Tài liệu T091 thực tiễn là tiêu chuẩn chân lý

TiÓu luËn TriÕt häc lêi më ®Çu Trong c«ng cuéc x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr-êng, cã sù qu¶n lý cña Nhµ n-íc, theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa ë n-íc ta hiÖn nay, lý luËn nhËn thøc, vÊn ®Ò c¶i t¹o thùc tiÔn nÒn kinh tÕ lu«n thu hót sù quan t©m cña nhiÒu ®èi t-îng. Ngµy nay, triÕt häc lµ mét bé phËn kh«ng thÓ t¸ch rêi víi sù ph¸t triÓn cña bÊt cø h×nh th¸i kinh tÕ nµo. Nh÷ng vÊn ®Ò triÕt häc vÒ lý luËn nhËn thøc vµ thùc tiÔn, ph-¬ng ph¸p biÖn chøng... lu«n lµ c¬ së, lµ ph-¬ng h-íng, lµ t«n chØ cho ho¹t ®éng thùc tiÔn, x©y dùng vµ ph¸t triÓn x· héi. NÕu xuÊt ph¸t tõ mét lËp tr-êng triÕt häc ®óng ®¾n, con ng-êi cã thÓ cã ®-îc nh÷ng c¸ch gi¶i quyÕt phï hîp víi c¸c vÊn dÒ do cuéc sèng ®Æt ra. ViÖc chÊp nhËn hay kh«ng chÊp nhËn mét lËp tr-êng triÕt häc nµo ®ã sÏ kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ sù chÊp nhËn mét thÕ giíi quan nhÊt ®Þnh, mét c¸ch lý gi¶i nhÊt ®Þnh vÒ thÕ giíi, mµ cßn lµ sù chÊp nhËn mét c¬ së ph-¬ng ph¸p luËn nhÊt ®Þnh chØ ®¹o cho ho¹t ®éng. Chóng ta biÕt r»ng, triÕt häc lµ mét trong ba bé phËn cÊu thµnh cña chñ nghÜa M¸c. Lªnin ®· chØ râ r»ng chñ nghÜa duy vËt biÖn SV: TrÇn Trung Dòng - Líp 32A TiÓu luËn TriÕt häc chøng ®ã chÝnh lµ triÕt häc cña chñ nghÜa M¸c. Cho ®Õn nay, chØ cã triÕt häc M¸c lµ mang tÝnh -u viÖt h¬n c¶. Trªn c¬ së nÒn t¶ng triÕt häc M¸c - Lªnin, §¶ng vµ Nhµ n-íc ta ®· häc tËp vµ tiÕp thu tt-ëng tiÕn bé, ®Ò ra nh÷ng môc tiªu, ph-¬ng h-íng chØ ®¹o chÝnh x¸c, ®óng ®¾n ®Ó x©y dùng vµ ph¸t triÓn x· héi, phï hîp víi hoµn c¶nh ®Êt n-íc. MÆc dï cã nh÷ng khiÕm khuyÕt kh«ng thÓ tr¸nh khái song chóng ta lu«n ®i ®óng h-íng trong c¶i t¹o thùc tiÔn, ph¸t triÓn kinh tÕ, tõng b-íc ®-a ®Êt n-íc ta tiÕn kÞp tr×nh ®é c¸c n-íc trong khu vùc vµ thÕ giíi vÒ mäi mÆt. ChÝnh nh÷ng thµnh tùu cña x©y dùng chñ nghÜa x· héi vµ qua m-êi n¨m ®æi míi lµ minh chøng x¸c ®¸ng cho vÊn ®Ò nªu trªn. Ho¹t ®éng nhËn thøc vµ c¶i t¹o thùc tiÔn cïng víi sù n¾m b¾t c¸c quy luËt kh¸ch quan trong vËn hµnh nÒn kinh tÕ ë n-íc ta lµ mét vÊn ÒÒ cßn nhiÒu xem xÐt vµ tranh c·i, nhÊt lµ trong qu¸ tr×nh ®æi míi hiÖn nay.V× vËy, em quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi “ Thùc tiÔn lµ tiªu chuÈn cña ch©n lý” . SV: TrÇn Trung Dòng - Líp 32A TiÓu luËn TriÕt häc I. Mét sè vÊn ®Ò vÒ lý luËn 1. Mét sè kh¸i niÖm c¬ b¶n a) Thùc tiÔn - Víi viÖc ®-a ph¹m trï thùc tiÔn vµo lý luËn nhËn thøc, c¸c nhµ kinh ®iÓn cña chñ nghÜa M¸c - Lªnin ®· t¹o nªn mét b-íc chuyÓn biÕn c¸ch m¹ng trong triÕt häc nãi chung vµ trong lý luËn nhËn thøc nãi riªng vµ ®· ®-a ra quan ®iÓm vÒ thùc tiÔn nh- sau: - Thùc tiÔn lµ toµn bé nh÷ng ho¹t ®éng vËt chÊt, cã môc ®Ých, mang tÝnh lÞch sö - x· héi cña con ng-êi nh»m c¶i biÕn tù nhiªn vµ x· héi. - B¶n chÊt cña ho¹t ®éng thùc tiÔn ®ã lµ sù t¸c ®éng qua l¹i cña chñ thÓ vµ kh¸ch thÓ. - Ho¹t ®éng thùc tiÔn ®a d¹ng víi nhiÒu h×nh thøc ngµy cµng phong phó, song cã thÓ chia ra thµnh ba h×nh thøc c¬ b¶n lµ: ho¹t ®éng s¶n xuÊt vËt chÊt, ho¹t ®éng chÝnh trÞ x· héi vµ ho¹t ®éng thùc nghiÖm khoa häc. b) Ch©n lý: SV: TrÇn Trung Dòng - Líp 32A TiÓu luËn TriÕt häc - Quan ®iÓm cña chñ nghÜa duy vËt biÖn chøng cho r»ng: Ch©n lý lµ nh÷ng tri thøc phï hîp víi hiÖn thùc kh¸ch quan vµ ®-îc thùc tiÔn kiÓm nghiÖm. - Ch©n lý bao giê còng lµ ch©n lý kh¸ch quan tøc lµ nh÷ng tri thøc mµ néi dung cña nã kh«ng phô thuéc vµo con ng-êi. - Ch©n lý cßn cã tÝnh tuyÖt ®èi vµ tÝnh t-¬ng ®èi, tÝnh cô thÓ. Ch©n lý cßn lµ mét qu¸ tr×nh v× nhËn thøc cña con ng-êi lµ mét qu¸ tr×nh. c) NhËn thøc: - Chñ nghÜa duy vËt biÖn chøng kh¼ng ®Þnh: NhËn thøc lµ qu¸ tr×nh ph¶n ¸nh biÖn chøng, tÝch cùc, tù gi¸c vµ s¸ng t¹o thÕ giíi kh¸ch quan vµo trong ®Çu ãc cña con ng-êi trªn c¬ së thùc tiÔn. - §-îc dùa trªn nh÷ng nguyªn t¾c c¬ b¶n sau: + Thõa nhËn thÕ giíi vËt chÊt tån t¹i kh¸ch quan, ®éc lËp ®èi víi ý thøc con ng-êi. + Thõa nhËn kh¶ n¨ng nhËn thøc ®-îc thÕ giíi cña con ng-êi, coi nhËn thøc lµ sù ph¶n ¸nh hiÖn thùc kh¸ch quan vµo trong bé ãc con ng-êi, lµ ho¹t ®éng t×m hiÓu kh¸ch thÓ cña chñ thÓ. + Kh¼ng ®Þnh sù ph¶n ¸nh ®ã lµ mét qu¸ tr×nh biÖn chøng tÝch cùc, tù gi¸c vµ s¸ng t¹o. Qu¸ tr×nh ®ã diÔn ra theo tr×nh tù tõ ch-a biÕt SV: TrÇn Trung Dòng - Líp 32A TiÓu luËn TriÕt häc ®Õn biÕt, tõ hiÖn t-îng ®Õn b¶n chÊt, tõ biÕt Ýt ®Õn biÕt nhiÒu, tõ kÐm s©u s¾c ®Õn s©u s¾c h¬n. + Coi thùc tiÔn lµ c¬ së chñ yÕu vµ trùc tiÕp nhÊt cña nhËn thøc, lµ ®éng lùc, môc ®Ých cña nhËn thøc vµ lµ tiªu chuÈn ®Ó kiÓm tra ch©n lý. 2. Qu¸ tr×nh nhËn thøc - NhËn thøc lµ mét qu¸ tr×nh biÖn chøng diÔn rÊt phøc t¹p, bao gåm nhiÒu giai ®o¹n, tr×nh ®é, vßng kh©u vµ h×nh thøc kh¸c nhau. - Chñ nghÜa duy vËt biÖn chøng coi nhËn thøc kh«ng ph¶i lµ sù ph¶n ¸nh gi¶n ®¬n, thô ®éng, mµ lµ mét qu¸ tr×nh g¾n liÒn víi ho¹t ®éng thùc tiÔn. Qu¸ tr×nh ®ã ®· ®-îc Lªnin chØ ra nh- sau: "Tõ trùc quan sinh ®éng ®Õn t- duy trõu t-îng, tõ t- duy trõu t-îng ®Õn thùc tiÔn - ®ã lµ con ®-êng biÖn chøng cña sù nhËn thøc ch©n lý, cña sù nhËn thøc hiÖn thùc kh¸ch quan". - Tuú theo tÝnh chÊt cña sù nghiªn cøu mµ qu¸ tr×nh ®ã ®-îc ph©n ho¸ ra thµnh c¸c cÊp ®é kh¸c nhau nh-: nhËn thøc c¶m tÝnh vµ nhËn thøc lý tÝnh, nhËn thøc kinh nghiÖm vµ nhËn thøc lý luËn hay nhËn thøc th«ng th-êng vµ nhËn thøc khoa häc. Theo Lªnin th× qu¸ tr×nh nhËn thøc tr¶i qua hai kh©u sau: a) Tõ trùc quan sinh ®éng ®Õn t- duy trõu t-îng. SV: TrÇn Trung Dòng - Líp 32A TiÓu luËn TriÕt häc - Trùc quan sinh ®éng hay chÝnh lµ nhËn thøc c¶m tÝnh lµ giai ®o¹n ®Çu tiªn, g¾n liÒn víi thùc tiÔn vµ th«ng qua c¸c gi¸c quan trong ®ã. + C¶m gi¸c lµ h×nh thøc ®Çu tiªn cña sù ph¶n ¸nh hiÖn thùc kh¸ch quan, lµ sù ph¶n ¸nh nh÷ng thuéc tÝnh riªng lÎ cña c¸c sù vËt, hiÖn t-îng khi chóng t¸c ®éng trùc tiÕp vµo c¸c gi¸c quan cña con ng-êi nh- mµu s¾c, mïi vÞ, ®é r¾n…Sù t¸c ®éng nµy g©y nªn sù kÝch thÝch cña c¸c tÕ bµo thÇn kinh lµm xuÊt hiÖn c¸c c¶m gi¸c. + Tri gi¸c lµ h×nh thµnh kÕ tiÕp sau c¶m gi¸c lµ h×nh ¶nh t-¬ng ®èi toµn vÑn vÒ sù vËt khi sù vËt ®ã ®ang trùc tiÕp t¸c ®éng vµo c¸c gi¸c quan. Tri gi¸c n¶y sinh dùa trªn c¬ së cña c¶m gi¸c, lµ sù tæng hîp cña nhiÒu c¶m gi¸c. So víi c¶m gi¸c th× tri gi¸c lµ h×nh thøc nhËn thøc cao h¬n, ®Çy ®ñ h¬n, phong phó h¬n vÒ sù vËt. Tri gi¸c còng ph¶n ¸nh sù vËt, hiÖn t-îng mét c¸ch trùc tiÕp th«ng qua c¸c gi¸c quan. + BiÓu t-îng: lµ h×nh thøc ph¶n ¸nh cao nhÊt vµ phøc t¹p nhÊt cña giai ®o¹n trùc quan sinh ®éng. BiÓu t-îng xuÊt hiÖn trªn c¬ së nh÷ng hiÓu biÕt vÒ sù thËt do tri thøc ®em l¹i. BiÓu t-îng lµ h×nh ¶nh vÒ sù vËt ®-îc l-u gi÷ trong chñ thÓ nhËn thøc khi sù vËt kh«ng cßn hiÖn diÖn trùc tiÕp tr-íc chñ thÓ. Con ng-êi kh«ng cÇn quan s¸t trùc SV: TrÇn Trung Dòng - Líp 32A TiÓu luËn TriÕt häc tiÕp sù vËt mµ vÉn h×nh dung ra chóng dùa trªn sù tiÕp xóc nhiÒu lÇn tr-íc ®ã. Do ®ã, ë biÓu t-îng nhËn thøc ®· chøa ®ùng nh÷ng yÕu tè gi¸n tiÕp. BiÓu t-îng lµ kh©u trung gian gi÷a trùc quan sinh ®éng vµ t- duy trõu t-îng. Nh- vËy: c¶m gi¸c, tri gi¸c vµ biÓu t-îng lµ nh÷ng giai ®o¹n kÕ tiÕp nhau cña h×nh thøc nhËn thøc c¶m tÝnh. Trong nhËn thøc c¶m tÝnh ®· tån t¹i c¶ c¸i b¶n chÊt lÉn kh«ng b¶n chÊt, c¶ c¸i tÊt yÕu vµ ngÉu nhiªn, c¶ c¸i bªn trong lÉn bªn ngoµi sù vËt. Nh-ng ë ®©y, con ng-êi ch-a ph©n biÖt ®-îc c¸i g× lµ b¶n chÊt víi kh«ng b¶n chÊt, ®©u lµ tÊt yÕu víi ngÉu nhiªn, ®©u lµ c¸i bªn trong víi bªn ngoµi. Yªu cÇu cña nhËn thøc ®ßi hái ph¶i t¸ch ra vµ n¾m lÊy c¸i b¶n chÊt, tÊt yÕu, bªn trong, chØ cã chóng míi cã vai trß quan träng cho ho¹t ®éng thùc tiÔ vµ nhËn thøc cña con ng-êi nªn nhËn thøc sÏ v-ît lªn mét tr×nh ®é míi, cao h¬n vÒ chÊt, ®ã lµ tr×nh ®é nhËn thøc lý tÝnh hay lµ giai ®o¹n t- duy trõu t-îng. - T- duy trõu t-îng hay lµ nhËn thøc lý tÝnh, lµ giai ®o¹n ph¶n ¸nh gi¸n tiÕp, trõu t-îng vµ kh¸i qu¸t nh÷ng thuéc tÝnh, nh÷ng ®Æc ®iÓm b¶n chÊt cña ®èi t-îng. §©y lµ giai ®o¹n nhËn thøc thùc hiÖn chøc n¨ng quan träng nhÊt lµ t¸ch ra vµ n¾m lÊy c¸i b¶n chÊt cã tÝnh quy luËt cña c¸c sù vËt, hiÖn t-îng. V× vËy, nã ®¹t ®Õn tr×nh ®é ph¶n SV: TrÇn Trung Dòng - Líp 32A TiÓu luËn TriÕt häc ¸nh s©u s¾c h¬n, chÝnh x¸c h¬n vµ ®Çy ®ñ h¬n c¸i b¶n chÊt cña ®èi t-îng, lµ giai ®o¹n cao cña qu¸ tr×nh nhËn thøc kh¸i niÖm, ph¸n ®o¸n, suy lý. + Kh¸i niÖm: lµ h×nh thøc c¬ b¶n nhÊt cña t- duy trõu t-îng, nã ph¶n ¸nh, kh¸i qu¸t nh÷ng ®Æc tÝnh c¬ b¶n nhÊt, phæ biÕn nhÊt cña mét líp c¸c sù vËt, hiÖn t-îng nhÊt ®Þnh (®ã chÝnh lµ nh÷ng ®Æc tÝnh b¶n chÊt cña sù vËt). Kh¸i niÖm ®-îc h×nh thµnh trªn c¬ së ho¹t ®éng thùc tiÔn, lµ kÕt qu¶ cña sù kh¸i qu¸t nh÷ng tri thøc do trùc quan sinh ®éng ®em l¹i. Kh¸i niÖm võa cã tÝnh chñ quan võa cã tÝnh kh¸ch quan, võa cã mèi quan hÖ t¸c ®éng qua l¹i víi nhau, võa th-êng xuyªn vËn ®éng vµ ph¸t triÓn. Nã ch¼ng nh÷ng rÊt linh ®éng, mÒm dÎo n¨ng ®éng mµ cßn lµ "§iÓm nót" cña qu¸ tr×nh t- duy trõu t-îng, lµ c¬ së ®Ó h×nh thµnh ph¸n ®o¸n. + Ph¸n ®o¸n lµ sù vËn dông c¸c kh¸i niÖm trong ý thøc con ng-êi ®Ó ph¶n ¸nh mèi liªn hÖ gi÷a c¸c sù vËt, hiÖn t-îng còng nhc¸c thuéc tÝnh, tÝnh chÊt cña chóng hay chÝnh lµ h×nh thøc cña sù liªn kÕt c¸c kh¸i niÖm l¹i víi nhau. Cã nhiÒu lo¹i ph¸n ®o¸n kh¸c nhau. Tuú theo c¸ch ph©n chia ta cã: ph¸n ®o¸n kh¼ng ®Þnh, ph¸n ®o¸n phñ ®Þnh, ph¸n ®o¸n phæ biÕn, ph¸n ®o¸n ®Æc thï vµ ph¸n ®o¸n ®¬n nhÊt. SV: TrÇn Trung Dòng - Líp 32A TiÓu luËn TriÕt häc + Suy lý (suy luËn) lµ qu¸ tr×nh l«gic cña t- duy tu©n theo quy luËt nhÊt ®Þnh ®Ó t¹o ra mét ph¸n ®o¸n míi tõ nh÷ng ph¸n ®o¸n tiÒn ®Ò hay chÝnh lµ h×nh thøc cña t- duy liªn kÕt c¸c ph¸n ®o¸n l¹i víi nhau ®Ó rót ra tri thøc míi. TÝnh ch©n thùc cña ph¸n ®o¸n kÐt luËn phô thuéc vµo tÝnh ch©n thùc cña ph¸n ®o¸n tiÒn ®é còng nh- tÝnh hîp quy luËt cña qu¸ tr×nh suy luËn. - Gi÷a nhËn thøc c¶m tÝnh vµ nhËn thøc lý tÝnh (hay trùc quan sinh ®éng vµ t- duy trõu t-îng) cã sù thèng nhÊt bëi ®ã lµ hai giai ®o¹n cña mét qu¸ tr×nh nhËn thøc, dùa trªn c¬ së thùc tiÔn vµ ho¹t ®éng thÇn binh cao cÊp. Chóng lµ nh÷ng nÊc thang hîp thµnh chu tr×nh nhËn thøc, gi÷a chóng cã sù t¸c ®éng qua l¹i: NhËn thøc c¶m tÝnh cung cÊp tµi liÖu cho nhËn thøc lý tÝnh, nhËn thøc lý tÝnh t¸c ®éng trë l¹i nhËn thøc c¶m tÝnh lµm cho nã chÝnh x¸c h¬n, nh¹y bÐn h¬n. NhËn thøc c¶m tÝnh kh¸c nhËn thøc lý tÝnh ë chç.NhËn thøc c¶m tÝnh lµ giai ®o¹n thÊp, ph¶n ¸nh kh¸ch thÓ mét c¸ch trùc tiÕp ®em l¹i nh÷ng tri thøc vÒ b¶n chÊt vµ quy luËt cña kh¸ch thÓ. b) Tõ t- duy trõu t-îng ®Õn thùc tiÔn - NhËn thøc ph¶i trë vÒ thùc tiÔn ®Ó kiÓm tra, kh¼ng ®Þnh, kiÓm nghiÖm lµ tri thøc ®óng hay sai lÇm, tri thøc Êy cã ch©n thùc kh«ng. SV: TrÇn Trung Dòng - Líp 32A TiÓu luËn TriÕt häc - Quay trë vÒ thùc tiÔn, nhËn thøc hoµn thµnh mét chu tr×nh biÖn chøng cña nã. Trªn c¬ së ho¹t ®éng thùc tiÔn míi mét chu tr×nh nhËn thøc tiÕp theo l¹i b¾t ®Çu vµ cø nh- thÕ m·i m·i. - XÐt trong toµn bé nhËn thøc cña con ng-êi vÒ thÕ giíi, thùc tiÔn lµ yÕu tè kh«ng thÓ thiÓu ®-îc cña qu¸ tr×nh n¾m b¾t ch©n lý lµ vßng kh©u "chuyÓn ho¸" kÕt qu¶ nhËn thøc thµnh ch©n lý kh¸ch quan. 3. Thùc tiÔn lµ tiªu chuÈn cña ch©n lý a) Thùc tiÔn lµ tiªu chuÈn duy nhÊt cña ch©n lý. Nhê cã thùc tiÔn, chóng ta ph©n biÖt ®-îc ch©n lý vµ sai lÇm, tøc thùc tiÔn ®ãng vai trß lµ tiªu chuÈn ®Ó kiÓm tra ch©n lý. - Thùc tiÔn lµ ho¹t ®éng vËt chÊt cã tÝnh tÊt yÕu kh¸ch quan, diÔn ra ®éc lËp ®èi víi nhËn thøc, nã lu«n lu«n vËn ®éng, vµ ph¸t triÓn trong lÞch sö. Nhê ®ã lµ mµ thóc ®Èy nhËn thøc cïng vËn ®éng, ph¸t triÓn. Mäi sù biÕn ®æi cña nhËn thøc suy cho cïng kh«ng thÓ v-ît ra ngoµi sù kiÓm tra cña thùc tiÔn. Nã th-êng xuyªn chÞu sù kiÓm nghiÖm trùc tiÕp cña thùc tiÔn. - ChÝnh thùc tiÔn cã vai trß lµm tiªu chuÈn, th-íc ®o gi¸ trÞ cña nh÷ng tri thøc ®· ®¹t ®-îc trong nhËn thøc. §ång thêi nã bæ sung, chØnh söa, ®iÒu chØnh, söa ch÷a, ph¸t triÓn vµ hoµn thiÖn nhËn thøc. SV: TrÇn Trung Dòng - Líp 32A TiÓu luËn TriÕt häc C.M¸c ®· viÕt "vÊn ®Ò t×m hiÓu t- duy cña con ng-êi cã thÓ ®¹t tíi ch©n lý kh¸ch quan hay kh«ng, hoµn toµn kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò lý luËn mµ lµ mét vÊn ®Ò thùc tiÔn. ChÝnh trong thùc tiÔn mµ con ng-êi ph¶i chøng minh ch©n lý". - Nhê cã thùc tiÔn kiÓm nghiÖm, chøng minh mµ ta x¸c ®Þnh ®©u lµ c¸i hîp quy luËt, ®©u lµ c¸i tri thøc ®óng, ®©u lµ sai lÇm còng nh- c¸i g× nªn lµm, c¸i g× kh«ng nªn lµm, ®©u lµ c¸i kh«ng hîp víi quy luËt mµ ch©n lý chÝnh lµ c¸i tri thøc ®óng, c¸i hîp quy luËt hay lµ ®óng víi quy luËt. - Thùc tiÔn ch¼ng nh÷ng lµ ®iÓm xuÊt ph¸t cña nhËn thøc, lµ yÕu tè ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh ®èi víi sù h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña nhËn thøc mµ cßn lµ n¬i nhËn thøc cßn ph¶i lu«n lu«n h-íng tíi ®Ó thÓ nghiÖm tÝnh ®óng ®¾n cña m×nh. V× thÕ mµ thùc tiÔn lµ c¬ së, ®éng lùc, môc ®Ých cña nhËn thøc võa lµ tiªu chuÈn ®Ó kiÓm tra ch©n lý. Vµ khi nhÊn m¹nh ®iÒu nµy th× V.I. Lªnin ®· viÕt: "Quan ®iÓm vÒ ®êi sèng vµ thùc tiÔn ph¶i lµ quan ®iÓm thø nhÊt vµ c¬ b¶n cña lý luËn nhËn thøc". - Chóng ta ph¶i lu«n lu«n qu¸n triÖt quan ®iÓm thùc tiÔn, quan ®iÓm nµy yªu cÇu viÖc nhËn thøc ph¶i xuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn, dùa trªn c¬ së thùc tiÔn, ®é s©u vµo thùc tiÔn, ph¶i coi träng c«ng t¸c SV: TrÇn Trung Dòng - Líp 32A TiÓu luËn TriÕt häc tæng kÕt thùc tiÔn, viÖc nghiªn cøu ph¶i liªn hÖ víi thùc tiÔn tøc lµ "häc ph¶i ®i ®«i víi hµnh". NÕu xa rêi thùc tiÔn sÏ dÉn ®Õn sai lÇm cña bÖnh chñ quan, duy ý chÝ, gi¸o ®iÒu, m¸y mãc, quan liªu, kh«ng x¸c ®Þnh ®-îc quy luËt, kh«ng ph©n biÖt ®-îc quy luËt ®ã cã hîp quy luËt hay kh«ng cã lµ tri thøc ®óng (ch©n lý) hay kh«ng nh-ng nÕu tuyÖt ®èi hãa th× sÏ r¬i vµo chñ nghÜa thùc dông, kinh nghiÖm chñ nghÜa nªn ®ßi hái chóng ta ph¶i cã c¸i nh×n ®óng ®¾n th× míi x¸c ®Þnh ®-îc quy luËt hîp ch©n lý. - Nh÷ng tri thøc phï hîp víi hiÖn thùc kh¸ch quan vµ ®-îc thùc tiÔn kiÓm nghiÖm chÝnh lµ nh÷ng tri thøc ®óng, cã ®óng thêi míi phï hîp ®-îc víi hiÖn thùc kh¸ch quan cßn tri thøc sai, sai lÇm th× kh«ng thÓ phï hîp víi hiÖn thùc kh¸ch quan ®-îc. b) Ch©n lý cã tÝnh cô thÓ, cã ®Æc tÝnh g¾n liÒn vµ phï hîp gi÷a néi dung ph¶n ¸nh víi mét ®èi t-îng nhÊt ®Þnh cïng c¸c ®iÒu kiÖn, hoµn c¶nh lÞch sö cô thÓ. Thùc tiÔn l¹i cã "tÝnh phæ biÕn" vµ lµ "hiÖn thùc trùc tiÕp" nhê ®ã thùc tiÔn cã thÓ "vËt chÊt ho¸" ®-îc tri thøc, biÕn tri thøc thµnh c¸c kh¸ch thÓ vËt chÊt cã tÝnh x¸c thùc c¶m tÝnh. - Mçi tri thøc ®óng ®¾n bao giê còng cã mét néi dung nhÊt ®Þnh, néi dung ®ã lu«n g¾n liÒn víi ®èi t-îng x¸c ®Þnh, diÔn ra nªn bÊt kú ch©n lý nµo còng g¾n liÒn víi nh÷ng ®iÒu kiÖn lÞch sö cô thÓ. SV: TrÇn Trung Dòng - Líp 32A TiÓu luËn TriÕt häc - ViÖc n¾m v÷ng nh÷ng nguyªn t¾c vÒ tÝnh cô thÓ cña ch©n lý cã ý nghÜa ph-¬ng ph¸p luËn quan träng trong ho¹t ®éng nhËn thøc còng nh- ho¹t ®éng thùc tiÔn. ViÖc xem xÐt, ®¸nh gi¸ mçi sù vËt, hiÖn t-îng, mçi viÖc lµm ph¶i dùa trªn quan ®iÓm lÞch sö - cô thÓ ®Ó vËn dông vµo thùc tiÔn vµ x¸c ®Þnh ®-îc râ ch©n lý. - NhËn thøc lµ nh÷ng tri thøc vÒ b¶n chÊt quy luËt cña hiÖn thùc, cña thùc tiÔn, mµ thùc tiÔn l¹i cßn lµ c¬ së, ®éng lùc vµ môc ®Ých cña nhËn thøc ®Ó tõ ®ã gióp con ng-êi hiÓu vµ biÕt thªm ®-îc vÒ c¸c quy luËt, ®· lµ quy luËt th× kh«ng thÓ phñ ®Þnh ®-îc vµ sÏ tån t¹i vµ lµ ch©n lý. c) Tiªu chuÈn thùc tiÔn võa mang tÝnh tuyÖt ®èi võa mang tÝnh t-¬ng ®èi. TuyÖt ®èi v× nã lµ tiªu chuÈn kh¸ch quan duy nhÊt, t-¬ng ®èi v× b¶n th©n thùc tiÔn lu«n lu«n biÕn ®æi, ph¸t triÓn. Sù biÕn ®æi nµy dÉn ®Õn chç tiÕp tôc bæ sung, ph¸t triÓn nh÷ng tri thøc ®· cã tr-íc ®ã. - Ch©n lý còng lµ kh¸ch quan, lµ sù thèng nhÊt gi÷a hai tr×nh ®é, ch©n lý tuyÖt ®èi vµ ch©n lý t-¬ng ®èi th× ®iÒu ®ã còng cã nghÜa lµ nhËn thøc ph¶i tr¶i qua mét qu¸ tr×nh ®i tõ ch-a biÕt ®Çy ®ñ ®Õn biÕt ®Çy ®ñ h¬n vÒ sù vËt, hiÖn t-îng. Mµ thùc tiÔn lµ c¬ së chñ yÕu vµ trùc tiÕp cña nhËn thøc, lµ môc ®Ých cña nhËn thøc vµ lµ tiªu SV: TrÇn Trung Dòng - Líp 32A TiÓu luËn TriÕt häc chuÈn ®Ó kiÓm tra ®é chuÈn x¸c trong kÕt qu¶ nhËn thøc. Mµ nhËn thøc lµ mét qu¸ tr×nh cã tÝnh tÝch cùc, chñ ®éng vµ s¸ng t¹o cña nh÷ng ho¹t ®éng vËt chÊt cã tÝnh môc ®Ých, lÞch sö - x· héi cña con ng-êi nh»m c¶i t¹o thÕ giíi. - Mét ch©n lý lu«n cã tÝnh ®Ých thùc, x¸c thùc vµ lu«n ®-îc thùc tiÔn kiÓm nghiÖm bëi ch©n lý lµ s¶n phÈm cña qu¸ tr×nh nhËn thøc con ng-êi lµ tri thøc ®óng. - ChÝnh trong thùc tiÔn mµ con ng-êi chøng minh ®-îc ch©n lý, nghÜa lµ chøng minh tÝnh hiÖn thùc vµ søc m¹nh, tÝnh trÇn tôc cña t- duy. - Thùc tiÔn tån t¹i d-íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau nªn c¸c h×nh thøc kiÓm nghiÖm b»ng thùc tiÔn ®èi víi tri thøc lµ ch©n lý còng kh¸c nhau, cã thÓ lµ tiÕn hµnh thùc nghiÖm, lµ ¸p dông nh÷ng ph¸t minh vµo thùc tÕ thµnh c«ng… II. Sù vËn dông vµo ®æi míi ë ViÖt Nam 1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®æi míi - §æi míi ®Ó g¾n liÒn víi ho¹t ®éng thùc tiÔn phï hîp víi nh÷ng chñ tr-¬ng, ®-êng lèi hiÖn nay cña §¶ng ta, ®Ó g¾n lý luËn, nhËn thøc víi thùc tiÔn tõ ®ã gióp cho sù nhËn thøc cña chóng ta vÒ SV: TrÇn Trung Dòng - Líp 32A TiÓu luËn TriÕt häc c¸c quy luËt vµ trªn c¬ së ®ã ®Ò ra ®-îc ®-êng lèi c¸ch m¹ng ®óng ®¾n trong c«ng cuéc ®æi míi, x©y dùng chñ nghÜa x· héi cña §¶ng ta hiÖn nay. - Chóng ta ph¶i ®æi míi ®Ó tranh thñ c¬ héi, th¸ch thøc, biÕt tËn dông, khai th¸c sö dông cã hiÖu qu¶ nh÷ng thµnh tùu mµ nhËn thøc d· ®¹t ®-îc ®Ó rót ng¾n thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi. - Nh»m phï hîp víi xu thÕ toµn cÇu ho¸, quèc tÕ ho¸ s¶n xuÊt nh»m phï hîp víi sù ph¸t triÓn cña cuéc c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ ®Ó tiÕp thu vµ vËn dông. - §æi míi ®Ó phï hîp víi xu thÕ cña thêi ®¹i ®i lªn chñ nghÜa x· héi míi gi÷ v÷ng ®-îc ®éc lËp, tù do cho d©n téc, míi thùc hiÖn ®-îc môc tiªu lµm cho moi ng-êi d©n ®-îc Êm no, tù do, h¹nh phóc. - Nh»m t¹o nªn vÞ thÕ míi, phï hîp gi÷a tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l-îng s¶n xuÊt míi còng nh- ®Ó ®¸p øng cho phï hîp gi÷a nhËn thøc, lý luËn thùc tiÔn ®Ó tõ ®ã t×m ra quy luËt phï hîp víi b-íc ph¸t triÓn cña thêi ®¹i míi. - §iÒu quan träng cña ®æi míi ë ViÖt Nam hiÖn nay lµ ®Ó ®¶m b¶o gi÷ v÷ng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa nh-ng sù l·nh ®¹o cña §¶ng ph¶i kiªn tr×, kiªn ®Þnh vµ ph¸t triÓn nÒn t¶ng thÞ tr-êng, lý luËn c¸ch m¹ng vµ khoa häc. SV: TrÇn Trung Dòng - Líp 32A TiÓu luËn TriÕt häc 2. Nh÷ng néi dung cña c«ng cuéc ®æi míi * §æi míi t- duy trong sù g¾n liÒn víi ho¹t ®éng thùc tiÔn lµ mét trong nh÷ng chñ tr-¬ng lín hiÖn nay cña §¶ng ta. ChØ cã ®æi míi t- duy lý luËn, g¾n lý luËn víi thùc tiÔn th× míi cã thÓ nhËn thøc ®-îc c¸c quy luËt kh¸ch quan vµ c¸ch m¹ng ®óng ®¾n trong c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa x· héi ë n-íc ta hiÖn nay. - §¹i héi IX (th¸ng 4 - 2001) lµ ®¹i héi më ®Çu thÕ kû XXI ë ViÖt Nam ®· nh×n l¹i mét c¸ch tæng qu¸t qu¸ tr×nh c¸ch m¹ng ViÖt Nam trong thÕ kû XX vµ ®Þnh ra chiÕn l-îc ph¸t triÓn ®Êt n-íc trong hai tËp niªn ®Çu cña thÕ kû XXI víi ph-¬ng h-íng tæng qu¸t lµ "Ph¸t huy søc m¹nh toµn d©n téc, tiÕp tôc ®æi míi, ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, x©y dùng vµ b¶o vÖ t« quèc ViÖt Nam x· héi chñ nghÜa". §¹i héi x¸c ®Þnh môc tiªu chung cña c¸ch m¹ng n-íc ta hiÖn nay lµ: "§éc lËp d©n téc g¾n liÒn víi chñ nghÜa x· héi, d©n giµu, n-íc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, d©n chñ v¨n minh". - §¹i héi IX ®· kh¼ng ®Þnh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, ®Þnh h-íng x· héi chñ ghÜa lµ mét m« h×nh kinh tÕ tæng qu¸t cña thêi kú qu¸ ®é. Thùc hiÖn nhÊt qu¸n ®-êng lèi ®èi ngo¹i ®éc lËp tù chñ, réng më ®a ph-¬ng ho¸, ®a d¹ng ho¸ c¸c quan hÖ quèc tÕ. ViÖt SV: TrÇn Trung Dòng - Líp 32A TiÓu luËn TriÕt häc Nam s½n sµng lµ b¹n, lµ ®èi t¸c tin cËy cña c¶ n-íc trong céng ®ång quèc tÕ, phÊn ®Êu v× hoµ b×nh, ®éc lËp vµ ph¸t triÓn". - Héi nghÞ trung -¬ng 5 kho¸ IX (th¸ng 2 - 2002) ®· ra mét sè nghÞ quyÕt sau: TiÕp tôc ®æi míi, ph¸t triÓn vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ tËp thÓ; TiÕp tôc ®æi míi c¬ chÕ, chÝnh s¸ch. §Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp n«ng th«n thêi kú 2001 2010. Ph¸t triÓn kinh tÕ t- nh©n lµ chiÕn l-îc l©u dµi trong ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa, c«ng t¸c tt-ëng, lý luËn ph¶i gãp phÇn gi¶i quyÕt nh÷ng vÉn nh©n, t- t-ëng c¬ héi, thùc dông… - Héi nghÞ trung -¬ng 7 kho¸ IX (th¸ng 1 - 2003) kh¼ng ®Þnh vai trß ®éng lùc chñ yÕu cña ®¹i ®oµn kÕt. - Héi nghÞ trung -¬ng 9 kho¸ IX (th¸ng 1 - 2004) l¹i nhÊn m¹nh vÊn ®Ò t¹o b-íc tiÕn râ rÖt vÒ chÊt l-îng, hiÖu qu¶ vµ søc c¹nh tranh cña nÒn kinh tÕ, x©y dùng ®ång bé thÓ chÕ kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa, chñ ®éng vµ khÈn tr-¬ng h¬n trong héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, ph¸t triÓn v¨n ho¸, x· héi nh ®ång bé h¬n víi t¨ng tr-ëng kinh tÕ, t¹o sù chuyÓn biÕn toµn diÖn vµ s©u s¾c trong x©y dùng, chØnh ®èn §¶ng… SV: TrÇn Trung Dòng - Líp 32A TiÓu luËn TriÕt häc - Nh×n l¹i qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ®-êng lèi ®æi míi cña §¶ng ta cã thÓ rót ra mét sè kÕt luËn lµ: + §-êng lèi ®æi míi kh«ng ph¶i tù nhiªn mµ cã mµ ph¶i t×m tßi trong mét qu¸ tr×nh, qu¸ tr×nh ®ã ph¶i ®-îc thö nghiÖm, ®æi míi tõng b-íc tõ thÊp ®Õn cao, tõ tõng bé phËn ®Õn toµn diÖn. + Trong qu¸ tr×nh ®æi mí, ý kiÕn, c¸ch lµm s¸ng t¹o cña nh©n d©n c¸c ®Þa ph-¬ng lµ cùc kú quan träng. BiÕt l¾ng nghe, ch¾t läc, tæng kÕt, kh¸i qu¸t th× sÏ cã nh÷ng quyÕt s¸ch ®óng, chñ tr-¬ng phï hîp,nhÊt lµ vµo nh÷ng thêi ®iÓm khã kh¨n hoÆc cã tÝnh b-íc ngoÆt. + §æi míi lµ ®Êu tranh gi÷a c¨n cø vµ c¸i míi nhiÒu khi diÔn ra ngay trong mçi con ng-êi trong tõng tæ chøc. Thµnh c«ng cña §¶ng ta lµ ë chç ®· kiªn quyÕt ®æi míi, d¸m nh×n th¼ng vµo sù thËt, d¸m tho¶ thuËn sai lÇm. §¶ng x¸c ®Þnh ®æi míi ph¶i kiªn quyÕt nh-ng ph¶i lµm tõng b-íc v÷ng ch¾c, thËn träng, cã nguyªn t¾c, kh«ng xa rêi môc tiªu. + §-êng lèi ®æi míi ®-îc h×nh thµnh trªn c¬ së ®éc lËp tù chñ, s¸ng t¹o, xuÊt ph¸t tõ thùc tÕ ViÖt Nam, ®ång thêi cã tham kh¶o kinh nghiÖm c¸c n-íc kh¸c mét c¸ch chän läc, hîp quy luËt, thuËn lßng ng-êi, rÔ, nhanh chãng ®i vµo cuéc sèng. SV: TrÇn Trung Dòng - Líp 32A TiÓu luËn TriÕt häc * Nh×n l¹i 20 n¨m ®æi míi lµ c¶ mét chÆng ®-êng ta cã thÓ rót ra mét sè bµi häc sau: - Qu¸ tr×nh ®æi míi ph¶i kiªn tr× môc tiªu ®éc lËp d©n téc vµ chñ nghÜa x· héi trªn nÒn t¶ng chñ nghÜa M¸c - Lªnin vµ t- t-ëng Hå ChÝ Minh. - §æi míi toµn diÖn, ®ång bé, cã kÕ thõa, cã b-íc ®i, h×nh høc vµ c¸ch lµm phï hîp. - §æi míi ph¶i v× lîi Ých cña nh©n d©n, dùa vµo nh©n d©n, ph¸t huy vai trß chñ ®éng, s¸ng t¹o cña nh©n d©n, phï hîp víi thùc tiÔn, lu«n lu«n nh¹y bÐn víi c¸i míi. - Ph¸t huy cao ®é néi lùc, ®ång thêi khai th¸c ngo¹i lùc, kÕt hîp søc m¹nh d©n téc víi søc m¹nh thêi ®¹i trong ®iÒu kiÖn míi. - N©ng cao n¨ng lùc l·nh ®¹o vµ søc chiÕn ®Êu cña §¶ng, kh«ng ngõng ®æi míi hÖ thèng chÝnh trÞ, x©y dùng vµ tõng b-íc hoµn thiÖn nÒn d©n chñ x· héi chñ nghÜa, b¶o ®¶m quyÒn lùc thuéc vÒ nh©n d©n. * §æi míi lµ ®éng lùc, æn ®Þnh lµ ®iÒu kiÖn tiÒn ®Ò ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng lµ môc ®Ých ®Ó ®-a ®Êt n-íc ph¸t triÓn m¹nh mÏ vµ v÷ng ch¾c theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa th×: "Ph-¬ng h-íng chung" ®Èy m¹nh c«ng cuéc ®æi míi ë n-íc ta trong thêi gian tíi lµ SV: TrÇn Trung Dòng - Líp 32A TiÓu luËn TriÕt häc "N¾m v÷ng thêi c¬, v-ît qua thö th¸ch, ®Èy lïi nguy c¬, huy ®éng mäi nguån lùc trong vµ ngoµi n-íc, t¹o ra nh÷ng ®éng lùc míi, nh÷ng ®ét ph¸ míi, tõ t- duy ®Õn tæ chøc vµ hµnh ®éng thùc tiÔn ®Ó sím ®-a ®Êt n-íc ra khái t×nh tr¹ng b¸n ph¸t triÓn vµ c¬ b¶n trë thµnh mét n-íc c«ng nghiÖp theo h-íng hiÖn ®¹i vµo n¨m 2020". §Ó thùc hiÖn ph-¬ng h-íng nªu trªn, cÇn qu¸n triÖt vµ thùc hiÖn ®ång bé c¸c ®Þnh h-íng c¬ b¶n sau: - Gi¶i phãng vµ ph¸t triÓn m¹nh mÏ lùc l-îng s¶n xuÊt, thùc hiÖn ph¸t triÓn nhanh vµ bÒn v÷ng; ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa, ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸, tÝch cùc vµ chñ ®éng héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ, ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr-êng . - §æi míi hÖ thèng chÝnh trÞ ®ång bé víi ®æi míi kinh tÕ, trªn c¬ së ®æi míi kinh tÕ lµm trung t©m, x©y dùng §¶ng lµ then chèt, ®Èy m¹nh ®æi míi tæ chøc, ph-¬ng thøc ho¹t ®éng vµ c¬ chÕ vËn hµnh cña hÖ thèng chÝnh trÞ. - G¾n kÕt chÆt chÏ kinh tÕ víi x· héi, thèng nhÊt chÝnh s¸ch kinh tÕ víi chÝnh s¸ch x· héi, ph¸t triÓn kinh tÕ ®i ®«i víi thùc hiÖn tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi ngay trong tõng b-íc ®i vµ tõng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn. SV: TrÇn Trung Dòng - Líp 32A