Một số giải pháp sử dụng có hiệu quả thiết bị dạy học của môn sinh học
MỤC LỤC
Trang
A. PHẦN MỞ ĐẦU :
1. Lí do chọn đề tài
2
2. Mục đích và phương pháp nghiên cứu
3
3. Giới hạn của đề tài
3
4. Kế hoạch thực hiện
3
B. PHẦN NỘI DUNG
1. Cơ sở lý luận
3
2. Cơ sở thực tiễn
4
3. Thực trạng
4
Trang 1
Một số giải pháp sử dụng có hiệu quả thiết bị dạy học của môn sinh học
4. Các biện pháp giải quyết vấn đề
5
5. Hiệu quả áp dụng
13
C. KẾT LUẬN
1. Ý nghĩa của đề tài đối với công tác
13
2. Khả năng áp dụng
14
3. Bài học kinh nghiệm, hướng phát triển
14
4. Đề xuất, kiến nghị
15
SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM:
MỘT SỐ GIẢI PHÁP SỬ DỤNG CÓ HIỆU QUẢ
THIẾT BỊ DẠY HỌC CỦA MÔN SINH HỌC
A. PHẦN MỞ ĐẦU:
I. Lí do chọn đề tài:
Trang 2
Một số giải pháp sử dụng có hiệu quả thiết bị dạy học của môn sinh học
Cùng với các nước khác trên thế giới, Việt Nam đã và đang phát
triển theo hướng Công nghiệp hoá Hiện đại hoá. Muốn Công nghiệp hoá
Hiện đại hoá đất nước thì điều không thể thiếu là phải nhanh chóng tiếp
thu những thành tựu khoa học và kĩ thuật hiện đại của thế giới.
Một đất nước phát triển đòi hỏi người lao động phải có phẩm chất
nhân cách phù hợp với yêu cầu xã hội: có tinh thần trách nhiệm, phải
năng động sáng tạo, có kĩ năng giao tiếp,... đây cũng là vấn đề Đảng và
nhà nước ta rất quan tâm. Như Bộ trưởng Bộ giáo dục đã nói “quá trình
đổi mới giáo dục gắn liền với sự phát triển của đất nước”.
Vậy đổi mới giáo dục là gì? Đổi mới giáo dục tức là đổi mới
phương pháp dạy học. Đổi mới phương pháp dạy học là đổi mới theo
phương pháp phát huy tính tích cực, chủ động và sáng tạo của người học.
Với phương pháp dạy học mới sẽ góp phần hình thành và phát triển nhân
cách toàn diện cho học sinh, nhằm chuẩn bị cho thế hệ trẻ bước vào thế
kỉ XXI, sống và làm việc trong một xã hội công nghiệp hiện đại.
Chính vì vậy, đòi hỏi người giáo viên phải nghiên cứu, tìm tòi học
hỏi đề ra những biện pháp tích cực trong quá trình giảng dạy nhằm đổi mới
phương pháp dạy và học. Giáo viên trở thành người tổ chức, thiết kế hoạt
Trang 3
Một số giải pháp sử dụng có hiệu quả thiết bị dạy học của môn sinh học
động, hướng dẫn học sinh tự nghiên cứu nhằm phát huy tính tích cực, tư
duy sáng tạo ở người học. Bên cạnh nhiệm vụ trang bị những kiến thức và
hiểu biết cần thiết, mỗi bộ môn ở trường phổ thông còn phải rèn luyện cho
học sinh những kĩ năng trình bày một vấn đề nào đó trước nhiều người.
Qua quá trình công tác giảng dạy trong những năm qua tôi nhận
thấy rằng việc trực tiếp truyền thụ kiến thức thực cho học sinh, nhưng
truyền đạt như thế nào cho các em dễ hiểu, dễ nhớ và tiếp thu bài một cách
nhanh chóng và tự giác. Nhất là bộ môn sinh học ở trường trung học cơ sở
là môn khoa học thực nghiệm, cho nên trong việc giảng dạy bộ môn sinh
học thì nhất thiết đòi hỏi giáo viên phải sử dụng thiết bị dạy học để minh
họa cho học sinh, từ đó học sinh chú ý làm việc một cách cao độ, mạnh dạn
đưa ra nhiều vấn đề để tư duy, trao đổi, thảo luận về một khái niệm nào đó,
làm cho học sinh linh hoạt hơn, khắc sâu kiến thức hơn và có ý thức tìm tòi
sáng tạo. Đồng thời thiết bị dạy học là một dụng cụ cực kỳ quan trọng, giúp
cho học sinh hình dung được, nhìn thấy được các chi tiết nhỏ mà mắt
thường không thể quan sát được như: (Dùng tranh ảnh, kính hiển vi, mô
hình … để quan sát về tế bào thực vật, hạt phấn…). Do đó làm thế nào để
cho các em yêu thích môn học này hơn? Muốn vậy theo phương pháp mới,
Trang 4
Một số giải pháp sử dụng có hiệu quả thiết bị dạy học của môn sinh học
giảng dạy bộ môn sinh học, người giáo viên nên hạn chế giải thích bằng
lời, giảng suông trong giảng dạy, người giáo viên phải tạo ra cơ hội cho
học sinh tiếp cận, gần gũi với thiết bị dạy học trong mỗi giờ học và sử dụng
như thế nào, vào lúc nào là hợp lý.
Người giáo viên sử dụng tốt thiết bị dạy học thì sẽ có tác động rất
lớn đối với các em trong quá trình học tập và tự tìm tòi học hỏi, khắc sâu
kiến thức, mở rộng hiểu biết về khoa học, từ đó hình thành cho học sinh
quan điểm duy vật biện chứng và để theo kịp sự phát triển giáo dục như
hiện nay.
Là giáo viên môn sinh học tôi rất quan tâm đến vấn đề này. Vì thế tôi
đi vào tìm hiểu đề tài: “Một số giải pháp sử dụng có hiệu quả thiết bị
dạy học của môn sinh học”.
II. Mục đích và phương pháp nghiên cứu:
1. Mục đích nghiên cứu
Trong đề tài này chúng ta sẽ cùng nhau tìm ra những giải pháp thiết
Trang 5
Một số giải pháp sử dụng có hiệu quả thiết bị dạy học của môn sinh học
thực nhằm nâng cao hiệu quả việc sử dụng thiết bị dạy học. Giúp giáo viên
thấy được vai trò của việc sử dụng thiết bị dạy học góp phần nâng cao chất
lượng giáo dục.
2. Phương pháp nghiên cứu:
-Phương pháp điều tra thực tiễn.
-Phương pháp nghiên cứu học sinh.
-Phương pháp quan sát, tổng hợp, phân tích,...
-Phương pháp thống kê.
III. Giới hạn phạm vi nghiên cứu:
-Đề tài này nghiên cứu một số giải pháp sử dụng có hiệu quả thiết bị
dạy học môn sinh học.
-Học sinh khối 6, 7 và 9.
-Giáo viên giảng dạy bộ môn sinh ở trường trung học cơ sở Nguyễn
Văn Đừng.
IV. Kế hoạch thực hiện:
Trang 6
Một số giải pháp sử dụng có hiệu quả thiết bị dạy học của môn sinh học
Từ 15/08/2011 đến 01/03/2012.
B. PHẦN NỘI DUNG:
I. Cơ sở lý luận :
Giáo dục ngày nay được xem là Quốc sách, nên đã được sự quan
tâm của toàn xã hội. Do đó việc đổi mới phương pháp giáo dục nhằm phát
huy tính tích cực, chủ động, sáng tạo của học sinh là nhiệm vụ trọng tâm
trong giai đoạn giáo dục hiện nay. Muốn làm được điều đó đòi hỏi mỗi
tiết dạy phải có thiết bị dạy học phù hợp nhằm giúp học sinh tiếp cận nhanh
kiến thức mới, giúp các em khắc sâu kiến thức hơn và bản thân học sinh
cũng thích tìm tòi, khám phá kiến thức mới thông qua việc sử dụng thiết bị
dạy học một cách có hiệu quả mà giáo viên thể hiện.
Sử dụng thiết bị dạy học có hiệu quả thiết bị dạy học góp phần nâng
cao chất lượng giáo dục trí dục đã được sự quan tâm của ngành, do đó gần
đây các trường đã được trang bị rất nhiều thiết bị dạy học. Tuy nhiên việc
sử dụng những thiết bị dạy học ấy như thế nào để đạt hiệu quả cao nhất còn
phụ thuộc vào giáo viên đứng lớp.
Trang 7
Một số giải pháp sử dụng có hiệu quả thiết bị dạy học của môn sinh học
II. Cơ sở thực tiễn :
Trường THCS Nguyễn Văn Đừng nằm ở ấp 2, xã Phong Mỹ, một xã
mà phần lớn học sinh thuộc vùng sâu (ấp 5, ấp 6, ấp 7), những học sinh
vùng ven đã theo học các trường ở Thành Phố Cao Lãnh. Phần lớn học sinh
là con em gia đình nông dân, nghề nghiệp sống chủ yếu là làm ruộng, một
số học sinh vừa đi học vừa đi làm tiếp gia đình nên việc nghỉ học thường
xuyên là vấn đề khó tránh, nhất là tới vụ mùa các em nghỉ học nhiều nên
khó theo kịp bạn dẫn đến lười học, hỏng kiến thức cơ bản. Do đó đòi hỏi
giáo viên phải có những phương pháp giáo dục phù hợp nhằm giúp các em
thích thú hơn trong học tập; đồng thời dễ tiếp nhận kiến thức hơn. Muốn có
được điều đó thì việc sử dụng có hiệu quả thiết bị dạy học là một trong
những giải pháp quan trọng.
III. Thực trạng :
1. Thuận lợi :
Như chúng ta đã biết, Sinh học là môn học có nhiều ứng dụng
trong thực tế đời sống, gần gũi với kinh nghiệm, hiểu biết của học sinh.
Trang 8
Một số giải pháp sử dụng có hiệu quả thiết bị dạy học của môn sinh học
Từ đó tạo ra sự kích thích trí tò mò khoa học và hứng thú học tập của học
sinh. Đặc biệt môn học này giúp các em mô tả được hình thái, cấu tạo cơ
thể sinh vật thông qua các đại diện của các nhóm sinh vật trong mối quan
hệ với môi trường sống. Vì thế, đây là thuận lợi rất tích cực trong việc
thực hiện đề tài này.
Ngày nay, với phương pháp dạy học mới Bộ Giáo dục và Đào tạo
đã trang bị cho các trường nhiều thiết bị dạy học. Nếu chúng ta không
khai thác hết thì sẽ lảng phí tiền của và hy vọng của nhân dân.
Một trong những thuận lợi khi thực hiện đề tài này là hầu như các
tiết dạy môn sinh học đều có thiết bị dạy học; học sinh rất hăng hái, say mê
môn học này. Bên cạnh đó, là vùng nông thôn nên giáo viên cũng như học
sinh dễ dàng tìm kiếm mẫu vật để phục vụ cho tiết dạy và học.
2. Khó khăn :
Với phương pháp dạy học mới đòi hỏi học sinh phải làm việc nhiều,
đặc biệt vơí những bài có thiết bị dạy học: Mẫu vật, mô hình hoặc tranh
ảnh đòi hỏi học sinh tự nghiên cứu thảo luận nhóm để trình bày. Nếu
giáo viên thường xuyên tạo cho các em một thói quen làm việc thì sẽ dễ
Trang 9
Một số giải pháp sử dụng có hiệu quả thiết bị dạy học của môn sinh học
dàng hơn, nhưng ở đây hầu như các giáo viên không phải tiết nào cũng
thực hiện được. Không làm được điều đó có nhiều lí do:
+Phương tiện, thiết bị dạy học không đầy đủ cho mọi tiết học, chỉ có
một số bài có mẫu vật, mô hình, tranh ảnh.
+Nhiều bài dạy đòi hỏi phải có kinh phí.
Ví dụ: Muốn dạy những bài có mẫu vật: Cá, ếch, thỏ, hoặc chim,….
Phải mua hoặc một số bài dạy không có mẫu vật , không có mô hình
hoặc cũng không có tranh ảnh thì giáo viên phải tự vẽ hoặc in phim
trong.
+Một số giáo viên quen cách dạy chay nên sử dụng thiết bị dạy học
còn lúng túng nên hiệu quả dạy chưa cao.
+Trong quá trình giảng dạy giáo viên chưa triển khai triệt để các
thiết bị dạy học.
+Vì vậy, vẫn còn hạn chế ở một số bài không có thiết bị dạy học thì
giáo viên phải đầu tư rất nhiều.
IV. Các biện pháp giải quyết vấn đề:
Sử dụng thiết bị day học đạt được các giá trị giáo dục sau:
Trang
10
Một số giải pháp sử dụng có hiệu quả thiết bị dạy học của môn sinh học
+Thúc đẩy sự giao tiếp, trao đổi thông tin, do đó giúp học sinh học
tập có hiệu quả.
+Giúp học sinh tăng cường trí nhớ, làm cho việc học tập lâu bền.
+Cung cấp thêm kiến thức, kinh nghiệm trực tiếp liên quan đến thực
tiễn xã hội và môi trường sống.
+Giúp khắc phục những hạn chế của lớp học bằng cách biến cái
không thể tiếp cận được thành cái có thể tiếp cận được, khi sử dụng phim
ảnh mô phỏng và các phương tiện tương tự.
+Cung cấp kiến thức chung, qua đó học sinh có thể phát triển các
hoạt động học tập khác.
+Giúp phát triển mối quan tâm về lĩnh vực học tập khác và khuyến
khích học sinh tham gia chủ động vào quá trình học tập.
Để sử dụng thiết bị có hiệu quả ta cũng cần phải lập kế hoạch sử
dụng thiết bị một cách khoa học logic.
Lựa chọn phương pháp sử dụng thiết bị dạy học:
+ Thiết bị dạy học đóng vai trò là nguồn cung cấp tri thức mới.
+ Thiết bị dạy học đóng vai trò minh hoạ nội dung kiến thức mới.
+ Thiết bị dạy học đóng vai trò kiểm tra kiến thức đã học.
Trang
11
Một số giải pháp sử dụng có hiệu quả thiết bị dạy học của môn sinh học
Người giáo viên phải biết lựa chọn những thiết bị dạy học phù
hợp cho mỗi tiết dạy:
Lựa chọn thiết bị dạy học: Căn cứ vào mục tiêu dạy học, nội dung
kiến thức trong sách giáo khoa, căn cứ vào điều kiện thời gian cho pháp,
căn cứ vào điều kiện địa phương (cơ sở vật chất của nhà trường) và đặc
biệt phải căn cứ vào chính loại thiết bị dạy học định chọn.
Để phát huy tính năng động và hiếu kỳ của học sinh, người giáo viên
đứng trên bục giảng phải thể hiện hết khả năng của mình về lối diễn đạt nội
dung bài, có nghệ thuật thu hút học sinh đặc biệt là phải tạo sự hấp dẫn, lôi
cuốn học sinh bằng một phương pháp thủ thuật riêng của chuyên môn trong
giảng dạy, chúng ta không thể giả thuyết ngay vào đầu học sinh mà phải
đưa vấn đề vào tình huống, đi từ gần đến xa, từ dễ đến khó, từ trực quan
sinh động đến tư duy trừu tượng. Đây chính là yếu tố quan trọng có liên
quan đến việc giảng dạy bộ môn sinh học. Do đó thiết bị dạy học không thể
thiếu đối với người thầy khi lên lớp và đối với học sinh khi nghiên cứu vấn
đề. Vì thế thiết bị dạy học chính là điều kiện, phương tiện để dạy và học
môn sinh học ở các lớp trung học cơ sở, theo thực tế thiết bị dạy học có
nhiều hình thức khác nhau.
Trang
12
Một số giải pháp sử dụng có hiệu quả thiết bị dạy học của môn sinh học
Chẳng hạn như: vật thể sống, loại hình tượng này luôn mang những
đặc điểm thật sự, sống động về mọi hoạt động bình thường, màu sắc hình
dáng, cách vận động riêng của nó, cho nên các hiện tượng và sự vật sống
có giá trị rất lớn trong công tác giảng dạy, nói chung là rất sinh động làm
hứng thú việc học tập của học sinh, vì ở lứa tuổi học sinh trung học cơ sở
nhất là đối với các em đầu cấp rất thích thú tìm tòi học hỏi, khi cần nhận
biết vấn đề gì đó lúc nào cũng muốn rằng chính tận mắt mình chứng kiến
sự vật, hiện tượng xảy ra, hơn nữa đối với đối tượng của bộ môn sinh học
thường là vật thể sống thể hiện rõ nét mọi hoạt động của chúng, nhất thiết
trong giảng dạy bộ môn sinh học cần phải cho học sinh tiến hành quan sát
thực hành nhằm khắc sâu kiến thức cho học sinh. Ngược lại giáo viên chỉ
mô tả bài giảng bằng lời để dạy môn sinh học là rất khó, khó lĩnh hội kiến
thức dù học sinh có hiểu bài nhưng cũng rất hạn chế. Do đó thiết bị dạy học
rất cần cho người giáo viên khi lên lớp và là một dụng cụ giảng dạy cực kì
quan trọng, bởi vì thiết bị dạy học là một người bạn hỗ trợ đắc lực giúp
giáo viên hoàn thành bài giảng một cách khoa học, hợp logic.
Bộ môn sinh là môn khoa học chưa tiến đến sự chính xác như:
Toán học, Lý học mà thường là những kiến thức Sinh học đã được các nhà
Trang
13
Một số giải pháp sử dụng có hiệu quả thiết bị dạy học của môn sinh học
sinh học trải qua thời gian dài để nghiên cứu và khảo sát, sau đó đưa ra
thực nghiệm, chứng minh, để từ đó rút ra được một vấn đề chung nhất. Do
đó khi giảng dạy môn sinh học ở các lớp trung học cơ sở phải tiến hành
thực nghiệm mới có khả năng thuyết phục được tính tưởng tượng của học
sinh về vấn đề đó, đồng thời còn rèn luyện cho học sinh có thái độ đúng
đắn về thao tác thực hành, chính vì vậy đối với học sinh thiết bị dạy học là
một hình tượng sống động giúp các em có tinh thần thoải mái để tiếp thu tri
thức, ngoài ra thiết bị dạy học là đối tượng tri giác thật hấp dẫn buộc các
em phải động não, suy nghĩ để giải đáp thắc mắc mà bản thân các em đặt
ra, thiết bị dạy học đã dẫn các em vào hoạt động học tập với sự tập trung
cao độ, thậm chí đầu óc các em làm việc liên tục, căn thẳng mà các em
không hề hay biết. Như vậy các em đã đáp ứng được nhu cầu của giáo viên
đối với việc tiếp thu bài của các em.
Rõ ràng qua thực tế giảng dạy, bản thân tôi đã thấy được tầm quan
trọng của thiết bị dạy học, nhất là trong việc hình thành cho các em thao tác
thực hành, đem hình ảnh sống động vào thực tế và có thể nói thiết bị dạy
học là nhịp cầu bắt qua ngôn ngữ, giúp học sinh trung học cơ sở cảm thấy
gần gũi và yêu thích bộ môn hơn.
Trang
14
Một số giải pháp sử dụng có hiệu quả thiết bị dạy học của môn sinh học
Tóm lại: Nội dung kiến thức của bộ môn sinh học bao giờ cũng đặt
quan sát, phân tích và tiến hành thí nghiệm lên hàng đầu, do đó thiết bị dạy
học là một dụng cụ không thể thiếu đối với hoạt động dạy và học môn sinh
học.
Môn sinh học là một môn khoa học thực nghiệm, nên đồ thiết bị học
là những hình tượng, dụng cụ mà học sinh có thể nhìn thấy được, vì vậy nó
rất đa dạng với nghiều hình thức khác nhau, thiết bị dạy học có thể được
dùng ở nhiều giai đoạn khác nhau trong tiết học, chủ yếu phải trình bày hợp
lí nội dung muốn truyền đạt cho học sinh và đòi hỏi sự thu hút được đối
tượng cần truyền đạt. Vì vậy thiết bị dạy học có rất nhiều loại được thể hiện
qua từng loại thiết bị dạy học như sau:
1. Mẫu vật:
1.1. Mẫu vật tươi sống:
Loại thiết bị dạy học này có giá trị sư phạm cao nhất, nó đảm bảo hình
dạng, kích thước, màu sắc tự nhiên. Trong thực tế không phải bao giờ củng
có sẵn các mẫu vật sống, mẫu vật tươi mà trong trường hợp này ta phải
thay thế mẫu vật thật sống, tươi bằng các mẫu vật ngâm, ép…Tuy các mẫu
Trang
15
Một số giải pháp sử dụng có hiệu quả thiết bị dạy học của môn sinh học
vật này không có giá trị bằng các mẫu vật tươi sống, không giữ được các
màu sắc tự nhiên, song đây vẫn là mẫu vật thật.
Ví dụ: Khi dạy về cấu tạo của hoa, nếu có bông hoa thật thì chúng ta
thấy rõ sự ảnh hưởng rất lớn về đồ dùng đối với việc tiếp thu bài của học
sinh như: Các em biết được các bộ phận của bông hoa (Đài, tràng, nhị và
nhuỵ. Đài và tràng làm thành bao hoa bảo vệ nhị và nhuỵ. Tràng gồm nhiều
cánh hoa, màu sắc của cánh hoa khác nhau tuỳ loại. Nhị có nhiều hạt phấn.
Nhuỵ có bầu chứa noãn…). Khi dạy về lá đơn, lá kép giáo viên cho học
sinh tìm hiểu trên vật thật các em hiểu và phân biệt ngay từ đó giúp học
sinh tinh tưởng vào kiến thức đã nghiên cứu… Khi dạy về cấu tạo của tim
người giáo viên dùng quả tim lợn để gới thiệu các em sẻ nhận ra ngay về
hình dáng, các ngăn tim, thấy được thành của tâm nào dày, tâm nào mỏng,
van tim ở đâu, các ngăn tim thông với từng loại mạch nào?...
1.2. Mẫu vật tự nhiên:
Đối với mẫu vật quá nhỏ có kích thước hiển vi, ngoài việc tổ chức cho
học sinh xem kính ta phải dùng máy chiếu kính hiển vi để tăng độ phóng
đại, tạo điều kiện cho cả lớp có thể quan sát cùng một lúc.
Trang
16
Một số giải pháp sử dụng có hiệu quả thiết bị dạy học của môn sinh học
Ví dụ: Quan sát cấu tạo của tế bào thực vật, quan sát lát cắt hay quan
sát các nguyên sinh vật hoặc các bộ phận của côn trùng, quan sát tế bào,
các loại mô của động vật …
Tóm lại: Đối với những bài dạy có mẫu vật:
-Để dạy bài này giáo viên phải chuẩn bị mẫu vật cho tốt, phải nghiên
cứu tìm hiểu đặc điểm, cấu tạo, hình thái của sinh vật thật kết hợp hình
sách giáo khoa cần dạy trước ở nhà.
-Đối với bài dạy có mẫu vật nếu học sinh không tự chuẩn bị trước
giáo viên có thể hướng dẫn hoặc chuẩn bị luôn cho các em (theo nhóm).
-Dạy những bài này giáo viên nên sử dụng phương pháp quan sát và
thảo luận nhóm.
-Giáo viên lên kế hoạch tổ chức, thiết kế các hoạt động cụ thể cho học
sinh:
+Để giúp các em xác định rõ hoặc trình bày được đặc điểm mẫu vật
giáo viên nên kết hợp treo tranh hình sách giáo khoa (hoặc chiếu phim)
cho học sinh quan sát.
+Sau khi yêu học sinh quan sát mẫu vật kết hợp hình vẽ giáo viên
nêu câu hỏi : Yêu cầu học sinh thảo luận nhóm.
Trang
17
Một số giải pháp sử dụng có hiệu quả thiết bị dạy học của môn sinh học
+Giáo viên: Gọi một học sinh đại diện nhóm lên bảng vừa trả lời câu
hỏi vừa trình bày trên mẫu vật.
+Giáo viên: Mời học sinh khác nhận xét Sau đó giáo viên nhận
xét, chốt lại.
Lưu ý: Nếu học sinh trả lời tốt (đúng ý) thì giáo viên không cần nhắc lại,
giáo viên chỉ bổ sung chỗ còn thiếu và nhấn mạnh đặc điểm trọng tâm,
chốt lại đáp án câu hỏi.
Ví dụ:
Bài 13: CẤU TẠO NGOÀI CỦA THÂN ( Sinh học 6)
Mục I: Tìm hiểu cấu tạo ngoài của thân.
Ở bài này giáo viên yêu cầu mỗi nhóm (mỗi bàn) chuẩn bị mẫu vật.
Có thể là một thân cây vú sữa.
Để rèn luyện cho học sinh lớp 6 kĩ năng trình bày trên mẫu vật giáo
viên nhất thiết phải tổ chức, thiết kế hoạt động cụ thể cho học sinh làm
việc. Hoạt động này có thể tiến hành như sau:
Hoạt động của giáo viên
Hoạt động của học sinh
Trang
18
Một số giải pháp sử dụng có hiệu quả thiết bị dạy học của môn sinh học
- Yêu cầu học sinh đem mẫu thân cây lên
- Đặt cây, cành lên bàn quan sát
bàn để quan sát.
đối chiếu với hình 13.1 sách giáo
khoa.
- Treo tranh H.13.1 Yêu cầu học sinh
-Quan sát.
quan sát mẫu vật học sinh thảo luận nhóm
nhỏ Trả lời các câu hỏi sau:
-Thảo luận câu hỏi Thống
? Thân mang những bộ phận nào ?
nhất ý kiến.
? Những điểm giống nhau giữa thân và
cành?
? Vị trí của chồi ngọn trên thân và cành ?
? Vị trí của chồi nách ?
? Chồi ngọn sẽ phát triển thành bộ phận
nào của cây ?
- Gọi đại diện một học sinh lên trình bày
-Học sinh mang cành của mình
trước lớp.
đã quan sát lên trước lớp trình
bày Chỉ các bộ phận của thân.
- Nhận xét, chốt lại.
-Học sinh khác theo dõi, nhận
Trang
19
Một số giải pháp sử dụng có hiệu quả thiết bị dạy học của môn sinh học
xét.
2. Mô hình:
Dùng để thay thế hay bổ sung các mẫu vật tự nhiên đôi khi không có sẵn,
hoặc lớn quá, nhỏ quá khó quan sát, mô hình có tác dụng phản ánh được
cấu tạo, khái quát và hình dung được rõ ràng các cấu trúc không gian, so
với kích thước của mẫu vật thật, sẽ khắc sâu được kiến thức cho các em.
Ví dụ: Mô hình cấu trúc của “nhà máy” lá cây, các bộ phận của hoa. Mô
hình các loài động vật có xương sống như: cá chép, tôm, ếch nhái, gà,
thỏ,…Mô hình, cơ thể người, các giác quan,…Khi dạy về cấu tạo cơ thể
người ta dùng mô hình nữa cơ thể người để hướng dẫn các em nghiên cứu
các hệ cơ quan và vị trí của chúng trong cơ thể, giáo viên trình bày đến hệ
cơ quan nào thì yêu cầu học sinh chỉ đến hệ cơ quan đó và vị trí của nó lúc
đó học sinh củng nắm sơ lược về hình dáng, cấu tạo của từng cơ quan như:
phổi, tim, dạ dày, thận,…
Tóm lại: Đối với những bài dạy có mô hình:
Trang
20
- Xem thêm -