Tài liệu Skkn chu nhiem

SKKN: Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm tại trường Trung học phổ thông dân tộc nội trú huyện Đăk Glong, Đăk Nông. MỤC LỤC 1. PHẦN MỞ ĐẦU......................................................................................1 1.1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI..........................................................................1 1.2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU.................................................................2 1.3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU...............................................................2 1.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU.........................................................2 1.5. GIỚI HẠN PHẠM VI NHIÊN CỨU....................................................2 2. NỘI DUNG...............................................................................................3 2.1. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ.........................................................3 2.2. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ............................................................5 2.3. CÁC BIỆN PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ......5 2.3.1. Biện pháp 1: Lập kế hoạch công tác chủ nhiệm lớp...........................5 2.3.2. Biện pháp 2: Chọn đội ngũ cán sự lớp..............................................7 2.3.3. Biện pháp 3: Đặt trọng tâm vào vai trò đoàn kết của tập thể lớp.......9 2.3.4. Biện pháp 4: Tổ chức cho học sinh kí cam kết thi đua giữa các tổ. .10 2.3.5. Biện pháp 5: Luôn phối hợp với giáo viên bộ môn, giáo viên chủ nhiệm các lớp khác và ban quản lí nội trú..................................................10 2.3.6. Biện pháp 6: Kết hợp chặt chẽ với các tổ chức đoàn thể khác trong nhà trường..........................................................................................................11 2.3.7. Biện pháp 7: Thường xuyên giữ liên lạc với phụ huynh học sinh....11 2.3.8. Biện pháp 8: Làm bạn với học sinh, thường xuyên gần gũi, quan tâm học sinh cả trong giờ học lẫn trong cuộc sống...........................................12 2.3.9. Biện pháp 9: GVCN phải “công tâm”..............................................14 2.3.10. Biện pháp 10: GVCN là “Tấm gương sáng” cho học sinh noi theo14 Giáo viên: Lê Thị Thanh 1 Trường THPT DTNT Đăk Glong SKKN: Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm tại trường Trung học phổ thông dân tộc nội trú huyện Đăk Glong, Đăk Nông. 2.3.11. Biện pháp 11 : Là cầu nối giữa học sinh với BGH Nhà trường.....14 2.3.12. Biện pháp 12: Luôn giữ lời hứa......................................................15 2.4. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC......................................................................15 2.4.1. Về khối lượng công việc..................................................................15 2.4.2. Về chất lượng công việc...................................................................16 2.4.3. Khả năng áp dụng.............................................................................17 2.4.4. Thời gian áp dụng.............................................................................17 3. KẾT LUẬN – ĐỀ XUẤT.......................................................................17 3.1. KẾT LUẬN.........................................................................................17 3.2. ĐỀ XUẤT............................................................................................18 3.2.1. Đối với chính quyền địa phương......................................................18 3.2.2. Đối với nhà trường............................................................................18 3.2.2. Đối với phụ huynh học sinh..............................................................18 TÀI LIỆU THAM KHẢO..........................................................................20 PHỤ LỤC MỘT SỐ HÌNH ẢNH MINH HỌA CHO SKKN Giáo viên: Lê Thị Thanh 2 Trường THPT DTNT Đăk Glong SKKN: Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm tại trường Trung học phổ thông dân tộc nội trú huyện Đăk Glong, Đăk Nông. 1. PHẦN MỞ ĐẦU 1.1. LÍ DO CHỌN ĐỀ TÀI Một trong những nhiệm vụ quan trọng nhất của người giáo viên ở các trường phổ thông là công tác chủ nhiệm lớp. Công tác chủ nhiệm lớp đòi hỏi ở người giáo viên không chỉ có ở tấm lòng nhân ái, nhiệt tình với thế hệ trẻ, mà điều cần thiết là phải có được sự vững vàng về năng lực sư phạm, các kỹ năng giáo dục, nghệ thuật ứng xử sư phạm phù hợp với đặc điểm tâm sinh lý và trình độ nhận thức của học sinh. Chính vì thế, khi nhận trách nhiệm trước nhà trường việc quản lí toàn diện một lớp học, mỗi giáo viên chủ nhiệm (GVCN) đều rất lo lắng. Bởi GVCN lớp là người chịu trách nhiệm thực hiện mọi quyết định quản lý của hiệu trưởng đối với lớp và các thành viên trong lớp. GVCN lớp là người vạch kế hoạch, tổ chức cho lớp mình thực hiện các chủ đề theo kế hoạch và theo dõi, đánh giá việc thực hiện của các học sinh. GVCN lớp phải biết phối hợp với các giáo viên bộ môn, quản sinh chỉ huy quản lý học sinh trong lớp về học tập, lao động, rèn luyện... Nhìn chung, công việc của GVCN là công việc vừa “khó” vừa “khổ” song đối với trường Dân tộc nội trú (DTNT), nơi mà 100% học sinh là người dân tộc thiểu số, độ “khó”, “khổ” của GVCN nặng hơn các trường phổ thông vì học sinh ăn ở, học tập tại trường nên người giáo viên phải bao quát tất cả mọi mặt của học sinh. Để quản lí lớp học sinh ở trường DTNT, người giáo viên phải có phương pháp phù hợp với đặc điểm tâm lí của học sinh dân tộc, tạo được uy tín, sự thân mật gần gũi với học sinh thì mới đạt hiệu quả công việc được như mong muốn. Là giáo viên công tác tại trường trung học phổ thông DTNT Đăk Glong, ngoài công việc đứng lớp giảng dạy, tôi được giao chủ nhiệm lớp 8 gồm 27 học sinh. Qua quá trình làm công tác chủ nhiệm, tôi nhận thấy rằng đa số các em rất hiếu động, tò mò, thông minh, thích khám phá nhưng vốn tiếng Việt còn hạn chế nên đa phần học sinh còn còn rất rụt rè, ngại nói, ngại giao tiếp,... Mặc dù trường có tổ chức khá nhiều hoạt động tập thể, các phong trào thi đua Giáo viên: Lê Thị Thanh 3 Trường THPT DTNT Đăk Glong SKKN: Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm tại trường Trung học phổ thông dân tộc nội trú huyện Đăk Glong, Đăk Nông. cho học sinh tham gia để các em có cơ hội rèn luyện, thể hiện mình nhưng các em còn thụ động, chưa nhiệt tình nên kết quả đạt được chưa cao. Điều đó khiến tôi trăn trở, tìm tòi các giải pháp để nhằm nâng cao hiệu quả các hoạt động của học sinh. Đó là lí do tôi chọn nghiên cứu và thử nghiệm chuyên đề. “Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm tại trường Trung học phổ thông dân tộc nội trú huyện Đăk Glong, Đăk Nông”. 1.2. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU Để đào tạo các thế hệ học sinh thành những chủ nhân tương lai của đất nước, giúp các em rèn luyện thể chất, tạo thói quen sinh hoạt lành mạnh, hoàn thiện nhân cách và nâng cao kĩ năng sống cho học sinh ở trường phổ thông DTNT có nhiều cấp học. Góp phần nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm lớp, thực hiện có hiệu quả các nhiệm vụ giáo dục của nhà trường. 1.3. ĐỐI TƯỢNG NGHIÊN CỨU - Học sinh khối 8 năm học 2012 – 2013. 1.4. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU Các phương pháp sử dụng trong nghiên cứu là: - Phương pháp điều tra viết. - Phương pháp phỏng vấn. - Phương pháp tham khảo tài liệu. - Phương pháp trắc nghiệm khách quan. 1.5. GIỚI HẠN PHẠM VI NGHIÊN CỨU - Đề tài được thực hiện ở trường trung học phổ thông DTNT Đăk Glong. Giáo viên: Lê Thị Thanh 4 Trường THPT DTNT Đăk Glong SKKN: Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm tại trường Trung học phổ thông dân tộc nội trú huyện Đăk Glong, Đăk Nông. 2. NỘI DUNG 2.1. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA VẤN ĐỀ Chúng ta ai cũng biết, lứa tuổi học sinh trung học cơ sở (THCS) đặc điểm tâm sinh lý hết sức điển hình. Đây là thời kỳ quá độ chuyển từ trẻ em sang giai đoạn người lớn. Những đặc điểm tâm lý, trình độ hiểu biết, vốn sống của học sinh THCS còn nhiều hạn chế. Xét về tâm sinh lý lứa tuổi học sinh Trung học cơ sở là lứa tuổi hiếu động và hiếu thắng, nhiều nông nổi do sự phát triển tâm sinh lý chưa hoàn chỉnh, là lứa tuổi đang trong quá trình hình thành và phát triển nhân cách. Quá trình hình thành cái mới diễn ra không đồng đều ở các mặt trong mỗi cá nhân. Không thể phủ nhận vai trò của GVCN ở trường THCS, nếu như xác định đúng vị trí, nhiệm vụ, biết tổ chức giáo dục, vì vậy không thể không cần có một người thường xuyên hướng dẫn giúp đỡ, chỉ bảo cho các em. Để làm tốt điều này, GVCN phải thực hiện tốt những nhiệm vụ của một thầy cô giáo phải nắm được đường lối quan điểm lí luận giáo dục, đồng thời giáo dục học sinh những phẩm chất đạo đức, rèn luyện năng lực để trở thành công dân tốt mai sau. Trường trung học phổ thông DTNT huyện Đăk Glong được đặt trên địa bàn trung tâm huyện, gần trường là các cơ quan Đài phát thanh - truyền hình, ngân hàng, trung tâm thương mại huyện,... Học sinh của trường đa số là con em các dân tộc ít người như: Mạ, M’Nông, Mông, Tày, Nùng… Các em ở độ tuổi từ 12 đến 18 tuổi, là lứa tuổi đang phát triển mạnh về tâm sinh lí, mặc dù khá rụt rè nhưng do trường ở địa bàn dân cư, lại được phụ huynh học sinh cho tiền tiêu vặt và không có sự quản lí chặt chẽ của cha mẹ nên việc la cà hàng quán, chơi game, tò mò khám phá bạn khác giới….là không thể tránh khỏi. Các em còn nhỏ, lại phải sống xa gia đình, không có người dìu dắt định hướng nên không tránh khỏi những sai lầm đáng tiếc. Mặt khác, tất cả học sinh đều ở nội trú nên việc sinh hoạt, tâm lí tình cảm có nhiều biến chuyển. Trong hoàn cảnh như vậy, sự gần gũi, động viên, dạy dỗ và định hướng của GVCN là rất quan trọng. Thực tế, các giáo viên chủ nhiệm đã thực hiện Giáo viên: Lê Thị Thanh 5 Trường THPT DTNT Đăk Glong SKKN: Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm tại trường Trung học phổ thông dân tộc nội trú huyện Đăk Glong, Đăk Nông. nhiệm vụ khá đầy đủ theo quy định nhưng do chưa nắm bắt được tâm tư, tình cảm của các em, chưa thật sự hiểu các em nên nhiều khi hiệu quả công việc còn thấp. Lớp chủ nhiệm của tôi là lớp 8, gồm 27 học sinh (gồm các dân tộc Mạ, M’Nông, Mông, Tày). Tất cả các em là học sinh dân tộc thiểu số, việc tiếp thu kiến thức còn hạn chế, sự quan tâm đến chất lượng giáo dục của phụ huynh học sinh còn ít. Mặt khác, ý thức học tập của các em chưa cao. Nhiều học sinh lớn tuổi so với quy định, sự phát triển về tâm sinh lí không đồng đều. Đây là lứa tuổi tâm sinh lý có sự phát triển và thay đổi khá nhiều, việc quan tâm định hướng cho các em có nhận thức đúng về nhiệm vụ học tập và rèn luyện luôn được tôi đặt lên hàng đầu. 2.2. THỰC TRẠNG CỦA VẤN ĐỀ Qua mấy năm công tác chủ nhiệm tại trường Trung học phổ thông dân tộc nội trú (THPT DTNT), với công tác chủ nhiệm đối tượng là học sinh dân tộc thiểu số, được nhà nước nuôi, nhà trường quản lí 24h/24h, học ngày 2 buổi chính khóa, không phải tham gia giúp đỡ bố mẹ những công việc hàng ngày. Mọi hoạt động vui chơi giải trí, sinh hoạt của các em diễn ra ở trường đều cần có sự giám sát của GVCN. Năm đầu tiên tiếp nhận công tác, tôi được phân công dạy bộ môn công nghệ và kiêm chủ nhiệm lớp 8. Sĩ số lớp là 27, trong đó có 17 nữ, 100% học sinh là dân tộc thiểu số. Đa số các em rất ngoan, đặc biệt hoạt động phong trào rất sôi nổi, có năng khiếu văn nghệ, thể dục thể thao. Nhưng đến với các em trong giờ học, các em rất thụ động, lười suy nghĩ, ngại tranh luận, ngại trình bày vấn đề khó, sợ nói sai các bạn cười. Các em yếu về tư duy lí luận, tư duy sáng tạo, tư duy khoa học. Cụ thể các em chỉ thích học thuộc, khi trình bày vấn đề đã học, các em ghi nhớ máy móc, rời rạc thiếu lô gic. Các em không nghịch, nói chuyện trong giờ học như người Kinh nhưng đầu không suy nghĩ, học chậm nhớ, mau quên, dẫn đến lười học bài, còn ỷ lại. Mặt khác, ý thức học tập của học sinh chưa cao, sự quan tâm đến Giáo viên: Lê Thị Thanh 6 Trường THPT DTNT Đăk Glong SKKN: Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm tại trường Trung học phổ thông dân tộc nội trú huyện Đăk Glong, Đăk Nông. việc học của phụ huynh học sinh còn ít, vì vậy học sinh dễ bỏ học. Trước khó khăn đó, tôi cố gắng để công tác chủ nhiệm của mình đạt hiệu quả. 2.3. CÁC BIỆN PHÁP ĐÃ TIẾN HÀNH ĐỂ GIẢI QUYẾT VẤN ĐỀ Qua quá trình chủ nhiệm lớp, tìm hiểu về hoàn cảnh, tính cách, sở thích của học sinh, tâm sinh lí lứa tuổi học sinh và tham khảo các ý kiến của đồng nghiệp cũng như tài liệu tham khảo, để nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm, tôi đã dùng những giải pháp như sau: 2.3.1. Biện pháp 1: Lập kế hoạch công tác chủ nhiệm lớp Để công tác chủ nhiệm đạt kết quả như mong muốn đòi hỏi người GVCN phải lập kế hoạch chủ nhiệm lớp. Giáo viên: Lê Thị Thanh 7 Trường THPT DTNT Đăk Glong SKKN: Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm tại trường Trung học phổ thông dân tộc nội trú huyện Đăk Glong, Đăk Nông. Ảnh1: Kế hoạch năm học. Giáo viên: Lê Thị Thanh 8 Trường THPT DTNT Đăk Glong SKKN: Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm tại trường Trung học phổ thông dân tộc nội trú huyện Đăk Glong, Đăk Nông. Xây dựng kế hoạch chủ nhiệm lớp, người GVCN cần chú ý bám sát các mục tiêu, nhiệm vụ và kế hoạch công tác giáo dục của trường, của ngành; đặc điểm tình hình lớp, số lượng, mặt mạnh, mặt yếu, thuận lợi, khó khăn, học sinh có năng khiếu về các lĩnh vực, học sinh cá biệt; đặc điểm gia đình học sinh. Sau khi nắm các cơ sở trên, GVCN lập kế hoạch hoạt động cho năm học, cơ cấu lớp, mục tiêu phấn đấu (học tập, nề nếp, các phong trào khác) biện pháp thực hiện. Từ kế hoạch cả năm GVCN lần lượt lập kế hoạch tháng, tuần. 2.3.2. Biện pháp 2: Chọn đội ngũ cán sự lớp Lựa chọn Ban cán sự lớp là khâu cực kì quan trọng góp phần đưa phong trào của lớp phát triển theo hướng tích cực. Ban cán sự lớp là những hạt nhân nòng cốt, là đầu tàu trong tất cả các công việc. Không phải khi nào GVCN cũng có mặt trên lớp, do đó Ban cán sự lớp chính là đại diện cho lớp, chịu trách nhiệm trước giáo viên chủ nhiệm. Làm tốt khâu này sẽ quyết định một nửa thành công trong công tác chủ nhiệm của người giáo viên. Tôi xác định, lớp muốn mạnh thì ngoài sự cố gắng của giáo viên, vai trò quản lí của đội ngũ các sự lớp là rất quan trọng vì các em cùng trang lứa, cùng nhiệm vụ, cùng hoàn cảnh xa nhà nên dễ hiểu nhau hơn. Vì thế nên ngay từ đầu năm, tôi đã tổ chức bầu cán sự lớp bằng hình thức bỏ phiếu kín để chọn đội ngũ cán sự lớp là những em có uy tín trong lớp, giao cho các em các nhiệm vụ cụ thể phù hợp với khả năng, sở trường để các em phát huy được những năng lực vốn có của bản thân. Trong quá trình thực hiện nhiệm vụ, học sinh chia sẻ kinh nghiệm quản lí, điều hành với nhau để cùng rút kinh nghiệm. Học sinh được phân công làm cán sự lớp sẽ có khả năng lãnh đạo, mạnh dạn hơn, linh hoạt hơn, tự tin hơn, có nhiều cơ hội để thể hiện bản thân, đó cũng chính là cơ hội cho các em rèn kĩ năng sống. Sau này, trong cuộc sống, các học sinh đó sẽ có bản lĩnh, để thành công hơn trong cuộc sống. Giáo viên: Lê Thị Thanh 9 Trường THPT DTNT Đăk Glong SKKN: Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm tại trường Trung học phổ thông dân tộc nội trú huyện Đăk Glong, Đăk Nông. Ảnh 2: Danh sách cán bộ lớp Cụ thể: Giáo viên: Lê Thị Thanh 10 Trường THPT DTNT Đăk Glong SKKN: Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm tại trường Trung học phổ thông dân tộc nội trú huyện Đăk Glong, Đăk Nông. - Lớp trưởng: Nhiệm vụ cụ thể của lớp trưởng là quản lí 15 phút đầu giờ, theo dõi chung các hoạt động của lớp, tổng hợp kết quả thi đua và điều hành tiết sinh hoạt cuối tuần. - Lớp phó học tập : theo dõi nề nếp học tập chung của lớp để tổng hợp và đánh giá hoạt động học tập của lớp vào tiết sinh hoạt cuối tuần. - Lớp phó phụ trách lao động: Phân công, theo dõi, đôn đốc công tác lao động, vệ sinh lớp và khu vực…tổng hợp để đánh giá vào tiết sinh hoạt cuối tuần. - Lớp phó phụ trách Văn – Thể: Theo dõi, đôn đốc các hoạt động văn nghệ, thể dục giữa giờ, tổng hợp để đánh giá vào tiết sinh hoạt. - Các trưởng phòng: Đôn đốc, theo dõi, nề nếp sinh hoạt của thành viên trong phòng. Báo cáo kịp thời với giáo viên GVCN về những bất thường xảy ra trong phòng. - Các tổ trưởng: Trực tiếp quản lí, đôn đốc tổ viên thực hiện nhiệm vụ, báo cáo với lớp trưởng, lớp phó tình hình của tổ vào cuối tuần. 2.3.3. Biện pháp 3: Đặt trọng tâm vào vai trò đoàn kết của tập thể lớp Các hoạt động của tập thể lớp luôn luôn đòi hỏi sự tham gia của tất cả các thành viên trong lớp. Do đó để xây dựng tập thể đoàn kết, xây dựng phong trào thi đua của lớp, giáo viên chủ nhiệm cần nêu cao truyền thống học tập của trường, của lớp ở những năm học trước, từ đó có tác dụng cổ vũ, khích lệ các em vươn lên để giữ vững truyền thống đó; phát huy năng lực của các thành viên tích cực trong lớp; Đề ra tiêu chí thi đua đầu năm học, tổ chức tổng kết đánh giá hàng tuần, hàng tháng, tuyên dương khen thưởng những tổ, nhóm, cá nhân thực hiện tốt phong trào thi đua. Tăng cường vận động, thuyết phục, kích thích lòng nhiệt tình, sự say mê hoạt động đồng thời nhắc nhở, uốn nắn kịp thời những học sinh có hành vi chây lười làm ảnh hưởng đến hoạt động giáo dục chung. 2.3.4. Biện pháp 4: Tổ chức cho học sinh kí cam kết thi đua giữa các tổ Giáo viên: Lê Thị Thanh 11 Trường THPT DTNT Đăk Glong SKKN: Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm tại trường Trung học phổ thông dân tộc nội trú huyện Đăk Glong, Đăk Nông. - Tâm lí chung của học sinh dân tộc là rất sợ bị thua kém, hay mặc cảm, tự ti khi không bằng bạn bè, các em rất muốn cố gắng học tập rèn luyện để thi đua với nhau cùng tiến bộ. - Tuổi của các em học sinh ở trường DTTNT có nhiều cấp học dao động từ 12 đến 20 tuổi. Đây là lứa tuổi các em thích thể hiện với bạn bè về khả năng, bản lĩnh cũng như tất cả các mặt khác với bạn bè. Nắm bắt được đặc điểm tâm lí này, giáo viên chia học sinh theo tổ, mỗi tổ đều có đủ đối tượng Giỏi, Khá, Trung bình. Giao chỉ tiêu cho các tổ thực hiện trong năm học và tổ chức cho các em kí cam kết thi đua, đăng kí các “Đôi bạn cùng tiến”, “nhóm học tốt”, có kiểm tra đánh giá kết quả vào cuối mỗi đợt thi đua; tổng hợp, khen thưởng và cuối học kì và cuối năm học. 2.3.5. Biện pháp 5: Luôn phối hợp với giáo viên bộ môn, giáo viên chủ nhiệm các lớp khác và ban quản lí nội trú - Giáo viên bộ môn là người trực tiếp giảng dạy trên lớp, theo dõi, đánh giá năng lực, ý thức của học sinh trong từng môn học. - Ban quản lí nội trú là người quản lí các em ngoài giờ học. Là người kiểm tra, đánh giá việc chấp hành nề nếp, nội quy và lối sống của các em trong kí túc xá. Đây là nguồn lực rất tốt để phối hợp làm tốt công tác chủ nhiệm. GVCN thường xuyên trao đổi với giáo viên bộ môn, quản sinh về ý thức, thái độ của học sinh trong các giờ học, giờ nghỉ để uốn nắn, răn đe kịp thời các trường hợp đặc biệt. Ngoài ra, tôi và GVCN các lớp khác cũng thường xuyên trao đổi, chia sẻ kinh nghiệm công tác để chất lượng, hiệu quả công việc được tốt hơn. 2.3.6. Biện pháp 6: Kết hợp chặt chẽ với các tổ chức đoàn thể khác trong nhà trường Bên cạnh đó giáo viên chủ nhiệm cần chú ý rèn luyện đạo đức, tác phong của bản thân, nêu cao trách nhiệm với công tác, với học sinh, đi đầu trong các phong trào; luôn đổi mới hình thức tổ chức các hoạt động một cách sáng tạo Giáo viên: Lê Thị Thanh 12 Trường THPT DTNT Đăk Glong SKKN: Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm tại trường Trung học phổ thông dân tộc nội trú huyện Đăk Glong, Đăk Nông. để tạo không khí vui vẻ, tạo sự đoàn kết trong tập thể lớp; kết hợp chặt chẽ với các tổ chức đoàn thể khác trong nhà trường để tạo sự đồng bộ trong khi giáo dục, nâng cao chất lượng của các phong trào lớp. Ngày nay, cuộc sống hiện đại có những tác động không nhỏ tới ngành giáo dục, do đó công tác chủ nhiệm lớp đặt trên vai của người giáo viên ngày càng nặng nề. Song dù thế nào trọng trách giáo dục đào tạo người học vẫn luôn đòi hỏi mỗi người thầy, người cô tình yêu, sự tâm huyết đối với nghề. 2.3.7. Biện pháp 7: Thường xuyên giữ liên lạc với phụ huynh học sinh Nhằm nâng cao nhận thức và tạo điều kiện cho học sinh tham gia tích cực các phong trào hoạt động cũng như để tạo điều kiện thuận lợi cho giáo viên chủ nhiệm, trong phiên họp phụ huynh đầu năm nên phổ biến cho phụ huynh nội dung các phong trào, nêu rõ tình hình lớp chủ nhiệm, những nội dung cần sự phối hợp giữa nhà trường và phụ huynh. Để tiện việc trao đổi thông tin, tránh đi lại nhiều, giáo viên chủ nhiệm đề nghị phụ huynh cung cấp số điện thoại liên lạc và lập thành danh bạ điện thoại cho lớp, cung cấp số điện thoại của giáo viên chủ nhiệm, của trường để phụ huynh tiện liên hệ khi cần thiết; chủ động tiếp xúc với gia đình học sinh đặc biệt là những học sinh có hoàn cảnh khó khăn, neo đơn, tạo sự gần gũi, thân thiện, giúp học sinh tự tin và yên tâm hơn trong học tập và rèn luyện. GVCN ghi số điện thoại của phụ huynh học sinh để thông báo thời gian họp, khi học sinh ốm đau… trao đổi với phụ huynh những vấn đề về thái độ, ý thức của học sinh, tổ chức họp phụ huynh định kì theo kế hoạch của nhà trường, gặp gỡ phụ huynh đột xuất ( khi có tình hình đặc biệt…), thông báo tình hình học tập, rèn luyện của học sinh cho phụ huynh nắm để phụ huynh cùng giúp đỡ chăm sóc, giáo dục các em. 2.3.8. Biện pháp 8: Làm bạn với học sinh, thường xuyên gần gũi, quan tâm học sinh cả trong giờ học lẫn trong cuộc sống - Thời gian học sinh ở trường có thể bằng, thậm chí nhiều hơn ở nhà ( nhất là với học sinh nội trú trường THPT DTNT Đăk Glong), con người nói chung Giáo viên: Lê Thị Thanh 13 Trường THPT DTNT Đăk Glong SKKN: Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm tại trường Trung học phổ thông dân tộc nội trú huyện Đăk Glong, Đăk Nông. và học sinh cũng vậy, luôn khao khát được yêu thương, được vỗ về, an ủi. Vậy nên, nếu người GVCN nào dành cho học sinh thái độ, tình cảm như của mẹ dành cho con, hiệu quả công tác chủ nhiệm sẽ lớn hơn rất nhiều so với GVCN lạnh lùng, thờ ơ không gần gũi yêu thương học sinh. - Ở cái lứa tuổi mới lớn, tâm lí học sinh có nhiều thay đổi, nhu cầu chia sẻ tâm tư, tình cảm, trao đổi phương pháp học tập… của học trò là rất lớn. Có những điều các em không nói với mẹ, không nói với thầy cô mà chỉ tâm sự với bạn. - Bởi vậy, nếu GVCN tạo được niềm tin tưởng, sự thân thiện gần gũi với học sinh, các em sẵn sàng tâm sự, kể cả những điều sâu kín nhất của lứa tuổi. Khi đó, GVCN có cơ hội hiểu các em hơn, tư vấn và gỡ rối cho các em những băn khoăn của tuổi mới lớn, những mâu thuẫn của quan hệ học trò, thậm chí cả những khúc mắc trong gia đình… Khi “là người bạn” của các em, không hề làm giảm vị thế của GVCN mà trái lại, uy tín của người GVCN tăng lên đồng thời tạo lập một môi trường, một không khí gần gũi, thân thiện đoàn kết trong lớp. Thực tế, nhiều GVCN vẫn cho rằng, chủ nhiệm lớp nghĩa là chỉ phải có trách nhiệm với học sinh trong giờ hành chính, giờ lên lớp. Thời gian còn lại là công việc của quản sinh. Quan niệm đó là rất sai lầm. Với đối tượng học sinh lớp 8, tuổi các em còn nhỏ, bản tính thường tò mò, nghịch ngợm, thích khám phá nên việc mắc lỗi trong học tập cũng như trong cuộc sống là khó tránh khỏi. Ngoài ra, có những học sinh có hoàn cảnh rất khó khăn như mồ côi cha, mẹ, nhà nghèo… các em này thường sống rất khép kín, ngại giao tiếp, không thích kết bạn, không thích ồn ào nên khó hòa đồng. Học tập trong môi trường trường DTNT, các em phải xa gia đình và sống tự lập. Nếu không có người lớn chỉ bảo, giúp đỡ thì các em rất dễ bị lôi kéo vào những việc xấu. Trong lúc này, người GVCN cần hiểu được điều đó để luôn đồng hành cùng các em, gần gũi tâm sự để hiểu hơn về tâm lí của các em; hướng dẫn, tư vấn, giúp đỡ các em trong cuộc sống như một người thân thật sự. Có như vậy, học Giáo viên: Lê Thị Thanh 14 Trường THPT DTNT Đăk Glong SKKN: Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm tại trường Trung học phổ thông dân tộc nội trú huyện Đăk Glong, Đăk Nông. sinh mới thực sự tin tưởng, và hợp tác để người giáo viên hoàn thành nhiệm vụ. Với quan điểm như vậy, tôi thường dành nhiều thời gian để trò chuyện với các em (Có thể lồng ghép trong giờ học hoặc lên phòng ở của các em lúc ngoài giờ, tham gia các trò chơi vận động cùng các em, cùng các em làm đèn lồng, tập văn nghệ,…), qua đó tìm hiểu thêm về hoàn cảnh gia đình, tính cách, sở thích,… của các em, từ đó đề ra kế hoạch giáo dục cụ thể, nội dung phù hợp với từng đối tượng học sinh. Ảnh 3: Cô trò làm đèn lồng vui trung thu 8/2012. 2.3.9. Biện pháp 9: GVCN phải “công tâm” - Một lớp học từ 28- 30 học sinh với sự đa dạng về tính cách, với sự phức tạp của tâm lý lứa tuổi không thể tránh khỏi những mâu thuẫn xung đột trong tập thể lớp và các phát sinh các tình huống giáo dục - Vì vậy, người GVCN phải là một nhà tâm lý, biết kìm chế căng thẳng và quản lý cảm xúc bản thân, hiểu quy luật phát triển tâm lý và các điều kiện phát triển tâm lí ở lứa tuổi học sinh để từ đó xây dựng kế hoạch công tác chủ nhiệm cho phù hợp và hiệu quả. Giáo viên: Lê Thị Thanh 15 Trường THPT DTNT Đăk Glong SKKN: Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm tại trường Trung học phổ thông dân tộc nội trú huyện Đăk Glong, Đăk Nông. GVCN phải là một “luật sư”, một nhà quản lý, một vị“ thẩm phán” giỏi để bào chữa và giải quyết một cách thuyết phục, thỏa đáng những mâu thuẫn xung đột trong tập thể lớp. 2.3.10. Biện pháp 10: GVCN là “Tấm gương sáng” cho học sinh noi theo - Trong thực tiễn giáo dục nói chung và trong công tác chủ nhiệm nói riêng không có phương pháp giáo dục nào hiệu quả và thuyết phục bằng… bản thân nhà giáo dục! - Để trở thành người GVCN tốt, người giáo viên cần có cái Tâm và cái Tài. Là “người mẹ giàu lòng yêu thương”; là “người bạn chân thành, vị tha”; là “luật sư am hiểu luật”; là “vị thẩm phán công bằng nghiêm minh”; là “nhà khoa học với vốn tri thức phong phú”. Khi hội tụ đủ các phẩm chất và yếu tố bản thân người GVCN lớp tự tỏa sáng và học sinh sẽ noi theo. 2.3.11. Biện pháp 11 : Là cầu nối giữa học sinh với BGH Nhà trường Ở trường DTNT, mọi hoạt động của học sinh đều diễn ra tại trường. Học sinh đang độ tuổi mới lớn nên có nhu cầu lớn về ăn uống, vui chơi… Mặc dù trường đã có nhiều sự đầu tư để nhằm đáp ứng nhu cầu chính đáng đó của các em nhưng do số lượng học sinh đông ( 220 hs/ 7lớp), nhiều em chưa có ý thức giữ gìn của công nên cơ sở vật chất hỏng hóc, thiếu thốn chưa đáp ứng được đầy đủ cho các em. Trong mỗi giờ sinh hoạt 15 phút đầu giờ, sinh hoạt lớp cuối tuần, học sinh phản ánh rất nhiều ý kiến, nguyện vọng lên nhà trường. GVCN phải là người truyền đạt những nguyện vọng của học sinh đến ban giám hiệu (BGH) và là người tham mưu để BGH hiểu thêm về học sinh, từ đó có kế hoạch cụ thể phù hợp với nhu cầu của học sinh. 2.3.12. Biện pháp 12: Luôn giữ lời hứa Với học sinh, nhất là học sinh dân tộc, việc giáo viên giữ lời hứa là rất quan trọng. Với học sinh nhỏ, điều đó càng quan trọng hơn. Vì với các em, thầy cô giáo như “thần tượng” nên thầy cô nói gì, với các em cũng đều đúng. Nắm bắt được đặc điểm tâm lí này, người GVCN cần khéo léo, không nên hứa những điều mình không chắc chắn và khi đã hứa điều gì là phải làm cho Giáo viên: Lê Thị Thanh 16 Trường THPT DTNT Đăk Glong SKKN: Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm tại trường Trung học phổ thông dân tộc nội trú huyện Đăk Glong, Đăk Nông. bằng được. Điều đó không chỉ đáp ứng các yêu cầu thiết yếu cho học sinh mà qua đó, giáo viên còn giáo dục cho các em biết giữ chữ “Tín”, giáo dục các em biết suy nghĩ chín chắn hơn khi quyết định một điều gì trong cuộc sống, đồng thời còn góp phần giáo dục đạo đức cho các em. 2.4. KẾT QUẢ ĐẠT ĐƯỢC Khi áp dụng các giải pháp nêu trên vào quá trình thực hiện công tác chủ nhiệm tại trường THPT DTNT Đăk Glong, tôi thấy: 2.4.1. Về khối lượng công việc: Các nhiệm vụ nhà trường, tổ chức Đội TNTP Hồ Chí Minh giao như: Nhiệm vụ học tập, quét dọn khu vực vệ sinh được phân công, chăm sóc bồn hoa cây cảnh, dọn vệ sinh trong khuôn viên trường, các buổi lao động, tham gia các phong trào văn hóa văn nghệ … dưới sự chỉ đạo, đôn đốc, động viên của GVCN, ban cán sự lớp đã phát huy rất tốt vai trò quản lí; các thành viên trong lớp đoàn kết, phát huy tính tự quản, thực hiện tốt nhiệm vụ, đảm bảo khối lượng công việc được giao đúng thời gian quy định. Trong thi đua học tập, các em hào hứng lập các “đôi bạn cùng tiến”, “nhóm học tốt”, ( Gồm 14 đôi, 4 nhóm ), hăng hái thi đua giữa các đôi bạn, nhóm bạn. Các giờ học ở lớp luôn đạt chất lượng tốt; Các giờ tự học, các em luôn trật tự, tự giác học bài. Về đời sống kí túc, các em biết tự lo cho bản thân trong sinh hoạt; ăn, ở hợp vệ sinh, gọn gàng ngăn nắp. Thành viên các phòng luôn đoàn kết, biết chia sẻ, giúp đỡ nhau những lúc khó khăn, đối xử với nhau hòa nhã, thân thiết như người thân trong gia đình. 2.4.2. Về chất lượng công việc: Với sự sát sao, gần gũi của GVCN, lớp 8 luôn hoàn thành tốt mọi công việc được giao. Học sinh ngoan, ý thức học tập, rèn luyện tốt, biết sống tốt, sống có văn hóa, cư xử đúng mực với bạn bè, lễ phép với thầy cô giáo, nhân viên trong trường. Lớp luôn đứng đầu trong mỗi đợt thi đua của trường, luôn đạt thứ hạng cao trong các hoạt động thi đua của Đội. Trong mỗi đợt tổng kết Giáo viên: Lê Thị Thanh 17 Trường THPT DTNT Đăk Glong SKKN: Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm tại trường Trung học phổ thông dân tộc nội trú huyện Đăk Glong, Đăk Nông. thi đua của trường, của Đội, lớp có nhiều cá nhân đạt danh hiệu Thi đua xuất sắc. Kết quả cụ thể: * Xếp loại hai mặt giáo dục học kì I: Tổng số học sinh: 27 học sinh HỌC LỰC SỐ TỈ LỆ(%) GIỎI (TỐT) KHÁ TRUNG BÌNH YẾU KÉM HẠNH KIỂM SỐ TỈ LỆ (%) LƯỢNG LƯỢNG (HS) 3 10 14 00 00 (HS) 26 1 11,11 37,04 51,85 00 00 96,3 3,7 - 01 học sinh đạt giải ba, 01 học sinh đạt giải khuyến khích kì thi học sinh giỏi môn văn cấp huyện. * Các phong trào thi đua: - Đạt giải Nhất 3/4 đợt thi đua. - Xếp loại hàng tuần: Đạt 37/37 tuần loại A. - Đạt giải Nhất cuộc thi Tìm hiểu về luật phòng chống ma túy, giải Nhất toàn đoàn trong Hội thi văn nghệ chào mừng ngày 20 – 11, giải nhất cuộc thi làm đèn lồng vui đêm hội trăng rằm do Liên đội trường tổ chức. - 01 học sinh đạt giải nhì chỉ huy đội giỏi cấp huyện, 1 học sinh đạt giải 3 cuộc thi em yêu lịch sử Việt Nam. - Lớp đạt tập thể tiên tiến năm học 2012 – 2013. - 03 đội viên được tặng Giấy khen của Liên đội vì đã có thành tích xuất sắc trong phong trào công tác đội của trường năm học 2012 - 2013. 2.4.3. Khả năng áp dụng: Sáng kiến kinh nghiệm này là những kinh nghiệm của bản thân tôi đúc rút trong thực tế 03 năm giảng dạy và làm công tác chủ nhiệm tại trường THPT DTNT Đăk Glong. Thiết nghĩ, các trường Phổ thông DTNT đều có những Giáo viên: Lê Thị Thanh 18 Trường THPT DTNT Đăk Glong SKKN: Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm tại trường Trung học phổ thông dân tộc nội trú huyện Đăk Glong, Đăk Nông. điểm chung nhất định nên sáng kiến này có thể áp dụng không chỉ trong trường DTNT Đăk Glong mà còn có thể áp dụng trong các trường DTNT, bán trú hệ Trung học cơ sở, trung học phổ thông có nhiều cấp học của các huyện trong toàn tỉnh. 2.4.4. Thời gian áp dụng: - Nghiên cứu và thử nghiệm: năm học 2012 – 2013. - Áp dụng: năm học 2012 – 2013, 2013 – 2014. Giáo viên: Lê Thị Thanh 19 Trường THPT DTNT Đăk Glong SKKN: Giải pháp nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm tại trường Trung học phổ thông dân tộc nội trú huyện Đăk Glong, Đăk Nông. 3. KẾT LUẬN – ĐỀ XUẤT 3.1. KẾT LUẬN Đa số học sinh ở các trường dân tộc nội trú đều rất nhút nhát, kĩ năng giao tiếp còn nhiều hạn chế. Tình trạng nghỉ học còn nhiều, sự tiếp thu bài của học sinh còn chậm. Trên đây là những giải pháp của bản thân tôi nhằm nâng cao hiệu quả công tác chủ nhiệm trong trường THPT DTNT Đăk Glong. Rất mong nhận được sự góp ý từ các đồng nghiệp. 3.2. ĐỀ XUẤT 3.2.1. Đối với chính quyền địa phương: - Kính mong UBND các xã và các cấp trong toàn huyện quan tâm hơn nữa đối với công tác giáo dục. - Hỗ trợ về vật chất đối những em học sinh có hoàn cảnh gia đình khó khăn. Phối hợp với nhà trường trong việc vận động, nhắc nhở cũng như tạo điều kiện để con em mình có cơ hội, điều kiện học tập. 3.2.2. Đối với nhà trường: - Làm sân chơi cho học sinh giải trí: Đá bóng, đá cầu, đánh bóng chuyền, …vào buổi chiều. - Quan tâm hơn nữa đến đời sống vật chất, tinh thần của học sinh. - Tổ chức buổi lễ kỉ niệm ngày truyền thống các dân tộc cho học sinh trong trường. 3.2.2. Đối với phụ huynh học sinh: - Quan tâm, tạo điều kiện cho con em mình được theo học. - Đầu tư, khuyến khích, động viên con em mình học tập. - Phối hợp với GVCN trong việc nhắc nhở, uốn nắn học sinh. Giáo viên: Lê Thị Thanh 20 Trường THPT DTNT Đăk Glong