Tài liệu Sàng lọc một số thực vật có khả năng ức chế enzyme tyrisinase và tối ưu quy trình chiết của thực vật có hoạt tính tốt nhất

ĈҤI HӐC QUӔC GIA TP. HCM 75ѬӠ1*ĈҤI HӐC BÁCH KHOA --------*------- 9lj7+ӎ ÁI XUÂN SÀNG LӐC MӜT SӔ THӴC VҰT CÓ KHҦ 1Ă1*ӬC CHӂ ENZYME TYROSINASE VÀ TӔ,Ѭ848< TRÌNH CHIӂT CӪA THӴC VҰT CÓ HOҤT TÍNH TӔT NHҨT Chuyên ngành: Kӻ Thuұt Hóa Hӑc Mã sӕ: 60520301 LUҰ19Ă17+Ҥ&6Ƭ TP. HӖ &+Ë0,1+WKiQJQăP 2021 ii &Ð1*75Î1+ĈѬӦ&+2¬17+¬1+7Ҥ, 75ѬӠ1*ĈҤ,+Ӑ&%È&+.+2$±Ĉ+4*-HCM &iQEӝKѭӟQJGүQNKRDKӑF76+j&ҭP$QK &iQEӝFKҩPQKұQ[pW3*676%ҥFK/RQJ*LDQJ &iQEӝFKҩPQKұQ[pW3*6760DL+XǤQK&DQJ /XұQYăQWKҥFVƭÿѭӧFEҧRYӋWҥL7UѭӡQJĈҥLKӑF%iFK.KRDĈ+4*7S+&0 QJj\WKiQJQăP7UӵFWX\ӃQ 7KjQKSKҫQ+ӝLÿӗQJÿiQKJLiOXұQYăQWKҥFVƭJӗP 3*676/r7Kӏ+ӗQJ1KDQ - &KӫWӏFK 3*676%ҥFK/RQJ*LDQJ - 3KҧQELӋQ 3*6760DL+XǤQK&DQJ - 3KҧQELӋQ 763KDQ1JX\ӉQ4XǤQK$QK - 7KѭNê 76/r9NJ+j - Ӫ\YLrQ ;iFQKұQFӫD&KӫWӏFK+ӝLÿӗQJÿiQKJLi/9Yj7UѭӣQJ.KRDTXҧQOêFKX\rQ QJjQKVDXNKLOXұQYăQÿmÿѭӧFVӱDFKӳDQӃXFy &+Ӫ7ӎ&++Ӝ,ĈӖ1* 75ѬӢ1*.+2$.Ӻ7+8Ұ7+Ï$+Ӑ& 3*676/r7Kӏ+ӗQJ1KDQ *6763KDQ7KDQK6ѫQ1DP iii ĈҤ,+Ӑ&48Ӕ&*,$73+&0 75ѬӠ1*ĈҤ,+Ӑ&%È&+.+2$ &Ӝ1*+Ñ$;­+Ӝ,&+Ӫ1*+Ƭ$9,ӊ71$0 ĈӝFOұS- 7ӵGR- +ҥQKSK~F 1+,ӊ09Ө/8Ұ19Ă17+Ҥ&6Ƭ +ӑWrQKӑFYLrQ 9lj7+ӎÈ,;8Æ106+9 1Jj\WKiQJQăPVLQK1ѫLVLQK.LrQ*LDQJ &KX\rQQJjQK.ӻ7KXұW+yD+ӑF 0mVӕ : 60520301 I. 7Ç1Ĉӄ TÀI : SÀNG LӐC MӜT SӔ THӴC VҰT CÓ KHҦ 1Ă1*ӬC CHӂ ENZYME TYROSINASE VÀ TӔ,Ѭ848<75Î1+&+,ӂT CӪA THӴC VҰT CÓ HOҤT TÍNH TӔT NHҨT 1+,ӊ09Ө9¬1Ӝ,'81* - 6ѫEӝKyDFҩXWU~FKyDKӑFFӫDORҥLWKӵFYұWEDRJӗPOiWUӭQJFiOiJLҩSFiOi әLOiQJKӇOirau sam. - ;iFÿӏQKKjPOѭӧQJSRO\SKHQROYjIODYRQRLGFӫDORҥLWKӵFYұW - ;iFÿӏQKWKӵFYұWFyNKҧQăQJӭFFKӃHQ]\PHW\URVLQDVHWӕWQKҩW - 7ӕLѭXKyDÿLӅXFKLӃWFӫDWKӵFYұWFyNKҧQăQJӭFFKӃHQ]\PHW\URVLQDVHWӕWQKҩW - ;iFÿӏQKFiFKRҥWWtQKNKiQJR[\KyDFӫDFiFORҥLWKӵFYұWYjPүXFDRVDXNKLWӕL ѭX II. 1*¬<*,$21+,ӊ09Ө22/02/2021 III. 1*¬<+2¬17+¬1+1+,ӊ09Ө05/12/2021 IV. &È1%Ӝ+ѬӞ1*'Ү176+j&ҭP$QK 7S+&0QJj\«WKiQJ«QăP &È1%Ӝ+ѬӞ1*'Ү1 &+Ӫ1+,ӊ0%Ӝ0Ð1Ĉ¬27Ҥ2 76+j&ҭP$QK 3*676/r7Kӏ+ӗQJ1KDQ 75ѬӢ1*.+2$.Ӻ7+8Ұ7+Ï$+Ӑ& *6763KDQ7KDQK6ѫQ1DP i /Ӡ,&Ҧ0Ѫ1 ĈӇ có thӇ hoàn thành luұQYăQWӕt nghiӋp, tôi xin gӱi lӡi cҧPѫQVkXVҳFÿӃn toàn thӇ các thҫ\F{WURQJWUѭӡQJĈҥi hӑc Bách Khoa-Ĉ+4*73+&0ÿmWұn tình dҥy dӛ tôi trong suӕt thӡi gian theo hӑc tҥLWUѭӡQJĈһc biӋt, tôi xin gӱi lӡi cҧPѫQFKkQ WKjQKÿӃn: TS. Hà Cҭm Anh ± QJѭӡLÿmKѭӟng dүn tôi rҩt tұn tình vӅ nӝi dung nghiên cӭu, hӛ trӧ thao tác thí nghiӋPYjÿӝng viên tinh thҫn tôi rҩt nhiӅu trong suӕt quá trình thӵc hiӋn luұQYăQQj\ TS. Lê Xuân TiӃQÿmFKRW{LQKLӅu ý kiӃQKD\ÿӇ hoàn thành nӝLGXQJFNJQJQKѭ quyӇn luұQYăQWӕt nghiӋp. Em Lê Minh Tҩn ÿmÿӗng hành cùng tôi trong quá trình thӵc hiӋn luұQYăQQj\ Các thҫy cô khoa Kӻ thuұt Hóa hӑc nói chung và bӝ môn Kӻ thuұt HӳXFѫQyL ULrQJÿmWUX\ӅQÿҥt kiӃn thӭFFKX\rQQJjQKĈk\OjQӅn tҧng vӳng chҳFÿӇ tôi hoàn thành luұQYăQFNJQJOjKjQKWUDQJNLӃn thӭc cho nghӅ nghiӋp cӫa tôi sau này. Các bҥn cùng làm thí nghiӋm luұQYăQYӟi tôi tҥLSKzQJ%Yj%ÿmFKLD sҿ nhӳng kinh nghiӋm và hӛ trӧ tôi rҩt nhiӅu trong suӕt quá trình thӵc hiӋn luұn YăQ Cha mҽ và mӑLQJѭӡLWURQJJLDÿuQKOX{QOjFKӛ dӵa tinh thҫn vӳng chҳc, giúp tôi có thêm nghӏ lӵFYѭӧWTXDNKyNKăQWURQJVXӕt quãng thӡi gian hӑc tұp xa nhà. Mһc dù tôi ÿmFӕ gҳng rҩt nhiӅXÿӇ hoàn thiӋn luұQYăQQKѭQJNK{QJWKӇ tránh khӓi nhӳng thiӃu sót. Rҩt mong nhұQÿѭӧc nhӳng ý kiӃQÿyQJJySTXêJLiFӫa thҫy cô và các bҥn. Tôi xin chân thành cҧPѫQ Xin kính chúc tҩt cҧ các thҫy cô và các bҥn nhӳng lӡi chúc tӕWÿҽp nhҩt! 1Jѭӡi thӵc hiӋn luұQYăQ 9NJ7Kӏ Ái Xuân ii 7Ï07Ҳ7 Nghiên cӭXÿmWKӵc hiӋQVѫEӝ hóa bӝ máy thӵc vұt cӫa QăP ÿӕLWѭӧng bao gӗm lá trӭng cá, lá giҩp cá, lá әi, lá nghӇ, lá rau sam. KӃt quҧ cho thҩ\FiFÿӕLWѭӧQJÿӅu có chӭa các hӧp chҩt thuӝc nhóm polyphenol, flavonoid, tannin và alkaloid. KӃt quҧ sàng lӑc hoҥt tính ӭc chӃ enzyme tyrosinase cӫa QăP ÿӕLWѭӧng cho thҩy lá nghӇ có hoҥt tính ӭc chӃ enzyme tyrosinase mҥnh nhҩt vӟi giá trӏ IC50 = 169,87 µg/mL. Ngoài ra, lá nghӇ còn cho thҩy khҧ QăQJNKiQJR[\KyDFDRQKҩt vӟi giá trӏ IC50 là 10,41 µg/mL, theo sau là lá әi, lá trӭng cá lá rau sam và lá giҩSFi6DXÿyWӕLѭX KyDÿLӅu kiӋn chiӃt cӫa mүu lá nghӇ bҵQJSKѭѫQJSKiSEӅ mһWÿiSӭng theo hàm mөc tiêu là khҧ QăQJ ӭc chӃ enzyme tyrosinase và hàm mөF WLrX Oj KjP Oѭӧng flavonoid tәng. KӃt quҧ nghiên cӭXÿmFKӍ ra rҵQJÿLӅu kiӋn trích ly thích hӧSÿӇ lá nghӇ có khҧ QăQJӭc chӃ enzyme tyrosinase tӕt nhҩt là nӗQJÿӝ ethanol 63%, nhiӋt ÿӝ 56,5oC, thӡi gian chiӃt 13,96 phút và tӍ lӋ rҳn:lӓng 1:8,18 g/mL và giá trӏ IC50 tҥi ÿLӇPQj\Oj —JP/ĈLӅu kiӋn trích ly thích hӧS ÿӇ lá nghӇ FyKjPOѭӧng flavonoid tӕt nhҩt là nӗQJÿӝ ethanol 62%, nhiӋWÿӝ 53oC, thӡi gian chiӃt 60 phút và tӍ lӋ rҳn:lӓng 1:9,46 JP/YjKjPOѭӧng polyphenol tәng ӣ ÿLӇm này là 530 mg/g. Ngoài ra, mүu cao tӕLѭXNKҧ QăQJӭc chӃ HQ]\PHW\URVLQDVHFzQÿѭӧc nghiên cӭu khҧ QăQJNKiQJR[\KyDYjFKRNӃt quҧ WѭѫQJÿѭѫQJFKӭQJGѭѫQJYLWDPLQ&Yӟi giá trӏ IC50 là 6,97 µg/mL. iii ABSTRACT Preliminary assessment chemical structure of five materials including Muntingia calabura L. leaves, Houttuynia cordata Thunb. leaves, Psidium guajava L. Leaves, Persicaria pulchra (Bl.) Soják leaves, and Portulaca oleracea L leaves were conducted. Results showed that all of the plants contained the compound of polyphenol group, flavonoid group, tannin group, and alkaloid group. The result of screening of tyrosinase inhibitory activity of five plants showed that Persicaria pulchra (Bl.) Soják leaves had the most potential tyrosinase inhibitory activity with IC50 value of 169.87µg/mL, followed by Psidium guajava L. leaves, Muntingia calabura L. leaves, Portulaca oleracea L leaves, and Houttuynia cordata Thunb. leaves. Moreover, screening four plants for antioxidant activity was also conducted and results showed that Persicaria pulchra (Bl.) Soják leaves had the best antioxidant activity compared to the others with IC50 value of 10.41µg/mL. Then, tyrosinase inhibitory activity and total flavonoid content from Persicaria pulchra (Bl.) Soják leaves are optimized by response surface methodology. Research results indicated that the best extraction conditions for tyrosinase inhibitory activity were extraction solvent of 63% ethanol, temperate extraction of 56.5oC, solid-to-solvent ratio of 1:8.18 g/mL, and extraction time of 13.96 minutes and the value of IC50 was 112.29 µg/mL. Furthermore, the best extraction conditions for total flavonoid content were extraction solvent of 62% ethanol, temperate extraction of 53oC, solid-to-solvent ratio of 1:9.46 g/mL, and extraction time of 60 minutes, and the value of the total polyphenol content was 530 mg/g. Additionally, the optimized sample of tyrosinase inhibitory activity was also studied the antioxidation activity and gave best results with IC50 value of 6.97 µg/mL. that were equivalent to the antioxidant activity of positive control (Vitamin C). iv /Ӡ,&$0Ĉ2$1 7{L[LQFDPÿRDQÿk\ OjF{QJ WUuQK QJKLrQFӭXNKRDKӑFFӫDULrQJW{LYjFKѭD WӯQJÿѭӧFVӱGөQJÿӇ EҧRYӋPӝWKӑFYӏ QjR0ӑLVӵJL~SÿӥFKR YLӋFWKӵF KLӋQ QJKLrQFӭXQj\ÿmÿѭӧFFҧPѫQYjFiFVӕOLӋXVӱGөQJSKkQWtFKWURQJOXұQiQFy QJXӗQJӕFYjWUtFKÿүQU}UjQJWKHRÿ~QJTX\ÿӏQK 73+ӗ&Kt0LQKQJj\WKiQJQăP 7iFJLҧ 9NJ7KӏÈL;XkQ v MӨC LӨC /Ӡ,&Ҧ0Ѫ1 ............................................................................................................ i 7Ï07Ҳ7 ................................................................................................................. ii ABSTRACT ............................................................................................................. iii /Ӡ,&$0Ĉ2$1 .................................................................................................... iv MӨC LӨC ................................................................................................................. v '$1+0Ө&+Î1+ ................................................................................................. ix DA1+0Ө&%Ҧ1* ............................................................................................... xii '$1+0Ө&3+Ө/Ө& ........................................................................................ xiii D$1+0Ө&7Ӯ9,ӂ77Ҳ7 ................................................................................. xv &KѭѫQJ0ӢĈҪ8................................................................................................. 1 Ĉһt vҩQÿӅ ............................................................................................................ 1 1.2. Mөc tiêu và phҥm vi nghiên cӭu ......................................................................... 2 1.3. Cҩu trúc luұQYăQ ................................................................................................. 2 &KѭѫQJ27Ә1*48$1......................................................................................... 4 2.1&iF\ӃXWӕFKtQKFӫDPjXGD ............................................................................... 4 2.1.1. Melanin ....................................................................................................... 4 2.1.2. Enzyme tyrosinase ....................................................................................... 7 2.2. Các hӧp chҩt có khҧ QăQJӭc chӃ enzyme tyrosinase ......................................... 9 2.2.1. Các chҩt ӭc chӃ tyrosinase có nguӗn gӕc tӯ tәng hӧp ............................... 10 &iFKӧSFKҩWӭFFKӃW\URVLQDVHFyQJXӗQJӕFWӵQKLrQ ............................. 12 2ĈӕLWѭӧng nghiên cӭu khҧ QăQJOjPWUҳng da ................................................... 16 2.4.1. Lá trӭng cá (Muntingia calabura L. ± Muntingiaceae) ............................. 17 vi /iJLҩSFiHouttuynia cordata Thunb. ± Saururaceae) ............................ 18 /iәLPsidium guajava L. ± Myrtaceae) ................................................... 20 /iQJKӇPersicaria pulchra (Bl.) Soják ± Polygonaceae) ........................ 22 2.4.5. Rau sam (Portulaca oleracea L) ................................................................ 23 &KѭѫQJ31Ӝ,'81*9¬3+ѬѪ1*3+È31*+,Ç1&Ӭ8 .......................... 25 3.1. 1JX\rQOLӋX ....................................................................................................... 25 3+yDFKҩWYjWKLӃWEӏVӱGөQJ .............................................................................. 25 3.2.1. Hóa chҩt sӱ dөng ........................................................................................ 25 3.2.2. ThiӃt bӏ sӱ dөng ......................................................................................... 25 3.3. Nӝi dung thӵc nghiӋm ....................................................................................... 26 3.43KѭѫQJSKiSQJKLrQFӭX ................................................................................... 26 3KѭѫQJSKiS[iFÿӏQKÿӝWURWRjQSKҫQ ......................................................... 26 3KѭѫQJSKiSÿRÿӝҭP ................................................................................... 27 3KѭѫQJSKiSFKLӃt cao tәng ........................................................................... 27 3KѭѫQJSKiSVѫEӝ thӵc vұt ........................................................................... 28  ĈӏQK OѭӧQJ KjP OѭӧQJ IODYRQRLG WKHR SKѭѫQJ SKiS DOXPLQXP FKORULGH ± AlCl3 ......................................................................................................................... 29 3KѭѫQJSKiSÿiQKJLiKRҥt tính ӭc chӃ enzyme tyrosinase ........................... 31 3.3.8. ĈiQKJLiKRҥWWtQKNKiQJR[\KyDWKHRSKѭѫQJSKiS'33+ ........................ 33 3KѭѫQJSKiSWӕLѭXKyDEҵng bӅ mһWÿiSӭng (RSM). .................................. 34 &KѭѫQJ47+Ӵ&1*+,ӊ09¬.ӂ748Ҧ ....................................................... 38 4.1. Chuҭn bӏ nguyên liӋu ......................................................................................... 38 4.2. HiӋu suҩt thu cao tәng ....................................................................................... 39 vii 4.3. KӃt quҧ hoҥWKyDVѫEӝ ...................................................................................... 41 4.4. ĈӏQKOѭӧng flavonoid tәng ................................................................................ 43 4.5. Khҧo sát hoҥt tính ӭc chӃ enzyme tyrosinase.................................................... 44 4.6. Khҧo sát hoҥt tính kháng oxy hóa ..................................................................... 46  ;iF ÿӏQK ÿLӅu kiӋn trích ly thích hӧS ÿӇ tӕL ѭX KyD KRҥt tính ӭc chӃ enzyme tyrosinase bҵQJSKѭѫQJSKiSEӅ mһWÿiSӭng (RSM) ............................................. 47 ;iFÿӏnh vùng khҧo sát cӫa yӃu tӕ nӗQJÿӝ cӗn ............................................ 48 ;iFÿӏnh vùng khҧo sát cӫa yӃu tӕ nhiӋt ÿӝ ................................................... 50 ;iFÿӏnh vùng khҧo sát cӫa yӃu tӕ tӍ lӋ rҳn-lӓng ........................................... 51 ;iFÿӏnh vùng khҧo sát cӫa yӃu tӕ thӡi gian chiӃt ......................................... 52 4.7.5. Mã hóa vùng khҧo sát và kӃ hoҥch thí nghiӋm .............................................. 53 4.8. KӃt quҧ các thí nghiӋm quy hoҥch và phân tích tӕL ѭX KyD KRҥt tính ӭc chӃ enzyme tyrosinase..................................................................................................... 54 4.8.1. KӃt quҧ các thí nghiӋm quy hoҥch ................................................................. 54 4.8.2. Phân tích sӵ WѭѫQJWiFJLӳa mô hình và thӵc nghiӋm .................................... 57 ;iFÿӏnh mӭFÿӝ tӕLѭXWK{QJTXDÿiSӭng bӅ mһt ....................................... 60 4.8.4. Dӵ ÿRiQÿLӇm tӕLѭX ....................................................................................... 62 4.9. KӃt quҧ các thí nghiӋm quy hoҥch và phân tích tӕLѭXKyDKjPOѭӧng flavonoid .................................................................................................................................. 63 4.9.1. KӃt quҧ các thí nghiӋm quy hoҥch ................................................................. 63 3KkQWtFKYjÿiQKJLiNӃt quҧ ......................................................................... 66 4.9.3. Dӵ ÿRiQÿLӇm tӕLѭX ....................................................................................... 69 ĈiQKJLiNKҧ QăQJӭc chӃ enzyme tyrosinase cӫa mүu cao tӕLѭXKRҥt tính ӭc chӃ enzyme tyrosinase và mүu cao tӕLѭXKyDKjPOѭӧng favonoid ........................ 70 viii ĈiQKJLiKRҥt tính kháng oxy hóa cӫa mүu cao tӕLѭX .................................. 71 &KѭѫQJ5. KӂT LUҰN VÀ KIӂN NGHӎ............................................................. 73 DANH MӨC CÁC CÔNG BӔ KHOA HӐ&«««««««««««««....76 TÀI LIӊU THAM KHҦO ..................................................................................... 76 PHӨ LӨC ................................................................................................................ 89 LÝ Lӎ&+75Ë&+1*$1*«««««««««««««««««««« ix '$1+0Ө&+Î1+ Hình 2. 1. Cҩu trúc cӫa melanin ................................................................................. 4 Hình 2. 2. BҧQÿӗ phân bӕ màu da trên thӃ giӟi ......................................................... 5 Hình 2. 3. 4X\WUuQKVLQKWәQJKӧSPHODQLQ>@ ....................................................... 6 Hình 2. 4. Cҩu trúc enzyme tyrosinase ӣ mӝWÿѫQYӏ tӃ bào [23] ............................... 7 Hình 2. 5. Ĉӗng liên kӃt vӟi histamin trong vùng hoҥWÿӝng cӫa tyrosinase [23] ..... 8 Hình 2. 6. Quá trình oxy hóa phenol vӟi xúc tác cӫa enzyme tyrosinase .................. 8 Hình 2. 7. Các dҥng oxi hóa cӫa enzyme tyrosinase .................................................. 9 Hình 2. 8. Cҩu trúc N-hydroxy-1¶-phenylurea và N-phenylthiourea ...................... 10 Hình 2. 9. Cҩu trúc cӫa tropolon và 4-hexylresorcinol ............................................ 11 Hình 2. 10. Cҩu trúc cӫa captopril, penicillamin và methimazol ............................. 12 Hình 2. 11. Mӝt sӕ hӧp chҩt thuӝc nhóm flavonoid ................................................. 13 Hình 2. 12. Mӝt sӕ hӧp chҩt thuӝc nhóm Aldehyde ................................................ 14 Hình 2. 13. Cҩu trúc cӫa azelaic acid (dicacboxylic acid) ....................................... 15 Hình 2. 14. Cҩu trúc cӫa kojic acid .......................................................................... 16 Hình 2. 15. Cây trӭng cá........................................................................................... 17 Hình 2. 16. &k\JLҩSFi ............................................................................................ 19 Hình 2. 17. &ҩXWU~FFӫDTXHUFLWULQYjFHSKDUDGLRQH% ........................................... 20 Hình 2. 18. /iәL ....................................................................................................... 20 Hình 2. 19. /iQJKӇ .................................................................................................. 22 Hình 2. 20. Lá rau sam ............................................................................................. 23 Hình 3. 1. 6ѫÿӗ quy trình chiӃt cao cӫDFiFÿӕLWѭӧng nghiên cӭu ........................ 28 Hình 3. 2. Quy trình lұSÿѭӡng chuҭn quercetin ...................................................... 30 x Hình 3. 3. 4X\WUuQKÿӏQKOѭӧng flavonoid cӫa mүu ................................................ 30 Hình 3. 4. Ĉӗ thӏ ÿӝ hҩp thu cӫa quercetin ............................................................... 31 Hình 3. 5. 4X\WUuQKNKҧRViWKRҥWWtQKӭFFKӃHQ]\PHW\URVLQDVH .......................... 32 Hình 3. 6. Phҧn ӭng cӫa gӕc tӵ do DPPH và chҩt chӕng oxy hóa ........................... 33 Hình 3. 7. Quy trình khҧo sát hoҥt tính kháng oxy hóa ............................................ 34 Hình 4.1. Bӝt sau khi xay (a) bӝt lá trӭng cá, (b) bӝt lá giҩp cá, (c) bӝt lá әi, (d) bӝt lá nghӇ, (e) bӝ lá rau sam. ................................................................................ 38 Hình 4. 2. HiӋu suҩt thu cao tәng cӫDFiFÿӕLWѭӧng khҧo sát ................................. 40 Hình 4. 3. Mӝt sӕ hӧp chҩt thuӝc nhóm alkaloid và flavonoid ................................ 42 Hình 4. 4. Cҩu trúc mӝt sӕ nhóm chҩt cӫa flavonoid ............................................... 43 Hình 4. 5. +jPOѭӧng flavonoid tәng cӫDFiFÿӕLWѭӧng nghiên cӭu ...................... 44 Hình 4. 6. Khҧ QăQJӭc chӃ enzyme tyrosinase cӫDFiFÿӕLWѭӧng khҧo sát ............ 45 Hình 4. 7. Khҧ QăQJNKiQJR[\KyDFӫDFiFÿӕLWѭӧng khҧo sát. ............................ 47 Hình 4. 8. Khҧ QăQJӭc chӃ enzyme tyrosinase và TFE cӫa các mүu cao ӣ nӗQJÿӝ cӗn khác nhau ........................................................................................................... 49 Hình 4. 9. Khҧ QăQJ ӭc chӃ enzyme tyrosinase và TFE cӫa các mүu cao chiӃt ӣ nhiӋWÿӝ khác nhau .................................................................................................... 50 Hình 4. 10. Khҧ QăQJӭc chӃ enzyme tyrosinase và TFE cӫa các mүu cao chiӃt ӣ tӍ lӋ rҳn-lӓng khác nhau ............................................................................................... 52 Hình 4. 11. Khҧ QăQJ ӭc chӃ enzyme tyrosinase và TFE cӫa các mүu cao chiӃt ӣ thӡi gian khác nhau................................................................................................... 53 Hình 4. 12. Mô hình quy hoҥch thӵc nghiӋm ........................................................... 55 Hình 4. 13. Khҧ QăQJӭc chӃ enzyme tyrosinase cӫa các thí nghiӋm quy hoҥch..... 57 Hình 4. 14. BӅ mһWÿiSӭng cӫa quy hoҥch tҥi thӡi gian chiӃt 10 phút ................... 61 xi Hình 4. 15. BӅ mһWÿiSӭng cӫa quy hoҥch tҥi thӡi gian chiӃt 15 phút ................... 61 Hình 4. 16. BӅ mһWÿiSӭng cӫa quy hoҥch tҥi thӡi gian chiӃt 20 phút .................. 62 Hình 4. 17. KӃt quҧ [iFÿӏQKKjPOѭӧng TFE cӫa các thí nghiӋm quy hoҥch......... 66 Hình 4. 18. BӅ mһWÿiSӭng cӫa quy hoҥch tҥi tӍ lӋ nӗQJÿӝ là 50% ...................... 69 Hình 4. 19. BӅ mһWÿiSӭng cӫa quy hoҥch tҥi tӍ lӋ nӗQJÿӝ là 65% ....................... 69 Hình 4. 20. Khҧ QăQJӭc chӃ enzyme tyrosinase cӫa các mүu cao .......................... 70 xii DA1+0Ө&%Ҧ1* Bҧng 3. 1. &iFÿӕLWѭӧng nghiên cӭu ....................................................................... 25 Bҧng 3. 2. Các thông sӕ khҧo sát vùng quy hoҥch ................................................... 35 Bҧng 3. 3. ĈiQKJLiPӕLWѭѫQJTXDQJLӳa mô hình và thӵc nghiӋm ....................... 36 Bҧng 4. 1Ĉӝ ҭPYjÿӝ tro toàn phҫn cӫa các mүXGѭӧc liӋu sau khi sҩy .............. 39 Bҧng 4. 2. KӃt quҧ VѫEӝ thӵc vұt cӫa các cao chiӃt ................................................ 41 Bҧng 4. 3. Khҧ QăQJӭc chӃ enzyme tyrosinase ӣ nӗQJÿӝ 1000 µg/mL. ................ 45 Bҧng 4. 4. Liên hӋ giӳa biӃn mã hóa và biӃn thӵc ................................................... 54 Bҧng 4. 5. Bҧng quy hoҥch thӵc nghiӋm.................................................................. 56 Bҧng 4. 6. Bҧng phân tích sӵ phù hӧp cӫa thӕng kê ................................................ 58 Bҧng 4. 7. Bҧng phân tích hӋ sӕ cӫDSKѭѫQJWUuQKKӗi quy ..................................... 59 Bҧng 4. 8. Thí nghiӋm kiӇPWUDÿLӇm tӕLѭX ............................................................ 63 Bҧng 4. 9. KӃt quҧ quy hoҥch thӵc nghiӋm ............................................................. 65 Bҧng 4. 10. Bҧng phân tích sӵ phù hӧp cӫa thӕng kê .............................................. 66 Bҧng 4. 11. Bҧng phân tích hӋ sӕ cӫDSKѭѫQJWUuQKKӗi quy ................................... 67 Bҧng 4. 12. KӃt quҧ kiӇm tra thӵc nghiӋm cӫa mүu cao tӕLѭX ............................... 70 Bҧng 4. 13. KӃt quҧ khҧ sát hoҥt tính kháng oxy hóa .............................................. 71 xiii '$1+0Ө&3+Ө/Ө& Phө lөFĈӝ ҭm cӫDFiFÿӕLWѭӧng nghiên cӭu ...................................................... 89 Phө LөFĈӝ tro toàn phҫn cӫDFiFÿӕLWѭӧng nghiên cӭu .................................... 89 Phө Lөc 3. HiӋu suҩt thu cao tәng cӫDFiFÿӕLWѭӧng nghiên cӭu ........................... 89 Phө Lөc 4. KӃt quҧ VѫEӝ thӵc vұt cӫa các mүu cao trӭng cá .................................. 91 Phө Lөc 5. KӃt quҧ VѫEӝ thӵc vұt cӫa mүu cao giҩp cá .......................................... 92 Phө Lөc 6. KӃt quҧ VѫEӝ thӵc vұt cӫa mүu cao әi .................................................. 93 Phө Lөc 7. KӃt quҧ VѫEӝ thӵc vұt cӫa mүu cao nghӇ .............................................. 94 Phө Lөc 8. KӃt quҧ ÿӏQKOѭӧng flavonoid tәng cӫa các mүXGѭӧc liӋu ................... 95 Phө lөc 9. KӃt quҧ khҧo sát hoҥt tính ӭc chӃ enzyme tyrosinase cӫDFiFÿӕLWѭӧng nghiên cӭu ................................................................................................................ 96 Phө lөc 10. KӃt quҧ khҧo sát hoҥt tính ӭc chӃ enzyme tyrosinase cӫa kojic acid... 97 Phө Lөc 11. KӃt quҧ khҧo sát hoҥt tính kháng oxy hóa cӫDFiFÿӕLWѭӧng nghiên cӭu .................................................................................................................................. 97 Phө Lөc 12. KӃt quҧ khҧo sát hoҥt tính kháng oxy hóa cӫa vitamin C.................... 99 Phө Lөc 13. KӃt quҧ khҧo sát hoҥt tính ӭc chӃ enzyme tyrosinase ӣ các nӗQJÿӝ cӗn .................................................................................................................................. 99 Phө lөc 14. KӃt quҧ khҧRViWKjPOѭӧng TPE và TFE theo tӯng nӗQJÿӝ cӗn ...... 100 Phө lөc 15. KӃt quҧ khҧo sát hoҥt tính ӭc chӃ enzyme tyrosinase ӣ các nhiӋWÿӝ . 100 Phө lөc 16. KӃt quҧ khҧRViWKjPOѭӧng TPE và TFE theo các nhiӋWÿӝ............... 102 Phө lөc 17. KӃt quҧ khҧo sát hoҥt tính ӭc chӃ enzyme tyrosinase ӣ các tӍ lӋ rҳn-lӓng ................................................................................................................................ 103 Phө lөc 18. KӃt quҧ khҧRViWKjPOѭӧng TPE và TFE theo tӍ lӋ rҳn-lӓng ............. 104 xiv Phө lөc 19. KӃt quҧ khҧo sát hoҥt tính ӭc chӃ enzyme tyrosinase ӣ các thӡi gian chiӃt ........................................................................................................................ 104 Phө lөc 20. KӃt quҧ khҧRViWKjPOѭӧng TPE và TFE theo thӡi gian chiӃt ........... 106 Phө lөc 21. KӃt quҧ ӭc chӃ enzyme tyrosinase cӫa các thí nghiӋm quy hoҥch ..... 106 xv D$1+0Ө&7Ӯ9,ӂ77Ҳ7 DMSO Dimethylsulfoxide EtOH Ethanol DPPH 1,1-diphenyl-2-picrylhydrazyl HQ Hidroquinone FDA Food and Drug Administration USD United States dollar TPE Total polyphenol excretion TFE Total flavonoid excretion PPO Polyphenol oxidase Dopa 3,4-dihydroxyphenylalanine DHICA DHI Dihydroxylindole-2-carbonxylic acid Dihydroxyindole 1 &KѭѫQJ0ӢĈҪ8 Ĉһt vҩQÿӅ Theo báo cáo cӫa HiӋp hӝi Tinh dҫu-+ѭѫQJOLӋu-Mӻ phҭm ViӋt Nam chӍ tính riêng QăP  JLi WUӏ cӫa trӏ WUѭӡng mӻ phҭm ViӋW 1DP ÿm OrQ ÿӃQ KѫQ  Wӹ USD [1]. 7URQJÿyNKRҧng 80% là các sҧn phҭm làm trҳQJGD7KrPYjRÿyWKHRѭӟc tính cӫa Global Industry Analysts giá trӏ các sҧn phҭm làm trҳng da (Skin lighteners) trên thӃ giӟi sӁ ÿҥt khoҧng 31,2 tӹ 86'YjRQăP[2]. Vӟi nhӳng sӕ liӋXWUrQÿmFKӭng minh rҵng ngành công nghiӋp mӻ phҭPQyLFKXQJYjÿһc biӋt là mӻ phҭm làm trҳng da nói riêng là mӝt ngành vô cùng tiӅPQăQJYj ÿiQJ JLi ÿӇ ÿѭӧFÿҫX WѭYj QJKLrQ cӭu. Tùy thuӝc vào sӵ ÿiSӭng cӫa da vӟi nhӳQJSKѭѫQJSKiSOjPWUҳng da khác nhau mà có thӇ áp dөQJFiFSKѭѫQJSKiSULrQJELӋt. Không nhӳng thӃ khi mà khoa hӑc kӻ thuұt ngày càng phát triӇn hiӋQÿҥi viӋc làm trҳng da không còn là chӍ sӱ dөng các mһt hàng mӻ phҭPPjQyFzQÿѭӧc ӭng dөng thêm rҩt nhiӅu các công nghӋ tiên tiӃn có tác dөQJ ÿLӅu trӏ FNJQJ QKѭ Kӛ trӧ trong viӋc làm trҳQJ GD &NJQJ FKtQK Yu WKӃ mà các SKѭѫQJSKiSOjPWUҳQJGDFzQÿѭӧc phân thành hai loҥLFKtQKOjSKѭѫQJ pháp vұt lý Yj SKѭѫQJSKiS KyD Kӑc. Tuy nhiên, vҩQ ÿӅ WKѭӡng gһp phҧi ӣ nhӳQJ SKѭѫQJ SKiS này là viӋc tӗn tҥi nhiӅu rӫi ro ҧQK Kѭӣng không tӕW ÿӃn sӭc khӓH QJѭӡi sӱ dөng,... HiӋn nay, hҫu hӃWFiFSKѭѫQJSKiSÿLӅu trӏ trҳng da chӫ yӃu sӱ dөQJFѫFKӃ chính là ӭc chӃ hoҥt tính cӫa enzyme tyrosinase. 'RÿyYLӋc nghiên cӭu và phát triӇn các hoҥt chҩt làm trҳng da có nguӗn gӕc tӯ thiên nhiên khҧ QăQJӭc chӃ hoҥt tính cӫa enzyme tyrosinase là [XKѭӟng chung không chӍ cӫDQJѭӡi tiêu dùng mà còn tӯ rҩt nhiӅu nhãn hàng mӻ phҭm trên thӃ giӟi. Do tính an toàn, dӉ sӱ dөng tҥi nhà, giá cҧ hӧp lý, nguӗn nguyên liӋu có sҹn trong tӵ nhiên,.... thӃ nên viӋc lӵa chӑn các thӵc vұW ÿӇ sӱ dөng trong ngành công nghiӋp mӻ phҭm không chӍ Oj[XKѭӟng mà còn là nhu cҫu cҫn thiӃt cӫDFRQQJѭӡi. Vӟi lӧi thӃ vӅ thҧm thӵc vұt phong phú, ViӋW 1DP ÿm Fy Uҩt nhiӅu bài thuӕc dân gian vӅ nhӳng thҧRGѭӧc có khҧ QăQJOjPWUҳQJÿѭӧFOѭXWUX\Ӆn phә biӃn tӯ ÿӡi này VDQJÿӡi khác. Tuy nhiên, nhӳng bài thuӕFÿyYүQFKѭDÿѭӧc xác nhұn và kiӇm chӭng. 2 ThӃ nên viӋc nghiên cӭu nhӳng thҧRGѭӧc có khҧ QăQJOjPWUҳng da không chӍ là mӝt viӋc làm bҳt nhӏS[XKѭӟng chung cӫa thӃ giӟi mà còn là mӝt vҩQÿӅ cҫn thiӃt. 9uQKӳQJQJX\rQQKkQWUrQQJKLrQFӭXVӁWKӵFKLӋQ[iFÿӏQKNKҧQăQJOjPWUҳQJ da EҵQJSKѭѫQJSKiSӭFFKӃHQ]\PHW\URVLQDVHFӫDPӝWVӕWKӵFYұWÿѭӧFOѭXWUX\ӅQ WURQJGkQJLDQYjWӕLѭXKyDKRҥWWtQKFӫDWKӵFYұWFyKRҥWWtQKWӕWQKҩW 1.2. Mөc tiêu, phҥPYLYjÿӕLWѭӧng nghiên cӭu + Mөc tiêu chính cӫa nghiên cӭu này là sàng lӑc mӝt sӕ thӵc vұt ÿѭӧc thu hái ӣ ViӋt Nam có khҧ QăQJ OjP WUҳng da thông qua khҧ QăQJ ӭc chӃ enzyme tyrosinase. Thӵc vұt có khҧ QăQJӭc chӃ enzyme tyrosinase tӕt nhҩWÿѭӧc tiӃp tөc tiӃn hành tӕLѭX KyDÿLӅu kiӋn chiӃt bҵQJSKѭѫQJSKiSEӅ mһWÿiSӭQJ560ÿӇ tӕLÿDKRҥt tính cӫa nó. + Phҥm vi nghiên cӭu bao gӗm: - 6ѫEӝKyDFҩXWU~FKyDKӑFFӫDORҥLWKӵFYұWEDRJӗPlá trӭng cá, lá giҩp cá, lá әi, lá nghӇ, lá rau sam. - ;iFÿӏQKKjPOѭӧQJIODYRQRLGFӫDORҥLWKӵFYұW - ;iFÿӏQKWKӵFYұWFyNKҧQăQJӭFFKӃHQ]\PHW\URVLQDVHWӕWQKҩW - 7ӕLѭXKyDÿLӅXFKLӃWFӫDWKӵFYұWFyNKҧQăQJӭFFKӃHQ]\PHW\URVLQDVHWӕWQKҩW - ;iFÿӏQKFiFKRҥWWtQKNKiQJR[\KyDFӫDFiFORҥLWKӵFYұWYjPүXFDRVDXNKLWӕL ѭX ĈӕLWѭӧQJQJKLrQFӭX7URQJQJKLrQFӭXQj\FiFÿӕLWѭӧQJÿѭӧFFKӑQOjQKӳQJ ORjLWKӵFYұWSKәELӃQӣ9LӋW1DPYjÿѭӧFVӱGөQJQKLӅXWURQJ\KӑFFәWUX\ӅQEDR JӗP/iWUӭQJFi (Muntingia calabura L.), lá gLҩSFi (Houttuynia cordata Thunb.), lá әi ( Psidium guajava L.), lá nghӇ ( Persicaria pulchra (Bl.) Soják), lá sam (Portulaca oleracea L). 1.3. Cҩu trúc luұQYăQ LuұQYăQÿѭӧc chia ljm 2 phҫn chtnh bao gӗm phҫQFѫVӣ lê thuyӃWOLrQTXDQÿӃn qui trunh nghiên cӭXFKѭѫQJYj phҫn cic kӃt quҧ thӵc hiӋQÿѭӧc trong qui trunh nghiên cӭX7URQJFKѭѫQJ7әng quan, cic nguyên lê vj lê thuyӃWOLrQTXDQÿӃn khҧ QăQJOjPWUҳng da, ӭc chӃ enzyme tyrosinase và các loҥLÿѭӧc liӋXFNJQJÿѭӧc thӇ hiӋn