Tài liệu Quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp tại ngân hàng thương mại cổ phần đầu tư và phát triển việt nam, chi nhánh thành phố vinh, tỉnh nghệ an

BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG TRẦN THỊ THANH THỦY QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM, CHI NHÁNH THÀNH PHỐ VINH, TỈNH NGHỆ AN LUẬN VĂN THẠC SĨ KHÁNH HÒA – 2017 BỘ GIÁO DỤC ĐÀO TẠO TRƯỜNG ĐẠI HỌC NHA TRANG TRẦN THỊ THANH THỦY QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI CỔ PHẦN ĐẦU TƯ VÀ PHÁT TRIỂN VIỆT NAM, CHI NHÁNH THÀNH PHỐ VINH, TỈNH NGHỆ AN LUẬN VĂN THẠC SĨ Ngành: Quản trị kinh doanh Mã số: 60340102 Quyết định giao đề tài: 410/QĐ-ĐHNT ngày 28/4/2017 Quyết định thành lập hội đồng: 1204/QĐ-ĐHNT ngày 27/11/2017 Ngày bảo vệ: 5/12/2017 Người hướng dẫn khoa học: TS. LÊ KIM LONG Chủ tịch Hội Đồng: TS. NGUYỄN THỊ TRÂM ANH Phòng đào tạo sau đại học: KHÁNH HÒA – 2017 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan luận văn thạc sỹ: “Quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Đầu tư Và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Thành Phố Vinh, Tỉnh Nghệ An” là công trình nghiên cứu của cá nhân tôi và chưa từng được công bố trong bất cứ công trình khoa học nào khác cho tới thời điểm này. Luận văn được trình bày trung thực, trích dẫn tài liệu tham khảo đầy đủ. Nha Trang, tháng 12 năm 2017 Tác giả luận văn Trần Thị Thanh Thủy iii LỜI CẢM ƠN Trong suốt quá trình học Thạc sỹ tôi đã nhận được rất nhiều sự động viên, giúp đỡ từ các Thầy, Cô trường Đại học Nha trang, từ giáo viên hướng dẫn luận văn thạc sỹ, từ các đồng nghiệp, bạn bè, gia đình. Tôi xin chân thành cảm ơn Thầy Cô Khoa Kinh tế của Trường Đại học Nha Trang đã truyền đạt cho tôi những kiến thức quý báu trong suốt quãng thời gian học Thạc sỹ. Đặc biệt, tôi xin gửi lời cảm ơn chân thành tới Thầy Tiến sĩ Lê Kim Long, đã tận tình hướng dẫn và chỉ bảo để tôi có thể hoàn tất luận văn này đúng thời hạn và đảm bảo yêu cầu của Luận văn thạc sỹ. Tôi cũng xin chân thành cám ơn tất cả bạn bè, đồng nghiệp tại ngân hàng BIDV chi nhánh Thành Vinh, các khách hàng doanh nghiệp, các chuyên gia, các nhà khoa học đã góp ý, cung cấp cho tôi những dữ liệu, tài liệu cần thiết cho việc phân tích và cho ra kết quả nghiên cứu của luận văn Thạc sĩ này. Cuối cùng tôi xin chân thành cảm ơn Bố, Mẹ, Chồng và các con tôi đã luôn động viên, khích lệ để tôi có thể hoàn thiện được chương trình Thạc sỹ này. Nha Trang, tháng 12 năm 2017 Tác giả luận văn Trần Thị Thanh Thủy iv MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN...........................................................................................................iii LỜI CẢM ƠN ................................................................................................................ iv MỤC LỤC ...................................................................................................................... v BẢNG KÝ HIỆU CÁC CHỮ VIẾT TẮT ..................................................................viii DANH MỤC CÁC BẢNG ............................................................................................ ix DANH MỤC CÁC HÌNH............................................................................................... x TRÍCH YẾU LUẬN VĂN ............................................................................................ xi MỞ ĐẦU ...................................................................................................................... 1 CHƯƠNG 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI .......................... 10 1.1. Cơ sở lý luận về khách hàng doanh nghiệp ........................................................... 10 1.1.1. Khái niệm và các loại hình doanh nghiệp .......................................................... 10 1.1.2. Quyền và nghĩa vụ của doanh nghiệp................................................................. 12 1.2. Cơ sở lý luận về rủi ro tín dụng ............................................................................. 13 1.2.1. Khái niệm ............................................................................................................ 13 1.2.2. Phân loại rủi ro tín dụng ...................................................................................... 16 1.2.3. Các chỉ tiêu đánh giá rủi ro tín dụng................................................................... 18 1.2.4. Một số nguyên nhân dẫn tới rủi ro tín dụng ....................................................... 21 1.3. Cơ sở lý luận về quản trị rủi ro tín dụng ................................................................ 23 1.3.1. Khái niệm ............................................................................................................ 23 1.3.2. Mục tiêu của quản trị rủi ro tín dụng .................................................................. 25 1.3.3. Nội dung quản trị rủi ro tín dụng ........................................................................ 25 1.4. Kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp của một số ngân hàng...31 1.4.1. Kinh nghiệm của BIDV chi nhánh Nghệ An ..................................................... 31 1.4.2. Kinh nghiệm của BIDV chi nhánh Phủ Quỳ...................................................... 32 1.4.3. Kinh nghiệm của BIDV chi nhánh Kiên Giang ................................................. 33 1.4.4. Kinh nghiệm của ngân hàng ngoại thương Việt Nam ....................................... 33 v 1.4.5. Kinh nghiệm của ngân hàng Công thương Việt Nam........................................ 34 1.4.6. Bài học kinh nghiệm đối với BIDV chi nhánh Thành Vinh .............................. 36 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ............................................................................................. 37 CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TẠI BIDV CHI NHÁNH THÀNH VINH .............................. 39 2.1. Giới thiệu về ngân hàng BIDV chi nhánh Thành Vinh ........................................ 39 2.1.1. Lịch sử hình thành và quá trình phát triển .......................................................... 39 2.1.2. Cơ cấu tổ chức BIDV chi nhánh Thành Vinh .................................................... 40 2.1.3. Một số kết quả hoạt động của BIDV chi nhánh Thành Vinh ............................ 42 2.2. Thực trạng hoạt động tín dụng khách hàng doanh nghiệp tại ngân hàng BIDV chi nhánh Thành Vinh ......................................................................................................... 48 2.2.1. Dư nợ tín dụng khách hàng doanh nghiệp của ngân hàng BIDV chi nhánh Thành Vinh .................................................................................................................... 48 2.2.2. Tình hình nợ xấu tín dụng doanh nghiệp............................................................ 50 2.3. Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp tại ngân hàng BIDV chi nhánh Thành Vinh ................................................................................................... 53 2.3.1. Kế hoạch quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp tại BIDV thành Vinh ..... 53 2.3.2. Chính sách quản trị rủi ro tín dụng doanh nghiệp tại BIDV chi nhánh Thành Vinh ... 54 2.3.3. Mô hình tổ chức quản trị rủi ro tín dụng doanh nghiệp tại BIDV chi nhánh Thành Vinh .................................................................................................................... 55 2.3.4. Tổ chức thực hiện quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp tại BIDV thành Vinh .................................................................................................................... 57 2.4. Các nguyên nhân ảnh hưởng tới rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp tại BIDV chi nhánh Thành Vinh ........................................................................................ 66 2.4.1. Kết quả điều tra nhóm nguyên nhân môi trường bên ngoài .............................. 67 2.4.2. Kết quả điều tra nhóm nguyên nhân năng lực ngân hàng .................................. 67 2.4.3. Kết quả điều tra nhóm nguyên nhân năng lực khách hàng doanh nghiệp ......... 69 2.4.4. Kết quả điều tra nhóm nguyên nhân thuộc về nội tại bên trong khoản vay ...... 69 2.5. Đánh giá chung về công tác quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp tại BIDV chi nhánh Thành Vinh ........................................................................................ 70 vi 2.5.1. Kết quả đạt được ................................................................................................. 70 2.5.2. Mặt hạn chế ......................................................................................................... 72 2.5.3. Nguyên nhân của các mặt hạn chế...................................................................... 74 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ............................................................................................. 75 CHƯƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG DOANH NGHIỆP TẠI NGÂN HÀNG BIDV CHI NHÁNH THÀNH VINH ........................................................................ 76 3.1. Định hướng và mục tiêu về nâng cao hoạt động tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng của ngân hàng BIDV chi nhánh Thành Vinh ...................................................... 76 3.1.1. Định hướng .......................................................................................................... 76 3.1.2. Mục tiêu ............................................................................................................... 77 3.2. Các giải pháp hoàn thiện công tác quản trị rủi ro tín dụng tại BIDV Thành Vinh ...... 78 3.2.1. Xây dựng chiến lược quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp .......... 78 3.2.2. Giải pháp hoàn thiện chính sách quản trị rủi ro khách hàng doanh nghiệp ...... 79 3.2.3. Giải pháp về hoàn thiện mô hình tổ chức quản trị rủi ro khách hàng doanh nghiệp.... 80 3.2.4. Nâng cao năng lực nhận biết rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp ........... 80 3.2.5. Hoàn thiện khâu đánh giá đo lường rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp ...... 81 3.2.6. Hoàn thiện khâu ứng phó rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp ................ 82 3.2.7. Hoàn thiện khâu kiểm soát rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp .............. 83 3.2.8. Giải pháp khác ..................................................................................................... 84 3.3. Kiến nghị và đề xuất .............................................................................................. 85 3.3.1. Đối với ngân hàng nhà nước nhà nước Việt Nam.............................................. 85 3.3.2. Đối với BIDV tại hội sở chính ............................................................................ 86 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ............................................................................................. 87 KẾT LUẬN ................................................................................................................... 88 TÀI LIỆU THAM KHẢO ............................................................................................ 89 PHỤ LỤC vii BẢNG KÝ HIỆU CÁC CHỮ VIẾT TẮT BIDV: Ngân hàng thương mại cổ phần đầu tư và phát triển Việt Nam CNTT: Công nghệ thông tin GDKH: Giao dịch khách hàng KHCN: Khách hàng cá nhân KHDN: Khách hàng doanh nghiệp HSC: Hội sở chính PGD: Phòng giao dịch QLRR: Quản lý rủi ro QLTD: Quản lý tín dụng QLKH: Quản lý khách hàng QTTD: Quản trị tín dụng TSĐB: Tài sản đảm bảo RRTD: Rủi ro tín dụng XLRR: Xử lý rủi ro viii DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 1.1. Các tiêu chí phân loại doanh nghiệp nhỏ và vừa ......................................10 Bảng 2.1. Kết quả hoạt động cơ bản của BIDV chi nhánh Thành Vinh ...................42 Bảng 2.2. Kết quả huy động vốn theo đối tượng khách hàng ...................................44 Bảng 2.3. Cơ cấu tín dụng theo đối tượng khách hàng .............................................46 Bảng 2.4. Cơ cấu tín dụng theo thời hạn ...................................................................47 Bảng 2.5. Dư nợ tín dụng doanh nghiệp theo kỳ hạn ...............................................48 Bảng 2.6. Dư nợ tín dụng doanh nghiệp theo ngành kinh doanh..............................49 Bảng 2.7. Cơ cấu tín dụng doanh nghiệp theo chất lượng nợ giai đoạn 2014-2016 ......50 Bảng 2.8. Dự nợ một số khách hàng tại thời điểm mới thành lập chi nhánh ............51 Bảng 2.9. Dư nợ xấu tín dụng khách hàng doanh nghiệp theo ngành kinh doanh ...52 Bảng 2.10. Kết quả xếp hạng và nhóm nợ của khách hàng doanh nghiệp .............59 Bảng 2.11. Kế hoạch thu hồi nợ xấu và nợ tiềm ẩn rủi ro chi tiết theo một số khách hàng...63 Bảng 2.12. Kế hoạch thu hồi nợ ngoại bảng chi tiết theo khách hàng ....................64 Bảng 2.13. Kết quả điều tra nhóm nguyên nhân từ môi trường bên ngoài ...............67 Bảng 2.14. Kết quả điều tra nhóm nguyên nhân năng lực ngân hàng ......................68 Bảng 2.15. Kết quả điều tra nhóm nguyên nhân từ năng lực khách hàng doanh nghiệp ........................................................................................................................69 Bảng 2.16. Kết quả điều tra nhóm nhóm nguyên nhân thuộc về nội tại bên trong khoản vay ..................................................................................................................70 Bảng 3.1. Một số chỉ tiêu kế hoạch kinh doanh định hướng 2016 -2018 về hoạt động tín dụng ......................................................................................................................78 ix DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 2.1. Cơ cấu tổ chức BIDV Thành Vinh............................................................41 Hình 2.2. Các nguyên nhân ảnh hưởng tới rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp.....66 x 1 TRÍCH YẾU LUẬN VĂN Đổi mới quản trị rủi ro tín dụng là nhiệm vụ vô cùng quan trọng trong công tác quản trị và điều hành của các ngân hàng thương mại nói chung, bước đi của BIDV sao cho công tác quản trị rủi ro tín dụng ngày một tốt hơn. Dư nợ tín dụng của BIDV Thành Vinh tập trung khá nhiều vào đối tượng khách hàng doanh nghiệp. Do đó, với cơ cấu dư nợ theo đối tượng khách hàng doanh nghiệp chiếm tỷ trọng lớn, một khi bị sụt giảm hoặc xảy ra nợ xấu thì hậu quả ảnh hưởng rất lớn. Cho nên quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp luôn được ban lãnh đạo ngân hàng BIDV Thành Vinh coi trọng. Đề tài “Quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Đầu tư Và Phát triển Việt Nam - Chi nhánh Thành Vinh” được tiến hành nhằm góp phần để thực hiện mục tiêu đó. Tác giả đã hệ thống những lý luận cơ bản về rủi ro tín dụng, phân loại rủi ro tín dụng; Các dấu hiệu nhận biết rủi ro tín dụng; Khái niệm quản trị rủi ro tín dụng; Mục tiêu quản trị rủi ro tín dụng; Nội dung quản trị rủi ro tín dụng; Kinh nghiệm của một số ngân hàng điển hình trong công tác quản trị rủi ro tín dụng. Về khái niệm rủi ro tín dụng tác giả thống nhất sử dụng khái niệm về rủi ro tín dụng theo thông tư 02/2013 do ngân hàng nhà nước ban hành. Về nguyên nhân dẫn tới rủi ro tín dụng, tác giả khẳng định rủi ro tín dụng phụ thuộc lớn vào năng lực của cán bộ phận tín dụng, chức năng quản trị của ngân hàng, khách hàng và chính sách pháp luật của nhà nước. Về mục tiêu quản trị rủi ro tín dụng bao gồm hai mục tiêu: Giảm tổn thất cho ngân hàng và tăng lợi nhuận cho ngân hàng. Về nội dung quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng bao gồm các nội dung: Xây dựng chiến lược quản trị rủi ro tín dụng; Ban hành các chính sách quản trị rủi ro tín dụng; Xác định mô hình bộ máy quản trị rủi ro tín dụng; Quá trình thực hiện quản trị rủi ro tín dụng. Dựa trên cở sở lý luận trên, tác giả đã phân tích đánh giá thực trạng rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp và công tác quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp tại BIDV chi nhánh Thành Vinh. Từ các kết quả phân tích và đánh giá, các hạn chế chủ yếu của công tác quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp đã được chỉ rõ trong luận văn. Các hạn chế đó là: Trong tổng dư nợ tín dụng đến năm 2014 thì dư nợ cho vay doanh nghiệp ngành xây dựng luôn chiếm tỷ trọng xi lớn nhất; Trụ sở chính đã xuống cấp trầm trọng, thiết kế không phù hợp, không đáp ứng yêu cầu hoạt động của Chi nhánh; Nợ xấu, nợ quá hạn tín dụng khách hàng doanh nghiệp vẫn đang tiềm ẩn nhiều rủi ro; Độ tuổi lao động quản trị rủi ro tín dụng doanh nghiệp bình quân cao, một số lao động hạn chế trong việc sử dụng máy tính, CNTT, khó thích ứng với hoạt động của BIDV. Từ kết quả đánh giá những mặt được cũng như những yếu kém còn tồn tại, tác giả đã đề xuất các giải pháp nhằm nâng cao hoạt động quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp tại BIDV Thành Vinh với các nội dung sau: Xây dựng chiến lược quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp với các mục tiêu cụ thể; Hoàn thiện các chính sách quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp; Hoàn thiện mô hình tổ chức tại BIDV chi nhánh Thành Vinh; Nâng cao năng lực nhận biết rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp; Hoàn thiện công tác đo lường, đánh giá, ứng phó, kiểm soát rủi ro tín dụng; Hoàn thiện cơ sở vật chất; Nâng cao chất lượng nguồn nhân lực tín dụng. Với hệ thống các giải pháp và kiến nghị nêu ra là tiền đề để BIDV chi nhánh Thành Vinh có thể thực hiện nhằm ổn định, phát triển, giảm thiểu rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp. Từ khóa: Quản trị rủi ro tín dụng, Khách hàng doanh nghiệp. BIDV Thành Vinh xii MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Trong quá trình phát triển của nền kinh tế tất yếu xuất hiện quan hệ tín dụng giữa các cá nhân, tổ chức trong nền kinh tế. Sự luân chuyển dòng vốn giữa một bên CẦN vốn và một bên CÓ vốn nhàn rỗi đã xuất hiện quan hệ tín dụng. Ngân hàng là một trung gian tài chính có chức năng: Nhận tiền gửi của dân cư, tài chính kinh tế, tài chính tín dụng… và cho vay lại các thành phần kinh tế với lãi suất thích hợp. Ngân hàng có vai trò quan trọng trong việc đảm bảo sự thanh khoản trong nền kinh tế. Hiện nay, công tác quản trị rủi ro tín dụng có vai trò cực kỳ quan trọng đối với các ngân hàng nói riêng và cả hệ thống tài chính nói chung. Việc đánh giá, thẩm định và quản lý tốt các khoản cho vay, các khoản dự định giải ngân sẽ hạn chế những rủi ro tín dụng mà ngân hàng sẽ gặp phải và tất yếu sẽ giảm bớt nợ xấu cho Ngân hàng. Cũng như nhiều ngân hàng thương mại khác, hoạt động quản trị rủi ro nói chung và quản trị rủi ro tín dụng nói riêng đang được triển khai tích cực và có hiệu quả tại Ngân hàng Đầu tư và Phát triển Việt Nam (BIDV). Là một trong những ngân hàng thương mại hàng đầu Việt Nam, BIDV hiểu rất rõ vị trí, vai trò và sức ảnh hưởng của mình trong nền kinh tế, trong hệ thống ngân hàng quốc gia. Chính vì vậy, từ phương châm tới hành động, hoạt động luôn phải đảm bảo cho BIDV đủ khả năng thanh khoản và có tính tiên phong trong việc ứng dụng các nghiệp vụ hiện đại của ngành ngân hàng thế giới. Một trong những đóng góp cho sự thành công là luôn nhìn nhận rất rõ tầm quan trọng của rủi ro tín dụng, là loại rủi ro quan trọng nhất trong các loại hình rủi ro, bởi thu nhập từ hoạt động tín dụng chiếm tới 60% tổng số thu nhập của BIDV. Để hoạt động này luôn phát triển, ngân hàng không ngừng cải thiện các chính sách và thủ tục quản lý rủi ro, tiến hành những thay đổi cần thiết trong toàn bộ cơ cấu tổ chức, cơ cấu thanh tra và bộ máy kiểm soát. Trong bối cảnh thế giới có nhiều diễn biến phức tạp, chiến tranh, thiên tai, dịch bệnh, khủng hoảng tài chính thường xuyên xảy ra, gây ảnh hưởng không nhỏ tới nền kinh tế Việt Nam. Ngân hàng Nhà nước luôn có hướng thắt chặt tín dụng… dẫn tới nhiều doanh nghiệp không có nguồn tiền đủ khả năng thanh toán, thiếu vốn kinh doanh, nguy cơ phá sản luôn thường trực, ngân hàng không thu hồi được nợ, nợ quá hạn, nợ xấu tăng cao. Trước thực tế đó, đổi mới quản trị rủi ro tín dụng đích thực là 1 nhiệm vụ vô cùng quan trọng trong công tác quản trị và điều hành của các ngân hàng thương mại, bước đi của BIDV sao cho công tác quản trị rủi ro tín dụng ngày một tốt hơn. Tại địa bàn Nghệ An, tính đến cuối năm 2015 đã có 35 chi nhánh ngân hàng cấp 1 (bao gồm 33 ngân hàng thương mại, ngân hàng chính sách xã hội, ngân hàng hợp tác), 01 trụ sở chính ngân hàng thương mại (Ngân hàng Bắc Á), 112 phòng giao dịch trực thuộc nên việc duy trì, cạnh tranh và mở rộng thị phần tín dụng trên địa bàn gặp rất nhiều khó khăn. Ngân hàng BIDV chi nhánh Thành Vinh ra đời trên cơ sở sáp nhập Ngân hàng TMCP phát triển nhà Đồng bằng sông Cửu Long- Chi nhánh Nghệ An (MHB Nghệ An) nên càng gặp khó khăn hơn. Dư nợ tín dụng của BIDV chi nhánh Thành Vinh tập trung khá lớn vào đối tượng khách hàng doanh nghiệp. Chính cơ cấu dư nợ theo đối tượng khách hàng doanh nghiệp chiếm tỷ trọng quá lớn, một khi bị sụt giảm hoặc xảy ra nợ xấu thì hậu quả ảnh hưởng khá lớn. Vấn đề quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp luôn được ban lãnh đạo ngân hàng BIDV chi nhánh Thành Vinh coi trọng. Tuy nhiên, hiện nay tại BIDV chi nhánh chưa có nghiên cứu nào nhằm mục tiêu đánh giá thực trạng công tác rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp. Với những lý do đã được nêu ở trên, tác giả chọn đề tài“Quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Đầu tư Và Phát triển Việt Nam Chi nhánh Thành Vinh” để phân tích, đánh giá từ đó đưa ra các giải pháp và kiến nghị nâng cao công tác quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp tại Ngân Hàng BIDV- chi nhánh Thành Vinh. 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mục tiêu chung Đánh giá thực trạng hoạt động quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp tại BIDV chi nhánh Thành Vinh. Để từ đó các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp tại BIDV chi nhánh Thành Vinh. 2.2. Mục tiêu cụ thể - Đánh giá thực trạng rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp tại BIDV chi nhánh Thành Vinh. Xác định một số nguyên nhân dẫn tới rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp tại BIDV chi nhánh Thành Vinh. - Đánh giá thực trạng hoạt động quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp tại BIDV chi nhánh Thành Vinh. 2 - Đề xuất một số giải pháp cho các nhà quản lý ngân hàng nhằm hoàn thiện hoạt động quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp tại ngân hàng BIDV chi nhánh Thành Vinh. 3. Câu hỏi nghiên cứu Với mục tiêu nghiên cứu đã trình bày, luận văn sẽ trả lời các câu hỏi cứu như sau: - Thực trạng rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp tại BIDV chi nhánh Thành Vinh như thế nào? - Nguyên nhân chính nào dẫn tới rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp tại BIDV chi nhánh Thành Vinh? - Thực trạng hoạt động quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp tại BIDV chi nhánh Thành Vinh như thế nào? - Giải pháp nào nhằm nâng cao hoạt động quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp của ngân hàng BIDV chi nhánh Thành Vinh? 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của đề tài: Quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp. Phạm vi nghiên cứu của đề tài: + Phạm vi không gian: Ngân hàng BIDV chi nhánh Thành Vinh + Phạm vi thời gian: Đề tài thực hiện thu thập thông tin bắt đầu từ năm 2014 đến năm 2016. Trong đó lưu ý thời điểm thành lập chi nhánh là 22/5/2015. 5. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp thống kê so sánh: Luận văn sử dụng các nguồn số liệu từ báo cáo thường niên của BIDV chi nhánh Thành Vinh từ đó phân tích nhận định đưa ra các đề xuất các giải pháp nâng cao hiệu quả quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp. Phương pháp phân tích tổng hợp số liệu: Mô tả số tuyệt đối, số tương đối, xu hướng tăng trưởng qua thời gian. Phương pháp chuyên gia: phỏng vấn, xin ý kiến các chuyên gia, các cán bộ tín dụng và cán bộ quản lý để có thông tin hữu ích phục vụ cho luận văn. Tác giả phỏng vấn sâu 32 cán bộ tín dụng đang công tác tại BIDV chi nhánh Thành Vinh về các nguyên nhân ảnh hưởng đến rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp tại BIDV chi nhánh Thành Vinh. Các mục hỏi đánh giá trên ba cấp độ Không đồng ý; Không ý kiến; Đồng ý. Bảng câu hỏi khảo sát bao gồm hai phần (Xem chi tiết phụ lục 2): 3 + Phần 1: khảo sát ý kiến của cán bộ tín dụng tại BIDV chi nhánh Thành Vinh về các nhân tố sẽ ảnh hưởng tới rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp. + Phần 2: phần thông tin về cá nhân của người được phỏng vấn. Các mục hỏi trong bảng câu hỏi thiết kế một phần được kế thừa từ nghiên cứu của Nguyễn Thị Minh Thảo (2016) và thông quan phỏng vấn chuyên gia, các đồng nghiệp tại BIDV chi nhánh Thành Vinh. 6. Đóng góp của đề tài Nghiên cứu này sẽ góp phần đem lại những ý nghĩa khoa học và thực tiễn cho các nhà quản lý và người làm nghiên cứu như sau: - Là tài liệu tham khảo cho các nghiên cứu khác về quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp tại các ngân hàng thương mại - Từ kết quả đánh giá thực trạng hoạt động quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp tại ngân hàng BIDV chi nhánh Thành Vinh. Tác giả đề xuất một số giải pháp kiến nghị nhằm nâng cao hoạt động quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp tại ngân hàng BIDV chi nhánh Thành Vinh. 7. Các nghiên cứu về quản trị rủi ro tín dụng Luận án tiến sĩ “Quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại cổ phần công thương Việt Nam” của Nguyễn Đức Tú (2012), luận án đã có một số đóng góp sau: Luận án đã làm rõ khái niệm về rủi ro tín dụng của ngân hàng thương mại; Phân loại rủi ro tín dụng; Các chỉ tiêu phản ánh rủi ro tín dụng bao gồm: Quy mô tín dụng, cơ cấu tín dụng, nợ quá hạn, nợ xấu, dự phòng rủi ro tín dụng; Các nguyên nhân khách quan và chủ quan dẫn tới rủi ro tín dụng, nguyên nhân khách quan như: nguyên nhân từ môi trường chính trị và pháp lý, nguyên nhân từ môi trường kinh tế, nguyên nhân từ phía khách hàng vay vốn: năng lực quản lý điều hành của khách hàng, tình hình tài chính, sử dụng vốn sai mục đích. Các nguyên nhân chủ quan như: Do chính sách vay vốn của ngân hàng, do những yếu kém của cán bộ tín dụng, thiếu giám sát và quản lý sau cho vay, lỏng lẻo trong công tác kiểm tra nội bộ các ngân hàng; Luận án cũng đã phân tích các tác động của rủi ro tín dụng tới ngân hàng; Luận án chỉ ra các dấu hiệu để nhận biết rủi ro. Về quản lý rủi ro tín dụng ngân hàng, luận án đã làm rõ khái niệm quản lý rủi ro tín dụng ngân hàng; Nội dung quản lý rủi ro tín dụng ngân hàng bao gồm bốn nội dung: nhận biết rủi ro, đo lường rủi ro, ứng phó rủi ro, kiểm soát rủi ro; 4 Mô hình quản lý rủi ro tín dụng; trình bày kinh nghiệm quản lý rủi ro tín dụng tại một số ngân hàng trên thế giới. Trên cơ sở lý luận về quản lý rủi ro tín dụng tác giả đã đánh giá thực trạng quản lý rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại cổ phần công thương giai đoạn 2008-2011 từ đó chỉ ra công tác tín dụng còn một số mặt chưa được như: chiến lược quản lý rủi ro tín dụng chưa toàn diện, mô hình quản lý rủi ro không phù hợp, quy trình cấp tín dụng còn bất cập, hệ thống đo lường rủi ro tín dụng thiếu đồng bộ… Tuy nhiên, nghiên cứu chỉ giới hạn trong phạm vi chủ yếu là năng lực quản lý rủi ro tín dụng, từ khi ngân hàng được cổ phần hóa và chuyển thành ngân hàng thương mại cổ phần công thương tức là mốc 2008. Luận án tiến sĩ “Giải pháp cơ bản nhằm hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thương mại Việt Nam” của Dương Ngọc Hào (2015). Luận án đã trình bày cơ sở lý luận về quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại, trình bày những nguyên tắc cơ bản trong quản trị rủi ro tín dụng ngân hàng thương mại, Nội dung quản trị rủi ro tín dụng bao gồm: Hoạch định chiến lược quản trị rủi ro tín dụng; Xác định khẩu vị rủi ro tín dụng; Xây dựng chính sách quản lý rủi ro tín dụng thích hợp; Tổ chức bộ máy quản trị rủi ro tín dụng; Tổ chức thực hiện quản trị rủi ro tín dụng; Giám sát kiểm tra quá trình thực hiện; Điều chỉnh sau giám sát. Các tiêu chí đánh giá quản trị rủi ro tín dụng bao gồm tiêu chí định lượng và định tính. Nội dung nghiên cứu của luận án này tác giả lựa chọn là hoạt động quản trị rủi ro tín dụng trong giai đoạn 2009-2013 của hệ thống ngân hàng thương mại Việt Nam theo 3 nhóm NHTM dựa trên qui mô. Nội dung nghiên cứu của luận án này dựa trên việc chia các ngân hàng thương mại Việt Nam thành ba nhóm dựa trên qui mô truyền thống (loại hình ngân hàng thương mại, quy mô vốn điều lệ, tỉ trọng sở hữu vốn của nhà nước và các cổ đông khác) do đó khó có thể bao quát hết từng khía cạnh chi tiết trong quản trị rủi ro tín dụng của từng ngân hàng thương mại. Luận án tiến sĩ “Quản trị rủi ro tín dụng theo hiệp ước Basel 2 tại ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn Việt Nam” của Trần Thị Việt Thạch (2016), Tác giả đã hệ thống các vấn đề cơ bản về rủi ro tín dụng của ngân hàng thương mại bao gồm: Khái niệm rủi ro tín dụng, nguyên nhân gây ra rủi ro tín dụng, tác động tiêu cực của rủi ro tín dụng. Trình bày nội dung quản trị rủi ro tín dụng theo hiệp ước 5 Basel 2 tại ngân hàng thương mại bao gồm: nguyên tắc quản trị rủi ro tín dụng của Ủy ban Basel; chiến lược quản trị rủi ro tín dụng và khẩu vị rủi ro tín dụng theo Basel 2; Tổ chức bộ máy rủi ro tín dụng theo hiệp ước Basel 2; Chính sách quản trị rủi ro tín dụng theo Basel 2: tiêu chuẩn cấp tín dụng; quy trình thủ tục quản trị rủi ro tín dụng: nhận diện rủi ro tín dụng, đo lường đánh giá rủi ro tín dụng, kiểm soát rủi ro tín dụng, bảo lãnh tín dụng, phái sinh tín dụng, chứng khoán hóa các khoản tín dụng, giám sát báo cáo rủi ro tín dụng. Trên cơ sở đó tác giả đánh giá đúng thực trạng quản trị rủi ro tín dụng trên cơ sở dữ liệu thứ cấp của Agribank giai đoạn 2010-2015 qua các mặt: Chiến lược và khẩu vị rủi ro tín dụng của Agribank; Tổ chức bộ máy quản trị rủi ro tín dụng tại Agribank; Chính sách quản trị rủi ro tín dụng tại Aggribank; Quy trình và thủ tục quản trị rủi ro tín dụng tại Agribank. Chỉ ra các kết quả đạt được, nguyên nhân, hạn chế quản trị rủi ro tín dụng tại Agribank. Từ đó đánh giá mức độ đáp ứng các chuẩn mực Basel 2 về quản trị rủi ro tín dụng của Basel 2. Luận án tiến sĩ “Quản trị rủi ro tín dụng tại ngân hàng thương mại cổ phần quân đội” của Nguyễn Quang Hiện (2016), luận án đã làm rõ cơ sở lý luận về rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng, những nội dung cơ bản trong quản trị rủi ro tín dụng bao gồm: Xây dựng chiến lược quản trị rủi ro tín dụng và chính sách quản trị rủi ro tín dụng; Xây dựng mô hình quản trị rủi ro tín dụng; Tổ chức thực hiện quản trị rủi ro tín dụng: Nhận biết rủi ro tín dụng; Phân tích đánh giá đo lường rủi ro tín dụng; Ứng phó với rủi ro tín dụng; Kiểm soát rủi ro tín dụng. Rút ra những bài học kinh nghiệm quản trị rủi ro tín dụng cho NHTM Việt Nam thông qua việc nghiên cứu một số ngân hàng trên thế giới. Đánh giá toàn bộ rủi ro tín dụng của Ngân hàng TMCP Quân đội một cách hệ thống trong giai đoạn 2011-2015 và thực trạng công tác quản trị rủi ro tín dụng của ngân hàng trong giai đoạn trên. Đánh giá những kết quả đạt được và những hạn chế, tồn tại trong công tác quản trị rủi ro tín dụng của Ngân hàng TMCP Quân đội và các nguyên nhân của những hạn chế. Đề xuất các giải pháp và kiến nghị nhằm tăng cường công tác quản trị rủi ro tín dụng tại Ngân hàng TMCP Quân đội. Luận án tiến sĩ “Nâng cao năng lực quản trị rủi ro tín dụng theo thông lệ quốc tế tại ngân hàng thương mại Việt Nam” của Nguyễn Thị Vân Anh (2016), Luận án đã có một số đóng góp đó là: (i) Luận án hệ thống hóa được cơ sở lý luận về: quản trị rủi ro tín dụng, phân tích mỗi quan hệ biện chứng năng lực quản trị rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng. (ii) Luận án xác định những nhân tố tác động đến 6 năng lực quản trị rủi ro tín dụng của các ngân hàng thương mại theo thông lệ quốc tế và chuẩn mực Basel II, tổng hợp thành Khung năng lực quản trị rủi ro tín dụng theo thông lệ quốc tế và chuẩn mực Basel II gồm 8 nhân tố năng lực: Năng lực xây dựng và vận hành các công cụ đo lường rủi ro tín dụng; Năng lực tài chính; Năng lực quản trị điều hành; Năng lực nguồn nhân lực; Năng lực bộ máy kiểm toán nội bộ; Năng lực quản trị rủi ro tín dụng theo danh mục tín dụng và năng lực quản trị rủi ro tín dụng theo khoản cấp tín dụng. (iii) Luận án khảo sát nghiên cứu về năng lực quản trị rủi ro tín dụng, mức độ sẵn sàng tiệm cận các chuẩn mực Basel II tại các nhóm các ngân hàng thương mại chuẩn bị triển khai Basel II tại Việt Nam. Luận án đã đưa ra một số giải pháp và kiến nghị nhằm nâng cao các nhân tố năng lực thành phần trong khung năng lực quản trị rủi ro tín dụng. Luận án tiến sĩ “Quản trị rủi ro của ngân hàng thương mại cổ phần ngoại thương Việt Nam (VCB)” của Trần Thị Ngọc Trâm (2017), luận án đã làm rõ những vấn đề cơ bản về quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh của ngân hàng thương mại. Phân tích và đánh giá sát thực tiễn thực trạng quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh của VCB trong giai đoạn 2009-2015. Trên cơ sở đó đánh giá những kết quả đạt được, hạn chế và nguyên nhân của những hạn chế. Từ đó tác giả đã đề xuất các giải pháp và kiến nghị có tính khả thi và có cơ sở khoa học, có tính thuyết phục nhằm tăng cường quản trị rủi ro trong hoạt động kinh doanh của VCB giai đoạn 2016 – 2020, tầm nhìn đến năm 2030. Đối với hoạt động quản trị rủi ro tín dụng tác giả đã làm rõ khái niệm rủi ro tín dụng, khái niệm quản trị rủi ro tín dụng và nội dung quản trị rủi ro tín dụng bao gồm: Chính sách tín dụng; Quy trình tín dụng; Nhận diện rủi ro liên quan đến khách hàng; Chấm điểm khách hàng; Phân loại nợ; Hệ thống kiểm tra kiểm soát tín dụng; Chính sách trích lập dự phòng và xử lý rủi ro. Trên cơ sở đó tác giả đã đánh giá thực trạng quản trị rui ro tín dụng của VCB trên các mặt: (i) Thực trạng ban hành và thực hiện các quy định về hoạt động tín dụng; (ii) Thực trạng ban hành và thực hiện quy trình thẩm định; (iii) Thực trạng thẩm định dựa trên các yếu tố định lượng; (iii) Thực trạng tuân thủ quy trình kiểm tra khi giải ngân tiền vay; (iv) Thực trạng hoạt động tín dụng; (v) Thực trạng chất lượng tín dụng. Luận văn thạc sỹ “Hoàn thiện công tác quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp tại ngân hàng thương mại cổ phần đầu tư và phát triển Việt Nam- chi nhánh Nghệ An” của Phan Thị Tuyết Phương (2016). Tác giả đã trình bày nôi dung lý 7 luận cơ bản về rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng. Nội dung quản trị rủi ro tín dụng đối với quản trị rủi ro tín dụng đối với khách hàng doanh nghiệp bao gồm: Nhận diện rủi ro tín dụng; Đo lường rủi ro tín dụng; Đánh giá rủi ro; Kiểm soát rủi ro tín dụng; Tài trợ rủi ro tín dụng. Tác giả đánh giá về thực trạng công tác quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp tại Ngân hàng BIDV chi nhánh Nghệ An: Mô hình quản trị rủi ro tín dụng; Chính sách cấp tín dụng; Quy trình cấp tín tại BIDV Nghệ An;Công tác theo dõi giám sát việc sử dụng vốn vay và xác định dấu hiệu của các khoản vay có vấn đề nhận diện rủi ro liên quan đến khách hàng;Hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ; Kiểm tra kiểm soát nội bộ; Công tác phân loại nợ, trích lập và sử dụng dự phòng rủi ro tín dụng; Công tác xử lý nợ xấu, nợ ngoại bảng. Đánh giá các mặt đạt được và tìm ra nguyên nhân giải pháp. Luận văn thạc sỹ “Quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp tại ngân hàng TMCP đầu tư và phát triển Việt Nam- chi nhánh Kiên Giang” của Nguyễn Thanh Tùng (2016), Tác giả đã đánh giá thực trạng quản trị rủi ro tín dụng trên các mặt: Tổ chức bộ máy cấp tín dụng; Thẩm quyền phán quyết tín dụng; Chính sách tín dụng; quy trình tín dụng; Đảm bảo tiền vay; Phòng ngừa phát hiện và hạn chế rủi ro; Hoạt động xử lý nợ xấu. Chỉ ra những hạn chế, điều tra tìm ra nguyên nhân phát sinh các rủi ro tín dụng. Từ đó đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp tại BIDV Kiên Giang. Hiện nay, có nhiều nghiên cứu về đánh giá thực trạng quản trị rủi ro tín dụng ở mức độ tiến sĩ và thạc sĩ. Nhìn chung ở cấp độ luận án tiến sĩ, các tác giả đã hệ thống một cách đầy đủ và rõ ràng các khái niệm về rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng nói chung bao gồm cả tín dụng đối với khách hàng cá nhân và khách hàng doanh nghiệp, nội dung quản trị rủi ro tín dụng đã tiếp cận theo chuẩn Basel II. Những luận án này là tài liệu tham khảo hữu ích để tác giả hoàn thiện bổ sung cho nội dung cơ sở lý luận về quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp cho luận văn của tác giả. Đối với các luận văn thạc sĩ, đã có nhiều tác giả đánh giá thực trạng quản trị rủi ro tín dụng nói chung và quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp nói riêng. Tác giả chỉ tổng hợp hai nghiên cứu mới nhất về quản trị rủi ro tín dụng khách hàng doanh nghiệp của hai tác giả. Tác giả nhận thấy rằng, các luận văn cũng đã đánh giá được các mặt về quản trị rủi ro tín dụng. Tuy nhiên, nội dung đánh giá còn chưa theo một khung phân tích chặt chẽ, do đó còn thiếu nội dung đánh giá. Ví dụ như luận văn của Nguyễn 8