Tài liệu Skkn hướng dẫn học sinh trong giờ tập đọc

PHỤ LỤC A - PHẦN MỞ ĐẦU:.............................................................................................2 I-LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:..................................................................................2 B - PHẦN NỘI DUNG...........................................................................................3 I/ CƠ SỞ LÝ LUẬN:..........................................................................................3 1- Mục đích nghiên cứu :................................................................................3 2- Phương pháp nghiên cứu :.........................................................................3 3- Đối tượng nghiên cứu:................................................................................3 II- CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH :.........................................................................4 1. Chuẩn bị:...................................................................................................4 Giáo viên làm mẫu:.................................................................................................4 2. Tiến hành thực hành:...............................................................................4 3. Các nhóm thảo luận, xử lý, trình bày kết quả:........................................4 III- KẾT LUẬN:....................................................................................................4 IV- Ý KIẾN ĐỀ XUẤT:........................................................................................5 1 SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM (Hướng dẫn học sinh thực hành trong giờ học Tin học ) A - PHẦN MỞ ĐẦU: I-LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI: Trong thời đại của chúng ta, sự bùng nổ CNTT đã tác động lớn đến công cuộc phát triển kinh tế xã hội. Đảng và Nhà nước đã xác định rõ ý nghĩa và tầm quan trọng của tin học và CNTT, cũng như những yêu cầu đẩy mạnh của ứng dụng CNTT trong dạy học, đào tạo nguồn nhân lực đáp ứng yêu cầu CNH, HĐH, mở cửa và hội nhập, hướng tới nền kinh tế tri thức của nước ta nói riêng, thế giới nói chung. Chính vì xác định được tầm quan trọng đó nên Nhà nước ta đã đưa môn tin học vào trong nhà trường ngay từ cấp tiểu học, học sinh được tiếp xúc với môn tin học để làm quen dần với lĩnh vực CNTT, tạo nền móng cơ sở ban đầu để học những phần nâng cao trong các cấp tiếp theo. - Trong bối cảnh toàn ngành Giáo Dục và Đào Tạo đang nỗ lực đổi mới phương pháp dạy học (PPDH) theo hướng phát huy tính tích cực chủ động của học sinh trong họat động học tập mà phương pháp dạy học là cách thức họat động của giáo viên trong việc chỉ đạo, tổ chức họat động học tập nhằm giúp học sinh chủ động đạt các mục tiêu dạy học. - Môn tin học ở bậc tiểu học bước đầu giúp học sinh làm quen với một số kiến thức ban đầu về CNTT như: Một số bộ phận của máy tính, một số thuật ngữ thường dùng, rèn luyện một số kỹ năng sử dụng máy tính, … Hình thành cho học sinh một số phẩm chất và năng lực cần thiết cho người lao động hiện đại như: + Góp phần hình thành và phát triển tư duy thuật giải. + Bước đầu hình thành năng lực tổ chức và xử lý thông tin. + Có ý thức và thói quen sử dụng máy tính trong hoạt động học tập, lao động xã hội hiện đại. + Có thái độ đúng khi sử dụng máy tính và các sản phẩm tin học. + Bước đầu hiểu khả năng ứng dụng CNTT trong học tập. + Có ý thức tìm hiểu CNTT trong các hoạt động xã hội. * Đặc biệt khi học sinh học các phần mềm như: + Phần mềm soạn thảo văn bản: Học sinh ứng dụng từ các môn học Tập Làm Văn để trình bày đoạn văn bản sao cho phù hợp, đúng cách. ứng dụng soạn thảo văn bản để soạn thảo giải những bài toán đã học ở bậc tiểu học. + Phần mềm vẽ: Học sinh ứng dụng trong môn Mỹ thuật, học được từ môn mỹ thuật để vẽ những hình ảnh sao cho sinh động, hài hoà thẩm mĩ. + Trong chương trình tin học ở bậc tiểu học được phân bố xen kẽ giữa các bài vừa học, vừa chơi. Điều đó sẽ rèn luyện cho học sinh óc tư duy sáng tạo trong quá trình chơi những trò chơi mang tính bổ ích giúp cho học sinh thư giãn sau những giờ học căng thẳng ở lớp, … - Vì vậy việc tổ chức cho học sinh thực hành trong giờ học Tin học cũng không kém phần quan trọng trong việc đổi mới PPDH nhằm góp phần nâng cao kỹ năng sử dụng máy tính cũng như tăng thêm sự hiểu biết của học sinh về máy tính. 2 - Qua việc nghiên cứu giảng dạy trên lớp cũng như những kinh nghiệm của bản thân tôi thấy việc tổ chức cho học sinh làm thực hành nhiều trên máy là một vấn đề hết sức cần thiết và phù hợp với đặc thù của môn học . B - PHẦN NỘI DUNG I/ CƠ SỞ LÝ LUẬN: Ngày nay với ngành công nghệ thông tin phát triển như vũ bảo, để cho học sinh được làm quen và tiếp cạnh được môn tin học là một vấn đề hết sức cần thiết. Vì vậy dạy học môn tin học ở cấp bậc Tiểu học ta cần rèn luyện cho học sinh đạt được: - Nắm được cấu trúc chung của máy tính điện tử. - Hiểu được nguyên lý hoạt động của máy tính điện tử. - Kỹ năng sử dụng và thao tác trên máy tính. - Kỹ năng vận dụng những kiến thức đã học vào thực hành. - Kỹ năng phân tích, xử lý các thông tin và các dữ liệu thu được từ các quan sát. - Học sinh thấy yêu thích môn học, thích tìm tòi và khám phá những kiến thức mới lạ. - Khối lượng nội dung của tiết học phải bố trí hợp lý để HS có thời gian dành cho các hoạt động và đáp ứng những yêu cầu sau: + Tạo điều kiện để cho học sinh có thể quan sát trực tiếp các hoạt động trên máy (Thông qua máy chiếu Projecter). + Tạo điều kiện để cho học sinh thu thập và xử lý thông tin, nêu ra được các vấn đề cần tìm hiểu. + Tạo điều kiện cho học sinh tiến hành thực hành nhiều trong giờ học. + Tạo điều kiện để cho học sinh trao đổi nhóm, tìm phương án giải quyết vấn đề, tiến hành thực hành, thảo luận kết quả và rút ra những kết luận cần thiết. + Giúp cho học sinh nắm được nội dung chính của bài học trên lớp. 1- Mục đích nghiên cứu : Nghiên cứu việc học sinh làm thực hành nhiều trong giờ học môn tin học nhằm tạo cho "Học sinh tích cực hơn trong việc học tập". Đồng thời giúp học sinh nắm vững kiến thức, từ đó học sinh tự tin hơn trong việc tiếp cận công nghệ thông tin, nâng cao chất lượng dạy trong các bộ môn, tạo môi trường giáo dục toàn diện hơn cho học sinh. 2- Phương pháp nghiên cứu : Việc làm thực hành nhiều trong giờ học tin học là bước đầu giúp cho học sinh yêu thích môn học thích tìm tòi, khám phá kiến thức mới lạ, giúp học sinh vận dụng kiến thức vào thực hành để các em nhớ kỹ và hiểu kiến thức vững chắc, sâu sắc hơn; tôi thực hiện bằng các phương pháp sau: - Phát vấn, đàm thoại. - Kiểm tra việc học tập của học sinh. - Kiểm tra thao tác, tìm kiếm thông tin trên máy tính của học sinh. 3- Đối tượng nghiên cứu: + Học sinh khối lớp 3,4,5 + Chương trình tin học tiểu học. 3 II/ CÁC BƯỚC TIẾN HÀNH: - Tổ chức HS làm thực hành nhằm rèn luyện cho HS kĩ năng sử dụng và vận dụng máy tính phổ biến, kĩ năng phân tích và xử lí các thông tin, các dữ liệu thu được từ thực hành. - Qua thưch hành học sinh có thái độ trung thực, tỉ mỉ, cẩn thận, chính xác và an toàn trong khi thực hành. - Làm thực là một hoạt động không thể thiếu trong giờ học tin học. Khi làm thực hành thành công thì HS cơ bản đã nắm được kiến thức, nội dung của bài học. Giáo viên phải suy nghĩ xem mình phải chuẩn bị những gì cho thực hành ở bài học này và những gì cho thực hành ở bài học khác, nhưng tổ chức cho HS làm thực hành ở những bài học khác nhau cũng có những đặc điểm chung: 1. Chuẩn bị: - HS: tổ chức HS làm thực hành chủ yếu trong hoạt động nhóm nên GV có thể chia lớp thành nhóm nhỏ (Mỗi nhóm 2 em ngồi một máy tùy thuộc vào tình hình cơ sở vật chất trường, lớp), có phân công cụ thể cho từng thành viên trong nhóm, mỗi thành viên thực hiện một công việc cụ thể (Trong nhóm tự phân công). - GV phải chuẩn bị máy chiếu, bài thực hành, máy tính. Giáo viên làm mẫu: GV có thể thực hiện cho HS xem trước các bước hoặc có những câu lệnh mà các em chưa từng thực hiện thì GV cũng có thể thao tác, đồng thời giải thích cho HS hiểu và thấy. 2. Tiến hành thực hành: Các nhóm HS đồng loạt tiến hành thực hành theo sự hướng dẫn của GV. Từng thành viên trong nhóm thực hiện nhiệm vụ của mình như đã phân công trong nhóm. 3. Các nhóm thảo luận, xử lý, trình bày kết quả: Sau khi các nhóm thực hiện thực hành xong (có thể trong quá trình thực hành) các nhóm tự thảo luận, xử lý kết quả của nhóm. III/ KẾT LUẬN: - Việc làm thực hành trên máy tính thường quan sát trên màn hình và tiếp xúc đến nguồn điện vì vậy GV yêu cầu các em ngồi đúng tư thế, khoảng cách để khi làm việc không bị ảnh hưỡng về mắt và cũng như thân thể, đồng thời phải biết thực hiện an toàn về điện. Trên bàn GV cần có cầu dao điều khiển điện cho cả lớp, ở cầu dao này dùng dây chì loại nhỏ để dễ ngắt mạch khi có sự cố. - Việc cho học sinh làm thực hành rất quan trọng, nên giáo viên phải tổ chức cho học sinh làm đều đặn và thường xuyên (từ đó tạo cho các em thói quen an toàn trong khi làm thực hành). - Qua việc giảng dạy, dự giờ ở những tiết Tin học có tổ chức cho HS làm thực hành thì thấy không khí lớp học rất sôi nổi, giúp cho học sinh tiếp thu bài tốt hơn, các em rất say mê trong những thực hành do chính tay mình làm sản phẩm, qua đó những kiến thức được khắc sâu hơn vì kiến thức Tin học thường xuất phát từ những thực hành chứng minh. Tuy nhiên để việc làm thực hành thành công hơn thì giáo viên phải biết tổ chức hợp lý mới có kết quả tốt, phải chọn những phương pháp tối ưu, dễ hiểu, dễ làm. 4 - Để nâng cao chất lượng của việc dạy và học môn tin học ở cấp Tiểu học, thì việc tổ chức cho học sinh làm thực hành là rất cần thiết và có vai trò quan trọng, quyết định đến chất lượng dạy và học của đặc thù bộ môn. Làm những thực hành từ đơn giản đến phức tạp giúp học sinh nắm vững, đào sâu, mở rộng kiến thức, từ đó giúp học sinh tiếp cận được khoa học công nghệ ngày nay. Qua tìm hiểu tình hình thực tế ở các tiết có làm thực hành cho thấy học sinh rất ham thích làm thực hành, nhớ bài học lâu hơn, giúp học sinh kỹ năng làm các bài tập thực tế hiệu quả hơn. Do đó cần phải quan tâm đến việc làm thực hành của học sinh ở các nhóm nhất là cho học sinh biết rõ được mục đích thực hành. - Giáo viên muốn dạy được tốt, nâng cao chất lượng học tập của học sinh thì trường phải có phòng máy đầy đủ để học sinh có điều kiện thực hành, giáo viên phải làm thực hành thử đi thử lại nhiều lần, kỹ càng trước khi lên lớp. Muốn vậy giáo viên phải không ngừng học hỏi nâng cao kiến thức, kĩ năng, thao tác thực hành vững vàng … để nâng cao chất lượng giảng dạy của mình. IV/ Ý KIẾN ĐỀ XUẤT: 1. Giáo viên: Giáo viên phải được đào tạo đạt chuẩn để thích ứng với những thay đổi về chức năng, nhiệm vụ rất đa dạng và phức tạp của mình, nhiệt tình trong công tác giảng dạy cũng như trong công cuộc đổi mới giáo dục. 2. Học sinh: Phải có ý thức trách nhiệm về kết quả học tập của mình và kết quả chung của lớp, biết tự học và tranh thủ học ở mọi nơi, mọi lúc, bằng mọi cách, phát triển các loại hình tư duy biện chứng, lôgíc, hình tượng, tư duy kĩ thuật. 3. Chương trình và sách giáo khoa: Phải giảm bớt khối lượng kiến thức nhồi nhét, tạo điều kiện cho thầy trò tổ chức những hoạt động học tập tích cực; tăng cường loại câu hỏi phát triển trí thông minh; câu hỏi trắc nghiệm; giảm bớt những kết luận áp đặt, tăng cường những gợi ý để học sinh tự nghiên cứu bài học. 4. Thiết bị dạy học Thiết bị dạy học là điều kiện không thể thiếu được cho việc triển khai chương trình, sách giáo khoa nói chung và đặc biệt cho việc triển khai đổi mới phương pháp dạy học hướng vào hoạt động tích cực, chủ động của học sinh. Để đáp ứng yêu cầu này thì phương tiện, thiết bị dạy học phải đầy đủ máy tính cho học sinh thực hành (2em/máy), tạo điều kiện thuận lợi cho học sinh thực hiện hoạt động độc lập hoặc hoạt động theo nhóm. Cơ sở vật chất của nhà trường cũng cần hỗ trợ đắc lực cho việc tổ chức dạy học được thay đổi dễ dàng, linh hoạt, phù hợp với dạy học cá thể, dạy học hợp tác. 5. Đổi mới đánh giá kết quả học tập của học sinh. Đánh giá là một khâu quan trọng không thể thiếu được trong qúa trình giáo dục. Đánh giá thường nằm ở giai đoạn cuối cùng của một giai đoạn giáo dục và sẽ trở thành khởi điểm của một giai đoạn giáo dục tiếp theo với yêu cầu cao hơn, chất lượng mới hơn trong cả một qúa trình giáo dục. Đổi mới phương pháp dạy học được chú trọng để đáp ứng những yêu cầu mới của mục tiêu nên việc kiểm tra, đánh giá phải chuyển biến mạnh theo hướng phát triển trí thông minh sáng tạo của học sinh, khuyến khích vận dụng linh hoạt các kiến thức kĩ năng đã học vào những tình huống thực tế, làm bộc lộ những cảm xúc, thái 5 độ của học sinh trước những vấn đề nóng hổi của đời sống cá nhân, gia đình và cộng đồng. 6. Trách nhiệm quản lý: Hiệu trưởng chịu trách nhiệm trực tiếp về việc đổi mới phương pháp dạy học ở trường mình, đặt vấn đề này ở tầm quan trọng đúng mức trong sự phối hợp các hoạt động toàn diện của nhà trường. Hiệu trưởng cần trân trọng, ủng hộ, khuyến khích mỗi sáng kiến, cải tiến dù nhỏ của giáo viên, đồng thời cũng cần biết hướng dẫn, giúp đỡ giáo viên vận dụng các phương pháp dạy học tích cực thích hợp với môn học, đặc điểm học sinh, điều kiện dạy và học ở địa phương, làm cho phong trào đổi mới phương pháp dạy học ngày càng rộng rãi, thường xuyên và có hiệu quả hơn. * Đối với môn tin học: - Cần trang bị đầy đủ máy tính cho các em (2em/máy) và phương tiện cũng như những trang thiết bị dạy học đầy đủ hơn, để giáo viên đỡ mất thời gian trong việc chuẩn bị trước khi lên lớp từ đó nâng cao chất lượng học tập của học sinh hơn nữa. - Trong phân môn Tin học ở bậc tiểu học có một số phần mềm học tập nên yêu cầu phải cung cấp đầy đủ các thiết bị như: tai nghe, nối mạng INTERNET để giúp HS tìm kiếm thông tin và làm thực hành được tốt hơn. Trên đây là kinh nghiệm nhỏ được đúc rút từ quá trình làm việc của bản thân. Rất mong được sự tham gia đóng góp của các cấp chỉ đạo và các bạn đồng nghiệp. Xin chân thành cảm ơn! Gio Linh, ngày 28 tháng 4 năm 2016 Người viết Nguyễn Đăng Hải. 6