Tài liệu T059 quy luật giá trị và vai trò của nó trong nền kttt

PhÇn më ®Çu Chóng ta ®· biÕt ®-îc quy luËt gi¸ trÞ lµ quy luËt kinh tÕ quan träng nhÊt cña s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸ .Do ®ã mµ ë ®©u cã s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸ th× ë ®ã cã sù xuÊt hiÖn cu¶ quy luËt gi¸ trÞ.Mäi ho¹t ®éng cu¶ c¸c chñ thÓ kinh tÕ trong s¶n xuÊt vµ l-u th«ng hµng ho¸ ®Òu chÞu sù t¸c ®éng cu¶ quy luËt nµy.Quy luËt gi¸ trÞ lµ nguyªn nh©n chÝnh dÉn ®Õn khñng ho¶ng kinh tÕ chu k×,ph©n ho¸ giµu nghÌo,nh÷ng cuéc c¹nh tranh kh«ng lµnh m¹nh…ChÝnh v× thÕ chóng ta cÇn nghiªn cøu vÒ quy luËt gi¸ trÞ,t×m hiÓu vai trß vµ t¸c ®éng cña nã tíi nÒn kinh tÕ,®Æc biÖt lµ trong thêi k× ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng cña n-íc ta hiÖn nay. Bµi viÕt nµy chia thµnh 2 ch-¬ng, bao gåm: Ch-¬ng I: C¬ së lÝ luËn vÒ quy luËt gi¸ trÞ vµ vai trß cña quy luËt gi¸ trÞ víi nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng. Trong phÇn nµy sÏ tr×nh bµy nh÷ng vÊn ®Ò chung nhÊt, c¬ b¶n nhÊt vÒ quy luËt gi¸ trÞ, b¶n chÊt, vai trß quy luËt gi¸ trÞ vµ néi dung cña quy luËt gi¸ trÞ. 1 Ch-¬ng II: Thùc tr¹ng sù vËn dông quy luËt gi¸ trÞ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng vµ gi¶i ph¸p nh»m vËn dông tèt h¬n quy luËt gi¸ trÞ ë n-íc ta thêi gian tíi. Ch-¬ng nµy sÏ nghiªn cøu cô thÓ sù vËn dông quy luËt gi¸ trÞ ë n-íc ta, c¸c ®Æc tr-ng vµ cÊu tróc nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ë n-íc ta. Em xin göi lêi ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o TrÇn ViÖt TiÕn ®· h-íng dÉn gióp ®ì em hoµn thµnh ®Ò tµi nµy. Trong bµi viÕt cßn nhiÒu sai sãt mong thÇy chØ b¶o ®Ó em rót kinh nghiÖm lÇn sau söa ch÷a. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n! Néi dung 2 CH¦¥NG 1: C¬ së lÝ luËn vÒ quy luËt gi¸ trÞ vµ vai trß cña quy luËt gi¸ trÞ víi nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng. 1.1. Néi dung cu¶ quy luËt gi¸ trÞ vµ sù vËn ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ 1.1.1 Kh¸i niÖm quy luËt gi¸ trÞ. Quy luËt gi¸ trÞ lµ quy luËt kinh tÕ c¬ b¶n nhÊt cu¶ s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸ .Chõng nµo cßn s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸ th× chõng ®ã cßn quy luËt gi¸ trÞ. 1.1.2 Néi dung vµ sù vËn ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ. Quy luËt gi¸ trÞ lµ quy luËt kinh tÕ c¨n b¶n cña s¶n xuÊt vµ l-u th«ng hµng ho¸.Quy luËt gi¸ trÞ ®ßi hái viÖc s¶n xuÊt vµ l-u th«ng hµng ho¸ ph¶i dùa trªn c¬ së hao phÝ lao ®éng x· héi cÇn thiÕt,cô thÓ lµ: -Trong s¶n xuÊt th× hao phÝ lao ®éng c¸ biÖt ph¶i phï hîpvíi hao phÝ lao ®éng x· héi cÇn thiÕt.V× trong nÒn s¶n xuÊt hµng hãa ,vÊn ®Ò ®Æc biÖt quan träng lµ hµng hãa s¶n xuÊt ra cã b¸n ®-îc hay kh«ng.§Ó cã thÓ b¸n ®-îc th× hao phÝ lao ®éng ®Ó s¶n xuÊt ra hµng hãa cu¶ c¸c chñ thÓ kinh doanh ph¶i phï hîp víi møc hao phÝ lao ®éng x· héi cã thÓ chÊp nhËn 3 ®-îc .Møc hao phÝ cµng thÊp th× hä cµng cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn kinh doanh,thu ®-îc nhiÒu lîi nhuËn,ng-îc l¹i sÏ bÞ thua lç,ph¸ s¶n… -Trong trao ®æi hµng ho¸ còng ph¶i dùa vµo hao phÝ lao ®éng x· héi cÇn thiÕt,tøc lµ tu©n theo nguyªn t¾c trao ®æi ngang gi¸,hai hµng ho¸ cã gi¸ trÞ sö dông kh¸c nhau,nh-ng cã l-¬ng gi¸ trÞ b»ng nhau th× ph¶i trao ®æi ngang nhau. §ßi hái trªn cña quy luËt lµ kh¸ch quan ,®¶m b¶o sù c«ng b»ng ,hîp lÝ,b×nh ®¼ng gi÷a nh÷ng ng-êi s¶n xuÊt hµng ho¸. Quy luËt gi¸ trÞ b¾t buéc nh÷ng ng-êi s¶n xuÊt vµ trao ®æi hµng ho¸ ph¶i tu©n theo yªu cÇu hay ®ßi hái cu¶ nã th«ng qua “ mÖng lÖnh” cña gi¸ c¶ thÞ tr-êng. Tuy nhiªn trong thùc tÕ do sù t¸c ®éng cu¶ nhiÒu quy luËt kinh tÕ ,nhÊt lµ quy luËt cung cÇu lµm cho gi¸ c¶ hµng ho¸ th-êng xuyªn t¸ch rêi gi¸ trÞ. Nh-ng sù t¸ch rêi ®ã chØ xoay quanh gi¸ trÞ,C.m¸c gäi ®ã lµ vÎ ®Ñp cña quy luËt gi¸ trÞ.Trong vÎ ®Ñp nµy ,gi¸ trÞ hµng ho¸ lµ trôc ,gi¸ c¶ thÞ tr-êng lªn xuèng quanh trôc ®ã.§èi víi mçi hµng ho¸ ,gi¸ c¶ cña nã cã thÓ cao thÊp kh¸c nhau,nh-ng khi xÐt trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh ,tæng gi¸ c¶ phï hîp víi tæng gi¸ trÞ cña nã 4 Gi¸ c¶ thÞ tr-êng tù ph¸t lªn xuèng xoay quanh gi¸ trÞ lµ biÓu hiÖn sù ho¹t ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ. 1.1.3 Mèi quan hÖ gi÷a gi¸ c¶, gi¸ c¶ thÞ tr-êng, gi¸ c¶ ®éc quyÒn vµ gi¸ trÞ hµng ho¸. Quy luËt gi¸ trÞ biÓu hiÖn qua c¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña chñ nghÜa tb¶n thµnh quy luËt gi¸ c¶ s¶n xuÊt( giai ®o¹n chñ nghÜa t- b¶n tù do c¹nh tranh) vµ thµnh quy luËt gi¸ c¶ ®éc quyÒn ( giai ®o¹n chñ nghÜa t- b¶n ®éc quyÒn). Nã tiÕp tôc tån t¹i vµ ho¹t ®éng trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héØ c¸c n-íc x· héi chñ nghÜa ë c¸c n-íc vµ ë n-íc ta. Ta xÐt mèi quan hÖ gi÷a gi¸ c¶ , gi¸ c¶ thÞ tr-êng , gi¸ c¶ ®éc quyÒn víi gi¸ trÞ hµng ho¸ : GÝa c¶ : lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ hµng ho¸ . GÝa trÞ lµ c¬ së cña gi¸ c¶ .Khi quan hÖ cung cÇu c©n b»ng,gi¸ c¶ hµng ho¸ cao hay thÊp lµ ë gi¸ trÞ cña hµng ho¸ quyÕt ®Þnh Trong diÒu kiÖn s¶n xuÊt hµng ho¸, gi¸ c¶ hµng ho¸ tù ph¸t lªn xuèng xoay quanh gi¸ trÞ tuú theo quan hÖ cung cÇu, c¹nh tranh vµ søc mua cña ®ång tiÒn.Sù ho¹t ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ biÓu hiÖn ë sù lªn xuèng cña gi¸ c¶ trªn thÞ tr-êng.Tuy vËy, sù biÕn ®éng cña gi¸ c¶ vÉn cã c¬ së lµ gi¸ trÞ , mÆc dÇu nã th-êng xuyªn t¸ch rêi gi¸ trÞ.§iÒu ®ã cã thÓ hiÓu theo hai mÆt: 5 .Kh«ng kÓ quan hÖ cung cÇu nh- thÕ nµo, gi¸ c¶ kh«ng t¸ch rêi gi¸ trÞ x· héi .NÕu nghiªn cøu sù vËn ®éng cña gi¸ c¶ trong mét thêi gian dµi th× thÊy tæng sè gi¸ c¶ b»ng tæng sã gi¸ trÞ , v× bé phËn v-ît qu¸ gi¸ trÞ sÏ bï vµo bé phËn gi¸ c¶ thÊp h¬n gi¸ trÞ (gi¸ c¶ ë ®©y lµ gi¸ c¶ thÞ tr-êng. GÝa c¶ thÞ tr-êng lµ gi¸ c¶ s¶n xuÊtgi÷a ng-êi mua vµ ng-êi b¸n tho¶ thuËn víi nhau) Gi¸ c¶ s¶n xuÊt lµ h×nh th¸i biÕn t-íng cña gi¸ trÞ , nã b»ng chi phÝ s¶n xuÊt cña hµng ho¸ céng víi lîi nhuËn b×nh qu©n. Trong giai ®o¹n t- b¶n tù do c¹nh tranh do h×nh thµnh tû suÊt lîi nhuËn b×nh qu©n nªn hµng ho¸ kh«ng b¸n theo gi¸ trÞ mµ b¸n theo gi¸ c¶ s¶n xuÊt GÝa trÞ hµng ho¸ chuyÓn thµnh gi¸ c¶ s¶n xuÊt kh«ng ph¶i lµ phñ nhËn quy luËt gi¸ trÞ mµ chØ lµ biÓu hiÖn cô thÓ cña quy luËt gi¸ trÞ trong giai ®o¹n t- b¶n tù do c¹nh tranh.Qua hai ®iÓm d-íi ®©y sÏ thÊy râ ®iÒu ®ã: . Tuy gi¸ c¶ s¶n xuÊt cña hµng ho¸ thuéc nghµnh c¸ biÖt cã thÓ cao h¬n hoÆc thÊp h¬n gi¸ trÞ , nh-ng tæng gi¸ trÞ s¶n xuÊt cña toµn bé hµng ho¸ cña tÊt c¶ c¸c ngµnh trong toµn x· héi ®Òu b»ng tæng gi¸ trÞ cña nã.Tæng sè lîi nhuËn mµ c¸c nhµ t- b¶n thu ®-îc còng b»ng tæng sè gi¸ trÞ thÆng d- do giai cÊp c«ng nh©n s¸ng t¹o ra. 6 .Gi¸ c¶ s¶n xuÊt lÖ thuéc trùc tiÕp vµo gi¸ trÞ . GÝa trÞ hµng ho¸ gi¶m xuèng, gi¸ c¶ s¶n xuÊt gi¶m theo, gi¸ trÞ hµng ho¸ t¨ng lªn kÐo theo gi¸ c¶ s¶n xuÊt t¨ng lªn. Gi¸ c¶ ®éc quyÒn : Trong giai ®o¹n t- b¶n ®éc quyÒn, tæ chøc ®éc quyÒn ®· n©ng gi¸ c¶ hµng ho¸ lªn trªn gi¸ c¶ s¶n xuÊt vµ gi¸ trÞ . GÝa c¶ ®éc quyÒn b»ng chi phÝ s¶n xuÊt céng víi lîi nhuËn ®éc quyÒn. Lîi nhuËn ®éc quyÒn v-ît qu¸ lîi nhuËn b×nh qu©n. Khi nãi gi¸ c¶ ®éc quyÒn th× th-êng hiÓu lµ gi¸ c¶ b¸n ra cao h¬n gi¸ c¶ s¶n xuÊt vµ gi¸ trÞ, ®ång thêi còng cÇn hiÓu cßn cã gi¸ c¶ thu mua rÎ mµ t- b¶n ®éc quyÒn mua cña ng-êi s¶n xuÊt nhá, t- b¶n võa vµ nhá ngoµi ®éc quyÒn. GÝa c¶ ®éc quyÒn kh«ng xo¸ bá giíi h¹n cña gi¸ trÞ hµng ho¸ , nghÜa lµ gi¸ c¶ ®éc quyÒn kh«ng thÓ t¨ng thªm hoÆc gi¶m bít gi¸ trÞ vµ tæng gi¸ trÞ thÆng d- do x· héi s¶n xuÊt ra; phÇn gi¸ c¶ ®éc quyÒn v-ît qu¸ gi¸ trÞ chÝnh lµ phÇn gi¸ trÞ mµ nh÷ng ng-êi b¸n ( c«ng nh©n, ng-êi s¶n xuÊt nhá , t- b¶n võa vµ nhá…) mÊt ®i.Nh×n vµo ph¹m vi toµn x· héi , toµn bé gi¸ c¶ ®éc quyÒn céng víi gi¸ c¶ kh«ng ®éc quyÒn vÒ ®¹i thÓ b»ng toµn bé gi¸ trÞ . 7 1.2 Vai trß cña quy luËt gi¸ trÞ ®èi víi nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng . 1.2.1. §iÒu tiÕt s¶n xuÊt vµ l-u th«ng hµng ho¸. Thùc chÊt ®iÒu tiÕt s¶n xuÊt cu¶ quy luËt gi¸ trÞ lµ ®iÒu chØnh tù ph¸t c¸c yÕu tè s¶n xuÊt nh-: t- liÖu s¶n xuÊt ,søc lao ®éng vµ tiÒn vèn tõ ngµnh nµy sang ngµnh kh¸c,tõ n¬i nµy sang n¬i kh¸c.Nã lµm cho s¶n xuÊt hµng ho¸ cña ngµnh nµy ,n¬i nµy ®-îc ph¸t triÓn më réng ,ngµnh kh¸c n¬i kh¸c bÞ thu hÑp,th«ng qua sù biÕn ®éng gi¸ c¶ thÞ tr-êng.Tõ ®ã t¹o ra nh÷ng tû lÖ c©n ®èi t¹m thêi gi÷a c¸c ngµnh ,c¸c vïngcña mét nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhÊt ®Þnh. Quy luËt canh tranh thÓ hiÖn ë chç :cung vµ cÇu th-êng xuyªn muèn ¨n khíp víi nhau,nh-ng tõ tr-íc ®Õn nay nã ch-a hÒ ¨n khíp víi nhau mµ th-êng xuyªn t¸ch nhau ra vµ ®èi lËp víi nhau.Cung lu«n b¸m s¸t cÇu ,nh-ng tõ tr-íc ®Õn nay kh«ng lóc nµo tho¶ m·n ®-îc mét c¸ch chÝnh x¸c ChÝnh v× thÕ thÞ tr-êng x¶y ra c¸c tr-êng hîpsau ®©y: -Khi cung b»ng cÇu th× gi¸ c¶ b»ng gi¸ trÞ hµng ho¸,tr-êng hîp nµy x¶y ra mét c¸ch ngÉu nhiªn vµ rÊt hiÕm. 8 -Khi cung nhá h¬n cÇu th× gi¸ c¶ cao h¬n gi¸ trÞ ,hµng ho¸ b¸n ch¹y,l·i cao .Nh÷ng ng-êi ®ang s¶n xuÊt nh÷ng lo¹i hµng ho¸ nµy sÏ më réng quy m« s¶n xuÊt vµ s¶n xuÊt hÕt tèc lùc ;nh÷ng ng-êi ®ang s¶n xuÊt hµng ho¸ kh¸c ,thu hÑp quy m« s¶n xuÊt cu¶ m×nh ®Ó chuyÓn sang s¶n lo¹i hµng ho¸ nµy.Nh- vËy t- liÖu s¶n xuÊt ,søc lao ®éng, tiÒn vèn ®-îc chuyÓn vµo ngµnh nµy t¨ng lªn,cung vÒ lo¹i hµng ho¸ nµy trªn thÞ tr-êng t¨ng lªn . -Khi cung lín h¬n cÇu th× gi¸ c¶ nhá h¬n gi¸ trÞ,hµng ho¸ Õ thõa ,b¸n kh«ng ch¹y,cã thÓ lç vèn.T×nh h×nh nµy b¾t buéc nh÷ng ng-êi ®ang s¶n xuÊt lo¹i hµng hãa nµy ph¶i thu hÑp quy m« s¶n xuÊt ,chuyÓn sang s¶n xuÊt lo¹i hµng ho¸ cã gi¸ c¶ thÞ tr-êng cao h¬n ;lµm cho t- liÖu s¶n xuÊt ,søc lao ®éng vµ tiÒn vèn ë ngµnh hµng ho¸ nµy gi¶m ®i. Thùc chÊt ®iÒu tiÕt l-u th«ng cña quy luËt gi¸ trÞ lµ ®iÒu chØnh mét c¸ch tù ph¸t khèi l-îng hµng ho¸ tõ n¬i gi¸ c¶ thÊp ®Õn n¬i gi¸ c¶ cao,t¹o ra mÆt b»ng gi¸ c¶ x· héi.Gi¸ trÞ hµng ho¸ mµ thay ®æi ,th× nh÷ng ®iÒu kiÖn lµm cho tæng khèi l-îng hµng ho¸ cã thÓ tiªu thô ®-îc còng sÏ thay ®æi .NÕu gi¸ trÞ thÞ tr-êng h¹ thÊp th× nãi chung nhu cÇu x· héi sÏ më réng thªm vµ trong nh÷ng giíi h¹n nhÊt ®Þnh ,cã thÓ thu hót nh÷ng khèi l-îng hµng ho¸ lín h¬n.NÕu gi¸ trÞ thÞ tr-êng t¨ng lªn th× nhu cÇu x· héi vÒ hµng ho¸ sÏ thu hÑp vµ khèi l-îng hµng ho¸ tiªu thô còng sÏ 9 gi¶m xuèng.Cho nªn nÕu cung cÇu ®Iòu tiÕt gi¸ c¶ thÞ tr-êng hay nãi ®óng h¬n ®Iòu tiÕt sù chªnh lÖch giòa gi¸ c¶ thÞ tr-êng vµ gi¸ trÞ thÞ tr-êng th× tr¸i l¹i chÝnh gi¸ trÞ thÞ tr-êng ®iÒu tiÕt quan hÖ cung cÇu ,hay cÊu thµnh trung t©m ,chung quanh trung t©m ®ã nh÷ng sù thay ®æi trong cung cÇu lµm cho nh÷ng gi¸ c¶ thÞ tr-êng ph¶i len xuèng. Trong x· héi t- b¶n ®-¬ng thêi ,mçi nhµ t- b¶n c«ng nghiÖp tù ý s¶n xuÊt ra c¸i mµ m×nh muèn theo c¸ch m×nh muèn ,vµ víi sè l-îng theo ý m×nh .§èi víi hä sè l-îng mµ x· héi cÇn lµ mét l-îng ch-a biÕt ,c¸i mµ ngµy h«m nay cung cÊp kh«ng kÞp th× ngµy mai l¹i cã thÓ cung cÊp nhiÒu qu¸ sè yªu cÇu .Tuy vËy ng-êi ta cung tho¶ m·n ®-îc nhu cÇu mét c¸ch miÔn c-ìng ,s¶n xuÊt chung quy lµ c¨n cø theo nh÷ng vËt phÈm ng-êi ta yªu cÇu “… Khi thùc hiÖn quy luËt gi¸ trÞ cña s¶n xuÊt hµng ho¸ trong x· héi gåm nh÷ng ng-êi s¶n xuÊt trao ®æi hµng ho¸ cho nhau ,sù canh tranh lËp ra b»ng c¸ch ®ã vµ trong ®iÒu kiÖn nµo ®ã mét trËt tù duy nhÊt vµ méy tæ chøc duy nhÊt cã thÓ cã cu¶ nÒn s¶n xuÊt x· héi .ChØ cã do sù t¨ng hay gi¶m gi¸ hµng mµ nh÷ng ng-êi s¶n xuÊt hµng ho¸ riªng lÎ biÕt ®-îc râ r¯ng l¯ x± héi cÇn vËt phÈm n¯o v¯ víi sè l­îng bao nhiªu”(C.m²c:sù khèn cïng cña triÕt häc ,nhµ xuÊt b¶n Sù thËt {8,19_20}) 10 1.2.2. KÝch thÝch lùc l-îng s¶n xuÊt ph¸t triÓn,t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi §Ó tr¸nh bÞ ph¸ s¶n ,giµnh ®-îc -u thÕ trong c¹nh tranh vµ thu hót ®-îc nhiÒu l·i, tõng ng-êi s¶n xuÊt hµng ho¸ ®Òu t×m mäi c¸ch c¶i tiÕn kü thuËt ,hîp lý ho¸ s¶n xuÊt, øng dông nh÷ng thµnh tùu khoa häc kÜ thuËt míi vµo s¶n xuÊt ®Ó gi¶m hao phÝ lao ®éng c¸ biÖt cña m×nh ,gi¶m gi¸ trÞ c¸ biÖt cña hµng ho¸ do m×nh s¶n xuÊt ra.Tõ ®ã lµm cho kü thuËt cña toµn x· héi cµng ph¸t triÓn lªn tr×nh ®é cao h¬n,n¨ng suÊt cµng t¨ng cao h¬n. Nh- thÕ lµ chóng ta thÊy ph-¬ng thøc s¶n xuÊt t- liÖu s¶n xuÊt lu«n bÞ biÕn ®æi ,dÉn ®Õn sù ph©n c«ng tØ mØ h¬n dïng nhiÒu m¸y mãc h¬n,lao ®éng trªn mét quy m« lín ®-a ®Õn lao ®éng trªn mét quy m« lín h¬n nh- thÕ nµo. §ã lµ quy luËt lu«n hÊt s¶n xuÊt ra con ®-êng cò vµ lu«n buéc s¶n xuÊt ph¶i lµm cho søc s¶n xuÊt cña lao ®éng khÈn tr-¬ng h¬n .Quy luËt ®ã kh«ng g× kh¸c mµ lµ quy luËt nhÊt ®Þnh gi÷ cho gi¸ c¶ hµng ho¸ nghang b»ng víi chi phÝ s¶n xuÊt cña chÝnh hµng ho¸ ®ã ,trong giíi h¹n cña nh÷ng biÕn ®éng chu k× cña th­¬ng m³i.”…NÕu mét ng-êi nµo s¶n xuÊt d-îc rÎ h¬n ,cã thÓ b¸n ®-îc nhiÒu hµng ho¸ h¬n vµ do ®ã chiÕm lÜnh ®-îc ë trªn thÞ tr-êng mét ®Þa bµn réng h¬n b»ng c¸ch b¸n ra h¹ gi¸ h¬n 11 gi¸ c¶ thÞ tr-êng hiÖn hµnh hay h¹ h¬n gi¸ trÞ thÞ tr-êng th× anh taÏ lµm ngay nh- thÕ vµ do ®ãÏ më ®Çu mét hµnh ®éng dÇn dÇn buéc nh÷ng ng-êi kh¸c còng ph¶i ¸p dông c¸c ph-¬ng ph¸p Ýt tèn kÐm h¬n vµ lµm cho thêi gian lao ®éng x· héi cÇn thiÕt gi¶m xuèng mét møc thÊp h¬n. Theo M¸c th× trong sù vËn ®éng bªn ngoµi nh÷ng t- b¶n ,nh÷ng quy luËt bªn trong cña nÒn s¶n xuÊt t- b¶n chñ nghÜa trë thµnh nh÷ng quy luËt b¾t buéc cña sù c¹nh tranh, r»ng d-íi h×nh thøc ®ã ®èi víi nh÷ng nhµ t- b¶n nh÷ng quy luËt biÓu hiÖn thµnh ®éng c¬ cña nh÷ng ho¹t ®éng cña hä,r»ng nh- vËy lµ muèn ph©n tÝch mét c¸ch khoa häc sù c¹nh tranh th× tr-íc ®ã ph¶I ph©n tÝch tÝnh chÊt bªn trong cña t- b¶n ,còng nh- chØ ng-êi nµo hiÓu biÕt sù vËn ®éng thùc sù cña c¸c thiªn thÓ –tuylµ c¸c gi¸c quan kh«ng thÓ thÊy ®-îc ,-th× míi cã thÓ hiÓu ®-îc sù vËn ®éng bÒ ngoµi cña nh÷ng thiªn thÓ Êy; 1.2.3. Ph©n ho¸ nh÷ng ng-êi s¶n xuÊt thµnh ng-êi giµu,ng-êi nghÌo. Trong x· héi nh÷ng ng-êi s¶n xuÊt c¸ thÓ , ®· cã mÇm mèng cña mét ph-¬ng thøc s¶n xuÊt míi .Trong sù ph©n c«ng tù ph¸t ,kh«ng cã kÕ ho¹ch nµo thèng trÞ x· héi, ph-¬ng thøc s¶n xuÊt Êy ®· x¸c lËp ra sù ph©n c«ng ,tæ chøc theo kÕ ho¹ch ,trong nh÷ng c«ng x-ëng riªng lÎ ;bªn c¹nh s¶n xuÊt cña nh÷ng ng-êi s¶n xuÊt c¸ thÓ nhá ®· lµm xuÊt hiÖn s¶n xuÊt x· héi .S¶n phÈm cña hai lo¹i s¶n xuÊt ®ã cïng b¸n trªn mét thÞ 12 tr-êng ,do ®ã gi¸ c¶ Ýt ra còng sÊp xØ nhau.Nh-ng so víi sù ph©n c«ng tù ph¸t th× tæ chøc cã kÕ ho¹ch ®-¬ng nhiªn m¹nh h¬n nhiÒu ;s¶n phÈm cña c«ng x-ëng dïng lao ®éng x· héi lµ rÎ h¬n so víi s¶n phÈm cña nh÷ng ng-êi s¶n xuÊt nhá,t¶n m¹n.S¶n xuÊt cña nh÷ng ng-êi s¶n xuÊt c¸ thÓ gÆp thÊt b¹i tõ nghµnh nµy ®Õn nghµnh kh¸c .Trong nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ ,sù t¸c ®éng cu¶ c¸c quy luËt kinh tÕ ,nhÊt lµ quyluËt gi¸ trÞ tÊt yÕu dÉn ®Õn kÕt qu¶:nh÷ng ng-êi cã ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt thuËn lîi ,nhiÒu vèn,cã kiÕn thøc vµ tr×nh ®é kinh doanh cao ,trang bÞ kÜ thuËt tèt sÏ ph¸t tµi ,lµm giµu.Ng-îc l¹i kh«ng cã c¸c ®iÒu kiÖn trªn ,hoÆc gÆp rñi ro sÏ mÊt vèn ph¸ s¶n.Quy luËt gi¸ trÞ ®· b×nh tuyÓn ,®¸nh gi¸ nh÷ng ng-êi s¶n xuÊt kinh doanh . Sù b×nh tuyÓn tù nhiªn Êy ®· ph©n ho¸ nh÷ng ng-êi s¶n xuÊt kinh doanh ra thµnh ng-êi giµu ng-êi nghÌo.Ng-êi giµu trë thµnh «ng chñ ng-êi nghÌo dÇn trë thµnh ng-êi lµm thuª.LÞch sö ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt hµng ho¸ ®· chØ ra lµ qu¸ tr×nh ph©n ho¸ nµy ®· lµm cho s¶n xuÊt hµng ho¸ gi¶n ®¬n trong x· héi phong kiÕn dÇn dÇn n¶y sinh quan hÖ s¶n xuÊt t- b¶n chñ nghÜa. “ …Mçi ng-êi ®Òu s¶n xuÊt riªng biÖt ,cho lîi Ých riªng cña m×nh ,kh«ng phô thuéc vµo nhµ s¶n xuÊt kh¸c .Hä s¶n xuÊt cho thÞ tr-êng ,nh-ng dÜ nhiªn kh«ng mét ng-êi nµo trong sè hä biÕt ®-îc dung l-îng 13 cña thÞ tr-êng .Mèi quan hÖ nh- vËy gi÷a nh-ng ng-êi s¶n xuÊt riªng rÏ ,s¶n xuÊt cho mét thÞ tr-êng chung,th× gäi lµ c¹nh tranh,DÜ nhiªn trong nh÷nh ®iÒu kiÖn Êy,sù th¨ng b»ng gi÷a s¶n xuÊt vµ tiªu dïng chØ cã thÓ cã ®-îc sau nhiÒu lÇn biÕn ®éng.Nh÷ng ng-êi khÐo lÐo h¬n ,th¸o v¸t h¬n vµ cã søc lùc h¬n sÏ ngµy cµng lín m¹nh nhê nh÷ng s- biÕn ®éng Êy;cßn nh÷ng ng-êi yÕu ít ,vông vÒ th× sÏ bÞ sù biÕn ®éng ®ã ®Ì bÑp .Mét vµi ng-êi trë nªn giµu cã,cßn quÇn chóng trë nªn nghÌo ®ãi,®ã lµ kÕt qu¶ kh«ng tr¸nh khái cña quy luËt c¹nh tranh .KÕt côc lµ nh÷ng ng-êi s¶n xuÊt bÞ ph¸ s¶n mÊt hÕt tÝnh chÊt ®éc lËp vÒ kinh tÕ cña hävµ trë thµnh c«ng nh©n lµm thuª trong c«ng x-ëng ®· më réng cña ®èi thñ tèt sè cña hä” (V.Lenin:B¯n vÒ c²i gäi l¯ vÊn ®Ò thÞ tr-êng{9,127} Sù ph¸t triÓn chñ nghÜa t- b¶n ,cïng sù bÇn cïng ho¸ cña nh©n d©n lµ nh÷ng hiÖn t-îng ngÉu nhiªn.Hai ®iÒu ®ã tÊt nhiªn ®i kÌm víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸ dùa trªn sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi.VÊn ®Ò thÞ tr-êng hoµn toµn bÞ g¹t ®I,v× thÞ tr-êng ch¼ng qua chØ lµ biÓu hiÖn cña sù ph©n c«ng ®ã vµ cña s¶n xuÊt hµng ho¸.Ng-êi ta sÏ thÊy sù ph¸t triÓn cña chñ nghÜa t- b¶n kh«ng nh÷ng lµ cã thÓ cãmµ cßn lµ sù tÊt nhiªn n÷a,v× mét khi kinh tÕ x· héi ®· x©y dùng trªn sù ph©n c«ng vµ trªn h×nh thøc hµng ho¸ cña s¶n phÈm ,th× sù tiÕn bé vÒ kü thuËt kh«ng 14 thÓ kh«ng dÉn tíi chç lµm cho chñ nghÜa t- b¶n t¨ng c-êng vµ më réng thªm. 15 Ch-¬ng 2 Thùc tr¹ng sù vËn dông quy luËt gi¸ trÞ vµ gi¶I ph¸p nh»m vËn dông tèt h¬n quy luËt gi¸ trÞ ë n-íc ta trong thêi gian tíi 2.1 Kinh tÕ thÞ tr-êng vµ sù cÇn thiÕt ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trõong ë viÖt nam. 2.1.1Kh¸i niÖm kinh tÕ thÞ tr-êng . Kinh tÕ thÞ tr-êng lµ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn,vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr-êng. 2.1.2Sù cÇn thiÕt kh¸ch quan ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr-êng ë ViÖt Nam. Kinh tÕ hµng ho¸ lµ mét kiÓu tæ chøc kinh tÕ –x· héi mµ trong ®ã s¶n phÈm s¶n xuÊt ®Ó trao ®æi vµ b¸n trªn thÞ tr-êng .Môc ®Ých lµ tho¶ m·n nhu cÇu cña ng-¬I mua tøc lµ tho¶ m·n nhu cÇu x· héi. Kinh tÕ thÞ tr-êng lµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cao cña kinh tÕ hµng ho¸ ,trong ®ã to¯n bé c²c yÕu tè “®Çu v¯o” v¯ “®Çu ra” cña s°n xuÊt ®Òu th«ng qua thÞ tr-êng .Kinh tÕ thÞ tr-êng vµ kinh tÕ hµng ho¸ kh«ng ®ång 16 nhÊt víi nhau,chóng kh¸c nhau vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn,nguån gèc vµ b¶n chÊt. ë n-íc ta tån t¹i nh÷ng c¬ së kh¸ch quan ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr-êng nh2.1.2.1Ph©n c«ng lao ®éng x· héi víi tÝnh c¸ch lµ c¬ së chung cña hµng ho¸ ®-îc ph¸t triÓn c¶ chiÒu réng vµ chiÒu s©u Ph©n c«ng lao ®éng trong tõng khu vùc ,tõng ®Þa ph-¬ng ngµy cµng ph¸t triÓn,nã thÓ hiÖn mét c¸ch phong phó ,®a d¹ng vµ ngµy cµng cao. 2.1.2.2Tån t¹i nhiÒu h×nh thøc së h÷u . §ã lµ së h÷u toµn d©n,së h÷u tËp thÓ ,së h÷u t- nh©n(së h÷u c¸ thÓ ,së h÷u tiÓu chñ,së h÷u t- b¶n t- nh©n),së h-u hçn hîp… 2.1.2.3Thµnh phÇn kinh tÕ nhµ n-íc vµ kinh tÕ tËp thÓ cã nh÷ng kh¸c biÖt nhÊt ®Þnh. Tuy cïng dùa trªn chÕ ®é c«ng h-u vÒ t- liÖu s¶n xuÊt nh-ng mçi ®¬n vÞ kinh tÕ l¹i cã nh÷ng quyÒn tù chñ ,lîi Ých riªng.MÆt kh¸c cßn cã sù kh¸c nhau vÓt×nh ®é kÜ thuËt, c«ng nghÖ,tæ chøc qu¶n lý. 2.1.2.4Quan hÖ hµng ho¸ tiÒn tÖ cÇn thiÕt trong quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i 17 Ttrong bèi c¶nh ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ ngµy cµng ph¸t triÓn s©u s¾cth× mèi quan hÖ ®ã cµng cÇn thiÕt v× mçi n-íc lµ mét quèc gia riªng biÖt,lµ ng-êi chñ së h÷u ®èi víihµng ho¸ trao ®æi trªn thÞ tr-êng thÕ giíi. Nh- vËy kinh tÕ thÞ tr-êng ë n-íc ta lµ mét tån t¹i tÊt yÕu,kh¸ch quan,kh«ng thÓ lÊy ý chÝ chñ quan mµ xo¸ bá ®-îc. 2.2 M« h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr-êng theo ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa ë n-íc ta. ViÖt nam víi t- c¸ch lµ n-íc ph¸t triÓn muén vÒ kinh tÕ thÞ tr-êng , l¹i diÔn ra trong bèi c°nh thêi ®³i míi kh²c nhiÒu so víi tr­íc.§Ó n¾m b¾t” c¬ héi’ , v­ît qua “th²ch thøc”, rót ng¾n kho°ng c²ch l³c hËu , “tôt hËu” xa so víi c¸c n-íc, gi÷ v÷ng ®Þng h-íng x· héi chñ nghÜa ®· chänh , kh«ng thÓ ph¸t triÓn theo m« h×nh kinh tÕ thÞ tr-êng cæ ®iÓn, mµ nªn chän m« h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr-êng rót ng¾n, hiÖn ®¹i lµ thÝch hîp.TÊt nhiªn kh«ng hoµn toµn gièng nh- c¸c n-íc ®· ®i theo m« h×nh nµy, nhÊt lµ vÒ tÝnh ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa cña nã. M« h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Þnh h-íng x· héi chñ nghܶ n-íc ta bao gåm c¸c ®Æc tr-ng chñ yÕu sau: 2.2.1 Ph¸t triÓn trong sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a quy luËt ph¸t triÓn tuÇn tù víi quy luËt ph¸t triÓn nh¶y vät. 18 2.2.2 Ph¸t triÓn cïng mét lóc ba tr×nh ®é ph¸t triÓn cña h×nh th¸i kinh tÕ hµng ho¸, ®ã lµ kinh tÕ hµng ho¸ gi¶n ®¬n, kinh tÕ thÞ tr-êng tù do(cæ ®iÓn) vµ kinh tÕ thÞ tr-êng hçn hîp(hiÖn ®¹i). TÊt nhiªn, trong tõng thêi ®iÓm, tÝnh tréi cña mçi tr×nh dé cã kh¸c nhau. 2.2.3 Ph¸t triÓn trong sù kÕt hîp hµi hoµ gi÷a søc m¹nh d©n téc vµ søc m¹nh thêi d¹i, coi träng viÖc kÕt hîp vai trß thóc ®Èy sù ra ®êi c¸c nh©n tè cña kinh tÕ thÞ tr-êng vµ vai trß qu¶n lý vÜ m« cña nhµ n-íc xa héi chñ nghÜa trong qóa tr×nh chuyÓn sang kinh tÕ thÞ tr-êng hiÖn ®¹i . Ba ®Æc tr-ng nãi trªn cã quan hÖ mËt thiÕt víi nha, trong ®ã ®Æc tr-ng thø ba cã ý nghÜa quyÕt ®Þnh . 2.3thùc tr¹ng vËn dông còng nh- t¸c ®éng cña quy luËt gi¸ trÞ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ë n-íc ta hiÖn nay. NÒn kinh tÕ n-íc ta dang tõ s¶n xuÊt nhá ®i lªn san xuÊt lín x· héi chñ nghÜa ,tõ s¶n xuÊt tù cung tù cÊp lªn s¶n xuÊt hµng ho¸ x· héi chñ nghÜa .Quy luËt gi¸ trÞ g¾n liÒn nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ ®ã cßn ho¹t ®éng trªn mét ph¹m vi kh¸ réng vµ trong mét thêi gian dµi.Vai trß vµ ph¹m vi ho¹t ®éng cña nã biÓn ®æi tõng thêi k× cïng víi sù chuyÓn biÕn cña quan hÖ s¶n xuÊt ,cña lùc l-îng s¶n xuÊt víi sù ph¸t triÓn cña ph©n c«ng lao 19 ®éng x· héi.V× vËy trong khi x¸c nhËn vai trß chñ ®¹o quy luËt kinh tÕ x· héi chñ nghÜa,chóng ta cÇn nhËn thøc ®óng quy luËt gi¸ trÞ,tù gi¸c vËn dông quy luËt gi¸ trÞ vµ nh÷ng ph¹m trï kinh tÕ g¾n liÒn víi qui luËt ®ã nh- tiÒn tÖ ,gi¸ c¶ ,tÝn dông ,tµi chÝnh ..®Ó kÝch thÝch s¶n xuÊt vµ l-u th«ng hµng ho¸ ph¸t triÓn ,thóc ®Èy nÒn kinh tÕ n-íc ta tiÕn nhanh trªn con ®-êng ®i lªn chñ nghÜa x· héi. Theo v¨n kiÖn ®³i héi ®°ng IX”§°ngv¯ nh¯ n­íc tachñ tr­¬ng thùc hiÖn nhÊt qu¸n vµ l©u dµi chÝnh s¸ch ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr-êng , cã sù qu¶n lý cña nh¯ n­íc theo ®Þnh h­íng x± héi chñ nghÜa”. Víi c¸c ®Æc tr-ng cña m« h×nh nµy nh- ®· nãi ë trªn, c¸c quy luËt kinh tÕ ®-îc phÐp ph¸t huy t¸c dông cña nã trong ®ã quy luËt gi¸ trÞ ®ãng vai trß lµ quy luËt kinh tÕ c¨n b¶n chi phèi toµn bé sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ . Nh- ®· ph©n tÝch ë trªn, quy luËt gi¸ trÞ cã vai trß lín trong nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ . Chóng ta ®· vËn dông quy luËt gi¸ trÞ vµo: 2.3.1.Trong lÜnh vùc s¶n xuÊt. NÒn s¶n xuÊt x· héi chñ nghÜa kh«ng chÞu sù ®iÒu tiÕt cña quy luËt gi¸ trÞ mµ chÞu sù chi phèi cña quy luËt kinh tÕ c¬ b¶n cña chñ nghÜa x· héi vµ quy luËt ph¸t triÓn cã kÕ ho¹ch vµ c©n ®èi nÒn kinh tÕ quèc d©n .Tuy 20