Tài liệu Skkn tích hợp kiến thức liên môn giáo dục truyền thống uống nước nhớ nguồn cho học sinh khối 8

A.Đặt vấn đề I.lí do chọn đề tài Âm nhạc là nghệ thuật của âm thanh hay nói cách khác thì âm nhạc chính là cái nôi của ngôn ngữ và mãi mãi là ngôn ngữ chung của toàn nhân loại. Qua các bài hát, các bài tập đọc nhạc và âm nhạc thường thức giáo dục cho các em có tình cảm, đạo đức trong sáng lành mạnh, hướng tới cái đẹp trong cuộc sống. Nhân dân ta vốn có truyền thống yêu ca hát, tiếng hát đã gắn liền với cuộc sống lao động và đấu tranh. Từ bao đời nay tiếng hát là tiếng nói của trái tim là bình minh của ngày mới nó đã trở thành nghệ thuật Âm nhạc được mọi người yêu thích. Xã hội ngày càng phát triển, vấn đề giáo dục đạo đức cho học sinh ngày càng được quan tâm. Bên cạnh nhiều tấm gương tiêu biểu của các em học sinh về tính hiếu học, tinh thần vượt khó trong học tập và nghĩa cử cao đẹp sẵn sàng hi sinh bản thân mình để đem lại cuộc sống cho người khác (nhịn ăn sáng để giúp đỡ người nghèo khổ hay bớt chút thời gian để thăm nghĩa trang liệt sĩ hay giúp đỡ những gia đình có công với cách mạng... ). Vẫn còn một số học sinh vì tác động của phim ảnh,lối sống hưởng thụ, các trò chơi điện tử đang dần biến mình thành học sinh hư, suy thoái về đạo đức và không nhớ tới công ơn của cha mẹ, thầy cô và của thế hệ cha ông đi trước. Sẽ ra sao nếu trong quá trình hội nhập, chúng ta không ý thức đầy đủ về cội nguồn dân tộc? Trước tình hình đó việc giáo dục học sinh truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”vào một số môn học trong trường trung học cơ sở là việc làm cần thiết. Bản thân tôi là giáo viên giảng dạy bộ môn Âm nhạc tại trường tôi rất muốn cùng với những giáo viên bộ môn khác giáo dục đạo đức, giáo dục truyền thống tốt đẹp như “Tôn sư trọng đạo”, “Kính trên nhường dưới”, “Lá lành đùm lá rách”, “Uống nước nhớ nguồn”lòng yêu nước và lòng biết ơn thế hệ cha ông đi trước đã đổ biết bao mồ hôi, xương máu để có cuộc sống ấm no, hạnh phúc như ngày hôm nay. Truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” là một truyền thống vô cùng cao đẹp. Nếu con người không có lòng biết ơn thì sẽ trở nên rất ích kỉ, không hiểu biết, thờ ơ với mọi người xung quanh và có thể sẽ trở thành người ăm bám xã hội. Chính vì vậy việc lồng ghép giáo dục học sinh các truyền thống tốt đẹp đã được tôi thường xuyên thực hiện trong môn Âm nhạc từ năm 2006 đến nay. 1.Cơ sở lí luận Từ năm 2002 đến nay bộ giáo dục đã đưa môn Âm nhạc vào giảng dạy trong chương trình chính khóa. Nó đã trở thành một trong những môn học bắt buộc trong trường trung học cơ sở. 1/12 Dạy học Âm nhạc theo hướng tích hợp kiến thức liên môn còn giúp giáo viên chủ động hơn trong chuẩn bị thiết kế bài giảng, giúp học sinh có thói quen tìm tòi thông tin, biết vận dụng tổng hợp kiến thức để giải quyết một vấn đề. Từ đó bồi dưỡng cho các em học sinh tinh thần tự học, sáng tạo, bồi dưỡng cho học sinh có thêm nhiều kiến thức về bộ môn Âm nhạc. Để thực hiện nhiệm vụ và nội dung chương trình giảng dạy môn Âm nhạc phải đảm bảo một số yêu cầu sau. - Bám sát chương trình của bộ giáo dục. - Thực hiện đúng chuẩn kiến thức kĩ năng môn Âm nhạc. - Thực hiện đúng nội dung giảm tải- Kết hợp lồng ghép tư tưởng Hồ Chí Minh trong môn Âm nhạc. - Lồng ghép di sản văn hóa Môn Âm nhạc cùng với nhiều bộ môn khác đã góp phần làm hoàn thiện nhân cách cho học sinh. Việc “Tích hợp kiến thức liên môn trong giảng dạy môn Âm nhạc”sẽ mang lại cho các em một cách tiếp cận mới đa chiều, đa kênh để các em tiếp thu bài học một cách hiệu quả nhất. Bản thân tôi là giáo viên trực tiếp giảng dạy môn Âm nhạc của trường trung học cơ sở. Tôi muốn Tích hợp kiến thức liên môn để giáo dục truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” cho học sinh qua một số tiết dạy và hoạt động ngoại khóa bằng giáo cụ trực quan như: ( Lồng ghép những câu chuyện, tranh ảnh, tư liệu, phim, những bài hát viết về chủ đề “Uống nước nhớ nguồn” của các nhạc sĩ Việt Nam. 2.Cơ sở thực tiễn. Trong quá trình giảng dạy bộ môn Âm nhạc trong trường THCS và tìm hiểu phương pháp “Tích hợp kiến thức liên môn trong giảng dạy môn Âm nhạc” tôi nhận thấy trong các tiết giảng dạy nếu tiết học không tích hợp liên môn phần lớn học sinh chưa có hứng thú học tập. Từ cơ sở lí luận và thực tiễn trên tôi đã mạnh dạn chọn đề tài nghiên cứu : Tích hợp kiến thức liên môn giáo dục truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” cho học sinh khối 8.Với mong muốn tìm ra một vài giải pháp góp phần nâng cao chất lượng giảng dạy bộ môn Âm nhạc trong trường trung học cơ sở. II.Mục đích viết sáng kiến kinh nghiệm Việc giáo dục học sinh truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” đã được tôi thường xuyên thực hiện trong môn Âm nhạc đối với tất cả các khối lớp từ năm 2006 đến năm học 2013- 2014 nhưng kết quả chưa cao. Bên cạnh những học sinh ngoan còn một số học sinh chưa ý thức được truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc nhất là với học sinh khối 8 các em bắt đầu có những 2/12 thay đổi nhiều về mặt tâm sinh lí. Ở lứa tuổi này nhiều em thích các trò chơi điện tử, thích thể hiện mình bằng nhiều cử chỉ và hành vi chưa đúng, chỉ quan tâm đến việc học văn hóa mà thờ ơ với những người xung quanh và dần quên đi “Cội nguồn” của dân tộc. Các em chuẩn bị đứng trong hàng ngũ của Đoàn vì vậy các em càng phải ý thức được việc xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Chính vì lí do đó tôi mạnh dạn chọn đề tài: “Tích hợp kiến thức liên môn giáo dục truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” cho học sinh khối 8” để nhằm giáo dục cho học sinh truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc. Qua đề tài: “Tích hợp kiến thức liên môn giáo dục truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” cho học sinh khối lớp 8” nhằm. - Trang bị cho học sinh những hiểu biết cần thiết, cơ bản về truyền thống yêu nước và lòng biết ơn, trên cơ sở đó các em có được nhận thức, thái độ và hành vi tích cực đối với truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”. - Giáo dục ý thức quan tâm đến truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” và coi việc làm của mình trở thành thói quen trong cuộc sống hàng ngày. - Phát triển kĩ năng thực hành, kĩ năng phát hiện và ứng xử tích cực trong việc thể hiện đạo lí “Uống nước nhớ nguồn” - Góp phần giáo dục cho các em hoàn thiện thêm về nhân cách có hành vi ứng sử đúng trong việc thể hiện đạo lí “Uống nước nhớ nguồn” III.Đối tượng nghiên cứu 1.Đối tượng nghiên cứu Là học sinh các khối lớp 8 trong trường 2. Cơ sở nghiên cứu Các tài liệu được sử dụng trong qúa trình nghiên cứu - Sách giáo khoa lớp 8 - Sách giáo viên lớp 8 - Phương pháp dạy học âm nhạc – Lê Anh Tuấn - Sách giáo khoa các môn( Văn, sử, GDCD) - Các thông tin và tài liệu có liên quan đến đề tài - Phần mềm viết nhạc Encore 3.Phương pháp nghiên cứu Để thực hiện đề tài: “Tích hợp kiến thức liên môn giáo dục truyền thống Uống nước nhớ nguồn cho học sinh khối lớp 8”. tôi đã sử dụng một số phương pháp sau. - Tổ chức và tiến hành thực nghiệm sư phạm để kiểm tra tính khả thi của học sinh. 3/12 - Dự giờ bộ môn sử, môn văn, môn họa, môn giáo dục công dân, môn nhạc của các đồng nghiệp trong trường và ngoài nhà trường để học tập kinh nghiệm việc giáo dục cho học sinh truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” Qua các tiết dạy tôi cùng đồng nghiệp trao đổi, thảo luận tìm ra cách dạy hay nhất hiệu quả nhất với việc giáo dục học sinh truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”. - Tìm hiểu qua sách báo thông tin đại chúng, đọc tài liệu sách giáo khoa, giáo trình giảng dạy có liên quan đến truyền thống“Uống nước nhớ nguồn”. IV.Phạm vi thực hiện đề tài Đề tài được tôi nghiên cứu và thực hiện từ đầu năm học 2014-2015 đối với cả khối 8 của trường. B.Qúa trình thực hiện đề tài I.Khảo sát thực tế Đặc điểm tình hình của trường - Trường có bề dày thành tích về giảng dạy và học tập. - Cơ sở vật chất của trường tương đối đầy đủ, môn Âm nhạc có phòng học riêng, có hệ thống máy chiếu, âm thanh, ánh sáng đạt chuẩn. - Học sinh của trường chủ yếu có hộ khẩu Thị trấn số còn lại là học sinh của các xã khác. Trường nằm giữa trung tâm Thị trấn nên việc nhận thức của học sinh trong các môn học đạt kết quả cao. - Dạy học Âm nhạc theo hướng tích hợp kiến thức liên môn còn giúp giáo viên chủ động hơn trong chuẩn bị thiết kế bài giảng; giúp học sinh có thói quen tìm tòi thông tin, biết vận dụng tổng hợp kiến thức để giải quyết một vấn đề. Từ đó bồi dưỡng cho các em học sinh tinh thần tự học, sáng tạo, bồi dưỡng cho học sinh có thêm nhiều kiến thức về bộ môn Âm nhạc. - Ngoài việc dạy học bám theo chương trình sách giáo khoa giáo viên phải không ngừng học hỏi, tiếp cận và làm quen với công nghệ thông tin để cập nhật thường xuyên những kiến thức mới nhất phục vụ cho môn học.Không những dạy cho học sinh về kiến thức nhà trường cùng với giáo viên các bộ môn đều hướng tới mục tiêu đào tạo học sinh phát triển toàn diện, có năng lực,có tri thức, được giáo dục theo quan điểm của chủ nghĩa Mác-Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh. - Nhà trường là môi trường tốt để truyền bá tư tưởng giáo dục học sinh về truyền thống tốt đẹp của dân tộc. 4/12 II.Thực trạng vấn đề 1.Thực trạng Hiện nay đất nước ta đang đẩy mạnh công nghiệp hóa- Hiện đại hóa đất nước tiến nhanh, tiến mạnh trên con đường xã hội chủ nghĩa và từng bước hội nhập quốc tế. Muốn xây dựng chủ nghĩa xã hội và bảo vệ Tổ quốc học sinh khi ra trường phải là người “vừa hồng, vừa chuyên”. Là giáo viên dạy bộ môn Âm nhạc tôi thấy việc giáo dục cho học sinh truyền thống yêu nước và truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” trong bài giảng là vô cùng quan trọng và thiết thực. Giáo dục cho học sinh truyền thống yêu nước và truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” trong môn Âm nhạc và một số môn học khác góp phần hình thành nhân cách và lối sống cho học sinh Để thực hiện tốt việc giáo dục truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” trong môn học bản thân tôi đã tự tìm tòi, nghiên cứu tài liệu, dự giờ đồng nghiệp, khảo sát chất lượng đầu năm của học sinh các khối từ đó rút ra một số kinh nghiệm và phương pháp giảng dạy việc giáo dục truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” trong môn Âm nhạc đạt kết quả cao nhất. 2.Kết quả và đánh giá kết quả khảo sát khi chưa thực hiện đề tài a.Kết quả khảo sát khối lớp 8 Lớp 8A 8B 8C 8D 8E Tổng số học sinh 45 44 45 35 29 Học sinh hứng thú học tập 40HS = 89% 39 HS = 87% 37HS = 82 % 28HS = 80 % 21HS = 72% Học sinh chưa hứng thú học tập 5HS = 11 % 5HS = 13 % 8HS = 18 % 7HS = 20 % 8HS = 18 % b.Đánh giá kết quả khảo sát Qua kết quả khảo sát trên xét về mặt bằng tôi thấy kết quả trong việc giáo dục học sinh truyền thống yêu nước và truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” trong giảng dạy môn Âm nhạc ở khối 8 kết quả chưa được cao. Chính vì vậy tôi mạnh dạn thực hiện đề tài: “Tích hợp kiến thức liên môn giáo dục truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” cho học sinh khối 8”. III.Các biện pháp thực hiện 5/12 1.Về cơ sơ vật chất Nhà trường cần trang bị thêm một số tranh ảnh, truyện, tài liệu về truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”. 2.Sự chuẩn bị của giáo viên Để giáo dục học sinh truyền thống yêu nước và truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” trong môn Âm nhạc đạt kết quả cao việc chuẩn bị của giáo viên là vô cùng quan trọng. Ngoài việc xác định mục đích yêu cầu, đồ dùng dạy học liên quan đến bài dạy. Giáo viên còn dự kiến cho bài dạy, dạy mục nào? chuẩn bị đồ dùng dạy học gì? kiến thức cho mục đó ra sao?... Đối với những bài dạy liên quan đến việc giáo dục học sinh truyền thống yêu nước và truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” thì giáo viên phải xác định nội dung cần lồng ghép, thời gian lồng ghép, cách lồng ghép như thế nào cho phù hợp với bài dạy.( dùng hình ảnh tư liệu, nội dung tài liệu liên quan đến truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”. Đạo lí “Uống nước nhớ nguồn” thể hiện qua nhiều việc làm và hành động cụ thể trên nhiều lĩnh vực vậy giáo viên phải biết chọn lọc và vận dụng một cách linh hoạt một nội dung cụ thể để vận dụng vào tiết dạy. Muốn làm được như vậy giáo viên phải thực hiện một số yêu cầu sau. - Bám sát đúng chuẩn kiến thức kĩ năng của môn học ở trường mà bộ giáo dục đã ban hành. - Truyền tải đủ, đúng nội dung của bài học. - Xác định những vấn đề cơ bản nhất, chủ yếu nhất trong việc lồng ghép giáo dục học sinh truyền thống yêu nước và truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” - Phân chia thời gian hợp lí để việc lồng ghép giáo dục học sinh truyền thống yêu nước và truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” không ảnh hưởng đến đến thời gian của tiết học. - Dùng giáo cụ trực quan phù hợp với phần lồng ghép giáo dục học sinh truyền thống yêu nước và truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” vào tiết dạy. 3.Các môn được tích hợp trong quá trình thực hiện đề tài: Môn Ngữ Văn, Lịch sử, Giáo dục công dân, Tin học vào dạy học môn Âm nhạc I.Mục tiêu dạy học: 1.Kiến thức: *Môn Ngữ văn Lớp 6 6/12 Tiết 1- Bài 1,2 : Sơ lược về truyện dân gian- Hướng dẫn đọc thêm: Con rồng cháu tiên Lớp 7 Tiết 2- Bài 1: Mẹ tôi Tiết 9 – Bài 3: Những câu hát về tình cảm gia đình Tiết 10 – Bài 3: Những câu hát về tình yêu quê hương đất nước, con người. Lớp 8 Tiết 1- Bài 1:Tôi đi học Tiết 5,Tiết 6 – Bài 2: Trong lòng mẹ Lớp 9 Tiết 1, Tiết 2- Bài 1: Phong cách Hồ Chí Minh *Môn Lịch sử Lớp 6 Phần 2: Lịch sử Việt Nam từ nguồn gốc đến thế kỉ X Chương I: Buổi đầu lịch sử nước ta *Môn GDCD : Lớp 6 Tiết 6 ,Tiết 7 - Bài 6 : Biết ơn. Tiết 11,Tiết 12 – Bài 9 : Xây dựng gia đình văn hóa Tiết 13 – Bài 10: Giữ gìn và phát huy truyền thống tốt đẹp của gia đình, dòng họ. Tiết 24, Tiết 25 – Bài 15: Bảo vệ di sản văn hóa Lớp 8 Tiết 14, Tiết 15 – Bài 12: Quyền và nghĩa vụ của công dân trong gia đình Lớp 9 Tiết 4 – Bài 4: Bảo vệ hòa bình * Môn Tin học: Lớp 9: Bài 3- Tổ chức và truy cập thông tin trên Internet Lớp 8 Chủ đề : Thầy cô và mái trường Học hát bài : Mùa thu ngày khai trường nhạc và lời Vũ Trọng Tường Tập đọc nhạc: TĐN số 8 “ Thầy cô cho em mùa xuân” Chủ đề : Việt Nam đất nước con người Âm nhạc thường thức: Nhạc sĩ Trần Hoàn và bài hát Một mùa xuân nho nhỏ Chủ đề : Cội nguồn Học hát bài : Nổi trống lên các bạn ơi! 7/12 Chủ đề : Gia đình Tập đọc nhạc: TĐN số 6 “Chỉ có một trên đời” Chủ đề : Biết ơn Âm nhạc thường thức: Bài “Biết ơn Võ Thị Sáu” Âm nhạc thường thức: Nhạc sĩ Hoàng Vân và bài hát Bài “ Hò kéo pháo” Âm nhạc thường thức: Nhạc sĩ Phan Huỳnh Điểu và bài hát “ Bóng cây kơnia” 2. Kỹ năng: - Phân tích tranh ảnh, clip ... để khai thác kiến thức. - Kỹ năng thu thập thông tin qua sách, báo, ti vi, Internet... - Rèn luyện tư duy lôgic, khả năng tổng hợp kiến thức, kỹ năng sinh hoạt nhóm. - Vận dụng những kiến thức môn học khác và bồi dưỡng khả năng vận dụng thực tế vào bài học. - Kĩ năng nhận biết, cảm nhận, thuyết trình… trong học môn Âm nhạc - Học sinh tích cực tham gia các hoạt động bảo vệ tổ quốc, đền ơn đáp nghĩa, bảo vệ di sản văn hóa 3.Thái độ: - Giáo dục ý thức quan tâm đến truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” và coi việc làm của mình trở thành thói quen và nếp sống của học sinh. - Góp phần giáo dục cho các em hoàn thiện thêm về nhân cách có hành vi ứng sử đúng trong việc thể hiện đạo lí “Uống nước nhớ nguồn” 4. Các năng lực chính hướng tới: - Năng lực làm việc nhóm, cá nhân, giao tiếp, thu thập thông tin, giải quyết vấn đề, hợp tác, năng lực tự học ... II. Kế hoạch dạy học 1. Mục tiêu của đề tài Sau quá trình thực hiện đề tài “Tích hợp kiến thức liên môn giáo dục truyền thống cho học sinh khối 8” học sinh cần : a) Về kiến thức - Trang bị cho học sinh những kiến thức cơ bản của các phân môn như: Học hát- Tập đọc nhạc – Âm nhạc thường thức theo đúng chuẩn kiến thức kĩ năng bộ môn - Trang bị cho học sinh những hiểu biết cần thiết, cơ bản về truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” b) Về kĩ năng 8/12 - Thực hiện hiện tốt các kĩ năng trong bộ môn âm nhạc như ( Hát – Tập đọc nhạc – Âm nhạc thường thức). - Phát triển kĩ năng thực hành, kĩ năng phát hiện và ứng xử tích cực trong việc “Uống nước nhớ nguồn” - Rèn luyện kĩ năng thuyết trình . c) Thái độ - Giáo dục ý thức quan tâm đến truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” và coi việc làm của mình trở thành thói quen và nếp sống của học sinh. - Góp phần giáo dục cho các em hoàn thiện thêm về nhân cách có hành vi ứng sử đúng trong việc thể hiện đạo lí “Uống nước nhớ nguồn” d) Các năng lực chính hướng tới - Năng lực chung: năng lực giao tiếp, hợp tác, năng lực tự học. - Năng lực chuyên biệt: Hát- Tập đọc nhạc- Thưởng thức âm nhạc- Tham gia các hoạt động tập thể như hát, múa, giao lưu âm nhạc... + Khả năng quan sát và chỉ ra những biểu hiện của truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”trong cuộc sống hàng ngày, ở nhà trường, địa phương và trong phạm vi cả nước. + Khả năng làm việc theo nhóm: sử dụng tranh ảnh, clip minh họa để nêu bật truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” của dân tộc. 2. Chuẩn bị của giáo viên và học sinh a.Chuẩn bị của giáo viên - Máy tính, máy chiếu, máy chiếu hắt, bút laze, máy in. - Đàn, nhạc cụ gõ - Tranh ảnh về các nội dung, vấn đề liên quan đến truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” - Các tư liệu có liên quan đến truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” - Phấn, bảng, bút, nháp, giáo án word, giáo án điện tử, một số hình ảnh và video clip sưu tầm được. - Bản kế hoạch phân công, tổ chức nhiệm vụ cho học sinh. - Các tài liệu, website cần thiết giới thiệu cho học sinh. - Giấy A0, bút dạ, phiếu học tập.... để học sinh thảo luận nhóm. - Phiếu đánh giá báo cáo. b. Chuẩn bị của học sinh - Giấy A0, bút màu, giấy màu, thước kẻ.... - Sưu tầm các tranh ảnh, tư liệu có liên quan đến nội dung của chủ đề - Chuẩn bị tài liệu báo cáo theo các nhóm 9/12 IV.Kết quả thực hiện có so sánh 1. Hiệu quả của sáng kiến kinh nghiệm: Sau một thời gian thực hiện đề tài: “Tích hợp kiến thức liên môn giáo dục truyền thống Uống nước nhớ nguồn cho học sinh khối 8”. Giờ học âm nhạc thực sự thu hút học sinh học tập. Việc học các bài hát và các bài Tập đọc nhạc các em tiếp thu đơn giản, dễ hiểu hơn rất nhiều. Mặt khác qua giờ học tạo cho các em thói quen và kĩ năng tự học, tự nghiên cứu và đặc biệt luôn biết khai thác kiến thức đã có để giải quyết một vấn đề mới, đó cũng là yêu cầu mà môn học nào cũng đặt ra. Dạy tích hợp trong giờ học âm nhạc cũng tạo ra cho giáo viên thói quen luôn tự làm mới mình. Qua giờ học âm nhạc các em càng thấy thêm yêu quê hương đất nước. 2.Kết quả sau khi thực hiện đề tài. Lớp 8A 8B 8C 8D 8E Tổng số học sinh 45 44 45 35 29 Học sinh hứng thú học tập 45 HS = 100 % 44 HS = 100 % 44 HS = 97 % 33 HS = 94 % 26 HS = 90 % Học sinh chưa hứng thú học tập 0 HS = 0 % 0 HS = 0 % 1 HS = 3 % 2 HS = 6 % 3 HS = 10 % C.KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ. I.Kết luận. Qua thời gian thực hiện đề tài “Tích hợp kiến thức liên môn giáo dục truyền thống Uống nước nhớ nguồn cho học sinh khối 8” Tôi nhận được chính là sự hứng thú, chủ động của học sinh trong việc học các bài hát có lồng ghép truyền thống “Uống nước nhớ nguồn”. Muốn cho học sinh hứng thú học tập giáo viên phải có lòng yêu nghề và mến trẻ. Giáo viên phải có sự kiên trì bền bỉ khuyến khích động viên học sinh học tập. Trong giờ học lồng ghép truyền thống “Uống nước nhớ nguồn” để có được kết quả cao giáo viên phải biết hòa mình cùng với các em, thấy việc khó khăn của các em cũng là khó khăn của mình. Giáo viên phải nắm được tâm sinh lí của học sinh cũng như đặc điểm của từng lớp mà áp dụng những hình thức và phương pháp khác nhau. Bên cạnh đó giáo viên còn phải biết lựa chọn phương pháp dạy học sao cho phù hợp với từng đối tượng học sinh. Trong quá trình thực hiện đề tài giáo viên âm nhạc phải biết tạo ra cho mình có một lực hút để thu hút các em, lôi cuốn học sinh tham gia học tập môn học một cách tích cực. Muốn giờ học đạt kết quả cao giáo viên phải chuẩn bị bài thật 10/12 kĩ trước khi đến lớp. Việc sử dụng đồ dùng trực quan phải hiệu quả. Giáo viên phải biết khơi dậy tính tự giác học tập của các em, tạo niềm đam mê học tập cho các em. Trong thời gian tôi thực hiện đề tài “Tích hợp kiến thức liên môn giáo dục truyền thống Uống nước nhớ nguồn cho học sinh khối 8” đa phần học sinh các lớp tham gia rất tích cực và hào hứng. Bản thân tôi thấy yêu nghề hơn và sẽ cố gắng tìm ra nhiều phương pháp mới nhất để giúp các em có được giờ học Âm nhạc hiệu quả nhất. Tôi hi vọng rằng với tâm huyết và lòng yêu nghề cộng với sự chuẩn bị chu đáo trước khi đến lớp tôi sẽ thành công trong nghề dạy học của mình. II.KIẾN NGHỊ Là giáo viên giảng dạy môn Âm nhạc điều mong muốn lớn nhất của tôi là Ban giám hiệu nhà trường, các cấp lãnh đạo tạo điều kiện cho chúng tôi được phát huy hết năng lực và khả năng của mình. Trang bị một số đồ dùng và thiết bị dạy học như: + Đàn ooc gan có chức năng hiện đại + Tranh ảnh, tài liệu liên quan đến truyền thống “ Uống nước nhớ nguồn” + Tạo điều kiện cho giáo viên âm nhạc dự các lớp tập huấn về công nghệ thông tin. Trên đây là những kinh nghiệm và những hiểu biết tôi đã áp dụng trong suốt quá trình giảng dạy.Với kinh nghiệm còn ít ỏi và khả năng sư phạm còn hạn chế chắc rằng những điều tôi trình bày ở trên không tránh khỏi còn có nhiều thiếu sót. Tôi rất mong được hội đồng khoa học cấp trên góp ý, nhận xét để sáng kiến kinh nghiệm của tôi được hoàn hảo hơn. Tôi luôn đón nhận sự góp ý nhiệt tình của đồng nghiệp và của các cấp lãnh đạo sẽ tạo điều kiện cho tôi được nâng cao tay nghề và trở thành giáo viên giỏi của ngành. Tôi xin chân thành cảm ơn! 11/12 D.TÀI LIỆU THAM KHẢO Các tài liệu được sử dụng trong qúa trình viết sáng kiến kinh nghiệm - Sách giáo khoa lớp 8 - Sách giáo viên lớp 8 - Phương pháp dạy học âm nhạc – Lê Anh Tuấn - Sách giáo khoa các môn( Văn, sử, GDCD, Tin học) - Các thông tin và tài liệu có liên quan đến đề tài - Phần mềm viết nhạc Encore Ví dụ minh họa trong quá trình thực hiện đề tài 12/12 Chuyên đề “Uống nước nhớ nguồn” (Tiết 22, Tiết 23, Tiết 24 - Bài 6) I. Mục tiêu 1.Kiến thức : - HS biết bài “Nổi trống lên các bạn ơi!” của nhạc sĩ Phạm Tuyên. - HS hát đúng giai điệu và lời ca bài hát “Nổi trống lên các bạn ơi!”. - Biết bài TĐN số 6 được viết ở nhịp 6 8 - HS biết bài TĐN số 6- “Chỉ có một trên đời” nhạc của Trương Quang Lục- lời dựa theo ý thơ Liên Xô(cũ) được viết ở nhịp 6 8. - Đọc đúng giai điệu ghép lời ca bài TĐN số 6 - HS biết vài nét về tiểu sử và sáng tác âm nhạc của nhạc sĩ Nguyễn Đức Toàn. Biết nội dung bài hát “Biết ơn Võ Thị Sáu” ca ngợi lòng yêu nước, sự hi sinh của nữ anh hùng Võ Thị Sáu. 2.Kỹ năng : - HS biết trình bày bài hát qua một vài cách hát tập thể như hát hoà giọng, hát đối đáp. Tập hát và TĐN số 6 kết hợp gõ đệm. - HS biết cách lấy hơi, hát rõ lời, tập hát theo các hình thức đơn ca song ca tốp ca. - Biết đọc nhạc kết hợp gõ đệm theo nhịp, phách 3.Giáo dục : - Giáo dục HS tình đoàn kết anh em đại gia đình các dân tộc Việt Nam - Giáo dục cho học sinh tình cảm vể gia đình - Giáo dục cho HS truyền thống yêu nước, sự biết ơn qua tấm gương hi sinh của nữ anh hùng Võ Thị Sáu. 4.Chuẩn bị của GV và HS trước khi thực hiện chuyên đề: “Uống nước nhớ nguồn” Bước 1: Xây dựng được các chủ đề Chủ đề 1: “ Cội nguồn”- Tiết 22- Bài 6 Chủ đề 2: “ Gia đình”- Tiết 23- Bài 6 Chủ đề 3: “ Biết ơn”- Tiết 24- Bài 6 Bước 2: Thành lập được các nhóm và giao nhiệm vụ ( GV Thành lập được 3 nhóm học sinh, mỗi nhóm có 12 đến 16 học sinh. Các nhóm bầu được các nhóm trưởng.) - Giáo viên cho học sinh chọn nhóm theo sở thích. 13/12 - Giáo viên công bố kết quả sắp xếp nhóm theo sở thích - Giáo viên điều chỉnh nhóm và giao nhiệm vụ cho từng nhóm ở mỗi chủ đề. Chủ đề 1: “ Cội nguồn”- Tiết 22- Bài 6 HS có năng lực học TB và yếu (Nhóm 1) -Tìm hiểu thông tin về nhạc sĩ Phạm Tuyên HS có HS có năng lực năng học khá lựchọc giỏi (Nhóm 2) (Nhóm 3) - Tìm một số bài thơ có nội dung ca ngợi về “Cội nguồn” dân tộc. - Sưu tầm một số bài hát,tranh ảnh, clip nói về các nghĩa cử cao đẹp thể hiện ý thức về “Cội nguồn” dân tộc Cả lớp - Dùng kiến thức liên môn để nêu bật chủ đề “ Cội nguồn”. - Lấy ví dụ minh họa một số việc làm cụ thể của nhà trường thể hiện nhớ về “Cội nguồn” - Kể tên một số bài hát của nhạc sĩ Phạm Tuyên Tuần 1- Chủ đề 1: “Cội nguồn” Tiết 22- Bài 6 Học hát: Bài- Nổi trống lên các bạn ơi! Nhạc và lời: Phạm Tuyên II- Chuẩn bị của GV và HS: 1. Chuẩn bị của giáo viên: - Sách giáo khoa, sách giáo viên - Đĩa nhạc, đàn phím điện tử, đầu đĩa, đài. - Bảng phụ bài hát "Nổi trống lên các bạn ơi!" - Đàn và hát thành thạo bài "Nổi trống lên các bạn ơi!". - Tranh ảnh, clip tư liệu có liên quan đến bài học. 2. Chuẩn bị của học sinh: - Sách giáo khoa, vở ghi, nhạc cụ gõ đệm III- Tiến trình dạy học: 14/12 Ghi chú HS hoàn thiện nhiệm vụ được giao ở nhà, trao đổi thống nhất giữa các nhóm. - GV điều chỉnh giám sát phần chuẩn bị của HS 1. Ổn định tổ chức lớp ( 1p) 2. Kiểm tra bài cũ- Đan xen trong tiết dạy. 3. Bài mới : (38p) Hoạt động của GV và HS GV sử dụng PowerPointy GV thực hiện đúng quy trình của tiết học hát theo đúng chuẩn kiến kĩ năng môn học GV yêu các nhóm cử đại diện báo cáo các nội dung chủ đề theo sự phân công * Giới thiệu tác giả và bài hát - Giới thiệu tác giả: Nhóm 1: Cử đại diện nhóm trình bày PowerPointy( Tư liệu chuẩn bị lưu vào USB) Nhóm 1 thảo luận cùng nhóm 2 và nhóm 3 kể tên một số bài hát viết cho thiếu nhi của nhạc sĩ Phạm Tuyên - Một số sáng tác tiêu biểu : + Ca khúc viết cho thiếu nhi: Nhiều bài hát đã trở thành truyền thống như: (Tiến lên đoàn viên; Chiếc đèn ông sao;Hành khúc đội thiếu niên tiền phong Hồ Chí Minh; Hát dưới trời Hà Nội; Gặp nhau dưới trời thu Hà Nội; Cánh én tuổi thơ; Bác đưa thư vui tính; Chú voi con ở bản Đôn; Cô và mẹ + Ca khúc viết cho người lớn: Như có Bác trong ngày đại thắng; Chiếc gậy Trường Sơn; Màu cờ tôi yêu Nhóm 1 trình bày xong GV gọi các nhóm khác nhận xét cách trình bày của Nhóm 1 GV chốt: Nhạc sĩ Phạm Tuyên với những đóng góp to lớn của mình ông đã vinh dự được nhận nhiều giải thưởng cao về âm nhạc. - Năm 2001 nhận giải thưởng nhà nước về văn học nghệ thuật. - Năm 2012 nhận giải thưởng Hồ Chí Minh đợi IV về văn học nghệ thuật. GV cho HS chơi trò chơi: Nghe giai điệu đoán tên bài hát ( GV đàn giai điệu một câu trong bài “ Như có Bác trong ngày đại thắng” – GV đệm đàn cho HS cùng hát bài. - Giới thiệu bài hát: Khởi động: GV cho HS xem một số hình ảnh GV tích hợp môn văn : Hình ảnh trên có trong truyền thuyết gì chúng ta đã được học? HS dùng kiến thức môn văn lớp 6 trả lời: Hình ảnh trên có trong truyền thuyết “Con rồng cháu tiên” 15/12 GV chốt: Đúng đấy các em ạ từ truyền thuyết “ Con rồng cháu tiên” nhạc sĩ Phạm Tuyên đã viết bài hát “ Nổi trống lên các bạn ơi!” ngợi ca tình đoàn kết của các dân tộc Việt Nam. Tất cả đang sát vai bên nhau để bảo vệ, xây dựng đất nước. * Tìm hiểu về bài hát GV cùng HS tìm hiểu bài hát GV giới thiệu: Bài hát có cấu trúc hai đoạn đơn (a,b) mỗi đoạn gồm 2 câu nhạc ( cả bài 4 câu). - Đoạn a của bài viết giọng Rê thứ - Đoạn b của bài viết ở giọng Rê trưởng GV hỏi: Bài có những kí hiệu âm nhạc gì đã học? HS trả lời: Bài có dấu nối, dấu luyến, dấu nhắc lại, khung thay đổi và dấu quay lại. * Nghe hát mẫu - GV hát mẫu cho HS nghe kết hợp một số động tác phụ họa cho bài hát * Tập hát từng câu - GV dạy theo lối móc xích theo đúng trình tự các bước của tiết dạy hát. - Dạy xong bài hát cho HS hát kết hợp gõ đệm theo nhịp, phách. * Hát hoàn thiện cả bài - GV cho HS hát theo nhạc đệm thể hiện sắc thái của đoạn a và đoạn b * Củng cố, kiểm tra - GV cho HS hát cả bài theo dãy, tổ, nhóm và kết hợp kiểm tra một vài cá nhân. 4. Củng cố ( 5p) GV lồng ghép giáo dục truyền thống “ Uống nước nhớ nguồn” GV hỏi: Học xong bài hát em thích nhất câu hát nào? HS trả lời: Câu hát “Nay triệu cháu con chung tình nước non là hoa một gốc là con một nhà”. GV chốt: Đúng đấy các em ạ! Cả dân tộc Việt Nam đều uống chung một dòng sữa mẹ Âu Cơ, 54 dân tộc anh em là những đóa hoa cùng chung một gốc và là con một nhà. Chính vì vậy là một học sinh chúng ta phải có ý thức về “Cội nguồn” dân tộc. GV yêu cầu nhóm 2: Lấy ví dụ minh họa một số câu thơ hoặc tục ngữ nói về “Cội nguồn” . Nhóm 2: Cử đại diện nhóm trình bày Những câu thơ về “Cội nguồn” “Cây có gốc mới nở cành xanh lá 16/12 Nước có nguồn mới bể cả sông sâu Người ta nguồn gốc từ đâu? Có tổ tiên trước rồi sau có mình” “Con người có tổ có tông” Như cây có cội như sông có nguồn “Ta về ta tắm ao ta Dù trong, dù đục, ao nhà vẫn hơn.” “Tháng ba nô nức hội đền Nhớ ngày giỗ tổ bốn nghìn năm nay” Nhóm 2 trình bày xong GV gọi các nhóm khác nhận xét cách trình bày của Nhóm 2 GV chốt: Dân tộc Việt Nam có truyền thống bốn ngàn năm dựng nước và giữ nước GV cho HS xem một số hình ảnh buổi đầu dựng nước GV hỏi: Hình ảnh này có trong bài nào và môn học gì các em đã được học? Cả lớp: Cử một bạn trả lời dùng kiến thức môn sử lớp 6 Phần 2: Lịch sử Việt Nam từ nguồn gốc đến thế kỉ X- Chương II: Thời đại dựng nước Văn Lang – Âu Lạc GV nhận xét và chốt Thời kì đầu dựng nước Văn Lang có 18 đời vua Hùng Vương. Dân tộc kinh luôn tự hào về thời kì đầu dựng nước và giữ nước Văn Lang của các vua Hùng. Đất nước Việt Nam ta tự hào rằng là nước đầu tiên có ngày “ Quốc Tổ” không một nơi nào trên thế giới lại có ngày giỗ tổ của đất nước. Suốt 4000 năm lịch sử văn hiến, Việt Nam ta đã trải qua bao thời đại từ thịnh vượng đến suy tàn, nhưng chúng ta vẫn giữ được gốc tích. Những truyền thống ấy không hề bị mai một qua bao năm tháng. Chiến tranh đã tàn phá nước ta, ngoại bang đã xâm lăng nước ta nhưng chúng ta quyết giữ truyền thống cao quý ấy để mãi mãi chúng ta vẫn là người Việt Nam có cha là Lạc Long Quân và mẹ là Âu Cơ. GV yêu cầu nhóm 3 trình bày phần chuẩn bị Nhóm 3:Cử đại diện nhóm trình bày PowerPointy( Tư liệu chuẩn bị lưu vào USB) GV nhận xét phần trình bày của nhóm 3 và chốt 17/12 Đúng đấy các em ạ mỗi dân tộc đều có riêng “Cội nguồn” của mình qua bài học hôm nay mỗi lần hát lại giai điệu bài hát “ Nổi trống lên các bạn ơi!” chúng ta lại tự hào về “Cội nguồn” của dân tộc Việt Nam. “ Dù ai đi ngược về xuôi Nhớ ngày giỗ Tổ mồng mười tháng ba” Hàng năm vào dịp tháng 3 nhà trường kết hợp với đoàn thanh niên tổ chức cho học sinh toàn trường về miền đất tổ Phú Thọ .GV cho HS nghe bài hát : “ Về với đền Hùng” nhạc và lời Nguyễn Anh Trí 5.Dặn dò: ( 1p) GV giao bài tập về nhà - Học thuộc bài hát “ Nổi trống lên các bạn ơi!” của nhạc sĩ Phạm Tuyên - GV giao bài tập về nhà cho các nhóm chuẩn bị cho tiết 23 Chủ đề 2: “Gia đình”- Tiết 23- Bài 6 HS có năng lực HS có HS có năng Cả lớp Ghi chú học TB và yếu năng lực lực học giỏi ( Nhóm 1) học khá (Nhóm 3) (Nhóm 2) -Tìm hiểu thông Sưu - Tìm một - Dùng kiến thức HS hoàn thiện tin về tác giả tầm một số bài thơ liên môn để nêu nhiệm vụ được bài hát “ Chỉ có số bài có nội dung bật chủ đề“ Gia giao ở nhà, trao một trên đời” hát,tranh ca ngợi về đình” đổi thống nhất - Kể tên một số ảnh, clip tình cảm - Lấy ví dụ minh giữa các nhóm. sáng tác của nói về “Gia đình”. họa một số việc - GV điều chỉnh nhạc sĩ Phạm tình cảm làm cụ thể của bản giám sát phần Trọng Cầu viết “Gia thân thể hiện tình chuẩn bị của HS cho thiếu nhi. đình”. cảm “ Gia đình” Tuần 2- Chủ đề 2: “Gia đình” Tiết 23- Bài 6 - Ôn tập bài hát: Nổi trống lên các bạn ơi! ! - Tập đọc nhạc: TĐN số 6 II- Chuẩn bị của GV và HS: 1. Chuẩn bị của giáo viên: - Sách giáo khoa, sách giáo viên - Đĩa nhạc, đàn phím điện tử, đầu đĩa, đài. 18/12 - Đàn và hát thành thạo bài " Chỉ có một trên đời". - Tranh ảnh, clip tư liệu có liên quan đến bài học. 2. Chuẩn bị của học sinh: - Sách giáo khoa, vở ghi, nhạc cụ gõ đệm, hoàn thiện các câu câu hỏi đã được giao về nhà của tiết học trước. III- Tiến trình dạy học: 1.Ổn định tổ chức lớp ( 1p) 2 Kiểm tra bài cũ- Đan xen trong tiết dạy. 3.Bài mới : (38p) Hoạt động của GV và HS GV sử dụng PowerPointy GV thực hiện đúng quy trình của tiết học hát theo đúng chuẩn kiến kĩ năng môn học GV yêu các nhóm cử đại diện báo cáo các nội dung chủ đề theo sự phân công Hoạt động 1( 16p): Ôn tập bài hát: Nổi trống lên các bạn ơi! GV dạy theo đúng tiến trình của bước ôn tập bài hát theo đúng chuẩn kiến thức kĩ năng môn học. *Khởi động - GV đàn giai điệu một câu hát trong bài Nổi trống lên các bạn ơi! - HS nhận biết câu nhạc trên có trong bài Nổi trống lên các bạn ơi! - GV cho HS xem clip biểu diễn bài hát “Nổi trống lên các bạn ơi!” - GV dùng bộ nhớ của đàn phím điện tử có ghi sẵn giai điệu và phần đệm của bài hát để HS hát theo- GV chỉ huy. - GV đệm đàn cho HS hát bài với sắc thái nhẹ nhàng, phát âm gọn gàng, hát nẩy và ngắt hơi đúng chỗ. Chỗ ngân giọng phải kéo dài đủ trường độ 2 phách rưỡi. - GV cho HS tập hát đuổi ở đoạn nhạc 2 - GV hướng dẫn HS hát theo một số hình thức như: Đơn ca,song ca, tốp ca có kết hợp một số động tác phụ họa và thể hiện hát hòa giọng có lĩnh xướng. - GV kết hợp kiểm tra một số cá nhân hát lại bài và kết hợp sửa sai. - GV củng cố phần ôn hát bằng trò chơi xem hình ảnh đoán câu hát. 19/12 GV hỏi: Hình ảnh trên có nội dung phù hợp với câu hát nào trong bài hát “Nổi trống lên các bạn ơi!”? HS hình ảnh trên có nội dung phù hợp với câu hát “ Trong tình thương bao la của mẹ Việt Nam” GV chốt: Đúng đấy các em ạ “ Đi khắp thế gian không ai tốt bằng mẹ” tình yêu của mẹ hiền dành cho mỗi chúng ta không thể nói hết bằng lời. Ta lớn lên bằng lời ru ngọt ngào của mẹ và sự dạy dỗ của người cha và đó là tình cảm thiêng liêng nhất trong cuộc đời mỗi con người. Nhạc sĩ Phạm Trọng cầu đã khéo léo dùng giai điệu nhẹ nhàng viết bài hát “ Chỉ có một trên đời” mà hôm nay chúng ta được học. Hoạt động 2 ( 22p): Tập đọc nhạc: TĐN số 6 Chỉ có một trên đời ( Trích) Nhạc: Trương Quang Lục Lời: Dựa theo ý thơ Liên Xô * Giới thiệu bài TĐN số 6 Nhóm 1: Cử đại diện nhóm trình bày PowerPointy( Tư liệu chuẩn bị lưu vào USB) - Một số sáng tác tiêu biểu: ( Cho con; Một trái tim một quê hương; Trường làng tôi; Ước mơ hồng; Nhịp cầu tre; Quê hương) GV nhận xét phần trình bày của Nhóm 1 và cho HS nghe trích đoạn một số sáng tác của nhạc sĩ. VD: Cho con; Một trái tim một quê hương; Trường làng tôi; Ước mơ hồng; Nhịp cầu tre; Quê hương) GV cho HS chơi trò chơi nghe giai điệu đoán tên bài. GV đàn một câu trong bài “ Trường làng tôi” HS nhận biết GV cho HS xem clip bài hát Chỉ có một trên đời * Tìm hiểu bài Tập đọc nhạc GV thực hiện đúng quy trình của tập đọc nhạc theo đúng chuẩn kiến kĩ năng môn học GV hỏi: giúp HS ôn lai kiến thức về nhịp 6 8 Bài TĐN số 6 viết nhịp? Nhịp đầu thiếu hay đủ? Bài chia làm mấy câu? Bài viết giọng gì? HS trả lời: Bài viết nhịp 6 8 20/12