luận văn của tôi, người đã nhiệt tình hướng dẫn, chỉ bảo và giúp đỡ tôi hoàn thành nghiên cứu này. Xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến tập thể các thầy giáo, cô giáo của Trường Đại học Kinh tế và Quản trị kinh doanh, Đại học Thái Nguyên nói chung, các cán bộ phòng Đào tạo nói riêng, đã tạo cơ hội và những điều kiện thuận lợi nhất để tôi và các học viên hoàn thành tốt khóa học. Tôi xin trân trọng cám ơn Ban lãnh đạo Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam – VNPT Lào Cai cùng các đồng nghiệp đã cung cấp cho tôi những thông tin và tài liệu quý giá liên quan đến vấn đề nghiên cứu, tạo tiền đề để tôi có được cơ sở vững chắc, đảm bảo tính khoa học và thực tiễn của luận văn. Chân thành cảm ơn gia đình, những người thân và bạn bè đã không ngừng động viên, khuyến khích tôi trong suốt quá trình tham gia khóa học và thực hiện luận văn. Trân trọng cảm ơn! 3 MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN......................................................................................................i LỜI CẢM ƠN...........................................................................................................ii MỤC LỤC............................................................................................................... iii DANH MỤC CÁC TẮT......................................................................vi TỪ DANH MỤC VIẾT BẢNG BIỂU.................................................................................. vii DANH MỤC SƠ ĐỒ ............................................................................................ vii MỞ ĐẦU ...................................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ...............................................................................2 2.1. Mục tiêu chung.....................................................................................................2 2.2. Mục tiêu cụ .....................................................................................................2 thể 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài ..........................................................3 3.1. Đối tượng nghiên cứu...........................................................................................3 3.2. Phạm vi nghiên cứu..............................................................................................3 4. Ý nghĩa khoa học của đề tài ....................................................................................3 5. Kết cấu của đề tài ....................................................................................................4 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN VỀ TẠO ĐỘNG LỰC LÀM VIỆC CHO NGƯỜI LAO ĐỘNG TRONG DOANH NGHIỆP ....................................................................................................................5 1.1. Cơ sở lý luận về tạo động lực làm việc cho người lao động trong doanh nghiệp5 1.1.1. Các khái niệm có liên quan đến tạo động lực làm việc cho người lao động 5 1.1.2. Sự cần thiết phải tạo động lực cho người lao động trong doanh nghiệp ...............7 1.1.3 Một số học thuyết về tạo động lực làm việc cho người lao động ......................9 1.1.4. Nội dung tạo động lực làm việc cho người lao động trong doanh nghiệp ..........12 1.1.5. Các nhân tố ảnh hưởng tới tạo động lực làm việc cho người lao động ..........22 1.1.6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu.........................................................................27 4 1.2. Cơ sở thực tiễn về tạo động lực làm việc cho người lao động tại một số doanh nghiệp trong và ngoài nước.......................................................................................30 5 1.2.1. Kinh nghiệm của các doanh nghiệp trên thế giới............................................30 1.2.2. Kinh nghiệm của các doanh nghiệp trong nước..............................................32 1.2.3. Bài học kinh nghiệm cho VNPT Lào Cai .......................................................34 CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ..............................................36 2.1. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................36 2.2. Phương pháp nghiên cứu....................................................................................36 2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin ......................................................................36 2.2.2. Phương pháp tổng hợp thông tin .....................................................................38 2.2.3 Phương pháp phân tích thông tin .....................................................................39 2.2.4. Tiêu chí đánh giá và hệ thống chỉ tiêu nghiên cứu đánh giá tạo động lực và hiệu quả tạo động lực làm việc cho người lao động .........................................................40 CHƯƠNG 3: THỰC TRẠNG TẠO ĐỘNG LỰC LÀM VIỆC CHO NGƯỜI LAO ĐỘNG TẠI VNPT LÀO CAI ....................................................................46 3.1. Khái quát về VNPT Lào Cai ..............................................................................46 3.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển VNPT Lào Cai ............................................46 3.1.2. Chức năng, nhiệm vụ và cơ cấu tổ chức VNPT Lào Cai ................................48 3.1.3. Đặc điểm kinh doanh ......................................................................................52 3.2. Thực trạng tạo động lực làm việc cho người lao động tại VNPT Lào Cai....58 3.2.1. Tạo động lực thông qua xác định nhu cầu của lao động .................................58 3.2.2. Thực trạng tạo động lực làm việc thông qua các chính sách tài chính ...........62 3.2.3. Tạo động lực thông qua các chính sách phi tài chính .....................................75 3.2.4. Đánh giá mức độ thỏa mãn công việc .............................................................89 3.3. Đánh giá chung về tạo động lực cho người lao động tại VNPT Lào Cai...............95 3.3.1. Các kết quả đạt được .......................................................................................95 3.3.2. Hạn chế tồn tại và nguyên nhân ......................................................................97 3.4. Phân tích các nhân tố ảnh hưởng tới tạo động lực làm việc cho người lao động tại VNPT Lào Cai....................................................................................................101 3.4.1. Các nhân tố thuộc về bản thân người lao động .............................................101 3.4.2. Các nhân tố thuộc về môi trường bên trong doanh nghiệp ...........................103 6 3.4.3. Các nhân tố thuộc về môi trường bên ngoài doanh nghiệp...........................104 7 CHƯƠNG 4: GIẢI PHÁP TẠO ĐỘNG LỰC LÀM VIỆC CHO NGƯỜI LAO ĐỘNG TẠI VNPT LÀO CAI ................................................................. 107 4.1. Định hướng hoạt động và mục tiêu phát triển của VNPT Lào Cai..................107 4.1.1. Định hướng hoạt động của VNPT Lào Cai...................................................107 4.1.2. Mục tiêu phát triển của VNPT Lào Cai ........................................................108 4.1.3. Phương hướng tạo động lực lao động VNPT Lào Cai ..................................108 4.2. Một số giải pháp tạo động lực làm việc cho người lao động tại VNPT Lào Cai .................................................................................................................................109 4.2.1. Điều chỉnh xác định nhu cầu cho người lao động.........................................109 4.2.2. Hoàn thiện công tác phân tích công việc ......................................................111 4.2.3. Hoàn thiện công tác đánh giá công việc .......................................................112 4.2.4. Hoàn thiện chính sách tiền lương..................................................................115 4.2.5. Hoàn thiện chính sách khen thưởng và chế độ phúc lợi ...............................117 4.2.6. Xây dựng môi trường làm việc và văn hóa doanh nghiệp ............................119 4.2.7. Tăng cường các biện pháp kích thích tinh thần cho người lao động ............120 4.2.8. Đào tạo nâng cao chuyên môn nghiệp vụ cho người lao động .....................121 KẾT LUẬN .......................................................................................................... 124 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................................ 126 PHỤ LỤC ............................................................................................................. 128 8 DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT Từ viết tắt Từ nguyên nghĩa ADSL : Dịch vụ Internet băng thông rộng FPT : Công ty Cổ phần Viễn thông FPT LeasedLine : Dịch vụ thuê kênh riêng MegaWan : Dịch vụ mạng riêng ảo VPN MobiFone : Tổng Công ty Viễn thông MobiFone Viettel : Tổng Công ty Viễn thông Viettel VNPT : Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam VNPT Lào Cai : Viễn thông Lào Cai vii DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Phân bổ mẫu nghiên cứu ..........................................................................38 Bảng 3.1: Cơ cấu nhân sự tại VNPT Lào Cai giai đoạn 2016 – 2018 ......................54 Bảng 3.2: Kết quả kinh doanh của VNPT Lào Cai giai đoạn 2016 – 2018 ..............57 Bảng 3.3: Kết quả khảo sát nhu cầu người lao động tại VNPT Lào Cai ..................59 Bảng 3.4: Đặc điểm công việc của người lao động ..................................................61 Bảng 3.5:Chấm điểm mức độ phức tạp công việc theo 4 nhóm yếu tố ....................64 Bảng 3.6: Xác định hệ số lương (H1) cho từng nhóm chức danh .............................65 Bảng 3.7: Hệ số phụ cấp trách nhiệm .......................................................................67 Bảng 3.8. Hệ số phụ cấp thu hút đối tượng có trình độ đào tạo (H3) ........................67 Bảng 3.9: Hệ số phụ cấp khu vực .............................................................................68 Bảng 3.10: Đánh giá mức độ thỏa mãn đối với tiền lương .......................................69 Bảng 3.12: Kết quả đánh giá thực hiện công việc ....................................................76 Bảng 3.13: Đánh giá về công tác đào tạo và phát triển nhân lực ..............................82 Bảng 3.14: Kết quả khảo sát mức độ hài lòng của người lao động tại VNPT Lào Cai theo tiêu chí cơ hội thăng tiến..................................................................85 Bảng 3.15: Kết quả khảo sát mức độ hài lòng của người lao động tại VNPT Lào Cai theo tiêu chí môi trường làm việc ............................................................86 Bảng 3.16: Thực trạng hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể dục, thể thao và nghỉ mát tại VNPT Lào Cai giai đoạn 2016 - 2018 .....................................................87 Bảng 3.17: Kết quả khảo sát mức độ hài lòng của người lao động tại VNPT Lào Cai theo tiêu chí đồng nghiệp.........................................................................88 Bảng 3.18: Kết quả khảo sát mức độ hài lòng của người lao động tại VNPT Lào Cai theo tiêu chí sự quan tâm của Ban lãnh đạo đơn vị .................................89 Bảng 3.19: Kết quả mức độ hài lòng đối với công việc............................................90 Bảng 3.20: Năng suất lao động tại VNPT Lào Cai giai đoạn 2016 – 2018 ..............92 Bảng 3.21: Kết quả khảo sát ý kiến của người lao động tại VNPT Lào Cai theo tiêu chí sự gắn bó của người lao động với đơn vị...........................................94 DANH MỤC SƠ ĐỒ Sơ đồ 3.1: Cơ cấu tổ chức tại VNPT Lào Cai ...........................................................50 1 2 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Nền kinh tế thị trường với các chính sách kinh tế mở và bối cảnh hội nhập kinh tế quốc tế đã, đang và sẽ tạo ra nhiều cơ hội cũng như đầy thử thách cho các doanh nghiệp, nhất là các doanh nghiệp nhà nước. Trong những năm gần đây cùng với sự bùng nổ của cuộc cách mạng công nghệ 4.0, sự cạnh tranh giữa các doanh nghiệp ngày càng mạnh mẽ. Với vai trò một nguồn vốn phát triển đặc biệt, nguồn nhân lực có ý nghĩa vô cùng quan trọng trong tạo lập các thành quả sản xuất kinh doanh của các doanh nghiệp. Doanh nghiệp muốn giành được lợi thế trong cạnh tranh, chiếm được thị phần thị trường thì các nhà quản lý phải biết khai thác, quản lý và sử dụng nguồn nhân lực của mình một cách hiệu quả. Muốn thu hút và giữ chân được nhân tài, doanh nghiệp cần có một mối quan hệ tổng hòa giữa người lao động và nhà quản lý nhằm kích thích người lao động cống hiến hết mình cho doanh nghiệp. Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT) đang phải đối mặt với những thách thức lớn khi mà sự cạnh tranh đang trở nên ngày một mạnh mẽ và khốc liệt. Trong các doanh nghiệp kinh doanh viễn thông, Vietel, Mobifone đã được xếp vào danh sách 100 nhà tuyển dụng hàng đầu Việt Nam (Anphabe và Nielsen VN, 2016, Nơi làm việc tốt nhất VN, Hà Nội), nhất là Vietel lọt vào top 15 nơi làm việc tốt nhất Việt Nam ((Anphabe và Nielsen VN, 2017, Nơi làm việc tốt nhất VN, Hà Nội). Việc này đồng nghĩa với môi trường làm việc thuộc các doanh nghiệp trên giữ chân người lao động tốt và không ngừng thu hút các nhân tài mới đầu quân. Do đó, việc sử dụng có hiệu quả nguồn nhân lực, thu hút và tạo động lực làm việc cho người lao động đang là mối quan tâm lớn của VNPT nói chung và VNPT Lào Cai nói riêng hiện nay. Bên cạnh đó, xét về năng suất lao động của VNPT Lào Cai nói riêng, trung bình một lao động của VNPT Lào Cai giai đoạn 2016-2018 mới chỉ tạo ra được lợi nhuận trước thuế khoảng 115 triệu đồng/năm (VNPT Lào Cai, 20162018, Báo cáo kết quả sản xuất kinh doanh). Nếu so sánh con số này với năng suất lao động trung bình/năm vào khoảng 260 triệu đồng/năm của Vietel Lào Cai thì ta thấy vẫn còn nhiều dư địa trong việc thúc đẩy tinh thần và hiệu quả làm việc của người lao động tại VNPT Lào Cai (Vietel Lào Cai, 2016-2018, Báo cáo kết quả sản xuất kinh doanh). Nhận thức rõ điều này, Tập đoàn Bưu chính Viễn thông Việt Nam (VNPT) nói chung và VNPT Lào Cai nói riêng, bên cạnh việc phát triển mọi mặt hoạt động kinh doanh, cải tiến và đổi mới sản phẩm, dịch vụ viễn thông, công nghệ thông tin, tăng cường đầu tư cơ sở vật chất, cơ sở hạ tầng, máy móc thiết bị, đã dần chú tâm hơn trong công tác chăm sóc đội ngũ người lao động của đơn vị. Xuất phát từ thực tiễn trên, tác giả lựa chọn vấn đề “Tạo động lực làm việc cho người lao động tại VNPT Lào Cai” cho nghiên cứu luận văn thạc sỹ của mình nhằm phân tích công tác tạo động lực làm việc và tìm những hướng đi phù hợp hơn cho VNPT Lào Cai trong giai đoạn tới. 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài 2.1. Mục tiêu chung Trên cơ sở đánh giá thực trạng tạo động lực làm việc cho người lao động tại VNPT Lào Cai, luận văn đề xuất các giải pháp để khắc phục những hạn chế, tạo động lực làm việc cho cán bộ, nhân viên của đơn vị, thúc đẩy người lao động gắn bó hơn với đơn vị và tạo ra văn hóa doanh nghiệp đặc trưng của VNPT Lào Cai. 2.2. Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hóa các vấn đề lý luận và kinh nghiệm thực tiễn về tạo động lực làm việc cho người lao động trong doanh nghiệp; - Phân tích và đánh thực trạng tạo động lực làm việc cho người lao động tại VNPT Lào Cai; - Xác định các nhân tố ảnh hưởng tới công tác tạo động lực làm việc cho người lao động tại VNPT Lào Cai; - Đề xuất các giải pháp tạo động lực làm việc cho người lao động tại VNPT Lào Cai trong thời gian tới. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của đề tài 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài là các vấn đề về tạo động lực làm việc cho người lao động tại VNPT Lào Cai. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi về nội dung: Luận văn tập trung làm rõ công tác tạo động lực, nội dung của tạo động lực làm việc và các nhân tố ảnh hưởng tới động lực làm việc của người lao động tại VNPT Lào Cai. - Phạm vi về không gian: VNPT Lào Cai. - Phạm vi về thời gian: Luận văn nghiên cứu thông qua các số liệu thứ cấp giai đoạn 2016 - 2018 và số liệu sơ cấp năm 2018. Giải pháp được đề xuất cho giai đoạn 2020-2025. 4. Ý nghĩa khoa học của đề tài - Về mặt lý luận: Luận văn đã nghiên cứu và hệ thống hóa những cơ sở lý luận liên quan đến tạo động lực làm việc cho người lao động, như bản chất, nội dung, các đặc điểm, các nhân tố ảnh hưởng đến tạo động lực làm việc cho người lao động trong doanh nghiệp; Nêu ra bài học kinh nghiệm của một số tập đoàn, doanh nghiệp trong vấn đề tạo động lực làm việc cho người lao động để từ đó tác giả luận văn rút ra bài học kinh nghiệm thực tiễn có thể áp dụng cho VNPT Lào Cai. - Về mặt thực tiễn: Luận văn đưa ra những nhận xét chân thực về thực trạng tạo động lực làm việc cho người lao động tại VNPT Lào Cai, từ đó phân tích, đánh giá, làm rõ các yếu tố ảnh hưởng đến việc tạo động lực làm việc cho người lao động của đơn vị. Bên cạnh đó, tác giả luận văn phân tích những kết quả VNPT Lào Cai đã đạt được, những điểm còn hạn chế, từ đó đề xuất những giải pháp chủ yếu mang tính hệ thống và khả thi giúp cho lãnh đạo tại VNPT Lào Cai đưa ra chính sách tạo động lực phù hợp. 5. Kết cấu của đề tài Ngoài phần mở đầu, kết luận và danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được kết cấu thành 4 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và kinh nghiệm thực tiễn về tạo động lực làm việc cho người lao động trong doanh nghiệp; Chương 2: Phương pháp nghiên cứu; Chương 3: Thực trạng tạo động lực làm việc cho người lao động tại VNPT Lào Cai; Chương 4 : Giải pháp tạo động lực làm việc cho người lao động tại VNPT Lào Cai. CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ KINH NGHIỆM THỰC TIỄN VỀ TẠO ĐỘNG LỰC LÀM VIỆC CHO NGƯỜI LAO ĐỘNG TRONG DOANH NGHIỆP 1.1. Cơ sở lý luận về tạo động lực làm việc cho người lao động trong doanh nghiệp 1.1.1. Các khái niệm có liên quan đến tạo động lực làm việc cho người lao động 1.1.1.1. Khái niệm về Người lao động Trần Xuân Cầu, Mai Quốc Chánh (2012), trong nghiên cứu khoa học về người lao động với tư cách là một yếu tố của quá trình sản xuất đã hình thành một số quan điểm: “con người được coi như một loại công cụ lao động”, “con người có các tiềm năng tiềm ẩn cần được khai thác”... Tổng hợp các quan niệm thì người lao động bao gồm tất cả những người làm việc với các chủ sử dụng lao động nhằm mục đích lấy tiền và thuộc quyền điều khiển của người chủ lao động trong suốt thời gian làm việc. Người lao động có thể là nhân viên, công nhân, cán bộ quản lý, cán bộ lãnh đạo cấp cao. Người lao động là một yếu tố không thể thiếu trong quá trình sản xuất, là mục tiêu của sự phát triển và là động lực phát triển của doanh nghiệp. Người lao động luôn chứa đựng những năng lực tiềm ẩn, vì vậy nhiệm vụ của các nhà quản trị là tìm ra những biện pháp đối xử phù hợp để kích thích người lao động làm việc một cách say mê, phát huy hết năng lực tiềm ẩn của mình theo năng suất, chất lượng và hiệu quả công việc sẽ được nâng cao. 1.1.1.2. Khái niệm về Động lực và tạo động lực Động lực là sự khao khát, tự nguyện của cá nhân nhằm tăng cường sự nỗ lực của cá nhân để đạt được mục tiêu hay kết quả nào đó (Nguyễn Văn Điềm, 2010). Động lực lao động là sự khao khát và tự nguyện của người lao động để tăng cường nỗ lực nhằm hướng tới việc đạt được các mục tiêu của tổ chức. Động lực cá nhân là kết quả của rất nhiều nguồn lực (Nguyễn Hữu Lam, 2006). Theo Bùi Anh Tuấn, Phạm Thúy Hương (2013), động lực của người lao động là những nhân tố bên trong kích thích con người nỗ lực làm việc trong điều kiện cho phép tạo ra năng suất và hiệu quả cao. Bất cứ người lao động nào khi làm việc cũng cần có những mục tiêu phấn đấu, cần đạt tới. Không có ai là làm việc mà không vì mục tiêu gì. Tùy từng hoàn cảnh, điều kiện mà mục tiêu của mỗi người khi làm việc là khác nhau, có thể để tăng thu nhập, để cải thiện đời sống, để vươn tới những vị trí nhất định trong xã hội, để khẳng định năng lực bản thân, v.v... Tại mỗi thời điểm khác nhau, mong muốn và mục tiêu của mỗi người là khác nhau. Chính vì lẽ đó, nhà quản trị muốn lãnh đạo tốt doanh nghiệp của mình, cần nắm bắt được tâm lý này của người lao động, nhằm đưa ra những tác động phù hợp, khiến người lao động dốc sức làm việc một cách hiệu quả, góp phần tích cực vào sự phát triển của doanh nghiệp. Môi trường làm việc thoải mái, tăng cường tính quản lý cho người lao động để họ cảm thấy họ được tôn trọng trong doanh nghiệp là điều đặt ra cho nhà quản trị. Muốn con người có động lực nhà quản trị cần tạo cho người lao động lợi ích để thúc đẩy họ làm việc và hoàn thành tốt công việc, mục tiêu mà tổ chức đặt ra. Tạo động lực được hiểu chung nhất với ý nghĩa là tất cả những gì kích thích, thúc đẩy con người và xã hội vận động, phát triển theo hướng tiến bộ. Tạo động lực là quá trình tạo ra môi trường nhằm kích thích cho hành động, động viên những cố gắng của người lao động (Nguyễn Xuân Lan, 2010). 1.1.1.3. Khái niệm về tạo động lực làm việc cho người lao động Mỗi người lao động trong doanh nghiệp đều có những nhu cầu riêng của bản thân. Từ những nhu cầu đó, trong mỗi người sẽ xuất hiện những mong muốn, thúc đẩy họ phải hành động để đạt được những mục tiêu tạo sự thỏa mãn. Như vậy, động lực của con người mang tính chủ quan và do quy luật tự nhiên chi phối. Song vấn đề ở chỗ người lao động luôn hành động có ý thức và tình cảm, có lý trí và mục tiêu, chịu sự tác động rất lớn của môi trường làm việc, của ngoại cảnh. Vì vậy, có thể tạo ra và phát huy động lực ở người lao động bằng những tác động đến ý thức, tình cảm, lý trí và nhu cầu của họ. Theo Bùi Anh Tuấn, Phạm Thúy Hương (2013), tạo động lực làm việc được hiểu là hệ thống chính sách, biện pháp, thủ thuật quản lý tác động đến người lao động nhằm làm người lao động có động lực trong công việc. Tạo động lực làm việc được hiểu là tổng hợp các biện pháp và cách ứng xử của tổ chức, của các nhà quản lý nhằm tạo ra sự khao khát và tự nguyện của người lao động cố gắng phấn đấu để đạt được các mục tiêu của tổ chức (Nguyễn Văn Điềm, 2012). Tạo động lực làm việc là tổng hợp các biện pháp và cách hành xử của tổ chức, nhà quản lý để tạo ra sự khát khao, tự nguyện của người lao động buộc họ phải nỗ lực, cố gắng phấn đấu nhằm đạt được các mục tiêu mà tổ chức đề ra. Các biện pháp được đặt ra có thể là các đòn bẩy kích thích về tài chính, phi tài chính, cách hành xử của tổ chức được thể hiện ở điểm tổ chức đó đối xử lại với người lao động như thế nào. (Lê Thanh Hà, 2009). Tóm lại, tạo động lực làm việc là quá trình xây dựng, triển khai thực hiện và đánh giá các biện pháp tác động tới người lao động nhằm kích thích những mong muốn, khát khao của họ trong công việc góp phần đạt được các mục tiêu của cá nhân và doanh nghiệp. Trong doanh nghiệp, để xây dựng các biện pháp tạo động lực phù hợp cần phải biết người lao động muốn gì (xác định nhu cầu lao động), sau đó xem xét có thể đáp ứng họ ở những nhu cầu gì và ở mức độ nào. Từ đó lựa chọn các chương trình biện pháp tạo động lực phù hợp nhằm hướng mong muốn, nhu cầu cá nhân đi cùng với mục tiêu phát triển doanh nghiệp. Tạo động lực liên quan đến sự khích lệ, nhà quản lý phải làm cho người lao động tự mong muốn làm việc. Tạo động lực là việc làm thường xuyên, liên tục và phải được duy trì trong doanh nghiệp. 1.1.2. Sự cần thiết phải tạo động lực cho người lao động trong doanh nghiệp Tạo động lực làm việc cho người lao động là chìa khoá để cải thiện kết quả làm việc. “Bạn có thể đưa con ngựa ra tới tận bờ sông nhưng không thể bắt nó uống nước. Ngựa chỉ uống khi nó khát – và con người cũng vậy”. Con người chỉ làm việc khi người ta muốn hoặc được động viên để làm việc. Cho dù là cố gắng tỏ ra nổi trội trong công việc hay thu mình trong tháp ngà, người ta cũng chỉ hành động do bị điều khiển hoặc được động viên bởi chính bản thân hay từ các yếu tố bên ngoài. Nói tóm lại việc tạo động lực làm việc cho người lao động trong doanh nghiệp nhằm: nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, tạo ra đội ngũ người lao động tay nghề cao, chuyên nghiệp, tạo ra lợi thế cạnh tranh trong doanh nghiệp, và đạt được mục tiêu xã hội đó là: phát triển con người. Qua những nghiên cứu lý thuyết cũng như thực tiễn của các doanh nghiệp đã chỉ ra rằng động lực lao động là một trong những yếu tố có tác động không nhỏ đến hiệu quả lao động cũng như sự hoàn thành mục tiêu của doanh nghiệp. Động lực lao động trước hết sẽ có tác động trực tiếp đến tinh thần, thái độ làm việc và kết quả thực hiện công việc của người lao động, từ đó ảnh hưởng gián tiếp đến hiệu quả sản xuất kinh doanh cũng như sự thành công của doanh nghiệp. Người lao động có động lực làm việc sẽ ý thức được công việc đang làm, có tinh thần làm việc hăng say, nhiệt tình, yêu công việc, coi việc hoàn thành mục tiêu của doanh nghiệp cũng như là một bước trên con đường đạt được mục tiêu của mình. Người lao động sẽ có sự thỏa mãn cao với công việc đang làm, từ đó làm việc với trạng thái tâm lý vui vẻ, thích thú, gắn bó với công việc, gắn bó lâu dài với công ty. Không ngừng cố gắng phấn đấu nỗ lực học tập nâng cao trình độ, nghiên cứu tìm tòi sáng tạo ra những phương pháp, cách thức thực hiện công việc một cách có hiệu quả, nâng cao thời gian tác nghiệp thực hiện công việc, sử dụng hiệu quả thời gian làm việc. Động lực lao động sẽ mang lại những lợi ích hữu hình và vô hình cho