Tài liệu Sách bài tập nâng cao hóa học 9

lêi nãi ®Çu C .C O M Ho¸ häc lμ m«n häc lÝ thuyÕt vμ thùc nghiÖm, rÊt gÇn gòi víi cuéc sèng, tuy nhiªn Ho¸ häc lμ m«n häc míi, cã nhiÒu biÓu t−îng nh− kÝ hiÖu, c«ng thøc, ph−¬ng tr×nh ho¸ häc, ®å thÞ, biÓu ®å §Ó gióp c¸c em chuÈn bÞ tèt h¬n cho c¸c kú thi chän häc sinh giái ho¸ häc 9, tuyÓn vμo c¸c líp 10 chuyªn ho¸ (n¨ng khiÕu ho¸ häc) chóng t«i biªn so¹n cuèn s¸ch “ bμi tËp n©ng cao ho¸ häc 9”. Cuèn s¸ch ®−îc biªn so¹n theo ch−¬ng tr×nh míi nhÊt cña Bé Gi¸o dôc vμ §μo t¹o, bao gåm 5 ch−¬ng t−¬ng øng víi 5 ch−¬ng cña s¸ch gi¸o khoa ho¸ häc 9 ®Ó c¸c em tiÖn theo dâi. Mçi ch−¬ng gåm c¸c néi dung sau: A. Tãm t¾t lÝ thuyÕt cña ch−¬ng. B. §Ò bμi cã h−íng dÉn. C. Bμi tËp tù luyÖn. D. H−íng dÉn gi¶i bμi tËp. Cuèn s¸ch “bμi tËp n©ng cao ho¸ häc 9” víi c¸c c©u hái vμ bμi tËp ®−îc biªn so¹n ®a d¹ng, trong ®ã c¸c kü n¨ng t− duy ®Æc tr−ng cña Ho¸ häc ®−îc chó träng. Mçi bμi tËp cã thÓ cã nhiÒu c¸ch gi¶i kh¸c nhau, phÇn h−íng dÉn vμ c¸ch gi¶i chØ nªu mét c¸ch c¬ b¶n ®Ó c¸c em tham kh¶o. MÆc dï ®· cã nhiÒu cè g¾ng, nh−ng quyÓn s¸ch kh«ng tr¸nh khái c¸c sai sãt. Chóng t«i ch©n thμnh c¶m ¬n mäi ý kiÕn ®ãng gãp cña c¸c b¹n ®äc, nhÊt lμ c¸c b¹n ®ång nghiÖp vμ c¸c em häc sinh ®Ó s¸ch ®−îc hoμn chØnh h¬n trong lÇn t¸i b¶n sau. H O C H O AH O C¸c t¸c gi¶ 3 Ch−¬ng 1. C¸c lo¹i hîp chÊt v« c¬ A. Tãm t¾t lÝ thuyÕt 1. Ph©n lo¹i c¸c chÊt v« c¬ C¸c hîp chÊt v« c¬ axit Oxit axit Oxit baz¬ CaO Fe2O3 Axit kh«ng cã oxi Axit cã oxi CO2 SO2 baz¬ HNO3 H2SO4 HCl HBr Baz¬ tan NaOH KOH muèi Baz¬ kh«ng tan Muèi axit Muèi trung hoμ O M oxit Cu(OH)2 KHSO4 Fe(OH)3 NaHCO3 C .C 2. S¬ ®å mèi liªn hÖ gi÷a c¸c hîp chÊt v« c¬ NaCl K2SO4 Oxit axit AH O Oxit baz¬ H O Muèi O 3. Mét sè ®iÓm l−u ý Axit C Baz¬ H a) Oxit axit: lμ nh÷ng oxit t¸c dông víi dung dÞch baz¬ t¹o thμnh muèi vμ n−íc.Th«ng th−êng oxit axit gåm: nguyªn tè phi kim + oxi. (Trõ: CO, NO lμ c¸c oxit trung tÝnh) VÝ dô: CO2, N2O5 (1) T¸c dông víi n−íc t¹o dung dÞch axit Mét sè oxit axit t¸c dông víi n−íc t¹o thμnh dung dÞch axit. VÝ dô: SO3 + H2O   H2SO4 (Trõ CO, NO, N2O) (2) T¸c dông víi mét sè oxit baz¬ t¹o thμnh muèi (ph¶n øng kÕt hîp) L−u ý: ChØ cã nh÷ng oxit axit nμo t−¬ng øng víi axit tan ®−îc míi tham gia lo¹i ph¶n øng nμy. VÝ dô: CO2 (k) + CaO (r)   CaCO3(r) (3) T¸c dông víi baz¬ tan (kiÒm) t¹o thμnh muèi vμ n−íc VÝ dô: CO2 (k) + Ca(OH)2 (dd)   CaCO3 (r)+ H2O (l) 4 b) Oxit baz¬: lμ nh÷ng oxit t¸c dông víi axit t¹o thμnh muèi vμ n−íc. Th«ng th−êng oxit baz¬ gåm nguyªn tè kim lo¹i + oxi (Trõ: CrO3, Mn2O7 lμ c¸c oxit axit) VÝ dô: CaO: Canxi oxit; FeO: S¾t (II) oxit (1) T¸c dông víi n−íc t¹o dung dÞch baz¬ Mét sè oxit baz¬ t¸c dông víi n−íc t¹o thμnh dung dÞch baz¬. VÝ dô: BaO (r) + H2O (l)   Ba(OH)2 (dd) (2) T¸c dông víi oxit axit t¹o thμnh muèi VÝ dô: Na2O (r) + CO2 (k)   Na2CO3 (r) (3) T¸c dông víi axit t¹o thμnh muèi vμ n−íc O M VÝ dô: CuO (r) + 2 HCl (dd)   CuCl2 (dd) + H2O c) Oxit l−ìng tÝnh: lμ nh÷ng oxit t¸c dông c¶ víi dung dÞch kiÒm vμ t¸c dông víi axit t¹o thμnh muèi vμ n−íc.VÝ dô: Al2O3, ZnO, ... d) Oxit trung tÝnh: lμ nh÷ng oxit kh«ng t¸c dông víi axit, baz¬, n−íc (cßn ®−îc gäi lμ oxit kh«ng t¹o muèi). VÝ dô: CO, NO, 1. Bμi: Mét sè oxit quan träng Canxi oxit: .C 1. C«ng thøc hãa häc lμ CaO, tªn th«ng th−êng lμ v«i sèng. Canxi oxit thuéc lo¹i oxit baz¬.  øng dông: Dïng trong c«ng nghiÖp luyÖn kim vμ c«ng nghiÖp hãa häc; trong x©y dùng; khö chua ®Êt trång trät; xö lý n−íc th¶i c«ng nghiÖp, s¸t trïng, diÖt nÊm, khö ®éc m«i tr−êng,..  C §iÒu chÕ: CaCO3 900 CaO + CO2 (ph¶n øng ph©n huû) AH O C  0 O 2. L−u huúnh ®ioxit:  øng dông: PhÇn lín dïng ®Ó s¶n xuÊt axit H2SO4; dïng lμm chÊt tÈy tr¾ng bét gç trong c«ng nghiÖp giÊy; chÊt diÖt nÊm mèc; chÊt b¶o qu¶n thùc phÈm. C O  §iÒu chÕ: Trong phßng thÝ nghiÖm: + Tõ muèi sunfit: H - C«ng thøc hãa häc lμ SO2, l−u huúnh ®ioxit cßn ®−îc gäi lμ khÝ sunfur¬. L−u huúnh ®ioxit thuéc lo¹i oxit axit. H  Na2SO3 (r) + 2H2SO4 (dd)   2NaHSO4 (dd) + H2O (l) + SO2 (k) + Tõ H2SO4 ®Æc: Cu + 2H2SO4 (®Æc, nãng)   CuSO4 + SO2  + 2H2O - Trong c«ng nghiÖp: 0 t + §èt l−u huúnh trong kh«ng khÝ: S + O2  SO2  0 t + §èt quÆng pirit s¾t (FeS2): 4 FeS2 + 11 O2  8 SO2 + 2 Fe2O3  2. Bμi: TÝnh chÊt hãa häc cña Axit 1. Axit lμm quú tÝm chuyÓn sang mμu hång ( trõ H2SiO3) 2. Axit + kim lo¹i t¹o thμnh muèi vμ gi¶i phãng hi®ro. L−u ý: + §èi víi axit HCl vμ H2SO4 lo·ng - T¸c dông víi kim lo¹i (®øng tr−íc hi®ro trong d·y Bªkªtèp) 5 - T¹o muèi kim lo¹i cã hãa trÞ thÊp + H2  VÝ dô: Fe + 2HCl   FeCl2 + H2  + §èi víi axit HNO3(lo·ng hay ®Ëm ®Æc), axit H2SO4 (®Æc, nãng) - T¸c dông víi hÇu hÕt c¸c kim lo¹i (trõ Pt, Au) - T¹o muèi kim lo¹i cã hãa trÞ cao + n−íc + khÝ kh¸c hi®ro. VÝ dô: 8HNO3 + 3Cu  3Cu(NO3)2 + 2NO  + 4H2O  3. Axit + baz¬ t¹o thμnh muèi vμ n−íc (ph¶n øng trung hoμ) VÝ dô: HCl + NaOH   NaCl + H2O 4. Axit + oxit baz¬ t¹o thμnh muèi vμ n−íc VÝ dô: H2SO4 + BaO   BaSO4  + H2O 5. Axit + muèi t¹o thμnh axit míi vμ muèi míi tho¶ m·n mét trong c¸c ®iÒu kiÖn sau: Axit míi: dÔ bay h¬i hoÆc yÕu h¬n axit ph¶n øng.  Muèi míi: kh«ng tan VÝ dô: HCl + AgNO3   AgCl  + HNO3 O M  .C 2HCl + CaCO3   CaCl2 + CO2 + H2O 3. Bμi: Mét sè axit quan träng HCl + Fe   FeCl2 + H2↑ O VÝ dô: AH O C 6. Axit clohi®ric: HCl Lμ dung dÞch cña khÝ hi®ro clorua tan trong n−íc. a) Axit HCl cã nh÷ng tÝnh chÊt chung cña axit - Lμm quú tÝm chuyÓn thμnh mμu hång. - T¸c dông víi nhiÒu kim lo¹i (Mg, Al, Fe, Zn, ) t¹o muèi clorua vμ gi¶i phãng khÝ hi®ro. - T¸c dông víi baz¬ vμ oxit baz¬ t¹o thμnh muèi clorua vμ n−íc. 2HCl + Na2O   2NaCl + H2O H VÝ du: O C HCl + NaOH   NaCl + H2O - T¸c dông víi muèi t¹o thμnh muèi míi vμ axit míi H VÝ dô: HCl + AgNO3   AgCl (tr¾ng) + HNO3 b) Axit HCl cã nhiÒu øng dông quan träng: ®iÒu chÕ c¸c muèi clorua; lμm s¹ch bÒ mÆt kim lo¹i khi hμn; tÈy gØ kim lo¹i tr−íc khi s¬n, tr¸ng, m¹,.. chÕ biÕn thùc phÈm, d−îc phÈm. 7. Axit sunfuric: H2SO4 a) TÝnh chÊt vËt lý: lμ chÊt láng, s¸nh, kh«ng mμu, nÆng gÇn gÊp hai lÇn n−íc, kh«ng bay h¬i, dÔ dμng tan trong n−íc vμ táa nhiÒu nhiÖt. b) TÝnh chÊt ho¸ häc  Axit H2SO4 lo·ng cã tÝnh chÊt chung cña axit: lμm quú tÝm chuyÓn thμnh mμu hång; t¸c dông víi kim lo¹i (Mg, Al, Zn, Fe,..); t¸c dông víi oxit baz¬, baz¬; t¸c dông víi muèi.  Axit H2SO4 ®Æc ngoμi tÝnh chÊt axit cã nh÷ng tÝnh chÊt hãa häc riªng: - TÝnh oxi hãa m¹nh: t¸c dông víi hÇu hÕt c¸c kim lo¹i( trõ Au, Pt,..) kh«ng gi¶i phãng ra hi®ro. 0 VÝ dô: Cu + 2H2SO4 ®Æc t  CuSO4 + SO2↑ + 2H2O - TÝnh h¸o n−íc 6 2 4 VÝ dô: C12H22O11    11H2O + 12 C  Sau ®ã mét phÇn C sÏ tiÕp tôc ph¶n øng víi H2SO4: H SO d , n C + 2H2SO4   CO2 + 2SO2 + 2H2O c) øng dông: s¶n xuÊt muèi, axit kh¸c; phÈm nhuém; ph©n bãn; chÊt dÎo; t¬, sîi; chÊt tÈy röa; thuèc næ; luyÖn kim; giÊy; .... d) S¶n xuÊt axit sunfuric tõ quÆng Pirit (FeS2) Qui tr×nh s¶n xuÊt gåm 3 giai ®o¹n: - Giai ®o¹n 1: ®èt quÆng FeS2 4 FeS2 + 11O2 t  2Fe2O3 + 8SO2 + Q Giai ®o¹n 2: Oxi hãa SO2 ë nhiÖt ®é cao, cã V2O5 lμm xóc t¸c: o - 0 0 450 C 500 C   2SO2 + O2  2SO3  VO 2 5 - Giai ®o¹n 3: SO3 kÕt hîp víi n−íc O M SO3 + H2O   H2SO4 C H2SO4 + BaCl2   BaSO4 (tr¾ng) + 2 HCl .C Chó ý: Trong thùc tÕ s¶n xuÊt H2SO4 ng−êi ta dïng dung dÞch H2SO4 ®Æc ®Ó hÊp thô SO3 t¹o thμnh s¶n phÈm cã tªn lμ oleum. C«ng thøc cña oleum ®−îc biÓu diÔn d−íi d¹ng: H2SO4.nSO3. 8. Thuèc thö ho¸ häc - Víi axit H2SO4 vμ c¸c muèi sunfat tan: Thuèc thö lμ BaCl2 Víi axit HCl vμ muèi clorua tan: Thuèc thö AgNO3 AH - O Na2SO4 + BaCl2   BaSO4 (tr¾ng) + 2 NaCl HCl + AgNO3   AgCl (tr¾ng) + HNO3 O NaCl + AgNO3   AgCl (tr¾ng) + NaNO3 4. Bμi: TÝnh chÊt hãa häc cña Baz¬ Baz¬ kiÒm t¸c dông víi oxit axit t¹o thμnh muèi vμ n−íc H 3. + HCl   KCl + H2O O VÝ dô: KOH C H 1. Baz¬ kiÒm lμm qu× tÝm chuyÓn sang mμu xanh, phenolphtalein kh«ng mμu chuyÓn sang mμu hång. 2. Baz¬ t¸c dông víi axit t¹o thμnh muèi vμ n−íc VÝ dô: 2NaOH + CO2  Na2CO3 + H2O  4. Baz¬ kh«ng tan khi bÞ nhiÖt ph©n t¹o thμnh oxit t−¬ng øng vμ n−íc 0 VÝ dô: 2Fe (OH)3 t  Fe2O3 +3 H2O 5. Baz¬ kiÒm t¸c dông víi muèi t¹o thμnh baz¬ míi vμ muèi míi VÝ dô: 2NaOH + CuSO4  Cu(OH)2  + Na2SO4  L−u ý: §iÒu kiÖn ®Ó ph¶n øng x¶y ra: + Muèi tham gia ph¶i tan trong n−íc. + Baz¬ míi t¹o thμnh kh«ng tan. 6. Ph©n lo¹i: cã 2 lo¹i chÝnh a) Baz¬ tan trong n−íc gäi lμ kiÒm.VÝ dô: LiOH, KOH, NaOH, b) Baz¬ kh«ng tan trong n−íc. VÝ dô: Fe(OH)3, Cu(OH)2, Mg(OH)2 7 6. Bμi: Mét sè baz¬ quan träng 1. Natri hi®roxit NaOH (xót ¨n da) - Lμ chÊt r¾n, kh«ng mμu, hót Èm m¹nh, tan nhiÒu trong n−íc. - Cã ®Çy ®ñ tÝnh chÊt hãa häc chung cña baz¬. §¸ng chó ý lμ NaOH hÊp thô CO2 m¹nh: NaOH + CO2   NaHCO3 ( n NaOH : nCO2  1 : 1 ) 2NaOH + CO2   Na2CO3 + H2O ( n NaOH : nCO2  2 : 1 ) - §iÒu chÕ: + Ph−¬ng ph¸p hãa häc: Na2CO3 + Ca(OH)2  CaCO3  + 2NaOH  + Ph−¬ng ph¸p ®iÖn hãa: ®iÖn ph©n Ca(OH)2 cã ®Çy ®ñ tÝnh chÊt chung cña mét baz¬ .C  O M 2NaCl (®Ëm ®Æc) +2H2O Cã mμng ng¨n 2NaOH + Cl2 + H2 Dïng b×nh ®iÖn ph©n cã mμng ng¨n ®Ó kh«ng cho clo ®i vμo miÒn catot (cùc ©m) ®Ó tr¸nh t¹o thμnh n−íc Gia Ven. 2. Canxi hi®roxit Ca(OH)2 thang pH - Ca(OH)2 th−êng gäi lμ v«i t«i. Dung dÞch trong n−íc gäi lμ n−íc v«i trong. N−íc v«i tr¾ng lμ huyÒn phï cña Ca(OH)2 trong n−íc. V«i bét lμ Ca(OH)2 ë d¹ng bét. §iÒu chÕ: CaO + H2O  Ca(OH)2  O  C  øng dông: lμm vËt liÖu x©y dùng; khö chua ®Êt trång trät; b¶o vÖ m«i tr−êng (khö tÝnh ®éc h¹i cña chÊt th¶i c«ng nghiÖp, diÖt trïng,..) - Thang pH AH  NÕu pH = 7 th× dung dÞch lμ trung tÝnh (kh«ng cã tÝnh axit hay baz¬). N−íc tinh khiÕt (n−íc cÊt) cã pH = 7 .  NÕu pH > 7 th× dung dÞch cã tÝnh baz¬. NÕu pH cμng lín th× ®é baz¬ cña dung dÞch cμng lín. O  NÕu pH< 7 th× dung dÞch cã tÝnh axit. NÕu pH cμng nhá th× ®é axit cña dung dÞch cμng lín. H 7. TÝnh chÊt hãa häc cña Muèi H O C 1. TÝnh chÊt hãa häc cña muèi a. Muèi t¸c dông víi mét sè kim lo¹i( nh− Zn, Fe ) t¹o thμnh muèi míi vμ kim lo¹i míi. b. Muèi t¸c dông víi axit t¹o thμnh muèi míi vμ axit míi (ph¶n øng trao ®æi). c. Muèi t¸c dông víi baz¬ kiÒm t¹o thμnh muèi míi vμ baz¬ míi (ph¶n øng trao ®æi). d. Muèi t¸c dông víi muèi t¹o thμnh 2 muèi míi. (ph¶n øng trao ®æi). e. Ph¶n øng ph©n huû muèi. VÝ dô: 2 KNO3 t  2KNO2 + O2  o 2. Ph¶n øng trao ®æi - §Þnh nghÜa: Ph¶n øng trao ®æi lμ ph¶n øng hãa häc trong ®ã hai hîp chÊt tham gia ph¶n øng trao ®æi nhau thμnh phÇn cÊu t¹o cña chóng ®Ó t¹o ra c¸c hîp chÊt míi. Ph¶n øng trao ®æi chØ x¶y ra khi trong sè c¸c s¶n phÈm ph¶i cã mét chÊt kh«ng tan hay dÔ bay h¬i hoÆc n−íc. VÝ dô: H2SO4 + Na2S   Na2SO4 + H2S  L−u ý:  H2S, HCl, NH3, CO2, SO2 : dÔ bay h¬i. 3. Ph©n lo¹i: cã 2 lo¹i muèi. a) Muèi trung tÝnh (trung hßa): trong ph©n tö kh«ng chøa nguyªn tö hi®ro 8 O AH O C .C O M VÝ dô: Na2CO3, K2CO3, b) Muèi axit: trong ph©n tö cã chøa nguyªn tö hi®ro VÝ dô: NaHCO3, NaH2PO4, c) Tªn gäi  Tªn gäi muèi trung hßa = tªn kim lo¹i (hãa trÞ nÕu cÇn) + tªn gèc axit VÝ dô: Na2CO3: Natri cacbonat  Tªn gäi muèi axit = tªn kim lo¹i +tiÕp ®Çu ng÷ + hi®ro + tªn gèc axit VÝ dô: NaH2PO4: Natri ®ihi®ro photphat. 4. TÝnh tan TÝnh tan cña muèi trong n−íc gãp phÇn quyÕt ®Þnh ph¶n øng hãa häc cña nã víi axit, baz¬, muèi. L−u ý: - TÊt c¶ muèi nitrat ®Òu tan trong n−íc. - HÇu hÕt muèi clorua ®Òu tan (trõ AgCl, PbCl2, CuCl, HgCl2) - HÇu hÕt c¸c muèi sunfat ®Òu tan (trõ Ag2SO4, CaSO4, PbSO4, BaSO4, Hg2SO4) - HÇu hÕt muèi cacbonat ®Òu kh«ng tan (trõ K2CO3, Na2CO3, (NH4)2CO3, cacbonat axit). - HÇu hÕt c¸c muèi photphat ®Òu kh«ng tan (trõ photphat kim lo¹i kiÒm, photphat amoni vμ c¸c muèi photphat 1) O C H B. bμi tËp cã h−íng dÉn Bμi 1 Cã nh÷ng oxit sau: Na2O, ZnO, Fe2O3, CO2, Al2O3. Oxit nμo cã thÓ t¸c dông ®−îc víi dung dÞch: a. Axit sunfuric? b. Aluminat natri? c. Natri hi®roxit ? ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc cña c¸c ph¶n øng. H Bμi 2 Cho 2,08 gam hçn hîp hai oxit d¹ng bét lμ CuO vμ Fe2O3. Dïng V lÝt (®ktc) khÝ CO ®Ó khö hoμn toμn hai oxit thμnh kim lo¹i th× thu ®−îc 1,44 g hçn hîp hai kim lo¹i. a. ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc x¶y ra. b. X¸c ®Þnh V tèi thiÓu cÇn sö dông. c. Hoμ tan hoμn toμn l−îng kim lo¹i trªn b»ng mét l−îng võa ®ñ dung dÞch HNO3 2M th× dïng hÕt V1 lÝt. X¸c ®Þnh V1, biÕt r»ng chÊt khÝ duy nhÊt tho¸t ra lμ khÝ NO. Bμi 3 Cho tõ tõ bét ®ång kim lo¹i vμo dung dÞch axit nitric ®Æc. Ban ®Çu cã khÝ mμu n©u bay ra, sau ®ã lμ chÊt khÝ kh«ng mμu bÞ ho¸ n©u trong kh«ng khÝ vμ cuèi cïng thÊy khÝ ngõng tho¸t ra, dung dÞch thu ®−îc cã mμu xanh lam. H·y gi¶i thÝch c¸c hiÖn t−îng x¶y ra vμ viÕt c¸c ph−¬ng tr×nh Ho¸ häc. Bμi 4 a. Tr×nh bμy nguyªn t¾c nhËn biÕt c¸c chÊt b»ng ph−¬ng ph¸p ho¸ häc. b. H·y nhËn biÕt tõng chÊt sau b»ng ph−¬ng ph¸p ho¸ häc: Na2O, Al2O3, SiO2, Fe2O3 vμ CaO. ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc ®· sö dông. Bμi 5 9 KÑp mét ®o¹n d©y nh«m ë vÞ trÝ nghiªng trªn ngän löa ®Ìn cån hoÆc ®Ìn khÝ sao cho chØ phÇn d−íi cña d©y ®−îc ®èt nãng. H·y dù ®o¸n hiÖn t−îng quan s¸t ®−îc trong thÝ nghiÖm trªn trong c¸c ph−¬ng ¸n sau, biÕt r»ng nh«m nãng ch¶y ë 6600C: a. Nh«m nãng ch¶y nhá giät trªn ®Ìn. b. §Çu d©y nh«m bÞ ®èt nãng, nh«m bÞ ho¸ h¬i. c. §Çu d©y nh«m bÞ ®èt nãng bÞ o»n h¼n xuèng. d. Ph−¬ng ¸n kh¸c. Bμi 6 Cã 5 dung dÞch 0,1M ®ùng trong 5 lä mÊt nh·n: Na2CO3, Ba(OH)2, NaOH, KHSO4, KCl. NÕu kh«ng dïng thªm thuèc thö cã thÓ nhËn biÕt ®−îc nh÷ng dung dÞch nμo? O M Bμi 7 Cho m gam hçn hîp A gåm Fe vμ Fe2O3 theo tû lÖ mol 1: 1 t¸c dông hoμn toμn víi dung dÞch HCl d− t¹o thμnh dung dÞch B. BiÕt r»ng khi c« c¹n dung dÞch B trong ®iÒu kiÖn kh«ng cã kh«ng khÝ, th× thu ®−îc 4,52 gam chÊt r¾n. a. ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc x¶y ra. b. TÝnh thÓ tÝch hi®ro sinh ra ë ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn. c. TÝnh gi¸ trÞ cña m. O C .C Bμi 8 Nung m gam hçn hîp hai muèi CaCO3 vμ MgCO3 thu ®−îc 6,72 lit khÝ CO2 (®ktc) vμ 13,6 gam chÊt r¾n tr¾ng. a. ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc vμ tÝnh khèi l−îng mçi chÊt CaO vμ MgO thu ®−îc. b. TÝnh gi¸ trÞ cña m. c. HÊp thô hoμn toμn l−îng khÝ CO2 ë trªn vμo 250ml dung dÞch NaOH 2M thu ®−îc dung dÞch A. C« c¹n dung dÞch A ë nhiÖt ®é thÊp th× thu ®−îc nh÷ng chÊt nμo? TÝnh khèi l−îng mçi chÊt. d. NÕu c« c¹n dung dÞch A ë nhiÖt ®é cao th× thu ®−îc chÊt nμo? Khèi l−îng lμ bao nhiªu gam? H O AH Bμi 9 A, B, C lμ c¸c hîp chÊt v« c¬ cña mét kim lo¹i, khi ®èt nãng ë nhiÖt ®é cao cho ngän löa mμu vμng. A t¸c dông víi B thμnh C. Nung nãng B ë nhiÖt ®é cao th× thu ®−îc chÊt r¾n C, h¬i n−íc vμ khÝ D. D lμ chÊt khÝ nÆng h¬n kh«ng khÝ vμ lμ nguyªn nh©n chñ yÕu g©y ra hiÖu øng nhμ kÝnh lμm khÝ hËu cña Tr¸i ®Êt Êm dÇn lªn. D t¸c dông víi A cho B hoÆc C. a. X¸c ®Þnh c«ng thøc ho¸ häc cña A, B, C. ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc. b. Khi nμo A t¸c dông víi D chØ t¹o thμnh C hoÆc B ? Khi nμo t¹o thμnh hçn hîp cña B vμ C ? Bμi 10 Hoμn thμnh c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc biÓu diÔn d·y biÕn ®æi sau, kÌm theo ®iÒu kiÖn (nÕu cã): C (1) O (2) (3) (4) (5) CaCO3CaO  Ca(OH)2 CaCO3 Ca(HCO3)2CO2 H Bμi 11 a. Cho c¸c ho¸ chÊt FeS2, S, Na2SO3, H2SO4, Cu, h·y viÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc ®Ó ®iÒu chÕ khÝ SO2 b»ng bèn c¸ch kh¸c nhau. Trong sè c¸c c¸ch ®ã, nh÷ng c¸ch nμo cã thÓ ®−îc sö dông ®Ó s¶n xuÊt SO2 trong c«ng nghiÖp? b. C¸c nhμ m¸y nhiÖt ®iÖn nh− U«ng BÝ, Ph¶ l¹i, Ninh B×nh sö dông than ®¸ ®Ó s¶n xuÊt ®iÖn. KhÝ th¶i cña c¸c nhμ m¸y nhiÖt ®iÖn cã mét l−îng khÝ SO2, lo¹i khÝ th¶i nμy lμ mét trong c¸c nguyªn nh©n chÝnh g©y ra m−a axit. H·y ®Ò xuÊt mét ho¸ chÊt rÎ tiÒn, dÔ kiÕm ®Ó cã thÓ lo¹i bá SO2 chèng « nhiÔm m«i tr−êng. Bμi 12 Cã mét hçn hîp khÝ A gåm 0,3 mol CO2, 0,5 mol SO2, 0,2 mol O2 vμ 1,0 mol N2. a. TÝnh tû khèi cña A so víi hi®ro. b. TÝnh thÓ tÝch cña hçn hîp A ë ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn. c. Cho hçn hîp A ®i qua dung dÞch n−íc v«i trong d− thu ®−îc m gam kÕt tña vμ cßn l¹i V lÝt khÝ (®ktc). X¸c ®Þnh m vμ V. Bμi 13 Cho 11,2 lit hçn hîp khÝ A (®ktc) gåm CO2 vμ SO2 cã tû khèi so víi hi®ro lμ 24. a. X¸c ®Þnh sè mol cña tõng khÝ trong hçn hîp. b. So s¸nh tÝnh chÊt ho¸ häc cña CO2 vμ SO2. 10 c. TÝnh thÓ tÝch dung dÞch NaOH 1M tèi thiÓu ®Ó chuyÓn toμn bé c¸c oxit axit trong 2,24 lit hçn hîp khÝ A (®ktc) thμnh muèi trung hoμ. Bμi 14 B»ng ph−¬ng ph¸p ho¸ häc h·y nhËn biÕt c¸c cÆp chÊt sau: a. CaO vμ P2O5. b. SO2 vμ CO2. c. MgO vμ CaO. d. NaCl vμ Na2CO3 e. CO2 vμ CO Bμi 15 Cã nh÷ng khÝ cã lÉn h¬i n−íc gåm: CO2, O2, SO2, N2. ChÊt khÝ nμo cã thÓ ®−îc lμm kh« b»ng canxi oxit(CaO)? ChÊt khÝ nμo cã thÓ ®−îc lμm kh« b»ng axit sunfuric ®Æc(H2SO4)? .C O M Bμi 16 Mét èng sø chøa 4,72 gam mét hçn hîp A gåm ba chÊt lμ Fe, FeO vμ Fe2O3. Nung nãng èng ë nhiÖt ®é cao råi cho mét dßng khÝ hi®ro ®i qua. DÉn khÝ t¹o thμnh sau ph¶n øng ®i qua b×nh ®ùng dung dÞch axit sunfuric ®Æc. Sau khi ph¶n øng kÕt thóc khèi l−îng cña b×nh ®ùng axit sunfuric t¨ng thªm 0,90 gam. NÕu còng lÊy 4,92 gam A cho t¸c dông víi dung dÞch axit clohi®ric 1M d− th× thu ®−îc 0,672 lit khÝ hi®ro (®ktc). a. ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc. b. TÝnh khèi l−îng mçi chÊt trong hçn hîp A. c. TÝnh thÓ tÝch dung dÞch axit HCl 1M tèi thiÓu ®Ó hoμ tan hoμn toμn hçn hîp A. Bμi 17 Hoμn thμnh d·y biÕn ®æi ho¸ häc sau, kÌm theo ®iÒu kiÖn (nÕu cã) C (1) (2) (3) (4) (5) MgO MgCl2  Mg(OH)2 MgSO4 Mg(OH)2 MgO. AH O Bμi 18 Trén 400 gam dung dÞch BaCl2 5,2% víi 100ml dung dÞch H2SO4 20% (d = 1,14g/ml). X¸c ®Þnh khèi l−îng kÕt tña t¹o thμnh vμ nång ®é % cña c¸c chÊt trong dung dÞch thu ®−îc. O Bμi 19 Hoμ tan 2,4 gam Mg vμo 200 gam dung dÞch HCl 10%. a. ViÕt ph−¬ng tr×nh Ho¸ häc cña ph¶n øng. b. TÝnh nång ®é % cña muèi thu ®−îc sau ph¶n øng. C H Bμi 20 Trén lÉn 3 dung dÞch: H3PO4 6% (d = 1,03 g/ml), H3PO4 4% (d = 1,02 g/ml), H3PO4 2% (d = 1,01 g/ml), theo tû lÖ thÓ tÝch 1: 3 : 2. X¸c ®Þnh nång ®é mol /lit cña dung dÞch thu ®−îc. H O Bμi 21 Hoμ tan hçn hîp A gåm canxi oxit (CaO) vμ canxi cacbonat (CaCO3) vμo dung dÞch HCl d− thu ®−îc dung dÞch B vμ 0,448 lit khÝ CO2 (®ktc). C« c¹n dung dÞch B råi nung nãng chÊt r¾n ®Õn khèi l−îng kh«ng ®æi thu ®−îc 3,33 gam muèi khan. a. ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc vμ tÝnh sè gam cña mçi chÊt trong hçn hîp A. b. HÊp thô toμn bé l−îng khÝ CO2 thu ®−îc vμo 100ml dung dÞch NaOH 0,25M th× thu ®−îc muèi g×? Khèi l−îng bao nhiªu gam? Bμi 22 B»ng ph−¬ng ph¸p ho¸ häc h·y nhËn biÕt c¸c cÆp chÊt sau: a. Dung dÞch HCl vμ H2SO4. b. Dung dÞch NaCl vμ Na2SO4. c. Dung dÞch MgSO4 vμ H2SO4. Bμi 23 Cho 10,0g hçn hîp Cu vμ CuO t¸c dông víi 200ml dung dÞch H2SO4 2M. Sau khi ph¶n øng kÕt thóc, läc, t¸ch riªng phÇn kh«ng tan, c©n nÆng 6,0g. a. ViÕt ph−¬ng tr×nh ho¸ häc cña ph¶n øng. b. TÝnh thμnh phÇn % theo khèi l−îng cña mçi chÊt trong hçn hîp ®Çu. c. TÝnh nång ®é mol/lÝt cña c¸c chÊt sau ph¶n øng. Coi thÓ tÝch cña dung dÞch kh«ng thay ®æi. Bμi 24 Hoμ tan mét oxit kim lo¹i ho¸ trÞ II b»ng mét l−îng võa ®ñ dung dÞch H2SO4 10% thu ®−îc dung dÞch muèi cã nång ®é 11,8%. H·y x¸c ®Þnh tªn cña kim lo¹i. 11 Bμi 25 Hoμ tan hoμn toμn m gam Fe võa ®ñ vμo 150ml dung dÞch HCl ch−a biÕt nång ®é. Ph¶n øng kÕt thóc thu ®−îc 3,36 lit khÝ hi®ro (®ktc). a. ViÕt ph−¬ng tr×nh ho¸ häc x¶y ra. b. TÝnh khèi l−îng Fe ®· ph¶n øng. c. TÝnh CM cña dung dÞch HCl ®· dïng. Bμi 26 Hoμ tan hoμn toμn 2,8 gam mét kim lo¹i ho¸ trÞ II b»ng mét hçn hîp gåm 100ml dung dÞch axit HCl 0,4M vμ 160ml dung dÞch H2SO4 0,25M. Dung dÞch thu ®−îc lμm quú tÝm ho¸ ®á, ®Ó trung hoμ cÇn dïng 100ml dung dÞch NaOH 0,2 M. H·y x¸c ®Þnh tªn cña kim lo¹i ho¸ trÞ II. Bμi 27 §Ó khö hoμn toμn oxi trong 3,2 gam oxit cña mét kim lo¹i cÇn 1,344 lÝt khÝ hi®ro. Hoμ tan l−îng kim lo¹i thu ®−îc trong dung dÞch axit HCl d− th× thu ®−îc 0,896 lit khÝ hi®ro (c¸c thÓ tÝch khÝ ®Òu ®o ë ®ktc ). Gi¶i thÝch v× sao thÓ tÝch hi®ro trong hai tr−êng hîp kh«ng gièng nhau vμ x¸c ®inh tªn kim lo¹i. O M Bμi 28 Dù ®o¸n hiÖn t−îng x¶y ra vμ gi¶i thÝch b¶n chÊt ho¸ häc cña thÝ nghiÖm sau: LÊy mét cèc thuû tinh chÞu nhiÖt cã dung tÝch 50ml. Cho vμo cèc 2,0 gam ®−êng saccaroz¬ (C12H22O11) råi thªm 20ml dung dÞch axit sunfuric ®Æc (98%). Dïng ®òa thuû tinh khuÊy ®Òu. §Ó yªn cèc ho¸ chÊt trong kho¶ng 20 phót. O C .C Bμi 29 §Ó b¶o qu¶n Na trong phßng thÝ nghiÖm, ng−êi ta sö dông ph−¬ng ph¸p nμo sau ®©y? a. Ng©m Na trong n−íc. b. Ng©m trong r−îu. c. Ng©m trong dÇu ho¶. d. Ng©m trong amoniac láng. H·y gi¶i thÝch lÝ do cña sù lùa chän ®ã. H O AH Bμi 30 §èt ch¸y hoμn toμn 120 gam quÆng pirit (FeS2) thu ®−îc V lÝt khÝ SO2. Trén khÝ thu ®−îc víi V lit khÝ O2 råi dÉn qua èng sø chøa chÊt xóc t¸c V2O5 nung nãng, HiÖu suÊt cña ph¶n øng oxi ho¸ SO2 thμnh SO3 lμ 80%, c¸c thÓ tÝch khÝ ®Òu ®o ë ®ktc. a. ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc. b. TÝnh V. c. Dïng 0,2 lit dung dÞch H2SO4 98% (d = 1,83 g/ml) ®Ó hÊp thô hoμn toμn l−îng SO3 t¹o thμnh. Cho bݪt tªn vμ c«ng thøc ho¸ häc cña chÊt thu ®−îc. H (9) O C Bμi 31 Hoμn thμnh c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc biÓu diÔn d·y biÕn ®æi sau, kÌm theo ®iÒu kiÖn(nÕu cã): SO3H2SO4CuSO4 Cu(OH)2. (3) (4) (5) S SO2  H2SO3 Na2SO3 CaSO3. (2) (1) (6) (7) (8) Na2SO3  SO2  H2SO4. (10) (11) Bμi 32 Cã bèn lä kh«ng d¸n nh·n, mçi lä ®ùng mét dung dÞch kh«ng mμu sau: Ca(OH)2, NaOH, MgCl2 vμ Na2CO3. H·y chän mét trong sè c¸c ho¸ chÊt sau ®Ó cã thÓ nhËn biÕt ®−îc tõng chÊt b»ng ph−¬ng ph¸p ho¸ häc: a. AgNO3 b. BaCl2 c. Quú tÝm. d. CO2 ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc. Bμi 33 Cho c¸c baz¬: Cu(OH)2, NaOH, Ba(OH)2, Mg(OH)2, Al(OH)3. Trong sè c¸c baz¬ trªn chÊt nμo cã thÓ: a. t¸c dông víi axit HCl. b. t¸c dông víi dung dÞch NaOH. c. bÞ nhiÖt ph©n huû. d. t¸c dông víi CO2. e. ®æi mμu quú tÝm thμnh xanh. 12 Bμi 34 Cho c¸c ho¸ chÊt NaCl, H2O, Fe, CaO, CuSO4, FeCl3. B»ng mét ph¶n øng ho¸ häc h·y ®iÒu chÕ c¸c chÊt sau: a. NaOH. b. Ca(OH)2. c. Cu(OH)2. d. Fe(OH)3. e. FeCl2. O M Bμi 35 Trong phßng thÝ nghiÖm, ng−êi ta ®iÒu chÕ khÝ cacbonic (CO2) tõ c¸c ho¸ chÊt lμ ®¸ v«i (CaCO3) vμ axit clohi®ric (HCl) b»ng b×nh kÝp. Tuy nhiªn, ph−¬ng ph¸p nμy cã nh−îc ®iÓm lμ khÝ CO2 thu ®−îc th−êng lÉn khÝ HCl. §Ó lo¹i bá khÝ HCl, ng−êi ta dÉn hçn hîp khÝ thu ®−îc qua b×nh röa khÝ (xem h×nh vÏ), trong ®ã chøa mét dung dÞch thÝch hîp. Dung dÞch trong b×nh röa khÝ lμ chÊt nμo trong sè c¸c ho¸ chÊt sau? a. Dung dÞch Na2CO3. b. Dung dÞch NaHCO3. c. Dung dÞch NaOH. d. Dung dÞch NaCl. H·y gi¶i thÝch sù lùa chän ®ã. Chó thÝch: 1. èng dÉn hçn hîp khÝ ®i vμo b×nh röa khÝ. 2. èng dÉn khÝ s¹ch ®i ra khái b×nh röa khÝ. 3. Dung dÞch röa khÝ. 3 .C B×nh röa khÝ O C Bμi 36 Trén dung dÞch chøa 1,0 gam NaOH víi dung dÞch chøa 1,0 gam axit H2SO4. Hái dung dÞch thu ®−îc cã pH > 7, pH < 7 hay pH = 7 ? O AH Bμi 37 Muèi Betole (Tªn cña nhμ b¸c häc Ph¸p ®· ph¸t hiÖn ra lo¹i muèi nμy) cã c«ng thøc ho¸ häc KClO3 cïng víi KCl vμ H2O lμ s¶n phÈm cña ph¶n øng gi÷a khÝ clo víi kali hi®roxit ë nhiÖt ®é cao. a. ViÕt ph−¬ng tr×nh ho¸ häc cña ph¶n øng. b. TÝnh l−îng muèi Bectole thu ®−îc khi cho 44,8 lit khÝ Cl2 (®ktc) t¸c dông víi dung dÞch KOH d−, biÕt hiÖu suÊt cña qu¸ tr×nh lμ 90%. c. Tõ muèi Bectole viÕt ph−¬ng tr×nh ho¸ häc ®iÒu chÕ khi O2, ghi râ ®iÒu kiÖn cña ph¶n øng. O C H Bμi 38 §Ó hÊp thô hoμn toμn 0,448 lit khÝ SO2 (®ktc) cÇn 2,5 lit dung dÞch Ca(OH)2 0,002M. a. TÝnh khèi l−îng s¶n phÈm thu ®−îc sau ph¶n øng. b. Mét nhμ m¸y nhiÖt ®iÖn mçi ngμy ®ªm th¶i ra khÝ quyÓn 64 tÊn khÝ SO2. CÇn bao nhiªu m3 dung dÞch Ca(OH)2 0,002 M ®Ó xö lÝ toμn bé SO2 trong khÝ th¶i ®ã? H Bμi 39 Cho dung dÞch hçn hîp A gåm HCl 0,1M vμ H2SO4 0,1M. CÇn bao nhiªu ml dung dÞch NaOH 1M ®Ó trung hoμ 100ml dung dÞch A? Bμi 40 Ng−êi ta ®· dïng ph−¬ng ph¸p nμo sau ®©y ®Ó thu lÊy kÕt tña trong ph¶n øng gi÷a dung dÞch natri sunfat (Na2SO4) vμ dung dÞch bari clorua (BaCl2)? a. C« c¹n dung dÞch. b. Ch−ng cÊt dung dÞch. c. ChiÕt. d. Läc. C. Bμi tËp tù luyÖn Bμi 41 Hoμ tan hoμn toμn 6,2 g Na2O vμo n−íc ®−îc 500ml dung dÞch A. a. ViÕt ph−¬ng tr×nh ho¸ häc vμ tÝnh nång ®é M cña dung dÞch A. b. TÝnh thÓ tÝch dung dÞch HCl 1M cÇn thiÕt ®Ó trung hoμ 100ml dung dÞch A. c. LÊy 100ml dung dÞch A cho t¸c dông víi 100 ml dung dÞch muèi nh«m sunfat (Al2(SO4)3) th× kh«ng xuÊt hiÖn kÕt tña. TÝnh nång ®é CM lín nhÊt cã thÓ cña muèi nh«m sunfat trong dung dÞch ®· cho. Bμi 42 NhËn biÕt c¸c ho¸ chÊt ®ùng trong c¸c lä kh«ng d¸n nh·n sau b»ng ph−¬ng ph¸p ho¸ häc: NaCl, Ba(OH)2, NaOH, Na2SO4, Na2CO3, HCl. 13 Bμi 43 §iÒu chÕ Cu(OH)2 tõ c¸c ho¸ chÊt CaO, H2O, HCl vμ CuO. ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc x¶y ra. Bμi 44 Cho s¬ ®å c¸c ph¶n øng sau, chän ho¸ chÊt thÝch hîp ®iÒn vμo vÞ trÝ dÊu hái vμ thμnh lËp c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc (kÌm theo ®iÒu kiÖn nÕu cã). a. Fe(OH)3 ? + 3H2O b. ? + NaOH Na2SO4 + ? c. ? + Zn(OH)2 ZnSO4 + 2H2O d. ? + HCl NaCl + H2O e. ? + CO2 Na2CO3 + H2O Bμi 45 DÉn tõ tõ 1,12 lit khÝ CO2 ë ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn vμo 100ml dung dÞch Ba(OH)2 2M. a. ViÕt ph−¬ng tr×nh ho¸ häc cña ph¶n øng. b. TÝnh nång ®é CM cña Ba(OH)2 sau ph¶n øng, coi thÓ tÝch dung dÞch kh«ng thay ®æi. c. C« c¹n dung dÞch sau ph¶n øng, tÝnh khèi l−îng chÊt r¾n thu ®−îc. (1) CaCO3  A (2) O M Bμi 46 Cho d·y biÕn ho¸ ho¸ häc sau: (3) (4) B  C  CaCl2 (7) (6) CaCl2  C  Ca(HCO3)2. a. Cho biÕt c«ng thøc ho¸ häc cña c¸c chÊt øng víi c¸c ch÷ c¸i A, B, C. b. Hoμn thμnh c¸c ph−¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc biÓu diÔn d·y biÕn ho¸ trªn. C .C (5) H O AH O Bμi 47 Tr¶ lêi “cã “ nÕu x¶y ra ph¶n øng ho¸ häc hoÆc “kh«ng” nÕu kh«ng x¶y ra ph¶n øng vμo c¸c « trèng trong b¶ng sau: NaCl NH4NO3 Na2CO3 Na2SO4 HCl NaOH BaCl2 H2SO4 ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc x¶y ra. C Bμi 48 §iÒu kiÖn ®Ó x¶y ra ph¶n øng trao ®æi gi÷a c¸c dung dÞch lμ g×? Cho c¸c vÝ dô minh ho¹. H O Bμi 49. Cho c¸c ho¸ chÊt: CuCl2, Mg(NO3)2, CaCO3, Na2SO3. Trong sè c¸c chÊt ®· cho, chÊt nμo cã thÓ t¸c dông víi: a. dung dÞch NaOH. b. dung dÞch HCl. c. dung dÞch AgNO3 Bμi 50 Dù ®o¸n hiÖn t−îng x¶y ra vμ viÕt ph−¬ng tr×nh ho¸ häc cña ph¶n øng trong c¸c thÝ nghiÖm sau: a. Th¶ mét ®inh s¾t s¹ch vμo èng nghiÖm ®ùng dung dÞch CuSO4. b. Th¶ mét mÈu ®¸ v«i vμo èng nghiÖm ®ùng dung dÞch axit HCl. c. Th¶ mét m¶nh ®ång vμo èng nghiÖm ®ùng dung dÞch H2SO4 ®Æc, ®un nãng. Bμi 51 Cho 100ml dung dÞch CaCl2 0,20M t¸c dông víi 100ml dung dÞch AgNO3 0,10M. a. Nªu hiÖn t−îng quan s¸t ®−îc vμ ph−¬ng tr×nh ho¸ häc x¶y ra. b. TÝnh khèi l−îng chÊt r¾n sinh ra. c. TÝnh nång ®é mol/l cña chÊt cßn d− sau ph¶n øng. Coi thÓ tÝch thu ®−îc b»ng tæng thÓ tÝch cña hai dung dÞch ban ®Çu. Bμi 52 Cho c¸c muèi NaCl, KCl, CaCO3, CaSO4, NH4Cl. a) Muèi nμo cã thÓ sö dông ®Ó ®iÒu chÕ muèi Bectole? b) Muèi nμo kh«ng ®éc nh−ng kh«ng nªn cã trong n−íc ¨n v× vÞ mÆn cña nã? 14 c) Kh«ng tan trong n−íc nh−ng bÞ ph©n huû ë nhiÖt ®é cao? d) RÊt Ýt tan trong n−íc vμ khã bÞ ph©n huû ë nhiÖt ®é cao? e) Khi bÞ nung nãng, kh«ng ®Ó l¹i dÊu vÕt ë chÐn nung? Bμi 53 Cho c¸c dung dÞch HCl, NaOH, Na2CO3, NH4Cl, CaCl2. Cã bao nhiªu cÆp chÊt cã thÓ ph¶n øng víi nhau ? ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc x¶y ra. Bμi 54 Cho dung dÞch muèi ¨n (NaCl) b·o hoμ. a. ViÕt ph−¬ng tr×nh ®iÖn ph©n dung dÞch NaCl cã mμng ng¨n. b. NÕu l−îng khÝ hi®ro thu ®−îc lμ 11,2 lit (®ktc) th× thÓ tÝch dung dÞch NaOH 0,5M thu ®−îc lμ bao nhiªu? Bμi 55 Dung dÞch NaOH cã thÓ dïng ®Ó ph©n biÖt hai muèi cã trong cÆp ch©t sau ®©y kh«ng? NÕu cã ®¸nh dÊu x vμo « vu«ng t−¬ng øng. a) Dung dÞch FeSO4 vμ Fe2(SO4)3 O M b) Dung dÞch Na2SO4 vμ MgSO4 c) Dung dÞch NaCl vμ BaCl2 O C .C Bμi 56 Cã thÓ ®iÒu chÕ oxi b»ng c¸ch nhiÖt ph©n KNO3, KClO3. a. ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc. b. NÕu dïng 0,1 mol mçi muèi trªn th× l−îng oxi thu ®−îc cã b»ng nhau kh«ng? c. §Ó ®iÒu chÕ 1,12lit oxi (®ktc) th× khèi l−îng mçi muèi cÇn dïng lμ bao nhiªu gam ? BiÕt K = 39, N = 14, O = 16, Cl = 35,5 (®vC) O AH Bμi 57 C©y trång cÇn ph¶i hót tõ ®Êt vμ n−íc nh÷ng nguyªn tè ®a l−îng vμ vi l−îng nμo? Lo¹i ph©n bãn ho¸ häc nμo cung cÊp nguyªn tè K, N, P ? Bμi 58 O C H HÊp thô hoμn toμn a lit CO2 ë ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn vμo 5 lÝt dung dÞch Ca(OH)2 nång ®é 0,002M th× thu ®−îc b gam kÕt tña. H·y vÏ ®å thÞ biÓu diÔn sù phô thuéc cña b vμo a. Tõ ®å thÞ ®ã h·y cho biÕt khi nμo khèi l−îng kÕt tña lμ lín nhÊt ? H Bμi 59 QuÆng Sinvinit. (NaCl. KCl) lμ nguån nguyªn liÖu ®Ó s¶n xuÊt ph©n kali. Cho c¸c sè liÖu vÒ ®é tan (S) cña c¸c muèi KCl vμ NaCl ë c¸c nhiÖt ®é kh¸c nhau lμ: Ho¸ chÊt NaCl KCl S 200C 35,8 34,7 S 500C 37,5 48,3 S 750C 38,0 52,5 S 1000C 39,1 56,6 Tõ c¸c sè liÖu trªn, h·y ®Ò xuÊt ph−¬ng ph¸p t¸ch riªng KCl ra khái quÆng Sinvinit. Bμi 60 H·y nhËn biÕt c¸c ph©n bãn sau NH4NO3, Na2CO3, KCl vμ Ca(H2PO4)2 b»ng ph−¬ng ph¸p ho¸ häc. ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc. Bμi 61 C«ng thøc ho¸ häc cña ph©n ®¹m hai l¸ lμ NH4NO3. a. Nguyªn tè dinh d−ìng cña NH4NO3 lμ g×? b. TÝnh thμnh phÇn % cña N trong NH4NO3. 15 c. TÝnh khèi l−îng N cã trong 500g NH4NO3 Bμi 62 H·y nhËn biÕt c¸c cÆp chÊt sau b»ng ph−¬ng ph¸p ho¸ häc. a. NaCl vμ Na2CO3. b. HCl vμ H2SO4. c. NaOH vμ Ba(OH)2 Bμi 63 Cã 6,52 gam hçn hîp A gåm bét s¾t vμ kim lo¹i M cã ho¸ trÞ n kh«ng ®æi.  NÕu hoμ tan hoμn toμn hçn hîp A trong dung dÞch HCl th× thu ®−îc 7,84 lit khÝ hi®ro (®ktc).  NÕu cho toμn bé l−îng hçn hîp A trªn t¸c dông hoμn toμn víi khÝ clo th× thÓ tÝch clo cÇn dïng lμ 8,40 lit (®ktc). BiÕt tû lÖ mol Fe: M lμ 1: 4. 1. ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc cña c¸c ph¶n øng x¶y ra. 2. X¸c ®Þnh ho¸ trÞ n cña kim lo¹i M. 3. X¸c ®inh tªn cña kim lo¹i M. O M Bμi 64 Cho hçn hîp gåm 11,9 gam Al vμ Zn t¸c dông võa ®ñ víi Vml axit H2SO4 2M th× thu ®−îc 8,96 lit khÝ hi®ro (®ktc). a. ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc. b. TÝnh khèi l−îng tõng kim lo¹i trong hçn hîp. c. TÝnh V. .C Bμi 65 ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc ®Ó ®iÒu chÕ muèi MgCl2 b»ng 7 c¸ch kh¸c nhau. Trong ®ã, mçi c¸ch chØ dïng mét ph¶n øng ho¸ häc. C¸c ho¸ chÊt cÇn thiÕt coi nh− cã ®ñ. AH O C Bμi 66 BiÓn vμ ®¹i d−¬ng lμ nguån cung cÊp nguyªn tè magie d−íi d¹ng muèi MgCl2 cho con ng−êi. Tr−íc tiªn, ng−êi ta cho n−íc biÓn t¸c dông víi n−íc v«i (Ca(OH)2) sÏ thu ®−îc chÊt kh«ng tan lμ magie hi®roxit (Mg(OH)2). ChuyÓn ho¸ Mg(OH)2 thμnh MgCl2 råi ®iÖn ph©n muèi nãng ch¶y sÏ thu ®−îc kim lo¹i magie. H·y viÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt magie tõ n−íc biÓn. H O C H O Bμi 67 Nhóng mét ®inh s¾t s¹ch vμo cèc ®ùng 50ml mét dung dÞch muèi ®ång sunfat (CuSO4) 2M, sau mét thêi gian lÊy ®inh s¾t ra, röa s¹ch, lμm kh« vμ c©n l¹i, thÊy khèi l−îng t¨ng thªm 0,08 gam. BiÕt r»ng toμn bé l−îng ®ång sinh ra b¸m trªn bÒ mÆt cña ®inh s¾t. a) ViÕt ph−¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc x¶y ra. b) TÝnh khèi l−îng cña Fe bÞ hoμ tan vμ l−îng Cu ®−îc gi¶i phãng. c) TÝnh nång ®é mol/lit cña dung dÞch muèi s¾t (II) sunfat thu ®−îc. Coi thÓ tÝch cña dung dÞch kh«ng thay ®æi. Bμi 68 §Êt sÐt lμ chÊt kho¸ng chøa nh«m cã trong tù nhiªn. Thμnh phÇn cña ®Êt sÐt ®−îc biÓu diÔn b»ng c«ng thøc Al2O3. 2SiO2.2H2O. a. X¸c ®Þnh thμnh phÇn % theo khèi l−îng cña nh«m trong ®Êt sÐt. b. NÕu cho ®Êt sÐt t¸c dông víi dung dÞch NaOH d−, ®un nãng. Sau ®ã läc phÇn dung dÞch råi sôc khÝ cacbonic cho ®Õn d− th× thu ®−îc nh«m hi®roxit kÕt tña. ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc x¶y ra. Bμi 69 Trung hoμ 100ml H2SO4 2M b»ng dung dÞch A lμ hçn hîp NaOH 0,1M vμ KOH 0,15M. a. ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc. b. TÝnh thÓ tÝch cña dung dÞch A tèi thiÓu ph¶i dïng. Bμi 70 Cã bèn èng nghiÖm ®ùng riªng biÖt c¸c dung dÞch sau: Fe2(SO4)3, FeSO4, Na2SO4 vμ NaOH. H·y nhËn biÕt tõng chÊt b»ng ph−¬ng ph¸p ho¸ häc. ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc x¶y ra. NÕu chØ ®−îc dïng mét thuèc thö, h·y chän mét trong sè c¸c ho¸ chÊt sau: 16 a. Quú tÝm. b. BaCl2 c. MgCl2 d. Ba(OH)2 H·y gi¶i thÝch sù lùa chän ®ã. Bμi 71 Nhμ m¸y ph©n ®¹m Phó Mü tØnh Bμ RÞa – Vòng Tμu lμ c¬ së s¶n xuÊt ®¹m ure CO(NH2)2 lín nhÊt cña n−íc ta hiÖn nay. Khi bãn cho c©y trång, trong ®Êt, ure biÕn ®æi dÇn thμnh amoni cacbonat theo ph¶n øng sau: CO(NH2)2 + 2H2O  (NH4)2CO3 H·y cho biÕt: a. Nh−îc ®iÓm cña ph©n ®¹m ure lμ g×? C¸ch kh¾c phôc nh−îc ®iÓm ®ã? b. TÝnh l−îng N chøa trong 1 tÊn ph©n ®¹m ure. O M Bμi 72 Hoμ tan hoμn toμn m gam hîp kim gåm Cu vμ Zn trong dung dÞch axit H2SO4 ®Æc, nãng d− th× thu ®−îc 0,896 lit khÝ SO2 (®ktc). a. ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ph¶n øng ho¸ häc x¶y ra. b. TÝnh m vμ khèi l−îng cña tõng chÊt trong hçn hîp ban ®Çu biÕt r»ng tû lÖ mol cña Cu : Zn lμ 3: 1. H O C H O AH O C .C Bμi 73 Cho V lit khÝ CO (®ktc) qua èng sø ®ùng m gam CuO nung nãng. Sau khi kÕt thóc ph¶n øng, dÉn khÝ t¹o thμnh hÊp thô vμo dung dÞch NaOH d−. Sau ®ã cho thªm vμo dung dÞch thu ®−îc dung dÞch BaCl2 d− thÊy t¹o thμnh n gam kÕt tña. a. ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc x¶y ra. b. TÝnh hiÖu suÊt cña ph¶n øng khö CuO theo V, m, n. c. NÕu thay khÝ CO b»ng khÝ H2 th× kÕt qu¶ thay ®æi nh− thÕ nμo? 17 (1) (2) (3) (4) (5) (6) (8) (9) (10) (11) (12) O M D. H−íng dÉn gi¶i Bμi 1 a. C¸c oxit t¸c dông víi axit sunfuric: Na2O, ZnO, Fe2O3, Al2O3 Na2O + 2H2SO4  2NaHSO4 + H2O Na2O + H2SO4  Na2SO4 + H2O ZnO + H2SO4  ZnSO4 + H2O Fe2O3 + 3H2SO4  Fe2(SO4)3 + 3H2O Al2O3 + 3H2SO4  Al2(SO4)3 + 3H2O b. C¸c oxit t¸c dông víi aluminat natri: CO2 CO2 + NaAlO2 + 2H2O  NaHCO3 + Al(OH)3 c. C¸c oxit t¸c dông víi natri hi®roxit: CO2, Al2O3, ZnO. CO2 + NaOH  NaHCO3 CO2 + 2NaOH  Na2CO3 + H2O ZnO + 2NaOH  Na2ZnO2 + H2O Al2O3 + 2NaOH  2NaAlO2 + H2O V1 = H O C H O AH O C .C Bμi 2 a. ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc: CuO + CO  Cu + CO2 (1) xmol xmol xmol Fe2O3 + 3CO  2Fe + 3CO2 (2) ymol 3ymol 2ymol b. X¸c ®Þnh V tèi thiÓu cÇn sö dông §Æt x,y lÇn l−ît lμ sè mol CuO vμ Fe2O3 trong hçn hîp, theo bμi ra ta cã: Khèi l−îng hçn hîp = 80x + 160y = 2,08 (I) Khèi l−îng hai kim lo¹i = 64x + 112y = 1,44 (II) Gi¶i hÖ ph−¬ng tr×nh bËc nhÊt trªn ta ®−îc x = 0,006; y = 0,01. Tõ ®ã suy ra V tèi thiÓu lμ (x + 3y)22,4 = (0,006 + 0,03)22,4 = 0,8064 (lÝt). c. X¸c ®Þnh V1 Fe + 4HNO3  Fe(NO3)3 + NO + 2H2O (3) 0,02mol 0,08mol 3Cu + 8HNO3  3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O (4) 0,006mol 0,016mol Tæng sè mol axit HNO3 lμ 0,08 + 0,016 = 0,024 (mol) 0,024 = 0,012 (lÝt) 2 Bμi 3 Ban ®Çu, ®ång t¸c dông víi axit HNO3 ®Æc t¹o thμnh khÝ mμu n©u lμ khÝ NO2. Khi nång ®é axit HNO3 ®· gi¶m, khÝ tho¸t ra lμ NO kh«ng mμu. KhÝ nμy t¸c dông ngay víi khÝ oxi trong kh«ng khÝ biÕn thμnh khÝ mμu n©u. Khi axit HNO3 ®· hÕt, ph¶n øng kÕt thóc nªn kh«ng cßn khÝ tho¸t ra. Dung dÞch mμu xanh lam lμ mμu cña muèi ®ång II nitrat. C¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc: Cu + 4HNO3 ®Æc  Cu(NO3)2 + 2NO2 + 2H2O KhÝ mμu n©u Cu + 8HNO3 lo·ng  3Cu(NO3)2 + 2NO + 4H2O KhÝ kh«ng mμu 2NO + O2  2NO2 Bμi 4 a. Nguyªn t¾c nhËn biÕt c¸c chÊt b»ng ph−¬ng ph¸p ho¸ häc. 18 C .C O M Nguyªn t¾c nhËn biÕt c¸c chÊt b»ng ph−¬ng ph¸p ho¸ häc lμ dïng c¸c ph¶n øng ho¸ häc ®Æc tr−ng cña tõng lo¹i chÊt ®Ó nhËn biÕt chóng. VÝ dô: - Qu× tÝm chuyÓn mμu ®á trong m«i tr−êng axit, mμu xanh trong m«i tr−êng kiÒm. - Phenolphtalein kh«ng mμu trong n−íc vμ trong axit nh−ng cã mμu ®á trong m«i tr−êng kiÒm. - Thuèc thö cña axit HCl vμ c¸c muèi clorua tan lμ muèi AgNO3, bëi cã ph¶n øng t¹o ra chÊt kh«ng tan, mμu tr¾ng lμ AgCl. - Thuèc thö cña axit H2SO4 vμ c¸c muèi sunfat tan lμ muèi BaCl2, bëi cã ph¶n øng t¹o ra chÊt r¾n, tr¾ng kh«ng tan ngay c¶ trong axit lμ muèi BaSO4. - Thuèc thö cña khÝ cacbonic lμ dung dÞch canxi hi®roxit (n−íc v«i trong). b. NhËn biÕt tõng chÊt b»ng ph−¬ng ph¸p ho¸ häc. LÊy mçi chÊt mét Ýt cho vμo c¸c èng nghiÖm cã ®¸nh sè thø tù tõ 1 – 5.  Cã thÓ sö dông n−íc lμm thuèc thö. ChÊt nμo ph¶n øng víi n−íc dÔ dμng, t¹o ra dung dÞch trong suèt lμ Na2O. Na2O + H2O  2NaOH ChÊt nμo ph¶n øng m¹nh víi n−íc, to¶ nhiÒu nhiÖt vμ t¹o thμnh chÊt Ýt tan lμ CaO. CaO + H2O  Ca(OH)2 + Q C¸c chÊt kh«ng tan vμ kh«ng t¸c dông víi n−íc gåm Al2O3, SiO2, Fe2O3  Dïng dung dÞch axit HCl lμm thuèc thö, cã hai chÊt ph¶n øng: Fe2O3 + 6HCl  2FeCl3 + 3H2O Al2O3 + 6HCl  2AlCl3 + 3H2O ChÊt kh«ng ph¶n øng víi axit HCl lμ SiO2  Hai oxit Fe2O3 vμ Al2O3 cã thÓ ph©n biÖt nhê ph¶n øng víi dung dÞch NaOH, chØ cã Al2O3 tan trong dung dÞch kiÒm. Al2O3 + 2NaOH  2NaAlO2 + H2O ChÊt kh«ng ph¶n øng víi NaOH lμ Fe2O3. O AH O Bμi 5 Chän ph−¬ng ¸n c. Gi¶i thÝch: D©y nh«m cã mét líp oxit rÊt máng, bÒn bao phñ. oxit nh«m cã nhiÖt ®é nãng ch¶y lμ 20500C cho nªn c¸c ph−¬ng ¸n a vμ b ®Òu sai. Ph−¬ng ¸n ®óng lμ c, ®Çu d©y nh«m bÞ o»n h¼n xuèng v× nh«m nãng ch¶y ®−îc bao bäc bëi líp oxit nh«m. Qua thÝ nghiÖm cã thÓ rót ra nhËn xÐt oxit bÒn v÷ng h¬n kim lo¹i. H O C H Bμi 6 LÊy mçi chÊt mét Ýt vμo 2 èng nghiÖm, ®¸nh sè thø tù c¸c mÉu thö råi cho ph¶n øng lÇn l−ît víi nhau. Ta cã thÓ dïng ph−¬ng ph¸p lËp b¶ng nh− sau: Na2CO3 Ba(OH)2 NaOH KHSO4 KCl Na2CO3 0 0 0   Ba(OH)2 0 0 0   NaOH 0 0 0 x 0 KHSO4 x 0 0   KCl 0 0 0 0 0 Theo cét däc ta cã thÓ ph©n biÖt c¸c chÊt nh− sau:  ChÊt kh«ng cã dÊu hiÖu ph¶n øng nμo lμ KCl.  ChÊt cã dÊu hiÖu ph¶n øng trung hoμ, èng nghiÖm nãng lªn lμ NaOH.  ChÊt cã hai ph¶n øng t¹o kÕt tña lμ Ba(OH)2  ChÊt cã mét ph¶n øng t¹o kÕt tña, mét ph¶n øng t¹o chÊt bay h¬i lμ KHSO4 vμ Na2CO3.  Dïng chÊt tham gia ph¶n øng t¹o thμnh chÊt bay h¬i ë hμng ngang cho t¸c dông víi hai chÊt KHSO4 vμ Na2CO3 ë cét däc, chÊt cã ph¶n øng lμ Na2CO3 chÊt cßn l¹i lμ KHSO4. Bμi 7 a. ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc x¶y ra. §Æt x lμ sè mol cña Fe th× sè mol cña Fe2O3 trong hçn hîp còng lμ x. Fe + 2HCl  FeCl2 + H2 xmol xmol xmol Fe2O3 + 6HCl  2FeCl3 + 3H2O 19 (1) (2) xmol 2xmol b. TÝnh thÓ tÝch hi®ro sinh ra ë ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn. Khèi l−îng hai muèi lμ 127x + 325 x = 4,52  x = 0,01 (mol) = Sè mol hi®ro ThÓ tÝch H2 (®ktc) = 0,01 . 22,4 = 0,224 (lÝt) c. TÝnh gi¸ trÞ cña m. m = 56x + 160x = 216x = 216 . 0,01 = 2,16 (gam) Bμi 8 a. ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc vμ tÝnh khèi l−îng mçi chÊt CaO vμ MgO thu ®−îc. O M t0 CaCO3  CaO + CO2 (1) xmol xmol xmol t0 MgCO3  MgO + CO2 (2) ymol ymol ymol Theo bμi ra ta cã: (x + y)22,4 = 6,72 (I) 56x + 40y = 13,6 (II) Gi¶i hÖ ph−¬ng tr×nh bËc nhÊt ta ®ùoc x = 0,1; y = 0,2 Khèi l−îng CaO thu ®−îc lμ 0,1 . 56 = 5,6 (gam). Khèi l−îng MgO thu ®−îc lμ 0,2 . 40 = 8,0 (gam). .C b. TÝnh gi¸ trÞ cña m m = 100 . 0,1 + 84 . 0,2 = 26,8 (gam) 2 O NaOH C c. C« c¹n dung dÞch ë nhiÖt ®é thÊp th× thu ®−îc nh÷ng chÊt nμo? TÝnh khèi l−îng mçi chÊt. n = 0,25 . 2 = 0,5 (mol). n CO = 6,72 : 22,4 = 0,3 (mol) O C H O AH So s¸nh sè mol cña NaOH vμ CO2 thÊy r»ng sè mol NaOH lín h¬n sè mol CO2, nh−ng ch−a b»ng hai lÇn sè mol CO2. Do ®ã, s¶n phÈm cña ph¶n øng lμ hçn hîp hai muèi NaHCO3 vμ Na2CO3. CO2 + NaOH  NaHCO3 (3) amol amol amol CO2 + 2NaOH  Na2CO3 + H2O (4) bmol 2bmol bmol Sè mol CO2 = a + b = 0,3 (I) Sè mol NaOH = a + 2b = 0,5 (II) Gi¶i hÖ ph−¬ng tr×nh ta ®−îc a = 0,1 vμ b = 0,2.  Khèi l−îng NaHCO3 lμ 0,1 . 84 = 8,4 (gam).  Khèi l−îng Na2CO3 lμ 0,2 . 106 = 2,12 (gam) H d. C« c¹n dung dÞch ë nhiÖt ®é cao th× thu ®−îc chÊt nμo? TÝnh khèi l−îng? Khi c« c¹n dung dÞch ë nhiÖt ®é cao, x¶y ra ph¶n øng: 2NaHCO3  Na2CO3 + H2O + CO2 amol 0,5amol Nh− vËy ta chØ thu ®−îc mét chÊt r¾n duy nhÊt lμ Na2CO3. Khèi l−îng Na2CO3 = (0,2 + 0,05) . 106 = 26,5 (gam) Bμi 9 a. X¸c ®Þnh c«ng thøc ho¸ häc cña A, B, C. ViÕt c¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc. C¸c hîp chÊt A, B, C lμ hîp chÊt cña Na, v× cho ngän löa mμu vμng ®Æc tr−ng. A lμ NaOH, B lμ NaHCO3, C lμ Na2CO3 khÝ D lμ CO2 NaOH + NaHCO3  Na2CO3 + H2O 0 t 2NaHCO3  Na2CO3 + H2O + CO2 KhÝ CO2 t¸c dông víi NaOH t¹o ra Na2CO3, NaHCO3 hay hçn hîp hai muèi nh− c¸c ph−¬ng tr×nh (3) vμ (4) cña bμi 8. b. Khi nμo A t¸c dông víi D chØ t¹o thμnh C hoÆc B ? Khi nμo t¹o thμnh hçn hîp cña B vμ C ? 20    Khi sè mol NaOH  2 lÇn sè mol CO2 th× chØ t¹o ra Na2CO3 (C). Khi sè mol NaOH  sè mol CO2 th× chØ t¹o ra NaHCO3 (B). Sè mol CO2  Sè mol NaOH  2lÇn sè mol CO2 th× t¹o ra hçn hîp hai muèi B vμ C. Bμi 10 C¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc: 0 t CaCO3  CaO + CO2 CaO + H2O  Ca(OH)2 Ca(OH)2 + CO2  CaCO3 + H2O CaCO3 + CO2 + H2O  Ca(HCO3)2 (1) (2) (3) (4) 0 t Ca(HCO3)2  CaCO3 + CO2 + H2O (5) 0 O Trong sè bèn c¸ch trªn, ng−êi ta cã thÓ sö dông c¸ch 1 vμ c¸ch 2 ®Ó ®iÒu chÕ SO2 trong c«ng nghiÖp. AH  C t + 2H2SO4 ®Æc CuSO4 + SO2 + H2O Cu .C O M Bμi 11 a. C¸c ph−¬ng tr×nh ho¸ häc ®Ó ®iÒu chÕ khÝ SO2 b»ng bèn c¸ch kh¸c nhau: C¸ch 1: §èt S trong oxi S + O2  SO2 C¸ch 2: §èt pirit trong oxi 4FeS2 + 11O2  2Fe2O3 + 8SO2 C¸ch 3: Cho Na2SO3 t¸c dông víi axit H2SO4 Na2SO3 + H2SO4 Na2SO4 + SO2 + H2O C¸ch 4: Cho Cu t¸c dông víi dung dÞch H2SO4 ®Æc O b. §Ò xuÊt mét ho¸ chÊt rÎ tiÒn, dÔ kiÕm ®Ó cã thÓ lo¹i bá SO2 tr−íc khi th¶i khÝ ra m«i tr−êng. Dïng canxi hi®roxit (Ca(OH)2). Ca(OH)2 + SO2  CaSO3 + H2O O C H Bμi 12 a. TÝnh tû khèi cña A so víi hi®ro. ¸p dông c«ng thøc tÝnh khèi l−îng mol trung b×nh, ta cã: (44. 0,3) + (64 . 0,5) + (0,2 . 32) + (1,0 . 28) M1n1 + M2n2 + M3n3 + MA = = 0,3 + 0,5 + 0,2 + 1,0 n +n +n + 2 3 H 1 13,2 + 32 + 6,4 + 28 = 39,8 2,0 Tû khèi cña hçn hîp A so víi hi®ro lμ: dA/H = 39,8 : 2 = 19,9 MA = 2 b. TÝnh thÓ tÝch cña hçn hîp A ë ®iÒu kiÖn tiªu chuÈn. ThÓ tÝch cña hçn hîp A = 2,0 . 22,4 = 44,8 (lÝt) c. Cho hçn hîp A ®i qua dung dÞch n−íc v«i trong d− thu ®−îc m gam kÕt tña vμ cßn l¹i V lÝt khÝ (®ktc). X¸c ®Þnh m vμ V. CO2 + Ca(OH)2  CaCO3 + H2O (1) 0,3mol 0,3mol SO2 + Ca(OH)2  CaSO3 + H2O (2) 0,5mol 0,5mol Khèi l−îng chÊt kÕt tña, m = 0,3 . 100 + 0,5 . 120 = 90 (gam). C¸c khÝ kh«ng t¸c dông víi n−íc v«i trong lμ O2 vμ N2 cã thÓ tÝch V b»ng 21 V = (1,0 + 0,2) . 22,4 = 26,88 (lit). Bμi 13 a. X¸c ®Þnh sè mol cña tõng khÝ trong hçn hîp. Tæng sè mol hçn hîp khÝ lμ 11,2 : 22,4 = 0,5 (mol); M = 24 . 2 = 48 ¸p dông ph−¬ng ph¸p ®−êng chÐo, ta cã SO2 64 4 48 CO2 44 16 Tû sè mol cña c¸c khÝ lμ tû lÖ thÓ tÝch = n SO : n 2 CO2 = 4 : 16 = 1 : 4 O M VËy sè mol cña SO2 lμ 0,1 mol; Sè mol cña CO2 lμ 0,4 mol. O C .C b. So s¸nh tÝnh chÊt ho¸ häc cña CO2 vμ SO2.  Gièng nhau: C¶ hai chÊt ®Òu lμ oxit axit, chóng cã thÓ t¸c dông víi n−íc t¹o thμnh axit t−¬ng øng. Chóng ®Òu t¸c dông víi kiÒm, t¹o ra muèi trung hoμ hay muèi axit tuú theo tû lÖ mol. Chóng ®Òu t¸c dông víi oxit baz¬ t¹o thμnh muèi.  Kh¸c nhau: KhÝ SO2 cã thÓ lμm mÊt mμu dung dÞch brom, cßn CO2 th× kh«ng. SO2 + Br2 + 2H2O  2HBr + H2SO4 mμu n©u ®á kh«ng mμu H O C H O AH c. ThÓ tÝch dung dÞch NaOH 1M tèi thiÓu ®Ó chuyÓn toμn bé c¸c oxit axit trong 2,24 lit hçn hîp khÝ A (®ktc) thμnh muèi trung hoμ. SO2 + 2NaOH  Na2SO3 + H2O 0,02mol 0,04mol CO2 + 2NaOH  Na2CO3 + H2O 0,08mol 0,16mol Sè mol NaOH tèi thiÓu lμ 0,16 + 0,04 = 0,20 (mol) n 0,20 VNaOH = = = 0,2 (lÝt). M 1 Bμi 14 B»ng ph−¬ng ph¸p ho¸ häc nhËn biÕt c¸c cÆp chÊt sau: a. CaO vμ P2O5. Cho hai oxit t¸c dông víi n−íc, råi thö dung dÞch thu ®−îc b»ng quú tÝm. NÕu dung dÞch lμm cho quú tÝm chuyÓn sang mμu hång th× oxit ban ®Çu lμ P2O5 v× t¹o thμnh dung dÞch axit H3PO4. P2O5 + 3H2O  2H3PO4 NÕu dung dÞch lμm quú tÝm chuyÓn sang mμu xanh, th× oxit ban ®Çu lμ CaO. CaO + H2O  Ca(OH)2 b. SO2 vμ CO2. Sö dông tÝnh chÊt kh¸c nhau cña hai oxit, xem phÇn b bμi 13. c. MgO vμ CaO. Dïng n−íc lμm thuèc thö. ChÊt nμo kh«ng ph¶n øng víi n−íc lμ MgO. ChÊt ph¶n øng víi n−íc, to¶ nhiÒu nhiÖt lμ CaO. CaO + H2O  Ca(OH)2 + Q d. NaCl vμ Na2CO3 Dïng axit HCl lμm thuèc thö. NÕu kh«ng ph¶n øng lμ muèi NaCl. NÕu cã ph¶n øng t¹o thμnh khÝ tho¸t ra th× ®ã lμ Na2CO3. Na2CO3 + 2HCl  2NaCl + H2O + CO2 22