Tài liệu Sử dụng phương pháp phân tích định lượng thứ bậc (ahp) đánh giá tiêu chí đấu thầu cho gói thầu mua sắm thiết bị máy nén khí ngoài khơi

ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP. HCM TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA NGUYỄN VŨ TUẤN SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH ĐỊNH LƯỢNG THỨ BẬC (AHP) ĐÁNH GIÁ TIÊU CHÍ ĐẤU THẦU CHO GÓI THẦU MUA SẮM THIẾT BỊ MÁY NÉN KHÍ NGOÀI KHƠI Chuyên ngành: Mã số: Kỹ thuật Dầu khí 60520604 LUẬN VĂN THẠC SĨ TP. HỒ CHÍ MINH, tháng 08 năm 2021 CÔNG TRÌNH ĐƯỢC HOÀN THÀNH TẠI TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA – ĐHQG - HCM Cán bộ hướng dẫn khoa học: TS. Nguyễn Xuân Huy Cán bộ chấm nhận xét 1: TS. Trần Như Huy Cán bộ chấm nhận xét 2: TS. Bùi Thanh Vân Luận văn thạc sĩ được bảo vệ tại Trường Đại học Bách Khoa, ĐHQG Tp. HCM ngày 09 tháng 8 năm 2021. (Trực tuyến) Thành phần Hội đồng đánh giá luận văn thạc sĩ gồm: 1. TS. Tạ Quốc Dũng…………..- Chủ tịch 2. TS. Trần Trung Dũng............. - Thư ký 3. TS. Trần Như Huy ................. - Phản biện 1 4. TS. Bùi Thanh Vân ................ - Phản biện 2 5. TS. Trần Vũ Tùng .................. - Ủy viên Xác nhận của Chủ tịch Hội đồng đánh giá luận văn và Trưởng Khoa quản lý chuyên ngành sau khi luận văn đã được sửa chữa (nếu có). CHỦ TỊCH HỘI ĐỒNG TRƯỞNG KHOA KỸ THUẬT ĐỊA CHẤT VÀ DẦU KHÍ i ĐẠI HỌC QUỐC GIA TP.HCM TRƯỜNG ĐẠI HỌC BÁCH KHOA ------------------------------- CỘNG HÒA XÃ HỘI CHỦ NGHĨA VIỆT NAM Độc lập - Tự do - Hạnh phúc ---------------------------------------- NHIỆM VỤ LUẬN VĂN THẠC SĨ Họ tên học viên: Ngày, tháng, năm sinh: Chuyên ngành: I. Nguyễn Vũ Tuấn 19/4/1983 Kỹ thuật Dầu khí MSHV: 1770186 Nơi sinh: Quảng Ninh Mã số: 60520604 TÊN ĐỀ TÀI: SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH ĐỊNH LƯỢNG THỨ BẬC (AHP) ĐÁNH GIÁ TIÊU CHÍ ĐẤU THẦU CHO GÓI THẦU MUA SẮM THIẾT BỊ MÁY NÉN KHÍ NGOÀI KHƠI NHIỆM VỤ VÀ NỘI DUNG: - Tổng hợp các quy trình đấu thầu và các bộ tiêu chí đánh giá thầu tiêu biểu của các Công ty Việt Nam, các Công ty nước ngoài, các bài nghiên cứu của các tác giả. - Chọn lọc tính tối ưu, phù hợp của mỗi bộ tiêu chí đánh giá thầu để kế thừa xây dựng bộ tiêu chí đánh giá thầu theo trọng số trên cơ sở khoa học và khách quan về mặt tổng thể lựa chọn nhà thầu. II. NGÀY GIAO NHIỆM VỤ: 21/9/2021 III. NGÀY HOÀN THÀNH NHIỆM VỤ: 13/06/2021 IV. CÁN BỘ HƯỚNG DẪN: 1. TS. Nguyễn Xuân Huy CÁN BỘ HƯỚNG DẪN (Họ tên và chữ ký) Tp. HCM, ngày … tháng … năm 2021 CHỦ NHIỆM BỘ MÔN ĐÀO TẠO (Họ tên và chữ ký) TRƯỞNG KHOA KỸ THUẬT ĐỊA CHẤT & DẦU KHÍ (Họ tên và chữ ký) Luận văn thạc sĩ HVTH: Nguyễn Vũ Tuấn MSHV: 1770186 ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành được bản luận văn tốt nghiệp này tác giả xin chân thành cảm ơn ban lãnh đạo Khoa Kỹ Thuật Địa Chất và Dầu Khí cùng tập thể cán bộ giảng viên bộ môn Địa Chất Dầu Khí đã luôn tận tình giúp đỡ, nhiệt huyết giảng dạy cũng như tạo mọi điều kiện trong suốt quá trình học tập của khóa học. Tác giả xin gửi lời cám ơn chân thành và sâu sắc nhất tới cán bộ hướng dẫn TS. Nguyễn Xuân Huy đã tận tình chỉ bảo, hướng dẫn và định hướng đúng đắn ngay từ đầu để bản luận văn tốt nghiệp được hoàn thành có chất lượng chuyên môn. Tác giả cũng xin chân thành cảm ơn đến các bạn đồng nghiệp công tác tại các công ty: Công ty TNHH Dịch Vụ Cơ Khí Hàng Hải (PTSC M&C); Văn phòng điều hành tập đoàn dầu khí Hàn Quốc (KNOC – Vietnam Operating Office); Công ty Shell Việt Nam TNHH, Công ty TNHH Hóa Dầu Long Sơn; Công ty Liên Doanh Điều Hành Cửu Long; Công ty Dầu Khí Rosneft Vietnam B.V đã tận tình giúp đỡ, hỗ trợ số liệu khảo sát, lẫn tinh thần để tác giả có thể hoàn thiện bản luận văn tốt nghiệp trong suốt quá trình học tập khóa học thạc sĩ ở Trường Đại học Bách Khoa, Đại học Quốc Gia, Thành phố Hồ Chí Minh. Tác giả xin gửi lời cám ơn đến vợ và con đã luôn động viên, hi sinh thời gian và ủng hộ để hoàn tất khóa học một cách hiệu quả. Do hạn chế về tài liệu cũng như thời gian trong xây dựng mô hình tiêu chí đánh giá thầu theo trọng số nên luận văn không tránh khỏi những thiếu sót và những hạn chế nhất định. Tác giả kính mong các thầy cô, cán bộ có chuyên môn và bạn bè đóng góp ý kiến để bản luận văn tốt nghiệp của tác giả được hoàn thiện hơn. Xin chân thành cảm ơn! Học viên thực hiện Nguyễn Vũ Tuấn Luận văn thạc sĩ HVTH: Nguyễn Vũ Tuấn MSHV: 1770186 iii TÓM TẮT LUẬN VĂN Trong một dự án tổng thầu Thiết Kế - Mua Sắm – Thi Công của ngành công nghiệp dầu khí thì dự án chế tạo khối thượng tầng (Topside) và chân đế (Jacket) của giàn khai thác dầu khí ngoài khơi có chi phí sử dụng trong công tác mua sắm thiết bị, vật tư rất lớn, chiếm khoảng 50-60 % tổng chi phí của cả dự án. Tuy nhiên, chưa có một nghiên cứu khoa học trong việc xây dựng các tiêu chí đánh giá thầu đối với các gói thầu mua sắm thiết bị để từ đó áp dụng vào đánh giá hồ sơ dự thầu một cách khoa học và khách quan, giúp nâng cao hiệu quả sử dụng chi phí mua sắm cho dự án. Bài nghiên cứu này sử dụng phương pháp phân tích định lượng thứ bậc để đánh giá mức độ quan trọng của một tập các tiêu chí, từ đó định lượng được trọng số cho từng tiêu chí một cách khoa học và khách quan, giảm thiểu các yếu tố chủ quan trong việc gán trọng số cho các tiêu chí bằng cảm tính. Điều này giúp các chủ đầu tư có quyết định mang tính khách quan hơn trong việc lựa chọn nhà thầu có năng lực toàn diện nhất thay vì chỉ căn cứ vào giá chào thầu thấp nhất như cách đánh giá thầu truyền thống vốn dĩ khá phổ biến ở Việt Nam. Một nhà thầu có năng lực toàn diện sẽ đảm bảo kết quả công việc hiệu quả nhất tương xứng với chi phí cho gói thầu. Kết quả nghiên cứu đã xây dựng được tập các tiêu chí và định lượng được trọng số cho các tiêu chí chính và tiêu chí con theo phương pháp phân tích định lượng thứ bậc, các công ty có thể tham khảo phương pháp nghiên cứu để áp dụng cho các gói thầu mua sắm thiết bị trong ngành công nghiệp dầu khí hoặc các ngành công nghiệp khác với các gói thầu có tính chất tương tự. Hoặc với các công ty chưa có kinh nghiệm trong việc xác định danh mục các tiêu chí đánh giá thầu và định lượng trọng số của các tiêu chí đánh giá thầu thì có thể áp dụng các tiêu chí và trọng số của bài nghiên cứu này. Luận văn thạc sĩ HVTH: Nguyễn Vũ Tuấn MSHV: 1770186 iv ABSTRACT Within oil and gas industry, an Engineering - Procurement - Construction (“EP-C”) project to fabricate the topside and jacket of the offshore oil and gas production platform, the percentage cost volume for Procurement (“P”) is significant high about 50%-60% of the total project cost. However, there is not any research to develope the bid evaluation criteria for the procurement bidding packages in order to transparent and objective apply for the bid evaluation criteria to improve the efficiency of procurement acivities within the EPC project. This reasearch has applied the method of Analytic Hierarchy Process (AHP) to evaluate the weight of a criteria list, the weight of criteria list is identified by quantification via AHP method, it helps to reduce the subjective factors in assigning weights to criteria by human self-feeling. This helps project owners make an objective decision to choose the most comprehensively qualified bidder instead of just basing on the lowest bid price as the traditional bid evaluation method which is seems common in Vietnam. A best qualified contractor will ensure the work results are optimal and effective commensurate with the cost shall be paid to that contractor. The research results have obtained the main criteria, sub-criteria and the weight for such criterias which can be used for reference or application for the companies in the oil and gas industry or other industries to apply for the equipment procurement bidding packages. Or can be applied for the companies that do not have experience in determining the list of bid evaluation criteria and the weights of the bid evaluation criteria. Luận văn thạc sĩ HVTH: Nguyễn Vũ Tuấn MSHV: 1770186 v LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan bản luận văn tốt nghiệp “SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH ĐỊNH LƯỢNG THỨ BẬC (AHP) ĐÁNH GIÁ TIÊU CHÍ ĐẤU THẦU CHO GÓI THẦU MUA SẮM THIẾT BỊ MÁY NÉN KHÍ NGOÀI KHƠI” là công trình nghiên cứu của tác giả, được thực hiện trên cơ sở nghiên cứu tài liệu thực tế và dưới sự hướng dẫn của TS. Nguyễn Xuân Huy, không sao chép bất kỳ đồ án nào khác. Nếu sai tôi xin hoàn toàn chịu trách nhiệm và chịu mọi kỷ luật của Khoa Kỹ thuật Địa chất & Dầu khí và Trường Đại học Bách khoa đưa ra. Tp. HCM, ngày 13 tháng 6 năm 2021 Học viên thực hiện Nguyễn Vũ Tuấn Luận văn thạc sĩ HVTH: Nguyễn Vũ Tuấn MSHV: 1770186 vi MỤC LỤC MỞ ĐẦU .......................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU...................................................6 1.1. Giới thiệu ...................................................................................................................... 6 1.2. Các tiêu chí đánh giá thầu trên thế giới ........................................................................ 7 1.2.1. Các tiêu chí đánh giá thầu tại Malaysia ........................................................................ 7 1.2.2. Các tiêu chí đánh giá thầu tại một số nước khác trên thế giới.................................... 11 1.3. Quy trình và tiêu chí đánh giá thầu của Công ty TNHH Dịch Vụ Cơ Khí Hàng Hải (PTSC M&C): ...................................................................................................................... 12 1.3.1. Đấu thầu cạnh tranh bằng phong bì kín ...................................................................... 13 1.3.2. Tiêu chí đánh giá hồ sơ dự thầu, xét duyệt trúng thầu ............................................... 17 1.4. Tiêu chí đánh giá thầu của văn phòng điều hành tập đoàn dầu khí Hàn Quốc (Korea National Oil Corporation (KNOC) – Ho Chi Minh City Office): ....................................... 20 1.4.1. Tiêu chí đánh giá thầu trong quy trình đấu thầu......................................................... 20 1.4.2. Tiêu chí đánh giá thầu trong một gói thầu thực tế ...................................................... 21 1.5. Tiêu chí đánh giá thầu của Công ty Shell Việt Nam TNHH: ..................................... 23 1.6. Phương Thức Một Giai Đoạn Một Túi Hồ Sơ theo quy định hiện hành của pháp luật Việt Nam .............................................................................................................................. 29 1.6.1. Quy trình chi tiết......................................................................................................... 29 1.6.2. Tiêu chuẩn đánh giá hồ sơ dự thầu đối với gói thầu mua sắm hàng hóa trong phương thức một giai đoạn một túi hồ sơ ......................................................................................... 30 1.6.3. Đánh giá hồ sơ dự thầu ............................................................................................... 32 1.7. Phương Thức Một Giai Đoạn Hai Túi Hồ Sơ theo quy định hiện hành của pháp luật Việt Nam .............................................................................................................................. 33 1.7.1. Quy trình chi tiết......................................................................................................... 33 1.7.2. Tiêu chuẩn đánh giá hồ sơ dự thầu đối với gói thầu mua sắm hàng hóa trong phương thức một giai đoạn hai túi hồ sơ........................................................................................... 34 1.7.3. Đánh giá hồ sơ đề xuất về kỹ thuật ............................................................................ 38 1.7.4. Đánh giá hồ sơ đề xuất về tài chính ........................................................................... 38 1.8. Phương Thức Hai Giai Đoạn Một Túi Hồ Sơ theo quy định hiện hành của pháp luật Việt Nam .............................................................................................................................. 38 Luận văn thạc sĩ HVTH: Nguyễn Vũ Tuấn MSHV: 1770186 vii 1.8.1. Tiêu chuẩn hồ sơ dự thầu giai đoạn một .................................................................... 38 1.8.2. Tiêu chuẩn đánh giá hồ sơ dự thầu giai đoạn hai ....................................................... 39 1.8.3. Đánh giá hồ sơ dự thầu ............................................................................................... 43 1.9. Phương Thức Hai Giai Đoạn Hai Túi Hồ Sơ theo quy định hiện hành của pháp luật Việt Nam .............................................................................................................................. 44 1.9.1. Tiêu chuẩn đánh giá hồ sơ dự thầu giai đoạn một ...................................................... 44 1.9.2. Đánh giá hồ sơ đề xuất về kỹ thuật ở giai đoạn một .................................................. 48 1.9.3. Tiêu chuẩn đánh giá hồ sơ dự thầu giai đoạn hai ....................................................... 49 1.9.4. Đánh giá hồ sơ dự thầu giai đoạn hai ......................................................................... 49 1.10. Phương pháp phân tích định lượng thứ bậc (Analytic Hierarchy Process “AHP”) ... 49 1.11. Kết Luận ..................................................................................................................... 52 CHƯƠNG 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU ............................................ 54 2.1. Phương pháp đánh giá hồ sơ dự thầu theo Luật Đấu Thầu Việt Nam........................ 54 2.1.1. Phương pháp giá thấp nhất (Điều 39, khoản 1): ......................................................... 54 2.1.2. Phương pháp giá đánh giá (Điều 39, khoản 2): .......................................................... 54 2.1.3. Phương pháp kết hợp giữa kỹ thuật và giá (Điều 39, khoản 3): ................................. 55 2.1.4. Điều 39 khoản 4: ........................................................................................................ 55 2.2. Các nghiên cứu trước đây về phương pháp lựa chọn nhà thầu .................................. 55 2.2.1. Phương pháp liệt kê và cho điểm ............................................................................... 55 2.2.2. Phương pháp lợi ích chung ......................................................................................... 57 2.2.3. Phương pháp định lượng Analytic Hierarchy Process (AHP).................................... 59 2.3. Phương pháp nghiên cứu và thu thập dữ liệu ............................................................. 73 2.3.1. Quá trình thực hiện nghiên cứu .................................................................................. 73 2.3.2. Qui trình thu thập dữ liệu bằng bảng câu hỏi (BCH) ................................................. 73 2.3.3. Thiết kế bảng câu hỏi (BCH) ..................................................................................... 75 CHƯƠNG 3: PHÂN TÍCH DỮ LIỆU VÀ KẾT QUẢ ................................... 79 3.1. Tổng hợp ý kiến của các chuyên gia .......................................................................... 79 3.2. Tính toán trọng số của các tiêu chí ............................................................................. 80 3.3. Áp dụng kết quả nghiên cứu vào việc đánh giá gói thầu cụm máy nén khí công cụ . 86 3.3.1. Tổng quan về gói thầu cụm máy nén khí công cụ ...................................................... 86 3.3.2. Áp dụng kết quả nghiên cứu vào việc đánh giá thầu cho gói thầu cụm máy nén khí công cụ ................................................................................................................................. 88 Luận văn thạc sĩ HVTH: Nguyễn Vũ Tuấn MSHV: 1770186 viii CHƯƠNG 4: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ .................................................. 96 4.1. Kết luận ...................................................................................................................... 96 4.2. Kiến nghị .................................................................................................................... 98 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................ 99 PHỤ LỤC .....................................................................................................103 Luận văn thạc sĩ HVTH: Nguyễn Vũ Tuấn MSHV: 1770186 ix DANH MỤC HÌNH ẢNH Danh mục hình ảnh Trang Hình 1.1 Tiêu chí lựa chọn tại Singapore – lấy từ Singh và Tiong (2006) 11 Hình 1.2 Tiêu chí đánh giá thầu tại Australia – Watt và cộng sự (2010) 12 Hình 1.3 Lưu đồ cho phương thức đấu thầu cạnh tranh bằng phong bì kín hai giai đoạn 14 Hình 1.4 Lưu đồ cho phương thức đấu thầu cạnh tranh bằng phong bì kín một giai đoạn 16 Hình 2.1 Ví dụ sơ đồ thứ bậc 64 Hình 2.2: Các bước thực hiện phương pháp AHP 72 Hình 2.3 Quá trình thực hiện nghiên cứu 73 Hình 2.4 Sơ đồ quy trình thu thập dữ liệu (Tham khảo:Cooper & Schindler(2001)) 74 Hình 2.5 Sơ đồ quy trình thiết kế BCH (Tham khảo:Cooper & Schindler (2001)-trang 329) 75 Hình 3.1 Thành phần chuyên gia tham gia khảo sát 83 Hình 3.2 Trọng số tiêu chí chính đánh giá bởi các chuyên gia thương mại 84 Hình 3.3 Trọng số tiêu chí chính đánh giá bởi các chuyên gia quản lý nhà thầu 85 Hình 3.4 Trọng số tiêu chí chính đánh giá bởi các chuyên gia kỹ thuật 86 Hình 3.5: Cấu trúc thứ bậc các tiêu chí đánh giá hồ sơ thầu 89 Luận văn thạc sĩ HVTH: Nguyễn Vũ Tuấn MSHV: 1770186 x DANH MỤC BẢNG BIỂU VÀ PHỤ LỤC Danh mục bảng Trang Bảng 1.1 Xếp hạng nguyên nhân của sự chậm trễ trong ngành xây dựng Malaysia (Sambasivan & Soon, 2007) 9 Bảng 1.2 tổng hợp mức độ quan trọng và xếp hạng của các tiêu chí cho lựa chọn Nhà thầu chính 11 Bảng 1.3 Tóm tắt kết quả đánh giá kỹ thuật cho gói thầu well completion equipment and services của Công ty KNOC 22 Bảng 1.4 Tóm tắt kết quả đánh giá thương mại cho gói thầu well completion equipment and services của Công ty KNOC 23 Bảng 1.5 Tiêu chí đánh giá thầu minh họa áp dụng theo bộ khung tiêu chí đánh giá thầu của Shell 26 Bảng 1.6 Công thức tính tổng điểm trọng số kỹ thuật cho nhà thầu 28 Bảng 1.7 Công thức tính tổng giá đánh giá thầu dựa vào hệ số chuyển đổi điểm trọng số kỹ thuật thành tổng giá đánh giá thầu 29 Bảng 2.1 Bảng liệt kê cho điểm các tiêu chí TH1 56 Bảng 2.2 Bảng liệt kê cho điểm các tiêu chí TH2 56 Bảng 2.3 Bảng tổng hợp điểm cho từng tiêu chí TH2 56 Bảng 2.4: Bảng tổng hợp các thông số tính toán của phương pháp lợi ích chung 57 Bảng 2.5: Bảng liệt kê các tiêu chuẩn đánh giá nhà thầu phương pháp lợi ích chung 58 Bảng 2.6: Kết quả tính toán theo phương pháp lợi ích chung 59 Bảng 2.7 Thang đánh giá 9 mức so sánh của phương pháp AHP 65 Bảng 2.8 Công thức tính toán trọng số các tiêu chí (Bước 1) 67 Bảng 2.9 Công thức tính toán trọng số các tiêu chí (Bước 2) 67 Bảng 2.10 Tính trọng số các tiêu chí (bước 3) 68 Bảng 2.11 Chỉ số ngẫu nhiên RI 70 Luận văn thạc sĩ HVTH: Nguyễn Vũ Tuấn MSHV: 1770186 xi Bảng 2.12 Các tiêu chí quan trọng lựa chọn nhà thầu 77 Bảng 2.13 Thang đo so sánh cặp giữa 2 tiêu chí Ci và Cj (Saaty (1980)) 78 Bảng 3.1 Bảng tổng hợp kết quả kiểm tra chỉ số nhất quán CR 80 Bảng 3.2 kết quả tính toán trọng số các tiêu chí chính và tiêu chí con 82 Bảng 3.3 Xếp hạng thứ tự mức độ quan trọng của các tiêu chí chính 83 Bảng 3.4 Danh sách nhà thầu được mời 87 Bảng 3.5 Tổng hợp kết quả đấu thầu 88 Bảng 3.6 Kết quả đánh giá thầu cho cụm máy nén khí của giàn PQP 91 Bảng 4.1 Xếp hạng thứ tự mức độ quan trọng của các tiêu chí chính 97 Phụ lục 1. Nội dung Bảng câu hỏi so sánh cặp 103 Phụ lục 2. Tổng hợp ý kiến đánh giá của các chuyên gia 118 Phụ lục 3. Bảng thang điểm cho từng tiêu chí 125 Phụ lục 4. Tính điểm trọng số cho hồ sơ thầu của 3 nhà thầu 128 LÝ LỊCH TRÍCH NGANG 132 Luận văn thạc sĩ HVTH: Nguyễn Vũ Tuấn MSHV: 1770186 xii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT VÀ THUẬT NGỮ CHUYÊN MÔN Analytic Hierarchy Process (AHP): Phương pháp phân tích thứ bậc KNOC: Korea National Oil Corporation LSJOC: Lam Son Joint Operating Comapany – Công ty liên doanh điều hành Lam Sơn MAV: Phương pháp giá trị đa nhân tố đơn giản PTSC M&C: Công ty TNHH Dịch Vụ Cơ Khí Hàng Hải TVQLDA-XD: Tư Vấn Quản Lý Dự Án Xây Dựng. SAP BYD: Phần mềm quản lý doanh nghiệp Luận văn thạc sĩ HVTH: Nguyễn Vũ Tuấn MSHV: 1770186 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài: Ở Việt Nam đã có nhiều dự án tổng thầu Thiết Kế - Mua Sắm – Thi Công ((Engineering – Procurement- Construction “EPC”) chế tạo Topside và Jacket phục vụ các dự án phát triển mỏ dầu khí ngoài khơi của các công ty điều hành dầu khí với phần chi phí mua sắm thiết bị chiếm tỉ trọng rất lớn khoảng 50-60% tổng chi phí dự án. Tuy nhiên, phần lớn các dự án lựa chọn nhà thầu theo tiêu chí giá rẻ nhất, và đã có nhiều gói thầu mua sắm thiết bị đã phải trả giá đắt vì lựa chọn nhà thầu giá rẻ nhất mà bỏ qua các tiêu chí quan trọng khác. Nhiều thiết bị vừa mới lắp đặt chạy thử đã bị hư hỏng hoặc trong quá trình sản xuất thiết bị, nhà thầu liên tục đề xuất thay đổi thiết kế dẫn đến sản phẩm không đáp ứng yêu cầu kỹ thuật như chất lượng ban đầu của dự án. Việc giao hàng chậm trễ cũng làm ảnh hưởng đến tiến độ hoàn thành của toàn bộ dự án, dẫn đến chi phí phát sinh hoặc bị phạt vì chậm tiến độ. Công tác mua sắm thiết bị rất quan trọng trong thực hiện dự án của ngành công nghiệp dầu khí, tuy nhiên chưa có nghiên cứu về các tiêu chí đánh giá thầu và trọng số của từng tiêu chí một cách khoa học và khách quan để hỗ trợ nhanh trong quá trình ra quyết định. Vì thế việc xây dựng các tiêu chí đánh giá thầu và trọng số của từng tiêu chí đang là vấn đề cấp thiết góp phần mang lại hiệu quả tối ưu cho công tác mua sắm thiết bị của một dự án phát triển mỏ dầu khí. Vì vậy, đề tài “SỬ DỤNG PHƯƠNG PHÁP PHÂN TÍCH ĐỊNH LƯỢNG THỨ BẬC (AHP) ĐÁNH GIÁ TIÊU CHÍ ĐẤU THẦU CHO GÓI THẦU MUA SẮM THIẾT BỊ MÁY NÉN KHÍ NGOÀI KHƠI” được chọn nghiên cứu phục vụ việc hoàn thành luận văn tốt nghiệp. 2. Tổng quan tình hình nghiên cứu: Trên thế giới đã có những công trình nghiên cứu được thực hiện bởi các chuyên gia liên quan đến vấn đề lựa chọn nhà thầu cho các dự án xây dựng như:  Holt và cộng sự (1994) đã đưa ra rằng sự lựa chọn của nhà thầu dựa trên căn cứ trên các tiêu chí; 1) khối lượng công việc hiện thời của nhà thầu; 2) kinh nghiệm quá khứ của nhà thầu liên quan đến quy mô và tính chất của các dự án đã hoàn thành; 3) nguồn lực quản lý và chính sách liên quan đến chế độ đào Luận văn thạc sĩ HVTH: Nguyễn Vũ Tuấn MSHV: 1770186 2 tạo hàng năm; 4) kinh nghiệm quá khứ của nhà thầu liên quan đến khu vực và thời tiết [1].  Nghiên cứu của Alzahrani và Emsley (2013) có đề cập các nhân tố của nhà thầu ảnh hưởng đến sự thành công của dự án bao gồm: 1) an toàn và chất lượng; 2) kết quả thực hiện các dự án trước đó; 3) môi trường; 4) khả năng kỹ thuật và quản lý; 5) nguồn nhân lực; 6) cơ cấu tổ chức; 7) kinh nghiệm; 8) quy mô và loại dự án đã thực hiện trước đây; 9) khả năng tài chính [2].  Arazi Idrus, Mahmoud Sodangi and Mohamad Afeq Amran (2011) đã liệt kê các tiêu chí thực tế được khách hàng sử dụng để lựa chọn các nhà thầu chính tại Malaysia. Dựa trên sự phản hồi của chuyên gia khảo sát, các tiêu chí được chỉ ra bao gồm: lịch sử thực hiện công việc, năng lực tài chính và năng lực kỹ thuật là các tiêu chí quan trọng nhất được khách hàng sử dụng để lựa chọn các nhà thầu chính tại Malaysia [3].  Jakrapong Pongpeng (2002) đã đưa ra mô hình đa tiêu chí và đa quyết định đánh giá thầu, trong đó mô hình sử dụng 2 bước đánh giá để lựa chọn nhà thầu tốt nhất bao gồm [4]: + Bước 1 đánh giá năng lực nhà thầu bao gồm hai quy trình: (1) quy trình lựa chọn tiêu chí năng lực, (2) quy trình đánh giá trọng số và chấm điểm đo lường cho các tiêu chí. + Bước 2 đánh giá hồ sơ dự thầu bao gồm một quy trình: (3) quy trình đánh giá trọng số, chấm điểm đo lường cho giá dự thầu và năng lực nhà thầu. Từ các kết quả của bảng câu hỏi khảo sát, đã đề xuất chín tiêu chí và trọng số chỉ thị mức độ quan trọng tương đối như sau [3]: + Thiết kế/ Thi công (57%) + Mua sắm/hợp đồng (10%) + Nhân sự giám đốc dự án (6%) + Nguồn nhân lực ( 6%) + Hệ thống quản lý chất lượng ( 6%) + An toàn và sức khỏe (4%) + Nhà máy/ thiết bị (4%) Luận văn thạc sĩ HVTH: Nguyễn Vũ Tuấn MSHV: 1770186 3 + Năng lực tài chính ( 4%) + Các mối quan hệ xã hội (4%). Trong nước, đã có những đề tài nghiên cứu về các mô hình đấu thầu thuộc lĩnh vực xây dựng như Trần Thanh Hà (2014) đã nghiên cứu và đề xuất 5 tiêu chí chính bao gồm hồ sơ kinh nghiệm, năng lực tài chính, nguồn nhân sự tham gia dự án, giải pháp và phương pháp luận, giá dự thầu. Trong 5 tiêu chí chính thì tiếp tục được chia ra thành 16 tiêu chí kỹ thuật con trong việc chọn nhà thầu Tư Vấn Quản Lý Dự Án Xây Dựng (viết tắt “TVQLDA-XD”) [5]. Ở một mức độ nhất định, nội dung và kết quả của các nghiên cứu trên đã tiếp cận được nhiều mức độ khác nhau trong việc xác định các tiêu chí đánh giá nhà thầu và hồ sơ dự thầu, về tổng quan đều liên quan hỗ trợ đến mục tiêu, phạm vi nội dung nghiên cứu của luận văn. Tuy nhiên, về cụ thể thì chưa có nghiên cứu nào tập trung nghiên cứu từng tiêu chí trọng số đánh giá thầu cho các gói thầu thiết kế-mua sắm thiết bị thuộc dự án phát triển mỏ khí ngoài khơi nhằm đạt mục đích tối ưu hóa về mặt kinh tế và chất lượng. Đây chính là lý do và sự cần thiết thực hiện của đề tài luận văn này. 3. Mục tiêu: Trên cơ sở các tiêu chí lựa chọn nhà thầu quy định trong Luật Đấu Thầu Việt Nam, các tiêu chí đấu thầu mua sắm của các công ty hoạt động trong lĩnh vực dầu khí tại Việt Nam như Công Ty TNHH Dịch Vụ Cơ Khí Hàng Hải (PTSC M&C), Korea National Oil Corporation – Ho Chi Minh Office, Công ty Shell Việt Nam TNHH, Công ty TNHH Hóa Dầu Long Sơn, và các công trình nghiên cứu của các tác giả, tiến hành đúc kết, chọn lọc để thiết kế bộ tiêu chí đánh giá thầu mang tính kế thừa tiếp đó nghiên cứu xây dựng trọng số cho từng tiêu chí trên cơ sở khoa học và khách quan phục vụ cho đề tài luận văn. 4. Nhiệm vụ: Tổng quan các quy trình và tiêu chí đấu thầu của luật Đấu Thầu Việt Nam, của các công ty hoạt động trong lĩnh vực dầu khí tại Việt Nam, các nghiên cứu trước của các tác giả. Xây dựng bộ tiêu chí đánh giá thầu và trọng số cho các tiêu chí. Luận văn thạc sĩ HVTH: Nguyễn Vũ Tuấn MSHV: 1770186 4 Ứng dụng kết quả nghiên cứu vào đánh giá, lựa chọn nhà thầu cho gói thầu cụm máy nén khí công cụ thuộc một dự án phát triển mỏ khí. So sánh kết quả đánh giá lựa chọn nhà thầu của đề tài với kết quả đánh giá lựa chọn nhà thầu thực tế của chủ đầu tư để chứng minh tính khả thi và khả năng vận dụng vào thực tế giúp góp phần nâng cao hiệu quả về mặt kinh tế và chất lượng cho dự án. 5. Đối tượng và giới hạn vùng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu là luật Đấu Thầu Việt Nam, các quy trình đấu thầu mua sắm của các công ty hoạt động trong lĩnh vực dầu khí tại Việt Nam, các bài nghiên cứu của các tác giả. 6. Cơ sở tài liệu: Luận văn được thực hiện trên cơ sở các tài liệu như sau: - Quy trình đấu thầu theo luật Đấu Thầu Việt Nam - Quy trình quản lý mua sắm của Công Ty Korea National Oil Corporation HCM Office (KNOC) - Quy trình mua sắm của Công Ty TNHH Dịch Vụ Cơ Khí Hàng Hải cho dự án Thăng Long Đông Đô (PTSC M&C) - Quy trình mua sắm của Công ty Shell Vietnam Limited (Shell) - Quy trình mua sắm của Công Ty Long Son Petrochemicals Co., Ltd (Long Son) - Các bài báo, các luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ của trường Đại học Bách Khoa Thành phố Hồ Chí Minh và các trường khác về việc xây dựng các tiêu chí lựa chọn nhà thầu. - Hồ sơ mời thầu, hồ sơ dự thầu và báo cáo kết quả đánh giá lựa chọn nhà thầu cho gói thầu cụm máy nén khí công cụ (Instrument Air Compressor) một dự án phát triển mỏ khí. 7. Phương pháp nghiên cứu: Nghiên cứu tổng quan và thu thập dữ liệu từ các quy trình đấu thầu và tiêu chí đánh giá thầu của các công ty hoạt động trong lĩnh vực dầu khí tại Việt Nam, các bài báo, các luận văn thạc sĩ, luận án tiến sĩ và của luật Đấu Thầu Việt Nam. Luận văn thạc sĩ HVTH: Nguyễn Vũ Tuấn MSHV: 1770186 5 Xây dựng và đánh giá mô hình: mô hình được xây dựng dựa trên Phương pháp phân tích định lượng thứ bậc (Analytic Hierarchy Process), viết tắt là AHP, được phát minh bởi nhà toán học người Mỹ Thomas L. Saaty (1980). Việc đánh giá tính khả dụng của mô hình sẽ được áp dụng vào một gói thầu thực tế để đánh giá tính thực tiễn của mô hình. 8. Ý nghĩa khoa học và thực tiễn Ý nghĩa khoa học: Bài nghiên cứu đã xây dựng tập hợp các tiêu chí đánh giá thầu theo trọng số bằng phương pháp phân tích thứ bậc trong việc đánh giá mức độ quan trọng của một tập các tiêu chí, từ đó định lượng được trọng số cho từng tiêu chí một cách khoa học và khách quan, loại bỏ hoàn toàn các yếu tố chủ quan trong việc gán trọng số cho các tiêu chí đánh giá thầu bằng cảm tính. Ý nghĩa thực tiễn: Kết quả nghiên cứu đã xây dựng các tiêu chí chính và tiêu chí con tương ứng với từng trọng số, có thể sử dụng như là tiêu chuẩn đánh giá thầu để áp dụng cho các gói thầu mua sắm thiết bị trong ngành công nghiệp dầu khí hoặc các ngành công nghiệp khác với các gói thầu có tính chất tương tự. Hoặc với các công ty chưa có kinh nghiệm trong việc xác định danh mục các tiêu chí đánh giá thầu và các trọng số của các tiêu chí đánh giá thầu thì có thể áp dụng các tiêu chí và trọng số của bài nghiên cứu này. 9. Cấu trúc luận văn: Luận văn gồm phần mở đầu, ba chương nội dung chính và phần kết luận – kiến nghị với bố cục như sau: - Mở đầu - Chương 1: Tổng quan nghiên cứu - Chương 2: Phương pháp nghiên cứu - Chương 3: Phân tích dữ liệu và kết quả - Chương 4: Kết luận và kiến nghị - Tài liệu tham khảo - Phụ lục Luận văn thạc sĩ HVTH: Nguyễn Vũ Tuấn MSHV: 1770186 6 CHƯƠNG 1: TỔNG QUAN NGHIÊN CỨU 1.1. Giới thiệu Trên thế giới đã có những công trình nghiên cứu được thực hiện bởi các chuyên gia liên quan đến vấn đề lựa chọn nhà thầu như:  Holt và cộng sự (1994) cho rằng sự lựa chọn của nhà thầu dựa trên căn cứ các tiêu chí bao gồm: 1) khối lượng công việc hiện tại; 2) kinh nghiệm quá khứ có liên quan đến quy mô và tính chất của các dự án đã hoàn thành; 3) nguồn lực quản lý và chính sách liên quan đến chế độ đào tạo hàng năm; 4) kinh nghiệm quá khứ có liên quan đến khu vực thi công và thời tiết [1].  Nghiên cứu của Alzahrani và Emsley (2013) đánh giá mức độ ảnh hưởng của năng lực nhà thầu lên sự thành công dự án đã cho biết các nhân tố quan trọng của dự án bao gồm: 1) an toàn và chất lượng; 2) kết quả thực hiện các dự án trước đó; 3) môi trường; 4) khả năng kỹ thuật và quản lý; 5) nguồn nhân lực; 6) cơ cấu tổ chức; 7) kinh nghiệm; 8) quy mô và loại dự án đã thực hiện trước đây; 9) khả năng tài chính. [1]. Kết quả cho thấy rằng các tiêu chí được xem xét phổ biến nhất có liên quan đến tình trạng tài chính tốt, khả năng kỹ thuật, khả năng quản lý, các biện pháp thực hiện đảm bảo về sức khỏe và an toàn của nhà thầu [2].  Arazi Idrus, Mahmoud Sodangi and Mohamad Afeq Amran (2011) đã nghiên cứu các tiêu chí thực tế được khách hàng sử dụng cho lựa chọn các nhà thầu chính tại Malaysia. Dựa trên sự phản hồi của những chuyên gia, các tiêu chí được chỉ ra là: lịch sử thực hiện công việc, năng lực tài chính và năng lực kỹ thuật là các tiêu chí quan trọng nhất được khách hàng sử dụng để lựa chọn các nhà thầu chính tại Malaysia [3].  Jakrapong Pongpeng (2002) đã đưa ra mô hình đa tiêu chí và đa quyết định đánh giá thầu, theo đó mô hình sử dụng 2 bước đánh giá để lựa chọn nhà thầu tốt nhất bao gồm: + Bước 1 đánh giá năng lực nhà thầu bao gồm hai quy trình: (1) quy trình lựa chọn tiêu chí năng lực, (2) quy trình đánh trọng số, chấm điểm đo lường cho các tiêu chí năng lực nhà thầu Luận văn thạc sĩ HVTH: Nguyễn Vũ Tuấn MSHV: 1770186