Bµi lµm
Quy luËt m©u thuÉn lµ quy luËt quan träng nhÊt cña phÐp biÖn chøng
duy vËt lµ h¹t nh©n cña phÐp biÖn chøng duy vËt v× nã v¹ch ra nguån gèc ®éng
lùc cña sù vËn ®éng ph¸t triÓn cña thÕ giíi kh¸ch quan vµ v× nã lµ ch×a kho¸
lµ c¬ së gióp chóng ta n¾m v÷ng thùc chÊt cña tÊt c¶ c¸c quy luËt vµ ph¹m
trï cña phÐp biÖn chøng duy vËt.
1-Néi dung quy luËt
a) M©u thuÉn: Lµ hiÖn tîng kh¸ch quan vµ phæ biÕn. M©u thuÉn lµ mèi
liªn hÖ t¸c ®éng qua l¹i gi÷a c¸c mÆt ®èi lËp trong cïng mét sù vËt.
MÆt ®èi lËp lµ nh÷ng mÆt, nh÷ng thuéc tÝnh cã xu hø¬ng ph¸t triÓn ngîc chiÒu nhau, tån t¹i trong cïng mét sù vËt hiÖn tîng t¸c ®éng biÖn chøng
víi nhau lµm cho sù vËt ph¸t triÓn.
M©u thuÉn lµ hiÖn tîng kh¸ch quan vµ phæ biÕn
M©u thuÉn lµ kh¸ch quan cã nghÜa lµ m©u thuÉn lµ c¸i vèn cã ë mäi sù
vËt hiÖn tîng. M©u thuÉn h×nh thµnh ph¸t triÓn lµ do cÊu tróc tù th©n bªn trong
cña sù vËt quy ®Þnh nã kh«ng phô thuéc vµo bÊt kú mét lùc lîng siªu tù nhiªn
nµo vµ kh«ng phô thuéc vµo ý chÝ chñ quan cña con ngêi.
M©u thuÉn lµ hiÖn tîng phæ biÕn cã nghÜa lµ m©u thuÉn tån t¹i trong tÊt
c¶ c¸c lÜnh vùc tù nhiªn, x· héi vµ t duy. M©u thuÉn tån t¹i tõ khi sù vËt xuÊt
hiÖn cho ®Õn khi kÕt thóc. M©u thuÉn tån t¹i ë mäi kh«ng gian, thêi gian, mäi
giai ®o¹n ph¸t triÓn. M©u thuÉn nµy mÊt ®i th× m©u thuÉn kh¸c l¹i h×nh thµnh.
Trong mçi sù vËt kh«ng ph¶i chØ cã mét m©u thuÉn mµ cã thÓ cã nhiÒu m©u
thuÉn v× sù trong cïng mét lóc cã thÓ cã nhiÒu mÆt ®èi lËp.
Trong nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ kh¸c nhau, m©u thuÉn thÓ hiÖn ra díi
nhiÒu h×nh thøc ®a d¹ng vµ phong phó kh¸c nhau:
+ M©u thuÉn bªn trong vµ m©u thuÉn bªn ngoµi.
+ M©u thuÉn c¬ b¶n vµ m©u thuÉn kh«ng c¬ b¶n
+ M©u thuÉn chñ yÕu vµ m©u thuÉn thø yÕu
+ M©u thuÉn ®èi kh¸ng vµ kh«ng ®èi kh¸ng.
CÇn chó ý: Trong t duy th«ng thêng khi nãi ®Õn hai mÆt ®èi lËp lµ nãi
lªn m©u thuÉn. Cßn trong t duy biÖn chøng, kh«ng ph¶i hai mÆt ®èi lËp nµo
còng t¹o nªn m©u thuÉn mµ chØ nh÷ng mÆt ®èi lËp t¸c ®éng biÖn chngs víi
nhau t¹o nªn sù vËt hiÖn tîng vµ t¹o lªn sù ph¸t triÓn míi ®îc gäi lµ m©u
thuÉn- m©u thuÉn biÖn chøng.
b)C¸c mÆt ®èi lËp cña m©u thuÉn võa thèng nhÊt võa ®Êu tranh víi
nhau.
1
Sù thèng nhÊt cña c¸c mÆt ®èi lËp lµ sù n¬ng tùa, rµng buéc quy ®Þnh
lÉn nhau lµm tiÒn ®Ò tån t¹i cho nhau cña c¸c mÆt ®èi lËp. Kh«ng cã sù thèng
nhÊt cña c¸c mÆt ®ãi lËp th× kh«ng t¹o ra sù vËt.
Theo nghÜa hÑp sù thèng nhÊt lµ sù ®ång nhÊt, phï hîp ngang nhau cña
hai mÆt ®èi lËp ®ã lµ tr¹ng th¸i c©n b»ng cña m©u thuÉn..
Sù thèng nhÊt cña c¸c mÆt ®èi lËp lµ t¹m thêi t¬ng ®èi, nghÜa lµ nã chØ
tån t¹i trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh, ®ã chÝnh lµ tr¹ng th¸i ®øng im, æn ®Þnh
t¬ng ®èi cña sù vËt, tÝnh t¬ng ®èi cña sù thèng nhÊt cña c¸c mÆt ®èi lËp lµm
cho thÕ giíi vËt chÊt ph©n ho¸ thµnh cacs bé phËn c¸c sù vËt ®a d¹ng phùc t¹p,
gi¸n ®o¹n.
Sù ®Êu tranh cña c¸c mÆt ®èi lËp lµ sù bµi trõ g¹t bá phñ ®Þnh biÖn
chøng lÉn nhau cña c¸c mÆt ®èi lËp (Sù ®Êu tranh hiÓu theo nghÜa t¸c ®éng
¶nh hëng lÉn nhau cña c¸c mÆt ®èi lËp chø kh«ng ph¶i theo nghÜa ®en)
Sù ®Êu tranh cña c¸c mÆt ®èi lËp lµ tuyÖt ®èi vÜnh viÔn. Nã diÔn ra liªn
tôc trong suèt qu¸ tr×nh tån t¹i cña sù vËt kÓ c¶ trong trang th¸i sù vËt æn ®inhj
còng nh khi chuyÓn ho¸ nh¶y vät vÒ chÊt. Sù ®Êu tranh cña c¸c mÆt ®èi lËp t¹o
lªn tÝnh chÊt tù th©n, liªn tôc cña sù vËn ®éng ph¸t triÓn cña sù vËt. Còng v×
vËy muèn thay ®æi sù vËt t× ph¶i t¨ng cêng sù ®Êu tranh.
Sù ®Êu tranh cña c¸c mÆt ®èi lËp lµ mét qu¸ tr×nh phøc t¹p diÔn ra tõ
thÊp ®Õn cao, gåm nhiÒu giai ®o¹n, mçi giai ®o¹n l¹i cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng.
+Giai ®o¹n ®Çu: M©u thuÉn biÓu hiÖn ra ë sù kh¸c nhau cña hai mÆt ®èi
lËp song kh«ng ph¶i sù kh¸c nhau nµo còng lµ m©u thuÉn mµ chØ hai mÆt kh¸c
nhau nµo liªn hÖ h÷u c¬ víi nhau trong mét chØnh thÓ cã khuynh híng ph¸t
triÓn tr¸i ngîc nhau míi t¹o thµnh giai ®o¹n ®Çu cña maau thuÉn, trong giai
®o¹n nµy sù ®Êu tranh cha râ vµ cha gay g¾t.
+Giai ®o¹n sau: Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña m©u thuÉn, sù kh¸c nhau
biÕn thµnh ®èi lËp, khi ®ã hai mÆt ®èi lËp cµng râ, cµng s©u s¾c th× sù ®Êu
tranh gi÷a chóng ngµy cµng gay g¾t vµ quyÕt liÖt, nÕu cã ®iÒu kiÖn chÝn muåi
th× hai mÆt chuyÓn ho¸ lÉn nhau vµ m©u thuÉn ®îc gi¶i quyÕt.
c)Sù ®Êu tranh vµ chuyÓn ho¸ cña c¸c mÆt ®èi lËp lµ nguån gèc, ®éng
lùc cña sù ph¸t triÓn.
§Êu tranh cña c¸c mÆt ®èi lËp g©y ra nh÷ng biÕn ®æi cña c¸c mÆt ®èi
lËp khi cuéc ®Êu tranh cña c¸c mÆt ®èi lËp trá lªn quyÕt liÖt vµ cã ®iÒu kiÖn
chÝn muåi th× sù thèng nhÊt cña hai cò bÞ ph¸ huû, c¸c mÆt ®èi lËp chuyÓn ho¸
lÉn nhau. Sù chuyÓn ho¸ cña c¸c mÆt ®èi lËp chÝnh lµ lóc m©u thuÉn ®îc gi¶i
2
quyÕt, sù vËt cò bÞ mÊt ®i, sù vËt míi xuÊt hiÖn. C¸c mÆt ®èi lËp cã thÓ chuyÓn
ho¸ lÉn nhau víi ba h×nh thøc.
-C¸c mÆt ®èi lËp chuyÓn ho¸ lÉn nhau mÆt ®èi lËp nµy thµnh mÆt ®èi lËp
kia vµ ngîc l¹i nhng ë tr×nh ®é cao h¬n vÒ ph¬ng diÖn vËt chÊt cña sù vËt. VÝ
dô, M©u thuÉn gi÷a v« s¶n vµ t s¶n biÓu hiÖn thµnh cuéc c¸ch m¹ng v« s¶n lËt
®é giai cÊp t s¶n
-C¶ hai mÆt ®èi lËp ®Òu mÊt ®i vµ chuyÓn ho¸ thµnh mÆt ®èi lËp míi. VÝ
dô Gi¶i quyÕt m©u thuÉn gi÷a n«ng d©n vµ ®Þa chñ (chÕ ®é phong kiÕn) x· héi
l¹i xuÊt hiÖn m©u thuÉn míi lµ m©u thuÉn gi÷a t s¶n vµ v« s¶n (ChÕ ®é
TBCN).
-C¸c mÆt ®èi lËp th©m nhËp vµo nhau, c¶i biÕn lÉn nhau.
Trong sù vËt míi l¹i cã m©u thuÉn míi, c¸c mÆt ®èi lËp trong m©u
thuÉn míi l¹i ®Êu tranh víi nhau, lµm cho sù vËt Êy l¹i chuyÓn ho¸ thµnh sù
vËt kh¸c tiÕn bé h¬n, cø nh vËy mµ c¸c sù vËt hiÖn tîng thêng xuyªn biÕn ®æi
vµ ph¸t triÓn kh«ng ngõng, v× vËy, m©u thuÉn lµ nguån gèc ®éng lùc cña mäi
qu¸ tr×nh vËn ®éng ph¸t triÓn cña sù vËt hiÖn tîng.
ý nghÜa ph¬ng ph¸p luËn
V× m©u thuÉn lµ hiÖn tîng kh¸ch quan vµ phæ biÕn, nªn trong nhËn thËn
thøc vµ thùc tiÔn ph¶i t«n träng m©u thuÉn, tøc lµ kh«ng ®îc lÈn tr¸nh m©u
thuÉn còng nh kh«ng ®îc t¹o ra m©u thuÉn.
V× m©u thuÉn lµ ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn nªn muèn thóc ®Èy sù ph¸t
triÓn ph¶i nhËn thøc ®îc m©u thuÉn vµ t×m c¸ch gi¶i quyÕt m©u thuÉn, ph¶i t¹o
ra ®iÒu kiÖn thóc ®Èy sù ®Êu tranh cña c¸c mÆt ®èi lËp theo chiÒu híng ph¸t
triÓn.
V× mäi m©u thuÉn ®Òu cã qu¸ tr×nh ph¸t sinh, ph¸t triÓn vµ biÕn ho¸. V×
sù vËt kh¸c nhau th× m©u thuÉn kh¸c nhau, mçi m©u thuÉn l¹i cã nh÷ng ®Æc
®iÓm riªng cña nã. Do ®ã ph¶i biÕt ph©n tÝch cô thÓ mét m©u thuÉn cô thÓ vµ
t×m c¸ch gi¶i quyÕt m©u thuÉn.
2-VËn dông quy luËt trªn ®Ó ph©n tÝch mét m©u thuÉn næi lªn cã
liªn quan ®Õn c«ng viÖc cña b¶n th©n.
M©u thuÉn tån t¹i ë tÊt c¶ mäi sù vËt, hiÖn tîng cña thÕ giíi kh¸ch
quan. B¶n th©n t«i ®ang lµm viÖc t¹i ng©n hµng xuÊt nhËp khÈu Hµ néi, kh¸ch
quan xung quanh m«i trêng lµm viÖc cña t«i tån t¹i rÊt nhiÒu m©u thuÉn. T«i
xin ph©n tÝch mét m©u thuÉn næi lªn cã liªn quan ®Õn c«ng viÖc cña t«i trong
lÜnh vùc ng©n hµng.
3
Mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh bao giê còng chøa ®ùng trong nã rÊi
nhiÒu m©u thuÉn nh; m©u thuÉn gia s¶n xuÊt vµ tiªu thô s¶n phÈm, m©u thuÉn
gi÷a cung vµ cÇu vÒ s¶n phÈm, m©u thuÉn gi÷a chñ qu¶n lý víi c«ng nh©n,
m©u thuÉn gi÷a tÝnh kÕ ho¹ch trong xÝ nghiÖp víi tÝnh tù ph¸t cña c¬ chÕ thÞ
trêng, m©u thuÉn gi÷a søc ph¸t triÓn nhanh cña c«ng cô s¶n xuÊt vµ c«ng nghÖ
tiªn tiÕn víi sù c¹n kiÖt nguån tµi nguyªn thiªn nhiªn lµ nguyªn liÖu cña s¶n
xuÊt, m©u thuÉn gi÷a lîi nhuËn vµ rñi ro.... T«i xin ph©n tÝch mèi quan hÖ m©u
thuÉn gi÷a lîi nhuËn mµ doanh nghiÖp thu ®îc víi rñi ro mµ doanh nghiÖp cã
thÓ gÆp ph¶i.
Chóng ta ®· biÕt ho¹t ®éng chÝnh cña ng©n hµng lµ nhËn göi vµ cho vay
víi môc ®Ých cuèi cïng lµ lîi nhuËn. Mèi quan hÖ m©u thuÉn gi÷a lîi nhuËn
vµ rñi ro lµ mét m©u thuÉn biÖn chøng, lµ hai mÆt cña mét vÊn ®Ò. BÊt cø qu¸
tr×nh s¶n xuÊt, kinh doanh nµo còng vËy, lîi nhuËn vµ rñi ro lu«n tån t¹i song
song víi nhau, m©u thuÉn víi nhau. KÕt thóc mét qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh
doanh chóng ta cã thÓ thu ®îc lîi nhuËn nhng cã khi lµ gÆp ph¶i rñi ro. Lîi
nhuËn dù kiÕn mang l¹i cµng cao th× ®é rñi ro nÕu gÆp ph¶i còng sÏ rÊt lín vµ
ngîc l¹i. Nhng môc ®Ých cña ngêi kinh doanh bao giê còng lµ híng tíi lîi
nhuËn, vµ hä t×m mäi c¸ch ®Ó h¹n chÕ ®îc rñi ro nh, c¶i tiÕn kü thuËt vµ ph¬ng
ph¸p s¶n xuÊt., ®µo t¹o vµ ®µo t¹o l¹i ®éi ngò c¸n bé qu¶n lý nhanh nh¹y vµ
n¨ng ®éng, kÞp thêi n¾m b¾t vµ ph©n tÝch nh÷ng biÕn ®éng cña thÞ trêng, dù
b¸o t×nh h×nh thÞ trêng nh»m h¹n chÕ tèi ®a rñi ro hoÆc nÕu cã gÆp rñi ro th×
thiÖt h¹i lµ rÊt nhá.... Do ®ã cã thÓ nãi m©u thuÉn gi÷a lîi nhuËn v¶ rñi ro lµ
mét trong nh÷ng m©u thuÉn c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c
doanh nghiÖp, vµ lµ ®éng lùc ®Ó c¸c doanh nghiÖp ngµy mét ph¸t triÓn vÒ tr×nh
®é qu¶n lý doanh nghiÖp.
Trong ho¹t ®éng ng©n hµng, lîi nhuËn ng©n hµng lµ sè chªnh lÖch gi÷a
lîi tøc cho vay vµ lîi tøc ph¶i tr¶ trõ ®i c¸c chi phÝ nghiÖp vô ng©n hµng sè
cßn l¹i gäi lµ lîi nhuËn. Ng©n hµng thu hót vèn trong d©n c díi c¸c h×nh thøc
tiÒn göi tiÕt kiÖm cña d©n c, b¸n chøng kho¸n trªn thÞ trêng chøng kho¸n,
mëµi kho¶n cho c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n..... Råi dïng vèn huy ®éng ®ã ®Ó cho
vay vµ hëng chªnh lÖch lîi tøc. Trong qu¸ tr×nh cho vay ®ã, ng©n hµng sÏ thu
®îc lîi nhuËn sau khi ®· trõ ®i lîi tøc ph¶i tr¶ khi vay, hoÆc ng©n hµng sÏ gÆp
ph¶i rñi ro nÕu kh¸ch hµng kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n bëi ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh cña hä rñi ro, thÊt b¹i nªn mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n. Lµm thÕ
nµo ®Ó h¹n chÕ rñi ro vµ ®èi ®a lîi nhuËn chÝnh lµ c¸ch thøc ®Ó gi¶i quyÕt m©u
thuÉn gi· lîi nhuËn vµ rñi ro.
4
Gi¶m rñi ro kh«ng ph¶i lµ ng©n hµng sÏ kh«ng cho vay ®èi víi nh÷ng
kh¸ch hµng lín, vay tiÒn nhiÒu mµ ho¹t ®éng kinh doanh cña hä tuy mang l¹i
lîi nhuËn cao nhng ®é rñi ro lín. Mµ thay vµo ®ã ng©n hµng ph¶i tù ®æi míi,
tù ph¸t triÓn m×nh, th«ng qua viÖc hoµn thiÖn c«ng t¸c ®µo t¹o c¸n bé tÝn
dông, ®µo t¹o ra ®éi ngò c¸n bé tÝn dông cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao, n¨ng
®éng vµ nhanh nh¹y víi c¬ chÕ thÞ trêng. Hoµn thiÖn c«ng t¸c thÈm ®Þnh tÝn
dông, thÈm ®Þnh dù ¸n tríc trong vµ sau khi cho vay. Tríc khi cho vay th× tiÕn
hµnh thÈm ®Þnh dù ¸n mét c¸ch cÈn thÈn, trong vµ sau khi cho vay ph¶i thêng
xuyªn tcö c¸n bé tÝn dông trùc tiÕp xuèng c¬ së ®Ó gi¸m s¸t qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
kinh doanh cña kh¸ch hµng, xem hä sö dông tiÒn vay cã ®óng môc ®Ých nh
cam kÕt khi vay kh«ng....Lµm tèt c¸c c«ng viÖc trªn, ng©n hµng sÏ kh¾c phôc
vµ h¹n chÕ ®îc rñi ro, nhê ®ã mµ t¨ng ®îc lîi nhuËn cho ng©n hµng, còng cã
nghÜa lµ gi¶i quyÕt tèt ®îc m©u thuÉn gi÷a lîi nhuËn vµ rñi ro, (mÆt ®èi lËp
nµy chuyÓn ho¸ thµnh mÆt ®èi lËp kia nhng ë mÐc ph¸t triÓn h¬n) ®ã la lµm
cho ng©n hµng ngµy mét ph¸t triÓn, ®iÒu nµy phï hîp víi quy luËt kh¸ch quan
®ã lµ; m©u thuÉn lµ nguån gèc ®éng lùc cña sù ph¸t triÓn.
Tuy nhiªn nh trªn chóng ta ®· nghiªn cøu, khi gi¶i quyÕt ®îc m©u thuÉn
råi kh«ng cã nghÜa lµ kh«ng cßn tån t¹i m©u thuÉn, mµ ngîc l¹i, m©u thuÉn
nµy mÊt ®i, m©u thuÉn kh¸c l¹i xuÊt hiÖn. Khi chóng ta ®· cã mét ®éi ngò c¸n
bé tÝn dông víi tr×nh ®é cao, c«ng t¸c thÈm ®Þnh tèt nhng rñi ro trªn th¬ng trêng kh«ng ph¶i lµ kh«ng x¶y ra n÷a mµ tr¸i laÞ khi tr×nh ®é s¶n xuÊt cµng ph¸t
triÓn th× møc ®é rñi ro nÕu gÆp ph¶i sÏ rÊt lín vµ thiÖt h¹i còng rÊt nÆng nÒ, do
vËy nã l¹i tiÕp tôc lµ ®éng lùc ®Ó cho ng©n hµng ph¸t triÓn. Nh thÕ míi lµ phï
hîp víi quy luËt kh¸ch quan.
5
VËn dông quy luËt thèng nhÊt vµ ®Êu tranh cña c¸c
mÆt ®èi lËp ®Ó ph©n tÝch mét m©u thuÉn næi lªn cã
liªn quan ®Õn c«ng viÖc cña anh chÞ.
6
- Xem thêm -