Tài liệu Quản trị nguồn nhân lực tại các cơ quan thanh tra tỉnh bắc giang

ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH LÃ THẾ NAM QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC TẠI CÁC CƠ QUAN THANH TRA TỈNH BẮC GIANG LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO HƯỚNG ỨNG DỤNG NGÀNH: QUẢN TRỊ KINH DOANH THÁI NGUYÊN - 2020 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn ĐẠI HỌC THÁI NGUYÊN TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ VÀ QUẢN TRỊ KINH DOANH LÃ THẾ NAM QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC TẠI CÁC CƠ QUAN THANH TRA TỈNH BẮC GIANG Ngành: Quản trị kinh doanh Mã số: 8.34.01.01 LUẬN VĂN THẠC SĨ THEO ĐỊNH HƯỚNG ỨNG DỤNG Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. Nguyễn Trọng Xuân THÁI NGUYÊN - 2020 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn i LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Luận văn này do tôi thực hiện dưới sự hướng dẫn của thầy giáo PGS.TS. Nguyễn Trọng Xuân và không trùng lặp với các công trình khác. Các tư liệu và số liệu được sử dụng trong luận văn được thu thập từ nguồn số liệu có nguồn gốc rõ ràng, đáng tin cậy và được trích dẫn đầy đủ, chính xác. Thái Nguyên, tháng 4 năm 2020 Tác giả luận văn Lã Thế Nam Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn ii LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành luận văn này, tôi xin trân trọng gửi lời cảm ơn tới PGS.TS. Nguyễn Trọng Xuân, người luôn hết sức tận tình hướng dẫn, góp ý, chỉnh sửa giúp tôi hoàn thành luận văn của mình. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn đến Ban Giám hiệu, Khoa Quản trị Kinh doanh, Phòng Đào tạo - Bộ phận sau đại học, các nhà khoa học, các thầy cô giáo trong hội đồng đánh giá các cập đã tạo điều kiện giúp đỡ trong suốt quá trình thực hiện luận văn của mình. Tôi cũng xin gửi lời cảm ơn tới lãnh đạo, đồng nghiệp đã tận tình giúp đỡ trong quá trình học tập và thực hiện luận văn của mình Xin cảm ơn sự động viên, hỗ trợ to lớn của gia đình, bạn bè và người thân đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong suốt quá trình thực hiện luận văn của mình! Xin trân trọng cảm ơn! Thái Nguyên, tháng 4 năm 2020 Tác giả luận văn Lã Thế Nam Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn iii MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ...................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................ iii DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT ......................................................... vi DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU ........................................................... vii DANH MỤC CÁC HÌNH ........................................................................ ix MỞ ĐẦU .................................................................................................. 1 1. Lý do lựa chọn đề tài ............................................................................. 1 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài ............................................................. 2 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu ............................................................ 3 4. Phương pháp nghiên cứu....................................................................... 3 5. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài................................................................... 3 6. Kết cấu của luận văn ............................................................................. 4 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC TẠI CÁC CƠ QUAN THANH TRA .............. 5 1.1. Cơ sở lý luận về quản trị nguồn nhân lực tại các cơ quan thanh tra .. 5 1.1.1. Một số vấn đề về công tác thanh tra................................................ 5 1.1.2. Nhân lực và quản trị nguồn nhân lực ............................................ 10 1.1.3. Vai trò của quản trị nguồn nhân lực trong ngành thanh tra .......... 15 1.1.4. Nội dung công tác quản trị nguồn nhân lực trong các cơ quan thanh tra nhà nước ............................................................................................. 16 1.1.5. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản trị nguồn nhân lực trong ngành thanh tra ........................................................................................ 23 1.2. Cơ sở thực tiễn về quản trị nguồn nhân lực tại ngành thanh tra ...... 25 1.2.1. Kinh nghiệm quản trị nguồn nhân lực tại ngành thanh tra của một số địa phương .......................................................................................... 25 1.2.2. Bài học kinh nghiệm trong quản trị nguồn nhân lực của các địa phương cho ngành Thanh tra tỉnh Bắc Giang ......................................... 27 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn iv Chương 2: PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU..................................... 29 2.1. Câu hỏi nghiên cứu .......................................................................... 29 2.2. Phương pháp nghiên cứu.................................................................. 29 2.2.1. Phương pháp thu thập thông tin .................................................... 29 2.2.2. Phương pháp xử lý thông tin ......................................................... 31 2.2.3. Phương pháp phân tích .................................................................. 31 2.3. Hệ thống các chỉ tiêu nghiên cứu ..................................................... 32 2.3.1. Nhóm chỉ tiêu định lượng ............................................................. 32 2.3.2. Nhóm chỉ tiêu định tính................................................................. 33 Chương 3: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC CỦA NGÀNH THANH TRA TỈNH BẮC GIANG .................. 35 3.1. Khái quát về ngành Thanh tra tỉnh Bắc Giang ................................. 35 3.1.1. Cơ cấu tổ chức............................................................................... 35 3.1.2. Chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của ngành Thanh tra tỉnh Bắc Giang ........................................................................................................ 35 3.1.3. Kết quả hoạt động giai đoạn 2017-2019 ....................................... 38 3.2. Thực trạng nguồn nhân lực của ngành Thanh tra tỉnh Bắc Giang ... 41 3.2.1. Thực trạng phát triển số lượng nhân lực của ngành thanh tra tỉnh Bắc Giang ................................................................................................ 41 3.2.2. Thực trạng chất lượng nguồn nhân lực của ngành thanh tra tỉnh Bắc Giang ....................................................................................................... 45 3.3. Thực trạng công tác quản trị nguồn nhân lực của ngành Thanh tra tỉnh Bắc Giang ................................................................................................ 48 3.3.1. Thực trạng về công tác tuyển dụng nguồn nhân lực ..................... 48 3.3.2. Thực trạng công tác hoạch định, bố trí và sắp xếp nhân sự .......... 53 3.3.3. Công tác đào tạo, phát triển nguồn nhân lực ................................ 59 3.3.4. Chính sách đãi ngộ đối với đội ngũ cán bộ công chức tại các cơ quan thanh tra tỉnh Bắc Giang ......................................................................... 66 3.3.5. Thực trạng về điều kiện làm việc .................................................. 71 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn v 3.4. Các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản trị nguồn nhân lực tại các cơ quan thanh tra tỉnh Bắc Giang ............................................................ 72 3.4.1. Các yếu tố bên ngoài ..................................................................... 72 3.4.2. Các yếu tố bên trong ..................................................................... 74 3.5. Đánh giá chung về công tác quản trị nguồn nhân lực tại ngành Thanh tra Bắc Giang ........................................................................................... 75 3.5.1. Kết quả đạt được ........................................................................... 75 3.5.2. Tồn tại, hạn chế ............................................................................. 75 3.5.3. Nguyên nhân ................................................................................. 76 Chương 4: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC TẠI CÁC CƠ QUAN THANH TRA TỈNH BẮC GIANG .......................................................................................... 78 4.1. Quan điểm, định hướng và mục tiêu phát triển ngành thanh tra tỉnh Bắc Giang ................................................................................................ 78 4.1.1. Quan điểm phát triển ..................................................................... 78 4.1.2. Phương hướng phát triển nguồn nhân lực ngành thanh tra tỉnh Bắc Giang ............................................................................................... 78 4.1.3. Mục tiêu phát triển nguồn nhân lực tại các cơ quan thanh tra của tỉnh .......................................................................................................... 79 4.2. Các giải pháp hoàn thiện công tác quản trị nguồn nhân lực tại các cơ quan thanh tra tỉnh Bắc Giang................................................................. 81 4.2.1. Hoàn thiện công tác tuyển dụng nguồn nhân lực.......................... 81 4.2.2. Hoàn thiện công tác đào tạo, phát triển nguồn nhân lực............... 84 4.2.3. Hoàn thiện công tác đánh giá nguồn nhân lực .............................. 88 4.2.4. Cải tiến công tác phân phối thu nhập tăng thêm hàng tháng ........ 97 KẾT LUẬN .......................................................................................... 101 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ........................................... 103 PHẦN PHỤ LỤC................................................................................. 105 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn vi DANH MỤC CÁC TỪ VIẾT TẮT CBCC : Cán bộ công chức CBVC : Cán bộ viên chức ĐH : Đại học KN : Khiếu nại KTXH : Kinh tế xã hội NL : Nhân lực NNL : Nguồn nhân lực PTKTXH : Phát triển kinh tế xã hội TC : Tố cáo TTCP : Thanh tra Chính phủ UBND : Ủy ban nhân dân Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn vii DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU Bảng 3.1: Bảng tổng hợp kết quả công tác tiếp công dân và giải quyết khiếu nại, tố cáo giai đoạn 2017-2019 .................................. 38 Bảng 3.2. Bảng tổng hợp kết quả công tác thanh tra giai đoạn 2017 - 2019 ............................................................................................... 39 Bảng 3.3. Phân bố nguồn nhân lực ngành Thanh tra tỉnh Bắc Giang tính đến tháng 9/2019 ................................................................... 43 Bảng 3.4. Đánh giá mức độ hợp lý về cơ cấu nguồn nhân lực tại các cơ quan thanh tra tỉnh Bắc Giang .............................................. 44 Bảng 3.5. Phân bổ lao động theo trình độ tính đến thời điểm tháng 9 năm 2019....................................................................................... 47 Bảng 3.6. Số lượng cán bộ, công viên chức được tuyển dụng tại các cơ quan thanh tra tỉnh Bắc Giang .............................................. 51 Bảng 3.7. Chất lượng tuyển dụng nguồn nhân lực 3 năm gần đây ......... 53 Bảng 3.8. Đánh giá việc bố trí sử dụng nguồn nhân lực ......................... 55 Bảng 3.9. Kết quả đánh giá công tác đề bạt, bổ nhiệm cán bộ ............... 58 Bảng 3.10. Số lượt cán bộ công chức tại các cơ quan thanh tra được đào tạo qua các năm..................................................................... 59 Bảng 3.11. Tỷ lệ số lượt cán bộ biên chế đã tham gia công tác đào tạo, bồi dưỡng tính đến thời điểm khảo sát ....................................... 61 Bảng 3.12. Các hình thức đào tạo cho cán bộ công chức các cơ quan thanh tra tỉnh Bắc Giang ................................................................. 62 Bảng 3.13. Đánh giá về hiệu quả công tác sau đào tạo của cán bộ được khảo sát ................................................................................. 64 Bảng 3.14. Chi phí đào tạo các khóa ngắn hạn cho cán bộ thanh tra tỉnh giai đoạn 2017 - 2019 ........................................................... 65 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn viii Bảng 3.15. Lương bình quân của cán bộ công chức tại các cơ quan thanh tra tỉnh Bắc Giang ................................................................. 67 Bảng 3.16: Kết quả đánh giá mức lương của cán bộ công chức các cơ quan thanh tra tỉnh Bắc Giang ....................................................... 68 Bảng 3.17: Kết quả đánh giá chính sách khen thưởng đối với cán bộ thanh tra tỉnh Bắc Giang ................................................................. 70 Bảng 3.18: Kết quả đánh giá điều kiện làm việc đối với cán bộ thanh tra trên địa bàn tỉnh Bắc Giang .................................................. 71 Bảng 4.1. Đề xuất kinh phí đào tạo trung và ngắn hạn đến năm 2025 ........... 87 Bảng 4.2. Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ công việc hàng năm .... 93 Bảng 4.3. Đề xuất chỉ tiêu đánh giá kết quả thực hiện công việc ........... 98 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn ix DANH MỤC CÁC HÌNH Hình 1.1: Chất lượng nguồn nhân lực tác động đến hiệu quả hoạt động ..... 155 Hình 2.1. Sơ đồ cơ cấu tổ chức ....................................................................... 35 Số hóa bởi Trung tâm Học liệu và Công nghệ thông tin – ĐHTN http://lrc.tnu.edu.vn 1 MỞ ĐẦU 1. Lý do lựa chọn đề tài Đảng, Nhà nước và Chủ tịch Hồ Chí Minh luôn luôn khẳng định, cùng với cách tổ chức công việc và kiểm tra, thanh tra, cán bộ là một yếu tố quyết định thành công hay thất bại của mọi chủ trương, chính sách đúng, pháp luật đã ban hành. Chất lượng của đội ngũ cán bộ, công chức có tính chất quyết định chất lượng của nền hành chính nói chung, công tác thanh tra nói riêng. Do đó, công tác xây dựng đội ngũ công chức ngành Thanh tra từ ngày thành lập đến nay đã có những chuyển biến quan trọng về nhận thức, quan điểm tư tưởng, được thể hiện trong cơ chế, chính sách, pháp luật từ khâu tuyển dụng, đào tạo và quản lý đã từng bước đáp ứng được yêu cầu đặt ra trong điều kiện phát triển kinh tế - xã hội của đất nước hiện nay. Chính vì vậy, “Trải qua hơn 70 năm xây dựng và trưởng thành, ngành Thanh tra Việt Nam đã có những đóng góp quan trọng vào công cuộc xây dựng và phát triển đất nước. Trong mỗi giai đoạn lịch sử, ngành luôn chủ động bám sát mọi chủ trương, đường lối lãnh đạo của Đảng và Nhà nước để phấn đấu thực hiện thắng lợi các nhiệm vụ chính trị được giao. Kết quả công tác thanh tra đã giúp phát hiện những bất cập, hạn chế nảy sinh trong cơ chế quản lý kinh tế - xã hội, đặc biệt là trong điều kiện xây dựng nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở nước ta. Trên cơ sở đó, ngành Thanh tra đã kịp thời tham mưu cho lãnh đạo Đảng, Nhà nước và kiến nghị với các ngành, các cấp nhằm chấn chỉnh hoặc sửa đổi, bổ sung chính sách, pháp luật, qua đó hoàn thiện cơ chế quản lý trên mọi mặt của đời sống xã hội. Ngành Thanh tra cũng đã phát hiện và xử lý vi phạm pháp luật xảy ra trên nhiều lĩnh vực quản lý nhà nước, qua đó giúp thu hồi tiền, tài sản về cho Nhà nước, bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng của tổ chức, cá nhân và góp phần duy trì trật tự, kỷ cương xã hội”[1]. Trong giai đoạn hội nhập khu vực và thế giới ngày càng sâu rộng, công tác thanh tra ngày càng có vai trò quan trọng hơn để đảm bảo sự phát triển của 2 Việt Nam theo đúng định hướng xã hội chủ nghĩa, đội ngũ cán bộ, công chức ngành thanh tra là một bộ phận quan trọng của nền hành chính nhà nước nói chung và của ngành thanh tra nói riêng. Vấn đề về quản trị nguồn nhân lực để đảm bảo chất lượng của đội ngũ cán bộ, công chức ngành thanh tra càng có vai trò đặc biệt quan trọng. Chất lượng của đội ngũ cán bộ, công chức có tính chất quyết định chất lượng của nền hành chính và hiệu quả công tác quản lý nhà nước. Trong quá trình quản lý, cần xác định nhu cầu, chỉnh đốn và nâng cao chất lượng, trình độ đội ngũ cán bộ, công chức ngành thanh tra là hết sức cần thiết. Chất lượng của đội ngũ cán bộ, công chức ngành thanh tra tỉnh Bắc Giang có ý nghĩa quan trọng trong ổn định tình hình chính trị của tỉnh. Là một công chức công tác tại ngành Thanh tra tỉnh Bắc Giang, tôi nhận thấy những vấn đề nói trên đặt ra yêu cầu cấp bách và thường xuyên trong việc nâng cao chất lượng, hiệu quả quản lý, sử dụng cán bộ, công chức ngành thanh tra nói chung và cán bộ, công chức Thanh tra tỉnh Bắc Giang nói riêng. Đó là lý do tôi chọn đề tài: “Quản trị nguồn nhân lực tại các cơ quan Thanh tra tỉnh Bắc Giang” làm đề tài luận văn thạc sỹ của mình, với mong muốn thông qua việc nghiên cứu nhằm sử dụng hợp lý nguồn nhân lực góp phần đẩy mạnh hoạt động của ngành Thanh tra tỉnh Bắc Giang trong thời gian tới và chiến lược phát triển ngành thanh tra đến năm 2025. 2. Mục tiêu nghiên cứu của đề tài Mục tiêu nghiên cứu của đề tài tập trung nghiên cứu, phân tích vấn đề quản trị nhân lực tại các cơ quan Thanh tra tỉnh Bắc Giang (sau đây gọi chung là ngành Thanh tra tỉnh Bắc Giang), đánh giá thực trạng công tác quản trị nguồn nhân lực của ngành để từ đó đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản trị nguồn nhân lực ngành Thanh tra tỉnh Bắc Giang. Trên cơ sở nghiên cứu lý luận và các khái niệm có liên quan đến việc quản trị nguồn nhân lực, cũng như căn cứ vào thực trạng công tác quản trị nguồn nhân lực tại ngành Thanh tra tỉnh Bắc Giang; đề tài sẽ đưa ra những giải pháp nhằm nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ngành thanh tra tỉnh Bắc Giang. 3 3. Đối tượng, phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của luận văn là công tác quản trị nguồn nhân lực tại ngành Thanh tra tỉnh Bắc Giang. 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: Đề tài nghiên cứu được thực hiện tại các cơ quan thanh tra tỉnh Bắc Giang (ngành Thanh tra tỉnh Bắc Giang). - Về thời gian: Số liệu thực trạng của ngành Thanh tra tỉnh Bắc Giang giai đoạn 2017 - 2019, đề xuất giải pháp giai đoạn 2020 - 2025. - Về nội dung nghiên cứu: Đề tài tập trung phân tích, làm rõ, chỉ ra những mặt ưu điểm, tồn tại hạn chế và nguyên nhân trong công tác quản trị nguồn nhân lực trong thời gian qua (trọng tâm là giai đoạn 2017 - 2019) và đưa ra giải pháp cho công tác quản trị nguồn nhân lực của ngành trong giai đoạn 2020 - 2025. 4. Phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng các phương pháp truyền thống như: thống kê, mô tả, so sánh để đánh giá thực trạng thực hiện công tác quản trị nguồn nhân lực tại các cơ quan thanh tra tỉnh Bắc Giang. Ngoài ra, tác giả còn sử dụng các phương pháp khảo sát điều tra, phương pháp phân tích,… để đánh giá thực trạng nhằm đưa ra giải pháp nâng cao chất lượng nguồn nhân lực ngành thanh tra tỉnh Bắc Giang. 5. Ý nghĩa thực tiễn của đề tài Thông qua quá trình nghiên cứu, là cơ hội giúp tác giả nâng cao năng lực chuyên môn, hy vọng những kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ có giá trị bổ ích cho những người quan tâm đến công tác quản trị nguồn nhân lực nói chung và quản trị nguồn nhân lực tại ngành Thanh tra tỉnh Bắc Giang nói riêng. Đồng thời, hy vọng kết quả nghiên cứu của luận văn sẽ góp phần đề xuất được hệ thống các biện pháp khả thi mang tính ý nghĩa thực tiễn, nhằm giúp cho công tác quản trị nguồn nhân lực của ngành được tốt hơn và hiệu quả hơn. 4 6. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, mục lục, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn được kết cấu thành bốn chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản trị nguồn nhân lực tại các cơ quan thanh tra. Chương 2: Phương pháp nghiên cứu Chương 3: Thực trạng công tác quản trị nguồn nhân lực tại các cơ quan thanh tra tỉnh Bắc Giang. Chương 4: Giải pháp hoàn thiện công tác quản trị nguồn nhân lực tại các cơ quan Thanh tra tỉnh Bắc Giang. 5 Chương 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN TRỊ NGUỒN NHÂN LỰC TẠI CÁC CƠ QUAN THANH TRA 1.1. Cơ sở lý luận về quản trị nguồn nhân lực tại các cơ quan thanh tra 1.1.1. Một số vấn đề về công tác thanh tra 1.1.1.1. Khái niệm thanh tra Thanh tra với nghĩa là danh từ chung được hiểu là một thực thể pháp lý, một thiết chế nhà nước về thanh tra để chỉ cơ quan, tổ chức thanh tra hoặc bộ phận, lĩnh vực thanh tra nhất định. Đồng thời, thanh tra với nghĩa là một động từ còn để chỉ hoạt động kiểm tra, kiểm soát của cơ quan, tổ chức, người được giao nhiệm vụ, quyền hạn nhằm: “xem xét và phát hiện, ngăn chặn với những gì trái với quy định” của các tổ chức, cá nhân là đối tượng của thanh tra.  Thanh tra nhà nước Luật Thanh tra năm 2010 nêu tại khoản 1, Điều 3, như sau: “Thanh tra nhà nước là hoạt động xem xét, đánh giá, xử lý theo trình tự, thủ tục do pháp luật quy định của cơ quan nhà nước có thẩm quyền đối với việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn của cơ quan, tổ chức, cá nhân. Thanh tra nhà nước bao gồm thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành.”  Thanh tra hành chính Tại khoản 2, Điều 3, Luật Thanh tra năm 2010 nêu: “Thanh tra hành chính là hoạt động thanh tra của cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền đối với cơ quan, tổ chúc, cá nhân trực thuộc trong việc thực hiện chính sách, pháp luật, nhiệm vụ, quyền hạn được giao”.  Thanh tra chuyên ngành Tại khoản 3, Điều 3, Luật Thanh tra năm 2010 nêu: “Thanh tra chuyên ngành là hoạt động thanh tra của cơ quan nhà nước có thẩm quyền theo ngành, lĩnh vực đối với cơ quan, tổ chức, cá nhân trong việc chấp hành pháp luật chuyên ngành, quy định về chuyên môn - kỹ thuật, quy tắc quản lý thuộc ngành, lĩnh vực đó”. 6  Phân biệt thanh tra hành chính và thanh tra chuyên ngành Về mặt chủ thể, xuất phát từ khái niệm thanh tra hành chính là hoạt động thanh tra từ trên xuống, hướng vào đối tượng bên trong bộ máy. Còn thanh tra chuyên ngành là hoạt động thanh tra hướng ra ngoài bộ máy, hướng vào đời sống xã hội nhằm đảm bảo trật tự kỷ cương, pháp luật phục vụ yêu cầu quản lý nhà nước theo ngành, lĩnh vực. Đối tượng của hoạt động thanh tra hành chính phải là các cơ quan nhà nước và công chức nhà nước. Đối tượng thanh tra của thanh tra chuyên ngành có phạm vi rộng hơn. 1.1.1.2. Mục đích của hoạt động thanh tra hành chính Điều 2, Luật Thanh tra năm 2010 nêu: “Mục đích thanh tra nhằm phát hiện những sơ hở trong cơ chế quản lý, chính sách, pháp luật để kiến nghị với cơ quan nhà nước có thẩm quyền các biện pháp khắc phục; phòng ngừa, phát hiện và xử lý các hành vi vi phạm pháp luật; giúp cơ quan, tổ chức, cá nhân thực hiện đúng quy định của pháp luật; phát huy nhân tố tích cực; góp phần nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước; bảo vệ lợi ích của nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân”. 1.1.1.3. Quan điểm của Chủ nghĩa Mác-Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và của Đảng, Nhà nước ta về công tác thanh tra hành chính  Quan điểm của Chủ nghĩa Mác- Lênin Theo quan điểm của Chủ nghĩa Mác-Lênin, ở đâu có Nhà nước thì ở đó có thanh tra, kiểm tra, giám sát. Lênin đã từng nói: “Quản lý đồng thời phải có thanh tra; quản lý và thanh tra là một chứ không phải là hai”. Người đã nhiều lần khẳng định vai trò của công tác thanh tra, kiểm tra và đề cập đến việc kiểm tra, thanh tra các mệnh lệnh, chỉ thị được thực hiện trên thực tế đối với toàn bộ hoạt động của bộ máy nhà nước.  Tư tưởng Chủ tịch Hồ Chí Minh Theo quan điểm của Chủ tịch Hồ Chí Minh thì thanh tra luôn là hiện thân của kỷ cương pháp luật; là công tác có tính chất thường xuyên, phục vụ thiết thực 7 cho sự lãnh đạo của Đảng và sự quản lý của Nhà nước đối với đời sống xã hội. Thanh tra dù được thực hiện dưới bất cứ hình thức nào cũng luôn có tác dụng hạn chế, răn đe những hành vi vi phạm pháp luật của các đối tượng quản lý. Đồng thời, không chỉ đưa ra các giải pháp hướng vào việc xử lý các hành vi vi phạm pháp luật mà còn có tác dụng khắc phục các kẽ hở của chính sách, pháp luật, ngăn ngừa tận gốc mầm mống phát sinh những vi phạm pháp luật.  Quan điểm của Đảng và Nhà nước ta Trong sự nghiệp cách mạng, Đảng và Nhà nước ta luôn coi trọng và đặt thanh tra vào vị trí quan trọng. Các Nghị quyết, Chỉ thị của Đảng, các văn bản pháp luật của Nhà nước về công tác thanh tra hơn 70 năm qua tiếp tục khẳng định tư tưởng Hồ Chí Minh về công tác thanh tra: “…là một công tác quan trọng, Đảng và Chính phủ có tin cậy mới giao cho làm nhiệm vụ ấy. Có thể nói cán bộ thanh tra là tai, mắt của Đảng và Chính phủ, tai mắt có sáng suốt thì người mới sáng suốt”. Và người cán bộ thanh tra phải là một điển hình về năng lực và đạo đức cách mạng, phải “như cái gương cho người ta soi mặt”. 1.1.1.4. Các nguyên tắc trong hoạt động thanh tra hành chính - Nguyên tắc tuân theo pháp luật; bảo đảm chính xác, khách quan, trung thực, công khai, dân chủ, kịp thời. - Nguyên tắc không trùng lặp về phạm vi, đối tượng, nội dung, thời gian thanh tra giữa các cơ quan thực hiện chức năng thanh tra; không làm cản trở hoạt động bình thường của cơ quan, tổ chức, cá nhân là đối tượng thanh tra. 1.1.1.5. Phân biệt hoạt động thanh tra hành chính với các hoạt động kiểm tra, điều tra và giám sát  Phân biệt giữa thanh tra hành chính và kiểm tra Giữa thanh tra hành chính với kiểm tra có nhiều điểm khác biệt thể hiện qua các nội dung sau: 8 Một là, về chủ thể tiến hành: Chủ thể tiến hành thanh tra phải là Nhà nước, còn chủ thể tiến hành kiểm tra có thể là Nhà nước hoặc có thể là chủ thể phi Nhà nước. Hai là, về mục đích thực hiện và phương pháp tiến hành: Mục đích của thanh tra hành chính không chỉ là xem xét, đánh giá một cách bình thường nữa mà phải toàn diện, sâu sắc và bao giờ cũng rộng hơn, sâu hơn đối với các mục đích hoạt động kiểm tra. Ba là, về phạm vi và thời gian hoạt động: Phạm vi hoạt động kiểm tra thường theo bề rộng, diễn ra liên tục, ở khắp nơi với nhiều hình thức phong phú, mang tính quần chúng. Phạm vi hoạt động thanh tra thường hẹp nhưng sâu hơn, đối chiếu công phu, giải quyết nhiều mối quan hệ.  Phân biệt giữa thanh tra hành chính với điều tra Giữa thanh tra và điều tra hình sự có sự khác nhau về chủ thể, mục đích, đối tượng và phương pháp tiến hành như sau: Một là, về chủ thể tiến hành: Chủ thể tiến hành thanh tra là các tổ chức thanh tra và chủ yếu là Đoàn thanh tra hoặc Thanh tra viên. Trong khi điều tra hình sự được tiến hành do các cơ quan điều tra. Hai là, về phương pháp tiến hành: Quá trình điều tra, cơ quan điều tra áp dụng tổng hợp các biện pháp do Bộ luật Tố tụng hình sự quy định. Trong khi đó các phương pháp tiến hành thanh tra như đối thoại, đối chiếu, tạm đình chỉ hoặc kiến nghị người có thẩm quyền tạm đình chỉ việc làm khi xét thấy việc làm đó gây thiệt hại nghiêm trọng đến lợi ích của Nhà nước, quyền và lợi ích hợp pháp của cơ quan, tổ chức, cá nhân...  Phân biệt giữa thanh tra hành chính và giám sát Với ý nghĩa chung nhất, giám sát và thanh tra đều được tiến hành trên cơ sở các quyền và nghĩa vụ của chủ thể được thanh tra, giám sát và đối tượng chịu sự thanh tra, giám sát. Tuy nhiên, chúng vẫn có điểm khác nhau cơ bản là trong khi thanh tra hành chính luôn gắn liền với quản lý nhà nước, mang tính 9 quyền lực nhà nước thì giám sát có thể mang tính quyền lực nhà nước hoặc không mang tính quyền lực nhà nước.  Mối quan hệ giữa hoạt động thanh tra hành chính với hoạt động kiểm tra, điều tra, giám sát Mặc dù có những sự khác biệt nêu trên, nhưng với tư cách là một bộ phận của hệ thống chính trị và bộ máy nhà nước, hoạt động theo một thể pháp luật thống nhất, giữa các chủ thể tiến hành thanh tra hành chính, kiểm tra, điều tra, giám sát có những mối quan hệ ràng buộc, tương hỗ, phối hợp với nhau khi thực thi chức năng, nhiệm vụ của mình. Từ sự phân định này có thể thấy, hoạt động thanh tra hành chính hỗ trợ đắc lực cho hoạt động kiểm tra, điều tra, giám sát. Chính vì vậy, có thể khẳng định trong mối quan hệ giữa thanh tra hành chính, kiểm tra, điều tra, giám sát thì các cơ quan Thanh tra nhà nước giữ vị trí trung tâm và có vai trò là cầu nối trong cơ chế thanh tra, kiểm tra, điều tra, giám sát. 1.1.1.6. Mối quan hệ giữa thanh tra hành chính với quản lý nhà nước Xuất phát từ quan điểm thanh tra là một khâu trong chu trình quản lý nhà nước, chúng ta nhận thấy mối quan hệ giữa thanh tra hành chính với quản lý Nhà nước như sau: - Thanh tra hành chính gắn liền với quản lý nhà nước - Thanh tra hành chính mang tính quyền lực nhà nước - Thanh tra hành chính mang tính độc lập tương đối 1.1.1.7. Vị trí, vai trò của công tác thanh tra hành chính trong đời sống xã hội - Là phương thức và nội dung quan trọng để nâng cao hiệu lực, hiệu quả quản lý nhà nước. - Phát hiện những sơ hở, bất cập trong việc thực hiện các chủ trương, chính sách, chế độ để kiến nghị, đề xuất, sửa đổi, bổ sung cho phù hợp, góp phần hoàn thiện cơ chế quản lý, tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa.