Tài liệu Quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân tại agribank chi nhánh earal – bắc đăk lăk

ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ HUỲNH NGỌC THANH QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI AGRIBANK CHI NHÁNH EARAL – BẮC ĐĂK LĂK TÓM TẮT LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH Mã số: 60.34.01.02 Đà Nẵng - 2019 Công trình được hoàn thành tại TRƢỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ, ĐHĐN Ngƣời hƣớng dẫn KH: PGS.TS. Nguyễn Phúc Nguyên Phản biện 1: PGS.TS. NGUYỄN THANH LIÊM Phản biện 2: TS. LÊ THẾ PHIỆT Luận văn được bảo vệ trước Hội đồng chấm Luận văn tốt nghiệp Thạc sĩ Quản trị Kinh doanh họp tại Trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng vào ngày 25 tháng 8 năm 2019 Có thể tìm hiểu luận văn tại: - Trung tâm Thông tin - Học liệu, Đại học Đà Nẵng - Thư viện trường Đại học Kinh tế, Đại học Đà Nẵng 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài: Hoạt động tín dụng đã và đang là một trong những hoạt động kinh doanh chính mang lại thu nhập chủ yếu cho các Ngân hàng thương mại ở Việt Nam nói chung và Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam – Chi nhánh Ea Ral Bắc Đăk Lăk nói riêng. Tín dụng là sự đánh đổi giữa rủi ro và sinh lời trong hoạt động kinh doanh của Ngân hàng. Vì thế quản trị rủi ro tín dụng tốt tức là tối ưu hóa khả năng sinh lời từ hoạt động tín dụng của Ngân hàng. Hoạt động tín dụng của ngân hàng trong thời gian qua cũng cho thấy rủi ro tín dụng trong cho vay chưa được kiểm soát một cách hiệu quả. Chính vì vậy, việc nhận diện, đánh giá và kiểm soát rủi ro tín dụng là một trong những hoạt động mà chi nhánh luôn luôn quan tâm hàng đầu. Tuy nhiên Agribank chi nhánh EaRal – Bắc Đăk Lăk vẫn gặp rất nhiều khó khăn trong công tác xử lý nợ, đặc biệt là xử lý nợ xấu. Điều này chứng tỏ công tác quản trị rủi ro tín dụng tại Agribank chi nhánh EaRal – Bắc Đăk Lăk vẫn còn những hạn chế nhất định. Đây là vấn đề mà Agribank chi nhánh EaRal – Bắc Đăk Lăk hết sức quan tâm và tìm giải pháp nhằm hoàn thiện hơn công tác này. Đối với Agribank Chi nhánh Ea Ral – Bắc Đăk Lăk, tỷ lệ cho vay đối với khách hàng cá nhân chiếm trên 99% trên tổng dư nợ toàn chi nhánh. Việc nghiên cứu rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân là cần thiết để đảm bảo cho sự phát triển bền vững của chi nhánh. Với mong muốn góp phần hoàn thiện hơn công tác quản trị rủi ro tín dụng tại Agribank chi nhánh Ea Ral – Bắc Đăk Lăk tôi chọn đề tài “Quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân tại AgriBank Chi nhánh EaRal – Bắc Đăk Lăk” để nghiên cứu làm luận văn là cấp thiết. 2 2. Mục tiêu nghiên cứu: Hệ thống hóa những vấn đề lý luận có liên quan về rủi ro tín dụng và quản trị rủi ro tín dụng của NHTM; Phân tích rủi ro tín dụng đối với khách hàng cá nhân tại Agribank Chi nhánh Ea Ral – Bắc Đăk Lăk trong 3 năm 2016 - 2018, từ đó đề xuất các giải pháp phòng ngừa và hạn chế rủi ro tín dụng tại Agribank Chi nhánh Ea Ral – Bắc Đăk Lăk trong thời gian tới. 3. Phạm vi và đối tƣợng nghiên cứu: - Phạm vi nghiên cứu: Tại Agribank Chi nhánh Ea Ral – Bắc Đăk Lăk từ năm 2016 đến năm 2018. - Đối tượng nghiên cứu: là hoạt động tín dụng, rủi ro tín dụng và các biện pháp nhằm phòng ngừa, hạn chế rủi ro tín dụng mà cụ thể là hoạt động quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân tại AgriBank Chi nhánh Ea Ral – Bắc Đăk Lăk. 4. Phƣơng pháp nghiên cứu: đề tài được thực hiện dựa trên - Phương pháp lập bảng điều tra - Phương pháp thẩm định thực tế - Phương pháp phân tích - Phương pháp phân tích lưu đồ Vân dụng các nghiên cứu của các tác giả liên quan đến đề tài Quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân để làm phong phú và sâu sắc hơn các cơ sở lý luận và thực tiễn của đề tài. 5. Kết cấu luận văn: Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, danh mục chữ cái viết tắt, danh mục các bảng biểu, nội dung của luận văn gồm 3 chương chính sau: Chương 1. Những lý luận cơ bản về quản trị rủi ro tín dụng trong hoạt động của ngân hàng thương mại. Chương 2. Thực trạng công tác quản trị rủi ro tín dụng khách 3 hàng cá nhân tại AgriBank Chi nhánh EaRal – Bắc Đăk Lăk. Chương 3. Hoàn thiện công tác quản trị rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân tại AgriBank Chi nhánh EaRal – Bắc Đăk Lăk. CHƢƠNG 1 NHỮNG LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 1.1. TÍN DỤNG VÀ RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG CỦA NGÂN HÀNG THƢƠNG MẠI 1.1.1. Tín dụng trong hoạt động ngân hàng thƣơng mại a) Khái niệm tín dụng Tín dụng là một phạm trù kinh tế phản ánh mối quan hệ giao dịch giữa hai chủ thể, trong đó có sự chuyển nhượng tạm thời một lượng giá trị (hình thái tiền tệ hay hiện vật) từ người sở hữu sang người sử dụng để sau một thời gian thu về một lượng giá trị lớn hơn lượng giá trị ban đầu với những điều kiện mà hai bên thoả thuận [12]. b) Khái niệm tín dụng ngân hàng: Tín dụng ngân hàng là giao dịch tài sản giữa Ngân hàng (TCTD) với bên đi vay (là các tổ chức kinh tế, cá nhân trong nền kinh tế) trong đó Ngân hàng (TCTD) chuyển giao tài sản cho bên đi vay sử dụng trong một thời gian nhất định theo thoả thuận, và bên đi vay có trách nhiệm hoàn trả vô điều kiện cả vốn gốc và lãi cho Ngân hàng (TCTD) khi đến hạn thanh toán. 1.1.2. Mục tiêu của công tác quản lý rủi ro tín dụng 1.1.3. Rủi ro trong hoạt động tín dụng của ngân hàng thƣơng mại 1.1.3.1. Khái niệm rủi ro: Rủi ro là sự không chắc chắn. Tuy nhiên, không phải bất cứ sự 4 không chắc chắn nào cũng là rủi ro. Sự không chắc chắn có thể ước đoán được xác suất xảy ra mới được gọi là rủi ro còn sự không chắc chắn không thể ước đoán được xác suất xảy ra gọi là sự bất trắc. Theo quan điểm hiện đại thì rủi ro có thể là những khó khăn, bất lợi, cũng có thể là những điều kiện thuận lợi, cơ hội. 1.1.3.2. Khái niệm rủi ro tín dụng Rủi ro tín dụng là loại rủi ro phát sinh trong quá trình cấp tín dụng của ngân hàng, biểu hiện qua việc khách hàng không trả được nợ hoặc trả nợ không đúng hạn cho ngân hàng. Hay còn được gọi là rủi ro mất khả năng chi trả hoặc rủi ro sai hẹn, là loại rủi ro liên quan đến chất lượng hoạt động tín dụng của ngân hàng. 1.1.3.2. Phân loại rủi ro tín dụng ngân hàng Có nhiều cách phân loại rủi ro khác nhau mà người ta chia rủi ro thành các loại khác nhau. Rủi ro tồn tại trong hoạt động kinh doanh dưới các hình thức khác nhau. Nếu căn cứ vào nguyên nhân phát sinh rủi ro, rủi ro tín dụng được chia thành các loại sau: Rủi ro giao dịch: Là rủi ro cá biệt của từng khoản tín dụng. Rủi ro giao dịch bao gồm: Rủi ro xét duyệt, Rủi ro bảo đảm, Rủi ro kiểm soát Rủi ro danh mục: là rủi ro tín dụng mà nguyên nhân phát sinh là do những hạn chế trong quản lý danh mục cho vay của ngân hàng, được phân thành 2 bộ phận đó là: Rủi ro cá biệt, và rủi ro tập trung cho vay. 1.1.3.4. Nguyên nhân gây ra rủi ro tín dụng - Nguyên nhân khách quan từ môi trường hoạt động kinh doanh: - Nguyên nhân từ phía khách hàng - Nguyên nhân từ phía ngân hàng 1.1.3.5 Rủi ro tín dụng tác động đến hoạt động kinh doanh của ngân hàng thƣơng mại 5 Khi rủi ro tín dụng tăng lên (các khoản nợ xấu tăng), ngân hàng phải bỏ thêm nhiều khoản chi phí liên quan đến việc giải quyết các khoản nợ xấu này. Các chi phí tăng thêm bao gồm: chi phí để tăng cường giám sát những khách hàng vay quá hạn và các tài sản thế chấp của họ; chi phí phân tích và dàn xếp (thỏa thuận) với khách hàng về các khoản vay này; chi phí duy trì và xử lý tài sản đảm bảo; chi phí liên quan đến việc bảo vệ danh tiếng và sự an toàn của ngân hàng đối với các cơ quan quản lý và thị trường tài chính; chi phí tăng thêm để đảm bảo chất lượng của các khoản cho vay khác. Việc gia tăng các chi phí này làm cho rủi ro tín dụng có thể trở thành một nguyên nhân làm giảm hiệu quả kinh doanh của ngân hàng. 1.2. QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG 1.2.1. Khái niệm quản trị rủi ro tín dụng Quản trị rủi ro: là một quá trình liên tục, được thực hiện bởi con người, hệ thống CNTT nhằm nhận diện, phát hiện, đo lường, đánh giá, kiểm soát và báo cáo thường xuyên về các rủi ro tiềm ẩn và hiện hữu trong hoạt động Ngân hàng. Từ đó có sự chuẩn bị các hành động thích hợp để hạn chế các rủi ro đó ở mức thấp nhất. Quản trị rủi ro tín dụng: được hiểu là quá trình nhận dạng, phân tích nhân tố rủi ro, đo lường mức độ rủi ro, trên cơ sở đó lựa chọn triển khai các biện pháp và quản lý các hoạt động tín dụng nhằm hạn chế và loại trừ rủi ro trong quá trình cấp tín dụng ở mức thấp nhất. 1.2.2. Thực trạng quản trị rủi ro tín dụng tại các ngân hàng thƣơng mại ở Việt Nam Trong bối cảnh cạnh tranh và hội nhập như hiện nay, một trong những vấn đề đặt ra cho sự tồn tại và phát triển của ngân hàng thương mại (NHTM) là khả năng quản trị rủi ro, đặc biệt là rủi ro tín dụng (RRTD) một cách toàn diện và hệ thống. Phòng ngừa hạn chế RRTD là vấn đề khó khăn, phức tạp. RRTD thường khó kiểm soát và 6 dẫn đến những thiệt hại, thất thoát về vốn và thu nhập của ngân hàng. Vì thế trong hoạt động kinh doanh của các ngân hàng thể hiện ở các đặc trưng sau: - RRTD có tính tất yếu - RRTD có tính chất đa dạng và phức - Rủi ro tín dụng mang tính gián tiếp - Các loại RRTD có mối quan hệ mật thiết với nhau 1.2.3. Các nhân tố ảnh hƣởng quản trị rủi ro tín dụng a) Nhân tố cơ chế, chính sách, mô hình tổ chức. b) Nhân tố công nghệ. c) Nhân tố con người. d) Các nhân tố khách quan. Như vậy dù nguyên nhân từ cơ chế chính sách, từ công nghệ hay về con người đều dẫn đến hậu quả là khách hàng không trả được nợ đúng hạn. Tuy nhiên, việc phân tích và phân định rõ ràng nguyên nhân dẫn đến rủi ro tín dụng sẽ giúp ngân hàng có biện pháp xử lý thích hợp để đạt được kết quả tốt hơn. 1.3. NỘI DUNG CỦA QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG 1.3.1. Nhận dạng rủi ro tín dụng 1.3.1.1. Nhận dạng rủi ro trƣớc khi cho vay - Năng lực pháp lý của khách hàng - Năng lực tài chính của khách hàng - Năng lực quản lý hoạt động của khách hàng - Quan hệ tín dụng của khách hàng - Tài sản bảo đảm của khách hàng - Môi trường kinh doanh của khách hàng 1.3.1.2. Nhận dạng rủi ro trong khi cho vay. Trong quá trình giải ngân người quản lý nợ cho vay nhận dạng các rủi ro có thể xẩy ra như: Khách hàng không cung cấp đầy đủ các hóa đơn, chứng từ khi giải ngân hoặc không chứng minh được tính 7 hợp lệ, hợp pháp của chứng từ. 1.3.1.3. Nhận dạng rủi ro sau khi cho vay. Qua theo dõi hoạt động của khách hàng, tình hình tài chính, hoạt động sản xuất kinh doanh, TSBĐ của khách hàng, quan hệ giao dịch của khách hàng với ngân hàng và thu thập thông tin từ cơ quan chủ quản, kiểm toán, phương tiện thông tin đại chúng và các nguồn thông tin khác, người quản lý nợ cho vay nhận dạng các rủi ro sau: - Hoạt động của khách hàng - Giao dịch của khách hàng với ngân hàng - Tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh của khách hàng - Tài sản bảo đảm của khách hàng 1.3.1.4. Theo dõi rủi ro tín dụng Định kỳ hàng quý người quản lý nợ cho vay thực hiện phân loại nợ từng khoản vay theo quy định phân loại tài sản có, mức trích, phương pháp trích lập dự phòng rủi ro và sử dụng dự phòng để xử lý rủi ro tín dụng trong hoạt động của Agribank. 1.3.1.5. Các phƣơng pháp nhận diện rủi ro tín dụng: - Phương pháp lập bảng điều tra - Phương pháp thẩm định thực tế - Phương pháp phân tích số liệu hồ sơ tổn thất trong quá khứ - Phương pháp phân tích lưu đồ 1.3.2. Đo lƣờng rủi ro tín dụng Theo Phạm Thu Thủy & Đỗ Thị Thu Hà (2013), cách tiếp cận truyền thống đo lường rủi ro tín dụng được thực hiện thông qua các tiêu chí như hệ số nợ quá hạn, hệ số nợ xấu, hệ số rủi ro mất vốn, hệ số khả năng bù đắp rủi ro,... Trong các chỉ tiêu này, nợ xấu là chỉ tiêu phổ biến nhất để đo lường rủi ro tín dụng. 1.3.3. Kiểm soát rủi ro tín dụng Kiểm soát RRTD là quá trình ngân hàng vận dụng các biện pháp, kỹ thuật, công cụ, chiến lược và các chương trình hoạt động để 8 ngăn ngừa, né tránh, phân tán, giảm thiểu, trung hoà, chuyển giao nhằm giới hạn mức độ thiệt hại tổn thất do rủi ro tín dụng gây ra. Các biện pháp cơ bản để kiểm soát rủi ro gồm có: - Phân tán rủi ro tín dụng - Kiểm soát các nguồn gây ra rủi ro tín dụng: - Các biện pháp giảm thiểu tổn thất do rủi ro tín dụng: 1.3.4. Tài trợ rủi ro tín dụng Là việc ngân hàng sử dụng các nguồn tài chính bên trong và bên ngoài một cách chủ động để bù đắp cho những tổn thất xảy ra trong cho vay. Tùy theo tính chất của từng loại tổn thất, ngân hàng được sử dụng những nguồn vốn thích hợp để bù đắp. Ngoài ra, cần áp dụng các biện pháp khác để tài trợ rủi ro, gồm: Tham gia bảo hiểm trong suốt quá trình cấp tín dụng, xử lý tài sản đảm bảo để thu hồi nợ, ... 1.4. TÍN DỤNG CHO VAY ĐỐI VỚI KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN 1.4.1 Khái niệm về khách hàng cá nhân Cho vay khách hàng cá nhân là quan hệ cho vay mà Ngân hàng thương mại chuyển giao về vốn trong một thời gian nhất định từ Ngân hàng thương mại tới các cá nhân, hộ gia đình, tổ hợp tác, doanh nghiệp tư nhân nhằm phục vụ mục đích tiêu dùng, đầu tư hay sản xuất kinh doanh. 1.4.2. Đặc trƣng của cho vay KHCN ảnh hƣởng đến RRTD. Ngoài những đặc trưng chung của tín dụng ngân hàng: là quan hệ vay mượn dựa trên cơ sở niềm tin, là quan hệ vay mượn có thời hạn và có hoàn trả, tiền vay được cấp dựa trên cơ sở hoàn trả vô điều kiện, cho vay khách hàng cá nhân có những đặc điểm riêng. KẾT LUẬNCHƢƠNG 1 9 CHƢƠNG 2 THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI AGRIBANK CHI NHÁNH EARAL – BẮC ĐĂK LĂK 2.1. GIỚI THIỆU VỀ AGRIBANK CHI NHÁNH EARAL – BẮC ĐĂK LĂK 2.1.1. Sơ lƣợc quá trình hình thành AgriBank Chi nhánh EaRal - Bắc Đăk Lăk AgriBank Chi nhánh EaRal – Bắc Đăk Lăk là chi nhánh cấp II loại 3, đến 31/12/2018, tổng số cán bộ nhân viên là 16 người; trực tiếp kinh doanh tiền tệ, tín dụng, dịch vụ ngân hàng và các hoạt động kinh doanh khác có liên quan vì mục tiêu lợi nhuận theo phân cấp trên địa bàn Huyện Ea H’leo. 2.1.2. Tổ chức hoạt động của AgriBank Chi nhánh EaRal – Bắc Đăk Lăk 2.1.2.1. Chức năng nhiệm vụ của chi nhánh AgriBank EaRal – Bắc Đăk Lăk thực hiện toàn bộ các chức năng kinh doanh tiền tệ, dịch vụ ngân hàng theo luật các tổ chức tín dụng. 2.1.2.2 Cơ cấu tổ chức của chi nhánh Trên cơ sở chức năng nhiệm vụ được AgriBank Việt Nam giao và căn cứ Quy chế tổ chức và hoạt động của AgriBank Việt Nam, Agribank EaRal có cơ cấu tổ chức như sau: - Ban giám đốc: gồm 02 người. - Các phòng ban tại chi nhánh: Phòng Kế hoạch - kinh doanh; Phòng kế toán - ngân quỹ; 2.1.3. Kết quả hoạt động kinh doanh giai đoạn 2016-2018 Trong những năm 2016 - 2018 Agribank Chi nhánh EaRal – Bắc Đăk Lăk luôn giữ được sự tăng trưởng ổn định và là ngân hàng hàng đầu trong đầu tư lĩnh vực nông nghiệp, nông thôn và nông dân 10 trên địa bàn Huyện EaH’leo. Bảng 2.1 - Một số chỉ tiêu chủ yếu trong hoạt động kinh doanh a) Về hoạt động tín dụng * Cơ cấu dư nợ theo thời gian cho vay giai đoạn 2016 – 2018: Tín dụng là hoạt động chủ yếu đem lại lợi nhuận cho Agribank chi nhánh Ea Ral – Bắc Đăk Lăk. Trong những năm qua tốc độ tăng trưởng tín dụng tại chi nhánh đạt khá cao so với mặt bằng chung tại các chi nhánh trực thuộc ngân hàng cấp trên (Agribank chi nhánh Bắc Đăk Lăk). Bình quân tốc độ tăng trưởng tín dụng tại chi nhánh từ năm 2016 đến 2018 là 25,1% cao hơn nhiều so với mặt bằng chung trong cùng hệ thống (Tốc độ trăng trưởng trong toàn hệ thống bình quân từ năm 2016 đến 2018 là 18%). Bảng 2.2: Cơ cấu dƣ nợ theo thời gian cho vay b) Kết quả hoạt động kinh doanhgiai đoạn 2016 - 2018 Bảng 2.4 - Kết quả kinh doanh Nhìn chung tổng thu nhập và tổng chi phí tăng điều qua các năm, năm 2016 tổng thu nhập là 37.3 tỷ đồng, năm 2017 tổng thu nhâp 48.4 tỷ đồng và năm 2018 tổng thu nhập 56 tỷ đồng. Tuy nhiên doanh thu tăng nhưng lợi nhuận có xu hướng giảm dần đặc biệt là năm 2018 giảm so với năm 2017 là 1,7 tỷ đồng, tỷ lệ giảm 10,8% so với năm trước. Điều này chứng tỏ trong hoạt động tín dụng có nhiều hạn chế bất cập. 2.2. HOẠT ĐỘNG TÍN DỤNG KHCN TẠI AGRIBANK CHI NHÁNH EARAL – BẮC ĐĂK LĂK 2.2.1. Quy trình cấp tín dụng KHCN. Ngày 09/03/2017 Hội đồng thành viên Agribank ban hành Quyết định số 226/QĐ-HĐTV-TD về “Quy định cho vay đối với khách hàng trong hệ thống Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam”. Ngày 15/05/2017 Tổng Giám đốc Agribank Việt Nam ban hành 11 quyết định 839/QĐ-NHNo-HXS về “ Quy định cho vay đối với khách hàng cá nhân trong hệ thống Ngân hàng Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn Việt Nam” quy trình này quy định về trình tự, thủ tục xử lý các bước nghiệp vụ trong quá trình cho vay của Agribank đối với khách hàng cá nhân trong hệ thống Agribank. 2.2.2. Kết quả hoạt động tín dụng KHCN tại Agribank chi nhánh EaRal – Bắc Đăk Lăk. 2.2.2.1. Cơ cấu dƣ nợ theo đối tƣợng KH: Dư nợ KHCN chiếm tỷ trọng cao trong tổng dư nợ của chi nhánh. Bình quân tỷ trọng dư nợ khách hàng cá nhân tại chi nhánh chiếm trên 99% trên tổng dư nợ. Bảng 2.5.Tình hình dƣ nợ khách hàng vay vốn phân theo đối tƣợng giai đoạn 2016-2018 (ĐVT: triệu đồng) Đối tượng vay Năm 2016 Số tiền - KH cá nhân - KH pháp nhân Tổng Tỷ trọng Năm 2017 Năm 2018 Số tiền Tỷ trọng Số tiền Tỷ trọng 355.939 97.9% 464.798 99.89% 566.935 99.5% 7.700 2.1% 500 363.639 100% 465.298 0.11% 2.800 0.5% 100% 569.735 100% Trong giai đoạn 2016-2018 tăng trưởng tín dụng tại chi nhánh Ea Ral – Bắc Đăk Lăk chủ yếu là tăng trưởng tín dụng đối với khách hàng cá nhân, tốc độ tăng trưởng tương đối cao được thể hiện cụ thể như sau: năm 2017 tăng so với năm 2016 là 108.859 triệu đồng, tỷ lệ tăng trưởng là 30.6%, năm 2018 tăng so với năm 2017 là 102.137 triệu đồng, tỷ lệ tăng trưởng 22%. 12 2.2.2.2. Cơ cấu dƣ nợ theo thời hạn vay: Dư nợ cho vay KHCN tập trung nhiều vào cho vay ngắn hạn khi mà tỉ trọng cho vay ngắn hạn luôn cao hơn cho vay trung hạn cụ thể năm 2016 chiếm 61,6%, năm 2017 chiếm 54,4%, năm 2018 chiếm 65%. Tỷ trọng cho vay ngắn hạn bình quân chiếm trên 60% trên tổng dư nợ tại chi nhánh, đồng thời dư nợ cho vay ngắn hạn khách hàng cá nhân tăng lên qua các năm. Bảng 2.7.Tình hình dƣ nợ khách hàng cá nhân vay vốn phân theo thời gian giai đoạn 2016-2018 (ĐVT: triệu đồng) Thời hạn vay Năm 2016 Số tiền - CV ngắn hạn Năm 2017 Năm 2018 Tỷ Số tiền Tỷ Số tiền trọng trọng Tỷ trọng 219.252 61.6% 253.043 54.4% 368.571 65% - CV trung, dài 136.687 38.4% 211.755 45.6% 198.364 hạn 35% Tổng 355.939 100% 464.798 100% 566.564 100% 2.2.2.3. Cơ cấu dƣ nợ phân theo mục đích vay: Chi nhánh tập trung cho vay phục vụ mục đích sản xuất kinh doanh nhiều hơn, tỷ trọng khách hàng CN vay để phục vụ mục đích sản xuất kinh doanh bình quân trong 3 năm chiếm trên 86% và tăng tỷ trọng qua các năm cụ thể như sau: năm 2016 chiếm 81,7%, năm 2017 chiếm 86,2%, năm 2018 chiếm 91,1%. Bảng 2.8.Tình hình dƣ nợ khách hàng cá nhân vay vốn phân theo mục đích vay giai đoạn 2016-2018 Nhìn chung qua bảng số liệu 2.3 ta thấy trong những năm 2016 đến 2018 mục đích cho vay các đối tượng điều tăng mạnh, chỉ có đối tượng cho vay tiêu dùng đời sống có xu hướng giảm dần được 13 theerc hiện tại bảng 2.3 2.2.3. Thực trạng rủi ro tín dụng khách hàng cá nhân tại Agribank chi nhánh EaRal – Bắc Đăk Lăk. Chất lượng tín dụng khách hàng cá nhân tại Agribank Chi nhánh EaRal – Bắc Đăk Lăk trong thời gian gần đây được kiểm soát chặt chẽ. Tuy nhiên tỉ lệ nợ nợ xấu có xu hướng tăng, mặt dù chi nhánh đã tăng cường khả năng kiểm soát chất lượng tín dụng nhưng tỉ lệ nợ quá hạn đối với KHCN/tổng dư nợ vẫn còn ở mức cao. Chất lượng tín dụng khách hàng cá nhân tại Agribank Chi nhánh EaRal – Bắc Đăk Lăk trong thời gian gần đây được kiểm soát chặt chẽ. Tuy nhiên tỉ lệ nợ nợ xấu có xu hướng tăng, mặt dù chi nhánh đã tăng cường khả năng kiểm soát chất lượng tín dụng nhưng tỉ lệ nợ quá hạn đối với KHCN/tổng dư nợ vẫn còn ở mức cao. Bảng 2.9 . Nợ quá hạn KHCN phân theo nhóm nợ giai đoạn năm 2016 - 2018 C?hỉ tiêu Nhóm nợ Năm 2016 Năm 2017 Năm 2018 Số tiền Tỷ trọng Số tiền Tỷ trọng Số tiền Tỷ trọng - Nhóm 1 317.151 89.1% 428.632 92.21% 545.177 96.22% - Nhóm 2 37.253 10.5% 35.266 7.6% 15.288 2.69% - Nhóm 3 1.520 0.4% 540 0.11% 2.210 0.39% - Nhóm 4 15 279 0.06% 4.260 0.7% 82 0.02% 36.167 7.78% 21.758 3.8% - Nhóm 5 * NQH (nhóm 38.788 10.9% 2+3+4+5) Bảng 2.10 . Nợ xấu KHCN giai đoạn năm 2016 - 2018 Nhìn vào bảng số liệu ta thấy, trong các năm qua nợ xấu trong cho vay đối với KHCN chủ yếu tập trung vào cho vay nông nghiệp và lâm nghiệp. Nhìn chung nợ xấu tại chi nhánh có chiều hướng tăng 14 cao, đặc biệt tỷ lệ nợ xấu năm 2018 tăng đột biến so với năm trước là 5.569 triệu đồng, tỷ lệ tăng 718%. 2.2.4. Quản trị rủi ro tín dụng theo phân cấp tại chi nhánh Chi nhánh chịu trách nhiệm triển khai, thực thi công tác quản trị rủi ro tín dụng theo các quy định Agribank ban hành đảm bảo việc tuân thủ các quy định của pháp luật có liên quan đến tín dụng, áp dụng các công cụ đo lường và các giới hạn kiểm soát rủi ro liên quan đến hoạt động tín dụng, đảm bảo an toàn, giảm thiểu đến mức thấp nhất những tổn thất có thể xảy ra trong hoạt động tín dụng và trình lên Agribank Bắc Đăk Lăk xin ý kiến đối với các phương án tài trợ rủi ro phát sinh tại chi nhánh. Hiện tại chi nhánh chỉ có hạn mức phán quyết cho vay KHCN đối với khách hàng xếp loại A là 8 tỷ đồng , loại B là 4 tỷ đồng đối với một khách hàng. 2.3. THỰC TRẠNG QUẢN TRỊ RỦI RO TÍN DỤNG KHÁCH HÀNG CÁ NHÂN TẠI AGRIBANK CHI NHÁNH EARAL – BẮC ĐĂK LĂK 2.3.1. Công tác nhận dạng rủi ro tín dụng Dựa vào quy trình cấp tín dụng công tác nhận dạng rủi ro tín dụng được thực hiện trong suốt quá trình từ khâu thẩm định, xét duyệt hồ sơ vay đến khâu quản lý khoản vay, thu hồi vốn tín dụng. Nhận dạng rủi ro thông qua các khâu xét duyệt như: 2.3.1.1. Thẩm định và xét duyệt cấp tín dụng - Nhận dạng rủi ro qua thẩm định thực tế - Nhận dạng rủi ro qua xác định pháp lý trong việc nhận tài sản đảm bảo. - Nhận diện rủi ro qua nghiên cứu các số liệu tổn thất trong quá khứ. - Nhận diện rủi ro qua phân tích các hiểm họa. - Nhận diện rủi ro qua công tác phê duyệt tín dụng. 15 2.3.1.2. Quản lý khoản vay sau giải ngân và thu hồi vốn tín dụng 2.3.1.3. Đánh giá công tác nhận dạng rủi ro tại chi nhánh Ea Ral. * Ƣu điểm: Sau khi thực hiện các bước để nhận dạng rủi ro, cho thấy hiện tại có các nguyên nhân chính gây ra rủi ro trong cho vay đối với KHCN tại Agribank Chi nhánh EaRal – Bắc Đăk Lăk như sau: - Khách hàng sử dụng vốn sai mục đích; - Khách hàng không có thiện chí trả nợ; - Khách hàng gặp khó khăn về tài chính - CBTD yếu kém về chuyên môn, đạo đức nghề nghiệp, cho vay lỏng lẻo, thiếu kiểm tra, không đủ năng lực thẩm định tài chính, phương án vay vốn của khách hàng, thiếu kinh nghiệm trong cho vay; - Thiên tai, dịch bệnh, tai nạn bất ngờ; - Khách hàng cố tình cung cấp thông tin sai lệch để lừa đảo ngân hàng; - Ngân hàng định giá TSĐB cao hơn giá trị thực tế của TSĐB, khi xử lý nợ TSĐB không đủ để thanh toán gốc, lãi cho khoản vay; - Pháp lý trong việc nhận tài sản bảo đảm còn lỏng leo. - Chính sách cho vay của Ngân hàng chưa phù hợp - Môi trường kinh tế khách quan * Các khuyến điểm yếu kém trong tác nhận dạng RRTD: Công tác nhận dạng rủi ro đã được thực hiện nhưng vẫn còn nhiều bất cập, việc cảnh báo, phòng ngừa rủi ro từ xa còn thụ động và chưa thật sự hiệu quả; chủ yếu là xử lý khi những dấu hiệu rủi ro đã xuất hiện như khách hàng trả nợ không đúng hạn, khách hàng liên quan đến các vụ án kinh tế, hay kinh doanh thua lỗ dẫn đến phá sản …. nhiều cán bộ tín dụng còn yếu chưa nhận thức hết được yêu cầu 16 và tính phức tạp của hoạt động tín dụng trong môi trường cạnh tranh ngày càng cao, còn gặp nhiều khó khăn trong việc đánh giá tài chính của khách hàng vay. Việc đánh giá không chính xác tài chính của khách hàng còn xảy ra nhiều, còn tình trạng một khách hàng vay tại nhiều ngân hàng nhưng không có sự kiểm tra, đánh giá về mức độ rủi ro. 2.3.2. Thực trạng công tác đo lƣờng rủi ro Agribank sử dụng phương pháp chấm điểm xếp hạng tín dụng khách hàng làm công cụ đo lường rủi ro tín dụng. Chấm điểm xếp tín dụng khách hàng là biện pháp đánh giá rủi ro tín dụng của khách hàng thông qua chỉ số được lượng hóa là một căn cứ để các cấp phê duyệt tín dụng tham khảo và trong quá trình phê duyệt cấp tín dụng tại Ngân hàng. a) Hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ: b) Bộ chỉ tiêu tính điểm: - Khách hàng Cá nhân đầu tư và cá nhân tiêu dùng bao gồm các nhóm chỉ tiêu sau. - Hộ kinh doanh và Cá nhân kinh doanh bao gồm các nhóm chỉ tiêu sau. c) Tổng điểm và xếp hạng Khách hàng - Tổng điểm dựa trên: + Điểm của từng chỉ tiêu và tỷ trọng của từng chỉ tiêu; + Hệ số rủi ro của sản phẩm vay và hệ số rủi ro nguồn trả nợ. - Xác định hạng KH: Từ tổng điểm xác định hạng của KH như sau: 17 Từ Bảng 2.6: Bảng xếp hạng tín dụng theo thang điểm Tổng số điểm Xếp hạng Đến dƣới 90 =100 AAA 85 90 AA 80 85 A 73 80 BBB 70 73 BB 65 70 B 60 65 CCC 53 60 CC 44 53 C 0 44 D (Nguồn: Quy định hệ thống xếp hạng tín dụng nội bộ Agribank) d) Đánh giá công tác đo lường RRTD KHCN: phương pháp đo lường RRTD thông qua chấm điểm xếp hạng tín dụng khách hàng, chưa được khách quan, chưa phản ánh đúng tình hình tài chính của khách hàng vay vốn, chất lượng của khoản vay cũng như phụ thuộc quá nhiều vào cảm tính của CBTD khi thực hiện chấm điểm và xếp hạng tín dụng cho khách hàng. 2.3.3. Thực trạng công tác kiểm soát rủi ro 2.3.3.1. Các biện pháp kiểm soát rủi ro đang đƣợc áp dụng: - Kiểm soát các nguồn gây ra rủi ro tín dụng. - Phân tán rủi ro tín dụng: Agribank chi nhánh EaRal Bắc Đăk Lăk phân tán rủi ro tín dụng bằng các biện pháp như sau: + Đa dạng hóa các ngành nghề và lĩnh vực cho vay. + Đa dạng hóa khách hàng. - Áp dụng các biện pháp giảm thiểu tổn thất do rủi ro tín dụng 18 + Ngăn ngừa rủi ro tín dụng thông qua việc tuân thủ đúng hạn mức phán quyết tín dụng. + Ngăn ngừa rủi ro tín dụng thông qua việc tuân thủ đúng quy trình cấp tín dụng. - Chuyển giao rủi ro. - Phát hiện và xử lý nợ có vấn đề. 2.3.3.2. Đánh giá công tác kiểm soát rủi ro tín dụng KHCN tại chi nhánh: Chi nhánh đã có các biện pháp cần thiết để kiểm soát RRTD trong cho vay KHCN, tuy nhiên trong thực tế việc đánh giá và xếp hạng tín dụng nội bộ tại chi nhánh vẫn còn mang tính chủ quan của CBTD, chủ yếu qua thông tin thẩm định thực tế và dựa vào nguồn thông tin do khách hàng cung cấp, vì vậy sẽ có nhiều trường hợp đánh giá xếp hạng không đúng với tình hình thực tế của khách hàng. - Chi nhánh không chủ động trong việc tiến hành theo dõi, thu thập, phân tích đánh giá các thông tin về khách hàng định. - Quy trình cấp tín dụng: Bộ phận tái thẩm định chỉ thẩm định khách hàng theo chỉ đạo của Giám đốc thông qua các thông tin do CBTD cung cấp và kinh nghiệm nên việc thẩm định không thật sự chính xác. - Quy trình định giá, định giá lại TSĐB còn một số hạn. - Công tác giám sát các khoản giải ngân, các khoản nợ sau khi giải ngân, phát hiện ra những dấu hiệu của các khoản vay có vấn đề để ngăn ngừa và giảm thiểu lại vô cùng lỏng lẽo và thiếu sót. 2.3.4 Công tác tài trợ rủi ro tín dụng 2.3.3.1. Tài trợ bằng việc trích lập dự phòng: + Dự phòng chung: Agribank Chi nhánh EaRal Bắc Đăk Lăk thực hiện trích lập và duy trì dự phòng chung bằng 0.75% tổng dư nợ và giá trị cam kết ngoại bảng từ nhóm 1 đến nhóm 4. + Dự phòng cụ thể: Agribank Chi nhánh EaRal Bắc Đăk Lăk