Tài liệu Quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh kiên giang

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO …………/………… BỘ NỘI VỤ ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LÊ VĂN QUÝ QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ TRẬT TỰ AN TOÀN GIAO THÔNG ĐƢỜNG BỘ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH KIÊN GIANG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN LÝ CÔNG TP. HỒ CHÍ MINH – NĂM 2017 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO …………/………… BỘ NỘI VỤ ……/…… HỌC VIỆN HÀNH CHÍNH QUỐC GIA LÊ VĂN QUÝ QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ TRẬT TỰ AN TOÀN GIAO THÔNG ĐƢỜNG BỘ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH KIÊN GIANG LUẬN VĂN THẠC SỸ QUẢN LÝ CÔNG Chuyên ngành: Mã số : Quản lý công 60 34 04 03 NGƢỜI HƢỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHAN HẢI HỒ TP.HỒ CHÍ MINH – NĂM 2017 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan bản luận văn thạc sỹ Quản lý công với đề tài “Quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh Kiên Giang” là công trình nghiên cứu độc lập của cá nhân tôi, được thực hiện dưới sự hướng dẫn khoa học của TS. Phan Hải Hồ và hoàn thành vào tháng 4 năm 2017 tại Học viện hành chính quốc gia. Học viên Lê Văn Quý DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT ATGT An toàn giao thông CNH Công nghiệp hóa HĐH Hiện đại hóa QLNN Quản lý nhà nước TTATGTĐB Trật tự an toàn giao thông đường bộ TNGT Tai nạn giao thông GTĐB Giao thông đường bộ GTVT Giao thông vận tải UTGT Ùn tắc giao thông UBND Uỷ ban nhân dân MỤC LỤC Lời cam đoan............................................................................................................i Danh mục các chữ viết tắt.......................................................................................ii MỞ ĐẦU................................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài......................................................................................1 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài..........................................................3 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn....................................................................4 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận văn..................................................4 5. Phương pháp nghiên cứu.....................................................................................5 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn...........................................................6 7. Kết cấu của luận văn...........................................................................................7 Chương 1: CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ TRẬT TỰ AN TOÀN GIAO THÔNG ĐƢỜNG BỘ TRÊN ĐỊA BÀN CẤP TỈNH.......................................................................................................................7 1.1. Khái niệm quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông trên địa bàn cấp tỉnh...........................................................................................................................7 1.1.1. Quản lý nhà nước....................................................................................8 1.1.2. Trật tự an toàn giao thông.......................................................................9 1.1.3. Địa bàn cấp tỉnh......................................................................................9 1.1.4. Quản lý nhà nước về TTATGTĐB trên địa bàn cấp tỉnh..................... 10 1.2. Đặc điểm quản lý Nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn cấp tỉnh...........................................................................................................11 1.2.1. QLNN về TTATGTĐB trên địa bàn cấp tỉnh là hoạt động mang tính quyền lực Nhà nước ở địa phương..................................................................11 1.2.2. QLNN về TTATGTĐB trên địa bàn cấp tỉnh là hoạt động chấp hành và điều hành.........................................................................................................11 1.2.3. QLNN về TTATGTĐB trên địa bàn cấp tỉnh là hoạt động có tính thống nhất, được tổ chức chặt chẽ; đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật.........................................................................................................................12 1.3. Nội dung quản lý Nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn cấp tỉnh...........................................................................................................13 1.4. Vai trò của quản lý Nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn cấp tỉnh...........................................................................................................22 Chương 2: THỰC TRẠNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ TRẬT TỰ AN TOÀN GIAO THÔNG ĐƢỜNG BỘ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH KIÊN GIANG.................................................................................................................26 2.1. Thực trạng tình hình trật tự an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh Kiên Giang............................................................................................................26 2.2. Thực trạng quản lý Nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh Kiên Giang..............................................................................................26 2.2.1 Xây dựng và ban hành văn bản quản lý Nhà nước về trật tự, an toàn giao thông đường bộ.......................................................................................29 2.2.2. Triển khai thực hiện các văn bản quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ.......................................................................................32 2.2.3. Công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về trật tự an toàn giao thông đường bộ.......................................................................................37 2.2.4. Thanh tra, kiểm tra, xử lý vi phạm pháp luật trong quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ................................................................41 2.3. Đánh giá chung..............................................................................................43 2.3.1. Ưu điểm..........................................................................................................43 2.3.2. Hạn chế .................................................................................................44 Chương 3: GIẢI PHÁP TĂNG CƢỜNG QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ TRẬT TỰ AN TOÀN GIAO THÔNG ĐƢỜNG BỘ TRÊN ĐỊA BÀN TỈNH KIÊN GIANG.................................................................................................................51 3.1. Dự báo công tác quản lý Nhà nước về trật tự an toàn giao thông trên địa bàn tỉnh Kiên Giang......................................................................................51 3.1.1. Dự báo những yếu tố kinh tế, văn hóa, xã hội...............................51 3.1.2. Dự báo những yếu tố cần phải tăng cường QLNN về TTATGTĐB……………………………………..…………………………..53 3.2. Các giải pháp cơ bản nhằm tăng cường quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ.............................................................................................57 3.2.1. Hoàn thiện quy định pháp luật..............................................................57 3.2.2.Tăng cường công tác tổ chức thực hiện pháp luật GTĐB……….................64 3.2.3. Đẩy mạnh công tác tuyên truyền, phổ biến, giáo dục, hướng dẫn pháp luật về trật tự, an toàn giao thông đường bộ...................................................75 3.2.4. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra........................................................79 KẾT LUẬN..................................................................................................85 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................87 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Kiên Giang nằm tận cùng phía Tây nam của Tổ quốc, trong đó lãnh thổ bao gồm đất liền và hải đảo. Phía Đông tiếp giáp với các tỉnh là An Giang, thành phố Cần Thơ và tỉnh Hậu Giang, phía Tây giáp vịnh Thái Lan, phía Nam giáp tỉnh Bạc Liêu và tỉnh Cà Mau, phía Bắc giáp Campuchia, đường biên giới dài 56,8 km, với các tuyến quốc lộ qua địa bàn tỉnh, gồm: Quốc lộ 61, 63, 80, đường N1 có tổng chiều dài 292km. Do đó, Kiên Giang có nhiều điều kiện thuận lợi trong việc mở rộng giao lưu kinh tế, văn hóa, xã hội với các tỉnh lân cận và với nước bạn Campuchia, trong đó, giao thông đường bộ đóng vai trò rất quan trọng. Trong những năm qua, cùng với sự phát triển chung của đất nước, tỉnh Kiên Giang có sự chuyển biến sâu sắc về mọi mặt trên tất cả các lĩnh vực. Vì vậy, đời sống nhân dân được nâng cao, cơ sở hạ tầng phát triển nhanh, các khu công nghiệp, cụm dân cư được xây dựng ngày càng nhiều, nhất là hệ thống các công trình giao thông với mạng lưới dày đặc được phủ rộng khắp cả tỉnh. Nhiều tuyến đường huyết mạch như quốc lộ 61, 63, 80, đường N1 và các tuyến liên tỉnh, liên huyện, liên xã với lưu lượng phương tiện lưu thông qua các tuyến rất lớn đã tạo điều kiện thuận lợi cho các hoạt động kinh tế, văn hoá - xã hội, cũng như sự giao lưu phát triển với các vùng khác, phục vụ nhu cầu đi lại của nhân dân và củng cố an ninh quốc phòng. Tuy nhiên, trong thập kỷ qua, sự gia tăng về kinh tế, thu nhập và sự phát triển của kết cấu hạ tầng giao thông vận tải đã thúc đẩy số lượng phương tiện cơ giới đường bộ, đặc biệt là ôtô, môtô, xe gắn máy trên địa bàn tỉnh Kiên Giang gia tăng một cách nhanh chóng. Lưu lượng và khối lượng giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh Kiên Giang tăng nhanh kéo theo các vấn đề liên quan như xung đột giao thông, tai nạn giao thông, ùn tắc giao thông bắt đầu gia tăng. Mặt khác, mức độ hiểu biết và ý thức chấp hành các yêu cầu về an toàn giao thông của người tham gia giao thông của cộng đồng vẫn còn rất thấp. Công tác quản lý về an toàn GTĐB của các 1 cấp chính quyền tỉnh Kiên Giang đã được cải thiện rõ rệt nhưng vẫn còn những bất cập, chưa đáp ứng nhu cầu. Chính vì vậy, TNGT trên địa bàn tỉnh Kiên Giang đã trở thành một vấn đề xã hội nghiêm trọng. Tốc độ gia tăng số vụ TNGT hàng năm đã được kiềm chế, tuy nhiên số người chết, bị thương vẫn còn ở mức độ cao và tính nghiêm trọng càng gia tăng. Nhằm kiềm chế và giảm thiểu TNGT, Chính phủ đã ban hành các Nghị định, và Ủy ban nhân dân tỉnh Kiên Giang đã ban hành các Quyết định quy định thực hiện các biện pháp cấp bách. Tuy nhiên, hiệu quả chưa cao do ý thức chấp hành luật của người tham gia giao thông thấp, hệ thống kết cấu hạ tầng giao thông chưa đồng bộ, yếu kém, hiệu lực quản lý nhà nước chưa cao. Sau hơn chín năm thực hiện Nghị quyết số 32/2007/NQ-CP của Chính phủ về một số giải pháp cấp bách kiềm chế tai nạn giao thông và ùn tắc giao thông và Chỉ thị số 25-CT/TU ngày 21/10/2007 của Ban thường vụ Tỉnh ủy về tăng cường các biện pháp bảo đảm trật tự giao thông trên địa bàn tỉnh Kiên Giang, tình hình trật tự ATGT đường bộ trên địa bàn tỉnh Kiên Giang đã có chuyển biến tích cực, TNGT giảm đáng kể ở cả ba tiêu chí trong điều kiện phương tiện cơ giới đường bộ tiếp tục tăng nhanh, tuy nhiên tình hình diễn biến rất phức tạp, nhất là tai nạn đặc biệt nghiêm trọng và ùn tắc giao thông trong khu vực đô thị. Luật GTĐB đã được sửa đổi năm 2008 và các Nghị định hướng dẫn thi hành đã và đang được sửa đổi ban hành, các quyết định của UBND tỉnh Kiên Giang cho thấy quyết tâm của Đảng, Nhà nước và Chính quyền tỉnh trong việc tăng cường lãnh đạo, chỉ đạo thực hiện các giải pháp đồng bộ để nâng cao hiệu lực, hiệu quả của QLNN đối với công tác đảm bảo TTATGTĐB. Bên cạnh đó, những yếu tố đặc thù của địa bàn tỉnh Kiên Giang (kinh tế, văn hóa - xã hội, kết cấu hạ tầng, phương tiện, môi trường) góp phần làm cho tình hình đảm bảo TTATGTĐB càng trở lên phức tạp. 2 Với những lý do trên, tác giả chọn đề tài “Quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh Kiên Giang” làm luận văn thạc sỹ quản lý công. 2. Tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Trong những năm gần đây, đã có một số luận văn, công trình nghiên cứu khoa học, bài viết chuyên đề có liên quan đến nội dung nghiên cứu của luận văn như: - Thạch Như Sỹ: “Phối hợp dịch vụ công cộng và trật tự công cộng trong QLNN về giao thông đô thị trên địa bàn thành phố Hà Nội. Luận văn thạc sĩ Quản lý hành chính công, năm 2009. Luận văn chỉ tập trung nghiên cứu cơ sở lý luận, đánh giá thực trạng và đề xuất một số giải pháp về công tác phối hợp giữa dịch vụ công và trật tự công cộng trong QLNN vê giao thông đô thị trên địa bàn thành phố Hà Nội mà không đề cập về TTATGTĐB. - Nguyễn Huy Bằng: “Tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa trong lĩnh vực giao thông đường bộ ở nước ta hiện nay”, Luận văn thạc sĩ Luật học, năm 2001. Luận văn đã làm rõ lịch sử phát triển tư tưởng pháp chế; khái niệm pháp chế, quan niệm pháp chế trong lĩnh vực GTĐB; tỉnh tất yếu phải tăng cường pháp chế xã hội chủ nghĩa (XHCN) trong lĩnh vực GTĐB; thực trạng, phương hướng và giải pháp tăng cường pháp chế trong lĩnh vực GTĐB. Như vậy, luận văn đã không đề ra mục tiêu nghiên cứu về QLNN về TTATGTĐB. - Mai Văn Đức: “Nghiên cứu tình hình an toàn giao thông đường bộ và các biện pháp khắc phục”, Luận văn thạc sĩ Khoa học - Kỹ thuật, năm 2000. Luận văn không nghiên cứu về an toàn GTĐB dưới góc độ của khoa học quản lý hành chính công mà chỉ tập trung nghiên cứu về an toàn GTĐB dưới góc độ ứng dụng những thành tựu của khoa học kỹ thuật để quản lý, duy trì và khắc phục những hạn chế trong lĩnh vực GTĐB. - Trần Văn Quan: “Tăng cường QLNN về vận tải đường bộ - thực tiễn tỉnh Đồng Nai”, Luận văn thạc sĩ Quản lý hành chính công, năm 2014. Luận văn tập trung nghiên cứu những vấn đề lý luận chung của QLNN về vận tải đường bộ trong 3 nền kinh tế thị trường; phân tích và đánh giá thực trạng QLNN về vận tải đường bộ trên địa bàn tỉnh Đồng Nai; từ đó đề xuất phương hướng và giải pháp nhằm tăng cường QLNN về vận tải đường bộ. Như vậy, luận văn chỉ nghiên cứu một vấn đề về vận tải đường bộ. - Trần Đào: “Tai nạn giao thông đường bộ, thực trạng, nguyên nhân và giải pháp phòng ngừa của lực lượng cảnh sát giao thông’'’ - Đề tài nghiên cứu khoa học cấp Bộ, năm 1998. Đề tài chỉ tập trung nghiên cứu một vấn đề về TNGT, cụ thể là: Khái niệm tai nạn GTĐB; nguyên nhân tai nạn GTĐB; đánh giá thực trạng tai nạn GTĐB; từ đó đề xuất những giải pháp phòng ngừa tai nạn GTĐB của lực lượng cảnh sát giao thông. Tuy nhiên, chưa có công trình khoa học nào đi sâu nghiên cứu về hoạt động quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh Kiên Giang. 3. Mục đích và nhiệm vụ của luận văn 3.1. Mục đích nghiên cứu Trên cơ sở nghiên cứu QLNN về trật tự an toàn giao thông đường bộ tỉnh Kiên Giang trong giai đoạn 2010 - 2015, luận văn đề ra các giải pháp tăng cường QLNN về trật tự an toàn giao thông đường bộ tỉnh Kiên Giang 3.2. Nhiệm vụ nghiên cứu Luận văn thực hiện các nhiệm vụ sau: - Phân tích cơ sở lý luận của QLNN về trật tự an toàn giao thông đường bộ. - Phân tích vai trò của QLNN về trật tự an toàn giao thông đường bộ. - Đánh giá thực trạng, phân tích nguyên nhân hạn chế của QLNN về trật tự an toàn giao thông đường bộ tỉnh Kiên Giang từ năm 2010 đến 2016. - Xác định các phương hướng và đề xuất các giải pháp tăng cường QLNN về trật tự an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh Kiên Giang. 4. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu của luận văn 4.1. Đối tượng nghiên cứu 4 QLNN về trật tự an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh Kiên Giang. 4.2. Phạm vi nghiên cứu - Phạm vi về không gian: QLNN về trật tự an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh Kiên Giang. - Phạm vi về thời gian: Từ năm 2010 – 2016. 5. Phƣơng pháp nghiên cứu Luận văn nghiên cứu dựa trên cơ sở phương pháp luận của chủ nghĩa Mác Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh; các quan điểm của Đảng và Nhà nước trong công tác quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ. Các phương pháp nghiên cứu cụ thể: - Phương pháp nghiên cứu tài liệu: Nghiên cứu các văn bản pháp luật, các công trình nghiên cứu, các tài liệu khác có liên quan đến quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ. - Phương pháp thống kê: Thu thập, hệ thống, phân tích, tổng hợp, đánh giá các tài liệu, số liệu phản ánh công tác quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ. - Phương pháp điều tra điển hình: Nghiên cứu sâu một số trường hợp điển hình về công tác quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ. Từ đó rút ra những kết luận phù hợp với mục đích nghiên cứu. - Phương pháp tổng kết kinh nghiệm thực tiễn: Thông qua công tác khảo sát tình hình quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ, từ đó nghiên cứu, tổng hợp, rút ra các nguyên nhân, bài học kinh nghiệm làm giải pháp đề ra các biện pháp tăng cường hoạt động này trên địa bàn tỉnh trong thời gian tới. - Phương pháp toạ đàm, lấy ý kiến chuyên gia: Trực tiếp toạ đàm, trao đổi với các nhà khoa học, các nhà nghiên cứu lý luận cũng như các đồng chí có chức năng, thẩm quyền, trực tiếp làm công tác quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh Kiên Giang để rút ra những kinh nghiệm phục vụ nghiên cứu luận văn. 5 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận văn - Luận văn đã làm rõ được một số vấn đề lý luận, thực tiễn về hoạt động quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh Kiên Giang, góp phần hệ thống hóa hệ thống lý luận về hoạt động quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ. - Luận văn đã đề ra được một số giải pháp góp phần tăng cường quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh Kiên Giang. - Kết quả nghiên cứu của luận văn có thể vận dụng vào thực tiễn công tác của địa phương để tăng cường hoạt động quản lý nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh Kiên Giang và những địa bàn có tình hình tương tự. Ngoài ra, luận văn này còn có thể sử dụng làm tài liệu nghiên cứu, tham khảo cho giảng viên, học viên Học viện Hành chính Quốc gia 7. Kết cấu của luận văn Ngoài phần mở đầu, kết luận, danh mục tài liệu tham khảo, luận văn gồm 3 chương sau: Chương 1: Cơ sở lý luận quản lý Nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn cấp tỉnh Chương 2: Thực trạng quản lý Nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh Kiên Giang Chương 3: Giải pháp tăng cường quản lý Nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh Kiên Giang 6 Chƣơng 1 CƠ SỞ LÝ LUẬN QUẢN LÝ NHÀ NƢỚC VỀ TRẬT TỰ AN TOÀN GIAO THÔNG ĐƢỜNG BỘ TRÊN ĐỊA BÀN CẤP TỈNH 1.1. Khái niệm quản lý Nhà nƣớc về trật tự an toàn giao thông trên địa bàn cấp tỉnh 1.1.1. Quản lý Nhà nước Quản lý là một hoạt động có từ lâu đời trong xã hội. Nói đến hoạt động quản lý trong xã hội là trực tiếp đề cập đến sự tác động, chỉ huy, điểu khiển các quá trình xã hội và hành vi hoạt động của con người phát triển phù hợp với quy luật, đạt tới mục đích đề ra và đúng với ý chí của chủ thể quản lý. Quản lý là sự tác động có mục đích của chủ thể quản lý đối với đối tượng quản lý bằng các phương pháp nhất định nhằm đạt được mục tiêu đã đề ra của nhà quản lý. Chủ thể quản lý là những cơ quan, tổ chức, cá nhân có thẩm quyền; đối tượng quản lý là các quá trình xã hội và hành vi của con người có liên quan[1, tr.16]. Xét từ phía đối tượng quản lý, các hoạt động quản lý có thể phân chia thành ba nhóm chủ yếu: quản lý giới vô sinh, quản lý giới sinh vật và quản lý xã hội. Như vậy, quản lý xã hội với tư cách là quản lý các hoạt động của con người, giữa con người với nhau trong xã hội loài người là một bộ phận của quản lý chung. Trong hoạt động quản lý xã hội, có rất nhiều chủ thể tham gia: các đảng phái chính trị, Nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội, các hội nghề nghiệp,...trong đó Nhà nước giữ vai trò quan trọng. Nhà nước là trung tâm của hệ thống chính trị, là công cụ quan trọng nhất để quản lý xã hội, bảo đảm trật tự xã hội và thúc đẩy xã hội phát triển. Quản lý Nhà nước là một dạng của quản lý xã hội nhưng là dạng quản lý xã hội đặc biệt, xuất hiện và tồn tại cùng với sự xuất hiện và tồn tại của nhà nước. Đó chính là hoạt động quản lý gắn liền với hệ thống các cơ quan thực thi quyền lực Nhà nước - bộ phận quan trọng của quyền lực chính trị trong xã hội, có tính chất 7 cưỡng chế đơn phương đối với xã hội. Trong hoạt động quản lý xã hội, có rất nhiều chủ thể tham gia: Đảng phái chính trị, Nhà nước, các tổ chức chính trị - xã hội, các hội nghề nghiệp...trong đó Nhà nước giữ vai trò quan trọng. Quản lý Nhà nước được hiểu trước hết là hoạt động của các cơ quan Nhà nước thực thi quyền lực Nhà nước. Quản lý Nhà nước là sự tác động có tổ chức và điều chỉnh bằng quyền lực Nhà nước đối với các quá trình xã hội và hành vi hoạt động của con người để duy trì trật tự và đảm bảo sự phát triển của xã hội theo một định hướng thống nhất [1, tr.55-57]. Như vậy, quản lý Nhà nước là hoạt động mang tính chất quyền lực Nhà nước của các cơ quan Nhà nước và cán bộ, công chức có thẩm quyền, được sử dụng quyền lực Nhà nước để điều chỉnh các quan hệ xã hội. Đối tượng của quản lý Nhà nước là hệ thống các hành vi, hoạt động của con người, các tổ chức con người trong cuộc sống xã hội, bao trùm lên mọi lĩnh vực trong xã hội. Có thể chia đối tượng của quản lý Nhà nước theo các lĩnh vực của đời sống xã hội như: Kinh tế, chính trị, văn hoá, xã hội, an ninh, quốc phòng... Khi đối tượng của quản lý Nhà nước là đấu tranh phòng, chống tội phạm thì đó là quản lý Nhà nước đối với đấu tranh phòng, chống tội phạm [1, tr.46]. Quản lý Nhà nước do các cơ quan Nhà nước và cán bộ, công chức thực hiện tác động lên xã hội tập trung vào các hoạt động chủ yếu sau: - Ban hành các quy định để làm căn cứ điều chỉnh các quan hệ xã hội trong những lĩnh vực cụ thể nhất định; - Tổ chức xây dựng bộ máy và nhân sự để thực hiện các quy định đó; - Kiểm soát việc thực hiện các quy định; - Hỗ trợ các đối tượng trong trường hợp cần thiết. 8 Hành chính Nhà nước được hiểu là một bộ phận của quản lý Nhà nước. Trong hoạt động của Nhà nước, hoạt động hành chính Nhà nước gắn liền với việc thực hiện một bộ phận quan trọng của quyền lực Nhà nước là quyền hành pháp. Đó là hoạt động thực thi quyền hành pháp hay "hành pháp trong hành động" [32, tr.24]. Có thể hiểu hành chính Nhà nước là "sự tác động có tổ chức và điều chỉnh bằng quyền lực Nhà nước đối với các quá trình xã hội và hành vi hoạt động của công dân, do các cơ quan trong hệ thống hành pháp từ Trung ương đến cơ sở tiến hành để thực hiện những chức năng và nhiệm vụ của Nhà nước, phát triển các mối quan hệ xã hội, duy trì trật tự, an ninh, thoả mãn các nhu cầu hợp pháp của các công dân" [32,tr.24],[1, tr.57-59]. Như vậy, hoạt động hành chính Nhà nước là hoạt động quan trọng, chủ yếu và phổ biến nhất trong hoạt động thực thi quyền lực Nhà nước vì bộ máy hành chính Nhà nước được trao quyền trực tiếp điều hành các hành vi của mọi cá nhân và tổ chức trong xã hội, định hướng cho xã hội phát triển. Hành chính Nhà nước do hệ thống cơ quan hành chính Nhà nước từ Trung ương tới địa phương tiến hành. Mỗi cơ quan hành chính Nhà nước đảm nhiệm các chức năng, nhiệm vụ quản lý theo quy định của pháp luật. 1.1.2. Trật tự an toàn giao thông Trật tự an toàn giao thông là trạng thái xã hội có trật tự được hình thành và điều chỉnh bởi các vi phạm pháp luật trong lĩnh vực giao thông vận tải công cộng, nhằm đảm bảo cho giao thông thông suốt, trật tự an toàn, hạn chế đến mức thấp nhất tai nạn giao thông. Đảm bảo trật tự an toàn giao thông là một yêu cầu và nhiệm vụ cơ bản của mọi quốc gia và xem đó là điều kiện cần thiết để phát triển kinh tế, cũng cố an ninh quốc phòng và ổn định trật tự xã hội. 1.1.3. Địa bàn cấp tỉnh Điều 110, Hiến pháp năm 2013 xác định các đơn vị hành chính của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam được phân định như sau: “Nước chia thành tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương; Tỉnh chia thành huyện, thị xã và thành phố 9 thuộc tỉnh; thành phố trực thuộc Trung ương chia thành quận, huyện, thị xã và đơn vị hành chính tương đương; Huyện chia thành xã, thị trấn; Thị xã và thành phố thuộc tỉnh chia thành phường và xã; Quận chia thành phường. Như vậy, theo quy định của Hiến pháp 2013, có thể thấy địa bàn hành chính cấp tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương (gọi chung là cấp tỉnh) là đơn vị hành chính cấp cao nhất trong tổ chức chính quyền địa phương của nước ta. Đây là một địa bàn rộng, mang tính đặc riêng của mỗi địa phương trên cơ sở vị trí địa lý và đặc điểm dân cư, kinh tế, văn hóa xã hội. 1.1.4. Quản lý nhà nước về TTATGT đường bộ trên địa bàn cấp tỉnh Quản lý trật tự an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn cấp tỉnh là một nội dung quản lý Nhà nước về trật tự an toàn giao thông, trật tự an toàn xã hội do các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền thực hiện theo quy định của pháp luật nhằm đảm bảo cho hoạt động giao thông đường bộ trên địa bàn tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương luôn ổn định, trật tự, thông suốt và an toàn. Từ những khái niệm nêu trên, có thể rút ra khái niệm quản lý Nhà nước về trật tự an toàn giao thông đường bộ trên địa bàn cấp tỉnh như sau: Quản lý Nhà nước về TTATGTĐB trên địa bàn cấp tỉnh là sự điều chỉnh, tác động của các cơ quan Nhà nước có thẩm quyền (bao gồm UBND cấp tỉnh và các cơ quan tham mưu như: Sở Giao thông vận tải, Công an cấp tỉnh) bằng pháp luật, chính sách, quy hoạch… lên các tổ chức, cá nhân có các hành vi về giao thông đường bộ nhằm đảm bảo cho hoạt động giao thông đường bộ luôn ổn định, trật tự, thông suốt và an toàn; góp phần phòng ngừa, đấu tranh chống tội phạm và các vi phạm pháp luật trên lĩnh vực giao thông đường bộ, bảo đảm quyền và lợi ích của tổ chức, cá nhân khi tham gia giao thông; đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng của địa phương. Như vậy, thông qua việc xác lập trật tự quản lý Nhà nước về giao thông đường bộ góp phần giữ vững trật tự, kỷ cương xã hội, bảo đảm giao thông thông 10 suốt, trật tự, an toàn, góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội của tỉnh, thành đó. 1.2. Đặc điểm quản lý Nhà nƣớc về trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ trên địa bàn cấp tỉnh 1.2.1. QLNN về TTATGTĐB trên địa bàn cấp tỉnh là hoạt động mang tính quyền lực Nhà nước ở địa phương Tính quyền lực Nhà nước ở địa phương trong bảo đảm TTATGTĐB trên địa bàn cấp tỉnh thể hiện ở chỗ hoạt động QLNN ở lĩnh vực này được tiến hành bởi nhiều cơ quan hành chính Nhà nước của địa phương, với những thẩm quyền khác nhau cùng tham gia bảo đảm TTATGTĐB. Đó là Ủy ban nhân dân cấp tỉnh, Sở Giao thông vận tải, Công an cấp tỉnh,... Ngoài ra, còn có những cơ quan khác giữ vai trò phối hợp như Mặt trận Tổ quốc, Sở Y tế, Sở Xây dựng, Sở Giáo dục và Đào tạo, cơ quan thông tin đại chúng, v.v… Các cơ quan hành chính Nhà nước có thẩm quyền trên địa bàn cấp tỉnh căn cứ vào chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn và các quy định của pháp luật để ban hành ra các văn bản quản lý hành chính Nhà nước có tính chất bắt buộc các đối tượng tham gia giao thông đường bộ phải thực hiện, nhằm đảm bảo duy trì thường xuyên TTATGTĐB trên địa bàn cấp tỉnh, đảm bảo trật tự, an toàn, thông suốt. Bên cạnh đó, QLNN trong bảo đảm TTATGTĐB trên địa bàn cấp tỉnh còn có tác động rất lớn đến đời sống xã hội và phát triển kinh tế của địa phương; khi giao thông đường bộ thông suốt, an toàn, tiện lợi sẽ là tiền đề quan trọng để thúc đẩy sản xuất phát triển, giao lưu kinh tế giữa các vùng miền được đẩy mạnh, nhu cầu đi lại, giao lưu văn hóa, giáo dục, sẽ sôi động hơn, góp phần tích cực vào quá trình phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. 1.2.2. QLNN về TTATGTĐB trên địa bàn cấp tỉnh là hoạt động chấp hành và điều hành Tính chấp hành và điều hành trong hoạt động QLNN về TTATGTĐB trên địa bàn cấp tỉnh thể hiện trong việc những hoạt động này được tiến hành trên cơ sở 11 các quy định của pháp luật và nhằm mục đích thực hiện pháp luật. Các cơ quan Nhà nước, các cán bộ, công chức, viên chức Nhà nước được pháp luật quy định tiến hành hoạt động QLNN về TTATGTĐB trên địa bàn cấp tỉnh không chỉ tự mình thực hiện pháp luật mà còn tổ chức để mọi đối tượng có liên quan thực hiện pháp luật nhằm hiện thực hóa các quyền và nghĩa vụ của các bên trong hoạt động quản lý hành chính Nhà nước. Các cơ quan Nhà nước, cán bộ, công chức, viên chức hành chính Nhà nước căn cứ vào thẩm quyền, trình tự, thủ tục đã được pháp luật quy định mà tổ chức cho các đối tượng quản lý thực hiện những quy định pháp luật. Việc tổ chức, thực hiện những nội dung và yêu cầu QLNN về TTATGTĐB trên địa bàn cấp tỉnh được tiến hành công khai, thống nhất, đồng bộ bởi các cơ quan Nhà nước, người có thẩm quyền dựa trên cơ sở các quy định của pháp luật, nghiêm cấm tình trạng cửa quyền, hách dịch, lạm quyền, sách nhiễu các chủ thể tham gia hoạt động giao thông đường bộ. Bên cạnh đó, việc xử lý các vi phạm pháp luật về TTATGTĐB dù ở mức độ xử lý vi phạm hành chính hay truy cứu trách nhiệm hình sự đều phải được tiến hành trên cơ sở pháp luật, theo pháp luật. Có như thế mới đảm bảo tính pháp chế trong xử lý vi phạm pháp luật về TTATGTĐB, góp phần giữ vững trật tự, kỷ cương trong hoạt động đảm bảo TTATGTĐB, khắc phục được tình trạng tùy tiện, lạm quyền, đùn đẩy, né tránh bỏ sót vi phạm trong xử lý. Như vậy, trong hoạt động QLNN về TTATGTĐB trên địa bàn cấp tỉnh, tính chấp hành và tính điều hành luôn đan xen, song song tồn tại, tạo nên sự đặc thù của hoạt động quản lý trật tự an toàn giao thông trên địa bàn tỉnh, thành phố. 1.2.3. QLNN về TTATGTĐB trên địa bàn cấp tỉnh là hoạt động có tính thống nhất, được tổ chức chặt chẽ; đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật Để đảm bảo tính pháp chế trong hoạt động quản lý TTATGTĐB, bộ máy các cơ quan quản lý hành chính Nhà nước ở địa bàn cấp tỉnh được tổ chức thành một khối thống nhất từ cấp tỉnh đến cấp cơ sở. Cụ thể, ở cấp tỉnh là bộ máy quản lý, điều hành gồm các sở, ban, ngành như: Ủy ban nhân dân, Sở GTVT, Công an tỉnh, thành phố trực thuộc Trung ương, ở cấp huyện là các Phòng, Ban, Đội; ở cấp xã là 12 các Tổ, Đội; nhờ đó các hoạt động của bộ máy được chỉ đạo, điều hành thống nhất, đảm bảo lợi ích chung của địa phương, đảm bảo sự liên kết, phối hợp nhịp nhàng giữa các địa phương trên địa bàn cấp tỉnh, tránh sự phân hóa, cục bộ giữa các khu vực, vùng miền khác nhau trong hoạt động quản lý TTATGTĐB. Bên cạnh đó, hoạt động QLNN về TTATGTĐB là lĩnh vực quản lý hết sức phức tạp, bởi vì hoạt động giao thông có tính xã hội rộng lớn, phổ biến nhất, phương tiện giao thông rất đa dạng, người tham gia giao thông có đủ mọi thành phần, ở nhiều lứa tuổi. Trong khi đó, trình độ nhận thức, ý thức chấp hành pháp luật nói chung và pháp luật về TTATGTĐB nói riêng của đại đa số người tham gia giao thông còn thấp. Để đảm bảo TTATGTĐB, tránh ùn tắc GTĐB, tai nạn GTĐB và tổn thất do tai nạn GTĐB gây ra, pháp luật GTĐB quy định rất cụ thể người tham gia GTĐB được làm và không được làm những gì mà pháp luật cấm, hoặc nghiêm cấm. Mọi hành vi vi phạm các quy định về đảm bảo TTATGTĐB đều phải được xử lý, đảm bảo tính nghiêm minh của pháp luật, đồng thời giáo dục ý thức chấp hành pháp luật về đảm bảo TTATGTĐB, đảm bảo an toàn tính mạng, tài sản của nhân dân, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương. 1.3. Nội dung quản lý Nhà nƣớc về trật tự an toàn giao thông đƣờng bộ trên địa bàn cấp tỉnh Điều 84, Luật Giao thông đường bộ năm 2008 quy định nội dung quản lý nhà nước về giao thông đường bộ bao gồm: 1. Xây dựng quy hoạch, kế hoạch và chính sách phát triển giao thông đường bộ; xây dựng và chỉ đạo thực hiện chương trình quốc gia về an toàn giao thông đường bộ; 2. Ban hành và tổ chức thực hiện các văn bản quy phạm pháp luật về giao thông đường bộ; quy chuẩn, tiêu chuẩn về giao thông đường bộ; 3. Tuyên truyền, phổ biến, giáo dục pháp luật về giao thông đường bộ; 4. Tổ chức quản lý, bảo trì, bảo vệ kết cấu hạ tầng giao thông đường bộ; 13