Tài liệu Skkn một số biện pháp làm tốt công tác chủ nhiệm lớp

“MỘT SỐ BIỆN PHÁP LÀM TÔT CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP” 2015- 2016 Tên đề tài:” Một số biện pháp làm tốt công tác chủ nhiệm lớp” A. PHẦN MỞ ĐẦU I. BỐI CẢNH ĐỀ TÀI Trường học là nơi đào tạo thế hệ trẻ thành con người có trình độ văn hoá và cũng là nơi có trách nhiệm luyện cho các em có ý thức học tập, từ đó các em thực hiện và hoàn thành tốt nhiệm vụ của người học sinh. Trong quá trình giáo dục học sinh theo hướng đổi mới “Lấy học sinh làm trung tâm” giáo viên là người thiết kế dạy học. Là giáo viên chủ nhiệm, bản thân tôi luôn trăn trở, suy nghĩ, vạch ra con đường thuận lợi, dễ đi và tạo sự hứng thú cho học sinh trong học tập cũng như trong rèn luyện đạo đức. Môi trường giáo dục rất cần thiết để giúp con người nâng cao năng lực và phẩm chất đạo đức. Đặc biệt đối với học sinh tiểu học, phải chú trọng giáo dục ngay từ đầu cấp, đó là trách nhiệm của giáo viên phụ trách lớp, vì thế công tác chủ nhiệm lớp góp phần quan trọng trong việc thực hiện nâng cao chất lượng giáo dục toàn diện; tiến tới hoàn thành tốt kế hoạch, mục tiêu và nhiệm vụ năm học. II. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Để đạt được mục tiêu giáo dục nói chung, người giáo viên không những truyền thụ kiến thức, mà còn giúp các em tự trau dồi, rèn luyện, phấn đấu, phát huy vai trò làm chủ bản thân, làm chủ tập thể, khẳng định ý chí, niềm tin ngay từ lúc còn nhỏ. Hai nhiệm vụ không tách rời nhau mà chúng hỗ trợ lẫn nhau thông qua công tác chủ nhiệm của giáo viên. Trong giáo dục, công tác chủ nhiệm lớp là một công việc rất quan trọng đối với giáo viên. Nó có tác dụng nhiều mặt đối với học sinh và góp phần đào tạo thế hệ trẻ theo mục tiêu giáo dục toàn diện. Vì vậy, công tác chủ nhiệm tốt sẽ là điều kiện thuận lợi, là động lực hỗ trợ tích cực cho việc giảng dạy của Giáo viên: Nguyễn Thị Nga –Trường Tiểu học Hướng Phùng Trang 1 “MỘT SỐ BIỆN PHÁP LÀM TÔT CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP” 2015- 2016 người thầy đạt kết quả tốt. Từ nhận thức trên, tôi chọn đề tài: “Một số biện pháp làm tốt công tác chủ nhiệm lớp” III. PHẠM VI ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU - Phạm vi nghiên cứu: tìm hiểu thực trạng công tác chủ nhiệm lớp một Trường Tiểu học Hướng Phùng, Hướng Hóa, Quảng Trị. - Đối tượng nghiên cứu: Giáo viên và học sinh lớp một IV. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU - Giúp giáo viên nêu cao tinh thần trách nhiệm trong giảng dạy và chủ nhiệm lớp. - Tìm ra những nguyên nhân chưa đạt trong công tác chủ nhiệm, từ đó đề xuất một số biện pháp giúp giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm lớp nhằm góp phần phát triển giáo dục toàn diện cho học sinh. V. ĐIỂM MỚI TRONG KẾT QUẢ NGHIÊN CỨU: * Về phía giáo viên: - Nhận thức sâu sắc tầm quan trọng của công tác chủ nhiệm lớp, đó là một trong những yếu tố nhằm thúc đẩy chất lượng giáo dục ngày càng được nâng cao. - Thấy được những thiếu sót, những ưu, khuyết điểm trong công tác chủ nhiệm lớp để khắc phục và hoàn thiện cho tốt hơn. * Về phía học sinh: - Hiểu được “Học là nhiệm vụ và quyền lợi của học sinh”. Từ đó các em hăng say và sức tích cực học tập. B. PHẦN NỘI DUNG I. CƠ SỞ LÝ LUẬN - Đảng và Nhà nước ta luôn đặc biệt quan tâm đến sự nghiệp giáo dục, vì giáo dục là nền tảng để xây dựng con người trở nên hoàn thiện và hữu dụng cho Giáo viên: Nguyễn Thị Nga –Trường Tiểu học Hướng Phùng Trang 2 “MỘT SỐ BIỆN PHÁP LÀM TÔT CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP” 2015- 2016 đất nước. Để có được con người ấy, ngay từ đầu chúng ta cần phải truyền đạt cả tri thức lẫn nhân cách, đạo đức cho học sinh (đặc biệt là học sinh đầu cấp tiểu học) phát triển một cách toàn diện thông qua công tác chủ nhiệm. Thực hiện công tác này chỉ là người giáo viên chủ nhiệm lớp, công tác chủ nhiệm lớp hết sức quan trọng, đòi hỏi người giáo viên phải kiên trì, tận tâm, phải yêu nghề, mến trẻ, phải có sự nhiệt tình, chu đáo. Đó là yếu tố quan trọng dẫn đến sự thành công của giáo viên trong công tác giáo dục toàn diện cho học sinh. - Nắm chắc được những thuận lợi, khó khăn, hiểu rõ thực tế trường lớp mình, khéo léo tìm cách bỏ đi mọi rào cản trong mối quan hệ với phụ huynh, đề ra những biện pháp hữu hiệu, tiếp cận gần với các em nhất, tôi tin rằng bất cứ giáo viên nào cũng sẽ sớm trở thành những người bạn của trẻ. Luôn gần gũi, bên cạnh, quan tâm tới hoàn cảnh sống của học sinh (nhất là học sinh có hoàn cảnh đặc biệt) để động viên, nhắc nhở kịp thời là tiêu chí đầu tiên tôi đặt ra trong công tác chủ nhiệm của mình. - Nhận lớp mới, mỗi giáo viên cần nắm vững đặc điểm của lớp cũ để đề ra mục tiêu phấn đấu sao cho không quá cao, xa vời thực tế mà cũng không quá thấp (làm cho học sinh không có sự kích thích để cố gắng vươn lên), mục tiêu phải phù hợp, vừa sức để học sinh cùng thi đua. Với những học sinh có hoàn cảnh đặc biệt, học yếu, khó bảo giáo viên chủ nhiệm lại có cách giáo dục riêng; Bên cạnh đó, liên hệ chặt chẽ với phụ huynh, ban phụ huynh của trường, của lớp, vận động cha mẹ có những hành động thiết thực hỗ trợ học tập sẽ giúp cho hoạt động của lớp có hiệu quả hơn. - Cùng với hoạt động học là hoạt động chủ đạo, để giúp học sinh hoàn thiện nhân cách của mình thì người giáo viên cần phải thu hút học sinh vào các hoạt động tập thể do trường, lớp tổ chức như tham gia văn nghệ kỷ niệm các ngày lễ lớn, tham gia các cuộc thi sáng tạo, thi giữ vở sạch viết chữ đẹp, tham quan… Để tạo sự tự tin trong học sinh, giáo viên cần phải tăng hiệu quả giao tiếp của chính mình, phải tôn trọng nhân cách học sinh, thể hiện tình cảm chân thành, tạo không khí vui tươi, phải biết lắng nghe học sinh, tránh tình trạng sốt Giáo viên: Nguyễn Thị Nga –Trường Tiểu học Hướng Phùng Trang 3 “MỘT SỐ BIỆN PHÁP LÀM TÔT CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP” 2015- 2016 ruột, tức giận khi học sinh giao tiếp với mình. Phát hiện, bồi dưỡng năng khiếu về nghệ thuật (vẽ, hát, múa, dẫn chương trình,…) sẽ tăng thêm sự tự tin vào khả năng của chính bản thân mỗi học sinh. Một trong những nguyên tắc giáo dục là: giáo dục bằng tập thể, trong tập thể, vì tập thể; giáo dục được tiến hành trong khi học tập, trong lúc vui chơi nên nhất thiết người giáo viên phải xây dựng được một đội ngũ cán bộ lớp làm nòng cốt, là “cánh tay phải” của mình. - Muốn vậy cần phải có một sự chọn lựa dựa trên cơ sở định hướng của giáo viên và khả năng tín nhiệm của các bạn. Thường xuyên trao đổi công việc với các em, để các em tin tưởng và tâm sự với thầy cô những suy nghĩ của mình; đồng thời cần nhắc nhở các em không nên tự cao, tự đại, lạm dụng quyền hành trong cách cư xử với bạn, động viên, khen ngợi kịp thời. Để giúp cho các em hoạt động có hiệu quả, tích cực, chính xác, người giáo viên cần thiết kế hệ thống sổ sách theo dõi phù hợp và thường xuyên kiểm tra, đánh giá để có cách điều chỉnh thích hợp qua” Nhật kí Giáo viên chủ nhiệm”. Quan tâm tới sự phát triển nhân cách của trẻ bằng cách cư xử lịch sự, lễ phép khi giao tiếp là điều không thể thiếu. - Đối với lứa tuổi học sinh lớp Một, sự nhận thức tư duy nói chung, đều còn rất non trẻ. Ta cần hướng dẫn, giáo dục các em có thói quen nề nếp, ý thức trong học tập, trong cuộc sống để các em dần trở thành người có ích cho xã hội, đạt được mục tiêu trên chính là trách nhiệm của “người giáo viên chủ nhiệm lớp”. II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ a) Thuận lợi: - Nhà trường luôn quan tâm, tạo điều kiện cho công tác giảng dạy thuận lợi: phòng học thoáng mát, đủ ánh sáng, cơ sở vật chất khá đầy đủ. - Được sự chỉ đạo sâu sát, kịp thời của Phòng GD&ĐT và Ban giám hiệu Nhà trường. Giáo viên: Nguyễn Thị Nga –Trường Tiểu học Hướng Phùng Trang 4 “MỘT SỐ BIỆN PHÁP LÀM TÔT CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP” 2015- 2016 - Được sự hợp tác hỗ trợ của Hội cha mẹ học sinh, của các tổ chức Đoàn thể trong và ngoài nhà trường - Học sinh có đủ sách vở và đồ dùng học tập chỉ 5 em/25 em b) Khó khăn: - Bên cạnh những thuận lợi, vẫn còn gặp nhiều khó khăn: + Điều kiện kinh tế từng hộ gia đình còn khó khăn, gia đình hộ nghèo còn rất đông. + Trình độ học sinh không đồng đều, việc tiếp thu kiến thức rất khó khăn. + Trình độ văn hóa của phụ huynh còn hạn chế nên sự phối hợp giữa nhà trường và gia đình trong việc giáo dục con em tại nhà chưa đạt kết quả. + Những lí do đó có ảnh hưởng rất nhiều đến chất lượng dạy và học của lớp. + Có những em có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn không có bàn tay chăm sóc của mẹ như: em Hồ Thị Pơ Rả, em Hồ thị Xuân, Em Hồ Văn Bằng + Đặc biệt học sinh trong lớp ở xa, đường đi lại khó khăn. Từ những thực trạng trên tôi đã tìm ra một số giải pháp nhằm khắc phục khó khăn để hoàn thành tốt công tác chủ nhiệm lớp. c. Số liệu thực tế: - Tổng số học sinh lớp gồm có: 25 em + Dân tộc Vân Kiều 25 em - Trong đó: + Nữ: 12 em + Nam: 13 em - Về độ tuổi: 6 tuổi: 7 em 7 tuổi: 7 em Giáo viên: Nguyễn Thị Nga –Trường Tiểu học Hướng Phùng Trang 5 “MỘT SỐ BIỆN PHÁP LÀM TÔT CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP” 2015- 2016 8 tuổi: 11 em - Về địa bàn học sinh ở: + Thôn Cheng: 05 em + Thôn Ma Lai: 20 em III. CÁC BIỆN PHÁP TIẾN HÀNH - Để hoàn thành tốt công tác chủ nhiệm, trước hết giáo viên phải nắm vững tình hình chung ngay sau khi nhận lớp thông qua điều tra cơ bản. Giáo viên nắm rõ hoàn cảnh kinh tế của từng đối tượng học sinh trong lớp, từ đó lập ra kế hoạch cụ thể theo tuần, tháng, năm để thực hiện cho phù hợp. - Đặc biệt, cần chú trọng giáo dục học sinh có nề nếp trong mọi sinh hoạt; giáo dục các em có hành vi đạo đức tốt, biết vâng lời ông bà cha mẹ, kính trọng thầy cô, lễ phép với người lớn, luôn hòa nhã giúp đỡ bạn bè, khắc phục nói tục, chửi thề - Giáo dục học sinh có tinh thần lao động, yêu lao động, biết quý trọng thành quả lao động, hăng hái tham gia lao động tập thể. Giữ gìn vệ sinh môi trường, tạo cảnh quan trường học “xanh - sạch - đẹp” - Giáo dục học sinh thường xuyên luyện tập thể dục thể thao để tăng cường sức khỏe, nhắc nhở các em tham gia tốt thể dục giữa giờ, thực hiện tốt giờ học thể dục. Qua đó giúp học sinh nắm vững những kiến thức, kỹ năng, kỹ xảo; biết vận dụng tối vào trong chương trình học tập, tạo cơ sở cho việc rèn luyện thể chất cho học sinh. Giáo dục cho học sinh biết phòng chống bệnh tật và có ý thức phòng chống tệ nạn xã hội, hiểu biết luật giao thông và giữ đúng luật đi đường. - Trong giảng dạy, giáo viên luôn tạo không khí vui tươi, phấn khởi cho học sinh, giúp các em thấy được “Mỗi ngày đến trường là một ngày vui”. Giáo viên phải tôn trọng học sinh, trò kính thầy; thầy quý trò. Và trong kiểm tra đánh giá học sinh, giáo viên phải nghiêm túc, sáng suốt và công bằng. Giáo viên Giáo viên: Nguyễn Thị Nga –Trường Tiểu học Hướng Phùng Trang 6 “MỘT SỐ BIỆN PHÁP LÀM TÔT CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP” 2015- 2016 tổ chức các phong trào thi đua ngay tại lớp, có biểu điểm thi đua cụ thể. Thành lập tổ, nhóm, đôi bạn cùng tiến. Từ đó, học sinh có ý thức trong học tập. - Phân công học sinh khá, giỏi, giúp đỡ học sinh yếu, kém. Hằng ngày, học sinh đến lớp sớm 15 phút để ôn bài đầu giờ. Lớp trưởng và lớp phó học tập hướng dẫn bạn làm bài tập, viết bài…ôn lại những bài mà giáo viên đã dạy vừa qua. Phát động các phong trào: thi đua “Giữ vở sạch, viết chữ đẹp”, thi đua “Đôi bạn cùng tiến”,…Giáo viên thường xuyên theo dõi, động viên, khuyến khích, uốn nắn kịp thời. Cuối mỗi tuần, mỗi tháng tổng kết thi đua vào giờ sinh hoạt lớp. Tuyên dương trước lớp những học sinh đạt thành tích tốt, nhắc nhở, động viên những em chưa tốt. - Để công tác chủ nhiệm đạt kết quả tốt cần phải kết hợp chặt chẽ ba môi trường giáo dục: Nhà trường, gia đình và xã hội. Giáo viên tổ chức họp Hội cha mẹ học sinh, thành lập Ban đại diện cha mẹ học sinh của lớp. Giáo viên tham mưu tốt với Chi hội phụ huynh lớp, để kết hợp vận động học sinh có nguy cơ bỏ học đến lớp thường xuyên. Trường hợp, học sinh nghỉ học 1 ngày không có lý do, thì giáo viên trực tiếp đến nhà hoặc liên lạc qua điện thoại phụ huynh học sinh để tìm hiểu nguyên nhân và có biện pháp khắc phục. - Đối với học sinh chậm tiến, giáo viên gặp và trao đổi với phụ huynh đưa ra kế hoạch giáo dục cụ thể giúp học sinh học tốt hơn, nâng dần chất lượng học tập của lớp. - Giáo viên thường xuyên kiểm tra sách vở của học sinh, mỗi tháng đều kiểm tra, xếp loại vở sạch–chữ đẹp của từng học sinh và công bố kết quả trước lớp. Cuối tháng, giáo viên báo kết quả học tập của học sinh cho phụ huynh rõ thông qua sổ liên lạc, hoặc thông báo trực tiếp (nếu cần). Giáo viên luôn quan tâm đến từng đối tượng học sinh, sớm phát hiện những chuyển biến của học sinh để có kế hoạch phụ đạo học sinh yếu, bồi dưỡng học sinh khá, giỏi. Đặc biệt chú ý đến việc rèn luyện chữ viết: đúng, sạch, đẹp cho học sinh. IV. HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Giáo viên: Nguyễn Thị Nga –Trường Tiểu học Hướng Phùng Trang 7 “MỘT SỐ BIỆN PHÁP LÀM TÔT CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP” 2015- 2016 Từ năm học 1997-1998 đến nay. Bản thân tôi trực tiếp giảng dạy và chủ nhiệm các lớp học sinh, tôi đã áp dụng những biện pháp được nêu trên vào quá trình giảng dạy và tổ chức các hoạt động cho học sinh đều mang lại kết quả 15 năm liền tập thể lớp Tiên tiến. 5 năm liền lớp tôi chủ nhiệm đều có học sinh đạt danh hiệu cấp huyện và cấp tỉnh giữ vở sạch viết chữ đẹp cấp huyện. Năm học 2015-2016 được sự phân công của nhà trường, tôi giảng dạy lớp 1C. Trong thời gian dạy học vừa qua, bản thân tôi cũng như các tập thể học sinh do tôi trực tiếp chủ nhiệm và giảng dạy đã được nhà trường, Đội – Sao và các bạn đồng nghiệp cùng học sinh trong trường Tiểu học Hướng Phùng đánh giá rất cao trong mọi hoạt động giáo dục của lớp và là tập thể có nhiều thành tích về công tác tạo ra môi trường học tập thân thiện và học sinh tích cực. Từ những kết quả đạt được đó đã được các em học sinh hưởng ứng mạnh mẽ. - Bằng những kinh nghiệm làm công tác chủ nhiệm mà bản thân đã thực hiện qua nhiều năm, cùng với sự quyết tâm áp dụng một số kinh nghiệm nói trên đã làm lớp thay đổi một cách có hiệu quả, cụ thể như sau: - Ý thức tự quản lớp tốt, đội ngủ cán bộ lớp năng động nên giáo viên đỡ mất nhiều thời gian kiểm tra. - Sĩ số khá đảm bảo - Tạo được mối quan hệ chặt chẽ giữa nhà trường, gia đình và xã hội qua các cuộc họp phụ huynh, công tác xã hội hóa giáo dục: Phụ huynh luôn hợp tác, sẵn sàng tham gia các hoạt động nhân đạo, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thân thể cho học sinh. - Phong trào thi đua học tập và rèn luyện đạo đức tốt, nâng cao được hiệu quả giáo dục, cụ thể kết quả hai mặt giáo dục như sau: - Năm học 2015-2016 GVCN Lớp 1C đạt được chất lượng tiến bộ rỏ rệt như chất lượng Kiểm tra và đánh giá cuối học kỳ I: Giáo viên: Nguyễn Thị Nga –Trường Tiểu học Hướng Phùng Trang 8 “MỘT SỐ BIỆN PHÁP LÀM TÔT CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP” 2015- 2016 Hoàn thành tốt nội dung các môn học và hoạt động giáo dục: 07 em phụ đạo nâng cao chất lượng so với đầu năm là 20 em đã biết đọc và biết viết( danh sách học sinh cần phụ đạo 20em đầu năm, bây giờ còn lại 5em) C. PHẦN KẾT LUẬN I. BÀI HỌC RÚT RA TỪ THỰC HIỆN VÀ KẾT QUẢ. Học sinh phần đa là học sinh còn nhút nhát, thiếu tự tin. Giáo viên là người mẫu mực, giàu lòng vị tha, nhân ái, nhưng cần cương quyết và năng động, sáng tạo trong mọi hoạt động. Cần theo dõi, uốn nắn, giúp đỡ giáo dục thường xuyên, kịp thời và tôn trọng ý kiến học sinh, tạo điều kiện để các em hoạt động là chính. Còn giáo viên chỉ là người vạch ra kế hoạch, hướng dẫn, đánh giá và tổng kết các hoạt động. - Người giáo viên làm công tác chủ nhiệm phải nêu cao tinh thần trách nhiệm, lòng nhiệt tình với nghề nghiệp. Không ngừng tự học, tự rèn để nâng cao năng lực, hưởng ứng cuộc vận động: “Dân chủ-Kĩ cương-Tình thươngTrách nhiệm”. - Giáo viên phải là tấm gương sáng cho học sinh noi theo và sẵn sàng phục vụ: “Tất cả vì học sinh thân yêu”. Phấn đấu nâng cao hiệu quả giáo dục, duy trì thành quả phổ cập giáo dục tiểu học đúng độ tuổi, duy trì sĩ số lớp, chống lưu ban, bỏ học. Hưởng ứng tốt các phong trào thi đua của trường, của ngành. II. Ý NGHĨA CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM - Giúp giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm nhằm phát triển giáo dục toàn diện. - Giúp thầy và trò Dạy tốt – Học tốt nâng dần hiệu quả giáo dục của nhà trường. III. KHẢ NĂNG ỨNG DỤNG TRIỂN KHAI Giáo viên: Nguyễn Thị Nga –Trường Tiểu học Hướng Phùng Trang 9 “MỘT SỐ BIỆN PHÁP LÀM TÔT CÔNG TÁC CHỦ NHIỆM LỚP” 2015- 2016 - Nếu có điều kiện tôi sẽ đưa những kinh nghiệm của mình chia sẽ cùng với các đồng nghiệp ở trường để cùng nhau đưa chất lượng dạy và học ngày càng cao hơn. IV. NHỮNG KIẾN NGHỊ ĐỀ XUẤT - Để làm tốt công tác chủ nhiệm lớp ở trường tiểu học nhằm đáp ứng những yêu cầu của ngành, tôi xin có một số ý kiến sau: - Các cấp lãnh đạo ngành nên tổ chức các lớp bồi dưỡng công tác chủ nhiệm, hoặc nêu gương những giáo viên làm tốt công tác chủ nhiệm để học hỏi lẫn nhau. - Khi có những sáng kiến đạt hiệu quả, Phòng Giáo dụcvà Đào tạo nên có những khích lệ và đưa ra trước đội ngũ giáo viên cùng chia sẻ. Xác nhận của hiệu trưởng Quảng Trị, ngày 28/3/2016 Tôi xin cam đoan đây là SKKN của mình tôi viết.(Tuyệt đối không sao chép của ai khác.) Người thực hiện Nguyễn Thị Nga Giáo viên: Nguyễn Thị Nga –Trường Tiểu học Hướng Phùng Trang 10